Dr. Demet GÖREN NİRON

TÜRKİYE DE OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN GÜÇLENDİRİLMESİNDE STANDARTLARIN BELİRLENİP UYGULANMASININ ÖNEMİ: AVRUPA ÜLKELERİ İLE UYUMLU OKUL ÖNCESİ EĞİTİM MODEL ÖNERİSİ ULUSLARARASI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KONGRESİ 12.03.2011 İstanbul Dr. Demet GÖREN NİRON

Neden Okul Öncesi Eğitim Okul öncesi eğitim hizmetleri, kısa vadede çocuğun fiziksel sağlık ve refahına, sosyal bilgi ve yetkinliğine, duygusal sağlık ve olgunluğuna, dil ve zihinsel gelişimine, iletişim becerileri ve genel bilgisine önemli katkılar sağlayan bir gelişim enstrümanı niteliğindedir. Bu eğitim basamağı insan evriminin yanı sıra, uygarlıkların süregelen evrimlerine de nüfusun sağlık ve refahını iyileştirmek,sürdürülebilir, hoşgörülü, çoğulcu toplumlar kurmak ve gelirde eşitlik sağlamak gibi zorlu alanlarda destek sağlayarak önemli katkılarda bulunmaktadır

Heckman ve Masterov, 2004 Beyin gelişimine paralel olarak, okul öncesi dönem insan sermayesine yapılan yatırımların getiri oranı en yüksek olduğu dönem niteliğindedir. Bu oran yaş ilerledikçe giderek azalmaktadır. Bu sebeple okul öncesi eğitim yalnızca önemli bir eğitim basamağı değil, aynı zamanda önemli bir yatırım aracı haline dönüşmüş durumdadır.

Okul öncesi eğitim bir müdahale programı özelliğini taşımakta olup, risklere karşı daha açık ve zayıf olan çocuklara yönelik sosyal ve cinsiyete bağlı eşitsizlikleri ortadan kaldırmada önemli bir araç niteliğindedir. Çocuklara yatırım yapmak için onların birer yetişkin olmasını bekleme lüksümüz olmadığı gibi, onlar okula başlayana kadar bekleme lüksümüz de yok. Çünkü o zaman müdahale etmek için çok geç olabilir (Heckman, 2008) anlayışından hareketle mevcut hizmetlerin yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi için her geçen gün daha fazla sayıda ülke, politika geliştirme ve sistem oluşturma çalışmalarına yönelmektedir.

AB, eğitimde her ülkenin kendi ulusal modelini uygulamasını beklemekte, ortak bir eğitim modeli kullanmamakta ve bunu teşvik etmemektedir ancak politikalarında somut hedefler ortaya koymaktadır. 2020 Avrupa İşbirliği Stratejik Çerçevesi, 2020 yılına kadar okul öncesi eğitim hizmetlerinden faydalanan 4 yaş ve üzeri çocukların oranının en az %95 olması gerektiği belirtmektedir. Eğer amaç okul öncesi eğitimden insani gelişme ve ekonomik büyüme aracı olarak katkı beklemekse, o zaman dikkat edilmesi gereken nokta söz konusu okullaşma oranını salt sayısal olarak yakalamak değil, nitelikli hizmetler yardımıyla belirlenen hedeflere ulaşmak olmalıdır.

Farklı AB ülkelerinin okul öncesi eğitim sistemleri bir bütün olarak ele alındığında farklı ülke koşullarına uygulanabilecek tek ideal bir modelin olmadığı, ancak farklı alanlarda başarıya ulaşan iyi örneklerin mevcut olduğu görülmektedir. Bu sebeple ülkelerin okul öncesi eğitim politikaları ve sistemleri şekillendirilirken, uluslararası yönelimlerin ve politikaların yanı sıra farklı ülke örneklerinin incelenmesi önem taşımaktadır.

