Çeviren: Savaş Tümiş



Benzer belgeler
Çeviren: Savaş Tümiş

İHRACAT. Mutlu Yılmaz

Yönetim 2.0. Harvard Business Review. Çeviren Melis İnan

Kaos Yönetimi Çalkantılar Çağında Yönetim ve Pazarlama

ETKİN YÖNETİM BECERİLERİ - FERDİN HOYİ 10 MART ÇARŞAMBA İNSAN ODAKLI YÖNETİM - FERDİN HOYİ 24 MART ÇARŞAMBA

Harvard Business Review Dergisi, Türkiye de Türkçe içeriği ile 1 EKİM 2012 den beri raflarda yerini alıyor.

Harvard Business Review 1922 HBR Türkiye Ekim 2012

Harvard Business Review 1922 HBR Türkiye Ekim 2012

VİZYON VİZYON VE DEĞERLER DEĞERLER

BİLGİ EKONOMİSİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR: BİLGİ YÖNETİŞİMİ ve ÜNİVERSİTE EKONOMİSİ 1

Yeni bir fikir veya gelişmekte olan bir araştırmayı, hem akademisyenlerin hem de iş dünyası duayenlerinin katkılarıyla okurlara sunar.

R KARLILIK VE SÜRDÜRÜLEB

BİLGİ İşletme

YÖNETİCİ GELİŞTİRME PLUS. Programın Amacı: Yönetici Geliştirme Eğitimi. Yönetici Geliştirme Uzmanlığı Eğitim Konu Başlıkları. Kariyerinize Katkıları

Türkiye nin G-20 Başkanlığı ndaki 3 Önemli Önceliği. 1. Investments (Yatırımlar) 2. Inclusiveness (Kapsayıcılık) 3. Implementation (Uygulama)

YÖNETİCİ ÖZETİ. Besfin İletişim

İşletmelerin Özel Hedefleri Müşteri/Çalışan memnuniyeti - eğitimi ve kariyer gelişimi

«Küresel Pazarlarda Başarılı Olmanın Yolları» PROF. DR. SERDAR PİRTİNİ. 10 Eylül 2015 TIM -Dış Ticaret Kompleksi / Yenibosna

KÜMELENME TEORİSİ VE PORTER ELMAS MODELİ

Stratejik Pazarlama 2. Hafta. Doç. Dr. Hayrettin Zengin

ANALİZ TÜRKIYE DE ILERI TEKNOLOJIYI KIMLER GELIŞTIRIYOR?

AKREDİTİF. Mutlu Yılmaz. Gediz Üniversitesi Öğretim Üyesi

STRATEJİK SATINALMA METİN A. KANSU 30 MART SALI

MBA MBA. İslami Finans ve Ekonomi. Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe)

DÜNYA Tarih : HAFTADA 6 GÜN ULUS... Sayfa : 9 İSTANBUL Tiraj : EKONOMİ StxCm : 122 1/1

YATIRIMCI SUNUMU. Şubat 2011

TÜRKİYE DE İŞ DÜNYASINDA ÇALIŞANLAR SOSYAL MEDYAYI NASIL KULLANIYOR?

Büyüme Rakamları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Tablo 1. En hızlı daralan ve büyüyen ekonomiler 'da En Hızlı Daralan İlk 10 Ekonomi

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİNİN DESTEKLENMESİ (UR-GE)

Türkiye ye Yönelik Beklentiler Olumsuz Olamaz

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

Verileri Daha Verimli Kullanmak için 3 İpucu

DANIŞMANLIĞI LTD.ŞTİ. HAKKIMIZDA

DERS KODU DERS ADI İÇERİK BİLİM DALI T+U+KR AKTS

Tarımda inovasyon küresel ölçekte stratejik değer kazandı

ŞİRKETLERDE STRATEJİK YÖNETİM NEDEN ÖNEMLİDİR?

Özet Tanıtım Dokümanı

DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi

CAM SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

Lojistik. Lojistik Sektörü

Avrupalı liderler baskıcı, Türk liderler ise dostane

FİNANS KOÇ HOLDİNG 2013 FAALİYET RAPORU

7. HAFTA MODERN SONRASI ÇAĞDAŞ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR. SKY108 Yönetim Bilimi-Yasemin AKBULUT

TÜRK HAVA YOLLARI-THY TEKNİK AŞ.

TEB KOBİ BANKACILIĞI

Rapor. Toyzeria Türkiye ve Orta Doğu nun Çocuk Fuarı.

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

Sürdürülebilir büyüme için inovasyon ve risk yönetimi

Elektronik ticaret e-ticaret

Şirket. Profili. Bir Bakışta MCI. Finansal Bilgiler. Sektör Bilgileri. Online ve Offline Arasında Köprü Kurmak. Basın Kiti 2015

GTİP : PLASTİKTEN KUTULAR, KASALAR, SANDIKLAR VB. EŞYA

OTOMOTİV SANAYİİNİN MÜHENDİSLİK EĞİTİMİNDEN BEKLENTİLERİ OSMAN SEVER OSD

İş ve Kişisel Hayatımızda. ÜÇ CEKET KARAR VERME YÖNTEMİ ve Öykülerle Uygulamaları

ZORLUKLAR, FIRSATLAR VE STRATEJĐLER

TEB KOBİ BANKACILIĞI

Zirve Takvimi

Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI. Mayıs Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli

Teknoloji Geliştirme Alanında Üniversite Sanayi Ortak Çalışmalarında Deneyimler Dr.- Ing. Yalçın Tanes Ak-Kim Ar-Ge Direktörü

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 28. Toplantısı. Yeni Kararlar

Türkiye nin geleceğini 25 milyonluk kitle belirleyecek

ilk izlenim her şey.

TEB KOBİ BANKACILIĞI

Dr. Mesud ÜNAL STRATEJİK YÖNETİM VE LİDERLİK

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme

TEB KOBİ BANKACILIĞI Eylül 2013

TEB KOBİ AKADEMİ Tarım Buluşmaları. 13 Aralık 2012 İZMİR

''Doğalgaz Sektöründe Eğitime Yeni Bir Yaklaşım, İGDAŞ Akademi

Doğal olarak dijital

İŞLETME POLİTİKASI (Stratejik Yönetim Süreci)

YATIRIMCI SUNUMU TEMMUZ 2011

EN BEĞENİLENLER 70 CAPITAL 12 / _071_072_CP_12.indd 2 11/26/16 6:44 PM

ONWARD ( İ L E R İ )

Küresel Rekabetin ARGE ve İnovasyon Boyutu

Basın bilgisi. Şirketin olumlu ekonomik durumunu geliştirme

MBA. Yeni Nesil MBA. Yüksek Lisans Programı (Tezsiz, Türkçe)

DEĞERLENDİRME NOTU: İsmail ÜNVER Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü

YARATICI DÜŞÜNME & İNOVASYON MİCRO MBA PROGRAMI

LİBERTY SİGORTA TÜRKİYE DE BİRLİKTE BÜYÜYELİM

HİZMETLERİMİZ HAKKINDA

İŞLETME VE YÖNETİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ GİRİŞİMCİLİK BÖLÜMÜ

Sektörün Beklenen Projesi 5 Litre Kombo Rotary Şişirme Dolum Kapatma Makinesi şişe/saat

Metron Araştırma, 2000 yılında sektörel deneyimi 20 yılı aşkın olan Bülent Vefa Karatay, Okay Bircan ve Oktay Bircan ın girişimleri ile kurulmuştur.

TEB KOBİ BANKACILIĞI

ÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/ /10/2011

bonprix sonunda Türkiye de!

Duygusal ve sosyal becerilere sahip Genç profesyoneller

MESLEKİ EĞİTİM, SANAYİ VE YÜKSEK TEKNOLOJİ

İHRACAT. Mutlu Yılmaz

Tedarik Zincirinde Satın Alma ve Örgütsel İlişkiler

Toplam Kalite Bir Yaşam Biçimidir. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ Daha İyi Bir Yaşam İçin 1

İşletme Okulunda Öğrendiğim 101 Şey

Değişim ve Yönetim. Prof. Dr. M. HAMİL NAZİK Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi

SPK DÜZENLEMELERİ KAPSAMINDA EK AÇIKLAMALARIMIZ

YATIRIMCI SUNUMU EKİM 2011

TOPLAM KALİTE LİDERLİĞİ ZTM 433 KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON PROF. DR. AHMET ÇOLAK

TÜSİAD Gençlik Platformu

Teknoloji Şirketleri için Yönetim & Liderlik MasterClass Oturumları Kurgusu ve İçeriği.

KTTO PROJE, EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Biliyoruz, uyguluyoruz, öğretiyoruz.

