TEİAŞ TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 154 kv TATAR HES TM SEYRANTEPE HES TM ENERJİ İLETİM HATTI Elazığ İli, Karakoçan İlçesi, Balcalı Köyü ile Kovancılar İlçesi, Nişankaya Köyü Arası Duru Çevre Teknolojileri ve Laboratuvar Hizmetleri Müh. Müş. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ÇED Raporu
Başlık Sayfası Proje Sahibinin Adı Adresi Telefon Numaraları TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Nasuh Akar Mah. Türkocağı Cad. No: 2 06520 Çankaya, Ankara 0 (312) 203 86 08 Faks Numaraları 0 (312) 203 87 17 Projenin Adı Projenin Bedeli Proje İçin Seçilen Yerin (Hat Güzergahının ve Alternatif Güzergahların) Açık Adresi (Adı, Mevkisi, Birden Fazla İl veya İlçede Yer Alıyorsa Bunların Tanımlayan Yörenin Adı) Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları, Zone Projenin Tanımı Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt Sektörü) Raporu Hazırlayan Kuruluşun Adı Nokta 1.523.461,61 TL Elazığ İli, Karakoçan İlçesi, Balcalı Köyü ile Kovancılar İlçesi, Nişankaya Köyü Arası Some Noktalarının Koordinatları UTM Coğrafik y x Enlem Boylam D3 570893,56 4301078,57 38.8541031 39.8167711 NDt 570924,06 4301078,67 38.8541007 39.8171283 S1 572389,97 4301409,46 38.8569638 39.8340451 S2 576346,44 4303156,65 38.8723705 39.8798391 S3 577682,88 4304447,17 38.8838859 39.8953842 S4 579757,40 4308037,57 38.9160470 39.9197223 S5 579997,84 4309967,97 38.9334149 39.9227155 S6 580777,09 4312884,33 38.9596261 39.9320577 S7 580083,86 4316847,67 38.9953971 39.9245130 S8 578859,93 4318959,28 39.0145377 39.9106245 S9 578102,62 4319426,13 39.0188134 39.9019351 ND 577392,59 4319439,55 39.0189936 39.8937361 D1 577362,72 4319442,43 39.0190233 39.8933899 PORTAL 577356,13 4319510,13 39.0196365 39.8933283 Not Datum: ED-50 D.O.M.: 39 Zone: 37 Ölçek Fak: 6 Datum: WGS-84 Tür: Coğrafi Proje konusu yatırım, Elazığ İli, Karakoçan İlçesi, Balcalı Köyü ile Kovancılar İlçesi, Nişankaya Köyü arasında TEİAŞ tarafından tesis edilmesi planlanan 154 kv Tatar HES TM Seyrantepe HES TM Enerji İletim Hattı (EİH) na ilişkindir. Planlanan EİH nın gerilimi 154 kv uzunluğu ise 24.998,79 m dir. Söz konusu EİH vasıtası ile Tatar HES te üretilecek elektrik enerjisi Elazığ İli başta olmak üzere yurt geneline verilmek üzere EİH vasıtası ile enterkonnekte sisteme aktarılacaktır. TEİAŞ ile Daren HES Elektrik Üretim A.Ş. ile TEİAŞ arasında 05.07.2011 tarihinde bir sistem bağlantı anlaşması gereği EİH Daren HES Elektrik Üretim A.Ş. tarafından tesis edilecek ve işletilmek üzere mülkiyeti ile birlikte TEİAŞ a devredilecektir. Ek 1 Madde 32-154 kv (kilovolt) ve Üzeri Gerilimde 15 km den Uzun Enerji İletim Tesisleri (İletim Hattı, Trafo Merkezi, Şalt Sahaları) Duru Çevre Tek. ve Lab. Hiz. Müh. Müş. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. i
Adresi Telefon Numaraları Meriç Sokak No: 5/25 Beştepe, 06510 Ankara (312) 221 31 81 (pbx) Faks Numaraları (312) 221 31 80 Raporu Hazırlayan Kuruluşun Yeterlik Belgesi No su, Tarihi ÇED Raporu Sunum Tarihi Sayı: 95 Tarih: 15.03.2010 01.04.2013 ii
Yeterlik Belgesi Tebliği Kapsamında Çalıştırılması Taahhüt Edilen Personel Tablosu Projenin Adı 154 kv Tatar HES TM- Seyrantepe HES TM EİH Proje Sahibi TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Projenin Mevkii Elazığ İli, Karakoçan İlçesi, Balcalı Köyü ile Kovancılar İlçesi, Nişankaya Köyü Arası Yeterlik Belge No 95 Tebliğin İlgili Maddesi Kapsamında Çalıştırılacak Personel Adı Soyadı Mesleği Sorumlu Olduğu Bölüm, Sayfa, Bölüm, Ekler vb. İmzası Çevre Mühendisi (Madde 5/1-a) Mahmut GÖNÇ Çevre Mühendisi Raporun Çevre İle İlgili Kısımları Mühendislik veya Mimarlık Fakülteleri veya Fakülte veya Akademi veya Dört Yıllık Yüksek Okul veya Fen veya Edebiyat Fakülteleri Mezunu Personel (Madde 5/1-b) Atilla DOĞU Durmuş TİPİCİ İnşaat Mühendisi Kimya Mühendisi Raporun İnşaat İle İlgili Kısımları Raporun Kimya İle İlgili Kısımları Kapsam Belirleme ve İnceleme Değerlendirme Komisyonunca veya PTD İnceleme Değerlendirme Sürecinde Belirlenmiş Meslek Grubundaki Personel Ömer DEMİREL Cemal Oğuz DALYANCI Elektrik-Elektronik Mühendisi Ziraat Mühendisi Raporun Elektrik İle İlgili Kısımları Raporun Ziraat İle İlgili Kısımları Rapor Koordinatörü (Madde 5/1-c) Tuncay YAYLALI Çevre Mühendisi Tüm Rapor (Madde 5/1-ç) Kapsamındaki Personel Alev YÜCEEL VURAL Alper ÇAKIR Uzm. Biyolog Jeoloji Mühendisi Raporun Flora- Fauna İle İlgili Kısımları Raporun Jeoloji ve Hidrojeoloji İle İlgili Kısımları iii
Önsöz Elazığ İli, Karakoçan İlçesi, Balcalı Köyü ile Kovancılar İlçesi, Nişankaya Köyü arasında TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. tarafından 24.998,79 m uzunluğundaki 154 kv Tatar HES TM Seyrantepe HES TM Enerji İletim Hattı Projesi nin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Bilindiği üzere gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlenmesi, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilecek yer ve teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesi, projenin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalarının tespit edilmesi sürdürülebilir kalkınma ve çevre açısından gereklidir. Tüm bu çalışmalar çevresel etki değerlendirmesi olarak adlandırılmakta olup bu süreçte uyulacak idari ve teknik usul ve esaslar 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Bu kapsamda gerçekleştirilmesi planlanan projenin çevresel etki değerlendirmesinin yapılabilmesi için ÇED Yönetmeliği nin ilgili maddelerinde belirtilen başvuru ile ÇED sürecinin başlatılması gerekmektedir. Bu kapsamda 154 kv Tatar HES TM Seyrantepe HES TM Enerji İletim Hattı Projesi için başlatılan ÇED süreci neticesinde Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin 11 maddesinde yer alan hüküm kapsamında ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın 26.03.2013 tarih ve 5027 sayılı yazısı ekinde verilen özel format 1 doğrultusunda bu ÇED raporu hazırlanmıştır. Duru Çevre Teknolojileri ve Lab. Hiz. Müh. Müş. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. Tuncay YAYLALI Şirket Müdürü 1 Bkz. Ek 1 ÇED Raporu Özel Formatı iv