Kurulan ilk Avrupa Topluluğu olan 1951 tarihli Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) nda yer alan Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda İtalya ve Lüksemburg un yanı sıra İngiltere ve OECD nin uygulanan okul öncesi eğitim politikaları, erişim imkânları ve çocuk anlayışı üzerine temellendirdiği yapısı ile model olarak gösterdiği İsveç okul öncesi eğitim sistemleri amaç, yapı ve süreç boyutlarında ele alındığında;

Okul öncesi eğitim sistemlerinin yapılanmasında sorumlu birimler ve sistemin yapılanmasında eğitim, bakım ve sağlık hizmetlerinde entegrasyon durumu Ülkeler Sorumlu Ana Birim Eğitim Sağlık Sosyal Hizmetlerinin Entegrasyonu Almanya Eyaletler ve belediye (Bölgesel) Sınırlı entegrasyon Belçika Fransa Fransız, Flaman ve Alman Toplulukları Eğitim Bakanlıkları (Bölgesel) Gençlik, Ulusal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, ilgili diğer Bakanlıklar ve Yerel Birimler eşgüdümü (Ulusal) Ayrı Sağlık ve sosyal hizmetleriyle entegre Hollanda İngiltere İsveç İtalya Lüksemburg Türkiye Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı, Belediyeler (Ulusal ve Yerel Yönetimler Eşgüdüm) Eğitim ve Beceri, Emin Başlangıç Birimi (Ulusal - Yerel Yönetimler Eşgüdüm) Eğitim ve Bilim Bakanlığı, İsveç Ulusal Eğitim Ajansı ve (Ulusal - Yerel Yönetimler Eşgüdümü) Eğitim Bakanlığı (Ulusal Bölgesel - Yerel Okul Konseyleri) Ulusal Eğitim, Mesleki Öğretim ve Spor Bakanlığı, Yerel Yönetimler Milli Eğitim Bakanlığı, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Ayrı Orta düzeyde entegrasyon (eğitim) Tam olarak entegrasyon (eğitim) Ayrı Ayrı Ayrı

Yerinden yönetim uygulamalarından kaynaklanan erişim ve kaliteye yönelik farklılıkların en aza indirgenebilmesi ve hizmet düzeyinde bağlantıların etkin bir şekilde oluşturulabilmesi için ulusal düzeyde okul öncesi eğitim hizmetlerinin iyi bir şekilde biçimlendirilerek, ulusal politikanın bir parçası haline getirilmesi çalışmalarının ağırlık kazandığı görülmektedir. Bu doğrultuda başta İsveç, İngiltere, Fransa olmak üzere İtalya, Hollanda ve Belçika da okul öncesi eğitim hizmetlerine yönelik faaliyetlere merkezi düzeyde ulusal çerçevelerin geliştirilerek, materyal, erişim ve personel şartlarına yönelik minimum standartların oluşturulduğu ve eğitimlere yönelik hedeflerin belirlendiği görülmektedir. Ele alınan ülkelerde genel çerçevenin ve en küçük birimi bile kapsayacak düzeyde standartların ulusal düzeyde belirlenerek, yerel otoritelere hareket alanı sağlanması, uygulamada görülen çeşitliliklerin karmaşaya dönüşmesini önleyerek, beraberinde zenginliği getirdiği görülmüştür.

Zorunlu eğitime başlama yaşı, hizmet sunumu, hizmet süresi, hizmet sağlayıcılar ve özel sektörün payı Ülkeler Zorunlu Eğitim Yaşı Almanya 6 Okul Öncesi Eğitim Alanındaki Uygulamalar 3-6 yaş çocuklara yönelik anaokulları 5 yaş grubu için ilköğretim okulları bünyesindeki anasınıfları Hizmet Süresi 3 yıl Belçika 6 2.5 6 yaş grubuna yönelik anaokulları 3.5 yıl Kurumsal Hizmet Sağlayıcıları Gönüllü Hizmet Sağlayıcılar, (Aile Birlikleri, Özel Girişimler, Kiliseler) Belediyeler Flaman, Fransız ve Alman Toplulukları, Belediyeler, Özel Girişimciler Özel Sektörün Oranı Düşük/ Orta/ Yüksek Orta (%33- % 66) Orta (%33- % 66) Fransa 6 4-6 yaş grubuna yönelik anaokulları 3 yıl Yerel Otoriteler Düşük (%0 - % 32) Hollanda 5 (4*) İngiltere 5 (4*) İsveç 7 4 5 yaş grubu zorunlu eğitimin bir parçası olarak anasınıfları 2,5-4 yaş grubu oyun grupları 3-5 yaş grubuna yönelik anaokulları 5 yaş İlköğretim okulları bünyesindeki anasınıfları 3-5 yaş Oyun grupları 1 6 yaş grubuna yönelik anaokulları Aile günlük bakım evleri 6-7 yaş grubuna yönelik okulöncesi sınıflar 2 Yıl 2 Yıl 5 yıl Belediyeler, Gönüllü Hizmet Sağlayıcılar,Özel Girişimciler Yerel Yönetimler, Gönüllü Hizmet Sağlayıcılar, Özel Girişimciler Belediyeler, Aile Birlikleri, Özel Girişimciler Yüksek (%66 ve üzeri) Düşük (%0 - % 32) Düşük ( %0 - % 32) İtalya 6 3 6 yaş grubuna yönelik anaokulları 3 Yıl Devlet, Yerel Eğitim Otoriteleri, Yerel Dini Otoriteler, Özel Girişimciler Düşük (%0 - % 32) Lüksemburg 4 3 yaş grubuna yönelik anaokulları 4-6 yaş zorunlu okul öncesi eğitim 1 Yıl Eğitim Bakanlığı, Özel Girişimciler Düşük (%0 - % 32) Türkiye 6 36-72 ay anaokulları 36-72 ay gündüz bakımevleri, 3 Yıl Milli Eğitim Bakanlığı, SHÇEK, Özel Girişimciler, Gönüllü Kuruluşlar Düşük (%0 - % 32)

