TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ YOĞUN BAKIM SERVİSİ BÖLÜM UYUM EĞİTİMİ REHBERİ Eğitim Koordinatörlüğü
İÇİNDEKİLER 1 1. ÖNSÖZ 2. BÖLÜM YÖNETİCİ VE ÇALIŞANLARI 3. BÖLÜMÜN FAALİYETLERİ VE İŞLEYİŞİ 4. BÖLÜMÜN FİZİKİ YAPISI 5. ÇALIŞANLARIN MESLEKİ KATEGORİLERİNE GÖRE GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI 6. BÖLÜM İLE İLGİLİ YAZILI DÜZENLEMELER 7. HİZMET KALİTE STANDARTLARI 8. ÇALIŞACAĞI BÖLÜM İLE İLGİLİ EĞİTİM A - Yatış Verilen Hastaya Hemşirelik Yaklaşımı B - Yüksek Ateşli Erişkin Hastalarda Hemşirelik Bakımı C - Bası Yarası Önlemede Hemşirelik Bakımı D - Post Op Hastada Hemşirelik Bakımı Uygulamalar: E - Endotrakeal Entübasyonu Olan Hastanın Bakımı Uygulamalar F - Mekanik Ventilasyonda Olan Hastanın Bakımı Uygulamalar G - Extübasyon Süreci Hemşirelik Bakımı Uygulamalar H - Uyku Düzeninde Bozukluk Hemşirelik Bakımı Uygulamalar İ - Sıvı Volüm Eksikliğinde Hemşirelik Bakımı Uygulamalar J - Anksiyete Durumunda Hemşirelik Bakımı Uygulamalar K - Oral Mukoz Membranda Değişiklik Durumunda Hemşirelik Bakımı Uygulamalar L - Göz Hijyen Eksikliğinde Hemşirelik Bakımı Uygulamar M - Konstipasyon Durumunda Hemşirelik Bakımı Uygulamalar N - Girişimler Ö - Ex Olan Hastada Hemşirelik Yaklaşımı P - Hemşirelik Bakımı
ÖNSÖZ Sağlık hizmetlerinin kaliteli sunulması, kaliteli bilgi ve deneyimle gerçekleşmektedir. Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi kuruluşundan bu yana kaliteli hizmeti önemsemiş ve Sağlık Bakanlığının Hizmet Kalite Standartlarını uygulamaya çaba göstermiştir. Her alanda yenilenen eğitim çalışmalarıyla, personel verimi en üst düzeyde tutulmaya çalışılmaktadır. Sağlık kuruluşlarında Hasta ve Çalışan Güvenliğini olumsuz etkileyebilecek pek çok faktör bulunmaktadır. Sağlık kuruluşlarının süreçlerdeki basit hataları hastaya zarar verecek şekilde ortaya çıkmasını engelleyecek yeni tasarımlar yapmaları ve hataların hastaya ulaşmadan önce tespit edilmesini ve düzeltilmesini sağlayacak önlemleri almaları gerekmektedir. Bilinmelidir ki yapılan küçük hatalar zamanla alışkanlık haline gelmekte ve hizmet kalitesini düşürmektedir. Ayrıca çağımızda hasta bakım hizmetleri ile ilgili yeni bilgiler üretilmekte ve anlayışlar geliştirilmektedir. Bu ve benzeri sebepler sürekli eğitimi kaçınılmaz kılmaktadır. Hizmet kalitesini önemseyen ve gereğini yapma hassasiyetini sürekli olarak taşıyan hastanemiz tarafından düzenlenen bu rehber kaliteli hizmet verme adına çalışmaya yeni başlayacak olan hastane personelimizin uyumunu sağlamak için hazırlanmıştır. Sağlık hizmetinin odak noktası insandır ve sunulan hizmetlerde gerek hasta ve yakınlarının gerekse çalışanların memnuniyeti esastır. Bu ilke idaresiyle birlikte tüm çalışanlarımızın ilke edineceği temel koşuldur. Başarı dileklerimizle.
MİSYONUMUZ Sağlık hizmetinde insan odaklı, güvenilir, çevreye duyarlı, hasta güvenliğini ve hastaların sosyal değer yargılarını önemseyen, personelinin çalışma koşulları ile ilgili taleplerini göz önünde tutan, yenilikçi ve sürekli kendini geliştiren yönetim anlayışını kurum kültürü haline dönüştürmektir. VİZYONUMUZ Sunduğumuz Sağlık Hizmeti Standartlarının yükseltilmesi için, tecrübeli ve uzman eğitim kadromuzla, tıbbi ve teknolojik gelişmeleri takip ederek, elde ettiğimiz bilgi ve deneyimlerimizi, hastalarımızın ve çalışanlarımızın hizmetine sunarak, bilimsel çalışmalarla bölgemizin referans hastanesi olmaktır. POLİTİKAMIZ Sağlık Bakanlığı mevzuatları doğrultusunda Hizmet Kalite Standartlarının şartlarına uyarak etkinlik ve verimliliğin sürekli olmasını sağlamak Çalışan memnuniyetini göz önüne alarak hastaların ihtiyaç ve beklentilerini karşılamak Kaynaklarımızı en iyi şekilde kullanarak güler yüzlü, yetenekli, bilgili ve deneyimli ekiplerimizle güvenilir sağlık hizmeti vermek Sosyal dayanışma sağlanarak, temiz, güvenli, düzenli ve katılımcı bir çalışma ortamı sağlamak Birimler arasında koordinasyonu sağlamak, personelimizin gelişmesini sürekli kılmak ve motivasyonunu artırmak amacıyla eğitimler düzenlemek. Değişime açık olmak ve sürekli kendimizi geliştirmek.
BÖLÜM YÖNETİCİ VE ÇALIŞANLARI Sorumlu Hekim Hekimler Doç. Dr. Ali Fuat ERDEM Yrd. Doç. Dr. Serbülent Gökhan BEYAZ Uzm Dr. Tolga Ergönenç Uzm Dr. Jalan Ergönenç Uzm Dr. Hasan Karahan Sönmez Uzm Dr. Fikret Bayar Uzm Dr. Tuğba Sonbahar Uzm Dr. