Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. KOBİ ÇALIŞAN VE İŞVERENLERİNİN KÜRESEL EKONOMİDEKİ DEĞİŞİMLERE UYUM YETENEĞİNİN ARTTIRILMASI PROJESİ www.kuyap.org
Faruk ÇELİK Bakan, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Béla SZOMBATI Maslahatgüzar, AB Türkiye Delegasyonu Günümüzde gelişen teknolojiye paralel olarak, yönetim anlayışları, üretim şekilleri ve meslekler sürekli ve hızlı bir şekilde değişmektedir. Bu durum, yönetici ve çalışanların, değişimlere hızla cevap verebilecek, yönetimsel, stratejik ve operasyonel niteliklere sahip olmasını gerektirmektedir. Bu çerçevede ülkemizin insan kaynağının geliştirilmesi amacıyla KOBİ Çalışan ve İşverenlerinin Küresel Ekonomideki Değişimlere Uyum Yeteneğinin Arttırılması Projesi ni tasarladık. Böylelikle sürdürülebilir ekonomik büyüme ve sosyal kalkınmaya destek sağlanması hedefine emin adımlarla yaklaşacak, Bakanlık olarak bu büyüme ve kalkınmayı desteklemeye devam edeceğiz. Üretkenlik artışı ve yüksek iş kalitesinin işletmelerin ayakta kalabilmesi için gerekli olduğu, sürekli değişen bir dünyada yaşıyoruz. Bu nedenle işgücünün beceri ve yetkinliklerinin geliştirilmesi, işletmelerin ülke içindeki, ülkelerin de küresel ekonomi içindeki başarısı açısından hayati önem taşıyor. AB tarafından mali olarak desteklenen KUYAP projesi de, Türkiye deki çalışan ve işverenlerin, işlerinde gereksinim duydukları becerileri daha iyi anlamalarına yardımcı oluyor ve onlara, ihtiyaçlarına uygun işbaşı eğitimler sunulmasını sağlıyor. KUYAP, Türkiye deki girişimcilerin rekabet güçlerini korumaları ve AB katılım süreci boyunca daha da büyümeleri için yaşamsal önem taşıyan uyum yeteneğini ve yenilikçiliği de destekliyor. Küreselleşme, yeni teknolojiler ve bilgiye kolay erişim gibi faktörler işletmelerimizin çalışma koşullarını değiştirmektedir. Firmalarımızın, iş modeli, strateji ve süreçlerini hızla değişen rekabet koşullarına uyum sağlayacak biçimde şekillendirmeleri, başarıyı sağlamak için gerekli unsur haline gelmiştir. Bu amaçla, 2013 yılında, Avrupa Birliği ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işbirliğinde, KOBİ Çalışan ve İşverenlerinin Küresel Ekonomideki Değişimlere Uyum Yeteneğinin Arttırılması Projesi ni başlattık. M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU Başkan, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) İşverenleri, yenilikçi iş modeli ve stratejileri, etkili ve verimli insan kaynakları yönetimi alanlarında bilgilendirmeyi, ve çalışanların becerilerini değişen iş dünyasının ihtiyaçlarına göre güncellemelerini hedefleyen Projemizin, iş dünyamızın rekabet gücünü arttıracağına inanıyoruz.
KUYAP PROJESİNİN AMAÇLARI Uyum yeteneği, çevremizdeki her şey değişirken hayatta kalmak ve başarılı olmak için neler yapmamız gerektiğini, iş yaşamında ise sürdürülebilir rekabet üstünlüğünü ifade eder. Sürdürülebilir rekabet üstünlüğü ise hızlı uyumluluğu harekete geçiren dört yeteneğe bağlı: Değişimi okuma Uygun iş modeli, süreç ve stratejiler ile tepki verme Karmaşık paydaş ağlarını yönetme İşletme sahiplerini ve çalışanlarını motive etme KOBİ Çalışan ve İşverenlerinin Küresel Ekonomideki Değişimlere Uyum Yeteneğinin Arttırılması Projesi (KUYAP), işletmelerde; KUYAP ın Amaçları: İşveren ile çalışanların bilgi ve becerilerini arttırarak, KOBİ'lerin desteklenmesi ve kapasitelerinin güçlendirilmesi. İşveren, çalışan ve işletmelerin uyum yeteneklerini arttırmak için KOBİ'lere hizmet sunan Ticaret ve/veya Sanayi Odaları, sosyal paydaşlar ve kamu kurumlarının desteklenmesi. İşveren, çalışan ve işletmelerin uyum yeteneklerini arttırmak için KOBİ'lere hizmet sunan ilgili aktörler arasında koordinasyon ve işbirliğinin geliştirilmesi. Yeni müşteri ihtiyaçlarının gerekli kıldığı yüksek düzeyde inovasyon, değişim ve performansın yönetilmesi, İşverenlerin Eğitimi İnovasyon konusunda tüm birimlerin görev üstlenmesinin sağlanması, Yeni iş modelleri ve yeni rekabet avantajı elde etme yollarına açık olunması temel alanlarına odaklanarak çalışan ve işverenlerin uyum yeteneğini arttırmayı hedefliyor. Kurumsal Model ve İş Modeline Uyum Yeteneğini Kazanma Çalışanların Eğitimi 4