Kurum temelli okul öncesi eğitim kurumlarında sınıf tipi, ailelerin okul seçme özgürlüğü, sınıflardaki öğretmen çocuk oranı sınıflarda öğretmen ve yardımcı personel bulunma durumu, günlük hizmet biçimi Ülkeler Sınıf Tipi Okul Seçme Özgürlüğü Öğretmen- Çocuk Oranı (Sektöre, çocuk yaşına personel niteliğine göre değişiklik göstermektedir) Sınıflarda öğretmen ve yardımcı personel durumu Günlük hizmet biçimi Almanya Karma sınıflar Okul seçme özgürlüğü var 1:15 1:25 Öğretmen + Yardımcı Yarım ya da tam gün Belçika Fransa Yaş gruplarına göre, karma sınıflar (aile sistemi) Yaş gruplarına göre, karma sınıflar Okul seçme özgürlüğü var 1: 20-25, 2:26-28 Öğretmen + Yardımcı Tam gün Okul seçme özgürlüğü var 01:26 Öğretmen + Yardımcı Tam gün Hollanda Yaş gruplarına göre, karma sınıflar Okul seçme özgürlüğü var 1:4-1:15 Öğretmen + Yardımcı 2-4 yaş grubu yarım gün, 4-6 yaş grubu zorunlu eğitim kapsamındaki uygulama İngiltere Yaş gruplarına göre, karma sınıflar Okul seçme özgürlüğü var 1:13 2: 30 Öğretmen + Yardımcı 3-4 yaş yarım ya da tam gün 5 yaş grubu zorunlu eğitim kapsamında tam gün İsveç İtalya Lüksemburg Türkiye Yaş gruplarına göre, karma sınıflar Yaş gruplarına göre, karma sınıflar Yaş gruplarına göre Yaş gruplarına göre Okul seçme özgürlüğü var 1:24 Öğretmen + Yardımcı Yarım ya da tam gün Okul seçme özgürlüğü var 1:12-14 Öğretmen + Yardımcı Yarım ya da tam gün Okul seçme özgürlüğü yok, eve en yakın okul Okul seçme özgürlüğü yok, eve ya da ailenin işyerine en yakın okul 1:25 Öğretmen Yarım ya da tam gün 1:10-20 Öğretmen Anaokullarında tam ya da yarım gün, anasınıflarda ikili eğitim esas (koşullara göre tam gün de mümkün)

