Toprak hava ısı değiştirgeçleri (THID) konvansiyonel



Benzer belgeler
4.5. SOĞUTMA KULELERİNİN BOYUTLANDIRILMASI İÇİN BİR ANALIZ

Soğutucu Akışkan Karışımlarının Kullanıldığı Soğutma Sistemlerinin Termoekonomik Optimizasyonu

Betül BektaĢ Ekici Accepted: October ISSN : bbektas@firat.edu.tr Elazig-Turkey

( ) 3.1 Özet ve Motivasyon. v = G v v Operasyonel Amplifikatör (Op-Amp) Deneyin Amacı. deney 3

FLYBACK DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI VE ANALİZİ

Bir radyant ısıtma-soğutma tavan paneli sisteminin performansının saha değerlendirmesi

Sera İklimlendirme Kontrolü İçin Etkin Bir Gömülü Sistem Tasarımı

TÜRKİYE DEKİ 380 kv LUK 14 BARALI GÜÇ SİSTEMİNDE EKONOMİK YÜKLENME ANALİZİ

ANADOLU ÜNivERSiTESi BiliM VE TEKNOLOJi DERGiSi ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY CiltNol.:2 - Sayı/No: 2 : (2001)

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

TE 06 TOZ DETERJAN ÜRETİM TESİSİNDEKİ PÜSKÜRTMELİ KURUTMA ÜNİTESİNDE EKSERJİ ANALİZİ

Türkiye deki Binalara Yönelik Soğutma Yükü Hesabı için Web Tabanlı Yazılım Geliştirilmesi

Sistemde kullanılan baralar, klasik anlamda üç ana grupta toplanabilir :

Bir Yerleşkede Enerji Yönetimi ve Enerji Tasarruf Potansiyelinin İncelenmesi

Deney No: 2. Sıvı Seviye Kontrol Deneyi. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Dijital Kontrol Laboratuvar Deney Föyü Deneyin Amacı

AĞIR BİR NAKLİYE UÇAĞINA AİT BİR YAPISAL BİLEŞENİN TASARIMI VE ANALİZİ

3. Versiyon Kitapta 5. Bölüm, 7. Versiyon Kitapta 6. Bölüm, soruları

Seralarda Nem Yoğuşmasının Havalandırma Isıtma Uygulamalarıyla Önlenmesi İçin Gerekli Kapasitelerin Hesaplanması

İÇME SUYU ŞEBEKELERİNİN GÜVENİLİRLİĞİ

ATIK POLİMERİK MALZEME KATKILI BETONUN YALITIM ÖZELLİĞİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

DETERMINATION OF AUTOTHERMAL REFORMER VOLUME BASED ON KINETIC MODELING FOR FUEL CELL SYSTEM

Biyomedikal Amaçlı Basınç Ölçüm Cihazı Tasarımı

GÜNEŞ ENERJİLİ BİR SULAMA SİSTEMİNDE BOOST KONVERTERDEN BESLENEN ARM SÜRÜCÜ SİSTEMİNİN ANALİZİ

ÇOKLU REGRESYON MODELİ, ANOVA TABLOSU, MATRİSLERLE REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ,REGRES-YON KATSAYILARININ YORUMU

Toplam Eşdeğer Deprem Yükünün Hesabı Bakımından 1975 Deprem Yönetmeliği İle 2006 Deprem Yönetmeliğinin Karşılaştırılması

ZKÜ Mühendislik Fakültesi - Makine Mühendisliği Bölümü ISI VE TERMODİNAMİK LABORATUVARI Sudan Suya Türbülanslı Akış Isı Değiştirgeci Deney Föyü

GWP Oranı Düşük Soğutucu Akışkan Karışımlarının Buhar Sıkıştırmalı Soğutma Çevriminde İncelenmesi

MAK 311 ISI GEÇİŞİ YARIYIL SONU SINAVI

---- >0.01. b0.05 >0.1 >0.1 >0.25 > Î

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Mukavemet I Vize Sınavı (2A)

YAYILI YÜK İLE YÜKLENMİŞ YAPI KİRİŞLERİNDE GÖÇME YÜKÜ HESABI. Perihan (Karakulak) EFE

Çelik Yapıların Öngörülen Göreli Kat Ötelemesi Oranına Göre Enerji Esaslı Tasarımı *

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA

BİNA KABUĞU YÜZEY ALANI VE YALITIM KALINLIĞININ ISITMA MALİYETİ ÜZERİNDE ETKİLERİ

AHMET KOLTUK. Sahibi. Kullanma Amacı. Konutlar. Kat Adedi. İli ANKARA. İlçesi MERKEZ. Mahallesi AKINCILAR. Sokağı YENGEÇ. Pafta. Ada.

ESM-1510 DIN Ray Montajlý Sýcaklýk Kontrol Cihazý. ESM-1510 DIN Ray Montajlý Dijital, ON / OFF Sýcaklýk Kontrol Cihazý

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 1 ÇOKLU ISI DEĞİŞTİRİCİSİ DENEYİ

İki Serbestlik Dereceli KardanUygulamasının Kararlılaştırılması

Key words: computational fluid dynamics, earth-air heat exchanger, simulation, earth energy

Korelasyon ve Regresyon

ITAP Fizik Olimpiyat Okulu

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 5 PSİKROMETRİK İŞLEMLERDE ENERJİ VE KÜTLE DENGESİ

BANKACILIKTA ETKİNLİK VE SERMAYE YAPISININ BANKALARIN ETKİNLİĞİNE ETKİSİ

İKLİMLENDİRME DENEYİ FÖYÜ

SU İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ. Suİhtiyacı. Proje Süresi. Birim Su Sarfiyatı. Proje Süresi Sonundaki Nüfus

a IIR süzgeç katsayıları ve N ( M) de = s 1 (3) 3. GÜRÜLTÜ GİDERİMİ UYGULAMASI

HASRET ŞAHİN ISI EKONOMİSİ

TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi. İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama ve Uygulama Yöntem Bildirimi

ε ph Özgül fiziksel ekserji [kj/kg]

ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

ĐDEAL BĐR DC/DC BUCK DÖNÜŞTÜRÜCÜNÜN GENELLEŞTĐRĐLMĐŞ DURUM UZAY ORTALAMA METODU ĐLE MODELLENMESĐ

ENERJİ. Isı Enerjisi. Genel Enerji Denklemi. Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi 2007

Tuğla Duvardaki ve Tesisattaki Isı Kaybının Yapay Sinir Ağları İle Belirlenmesi

Kısa Vadeli Sermaye Girişi Modellemesi: Türkiye Örneği

2005 Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı:16, s31-46

NİTELİKLİ CAMLAR ve ENERJİ TASARRUFLU CAMLARIN ISI YALITIMINA ETKİSİ

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1,

MATLAB GUI İLE DA MOTOR İÇİN PID DENETLEYİCİLİ ARAYÜZ TASARIMI INTERFACE DESING WITH PID CONTROLLER FOR DC MOTOR BY MATLAB GUI

2.4GHz ISM Bandı Alıcı Verici Sistemleri için ANFIS Kullanılarak 280MHz Band Geçiren Aktif Filtre Tasarımı ve Analizi

AYDIN İLİNDEKİ JEOTERMAL ENERJİ KAYNAKLARININ SERA ISITMAK AMACIYLA KULLANIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

İnce duvarlı yapılar, yüksek enerji sönümleme kabiliyetleri,

BOYUT ÖLÇÜMÜ VE ANALİZİ

ARAŞTIRMA MAKALESİ/RESEARCH ARTICLE TEK ÇARPIMSAL SİNİR HÜCRELİ YAPAY SİNİR AĞI MODELİNİN EĞİTİMİ İÇİN ABC VE BP YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI ÖZ

Akifer Termal Enerji Depolama le Binalarda Sürdürülebilir Enerji Kullan m

MODELLING OF THE STRESSES AROUND A CRACK EXPOSED TO INDUCTION HEATING

DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.

Su Debisi ve Boru Çapı Hesabı

Meteorolojik Verilerin Yapay Sinir Ağları Đle Modellenmesi

Metin Madenciliği ile Soru Cevaplama Sistemi

ELM201 ELEKTRONİK-I DERSİ LABORATUAR FÖYÜ

Resmi Gazetenin tarih ve sayılı ile yayınlanmıştır. TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi DÜZ DİŞLİ ÇARKLARIN SONLU ELEMANLAR METODU İLE MODELLENMESİ

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 8

Basel II Geçiş Süreci Sıkça Sorulan Sorular

SESSION 1B: Büyüme ve Gelişme 279

TERMODİNAMİK SINAV HAZIRLIK SORULARI BÖLÜM 4

YAPILARIN ENERJİ ESASLI TASARIMI İÇİN BİR HESAP YÖNTEMİ

Seralarda Isıtma Kapasitelerinin Hesaplanmasına Yönelik Bir Bilgisayar Programı

ENDÜSTRİYEL BİR TESİSDEKİ BASINÇLI HAVA ÜRETİM VE DAĞITIM SİSTEMLERDE ENERJİ TASARRUFU ANALİZİ

Deprem Tepkisinin Sayısal Metotlar ile Değerlendirilmesi (Newmark-Beta Metodu) Deprem Mühendisliğine Giriş Dersi Doç. Dr.

FABRİKA İSTANBUL AVRUPA YAKASI İST. LEVENT ADANA BURSA BODRUM

Sürekli Olasılık Dağılım (Birikimli- Kümülatif)Fonksiyonu. Yrd. Doç. Dr. Tijen ÖVER ÖZÇELİK

Dersin Yürütülmesi Hakkında. (Örgün / Yüz Yüze Eğitim için) (Harmanlanmış Eğitim için) (Uzaktan Eğitim için)

ÖZET Anahtar Kelimeler: ABSTARCT Keywords: 1. GİRİŞ

AYNI GÜÇ ÜRETİMİ İÇİN TERMAL VE RÜZGÂR BARALARININ YAKIT MALİYETİ VE EMİSYON AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

2009 Kasım. FRENLER GENEL M. Güven KUTAY frenler-genel.doc

EK-1 01 OCAK 2014 TARİHLİ VE SATILI RESMİ GAZETEDE YAYINLANMIŞTIR.

Antalya Đlinde Serada Domates Üretiminin Kâr Etkinliği Analizi

EVHRAC 3 YIL. Avantajları. Fonksiyonu. Modeller

T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CO 2 SOĞUTKANLI SOĞUTMA SİSTEMLERİNİN TERMODİNAMİK VE TERMOEKONOMİK ANALİZİ

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ

X, R, p, np, c, u ve diğer kontrol diyagramları istatistiksel kalite kontrol diyagramlarının

R134a/R152a SOĞUTUCU AKIŞKAN KARIŞIMLARININ ISI POMPASINDA DENEYSEL İNCELENMESİ. Halil ALPSOY YÜKSEK LİSANS TEZİ MAKİNA EĞİTİMİ

XII. ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ ERGİN BAYRAK, NACİ ŞAHİN Nisan 2015, İZMİR

DETERMINATION OF THE ECONOMIC DISPATCH IN ELECTRIC POWER SYSTEMS USING SIMULATED ANNEALING(SA) ALGORITHM

KOMPLE ÇÖZÜM ÇEVRE DOSTU ESNEK ÇÖZÜM. Tekli Uygulama. İkili Uygulama. Montaj Kolaylığı

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2

TRANSPORT PROBLEMI için GELIsTIRILMIs VAM YÖNTEMI

Transkript:

MAKALE BİR SERA İKLİMLENDİRMESİ İÇİN FOTOVOLTAİK DESTEKLİ TOPRAK HAVA ISI DEĞİŞTİRGECİ UYGULAMASI Ahmet Yıldız Ege Ünverstes, Fen Blmler Ensttüsü, Güneş Enerjs Anablmdalı, Bornova, İzmr yldz_ahmet84@yahoocom Önder Özgener * Doç, Dr, Ege Ünverstes, Güneş Enerjs Ensttüsü, Bornova, İzmr onderozgener@gmalcom Leyla Özgener Doç Dr, Celal Bayar Ünverstes, Makne Mühendslğ Bölümü, Muradye, Mansa leylaozgener@cbuedutr PHOTOVOLTAIC ASSISTED EARTH TO AIR HEAT EXCHANGER APPLICATION FOR A GREENHOUSE AIR CONDITIONING * İletşm yazarı Gelş tarh : 22012014 Kabul tarh : 12032014 ÖZET Bu makalenn amacı düşük entalpl jeotermal kaynakların kullanılmasıdır Toprak hava ısı değştrgeçler (THID) pasf jeotermal kaynakların değerlendrlmesne olanak tanımaktadır Ülkemzde y blnen br teknoloj değldr Ülkemzde blnen lk proje 2009 yazında 09GEE003 numaralı projeyle başlamıştır Güneş serasının yıllık soğutma htyacının 12MWh olacağı beklenmştr 2010 yılında enerj tüketmn azaltmak çn söz konusu ssteme PV (fotovoltak) sstem eklenmştr Temel fkr fanın elektrk harcamalarının arttığı yaz soğutma sezonunda ve pk soğutma günlernde kullanmaktır Bu şeklde verml ve ucuz br soğutma sağlanmıştır Ele alınan sstem kapalı devre br THID'tır Anahtar Kelmeler: Enerj, güneş, jeotermal, THID, yenleneblr enerj ABSTRACT The am of the paper s evaluate low enthalpy geothermal resources EAHEs make t possble to evaluate passve geothermal resources Ths technology s not known well our hometown In the summer of 2009, the project enttled Utlzaton of Earth to Ar Heat Exchangers for Solar Greenhouses pre Heatng and Performance Analyss (UEAHESGHPA) n the Ege Unversty Project No: 09GEE003 was launched The solar greenhouse buldng s expected to have an annual coolng load of 12MWh For decreasng the energy consumpton rate of the system the authors suggest a hybrd system, ncorporatng a solar photovoltac cell system (PV) asssted Earth-to-Ar Heat Exchanger, whch was developed n 2010 The prncpal dea s to use the PVs to meet the electrcty expenses of the fan durng summer coolng seasons when the requred summer peak load coolng can be generated very effcently and cheaply Keywords: Energy, solar, geothermal, EAHE, renewable energy Yıldız, A, Özgener, Ö, Özgener, L 2014 Br Sera İklmlendrmes İçn Fotovoltak Destekl Toprak Hava Isı Değştrgec Uygulaması, Mühends ve Makna, clt 55, sayı 650, s 38-46 1 GİRİŞ Toprak hava ısı değştrgeçler (THID) konvansyonel kaynaklara kıyasla çevreye verdğ tahrbatı mnmum düzeyde olan, pasf jeotermal kaynakları değerlendrerek klmlendrme sağlayan yapılardır Dğer jeotermal temell yapılarla kıyaslandığında da THID bazı avantajlara sahptr THID kullanılarak düşük sıcaklıktak jeotermal rezervler en y şeklde değerlendreblr Aynı sstem üzernde, mevsm değşklernde ek br değşklğe htyaç duymadan ısıtmada ve soğutmada kullanılablr Kullanımı basttr Bununla brlkte dğer klmlendrme sstemlerne kıyasla öneml br malyet avantajı vardır İşletme ve bakım malyetler düşüktür Bu hal le konvansyonel klmlendrme sstemler le brlkte kullanılması kolaydır Çevrm dahlnde hava dışında herhang br soğutkan kullanılmadığı çn çevreye duyarlı br klmlendrme yapısıdır Seraların ve benzer tarımsal yapıların yaz ve kış aylarında THID'lerle klmlendrlmes mümkündür Bu yapılarda THID nın kullanılması le konvansyonel kaynak kullanımının azaltılableceğ, buna bağlı olarak çevresel tahrbatın ve karbon, metan, azotokst vb krletclern salınımının düşürülebleceğ öngörülmektedr Zra bna uygulamalarının dışında yaşam mekanlarında kullanılması düşünüldüğünde ç hava kaltes açısından br fltre sstem kullanılması zorunludur THID temelde k ayrı parça olarak düşünüleblr Bu parçalar yer altı hava tünel () ve akışkan (hava) çevrmn sağlayan fandır () Sstemn k ayrı yapı olarak ele alınması sstemn tasarımında ve sstem performans analznde kolaylık sağlar [1-28] Yeraltı hava tünel () toprağın altında bell br dernlkte gömülü olan metal veya plastk esaslı boru sstemnden oluşmaktadır Yer altı hava ısı değştrc tasarımında öncelkle sstemn ısıtma soğutma yükü belrlenmeldr Toprağın termal drenc, toprak altına gömülecek THID mekank mukavemet göz önünde bulundurularak THID malzemesne, dkey veya yatay oluşuna, uzunluğuna, çapına (ayrıt uzunluğuna) ve THID ın gömüleceğ toprağın dernlk mesafesne karar verlr Akışkanın dolaşımını sağlayan fan () sabt veya değşken hızlı olablr Kullanılan fanın gücü akışkanın hacmsel debsne, basınç farkına ve fanın mekank vermllğne bağlıdır Fanın htyaç duyduğu elektrk enerjs genellkle elektrk şebekes gb konvansyonel kaynaklardan sağlanmaktadır İhtyaç duyulan elektrk enerjsnn tamamı veya br kısmı güneş enerjs gb yenleneblr enerj kaynaklarından sağlanablr Bu çalışmada ele alınan yapıda galvenz malzemeden üretlmş, U şeklnde, kapalı çevrml, yatay THID le polkrstal slkon malzemeden üretlmş fotovoltak paneller brlkte kullanılarak karma br kurulum gerçekleştrlmştr Açık lteratürde THID le lgl yapılmış olan deneysel ve teork çalışmalara, nümerk ve analtk modellemelere, tahmn ve smülasyon yazılımlarına, enerj ve ekserj analzlerne rastlanılmaktadır Bununla brlkte sayıca az olmakla brlkte farklı ülkelerde ve farklı klm koşullarında yapılmış olan fotovoltak destekl THID çalışmalarına da rastlanılmaktadır Bojc ve ark çalışmalarında THID'nın teknk ve ekonomk performanslarını değerlendrmşlerdr Aynı yapıyı soğutma ve ısıtmada kullanarak yaptıkları mukayesede THID enerj malyetnn yaz dönemnde kışa göre daha ucuz olduğunu göstermşlerdr [1-2] Ghosal ve ark THID le brlkte kullanılan yapının yıl boyunca enerj vermllğn değerlendrmek çn bastleştrlmş br analtk model gelştrmşlerdr Bu çalışmada aynı yapıda THID kullanılmadığı duruma kıyasla, kış dönemnde 6-7 ºC daha sıcak, yaz dönemnde 3-4 ºC daha soğuk olduğu gözlenmştr [3] Ghosal ve Twar sera klmlendrlmes çn yen br termal model önermşlerdr Bu çalışma le aynı sera THID kullanılmadığı duruma kıyasla kış dönemnde 7-8 ºC daha sıcak, yaz dönemnde 5-6 ºC daha soğuk olduğu gözlenmştr Bununla brlkte yapılan çalışmada, boru uzunluğunun artırılması, boru çapının düşürülmes, akışkanın kütlesel debsnn azaltılması ve dernlğn 4 metreye çıkarılması le sıcaklık farkında br yleşme olacağı vurgulanmıştır [4] Chel ve Twar THID le brlkte kullanılan yapıları değşken klm koşulları le brlkte nceledkler deney ve analzlernde tüm şletme peryoduna ndrgenmş malyet araştırmışlardır Ele alınan yapılar le çevresel sıcaklık değerler arasında 5-15 ºC lk fark gözlenerek ger ödeme süresnn 2 yıldan az olacağı öngörülmüştür [5] Bansal ve ark yaptıkları soğutma deneynde 23,42 metre uzunluğunda, 8,0-12,7 ºC sıcaklık aralığında, 2-5 m/s akışkan hızlarında, çelk ve PVC borular kullanarak THID performansını araştırmışlardır Yapılan çalışmada sstem performansının gömülü boru malzemesnden daha çok akışkan hızına bağlı olduğuna dkkat çeklmştr Hava akışının 2 m/s den 5 m/s ye çıkarılması le COP nn 1,9 dan 2,9 a yükseldğ gözlenmştr [6] Chel ve Twar şebekeden bağımsız fotovoltak sstem le çalışan THID le ısıtma ve soğutma çalışmaları gerçekleştrmşlerdr Yapılan çalışmada yıllık performans analz, enerj ger ödeme süres ve elektrk enerjsnn brm malyet açıklanmıştır [7] Özgener Ö ve Özgener L galvanzl malzemeden yapılmış, hava akışkanını kullanan, yatay, kapalı çevrml U şeklnde br THID tasarımı gerçekleştrmşlerdr Bu yapı kullanılarak Ege bölgesnde sera ısıtılması ve soğutulması deneyler gerçekleştrlmştr Yapılan deneysel çalışmalarda enerj ve ek- 38 Mühends ve Makna Mühends ve Makna 39

serj analzler kullanılarak sstemn performansı açıklanmış, bununla brlkte ssteme at eksergo-ekonomk analz de gerçekleştrlmştr [8-12] Özgener Ö ve arkadaşları aynı yapı kullanılarak elde edlmş olan deneysel verler le THID termal drencnn tahmn üzerne br çalışma gerçekleştrmşlerdr [13] Söz konusu çalışma Türkye de gerçekleştrlen lk ve tek THID çalışmasıdır ve Ege Ünverstes Güneş Enerjs Ensttüsü çersnde İzmr şehrnde gerçekleştrlmştr Araştırmacılar THID üzerne ve bu sstemn dğer yenleneblr enerj teknolojler le brlkte kullanımı üzerne çalışmalarına o tarhten bu yana devam etmektedrler [8-18;25-28] THID üzerne dünyada pek çok tcar uygulama olmasına karşın ülkemzde henüz tcar br proje uygulaması hayata geçrlmemştr Özgener L Toprak Hava Isı Değştrgeçler ve aktf ısıtma amacıyla kullanılan jeotermal kaynaklar hakkında nceleme çalışması gerçekleştrmştr [14-15] Özgener Ö ve arkaşları kapalı çevrml, yatay THID yapısını şebeke bağlantılı fotovoltak sstem le brlkte kullanarak soğutma şlevnde karma br klmlendrme sstem gerçekleştrmşlerdr [16] Yıldız ve arkadaşları gerçekleştrlen karma ssteme at enerj ve ekserj analzlern sunmuşlardır [17-18] De Paepe ve Jansens yaptıkları ncelemede toprağın özellklernn ve klm koşullarının da doğru THID seçm konusunda etkl olduğunu vurgulamışlardır [19] Flordes ve Kalogrou yaptıkları çalışmada THID model ve uygulamaları üzerne br nceleme gerçekleştrmşlerdr Bu çalışma le farklı tp ve hesaplama modellerndek farklı geometrk ve termal özellkler olan THID model ve uygulamaları ele alınmıştır [20] Wu ve arkadaşları THID kullanılarak yapıların soğutma yükünün azaltılması üzerne br çalışma gerçekleştrmşlerdr Şekl 1 Fotovoltak Destekl Toprak Hava Isı Değştrgecne At Prensp Şema [8-13,16,17] Yapılan çalışma le THID performans ve soğutma kapastesn tahmn eden br model sunulmuştur [21] Cucumo ve arkadaşları yaptığı çalışmada soğutma ve ısıtmada kullanılan farklı dernlklerdek THID performansını tahmn eden tek boyutlu br model önermştr [22] Tttelen ve arkadaşları gerçekleştrdğ THID çalışmasında yen br model sunmuştur İlgl çalışmada THID analzler nümerk ve analtk modeller olarak ele alınmış ve düşük tüketml bnalardak örnek uygulamaları le brlkte açıklanmıştır [23] Zhang ve Haghghat yaptıkları çalışmada genş alanlardak YHID termal özellklern ncelemşlerdr Bununla brlkte yapılan çalışmada tasarlanan yapay snr ağı temell ısı transfer algortması açıklanmıştır [24] 2 SİSTEM VE ÖZELLİKLERİ Ssteme at bastleştrlmş şema Şekl 1 de ve sstemn genel görünümü Şekl 2 de gösterlmştr Ssteme at teknk özellkler Tablo 1 de ve Tablo 2 de gösterlmştr Şekl 1 üzernde I le gösterlen 1 kw gücünde konverter le sstem çalıştırmak çn brncl enerj kaynağı olarak kullanılan elektrk şebekes gerlm doğrultulmakta ve nverter grşne letlmektedr II le gösterlen 0,9 kw gücündek fotovoltak paneller sstemn çalıştırılması çn kncl enerj kaynağıdır ve panel çıkışları nverter grşne bağlıdır III le gösterlen 1 kw gücündek nverter le farklı k enerj kaynağını toplanarak fana letlr 0,7 kw gücündek fan le akışkan olarak kullanılan havanın srkülasyonu sağlanmaktadır Yer altı hava tünel galvanz malzeme le üretlmş olan, 0,56 metre çapında 47 metre uzunluğunda 3 metre dernlkte gömülü olan yatay U şeklndek borular ve bunları seraya bağlayan 0,8 metre çapında 15 Şekl 2 Sstemn Genel Görünümü [8-13,16,17] Tablo 1 Kurulu Sstemn Teknk Özellkler [8-13] Temel Yapı Eleman Teknk Özellkler Yer bağlantı kısmı Srkülasyon kısmı Toprak hava ısı değştrgec (Yeraltı hava tünel) Fan Çelk, yatay U tpnde kapalı çevrml gömülü boru sstem, çap 0,56 m, uzunluk 47 m, sera bağlantısı dkey boru sstem, çap 0,8 m, uzunluk 15 m Hacmsel debs 5300 m³/h, basınç farkı 200 kpa, efektf güç 736 W İklmlendrme yapılan yapı Sera Cam takvyel polyester yüzey 48512 m² Tablo 2 Sstem Elemanlarının ve Ölçüm Chazlarının Teknk Özellkler [8-13,16,17] Adet 6 Boyutlar 1344*789*72 mm P m 150 Watt V m 306 Volt Fotovoltak Paneller I m 487 Amper V oc 369 Volt I sc 547 Amper Polkrstal IEC 61215 IP 65 Axtec İnvertör DC to AC Power nverter 1000W 24 V dc to 230 V ac 50 Hz Kosell (Akowa) AC to DC (PSP 1000) Konverter Grş 220-240 V ac 7A Çıkış 24 V dc 37A Meanwell Voltaj 220 Volt Fan Cos φ 1 - Power 736 Watt 40 Mühends ve Makna Mühends ve Makna 41

Tablo 2 devamı Sstem Elemanlarının ve Ölçüm Chazlarının Teknk Özellkler [8-13,16,17] Tablo 3 Ölçülen Değerlere At Belrszlkler [8-13,16] Güç Analzörü Pronometre Anemometre PT 100 Rezstf Termometre Sıcaklık ve Bağıl Nem Sensörü V n 10-500 V 46-65 Hz I n 005-55 A Sınıf 1% ±1 dgt Entes MPR53 Hassasyet 45 10-6 V/Wm -2 Model CM11 Kpp&Zonen Aralık 05-40 m/s Çözünürlük 001 m/s Doğruluk ±2% Çalışma şartları 0 o C to 50 o C 80 % Bağıl Nem Lutron AM-4206M Drenç 100 Ω at 0 o C Sınıf 15 % Elmko Sıcaklık aralığı -20 to +70 o C ±05 o C Bağıl nem aralığı 0 % to 100 % ±25 % Hassasyet 01 o C 01 % Voltaj 24 V dc IP 65 Testo 6621-A02 Sınıf 05 9 dgt Analog Djtal çevrm 16 bt Ölçülen Değer Brm Toplam Belrszlk (%) Fanın efektf gücü kw ± 10 Faz gerlm V ± 10 Toplam akım A ± 10 Frekans Hz ± 10 Güç faktörü (Cos φ) - ± 10 Yeraltı hava tünel grş sıcaklığı o C ± 15 Yeraltı hava tünel çıkış sıcaklığı o C ± 15 Yeraltı hava tünel grş bağıl nem değer % ± 10 Yeraltı hava tünel çıkış bağıl nem değer % ± 10 Boru çndek havanın hızı m/s ± 30 Hacmsel deb m 3 /s ± 30 Sera çndek güneş radyasyonu W/m 2 ± 10 5 ANALİZ VE HESAPLAMALAR Soğutma deneynde elde edlen verler kullanılarak ssteme at verlern nümerk hesaplamaları ve sstemn enerj analz gerçekleştrlmştr COP (STK-soğutma tesr katsayısı-) sstemn karakterstklern belrleyen temel unsurlardan brsdr [8-13] Q COP = W (1) Soğutma yükü (Sera ortamından çeklp toprağa atılan ısı transfer oranı) Q, THID grş ve çıkışı arasındak sıcaklık ve bağıl nem farkları dkkate alınarak hesaplanmıştır W fanın elektrksel gücüdür Q = m h h (2) (,, ) a a ao ( ) ( ) ( ) ( ) h = h + w h a, a v h = h + w h ao, ao, o vo, (3) (4) Ver Kaydedc Djtal Analog çevrm 12 bt Çalışma şartları -5 to 55 o C 85 to 265 V ac Elmko 680 metre uzunluğunda dkey borulardan oluşmaktadır Güneş serası 48,51 m² cam takvyel polyester yüzeye sahptr ve kuzey-güney eksen boyunca yerleştrlmştr 3 DENEYSEL ÇALIŞMALAR Deneysel verler 25082010 tarhnde 0800 1630 saatler arasında yapılan soğutma deneylernden elde edlmştr Bu günün okuyucuya seçlmesnde etken, havanın açık ve seranın şletme koşullarının ağır olduğu zaman dlmlernden brne rast gelmesdr Yapılan deneyde elektrksel voltaj, akım, güç tüketm ve güç faktörü değerler MPR 53 şebeke analzörü le ölçülmüştür Yeraltı hava tünel grş ve çıkışındak hava akışkanına at sıcaklık ve bağıl nem değerler termo-hgronometre le hacmsel deb değerler anemometre le ölçülmüştür Yeraltı hava tünel grşnn, çıkışının, bell mesafelerdek bölümlernn, galvanzl ç yüzeynn ve toprağın sıcaklıkları PT 100 rezstf termometreler le ölçülmüştür Solar radyasyon değerler pronometre le ölçülmüş ve ölçülen tüm değerler Elmko 680 ver kaydedc le her sanye kaydedlmştr 4 BELİRSİZLİK ANALİZİ Ölçümlerde yapılan hataların ölçümü yapan gözlemcden, ölçü aletnn belrszlğnden ve kalbrasyon hatalarından kaynaklandığı öngörülerek yapılan bu ölçümlere at belrszlk analz gerçekleştrlmştr Ölçülen değerlere at belrszlkler Tablo 3 te gösterlmştr Şekl 3 Ssteme At Sıcaklık ve Performans Ilşks 42 Mühends ve Makna Mühends ve Makna 43