Projenin Faaliyetleri: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası, Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası, Gaziantep Sanayi Odası, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası, Sivas Ticaret ve Sanayi Odası bünyesinde, 6 Eğitim Destek ve Koordinasyon Merkezi nin kurulması ve 12 eğitim koordinatörünün istihdamı, 15 Büyüme Merkezi ndeki KOBİ lerin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi - Eğitim İhtiyaç Analizi, Uyum yeteneği pratiklerini başarıyla uygulayan ülkemizin gelişmiş bölgelerindeki firmaların yetenek ve yapılarının belirlenmesi amacıyla 1000'den fazla firma ile anket düzenlenmesi - En İyi Uygulamalar Analizi, Bölgelerde Farkındalık Arttırma Toplantıları, Ana paydaşların katılımıyla analiz sonuçlarının paylaşıldığı ve eğitim içeriklerine yön verecek öğrenme alanlarının belirlendiği çalıştaylar, Avrupa Birliği ülkelerine çalışma ziyaretleri, Eğitimleri en iyi seviyeye getirmek için yerel eğitimciler için düzenlenen eğitimler, Çalışan ve işverenlere yönelik eğitimler, Büyüme Merkezleri ndeki paydaş kuruluşların çalışanları ile Mesleki ve Teknik Lise öğretmenleri ve Yüksek Okul öğretim görevlileri için bilgilendirme toplantıları, KOBİ lerin karşılaştığı sorunlara ve günlük işletme konularına daha aşina hale gelmeleri için Mesleki ve Teknik Lise öğretmenleri ve Yüksek Okul öğretim görevlilerinin KOBİ lere inceleme ziyaretleri, Üniversite-Sanayi işbirliğinin teşvik edilmesine yönelik özel konferanslar. 5
Projenin temelinde, Avrupa Birliği İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Programı nın desteklediği 15 Büyüme Merkezi ndeki çalışan ve işverenlerin uyum yeteneğini geliştirecek faaliyetlere öncülük edecek 6 Eğitim, Destek ve Koordinasyon Merkezi nin (EDKM) kurulması yer alıyor. KUYAP kapsamında 6 adet Eğitim Destek ve Koordinasyon Merkezi (EDKM) kuruldu; ANKARA ELAZIĞ ERZURUM GAZİANTEP SAMSUN SİVAS KOBİ işverenlerinin uyum yeteneği becerilerinin geliştirilmesi KOBİ Üniversite işbirliğinin geliştirilmesi KOBİ çalışanlarının eğitimler yoluyla bilinçlendirilmesi Büyüme Merkezleri nde paydaş kuruluşların çalışanları ile mesleki ve teknik lise öğretmenleri ve yüksek okul öğretim görevlilerinin Uyum Yeteneği konusunda bilinçlendirilmesi EDKM lerin Sorumluluk Alanları Büyüme Merkezleri nde eğitimler yoluyla uyum yeteneği kültürünün geliştirilmesi 15 Büyüme Merkezi nin bulunduğu, Ticaret ve/veya Sanayi Odaları nın insan kaynağı kapasitelerinin geliştirilmesi 6
PROJENİN FAYDALANICILARI Ana Nihai Hedef Kitle 6 Eğitim Destek ve Koordinasyon Merkezi ve 15 Büyüme Merkezi 7
UYUM YETENEĞİ KAVRAMI Uyum Yeteneği, bir işletmenin, değişimi öngörmesi ve değişime zamanında ve kabul edilebilir şekilde uyum sağlanmasını yönetebilme kapasitesidir. İşletmelerde Uyumluluk Yaklaşımında Neler Önemlidir? İşletme sahiplerinin yenilikçi iş modellerini benimseme ve uygulama kapasiteleri, İstihdam Edilebilirlik Yeni iş modellerinin uygulanmasını ve mesleki çeşitliliği mümkün kılan örgütlenme yapısı, Fırsat Eşitliği Avrupa 2020 Stratejisi ve İstihdam Rehberinde Belirtilen Temel Unsurlar Uyum Yeteneği Girişimcilik Uyum yeteneğini güçlendiren dört kurumsal beceri: Yetenekleri, yeterlilikleri ve işyerine bağlılıkları arttırılmış personel. KUYAP, Eğitim Programları ile Uyum Yeteneği