İçindekiler Başlık Sayfası... i Yeterlik Belgesi Tebliği Kapsamında Çalıştırılması Taahhüt Edilen Personel Tablosu... iii Önsöz... iv İçindekiler... v Tablolar Dizini... xiv Şekiller Dizini... xvi Ekler Dizini... xvii Tanımlar ve Kısaltmalar... xviii Bölüm I. Projenin Tanımı ve Amacı (Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri)... 19 I.1. Proje Konusu Faaliyetin Tanımı ve Hizmet Amaçları... 19 I.2. Proje Konusu Faaliyetin Ömrü... 20 I.3. Proje Konusu Faaliyetin Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri... 20 Bölüm II. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu... 21 II.1. Hat Güzergahının Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi, Yerleşim Alanlarına Mesafesi (Tablo Halinde Verilmesi), Mevcut Arazi Kullanım Haritası veya Kroki Üzerinde Gösterimi, Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Bulunan Tarım, Sanayi ve Koruma Alanlarının, Sağlık Koruma Bandı nın Harita Üzerinde Gösterilmesi, Mesafelerin Belirtilmesi, Alanın/Yakın Çevresinin Panoramik Fotoğraflandırılması,... 23 II.1.1. Hat Güzergahının Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi... 23 II.1.2. Hat Güzergahının Yerleşim Alanlarına Mesafesi, Mevcut II.1.3. Arazi Kullanım Haritası veya Kroki Üzerinde Gösterimi... 27 Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Bulunan Tarım, Sanayi ve Koruma Alanlarının, Sağlık Koruma Bandı nın Harita Üzerinde Gösterilmesi ve Mesafelerin Belirtilmesi... 29 II.1.4. Panoramik Fotoğraflar... 29 II.2. Hat Güzergahı İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatifleri... 29 II.2.1. Hat Güzergahı İçin Seçilen Yer Alternatifleri... 29 II.2.2. Teknoloji Alternatifleri... 30 II.3. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin ve Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi)... 30 II.3.1. Trafo Merkezleri... 30 II.3.2. Şantiye Tesisleri... 30 II.3.3. EİH Güzergahı ve Direkler... 30 Bölüm III. Projenin Ekonomik ve Sosyal Boyutları... 31 III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Finans Kaynakları... 31 III.2. Proje Bedeli... 32 III 3. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu... 32 v
III.4. Projenin Fayda-Maliyet Analizi... 32 III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri... 33 III.6. Kamulaştırma (Kamulaştırılacak Alanların 1/25.000 lik Harita Üzerinde Gösterimi, Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumu, İstimlak ve İzin İrtifak Hakkı İle İlgili Bilgi Verilmesi)... 33 III.6.1. Kamulaştırılacak Alanların 1/25.000 lik Harita Üzerinde Gösterimi, Mevcut Kullanım ve Mülkiyet Durumu... 33 III.6.2. Kamulaştırma Planı... 34 III.7. Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED Sürecinden Sonra Alınacak İzinler)... 36 III.8. Proje İle İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin Kısaca Açıklanması, Zamanlama Tablosu... 36 III.9. Diğer Hususlar... 37 Bölüm IV. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi ve Bu Alan İçindeki Mevcut Çevresel Özelliklerin Açıklanması... 37 IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı Harita Üzerinde Gösterilecek)... 37 IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı... 37 IV.2.1. Hat Güzergahının Jeolojik Özellikleri... 37 Genel Jeoloji... 37 Pütürge Metam Prekambriyen- (Mesozoyik)... 37 Keban Metamorfitleri (Permo-Karbonifer)... 38 Ofiyolitler (Mesozoyik)... 38 Yüksekova Karmaşığı (Üst Kretase)... 38 Hazar Karmaşığı (Üst Kretase-Paleosen)... 38 Harami Formasyonu (Üst Mestrihtiyen)... 38 Kuşçular Formasyonu (Alt Paleosen)... 39 Seske Formasyonu (Orta PaIeosen-Alt Eosen)... 39 Maden Karmaşığı (Alt-Orta Eosen)... 39 Kırkgeçit Formasyonu (Lütesiyen-Üst Oligosen)... 39 Lice Formasyonu (Oligosen-Alt Miyosen)... 39 Alibonca Formasyonu (Alt Miyosen)... 39 Karabakır Formasyonu (Üst Miyosen-Alt Pliyosen)... 40 Pliyosen Karasal... 40 Kuvaterner... 40 İnceleme Alanı Jeolojisi... 42 Elazığ Mağmatikleri... 42 Karabakır Formasyonu (Üst Miyosen-Alt Pliyosen)... 42 Çaybağı Formasyonu... 42 IV.2.1.1. Proje Alanı ve Etki Alanının Deprem Durumu... 44 Genel Tektonik... 44 Depremsellik ve Doğal Afet Durumu... 47 vi
IV.2.1.2. Proje İmar Durumuna İlişkin Bilgiler ve Alanın Tanımı... 48 IV.2.1.3. İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüd Raporları... 49 IV.2.1.4. Alanın Depremselliği, Proje Alanına Yakın Faylar ve Proje Alanına Uzaklıkları, Bu Faylarda Meydana Gelen Depremler, Proje Alanının İşaretlendiği 1/25.000 Ölçekli Genel Jeoloji Haritası ve Diri Fay Haritası... 49 Depremler... 49 Faylar... 49 IV.2.1.5. İnceleme Alanına Ait Büyük Ölçekli (1/5.000 yada varsa 1/1.000) Jeoloji Haritası ile Bölgenin Stratigrafik Kesiti ve İrdelenmesi... 52 IV.2.2. Proje Alanı ve Etki Alanının Doğal Afet Durumu... 52 IV.2.2.1. Deprem Dışındaki Heyelan, Kaya Düşmesi, Su Baskını Vb. Doğal Afet Durumu (7269 Sayılı Yasa Kapsamında)... 52 IV.2.3. IV.2.4. IV.2.5. IV.2.2.2. 14.07.2007 Tarih ve 26582 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemlerin Açıklanması... 52 IV.2.2.3. Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemlerin Açıklanması... 52 Hat Güzergahındaki Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Halen Mevcut ve Planlanan Kullanımı)... 53 IV.2.3.1. Hidrolojik ve Hidrojeolojik Özellikler... 53 IV.2.3.2. Yeraltı Suları... 53 Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri İstihsali, Su Yolu Ulaşımı Tesisleri, Turizm, Spor ve Benzeri Amaçlı Su ve/veya Kıyı Kullanımları, Diğer Kullanımlar) (1/25.000 lik Topoğrafik Haritada Gösterilmesi)... 56 IV.2.4.1. Akarsular... 56 IV.2.4.2. Göller, Göletler ve Rezervuarlar... 58 Kalecik Baraj Gölü... 58 IV.2.4.3. İşletmeye Açılmış Barajlar... 59 Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu (Toprağın Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması, Erozyon, Mer a, Çayır, Toprağın Mevcut Kullanım Durumları vb.)(5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununa Göre Gerekli İzinlerin Alınması)... 60 IV.2.5.1. Kireçsiz Kahverengi Orman Topraklar (N)... 61 IV.2.5.2. Kahverengi Topraklar (B)... 61 IV.2.5.3. Bazaltik Topraklar (X)... 61 vii