Okul öncesi eğitim döneminde özel eğitime gereksinim duyan çocuklara ve düşük gelirli ailelerin çocuklarına yönelik hizmetler Ülkeler Özel Eğitime Yönelik Hizmetler Düşük Gelire Sahip Ailelerin Çocukları Almanya Kaynaştırma Uygulamaları Ücretsiz ya da düşük ücretli eğitim Belçika Özel eğitim okullarında ücretsiz okul öncesi eğitim Ücretsiz ya da düşük ücretli eğitim Fransa Kaynaştırma Uygulamaları Ücretsiz ya da düşük ücretli eğitim Hollanda Kaynaştırma Uygulamaları, Özel eğitim okullarında okul öncesi eğitim Ücretsiz ya da düşük ücretli eğitim İngiltere Kaynaştırma Uygulamaları, Özel eğitim okullarında okul öncesi eğitim Ücretsiz ya da düşük ücretli eğitim, okula kayıtta öncelik İsveç Kaynaştırma Uygulamaları (Özel eğitime ihtiyaç duyan çocukları belirlenerek, kurumlara yerleştirilmesi belediyelerin sorumlulukları arasında) Sınırlı saatlerde ücretsiz İtalya Lüksemburg Kaynaştırma Uygulamaları, (yasal düzeyde zorunlu) Özel eğitim okullarında ücretsiz ya da düşük ücretli eğitim Ücretsiz, okula kayıtta öncelik Zorunlu eğitimin bir parçası olarak ücretsiz Türkiye Kaynaştırma Uygulamaları (yönetmelik düzeyinde zorunlu) Zorunlu okul öncesi eğitim MEB'e bağlı kamu okullarında: Okul kapasitesinin 1/10 u oranında şehit, malul, gazi ve yoksul aile çocuklarına ücretsiz SHÇEK e bağlı: özel kreş ve gündüz bakımevlerinde ekonomik güçlük içinde bulunan ailelerin çocuklarına en az iki çocuk olmak üzere, % 5 lik bir kontenjan ücretsiz

Okul öncesi eğitim programlarının niteliği, içeriği, hedeflediği yaş grubu ve sayfa sayısı Ülkeler Okul Öncesi Eğitim Programının Niteliği Okul Öncesi Eğitimin İçeriği Yaş Grubu Sayfa sayısı Almanya Ulusal Düzeyde program bütünlüğü yok, Eyaletlere göre değişen program Dil, yazı, iletişim; kişisel ve sosyal gelişim, değerlerin gelişimi; matematik, doğa bilimleri, bilgi teknolojileri; vücut, hareket ve sağlık; doğa ve kültürel çevre 3-6 yaş 18-320 Belçika Ulusal Düzeyde program bütünlüğü yok Dünyayı keşfetme ( bilim, tarih, coğrafya),dil eğitimi,sanat eğitimi, Beden Eğitimi, Matematik, Teknoloji eğitimi 2.5-6 yaş 30-468 Fransa Ulusal düzeyde uygulanan okul öncesi eğitim programı Konuşma dilinin geliştirilmesi ve yazmaya giriş, Birlikte çalışma yollarını öğrenme, Duyguların ve düşüncelerin ifade edilmesi, ortaya konulması, Dünyayı keşfetme, Hayal etme, hissetme ve yaratma 2,5-6 yaş 150 sayfa Hollanda Merkezi düzeyde ulusal bir program yok. Temel eğitim seviyesinde (5 yaştan itibaren) ulaşılması beklenen hedefler (58 hedef) var. Bilişsel hedefler, zorunlu eğitime hazırlık, dil gelişimini desteklemek, akademik becerilerin geliştirilmesi bütün bunların oyun merkezinde ve çocuğun holistik ele alınmasıyla gerçekleştirilmesi (4) 5-6 yaş * İngiltere Ulusal düzeyde uygulanan program var Kişisel, sosyal ve duygusal gelişim, iletişim ve dil becerileri, dünyayı anlama ve bilme, problem çözme ve muhakeme becerisi, matematiksel, fiziksel ve yaratıcı gelişim alanları 3-6 yaş 128 sayfa İsveç Ulusal düzeyde rehber Demokratik değerlere bağlılık, devamlı öğrenme ve gelişme, çocuğun deneyimleri ile bağlantı kurma, grup içerisinde gelişim, oyunun ve bakımın pedagojik önemi 1-6 yaş 22 sayfa İtalya Ulusal düzeyde Bireyselleştirilmiş Eğitim Planları İçin Ulusal Rehber Beden, hareket ve sağlık, Mesaj alma ve verme Araştırma, bilme ve planlama, kitle iletişim araçları, kendi ve diğerleri 3-6 yaş 24 sayfa Lüksemburg Çerçeve Doküman Bedensel yeterliklerin ( oyun, dans, spor vb.), sanat ve müzik yeterliklerin (çizgi, resim, boyama, şarkı söyleme, müzik aleti çalma vb.), dil becerilerinin (konuşma, anlatma, etkili dinleme vb.) ve analitik düşünce yeterliklerinin gelişmesine yönelik faaliyetler 4-6 yaş * Türkiye Ulusal düzeyde uygulanan Okul Öncesi Eğitim Programı, Program Kılavuz Kitabı Psiko motor, sosyal-duygusal, dil ve bilişsel gelişimi destekleyen, özbakım becerilerini kazandıran ve ilköğretime hazır duruma getiren, çocuk merkezli, problem çözme ve oyunun temel etkinlikler olarak belirlendiği amaç ve kazanımlar 3-6 yaş Program 135 sayfa, kılavuz 125 sayfa