Transkript:

Çeviren: Savaş Tümiş

ISBN 978-605-322-200-2 Hermann Simon Orijinal adı ve yayıncısı: Hidden Champions of the Twenty-First Century, Springer Optimist Yayım Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti. Sertifika no. : 11970 Telefon : 0216 481 29 17-18 Faks : 0216 521 10 64 e-posta: optimist@optimistkitap.com www.optimistkitap.com facebook.com/optimistkitap twitter.com/optimistkitap www.youtube.com/optimistkitap www.optimistkitapblog.com Optimist yayın no. : 386 Konu : ş veyönetim Yayına hazırlayan : Mutlu Dinçer Basım : Kasım 2014, stanbul Düzenleme : Selim Talay Kapak tasar m : Nazl m Dumlu Düzelti : Esen Güray Sertifika no. : 13137 Baskı ve cilt : Tor Ofset San. Tic. Ltd. Şti. Hadımköy Yolu Akçaburgaz Mah. 4. Bölge 9. Cadde 116. Sokak. No: 2 Esenyurt - STANBUL Tel: 0212 886 34 74

İçindekiler Yazarların Önsözü...7 Giriş... 13 1 Gizli Şampiyonların Gizemi... 19 2 Büyüme ve Pazar Liderliği... 61 3 Pazar ve Odaklanma... 99 4 Küreselleşme... 137 5 Müşteriler, Ürünler, Servis Hizmetleri... 185 6 İnovasyon... 223 7 Rekabet... 263 8 Finansman, Organizasyon ve İş Ortamı... 301 9 Çalışanlar... 343 10 Liderler... 379 11 Denetim ve Strateji Geliştirme... 415 12 Gizli Şampiyonlardan Alınacak Dersler... 457 Yazarlar Hakkında... 493

Yazarların Önsözü Hermann SImon un Önsözü 1980 li yılların ortalarına kadar küçük ve orta ölçekli şirketlerle özel olarak ilgilenmiyordum; bir akademisyen olarak ilgimi daha çok büyük ölçekli anonim şirketler çekiyordu. Bununla birlikte, 1986 yılında Harvard İşletme Fakültesinden Profesör Theodore Levitt le Düsseldorf da karşılaştığımızda, uluslararası ihracat alanında Almanya nın süregelen başarısı üzerine bir tartışmaya girdik. Kısa zamanda bu başarının esas olarak sadece büyük Alman şirketlerine bağlanamayacağı konusunda görüş birliğine vardık. Çünkü bu şirketlerle uluslararası rakipleri arasında pek bir fark var görünmüyordu. Almanya nın ihracattaki üstünlüğünün kökleri, bizce, küçük ve orta ölçekli şirketlerde, özellikle de kendi pazar alanlarında dünya lideri olan şirketlerin oluşturduğu grupta yatıyordu. Henüz neredeyse hiç tanınmazken, bu küçük ölçekli şirketler onlarca yıldır tüm dünyada üstünlük kazanıyorlardı. Bu pazar liderlerinin neleri farklı yaptıklarını ortaya çıkartmak ve onları daha yakından incelemek ilgimi çekti. Ben, yıllar boyunca adlarını topladığım bu şirketlere Gizli Şampiyonlar diyorum. Gizliler ve çoğu zaman öyle olmayı istiyorlar, ama kesinlikle şampiyonlar. Sayıca bu kadar fazla olmaları beni çok şaşırttı; sayıları sadece Almanya da bini aşıyordu. 7

8 ÖNSÖZ Araştırmalarımın ilk yıllarında, gizli şampiyonlar fenomeninin, köklü bir zanaatkârlık ve yapılan işten gurur duyma geleneğine sahip Almanya ya özgü olduğunu sanıyordum. Fakat zaman geçtikçe, ABD den Kore ye, Güney Afrika dan Yeni Zelanda ya kadar dünyanın hemen her yerinde bu tür şirketler keşfettim ve bunların şaşırtıcı şekilde birbirlerine benzediklerini fark ettim. Başarı ve pazar liderliği getiren ilkeler her yerde aynı gibi görünüyordu. Bu nedenle, bu kitapta, dünyanın her yerinde itibar gören alınacak dersleri sunuyorum, bu dersler nerede ve hangi millete ait olurlarsa olsunlar, tüm şirketler için faydalı olacaktır. Büyük ölçekli şirketlerle deneyimlerim sonucunda gizli şampiyonların, esnek olmama, bürokrasi, aşırı iş bölümlemesi ve müşteriyle mesafeli olma gibi büyük şirket sendromlarından uzak durmaya çalıştıkları izlenimini edindim. Danışmanlık yaptığım sıralarda ve gizli şampiyon araştırmalarımdan edindiklerimi daha büyük ölçekli şirketlere uygularken, bu devlerin, devasa cücelerden öğrenebilecekleri çok şey olduğunu gördüm. Öğrenmenin olağan yolu büyüklerden küçüklere doğru uzanırken, çıkarımlarım beni bu yönü değiştirme üzerinde düşünmeye sevk etti. Büyük ölçekli şirketler sırf stratejileri büyük oranda bilindiği için, rekabet değerlerinin büyük bir kısmını kaybederler. Gizli şampiyonların yaklaşımları çoğunlukla bilinmediğinden, şirket stratejileri geliştirebilmek için daha değerli bir kaynak sağlayabilirler. Gizli şampiyonlara yaptığım sayısız ziyaret ve üst düzey yöneticileriyle karşılıklı görüşmelerimde işin içine daha çok girdikçe, Vay canına! dediğim anlar birbirini izlemeye başladı. Bu şirketlerin sınırlı boyutları ve kaynaklarına rağmen başardıkları şeyler karşısında derinden etkileniyordum. Dünyadaki en iyi şirketlerin büyük ölçekli şirketlerden ziyade, daha çok gizli şampiyonlar arasından çıkacağına ikna olmuştum. Bu pratik deneyimlerde yönetim konusunda yirmi yıllık akademik araştırmalarımdan çok daha fazla şey öğrendim. Sonuç olarak, kişisel izlenimlerimi ve yargılarımı, bir akademisyen ve danışman olarak okurla paylaşma özgürlüğümü kullanıyorum. Bu kitaptaki konuların tümünün bilimsel olarak doğrulanmış olduğu söylenemez. Bunun nedeni, şampiyonların başarılarındaki önemli

ÖNSÖZ 9 etkenlere örnek olarak gösterilen liderlik, motivasyon, kişinin kendi kuvvetli taraflarına güven gibi özelliklerin, bilimsel yaklaşımlara uzak olan karakteristikleri oluşturması olabilir. Bu kitap temel olarak katı bir bilimsellik yerine, pratik olarak uygunluğunu takdir edeceklerinden emin olduğum kişilere sesleniyor. Umarım burada bulacakları geniş ölçüde kabul gören izlenimler, şüphesi olan araştırmacıları ve bilim insanlarını, bu konular üzerinde daha derinlemesine çalışmaya teşvik eder. Türk ekonomisi çok başarılı ve uzun senelerdir kuvvetlice büyüyor. Bu büyüme Türkiye deki iç pazarın dinamiği ve nüfusun artmasıyla yakından ilgili. Buna paralel olarak küreselleşme tüm hızıyla devam ediyor. Dünya ticareti son 12 yılda 3 katına çıkmış durumda. Dolayısıyla Türk ekonomisi ve Türk şirketleri için beklenmedik imkânlar ortaya çıkıyor. Türkiye bu fırsatı optimal bir şekilde nasıl kullanabilir ve dünya ekonomisinin ve gelişmekte olan ülkelerin büyümesinden nasıl kârlı çıkabilir? Türkiye de mükemmel derecede gelişmiş olan Koç Holding ve Sabancı Holding ten haberdarım. Fakat Türkiye ekonomisinin küreselleşen rekabet ortamında yerini koruması ve daha da gelişmesi sadece böylesi devasa holdingler aracılığıyla mı olacak? Cevabı kesinlikle hayırdır. Fortune Global 500 de sadece Koç Holding mevcuttur ve orta sıralarda yer almaktadır. Türkiye gelecekte orta ölçekli şirketler üzerine yoğunlaşmalıdır. Almanya bu konuda Türkiye için çok iyi bir örnek oluşturabilir. Almanya nın kişi başına ihracatı bütün büyük ülkelere oranla iki misli bir değere sahiptir. Bu nasıl olabilir? Bunun sebebi nedir? Bunun sebebi, ismen tanınmayan orta ölçekli dünya pazar liderleri, yani Gizli Şampiyonlar dır. Dünyada bugüne kadar tanıdığımız yaklaşık 3000 küresel pazar liderinin hemen hemen yarısı Almanya dadır. Gizli Şampiyonlar, Almanya nın akıl almaz ihracat makinesinin görünmeyen motorudur. Bu şampiyonlar gizli kalmayı tercih etmektedirler ve belki de bu sebepten dolayı bu kadar uzun süre başarılı olmuşlardır. Büyümeye ve pazar liderliği üzerine koydukları hedefleri hırsla gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar. Odaklanmışlardır ve bu odaklanma dünya çapında birinci sınıf olmaları için gereklidir. Fakat