IV.2.6. IV.2.7. IV.2.8. IV.2.5.4. Kireçsiz Kahverengi Topraklar (U)... 61 IV.2.5.5. Kahverengi Orman Toprakları (M)... 61 Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon Alanları, Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları)... 61 IV.2.6.1. Mer a Vasfında Olan Yerler Mevcutsa 4342 Sayılı Mer a Kanunu Hükümleri, Zeytinlik Olan Yerler İçin 3573 Sayılı Zeytinlerin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması ve Ek 4086 Sayılı Zeytincilik Kanunu Hükümleri İle 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Hükümlerine Göre İrdelenmesi)... 63 IV.2.6.2. Arazi Vasfı İle İlgili Bilgiler (Tapu Kayıtları), 1/25.000 Ölçekli ve 1/5.000 Ölçekli Alanların İşaretlenmiş Olduğu Onaylı, Koordinatlı Harita ve Vaziyet Planı)... 64 Orman Alanları (Orman Alanı Miktarı (m 2 ), Ağaç Türleri ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri ve Kapalılığı, Bunların Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanım Amaçları, 1/25.000 Ölçekli Meşçere Haritası, Orman Bölge Müdürlüğü Görüşü İle ÇED İnceleme Değerlendirme Formu, 6831 Sayılı Orman Kanununun 17. Maddesi Gereğince İzin Alınacağının Girilmesi Vb.)... 64 IV.2.7.1. Proje Sahasının Bulunduğu Orman Alanı Miktarının (m 2 ) Belirtilmesi... 66 IV.2.7.2. Proje Sahasının İşaretlendiği 1/25.000 Ölçekli Meşçere Haritası... 66 IV.2.7.3. Projenin Orman Alanlarından Geçen Bölümünde Ne Kadar Ağaç Kesileceği, Kesilecek Bu Ağaçların Meşçere Tipi, Kapalılığı vs. Özelliklerin Belirtilmesi... 66 IV.2.7.4. Projenin Orman Alanlarından Geçen Bölümündeki Direk Sayısının Belirtilmesi... 67 IV.2.7.5. Orman Alanları İçin Kamulaştırmanın Söz Konusu Olmadığının Belirtilerek Orman Alanları İçin 6831 Sayılı Orman Kanunu nun 17. Maddesi Gereğince İzin Alınacağının Belirtilmesi... 67 IV.2.7.6. Orman Bölge Müdürlüğü nün Görüşü İle Birlikte ÇED İnceleme Değerlendirme Formunun da Girilmesi... 68 Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mer a Kanunu Kapsamındaki Alanlar)... 68 IV.2.8.1. Milli Parklar... 68 IV.2.8.2. Tabiat Parkları... 68 viii
IV.2.9. IV.2.8.3. Tabiatı Koruma Alanları... 68 IV.2.8.4. Tabiat Anıtları... 68 IV.2.8.5. Sulak Alanlar... 69 IV.2.8.6. Yaban Hayatı Koruma Alanları... 69 Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve Yaban Hayatı Yerleştirme Sahaları... 69 IV.2.8.7. Biyogenetik Rezerv Alanları... 69 IV.2.8.8. Biyosfer Rezervleri... 70 IV.2.8.9. Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik, Tarihi ve Kültürel Sitler... 70 Sit Alanları... 70 Tarihi Sit... 70 Arkeolojik Sit... 70 Doğal Sit... 71 Kentsel Sit... 71 IV.2.8.10. Özel Çevre Koruma Bölgeleri ve Özel Koruma Alanları... 71 IV.2.8.11. Turizm Alan ve Merkezleri... 71 IV.2.8.12. Mer a Kanunu Kapsamındaki Alanlar... 71 Flora ve Fauna ( Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Doğal Olarak Yaşayan Hayvan Türleri, Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler; Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve Bunların Yaşama Ortamları, Av Hayvanlarının Adları, Popülasyonları ve Bu Türler İçin Alınan 2012-2013 Merkez Av Komisyonu Kararları) Proje Alanı Üzerindeki Vejetasyon Tiplerinin ve Örnekleme Alanlarının Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi, Projede Faaliyetten Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken Koruma Tedbirleri (İnşaat Ve İşletme Aşamalarında). (Flora ve Fauna Arazi Çalışmasının Hangi Tarihlerde ve Kim Tarafından Yapıldığının Belirtilmesi)... 72 IV.2.9.1. Flora... 73 Vejetasyon... 74 Fitocoğrafik İnceleme... 75 Flora Türleri İnceleme Kriterleri ve Açıklamaları... 77 Red Data Book IUCN Kategorileri ve Açıklamaları... 77 Bern Sözleşmesi... 78 Tespit Şekli... 79 Floristik Analiz... 79 Projenin Flora Üzerine Etkisi ve Alınacak Önlemler... 80 IV.2.9.2. Fauna... 81 Bern Sözleşmesi... 81 Merkez Av Komisyonu Kararları... 82 Kuşlar İçin Diğer Kısaltmalar... 82 Fauna Değerlendirmesi... 83 İki Yaşamlılar (Amphibia)... 84 Sürüngenler (Reptilia)... 84 ix
Kuşlar (Aves)... 84 Memeliler (Mammalia)... 85 Projenin Fauna Türleri Üzerine Etkisi ve Alınacak Önlemler... 86 IV.2.10. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 25.09.1978 Tarih ve 16415 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı İle Sınırlandırılmış Alanlar vb.)... 86 IV.2.11. Diğer Özellikler... 87 IV.3. Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri... 87 IV.3.1. Ekonomik Özellikler (Enerjinin İletildiği Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler)... 87 IV.3.2. Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfus Hareketleri, Göçler, Nüfus Artış Oranları, Diğer Bilgiler)... 87 IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu)... 92 IV.3.3.1. Eğitim... 92 IV.3.3.2. Sağlık... 92 IV.3.3.3. Kültür Hizmetleri... 93 IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları (Yerleşme Alanlarının Dağılımı, Mevcut ve Planlanan Kullanım Alanları, Bu Kapsamda Sanayi Bölgeleri, Konutlar, Turizm Alanları vb.)... 94 IV.3.4.1. Sanayi Bölgeleri... 94 IV.3.4.2. Turizm Alanları... 94 IV.3.4.3. Yerleşme Alanları ve Konutlar... 95 IV.3.4.4. Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları... 96 IV.3.5. Diğer Özellikler... 96 Bölüm V. Projenin Bölüm IV te Tanımlanan Alan Üzerindeki Etkileri ve Alınacak Önlemler... 96 V.1. Hat Güzergahı Boyunca Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler... 96 V.1.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemelerden Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınımları, Depolanmaları ve Kullanımları... 96 V.1.2. Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum Gibi Maddelerin Nerelere V.1.3. Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları... 97 Nakil Hatlarına Ait Servis Yollarının İnşaası İle İlgili İşlemler, Kullanılacak Malzemeler (Yapılacak Yolların Yamaçlardan Aşağı Toprak Kaydırmayacak Şekilde Ekskavatörle ve Orman Alanı İçinde B-Tipi Orman Yolu Standartlarında Yapılması)... 97 V.1.4. İletim Hatlarının İnşaası İle İlgili İşlemler... 100 V.1.4.1. Alt Montaj... 100 V.1.4.2. Üst Montaj... 100 x
V.1.5. V.1.4.3. Tel Çekimi, İkaz Küreleri, Renkli Balon ve Kuşkovanların Eklenmesi... 101 V.1.4.4. Kabul... 101 İnşaat Esnasında Kırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama Gibi Toz Yayıcı İşlemler... 101 V.1.5.1. Çukurun Açılması ve Toprak Malzemenin Ekskavatörle Yerinden Sökülmesi Aşamasında Toz Emisyonları... 102 V.1.5.2. Sökülen Toprak Malzemenin Depolanmak Üzere Boşaltılması Aşamasında Toz Emisyonları... 102 V.1.5.3. Boşaltılan Toprak Malzemenin Çukur Yakınında Depolanması Aşamasında Toz Emisyonları... 102 V.1.5.4. Depolama Alanından Alınan Malzemenin Direk Diplerine Boşaltılması Aşamasında Toz Emisyonları... 103 V.1.5.5. Toplam Toz Emisyonları... 103 V.1.6. Proje Kapsamında Oluşacak Katı Atık Miktarı ve Özellikleri, Nasıl Bertaraf Edileceği... 103 V.1.7. V.1.8. V.1.9. V.1.10. V.1.11. V.1.12. V.1.13. Proje Kapsamında Kullanılacak Su Miktarları, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Bu Suların Kullanımı Sonucu Oluşacak Atık Suların Hangi İşlemlerden Sonra Hangi Alıcı Ortama Nasıl Verileceği ve Bu Suların Özellikleri, Su Temini Sistemi Planı (Burada Gerekli İzinler Alınmalı ve İzin Belgeleri Rapora Eklenmelidir.)