Hesaplamalarda kullanılan neml havaya at entalp değerler pskrometrk dyagram kullanılarak elde edlmştr Fotovoltak vermllk deneysel verler kullanılarak hesaplanmıştır Wm η PV = I A T Şekl 4 Sstemn Enerj Taleb ve Fotovoltak Karekterstğ 51 Kabuller Yapılan matematksel hesaplamalarda alternatf akıma at gerlm 220 Volt, frekans 50 Hertz ve güç faktörü 1 olarak kabul edlmştr Fotovoltak paneller ve konverter çıkışlarının 24 V olduğu kabul edlmştr Fanın lk çalıştığı anda oluşan aşırı akıma bağlı negatf etkler ve kayıplar hmal edlmştr Deneysel bulgular ışığı altında, THID ç yüzeynde görülen yoğuşmanın sabt olduğu ve boru çndek akışın homojen olduğu kabul edlmştr Toprağın termal geçrgenlğnn her noktada aynı olduğu ve toprak le THID arasında mükemmel temas olduğu kabul edlmştr Sera çndek tavan ve duvarlardan yansıyan güneş radyasyonunun ölçüm chazları üzerndek negatf etkler hmal edlmştr [8-13] 6 DENEYSEL BULGULAR Şekl 3-4 te 25082010 tarhnde 0800 1630 saatler arasında yapılan deneyde kaydedlen verler gösterlmştr Ssteme at 3 yıl gb uzun dönem performans zleme çalışmaları yürütülmüş bu çalışmada okuyuculara yönelk olarak br durum çalışmasına at verler verlmştr [8-18;25-28] (5) Elde edlen deneysel sonuçlar ncelendğnde THID grş ve çıkışı arasındak sıcaklık farkının en büyük değernn 10,9 ºC ve sıcaklık farkının ortalama değernn 7,7 ºC olduğu gözlenmştr Bununla brlkte soğutma yükünün en büyük değernn 6,52 kw ve ortalama değernn 4,63 kw, COP katsayısının en büyük değernn 8,86 ve ortalama değernn 6,29 olduğu gözlenmştr Fotovoltak panellern ssteme katkısının en büyük değer 514 Watt ve ortalama değer 324 Watt, fotovoltak katkının en büyük değernn % 62,53 ve ortalama değernn % 40,05 olduğu gözlenmştr Deney sırasında htyaç duyulan 6,73 kwh enerjnn 2,76 kwh kadarı fotovoltak panellerden ger kalan 3,97 kwh kadarı şebeke bağlantısından elde edlmştr 7 SONUÇLAR Yapılan çalışmada şebeke bağlantılı fotovoltak sstemler le brlkte sera soğutma amacıyla kullanılan THID sstemnn ve elemanlarının performansı ve vermllğ ncelenmştr Yapılan ölçümler sonucunda elde edlen ortalama değerler şöyledr: Sera çndek güneş radyasyon değernn 669 W/m², THID neml hava grş sıcaklığının 38,73 ºC, çıkış sıcaklığının 31,00 ºC, sıcaklık farkının 7,73 ºC, grş bağıl nemnn % 40,56, çıkış bağıl nemnn % 59,66 olduğu gözlenmştr Yapılan elektrksel ölçümlerde şebekeden çeklen gücün 466,69 W, fotovoltak panellerden elde edlen gücün 324,44 W, ortalama fotovoltak katkının % 40,05, soğutma yükünün 4,63 kw ve COP değernn 6,29 olduğu gözlenmştr Elde edlen deneysel verlere at ortalama değerler ncelendğnde, fotovoltak destekl THID kullanılarak yaz dönemnde Ege bölgesnde zra bna klmlendrme şlemnde yıl boyunca başarıyla uygulanableceğ ön görülmektedr [8-14, 16, 17, 25, 26] Deney sırasında tüketlen 6,73 kwh elektrk enerjsnn 2,76 kwh olan kısmı fotovoltak panellerden, ger kalan 3,97 kwh kadarı şebeke bağlantısından elde edlmştr Bu şeklde tasarlanan br şebeke bağlantılı sstem elektrk enerjs sarfyatını azaltmak çn kullanılablr Bununla brlkte fotovoltak panel sayısı artırılarak ve/veya ssteme bataryalar lave ederek, elektrk şebekes olmayan tarımsal tesslerde kullanılablecek şebekeden bağımsız br fotovoltak destekl THID sstem kurmak da mümkündür [25-28] A SEMBOLLER Fotovoltak yüzey alanı (m²) cosφ Güç faktörü (-) h Özgül entalp (kj/kg) I T Eğk yüzeye düşen anlık toplam ışınım (W/m 2 ) m Kütlesel deb (kg/s) Q Toprağa atılan ısı transfer oranı (kw) W Elektrksel güç (W, kw) Yunan Harfler η Enerj verm (%) ω Alt İndsler a m o oc PV sc v Özgül nem değer (kg/kg) Hava Ölçülen çalışma değer Grş Çıkış Açık devre değer Fotovoltak Kısa devre değer Buhar Kısaltmalar AC DC Alternatf akım Doğru akım STK (COP) Performans katsayısı THID Toprak hava ısı değştrgec TEŞEKKÜR Bu araştırma, alfabatk sırayla Celal Bayar Ünverstes, Cornell Unversty Cornell Energy Insttute, Ege Ünverstes Güneş Enerjs Ensttüsü, Unversty of South Florda CERC, TÜBİTAK tarafından desteklenmştr Araştırmacılar, 09GEE003 ve 10GEE007 kodlu araştırma projelerne fnansal katkılarından dolayı Ege Ünverstes Blmsel Araştırma Fon Saymanlığı na teşekkür eder KAYNAKÇA 1 Bojc, M, Trfunovc, N, Papadaks, G, Kyrtss, S 1997 "Numercal Smulaton, Techncal and Economc Evaluaton of Earth to Ar Heat Exchanger Coupled to a Buldng," Energy, 22, p 151-158 2 Bojc, M, Papadaks, G, Krytss, S 1999 "Energy From a Two Ppe Earth to Ar Heat Exchanger," Energy, 24, p 519-523 3 Ghosal, MK, Twar, GN, Srvastava, NSL 2004 "Thermal Modelng of a Greenhouse wth an Integrated Earth to Ar Heat Exchanger, an Expermental Valdaton," Energy and Buldngs, 36(3), p 219-227 4 Ghosal, MK, Twar, GN 2006 "Modelng and Parametrc Studes for Thermal Performance of an Earth to Ar Heat Exchanger Integrated wth a Greenhouse," Energy Converson and Management, 47 (13-14), p 1779-1798 5 Chel, A, Twar, GN 2009 "Performance Evaluaton and Lfe Cycle Cost Analyss of Earth to Ar Heat Exchanger Integrated Adobe Buldng for New Delh Composte Clmate," Energy and Buldngs, 41, p 56-66 6 Bansal, V, Msra, R, Agrawal, GD, Mathur, J 2010 "Performance Analyss of Earth-ppe-ar Heat Exchanger for Summer Coolng," Energy and Buldngs, 42, p 645-648 7 Chel, A, Twar, GN 2010 "Stand Alone Photovoltac (PV) Integrated wth Earth to Ar Heat Exchanger (EAHE) for Space Heatng Coolng of Adobe House n New Delh (Inda)," Energy Converson and Management, 51, p 393-409 8 Özgener, L, Özgener, Ö 2010 "An Expermental Study of the Exergetc Performance of an Underground Ar Tunnel System for Greenhouse Coolng," Renewable Energy, 35, p 2804-2811 9 Özgener, L, Özgener, Ö 2010 "Energetc Performance Test of an Underground Ar Tunnel System for Greenhouse Coolng," Energy, 35(10), p 4079-4085 10 Özgener, Ö, Özgener L 2010 "Exergoeconomc Analyss 44 Mühends ve Makna Mühends ve Makna 45