10 ÖNSÖZ odaklanmaları normalde pazarlarını küçük kılmaktadır. Peki, bu pazarlarını nasıl büyütmektedirler? Bunu, etkin bir küreselleşme ve pazarlarda kendi şirketlerini kurarak gerçekleştirmektedirler. Orta ölçekli şirketler olarak son derece inovatiftirler; ek olarak müşteriyle mükemmel ölçüde yakın temas halindedirler ve üstün rekabet avantajları yaratmaktadırlar. Çalışanları çok iyi yetiştirilmiş, her zaman özveriyle çalışan ve şirketlerine sadık kişilerdir. Gizli Şampiyonlar sürekliliğe büyük önem vermektedir ve en üst yönetim ortalama 20 sene şirketin başında kalmaktadır. Bu şirketler, benzer hedeflere ulaşma hırsına sahip olan bütün Türk şirketleri için mükemmel örnekler oluşturmaktadır. Tıpkı Almanya da olduğu gibi, Türkiye sadece güçlü orta ölçekli şirketleri sayesinde dünyada önde gelen ihracatçı ülkeler arasında yerini alabilir. Sadece Gizli Şampiyonların çoğunluğu Türkiye yi küresel rekabet ortamında önde gelen oyuncular seviyesine getirecektir. Tayvan, Kore ve Çin gibi ülkeler Gizli Şampiyonları oluşturma konseptine kararlılıkla odaklanmıştır. Bilhassa orta büyüklükteki ülkelerde bu yaklaşım, büyük şirketlere odaklanmaktan daha fazla getiri sağlayacaktır. Kitabımız patronlar, yöneticiler ve akademisyenler için kaleme alındı fakat politikacıların da göz atmasında sonsuz fayda var, çünkü orta ölçekli şirketlerin oluşması ve güçlenmesi için gerekli ortamı ve şartları onlar sağlayabilirler. Size bir konunun garantisini verebiliriz: Gizli Şampiyon Stratejisi başarıyı gerçekten getirmektedir. Simon, Kucher & Partners ın kurucusu olarak danışmanlık şirketimi tamamen Gizli Şampiyonların ilkelerine sadık kalarak yönettim. Bugün Simon-Kucher, 700 çalışanıyla Türkiye de dahil olmak üzere 27 ülkede faaliyet göstermektedir ve fiyat oluşturma danışmanlığı konusunda dünya pazar lideridir. Gizli Şampiyonların başarılarının anahtarı olan odaklanma ve küreselleşme yöntemiyle, Türkiye nin orta ölçekli şirketlerinin de dünya ligine çıkma şansları büyüktür. Hermann Simon

ÖNSÖZ 11 Savaş Tümiş in Önsözü 1989 yılı başlarında, konusunda pazar lideri olan orta ölçekli bir Alman yüksek teknoloji şirketini batmaktan kurtarmak için genel müdürlüğüne atandım. Bu görevimi yerine getirirken Almanya daki Mainz Üniversitesinden Profesör Dr. Hermann Simon un şirketlerin başarı faktörlerinin araştırılması konusunda önemli çalışmalar yaptığını yayınladığı makalelerden biliyordum. Bütün ümidim bu araştırmaların sonuçlarının etraflıca bir kitap halinde yayınlanmasıydı. 1996 yılında Profesör Simon un Hidden Champions Gizli Şampiyonlar kitabının Harvard Business School Press tarafından İngilizce olarak yayınlanması beni çok sevindirdi. O andan itibaren tek hedefim bu kitabın Türkçemize kazandırılmasıydı. 1994 yılının sonunda 21 senelik bir aradan sonra Türkiye ye dönmeden önce son altı yıl Almanya da ağır sanayi için iletişim sistemleri üreten orta ölçekli bir yüksek teknoloji şirketinin CEO luğunu yaptım. Bu şirketin Gizli Şampiyon Kriterleri ni yerine getirdiğini bizzat tecrübe ettim ve şirketin böyle kalması ve daha da kuvvetlenip odaklanması için elimden gelen her şeyi yaptım. 1998 yılının Şubat ayında Profesör Dr. Hermann Simon la tanıştım. Hidden Champions Gizli Şampiyonlar kitabını Türkçeye kazandırmak fikrim Profesör Simon u çok mutlu etti. Bu kitabın İngilizceden tercümesini yaptım ve editörü olarak kitabı Mayıs 1999 da Türkiye de yayınladım. Aradan yıllar geçti. Profesör Dr. Hermann Simon Şanghay da beraber katıldığımız bir toplantıda, Çince yayınlanan 21. Yüzyılın Gizli Şampiyonları kitabının baskıdan çıkan ilk kitabını bana hediye etti ve benim bu sefer ikinci yazar olarak bu yeni kitabı Türkçeye kazandırmamı istedi. Aradan on seneden fazla zaman geçmişti ve sekiz senedir Çin de yaşıyordum. 2012 yılında Türkiye de otomotiv yan sanayi konusunda dünya çapında en başarılı gizli şampiyonlardan birinin Çin deki CEO su olarak Çin deki şirketini ve fabrikasını kurmakla meşguldüm. Bu şirketin kurulmasından sonra üst yönetimini genç bir arkadaşımıza devrederek bu şirketin danışmanlığına devam et-

