PMR PROJESİ İZLEME, RAPORLAMA VE DOĞRULAMA (İRD) PİLOT ÇALIŞMALARI ELEKTRİK SEKTÖRÜ TECRÜBE AKTARIMI -DANIŞMAN GÖZÜYLE- Gediz S. Kaya Gaia Carbon Finance 19 Şubat 2016, Ankara http://www.thepmr.org/
Giriş Danışman Görev Tanımı Tesislerde MRV eğitimlerinin verilmesi Veri toplama ve emisyon hesaplama üzerine ilgili araçların, elektronik şablonların tanıtılması Tesise ziyaret ve birebir uzman desteği Eksiklerin ve tutarsızlıkların tespiti ve giderilmesi Tesis içinde kimin ne şekilde ve ne sıklıkta hangi veriyi raporlaması gerektiğinin belirlenmesi (Sorumluluklar) İzleme planı ve emisyon raporlarının hazırlanması ER larının doğrulanması İyileştirmeler için tavsiyeler 1
Saha Ziyareti ve Eğitim Saha Ziyareti ve Eğitim Saha ziyareti ve eğitim bir tam gün sürmüştür. Eğitim yerel danışman tarafından Türkçe veya yabancı danışman tarafından tercüme desteği ile verilmiştir. Saha ziyareti ekibi zamanı verimli kullanmak amacıyla çoğunlukla en az üç kişiden oluşmuştur: Eğitici danışman ve iki adet uzman danışman. Eğitici danışman eğitimin aktif kısmına (kaynak akışlarının oluşturulması) devam ederken aynı anda uzman danışmanlar saha ziyaretini tamamlamıştır. Sahadan ve eğitime katılanlardan edinilen bilgiler bir araya getirilerek karşılaştırmalar yapılmıştır. Kaynak akışları katılımcılarla beraber oluşturularak çizilmiş ve mutabakat sağlanan son halleri kayda alınarak paylaşılmıştır. 2
Saha Ziyareti ve Eğitim Eğitim İçeriği 1. Genel Bilgi (İklim Değişikliği ve Sera Gazı Yönetimi) 2. Projenin Amacı ve Kapsamı 3. Yönetmelik Detayları 4. İDR Temel Yükümlülükler (Tesis Tanımı, Kaynak Akışları, Emisyon Kaynakları, Ölçüm Ekipmanları, Veri Yönetimi) 5. İzleme Yöntemleri (Hesaplama Temelli Yöntem, Ölçüm Temelli Yöntem) 6. İDR Prensipleri (Eksiksizlik, doğruluk, sürekli gelişim vs.) 7. Kaynak Akışlarının Oluşturulması 3
Saha Ziyareti ve Eğitim Saha Ziyareti ve Eğitim Checklist Tesis tanımı Geçen üç yıl için CO2 emisyonlarının hesabı Kaynak akışlarının belirlenmesi (Kömür, diesel, fuel oil, LPG, propane) Emisyon Kaynakları ve Emisyon Noktaları Kaynak akışının kaynaktan emisyon noktasına oluşturulması (kaynak girişi, ölçüm, yanma) Yakıt kaynakları için ölçüm noktalarının ve ölçüm sürecinin belirlenmesi Tüketimi ölçen aletlerin yerlerinin ve çeşitlerinin belirlenmesi Numune alma noktalarının belirlenmesi (yer, sıklık, numunelendirme süreci ve kullanılan standartlar) Yakıt analizleri (analiz sıklığı, kullanılan parametreler, standartlar ve laboratuar akreditasyonları) Yakıt kullanım noktalarındaki numunelendirme (yer, sıklık, süreçler, otomasyon, standartlar) Yanmayan yakıt (kül ve cüruf) analizleri Organizasyonel meseleler veri toplama, saklama ve işleme ile ilgili 4
Saha Ziyareti ve Eğitim Sonrası Saha Ziyareti Sonrası Çalışmalar İZLEME PLANI TESİSLER İzleme Raporu Hazır İR Onaylı İR Onay Sürecinde İzleme Raporu Başlanmamış GAP ANALİZİ İzleme Raporu Hazırlanma Sürecinde İR DESTEĞİ ve İR OLUŞTURMA 5
Saha Ziyareti ve Eğitim Sonrası Saha Ziyareti Sonrası Çalışmalar EMİSYON RAPORU İP TESLİMİ İP ONAY EMİSYON RAPORU Gap Analizi ve/veya Doğrudan Destek DANIŞMAN Feedback ve Onay Süreci Takip Ocak-Nisan 2015 veri toplanması ve emisyon hesabı (doğrudan destek veya hesap kontrol) 6
Saha Ziyareti ve Eğitim Sonrası Saha Ziyareti Sonrası Çalışmalar - DOĞRULAMA Doğrulama çalışmalarına danışman ekip eşlik etmemiştir. Doğrulama ile ilgili geribildirim doğrulama yapan kurumdan yazılı olarak alınmıştır. İlk etapta doğrulama yapan kurum doğrulama sırasında izleme raporu ve sahadaki durum arasındaki uyumsuzluklar ve genel teknik eksiklikler ile ilgili yazılı bildirimde bulunmuştur. Danışman ve doğrulama yapan kurum arasında teknik konularda mutabakat sağlanması yönünde iletişim devam etmektedir. Şu ana kadar 18 tesisin hepsinin ayrıntılı doğrulama raporu alınmıştır ve üzerinde çalışılmaktadır. 7