Okul öncesi eğitim öğretmen eğitimi, eğitimin odak noktası, İlköğretim kurumlarında çalışabilme durumu ve öğretmenin rol tipolojisi Ülkeler Öğretmen Eğitimi ve Süresi Öğretmen Eğitiminin Odak Noktası İlköğretim Kurumlarında Çalışabilme Durumu (Evet /Hayır) Öğretmenin Rol Tipolojisi Almanya Meslek Koleji 2+1 Yıl Okul öncesi eğitimi de içerecek biçimde farklı öğrenme alanları Yaş Aralığı: 0-6 Yaş Hayır Sosyal Pedagog Belçika Meslek Yüksek Eğitim Enstitüsü 3 Yıl Okul öncesi eğitimden önceki 2-3 yıl Hayır (Öğretmen) Okul öncesi eğitim uzmanı Fransa Üniversite 5 Yıl ( 3+2) (Okul öncesi ve ilköğretim Yaş Aralığı 3-11/12) Okul öncesi ve ilköğretim Yaş Aralığı 3-11/12 Evet Öğretmen Hollanda Üniversite 4 Yıl Okul öncesi ve ilköğretim Yaş Aralığı 3-11/12 Evet Öğretmen İngiltere 4 Yıllık Üniversite veya yüksekokul Okul öncesi ve ilköğretim Yaş Aralığı 3-11/12 İtalya Üniversite 4 Yıl Yaş Aralığı: 0-6 yaş Hayır İsveç Üniversite, Yüksek Okul, Eğitim Enstitüleri 3, 5 Yıl Doğumdan zorunlu eğitim yaşına kadar çocuklar Yaş Aralığı 0-7 Evet Evet, (Disiplinlerarası okul ekiplerinde) Lüksemburg Üniversite 3 Yıl Yaş Aralığı 3-11/12 Tercih yapmak durumunda Türkiye Üniversite 4 Yıl Yaş Aralığı 3-6 Yaş Hayır Öğretmen (Öğretmen) Okul öncesi eğitim uzmanı (Pedagog) Okul öncesi eğitim uzmanı Okul öncesi eğitim uzmanı (Öğretmen) Okul öncesi eğitim uzmanı

Ülkelere göre okul öncesi eğitim kurumlarının denetimlerinden sorumlu ana birimler ve denetimi gerçekleştiren birimler Ülkeler Denetimden Sorumlu Ana Birim Denetimi Gerçekleştiren Birim Almanya Federal Hükümet/Eyaletler Çocuk ve Gençlik Daireleri ve Sosyal Dairelerin Gözetmenleri Belçika Fransız, Flaman, Alman Toplulukları Okulların Bağlı Bulundukları Üst Birimler Tarafından Atanan Eğitim Denetçileri Fransa Eğitim Bakanlığı Denetim Akademisi Denetçileri Hollanda Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı Eğitim Denetleme Kurulu İngiltere Eğitim Bakanlığı Eğitimde Standartlar Dairesi (OFSTED) İsveç Ulusal Hükümet, Ulusal Eğitim Ajansı İsveç Ulusal Eğitim Ajansı / Belediyeler İtalya Yerel Yönetimler Yerel Yönetimlere Bağlı Denetçiler Lüksemburg Eğitim Bakanlığı Eğitim Bakanlığı Denetçileri Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu MEB İlköğretim Müfettişleri SHÇEK Müfettişleri

Türkiye Okul Öncesi Eğitim Model Önerisi AB ülkeleri okul öncesi eğitim sistemleri, Uluslararası örgütlerin okul öncesi eğitim politikaları Türkiye koşulları Göz önünde bulundurularak, amaç, politikalar, yapı ve süreç boyutlarını içerecek biçimde geliştirilmiştir. Hareket noktası ülkemizde okul öncesi eğitim alanındaki mevcut aktörler arasında koordinasyonun sağlanması, alandaki her tür ve biçimdeki hizmetlerin belirlenen asgari standartlara göre düzenlenmesi, bu hizmetlerin izlenmesi ve değerlendirilmesi sonucunda nitelikli yaygınlaşmanın sağlanmasıdır.