12 ÖNSÖZ tim. Yine ülkemizin otomotiv yan sanayi konusunda dünya pazar liderlerinden olan iki Türk şirketini Çin genel müdürü olarak kurarak yapılanmasıyla ilgili sorumluluğu üstlendim ve bu görevlerimi 2013 yılı sonunda tamamladım. Bugün, TÜMİŞ Yönetim ve Endüstri Danışmanlığı altında, şirketlerin pazar lideri olmaları ve yöneticilerin lider olarak geliştirilmeleri konularında danışmanlığa devam ediyorum. Gizli Şampiyonlar kitabını bir polisiye roman kadar sürükleyici bulacağınızdan ve aynen benim gibi bir kere okumaya başladıktan sonra elinizden bırakamayacağınızdan eminim. Gizli Şampiyonlar kitabında anlatılan başarı faktörlerinin ve şirketlerin, bu başarıları elde etmesi için izlediği stratejilerin, Türkiye deki şirketler için de tamamen geçerli olduğunu ve pekâlâ uygulanabileceğini, hem Profesör Dr. Hermann Simon ile uzun senelere dayanan verimli tartışmalarımıza hem de Amerika, Avrupa ve Uzakdoğu da edindiğim 30 yılı aşan pazarlama tecrübelerime dayanarak belirtmek istiyorum. Bu kitabın Türkçeye ve Türkiye mize kazandırılması için yürüttüğüm yoğun çalışmalarda bütün sabrını gösterip ve beni her zaman destekleyen değerli eşim Min Ni ye müteşekkirim. Çalışmam esnasında bana büyük destek olan kızım Yasemin Tümiş e ve oğlum Nurettin Tümiş e de ayrıca çok teşekkür ederim. Bir yandan Şirketlerin Pazar Liderliği için gerekli Başarı Stratejileri nin bulunması ve uygulanması, diğer taraftan Yönetici Liderler in kendilerini geliştirmeleriyle ilgili çalışmalarımıza devam etmekteyiz ve herkesi bizlerle yazışmaya, fikirlerini ve tecrübelerini bizlerle paylaşmaya davet ediyoruz (savas.tumis@tumisconsulting.com) Gelin hep beraber Türkiye nin yeni ve güçlü Gizli Şampiyonlar ını ve Yönetici Liderler ini oluşturalım. Savaş Tümiş

Giriş Gizli Şampiyonlar Nasıl Keşfedildi Dünya pazarının bilinmeyen liderlerine ait stratejileri araştırmaya yönelik özgün fikir ilk kez 1986 da ortaya çıktı. O yıllarda Harvard İşletme Okulunda dersler veren ünlü pazarlama gurusu Profesör Theodore Levitt ile tanıştım. 1983 te, yani üç yıl öncesinde, Levitt Harvard Business Review da yayınlanan çığır açıcı bir makalede küreselleşme kavramını popüler hale getirmişti. 1 Görüşmemiz esnasında ihracat başarısıyla ilgili koyu bir sohbete daldık. Neden özellikle bazı ülkeler ihracat alanında hâkim pozisyondaydılar? Neden diğerleri başarısızdı? İki yıl sonra, Harvard Business School da konuk profesörken, konu yeniden gündeme geldi. Yirmi yıl sonra, aramızdaki tartışma devam etti. (Daha doğrusu yirmi yıl sonra tartışmaya kaldığımız yerden devam ettik). Ted Levitt 2006 yılında vefat etti. Bu kitap ona adanmıştır. İhracat performansı büyük şirketlerin yaygınlığına mı bağlıdır? Küçük ve orta ölçekli şirketlerin ihracattaki rolü nedir? Ve geliş- 1 Bak. Theodore Levitt, The Globalization of Markets, Harvard Business Review, Mayıs-Haziran 1983, s. 92-102. The term globalization first came into existence in 1944; in 1981 it started to become commonly used. Only after Levitt s article was the term widely used in the business mainstream. 13