GENEL BAKIŞ TESİSLERDE İR VE DİĞER KONULARA GENEL BAKIŞ - 1 Tesislerde konu hakkında farklı düzeylerde bilgi bulunması ve buna bağlı gerekli esnek yaklaşım Tesislerde saha ziyareti ve eğitim sadece bir gün sürdüğü için kısıtlı zamanda doğru ve eksiksiz bilgi alınması 2015 yılı kış dönemine denk gelen çalışma nedeniyle yaşanan hava muhalefeti Özelleştirme aşamasındaki tesislerde oluşan görev boşlukları Doğrudan destek alması gereken tesislerle yaşanabilen portal sistemine bağlı bazı aksaklıkların oluşması Emisyon raporu için veri sağlanması sırasında oluşan sıkıntılar, özellikle özelleşme aşamasında veya yeni özelleşmiş tesislerde Doğrulama kısmına uzaktan katılım sağlanması 8
GENEL BAKIŞ TESİSLERDE İR VE DİĞER KONULARA GENEL BAKIŞ - 2 Tesislerde konuya çok büyük ilgi, sadece teknik ekip değil diğer ekiplerin de eğitimlerde konuya katılım sağlaması İR konusunda hiçbir çalışma yapmamış bazı tesislerde İP nın rekor sürede bitirilmesi (EÜAŞ desteği) Özelleştirme aşamasındaki tesislerde oluşan görev boşluklarının hızlı doldurulması ve geçiş döneminde EÜAŞ desteği PMR ve Bakanlık çalışanlarının yakın takibi, tesis ile köprü görevi görmesi ve hızlı dönüşler 9
GENEL BAKIŞ TESİSLERDE İR VE DİĞER KONULARA GENEL BAKIŞ Doğrulama Durum Eksik kaynak akışları Özellikle non-stationary kaynaklar (yemekhanede kullanılan LPG nin katılması) Default değer (Bakanlık) veya farklı kaynaklardan değer alınması konusunda yaşanan karışıklık (NCV, EF) De-minimis kaynakların belirsizlik hesabının katılması Sürekli ölçüm (OPI) ve hesaplama temelli yaklaşım farkları Portalda ölçüm aletlerinin listelenmesinde (default liste) yaşanan eksikler 10
GENEL BAKIŞ Mutabakat Sağlanan Konular (1) Gelen doğrulama raporlarında belirtilen konular ayrıntılı olarak analiz edilmiş ve Bakanlığımız, doğrulama kuruluşu ve danışmanlar arasında şu konularda teknik mutabakat sağlanmıştır: 1. Default EF ve NCV değerleri için son resmi ulusal envanter rakamları kullanılmalıdır. Tesis her takvim yılında yönetmelik uyarınca en güncel rakamları kullanmalıdır. Doğrulama kuruluşu rakamların güncelliğini kontrol edecektir. 2. Envanterdeki en güncel rakamların tesislerce takip edilebilmesi için Bakanlık ilgili web sayfasında sürekli olarak bulunması faydalı olacaktır. 3. İR larında hangi verilerin geçiş dönemine ait olduğu özellikle belirtilirse faydalı olur. Örneğin akredite olmayan lab lardan gelen veriler geçiş döneminde kullanılabilmekte. Bu tür kullanımların İR larında özellikle belirtilmesi faydalı olur. 4. Hesaplama faktörlerinin tutarlılığı: İR larında en hassas hesaplama faktörü seçilmişti. Aynı hesap içinde farklı kaynaklardan EF, NCV veya OF alınması Bakanlık ve doğrulayıcı kuruluş tarafından istenmiyor. Kademede düşüşe bile neden olsa referansların tutarlı olması istendi. Bu nedenle bazı hesaplarda değişikliğe gidilecek. 11
GENEL BAKIŞ Mutabakat Sağlanan Konular (2) 5. De-minimis kaynak akışlarının kademe hesabına bağlı tutulmaması uygun görülmüştür. 6. Portal da bazı eklemeler yapılması sistemi iyileştirecektir. Örneğin, faaliyet verisi toplanırken listedekinden farklı veri toplama yöntemleri için (diğer) seçeneği olmalıdır. Veya aynı şekilde başka ölçüm aletleri seçenekleri de ultrasonik seviye ölçer gibi- listeye eklenebilir. 7. Enerji v e Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile işbirliğine gidilerek doğal gaz tedarikçilerinin tesislere gerekli hesaplama faktörlerini ve yakıt miktarlarını güncel olarak dijital halde aktarılması verimliliği artıracaktır. 8. Yemekhanelerde kullanılan yakıtlar (genelde LPG tankı) sabit yakma sayılacaktır ve kaynak akışlarına dahil edilecektir. 12
GENEL BAKIŞ TEŞEKKÜRLER Gediz s. Kaya Tel: 0212 224 0450 Email: gkaya@gaiacf.com 12