... 105 V.1.7.1. İçme ve Kullanma Suyu... 105 V.1.7.2. Sulama Suyu... 105 V.1.7.3. Toplam Su İhtiyacı... 105 V.1.7.4. Bertaraf Yöntemleri... 106 Enerji İletim Hatlarında Yapılacak Topraklama İle İlgili İşlemler... 106 Arazinin Hazırlanması ve Tesislerin İnşaası Sırasında Yapılacak İşler Nedeni İle Meydana Gelecek Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi... 107 Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Ortadan Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı... 107 Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri ve Tarım Ürün Türleri, Tarımsal Amaçlı Arazi Kullanım İzni... 108 Arazinin Hazırlanması ve İnşaat Alanı için Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Meşçere Tipi, Kapalılığı) Orman Alanları Üzerine Olası Etkiler ve Alınacak Tedbirler, Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Tedbirler... 109 Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Yerine Getirilecek İşlerde Çalışacak Personel İçin Kurulacak Şantiye Alanı ve Diğer xi
V.2. Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği... 110 V.1.14. Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Yeraltı ve Yerüstünde Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti ve Yayılım Etkisinin Belirlenmesi... 110 V.1.15. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre İçin Riskli ve Tehlikeli Olanlar... 111 V.1.15.1. İş Makinelerinin Kullanımı... 111 V.1.15.2. Yangın... 111 V.1.15.3. Tehlikeli, Kimyasal, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddeler... 111 V.1.15.4. Yıldırım Düşmesi... 111 V.1.15.5. Kötü Hava Koşulları... 111 V.1.15.6. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği... 111 V.1.16. Taşkın Önleme ve Drenaj İle İlgili İşlemler (09.09.2006 Tarih ve 26284 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Başbakanlık Genelgesinin (2006/27) İlgili Hükümlerine Uyulacağının Taahhüt Edilmesi (Derelerin Üzeri Kapatılmayacak, Dere Yataklarına Hafriyat, Molozlar ve Her Türlü Atık Malzemenin Dökülmeyeceği) (Enerji İletim Hattının Dere Yatağından Geçtiği Yerlerde Yeterli Sayıda Uyarı Levhaları ve İşaretleri Konulması)... 116 V.1.17. Diğer Faaliyetler... 118 Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler... 118 V.2.1. Hat Güzergahındaki Temel Yapıların (Direkler, İzolatörler, İletkenler, Kuleler vb.) Diğer Ünitelerin Özellikleri, Boyutları, Kapasiteleri vb. Diğer Bilgiler... 118 V.2.2. Hat Güzergahının Bakımı İçin Ne Gibi İşlemler Yapılacağı, Kullanılacak Malzemeler, Çıkacak Atıkların Tür ve Miktarları, Özellikleri, Boyutları ve Nasıl Bertaraf Edileceği. 118 V.2.3. Hattan Kaynaklanan Elektrik ve Magnetik Alan Şiddetleri, Etkileri, Ulusal ve Uluslar Arası Standartlar İle Kıyaslanması, Olası Etkilerinin İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Değerlendirilmesi ve Alınacak Önlemlerin Belirtilmesi,... 119 V.2.3.1. Elektromanyetik Alan Etkisi... 119 Manyetik Alan... 119 Elektrik Alanları (Korona Etkisi)... 119 V.2.3.2. Elektrik ve Manyetik Alanın Çevre ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri... 120 V.2.3.3. Manyetik Alan ve Elektrik Alan (Korona) Etkisine Karşı Alınacak Önlemler... 124 V.2.4. Hattın Haberleşme İle İlgili Tesislere (Ptt Hatları, Radyo, TV Vericileri vs.) Etkileri... 124 xii
V.2.5. V.2.6. Orman Alanlarına Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Tedbirlerin Tanımlanması, Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler... 127 Hattın Bölgedeki Sulak Alanlara Etkileri (Proje Alanı İçindeki Mevcut Derelerin Yatakları Korunmalı, Bu Dere Yataklarına Hiçbir Şekilde Müdehale Yapılmayacağının Taahhüdü)... 127 V.2.7. Diğer Faaliyetler... 128 V.2.7.1. Atık Yağlar... 128 V.2.7.2. Egzoz Emisyonları... 129 V.2.7.3. Tıbbi Atıklar... 132 V.2.7.4. Atık Pil ve Akümülatörler... 132 V.2.7.5. Ömrünü Tamamlamış Lastikler... 133 V.2.7.6. Doğal Afet Riskleri ve Alınacak Önlemler... 133 V.3. Projenin Çevresel Fayda Maliyet Analizi... 134 Bölüm VI. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek ve Süren Etkiler ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler... 135 VI.1. Arazi Islahı... 135 VI.2. Diğer Çalışmalar... 135 Bölüm VII. Projenin Alternatifleri... 136 VII.1. Hat Güzergahı İçin Seçilen Yer Alternatifleri... 136 VII.2. Teknoloji Alternatifleri... 136 Bölüm VIII. İzleme Programı... 137 VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı (Doğal Afetler Riski İçin Ne Gibi Önlemler Alınacağı)... 137 VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliği nde Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığının Dördüncü Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program... 137 Bölüm IX. Halkın Katılımı... 138 Bölüm X. Yukarıdaki Başlıklar Altında Verilen Bilgilerin Teknik Olmayan Bir Özeti... 140 Bölüm XI. Sonuçlar... 142 XI.1. Proje... 142 XI.2. Önemli Sosyal Etkiler... 142 XI.2.1. İstihdam... 143 XI.2.2. Kamulaştırma... 143 XI.3. Önemli Çevresel Etkiler... 143 XI.4. Güzergah ve Teknoloji Alternatifleri ve Seçilme Nedenleri... 144 XI.4.1. Güzergah Alternatifleri... 144 XI.4.2. Teknoloji Alternatifleri... 144 XI.5. Değerlendirme... 144 Ekler... 145 Notlar ve Kaynaklar... 146 xiii
Tablolar Dizini Tablo 1 Some Noktalarının Koordinatları... 25 Tablo 2 Yerleşim Yerlerinin EİH nın En Yakın Noktasına Olan Kuş Uçuşu Mesafesi... 28 Tablo 3 Tatar HES... 33 Tablo 4 Seyrantepe HES... 33 Tablo 5 İstimlak ve İzin İrtifak Hakkı Tesis Edilecek Alanlar... 34 Tablo 6 Elazığ ve Çevresinde Meydana Gelen Geçmiş Depremler... 51 Tablo 7 Akarsuların Yüzey Alanları ve Yıllık Ortalama Akımları... 56 Tablo 8 Kapıaçmaz Göleti... 58 Tablo 9 Kalecik Barajı... 59 Tablo 10 Seyrantepe HES... 60 Tablo 11 Güzergah Boyunca Arazi Sınıflaması... 60 Tablo 12 Meşçere Bilgileri... 65 Tablo 13 Türlere Göre Hektardaki Gelecek Ağaç Sayısı... 67 Tablo 14 İnceleme Alanında Bulunması Muhtemel Endemik Türler... 79 Tablo 15 İlçelerin Sosyo-Ekonomik Göstergeleri... 87 Tablo 16 İnceleme Alanında Yer Alan Yerleşim Yerleri ve 2011 Yılı Nüfusları... 88 Tablo 17 Aldığı Göç, Verdiği Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı (2010 2011 Dönemi)... 88 Tablo 18 Elazığ İli nin Aldığı Göç... 88 Tablo 19 Elazığ İli nin Verdiği Göç... 90 Tablo 20 Elazığ İli Kovancılar İlçesi ne Ait Eğitim Verileri... 92 Tablo 21 Elazığ İli nde Bulunan Hastaneler... 