ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU 4.SINIF MATEMATİK DERSİ PROJESİ PROJE KONUSU : GRAFİKLER, KULLANIM ALANLARI VE GRAFİK UYGULAMALARI HAZIRLAYANLAR : Egem ERASLAN F.Sarper TEK Göktürk ERBAYSAL Mert KAHVECİ
ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR Bu projeyi Matematik sevgimizi ve bilgimizi geliştirmek için seçtik. Grafiklerin günlük hayatta niçin ve nasıl kullanıldığını öğrenmeyi hedefledik. Araştırmalarımızın sonucunda amacımıza ulaştık. Grafiklerin, günlük iş alanlarında ne kadar gerekli olduğunu ve önemini öğrendik. Matematik projemizi hazırlarken bize yardımcı olan danışman öğretmenimiz sayın Zeliha ÇETİNEL e ve ailelerimize teşekkür ederiz.
İÇİNDEKİLER 1. Teşekkür 1 2. Önsöz 2 GRAFİKLER A. Tanımı 3 B. Amacı 3 C. Grafiklerin Hazırlanması 3 D. Grafik Örnekleri 4 D.1. Resimli (Şekil) Grafik ve Özellikleri 4 D.2. Sütun Grafiği ve Özellikleri 5 D.3. Çizgi Grafiği ve Özellikleri 5 D.4. Daire Grafiği ve Özellikleri 6 E. Grafiklerle İlgili Örneklemeler 7 E.1 Anketlerin Grafikle Gösterilmesi 7 E.2. Daire Grafiği 7 E.3. Çizgi Grafiği 8 E.4. Sütun Grafiği 8 F. Değerlendirme 8 G. Kaynakça 9
GRAFİKLER A. TANIMI İstatistik çalışmaları sonucu elde edilen bilgilerin şekil,resim ve çizgilerle gösterilmesine grafik denir. Başlıca kullanılan grafik çeşitleri; şekil grafiği, çizgi grafiği, sütun grafiği ve daire grafiğidir. B. AMACI Toplanan bilgileri grafikler ile göstermekteki amaç, göze hitap eden bir teknik yardımıyla sonuçların daha anlaşılır olmasını sağlamaktır. C. GRAFİKLERİN HAZIRLANMASI İstatistik, çeşitli alanlarda araştırma yapanların başvurduğu bir bilim dalıdır. İstatistik, bilimsel yöntemler kullanarak elde ettiği bilgileri matematiğe uygulayarak bazı sonuçlara varır. Varılan bu sonuçların sağlıklı olabilmesi için, elde edilen bilgilerin düzenli, iyi toplanmış ve herhangi bir etki altında kalmamış olması gerekir. Araştırma, yapıldığı birimlerin tümünü incelemeye olanak sağlamıyorsa birimlerden örneklem seçilir. Örneklem seçilerek yapılan bilgi toplama işlemine örnekleme denir. İstatistik için gerekli bilgileri topladıktan ve toplanan istatistik bilgilerin özetini yaptıktan sonra, toplanan bilgilerin toplu olarak görülebilmesi ve kolay anlaşılıp yorumlanabilmesi için grafiklerden yararlanılır. Grafikler günlük hayatta da çok kullanılan, bilgilerin daha kolay anlaşılır ve daha çabuk yorumlanabilirliğini artıran özelliklere sahiptirler. Resim, daire, sütun ve çizgi grafiklerini inceleyerek bu grafiklerdeki bilgileri yorumlayabiliriz. Grafikler, çok fazla olan verinin daha kolay anlaşılır olmasını sağlar. Bilgisayardaki Microsoft Excel programındaki Grafik Sihirbazı programı grafik hazırlamada bizlere kolaylıklar sağlıyor. 3
D. GRAFİK ÖRNEKLERİ D.1. RESİMLİ (ŞEKİL) GRAFİK VE ÖZELLİKLERİ Özellikleri: Şekil grafiği, belirtilecek olan verilerin resimle ifadesidir. Ölçüm sonuçları tablo ile gösterilir. Seçilen bir resim veya sembol belli miktardaki çokluğu belirtir. Aşağıda, bir kütüphanedeki kitap sayıları ve türleri şekil grafiği ile gösterilmiştir. KİTAP TÜRÜ ŞEKİL HİKAYE ROMAN ANSİKLOPEDİ ŞİİR HER ŞEKİL 10 TANEYİ GÖSTERİR. Açıklamalar: Şekil grafiğinde bir resmin belirttiği çokluğa göre verilere uygun olarak resimler hazırlanır. Gösterilen resim sayısına göre belirtilen değerler kolayca hesaplanabilir. Şekil grafikleri sınıf ve okul mevcutlarında, tarımda, ticarette, işletmecilik ve mühendislikte ölçülen değerlerin ifadesinde kullanılır. 4