nin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Programların İçeriği; 1. Küresel Ekonomide Değişim ve Uyum Yeteneği kavramları 2. Ekonomik Değişimlerin İş Modellerine Etkisi 3. Zenginlik Yaratma Kavramı 4. İşletme İçi Verimlilik 5. Piyasaya Yeni Bakış Açısı 6. Mali Araçları Kullanma 7. İnsan Kaynağı 8. İnovasyon Değişimin işaretlerini okuyabilme ve harekete geçebilme yeteneği, Yalnızca ürün ve hizmetleri değil aynı zamanda iş modelleri, süreçleri ve stratejilerini de kullanarak hızlı ve sık denemeler yapabilme yeteneği, Birden fazla paydaşı içeren karmaşık ve birbiriyle bağlantılı sistemleri yönetebilme yeteneği, Çalışanları ve paydaşları motive edebilme yeteneği. 8
KOBİ lerin REKABET EDEBİLİRLİĞİNİN EN ÖNEMLİ UNSURU; İNSAN KAYNAĞI İşletmelerimizin çok sayıda destek programı sayesinde kazandıkları becerilere, uyum yeteneğinin bileşenleri olan yenilikçilik, rekabetçilik ve güçlü insan kaynağı yeteneklerini eklemek gerekiyor. 21.Yüzyıl işletme yaklaşımı olan Uyum Yeteneği; KOBİ lerde rekabet edebilirliğin kilit unsuru olan insan kaynağının; beceri ve yeteneklerinin sürekli iyileştirilmesi dünyadaki gelişmeleri yakalayabilmesi konularında işletme sahipleri/yöneticilerinin ve çalışanlarının bilinçlendirilmesini hedefliyor. Bu yenilikçi işletme yaklaşımı, üç farklı başlık altında ortak çalışma ve bilgi aktarımını öngörüyor. İŞ MODELİ ORGANİZASYON LİDERLİK TARZI ve ÇALIŞANLARIN YETKİLENDİRİLMESİ 9
1.İŞ MODELİ İş modeli; işletmenin amacı, vizyon ve misyonu, hedef müşteriler, sunulan hizmet ve ürünler, stratejiler, altyapı, kurumsal yapılar, ticaret uygulamaları, operasyonel süreçler ve politikalar dahil olmak üzere birçok yapı taşını içeriyor. KOBİ işverenlerine yönelik proje farkındalık eğitimleri, yeni ve sürdürülebilir iş modelleri geliştirme alanında uyum yeteneklerini arttırmayı hedefliyor. 10
2.ORGANİZASYON Büyümeyi başarabilmiş şirketler; İşletmenin ihtiyacı olan değişim ve performansı gerçekleştirebilen, Müşterilerin yeni ihtiyaçlarının gerektirdiği yüksek düzeyde inovasyonu, tüm birimlerinin katkısı ile sağlayabilen, Yeni iş modellerini ve rekabet avantajını elde tutmanın yöntemlerini uygulamaya açık olabilen kuruluşlardır. Bu nitelikler, KUYAP kapsamında hazırlanan özel eğitimlerin temelini oluşturuyor. 11
3. LİDERLİK TARZI ve ÇALIŞANLARIN GÜÇLENDİRİLMESİ KOBİ sahipleri/yöneticileri zamanlarının büyük bir kısmını işletmelerinin ve personelinin kontrolüne ve yerine getirilmesi gereken görevleri onlara anlatmaya ayırıyor. Kalite Yönetimi nin öncülerinden W. Edwards Denning in, çalışan deneyimi ile ilgili sözlerine kulak vermeliyiz: Çalışanlar hayatlarının büyük bir bölümünü işyerinde geçirdikleri için, işletmenin tamamının veya belirli bir bölümünün nasıl daha iyi işleyeceğine dair kendi fikirlerini geliştirirler. İşverenler, çalışanların sahip olduğu bilgiyi kendileri ile paylaşmalarına izin vermedikleri sürece, işletmede teslimatta gecikmeler, hatalı ürünler, hatalı üretim süreçleri, zaman, enerji, ham madde ve para kaybı, müşteri şikayetleri gibi birçok sorun ile karşılaşabiliyorlar. KUYAP, işletmelerin yaşamış olduğu bu sorunların çözümüne ışık tutmak için, yenilikçi işletme yönetim ve uygulama kavramlarını işletme sahibi/yönetici ve çalışanları ile paylaşmak üzere yola çıkmış olup, eğitim programları ile hedef kitleye ulaşmaktadır. 12
Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. www.kuyap.org KOBİ ÇALIŞAN VE İŞVERENLERİNİN KÜRESEL EKONOMİDEKİ DEĞİŞİMLERE UYUM YETENEĞİNİN ARTTIRILMASI PROJESİ Bu belge, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmiştr. Belge içeriğinden sorumlu tek taraf PLANET SA Konsorsiyumuʼdur ve bu içerik hiçbir suretle Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyetiʼnin görüşlerini yansıtmamaktadır.