93 Tablo 22 Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılan Emisyon Faktörleri... 102 Tablo 23 Karışık Katı Atık Miktarları... 104 Tablo 24 Ambalaj Atığı Miktarları... 104 Tablo 25 Evsel Katı Atık Miktarları... 104 Tablo 26 İçme ve Kullanma Suyu İhtiyacı... 105 Tablo 27 Toplam İçme ve Kullanma Suyu İhtiyacı... 106 Tablo 28 Güzergah Boyunca Arazi Sınıflaması... 108 Tablo 29 Kansere Sebebiyet Vermesi Muhtemel Faktörlerin Bağıl Riskleri... 121 Tablo 30 Elektrikli Ev Aletlerinin Manyetik Alan Şiddetleri... 122 Tablo 31 0 Hz-300 GHz Frekans Bantlarındaki Elektrik, Manyetik ve Elektromanyetik Alanlar İçin Limit Değerler... 123 Tablo 32 50/60 Hz Elektrik ve Manyetik Alanlar İçin Sınır Değerler... 123 Tablo 33 Yüksek Gerilimli Elektrik İletim Tesislerinden Kaynaklı Elektrik ve Manyetik Alanlar (Havai Hattın Tam Altında, Yeraltı Hattının Tam Üstünde, TM nin Çitinde Yaklaşık Ölçüm Aralığı)... 124 Tablo 34 Hava Hattı İletkenlerinin En Büyük Salgı Durumunda Üzerinden Geçtikleri Yerlere Olan En Küçük Düşey Uzaklıkları... 125 Tablo 35 Mevcut EİH ve Haberleşme Tesisleri İle İlgili Atlama Noktaları... 126 Tablo 36 Elektrik Kuvvetli Akım Tesislerinin Civarındaki Tesislere Olan En Küçük Yaklaşım Mesafeleri (m)... 126 Tablo 37 Hava Hattı İletkenlerinin Ağaçlara Olan En Küçük Yatay Uzaklıkları... 127 Tablo 38 Birim Atık Yağ Üretim Miktarları... 128 Tablo 39 Her Bir Yağ Değişimdeki Muhtemel Atık Yağ Üretim Miktarları... 129 Tablo 40 Motorinin Özellikleri... 129 Tablo 41 Birim Yakıt Tüketimleri... 129 xiv
Tablo 42 Yakıt Tüketimleri... 130 Tablo 43 Dizel Araçlardan Kaynaklanan Egzoz Emisyonları İçin Emisyon Faktörleri. 130 Tablo 44 Araç ve İş Makinelerinden Kaynaklanacak Karbon monoksit (CO) Emisyonları... 130 Tablo 45 Araç ve İş Makinelerinden Kaynaklanacak Hidro karbon (HC) Emisyonları. 131 Tablo 46 Araç ve İş Makinelerinden Kaynaklanacak Azot oksit (NO x ) Emisyonları... 131 Tablo 47 Araç ve İş Makinelerinden Kaynaklanacak Kükürt oksit (SO x ) Emisyonları. 131 Tablo 48 Araç ve İş Makinelerinden Kaynaklanacak Toz (PM) Emisyonları... 132 xv
Şekiller Dizini Şekil 1 EİH Tanımı... 19 Şekil 2 Elazığ İli ve İlçeleri... 21 Şekil 3 Planlanan EİH nın Google Earth Görüntüsü Üzerinde Gösterimi (Ölçeksiz)... 23 Şekil 4 EİH ve İnceleme Alanının Google Maps Üzerinde Gösterimi (Ölçeksiz)... 24 Şekil 5 EİH ve İnceleme Alanının Google Earth Üzerinde Gösterimi (Ölçeksiz)... 26 Şekil 6 EİH ve İnceleme Alanının Google Earth Üzerinde Üç Boyutlu Gösterimi (Ölçeksiz)... 27 Şekil 7 Elazığ ve Çevresinin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti... 41 Şekil 8 Faaliyet Alanına Ait Stratigrafik Kolon Kesit... 43 Şekil 9 Kırkgeçit Formasyonuna Ait Düşey Tabakalardan Bir Görünüm... 46 Şekil 10 Kırkgeçit Formasyonu İçinde Gelişmiş Antiklinalin Kanadı... 46 Şekil 11 Jeodinamik Evrim Modeli... 47 Şekil 12 Elazığ Deprem Bölgeleme Haritası... 48 Şekil 13 1/250000 Ölçekli Elazığ Paftası Diri Fay Haritası ( MTA, 2012)... 50 Şekil 14 Proje Alanı ve Çevresinde Doğu Anadolu Fayına Bağlı Olarak Meydana Gelen Depremler... 51 Şekil 15 Su Toplama Havzaları... 53 Şekil 16 EİH ve Mevsimsel Akışlı Dere Yatakları... 57 Şekil 17 İnceleme Alanı İçerisindeki Göller-Göletler (Ölçeksiz)... 59 Şekil 18 Elazığ İl Sınırları İçinde Bulunan Çayır ve Meralar... 72 Şekil 19 Bitki Tür Sayıları Açısından Türkiye ve Bazı Avrupa Ülkelerinin Karşılaştırılması... 73 Şekil 20 İnceleme Alanından Görünümler... 74 Şekil 21 Türkiye Bitki Örtüsü Haritası... 75 Şekil 22 Türkiye deki Fitocoğrafik Bölgeler ve Anadolu Diyagonali... 76 Şekil 23 Türkiye Grid Kareleme Sistemi... 77 Şekil 24 Red Data Book IUCN Kategorileri... 78 Şekil 25 Türkiye de Kuşların Göç Yolları Haritası... 85 Şekil 26 Some Noktalarına Ulaşımı Sağlayabilecek Yollar... 99 Şekil 27 EİH ve Mevsimsel Akışlı Dere Yatakları... 117 Şekil 28 Halkın Katılımı Toplantısından Kesit... 138 Şekil 29 Halkın Katılımı Toplantısından Kesit... 138 xvi
Ekler Dizini Ek 1 Ek 2 Ek 3 Ek 4 Ek 5 Ek 6 Ek 7 Ek 8 Ek 9 Ek 10 Ek 11 Ek 12 Ek 13 Ek 14 Ek 15 Ek 16 Ek 17 Ek 18 Ek 19 Ek 20 ÇED Raporu Özel Formatı Yer Bulduru Haritası 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita 1/25.000 Ölçekli Onaylı Güzergah Planı 1/25.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası 1/25.000 Ölçekli Meşçere Haritası ve Orman İnceleme ve Değerlendirme Formu Resimler Zamanlama Tablosu Yerinde İnceleme Yazısı 1/25.000 Ölçekli ve 1/5.000 Ölçekli Jeoloji Haritaları 1/350.000 Ölçekli Korunan Alanlar Haritası Flora ve Fauna Tabloları Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu Direk Tevzi Listesi Çevre Yönetim Planı Gazete İlanları Broşür Yeterlik Belgesi Büro Tescil Belgesi Çalışma Grubunun Tanıtımı xvii
Bu raporda geçen; Tanımlar ve Kısaltmalar TEİAŞ: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. ni, Faaliyet Sahibi; TEİAŞ ı, TM: Trafo Merkezi ni, HES: Hidroelektrik santralini, EİH: Elazığ İli, Karakoçan İlçesi, Balcalı Köyü ile Kovancılar İlçesi, Nişankaya Köyü arasında tesis edilmesi planlanan 154 kv Tatar HES TM Seyrantepe HES TM Enerji İletim Hattı nı, Proje: Tesisi planlanan EİH projesini, ÇED: Çevresel etki değerlendirmesini, ÇED Yönetmeliği; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ni, ÇED Raporu: Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin 11. maddesinde yer alan hüküm kapsamında ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın 26.03.2013 tarih ve 5027 sayılı yazısı 1 ekinde verilen özel format doğrultusunda hazırlanan iş bu ÇED raporunu ifade eder. 1 Bkz. Ek 1 ÇED Raporu Özel Formatı xviii
Bölüm I. Projenin Tanımı ve Amacı (Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü, Hizmet Amaçları, Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri) I.1. Proje Konusu Faaliyetin Tanımı ve Hizmet Amaçları Proje konusu yatırım, Elazığ İli, Karakoçan İlçesi, Balcalı Köyü ile Kovancılar İlçesi, Nişankaya Köyü arasında 1 TEİAŞ tarafından tesis edilmesi planlanan 154 kv Tatar HES TM Seyrantepe HES TM Enerji İletim Hattı na ilişkindir. Planlanan EİH nın gerilimi 154 kv uzunluğu ise 24.998,79 m dir. Proje kapsamında herhangi bir trafo merkezi kurulması planlanmamaktadır. Söz konusu EİH vasıtası ile Tatar HES te üretilecek elektrik enerjisi Elazığ İli başta olmak üzere yurt geneline verilmek üzere EİH vasıtası ile enterkonnekte sisteme aktarılacaktır. EİH güzergahı ekte yer alan topoğrafik harita 2 üzerinde gösterilmiş olup başlangıç some noktasında Tatar HES TM, hattın en sonunda yer alan some noktasında ise Seyrantepe HES TM yer almaktadır. Şekil 1 EİH Tanımı TEİAŞ, 154 kv ve üzeri gerilime sahip ulusal enterkonnekte sistemden sorumlu tek yetkili kuruluş olduğundan, ulusal enterkonnekte sisteme bağlantı yapacak olan üretici ve tüketicilerle TEİAŞ arasında sistem bağlantı anlaşması yapılmaktadır. Bu kapsamda Daren HES Elektrik Üretim A.Ş. ile TEİAŞ arasında 05.07.2011 tarihinde bir sistem bağlantı anlaşması yapılmıştır. 1 Bkz. Ek 2 Yer Bulduru Haritası 2 Bkz. Ek 3 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita 19