Geliştirilen model, amaç, politikalar, yapı ve süreç boyutlarını içerecek biçimde ölçme aracına dönüştürülerek MEB, OÖEGM personeli (20), üniversiteler (12 üniversite 82 öğretim üyesi), okul öncesi eğitimi öğretmenleri (14 il, 806 öğretmen)tarafından benimsenme durumu ve uygulanabilirliği değerlendirilmiştir. Kurum farkı gözetilmeksizin araştırma gruplarının benimseme ve uygulanabilir bulma düzeyleri toplam puan ortalamalarına göre, ölçme aracında yer alan alt boyutların tamamının tamamen benimsenmiş ve büyük ölçüde uygulanabilir olarak değerlendirilmesi temelinde, Okul Öncesi Eğitim Modeli ülkemizde söz konusu alana yönelik çalışmalarda dikkate alınması gereken bir model olarak değerlendirilmiştir.

Öneriler Türk eğitim sisteminin bütünlüğü göz önünde bulundurularak, ülke koşullarında etkili ve bütüncül bir okul öncesi eğitim sistemi oluşturulmasına yönelik girişimlerde bulunulmalıdır. Mevcut paydaşlarla işbirliği ve eşgüdüm içinde okul öncesi eğitime yönelik ortak normlar, standartlar ve asgari koşullar belirlenmelidir. Okul öncesi eğitimden faydalanan çocuk sayısını arttırmaya yönelik alternatif okul öncesi eğitim modellerinin bu hizmetleri sunan ilgili kurum, kuruluş ve STK larla işbirliğinde asgari standartları belirlenerek, denetim mekanizmaları oluşturulmalıdır. Okul öncesi eğitim ve bakım hizmetlerinin tamamını kapsayacak biçimde, yaş gruplarına göre güvenilir sayısal veriler toplanarak, bu verilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi sağlanmalıdır. ( no data, no problem, no Progress!)

Okul öncesi eğitim hizmetlerinde görev alan bütün çalışanlar arasında unvan birliği oluşturularak, asgari nitelikleri yeniden belirlenmeli ve standartları oluşturulmalıdır. Kurumsal ve alternatif okul öncesi eğitim-bakım hizmetlerine yönelik denetim standartları ulusal düzeyde belirlenmelidir. Mevcut okul öncesi eğitim hizmetlerinin kalitesinin garanti altına alınması ve denetimlerin daha etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesinin sağlanması için, denetimi gerçekleştirecek müfettiş ekibinde alan uzmanlarının bulunması ve ekibin sorumlu oldukları okul öncesi eğitim program ve uygulamaları konularında sürekli desteklenmeleri sağlanmalıdır. Okul öncesi eğitim hizmetleri ağırlıklı olarak kamu kurum ve kuruluşları tarafından sağlanmalı, bununla birlikte alana yatırım yapmak veya girişimde bulunmak isteyen özel sektör yatırımcıları ve girişimcileri ile STK lar teşvik edilmelidir.

Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi Mevcut durum analizi (resmi ve toplum temelli hizmet çeşitleri, çocuklara ve hizmet sağlayıcılara yönelik programlar, kurumsal kapasite) İhtiyaç duyulması halinde programların (eğitim-bakım bütünlüğünde 0-72 ay) revize edilmesi, Kurumsal hizmetleri destekler nitelikte toplum temelli modellerin uygulanması, Standartların geliştirilmesi, Kurumsal kapasitenin arttırılması, Öğretmen ve müfettiş eğitimleri, Kampanya kapsamında farkındalık çalışmaları, Satın alma faaliyetleri ve Hibe projelerin yürütülmesi Nitelikli okul öncesi eğitimi faaliyetlerinin yaygınlaştırılması politikalarının somut bir örneği biçimindedir. İlk adım niteliğinde olması bakımından faaliyetlerinin etkili bir şekilde hayat bulması büyük önem taşımaktadır.

Teşekkür eder, saygılar sunarım.