14 GİZLİ ŞAMPİYONLAR mekte olan ülkeler için bunların etkileri nelerdir? Şekil Giriş-1, seçilmiş bazı ülkelerdeki büyük şirketlerin sayısı ve bunların ihracata olan katkıları arasındaki ilişkiyi ortaya koyuyor. Yatay eksen Fortune Global 500 şirketinin sayısını, dikey eksen ise ihracatı gösteriyor. Geçmişte de geçerli olduğu gibi, Almanya, İsviçre veya İsveç gibi ülkelerin yüksek ihracat performanslarının arkasında büyük firmalar yoktur. Çoğu ülke için büyük firmalarının sayısının ve ülke ihracatlarının arasında gerçekten güçlü bir ilişki vardır. Ancak bunlar arasında iki istisna Çin ve Almanya dır. İhracat konusunda önde gelen bu iki ihracat ülkesinin ortak yanları neler ve onları diğer ülkelerden ne ayırıyor? Bunun cevabı, bu ülkelerdeki orta ölçekli şirketlerin ihracata yaptıkları katkı payıdır. Çin in ihracatının yüzde 68 i 2000 kişiden daha az çalışanı olan şirketlerden geliyor. Almanya da ise Mittelstand, ülkenin ihracatına yaklaşık yüzde 70 oranında katkıda bulunuyor. Büyük, uluslararası anlamda faal ve kayda değer ihracatları olan firmalar, tüm gelişmiş sanayi ülkelerinde mevcuttur. Profesör Şekil Giriş.1: Büyük şirketler performansı açıklayabilir mi? İhracat Milyar US $ ($AAA$ =>.$%:<)$ &$BAA$ &$AAA$!9C+./+$%(<)$ 12.3/$4-53$%&6)$ 78+9/+$%:)$ D5+.;+$%'&)$ $BAA$ 7.E>98353$%(F)$ 7;,+./+$%<)$ Gizli Şampiyonlar İhracat-Turbo *+,-./+$%0()$!"#$$%&'()$?>.@>;8+.$%:)$ $A$ 0 50 100 150 Fortune Global 500 Şirket (2012)* *Kaynak: http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/index.html

GİRİŞ 15 Levitt le aramızdaki tartışmada, Almanca konuşulan ülkelerdeki ve İskandinav ülkelerindeki ihracat başarısının süreklilik nedeninin küçük ve orta ölçekli şirketlere dayandığı iddiası ortaya çıkmıştı. Farklı olarak bu tarz firmaların çok az olduğu veya uluslararası alanda büyük firmalar kadar aktif olmadığı ABD, Fransa veya Japonya gibi ülkeler ihracat alanında diğer ülkeler kadar iyi performans göstermemektedirler. Aşamalı bir şekilde çok sayıdaki orta ölçekli şirketin kendi pazarlarında dünya liderleri olduklarını keşfetmiştim. Küreselleşme süreci içinde bu pazar liderlerinin başını çektiği çekişme son on yıl içinde değişmedi. Aksine, küreselleşme süreci içindeki rolleri çok daha elzem bir hale geldi. Bu konuyu beş kıtada sundum ve tartıştım. Bunu yaparken gizli dünya pazarı liderlerinin her yerde olduğunu bir kez daha gördüm. Amerika da, Brezilya da, Japonya da, Güney Afrika da, Kore de, Yeni Zelanda da ve daha başka birçok yerde... Kültür, strateji ve liderliğe bakıldığında, bu şirketler arasında çarpıcı benzerliklerin olduğu açıkça görülmektedir. Bununla beraber, bu şirket türünün çoğunluğu halen Almanca konuşulan ülkelerde ve İskandinav ülkelerinde bulunmaktadır. Orta ölçekli tüm dünya pazarı liderlerinin yüzde 80 inin bu bölgeden çıktığı tahmin edilmektedir. 1980 lerin sonunda, bu olağandışı şirketler için gizli şampiyonlar kavramını tanımladım. 1992 de, Harvard Business Review de 2 yayınlanan makalem kayda değer şekilde ilgi çekti. Gizli ve şampiyon kelime oyunu her ikisi de görünüşte çelişkili terimler olduğu için bu kavramın gizemine katkıda bulunmuştu. Gizli Şampiyonlar o günden bu yana dünyada yaygın olarak kullanılan bir kavram haline geldi. 10 Ekim 2014 tarihinde google.com sitesinde Hidden champions terimini arama 31.600.000 adet bulgu vermekteydi. İlk kitap 17 ayrı ülkede yayınlandı 3. Hatta Gizli Şampiyonlar BusinessWeek dergisinde kapak konusu olarak yer aldı (bak. Şekil Giriş-2). 2 Bakınız Hermann Simon, Lessons from Germany s Midsize Giants, Harvard Business Review, Mart-Nisan 1992, s. 115-123. 3 Hermann Simon, Hidden Champion: Lessons from 500 of the World s Best Unknown Companies, Boston: Harvard Business School Press 1996.