Anılan hat Daren HES Elektrik Üretim A.Ş. tarafından tesis edilecek ve işletilmek üzere mülkiyeti ile birlikte TEİAŞ a devredilecektir. Proje kapsamında herhangi bir trafo merkezi kurulması planlanmamaktadır. I.2. Proje Konusu Faaliyetin Ömrü EİH nın ekonomik ömrü 30 yıl olarak planlanmaktadır. EİH nın etüt işleri tamamlanmış olup güzergah planı TEİAŞ tarafından 24.12.2012 tarihinde onaylanmıştır 1. Projeye ilişkin ÇED sürecinin tamamlanmasının ardından inşaat aşamasına geçilecek olup bu kapsamda direk imalatı, montajı, malzemelerinin temini ve tel çekim işleri tamamlanarak EİH devreye alınacaktır. I.3. Proje Konusu Faaliyetin Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gereklilikleri Enerji politikalarının ana hedefi ihtiyaç duyulan enerjinin zamanında, güvenilir, ucuz ve kaliteli olarak öngörülen kalkınma hızı ve sosyal gelişmeyi destekleyecek şekilde temin edilmesi şeklinde belirlenmiştir. Bu politikalar çerçevesinde yerli kaynakların mümkün olduğunca kullanılmasını teminen devlet ve özel sektör ile yabancı sermayenin enerji alanındaki yatırımlarının arttırılması amacıyla çevresel etkilerde göz önüne alınarak önemli çabalar harcanmaktadır. Türkiye nin elektrik enerjisi politikaları ekonomik ve sosyal kalkınmanın gerektirdiği ve yüksek oranlarda artmakta olan ulusal elektrik ihtiyacımızın kesintisiz, kaliteli ve güvenilir olarak karşılanmasının sağlanması, elektrik sektöründe özelleştirme faaliyetlerine hız verilmesi, kömüre dayalı termik santrallerin çevreye verebilecekleri zararı engellemek amacıyla analiz sonuçlarına göre zorunlu görülen tüm mevcut ve tasarlanan projelere desülfürizasyon tesislerinin ilavesinin esas alınması, yeni üretim projelerinin seçiminde, ülke ihtiyaçlarına en kısa zamanda ve en ekonomik çözümlerle öncelikler tespit edilerek hidrolik projelerin yanı sıra, çoklu yakıt kullanan santraller üzerinde hassasiyetle durulması, ülke termik ve hidrolik potansiyelinin değerlendirilmesi yanı sıra nükleer teknolojiye bir an önce girilmesi için gerekli hazırlıkların yapılması, elektrik enerjisinin sürekli ve kaliteli olarak temini için, mevcut iletim ve dağıtım hatlarının iyileştirilmesi, bölge ülkeleri ile gerekli altyapının tesisi ve elektrik alış-verişinin yaygınlaştırılması şeklinde özetlenebilir. Teknolojinin hızla gelişmesi ile artan elektrik enerjisi istekleri daha büyük güçleri, taşınacak gücün fazlalığı ise daha büyük gerilimleri gerektirmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinde elektrik enerjisinin çok büyük katkısı bulunmaktadır. İletim sistemleri bir elektrik sisteminin ana omurgasını teşkil etmekte olup iletim tesisleri yatırımları pahalı ve yapımı uzun süre alan, işletilmesi ülke ekonomisine etkileri açısından büyük önem taşıyan sistemler olduğundan bölgesel gelişim hedeflerinin, yük tahminlerinin, arz kaynak noktalarının önceden optimum olarak belirlenmesi gerekmektedir 2. 1 Bkz. Ek 4 1/25.000 Ölçekli Onaylı Güzergah Planı 2 TEİAŞ, Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu (2009-2018), Haziran 2009, Sf. 18 20
Bu kapsamda tesis edilmesi planlanan EİH vasıtası ile Tatar HES te üretilecek elektrik enerjisi 154 kv olarak Seyrantepe HES TM ye aktarılacaktır. Ayrıca projenin inşaat aşamasında istihdam edilecek personel ve yöreden alınacak doğrudan ve dolaylı hizmetler vasıtası ile süre olarak kısa da olsa yöre ekonomisine katkıda bulunulacaktır. Bölüm II. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu EİH lazığ İli, Karakoçan İlçesi, Balcalı Köyü ile Kovancılar İlçesi, Nişankaya Köyüarasında tesis edilecektir 1. Şekil 2 Elazığ İli ve İlçeleri Elazığ İli, Doğu Anadolu Bölgesi nin güneybatısında, Yukarı Fırat bölümünde yer almaktadır. Yüzölçümü 8.455 km 2 si kara, 826 km 2 si baraj ve doğal göl alanları olmak üzere toplam 9.281 km 2 dir. Denizden yüksekliği 1.067 m olan Elazığ, yeryüzü şekilleri açısından topraklarını dağlık alanlar, platolar ve ovalar oluşturmaktadır. Elazığ coğrafi konumu itibariyle, Doğu Anadolu Bölgesi ni batıya bağlayan yolların kavşak noktasında bulunmaktadır. İli, doğudan Bingöl, kuzeyden Keban Baraj Gölü aracılığıyla Tunceli, batı ve güneybatıdan Karakaya Baraj Gölü vasıtasıyla Malatya, güneyden ise Diyarbakır İli nin arazileri çevrelemektedir. Geçmişte karasal iklimin hüküm sürdüğü Elazığ, yapılan ve yapılmakta olan barajların etkisi ile ılıman bir iklime geçiş yapmıştır. Kovancılar İlçe Merkezi; Elazığ-Bingöl Karayolu üzerinde düz bir sahada bulunmaktadır. İlk olarak göçmenlere tahsis edilmiş olan bu saha köy yerleşmesidir. Fakat 1 Bkz. Ek 2 Yer Bulduru Haritası 21
doğal ve beşeri çevre özelliklerinin uygunluğu köyü, Elazığ dan sonra en büyük ikinci yerleşim birimi haline getirmiştir. Kovancılar, Elazığ a olan uzaklığının da etkisi ile çevre köy ve kasabalara hizmet veren bir merkez haline gelmiştir ve gelişmeye devam etmektedir. Kovancılar ın bu özelliği çevresindeki yakın köylerinde gelişmesine neden olmaktadır. Kovancılar ın gelişmesi, nüfusun çekici hale gelmesi, Elazığ ın yükünü hafifletmektedir 1. Karakoçan İlçesi; Elazığ İli nin kuzeydoğusunda yer alır. Doğusunda Bingöl İli, kuzeyinde aynı ilin Yayladere ve Kiğı İlçeleri, kuzeybatısında Tunceli İli nin Nazımiye İlçesi, batısında ise yine Tunceli İli nin Mazgirt İlçesi, güneyinde ise Kovancılar İlçesi bulunmaktadır. Şekil olarak; güneybatı-kuzeydoğu istikametine uzanmış oval bir görünümdedir. Yüzölçümü 1.085 km 2 olup, denizden yüksekliği 1.090 m dir. İlçede halkın belli başlı geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Küçük çapta sanat ve ticaret faaliyetlerinin de olduğu görülmektedir. Ayrıca yurt dışında çalışan çok sayıda işçisi ile ilçenin ekonomik hayatına önemli ölçüde katkı sağlamaktadır 2. EİH güzergâhı öncelikle TEİAŞ tarafından 1/25.000 ölçekli haritalar üzerinden takribi olarak belirlenmiştir. Belirlenen takribi güzergâh, arazideki topoğrafik ve coğrafik koşullar dikkate alınarak tekrar incelenmiştir. Bu incelemede EİH nın yerleşim yerlerine olan mesafesi, tesis, bakım ve işletme kolaylıkları, bataklık, sel yatağı ve heyelana maruz alanlar, orman, meyvelik ve kavaklık gibi alanlar, tarım alanları, askeri sahalar, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan alanlar, PTT ve telefon hatları, karayolları, demir yolları, hava alanları, sulak alanlar, imarlı sahalar, maden sahaları gibi önemli unsurlar göz önünde bulundurularak güzergâh tespit edilmiştir. Kesin güzergâh çalışmaları yukarıda açıklanan unsurlar ve 30.11.2000 tarih ve 24246 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği hükümleri dikkate alınarak en ekonomik ve çevreye etkileri en az olacak şekilde planlanmıştır 3. 1 http://www.elazig.gov.tr/ 2 http://www.karakocan.gov.tr/ 3 Bkz. Ek 4 1/25.000 Ölçekli Onaylı Güzergah Planı 22