D.2. SÜTUN GRAFİĞİ VE ÖZELLİKLERİ Özellikleri: Sütun grafiğinde iki eksen vardır. Yatay eksende ve düşey eksende ölçülen değerlerin birbirine göre durumları sütunlarla (çubuklarla) belirtilir. Yatay eksende incelediğimiz bir değere göre, düşey eksendeki değişimi görebiliriz. Aşağıda veri tablosu hazırlanan bilgilerin sütun grafiği şeklinde gösterilişini inceleyelim. Bir çocuğun yaşına göre kütlesi ölçülerek tablo hazırlanır. YAŞ KÜTLE(kg) 7 21 8 25 9 23 10 26 11 22 12 27 13 30 14 29 35 30 25 20 15 10 5 0 25 26 27 30 29 23 21 22 7 8 9 10 11 12 13 14 Seriler 1 Açıklamalar: Sütun grafikleri okullarda, bankalarda, şirketlerde ve verilerin değerlendirilmesinin yapıldığı yerlerde kullanılır. D.3. ÇİZGİ GRAFİĞİ VE ÖZELLİKLERİ Özellikleri: Çizgi grafiğinde yatay ve düşey olmak üzere iki tane eksen vardır. Yatay eksende değerlendirilen verilerin isimleri yazılırken düşey eksende bu verilere göre olan değişim değerleri belirtilir. Daha sonra bu değişim değerleri çizgi ile birleştirilir. Aşağıda bir yerleşim yerinin bir haftalık ölçülen sıcaklık değerleri günlere göre belirtilerek çizgi grafiği şeklinde gösterilmiştir. 5
Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar 30 0 25 0 25 0 30 0 25 0 30 0 35 0 40 30 20 10 0 Seriler 1 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Açıklamalar: Çizgi grafiği meteorolojide, okullarda, mühendislikte, şirketlerde, işletmecilikte, fiziksel ve kimyasal olayların yorumlanmasında, para piyasalarında, borsadaki değerlerin ifadesinde kullanılır. Çizgi grafiğinde artan ve azalan değerler net olarak izlenebilir. D.4. DAİRE GRAFİĞİ VE ÖZELLİKLERİ Özellikleri: Daire grafiği, gösterilmek istenen büyüklüklerin bir dairenin dilimleri biçiminde sunulmasıdır. Her alana düşen daire diliminin merkez açısı hesaplanarak daire içinde belirtilir. Günlük çalışma Kişi sayısı Saati 1 Saat 35 2 Saat 65 3 Saat 10 6
YÜZDE ORANI 1 2 3 Açıklamalar: Daire grafikleri ölçülen değerlerin birbiri ile karşılaştırılması için kullanılır. Nüfus sayımları, seçim sonuçlarının partilere göre değerlendirilmesinde, okullarda öğrenci başarılarının değerlendirilmesinde daire grafikleri kullanılır. E. GRAFİKLERLE İLGİLİ ÖRNEKLEMELER E.1. ANKETLERİN GRAFİKLE GÖSTERİLMESİ Aşağıdaki cevaplar 4-D sınıfına yaptığımız anket sonucunda oluşturulmuştur. Sorulan sorulara göre veri tablosu oluşturduk ve bunları grafiklerle ifade ettik. Ankete katılan kişi sayısı : 23 E.2. DAİRE GRAFİĞİ 1. En sevdiğim ders : Dersler KİŞİ SAYISI YÜZDE ORANI Türkçe 15 65% Matematik 6 30% Sosyal B. 1 5% Fen B. 1 5% YÜZDE ORANI 1 2 3 4 7
E.3. ÇİZGİ GRAFİĞİ Okulumuzun kütüphanesinden yararlanıyor musunuz? Kişi sayısı Yararlanıyorum 11 Yararlanmıyorum 1 Bazen 10 yararlanıyorum 12 10 8 6 4 2 0 Yararlanıyorum Bazen yararlanıyorum Kişi sayısı E.4. SÜTUN GRAFİĞİ Evinizde Bilgisayar var mı? Kişi sayısı VAR 20% YOK 3% Kişi sayısı 30% 20% 10% 0% VAR YOK Kişi sayısı F. DEĞERLENDİRME Yaptığımız araştırmalar sonucunda grafiklerin gösterilmesini, sağladığı kolaylıkları ve yararlarını öğrendik. Gelecekte seçeceğimiz mesleğe göre grafikleri mutlaka kullanabileceğimizi anladık. Bilgisayarın bu konuda bize çok kolaylık sağladığını gördük. 8
KAYNAKÇA 1- Grafikler, ( 2000), Matematik Gezegeni,Ankara, ODTÜ Yayınları. 2- Corcu A.,Demirci R.(1999), Kaynak Matematik 4,İzmir,İz-yay 3- (1999),Başarı Bilgi Kaynağı 4, İstanbul,Uygun Basım. 4- (1999), Uygun Matematik 4, İstanbul, Kaya Matbaacılık. 5- ( 2001-2002 ) Öğretim Yılı Özel Ege İlköğretim Okulu Başarı Grafikleri 9
TEŞEKKÜR Matematik Projemizin hazırlanmasında bizlere yardımcı olan Danışman Öğretmenimiz Zeliha Çetinel e ve ailelerimize çok teşekkür ederiz.