16 GİZLİ ŞAMPİYONLAR Şekil Giriş 2: Uluslararası yayınlarda Gizli Şampiyonlar Gizli şampiyonlar kavramının nasıl anlaşıldığı zaman içinde değişti. Stratejileri ve liderlik yöntemleri ilk başlarda kimileri tarafından tuhaf, egzotik veya çağdışı bulunuyordu. Bazı gözlemciler ise gizli şampiyonları büyük şirketlerin, çeşitlendirmenin ve küreselleşmenin çağında uzun vadede sağ kalma şansı hemen hiç olmayan, aşırı derecede uzmanlaşmış, kendilerini küçük bir yerde çalışmaya adamış, fanatik küçük kasaba tamircileri olarak tanımladılar. Kimileri ise bu orta ölçekli girişimleri, küçük kalmaya mahkûm, teknolojik olarak demode, dar odaklı ve dar bakış açılı, en nihayetinde risk çeşitlendirmesi eksikliğine yenik düşecek şirketler olarak nitelendirdi. Ayrıca yönetim metotları çoğunlukla eski, ataerkil, otoriter bulundu, yani giderek daha dışadönük olan modern işgücüyle uyuşması zordu. Şüphesiz birkaç durumda bu değerlendirmeler doğru olabilir. Fakat 21. yüzyıl dünyasında, gizli şampiyonlar bu şüphecilerin beklentilerinin aksi yönünde bir gelişme gösterdiler. Bu kitap gizli şampiyonların 21. yüzyılın başındaki büyük başarısını ortaya koyuyor. Tutarlı ve mükemmel yönetimin ve stratejilerinin büyük şirketlerden daha ziyade gizli şampiyonlarda mevcut olduğundan bugün her zamankinden daha fazla eminiz. Ne var ki yönetim

GİRİŞ 17 araştırmaları, öğretim sistemi ve yayınlar hâlâ büyük, tanınmış şirketlere odaklanıyor. General Motors 1950 lerin yıldızıydı; 1970 lerdeyse IBM ilgiyi kendi üzerinde topladı. Her ikisi de mükemmel işletme idareciliğinin örnekleri olarak görüldü. Bugünkü yıldızlar ise Microsoft, Nokia gibi şirketler ile ebay ile Google gibi internet firmalarıdır. Bu işletmeler kuşkusuz çok başarılıdır. Fakat General Motors ile IBM in şöhreti zamanla sönmüştür; tıpkı Microsoft ile zamanımızın diğer yıldız şirketlerinin 2035 perspektifinden bakıldığında çok daha az büyüleyici görülebileceği gibi. İş dünyası, Albert Einstein veya Tiger Woods gibi kendi alanlarında benzersiz olan yüzyılın yıldız şirketleri Nokia ve Google dan gerçekten neler öğrenebilir? Esasen, özgün stratejileriyle pazarlarında öncü konumlarına ulaşmış gizli şampiyon şirketler (normal şirketler de diyebiliriz) çok daha uygun rol modelleri ve öğretici örneklerdir. Dünya genelindeki küçük ve orta ölçekli şirketler, göz alıcı büyük şirketlere kıyasla az bilinen pazar liderlerinden daha çok şey öğrenebilirler. Okurun dikkatini çekmek istediğim nokta, bu kitapta sunulan devasa miktarda olgu ve verinin ağırlıklı olarak şirketlerin kendisinden alınan bilgiler ve malzemeler üzerine temellenmiş olduğudur. Yüzlerce şirketin sayısız parçalardan oluşan verilerini ve varsayımlarını teker teker kontrol etmek mümkün değildir ve bu yüzden tüm şirketlerin ifadelerinin ve verilerinin kesin doğruluğu garanti edilemez.