Şekil 3 Planlanan EİH nın Google Earth Görüntüsü Üzerinde Gösterimi (Ölçeksiz) Belirlenen inceleme alanı içerisinde Elazığ İli, Karakoçan İlçesi ne bağlı Balcalı, Üçbudak, Paşayaylası, Kırgil, Sağın, Kümbet, Alayağmur, Maksutali, Akyokuş Köyleri ile Kovancılar İlçesi ne bağlı Tatarköy, Nişankaya, Çiftlikköy Köyleri yer almaktadır 1. Ayrıca söz konusu yerleşim birimlerine bağlı birçok mahalle ve yüksek alanlarda yapılan hayvancılık işlevi için kurulmuş taştan yapılmış basit evler ile bunların kenar ve çevresinde ağıllar (kom) ve yaylalar inceleme alanı içerisinde bulunmaktadır. II.1. Hat Güzergahının Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi, Yerleşim Alanlarına Mesafesi (Tablo Halinde Verilmesi), Mevcut Arazi Kullanım Haritası veya Kroki Üzerinde Gösterimi, Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Bulunan Tarım, Sanayi ve Koruma Alanlarının, Sağlık Koruma Bandı nın Harita Üzerinde Gösterilmesi, Mesafelerin Belirtilmesi, Alanın/Yakın Çevresinin Panoramik Fotoğraflandırılması, II.1.1. Hat Güzergahının Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi EİH güzergahı ekte yer alan 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita 2 ve arazi varlığı haritası 3 üzerinde gösterilmiş olup some noktalarının koordinatları aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Ayrıca ÇED süreci kapsamında gerçekleştirilen çalışmalarda kullanılmak üzere EİH nın sağında ve solunda 2,5 km olmak üzere toplam 5 km genişliğinde koridor inceleme alanı, EİH nın sağında ve solunda 25 m olmak üzere toplam 50 m genişliğinde koridor da proje etki alanı olarak seçilmiştir. Söz konusu inceleme alanı ve etki alanı da ekte yer alan topoğrafik harita üzerinde gösterilmiştir 4. 1 Bkz. Ek 2 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita 2 Bkz. Ek 3 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita 3 Bkz. Ek 5 1/25.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası 4 Bkz. Ek 3 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita 23
Şekil 4 EİH ve İnceleme Alanının Google Maps Üzerinde Gösterimi (Ölçeksiz) 24
Tablo 1 Some Noktalarının Koordinatları Some Noktası Başlangıca Olan Mesafe (m) 3 Derece 6 Derece y x y x D3 0+000,00 570921,93 4302799,69 570893,56 4301078,57 ND 0+030,51 570952,44 4302799,79 570924,06 4301078,67 S1 1+533,88 572418,94 4303130,71 572389,97 4301409,46 S2 5+860,69 576376,99 4304878,61 576346,44 4303156,65 S3 7+719,26 577713,96 4306169,63 577682,88 4304447,17 S4 11+867,56 579789,32 4309761,48 579757,40 4308037,57 S5 13+813,65 580029,85 4311692,65 579997,84 4309967,97 S6 16+833,53 580809,41 4314610,17 580777,09 4312884,33 S7 20+858,65 580115,91 4318575,1 580083,86 4316847,67 S8 23+300,31 578891,48 4320687,56 578859,93 4318959,28 S9 24+190,31 578133,88 4321154,6 578102,62 4319426,13 ND 24+900,74 577423,55 4321168,01 577392,59 4319439,55 D1 24+930,77 577393,68 4321170,89 577362,72 4319442,43 PORTAL 24+998,79 577387,08 4321238,62 577356,13 4319510,13 Tür: UTM Datum: ED-50 D.O.M.: 39 Not: Zone: 37 25
TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Şekil 5 EİH ve İnceleme Alanının Google Earth Üzerinde Gösterimi (Ölçeksiz) 26
Şekil 6 EİH ve İnceleme Alanının Google Earth Üzerinde Üç Boyutlu Gösterimi (Ölçeksiz) II.1.2. Hat Güzergahının Yerleşim Alanlarına Mesafesi, Mevcut Arazi Kullanım Haritası veya Kroki Üzerinde Gösterimi İnceleme alanı içerisinde yer alan yerleşim yerleri aşağıda verilmiştir; Balcalı Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) Üçbudak Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) Paşayaylası Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) Kırgil Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) Sağın Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) Kümbet Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) 27
Alayağmur Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) Maksutali Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) Akyokuş Köyü (Elazığ İli, Karakoçan İlçesi) Tatarköy Köyü (Elazığ İli, Kovancılar İlçesi) Nişankaya Köyü (Elazığ İli, Kovancılar İlçesi) Çiftlikköy Köyü (Elazığ İli, Kovancılar İlçesi) Söz konusu yerleşim yerlerinin EİH nın en yakın noktasına olan kuş uçuşu mesafeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 2 Yerleşim Yerlerinin EİH nın En Yakın Noktasına Olan Kuş Uçuşu Mesafesi Yerleşim Birimi Mesafe (m) Elazığ İli, Karakoçan İlçesi Balcalı Köyü 1.575 Üçbudak Köyü 650 Paşayaylası Köyü 170 Kırgil Köyü 740 Sağın Köyü 900 Kümbet Köyü 570 Alayağmur Köyü 1.670 Maksutali Köyü 1.825 Akyokuş Köyü 1.425 Elazığ İli, Kovancılar İlçesi Tatarköy Köyü 915 Nişankaya Köyü 400 Çiftlikköy Köyü 1.540 İnceleme alanı içerisinde bulunan en yakın yerleşim birimleri yukarıda verilmiştir. Bunun yanında söz konusu yerleşim birimlerine bağlı birçok mahalle ve yüksek alanlarda yapılan hayvancılık işlevi için kurulmuş taştan yapılmış basit evler ile bunların kenar ve çevresinde ağıllar (kom) ve yaylalar inceleme alanı içerisinde bulunmaktadır. Yukarıdaki tabloda verilen en yakın yerleşim yerlerinin EİH na olan kuş uçuşu mesafeleri topoğrafik harita 1 üzerinden yerleşim yeri merkezleri esas alınarak yaklaşık olarak belirlenmiş olup sadece konum belirlemeye yönelik bir bilgi niteliğindedir. Herhangi bir taahhüt niteliği taşımamaktadır. Söz konusu mesafeler inceleme alanı içerisinde direk yerlerinin kesinleşmesi durumunda ve teknik gerekçeler nedeniyle inşaat aşamasında değişkenlik gösterebilecektir. EİH, Kovancılar İlçesi, Tatar Köyü nün yaklaşık 1.300 m güneybatısındaki Tatar HES TM den başlayarak kuzeydoğu yönünde yükselerek S1 numaralı some noktasına oradanda Güllühan Deresi ni geçtikten sonra yükselmeye devam ederek S2 numaralı some noktasına ulaşmaktadır. Buradan da kuzeydoğu istikametinde bir miktar alçarak Kümbet Köyü nün 1.100 m güney batısında yer alan S3 numaralı some noktasına buradan da kuzeydoğu yönünde Alayağmur- Kümbet Köy yolunu geçtikten sonra Şeynak Tepesi batı yamacından geçerek ve yükselerek Sağın Köyü nün 900 m batısındaki S4 numaralı some noktasına ulaşmaktadır. S4 numaralı some noktasından sonra kuzey-kuzeydoğuya doğru yönelen hat Kırgil Köy yolunu geçerek ve yükselerek Paşayayla Köy yoluna 30 m 1 Bkz. Ek 3 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita 28