of an Underground Ar Tunnel System for Greenhouse Coolng System," Internatonal Journal of Refrgeraton, 33(5), p 995-1005 11 Özgener, Ö, Özgener, L 2010 "Exergetc Assessment of EAHEs for Buldng Heatng n Turkey: A Greenhouse Case Study," Energy Polcy, 38, p 5141-5150 12 Özgener, Ö, Özgener, L 2011 "Determnng the Optmal Desgn of a Closed Loop EAHE for Greenhouse Heatng by Usng Exergoeconomcs," Energy and Buldngs, 43(4), p 960-965 13 Özgener, Ö, Ozgener, L, Goswam, DY 2011 "Expermental Predcton of Total Thermal Resstance of a Closed Loop EAHE for Greenhouse Coolng System," Internatonal Communcatons n Heat and Mass Transfer, 38(6), p 711-716 14 Özgener, L 2011 "A Revew on the Expermental and Analytcal Analyss of Earth to Ar Heat Exchanger (EAHE) Systems n Turkey," Renewable and Sustanable Energy Revews, 15(9), p 4483-4490 15 Özgener, L 2012 "Coeffcent of Performance (COP) Analyss of Geothermal Dstrct Heatng Systems (GDHSs): Salhl GDHS Case Study," Renewable and Sustanable Energy Revews, 16(2), p 1330-1334 16 Özgener, Ö, Özgener, L, Yıldız, A 2012 "Fotovoltak Destekl Yer Hava Isı Değştrgec Tasarımı ve Uygulaması," Ege Ünverstes 10GEE007 kodlu Blmsel Araştırma Projes, Bornova, İzmr, s 24 17 Yıldız, A, Özgener, Ö, Özgener, L 2011 "Exergetc Performance Assessment of Solar Photovoltac Cell (PV) Asssted Earth to Ar Heat Exchanger (EAHE) System for Solar Greenhouse Coolng," Energy and Buldngs, 43, p 3154-3160 18 Yıldız, A, Özgener, Ö, Özgener, L 2012 "Energetc Performance Analyss of Solar Photovoltac Cell (PV) Asssted Closed Loop Earth to Ar Heat Exchanger for Solar Greenhouse Coolng: An Expermental Study for Low Energy Archtecture n Aegean Regon," Renewable Energy, 44, p 281-287 19 De Paepe, M, Jansens, A 2003 "Thermo Hydraulc Desgn of Earth-ar Heat Exchangers," Energy and Buldngs, 35, p 389-397 20 Flordes, G, Kalogrou, S 2007 "Ground Heat Exchangers- A Revew of Systems, Models and Applcatons," Renewable Energy, 32, p 2461-2478 21 Wu, H, Wang, S, Zhu, D 2007 "Modelng and Evaluaton of Coolng Capacty of Earth Ar Ppe Systems," Energy Converson and Management, 48, p 1462-1471 22 Cucumo, M, Cucumo, S, Montoro, L, Vulcano, A 2008 "A One Dmensonal Transent Analytcal Model for Earth to Ar Heat Exchangers for Earth to Ar Heat Exchangers, Takng nto Account Condensaton Phenomena and Thermal Perturbaton from the Upper Free Surface as Well as around the Bured Ppes," Internatonal Journal of Heat and Mass Transfers, 51(3-4), p 506-516 23 Tttelen, P, Achard, G, Wurtz, E 2009 "Modelng Earth to Ar Heat Exchanger Behavor wth the Convolutve Response Factor Methods," Appled Energy, 86, p 1683-1691 24 Zhang, J, Haghghat, F 2007 "Convectve Heat Transfer Predcton n Large Rectangular Cross Sectonal Area Earth to Ar Heat Exchangers," Buldng and Envronment, 48, p 1462-1471 25 Özgener, Ö, Özgener, L 2013 "Three Coolng Seasons Montorng of Exergetc Performance Analyss of an EAHE Asssted Solar Greenhouse Buldng," ASME- Journal of Solar Energy Engneerng, 135, 021008-1-7 26 Özgener, Ö, Özgener, L, Tester, JW 2013 "Three Heatng Seasons Montorng of Usage of Low Enthalpy Geothermal Resources:Exergetc Performance Analyss of an EAHE Asssted Agrcultural Buldng," 38 th Stanford Geothermal Workshop, February 11-13, 2013, Stanford Unversty, San Francsco CA, USA 27 Özgener, Ö, Özgener, L, Tester, JW 2013 "A Practcal Approach to Predct Sol Temperature Varatons for Geothermal (ground) Heat Exchangers Applcatons," Internatonal Journal of Heat and Mass Transfer, 62, p 473-480 28 Özgener, Ö, Özgener, L 2013 "Three Coolng Seasons Montorng of Energetc Performance Analyss of an EAHE (Earth to Ar Heat Exchanger) Asssted Solar Greenhouse Buldng, Journal of Green Buldng, Sprng 2013, vol 8, no 2, p 153-161 46 Mühends ve Makna