mesafedeki S5 numaralı some noktasına buradanda kuzeydoğu yönünde Paşayayla Köy yoluna paralel bir şekilde devam ederek S6 numaralı some noktasına ulaşmaktadır. Buradanda kuzeybatı yönünde ilerleyen hat Zobuk Deresi ve Karkadaş Deresi ni geçerek S7 numaralı some noktasına buradan kuzey batı istikametinde bir miktar alçalarak S8 numaralı some noktasına ardından Peri Suyu Çayı nı batı yönünde geçerek S9 numaralı some noktasına ulaşmakta ve Seyrante HES TM de son bulmaktadır. II.1.3. Hat Güzergahı ve Yakın Çevresinde Bulunan Tarım, Sanayi ve Koruma Alanlarının, Sağlık Koruma Bandı nın Harita Üzerinde Gösterilmesi ve Mesafelerin Belirtilmesi Güzergah boyunca EİH, nadaslı kuru tarım, mer a, sulu tarım, orman (fundalık), su yüzeyi arazileri üzerinden geçmektedir 1. 24.998,79 m lik güzergahın şimdiki arazi kullanımları yaklaşık olarak; % 34,9 luk kısmı şimdiki arazi kullanımı nadaslı kuru tarım, % 34,2 lük kısmı şimdiki arazi kullanımı orman (fundalık), % 26,7 lik kısmı şimdiki arazi kullanımı mer a, % 3,9 luk kısmı şimdiki arazi kullanımı sulu tarım, % 0,3 lük kısmı şimdiki arazi kullanımı su yüzeyi arazi sınıfındadır. Yukarıda bahsi geçen tarım alanları ve orman alanları ile ilgili detaylı değerlendirme ilerleyen bölümlerde yapılmış olup her bir alan ekte yer alan haritalar üzerinde de gösterilmiştir 2. II.1.4. Panoramik Fotoğraflar EİH güzergahı üzerinde çeşitli noktalardan çekilen resimler ekte verilmiştir 3. II.2. II.2.1. Hat Güzergahı İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatifleri Hat Güzergahı İçin Seçilen Yer Alternatifleri EİH güzergahı öncelikle TEİAŞ tarafından 1/25.000 ölçekli haritalar üzerinden takribi olarak belirlenmiştir. Belirlenen takribi güzergah, arazideki topoğrafik ve coğrafik koşullar dikkate alınarak tekrar incelenmiştir. Bu incelemede EİH nın yerleşim yerlerine olan mesafesi, tesis, bakım ve işletme kolaylıkları, bataklık, sel yatağı ve heyelana maruz alanlar, orman, meyvelik ve kavaklık gibi alanlar, tarım alanları, askeri sahalar, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan alanlar, PTT ve telefon hatları, karayolları, demir yolları, hava alanları, sulak alanlar, imarlı sahalar, maden sahaları gibi önemli unsurlar göz önünde bulundurularak güzergah tespit edilmiştir. Kesin güzergah çalışmaları yukarıda açıklanan unsurlar ve 30.11.2000 tarih ve 24246 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Kuvvetli Akım 1 Bkz. Ek 5 1/25.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası ve Ek 6 1/25.000 Ölçekli Meşçere Haritası ile ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu 2 Bkz. Ek 5 1/25.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası ve Ek 6 1/25.000 Ölçekli Meşçere Haritası ile ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu 3 Bkz. Ek 7 Resimler 29
Tesisleri Yönetmeliği hükümleri dikkate alınarak en ekonomik ve çevreye etkileri en az olacak şekilde planlanmış ve TEİAŞ tarafından 24.12.2012 tarihinde onaylanmıştır 1. II.2.2. Teknoloji Alternatifleri Enerji iletim hatları için iki farklı teknoloji alternatifi bulunmaktadır. Bunlar yeraltı hatları ve hava hatlarıdır. Hava hatları; iletkenlerin genellikle izolatörler ve uygun taşıyıcılar (direkler) ile yardımcı donanım ve hırdavatlar kullanılarak yeryüzünden yüksekte tesis edildiği elektrik hatları olarak tanımlanmaktadır 2. Yeraltı hatları; iletkenlerin ilave donanımla yeraltı ya da su altına yerleştirildiği elektrik hatları olarak tanımlanmaktadır 3. Yeraltı kablolarının çevresel ve ekonomik açıdan bazı avantajları bulunmasına rağmen özellikle ilk yatırım maliyetleri oldukça yüksektir. Hava hatlarının ise ilk yatırım maliyetleri yeraltı hatlarına nazaran oldukça düşük olmakla birlikte özellikle kamulaştırma bedelleri proje maliyetleri etkileyen en önemli unsurdur. Proje kapsamında da hava hatları teknolojisi tercih edilmiştir. II.3. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün İdari ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Altyapı Ünitelerinin ve Varsa Diğer Ünitelerin Proje Alanı İçindeki Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi) II.3.1. Trafo Merkezleri Proje kapsamında herhangi bir trafo merkezi kurulması planlanmamaktadır. EİH güzergahı ekte yer alan topoğrafik harita 4 üzerinde gösterilmiştir. II.3.2. Şantiye Tesisleri Projenin inşaat aşamasında çalışacak personelin sosyal ihtiyaçlarını öncelikli olarak güzergah boyunca bulunan yakın yerleşim birimlerinden sağlanması planlanmaktadır. Yakın yerleşim birimlerinden sağlanamaması halinde Tatar HES şantiyesinin altyapısı kullanılacak olup mümkün olmadığı durumlarda, EİH güzergahı boyunca çeşitli nokta veya noktalarda mobil şantiyeler kurulabilecektir. II.3.3. EİH Güzergahı ve Direkler EİH güzergahı boyunca 5 18 adet durdurucu direk, 59 adet de taşıyıcı direk olmak üzere toplam 77 adet direk tesis edilecektir. Direk yerleri topoğrafik harita ve arazi varlığı haritası üzerinde gösterilmiştir 6. Taşıyıcı direk iletkenleri taşımak amacı ile düz hatlarında kullanılan direklerdir. Durdurucu direk ise taşıyıcı direklere bağlanan iletkenlerin gergin durması ve sarkmaması için kullanılan direklerdir. Genelde yedi direkte bir durdurucu direk kullanılması uygun 1 Bkz. Ek 4 1/25.000 Ölçekli Onaylı Güzergah Planı 2 http://www.teias.gov.tr/4grupmd/sozluk/selektik.htm 3 http://www.teias.gov.tr/4grupmd/sozluk/selektik.htm 4 Bkz. Ek 3 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita 5 Bkz. Ek 4 1/25.000 Ölçekli Onaylı Güzergah Planı 6 Bkz. Ek 3 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita ve Ek 5 1/25.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası 30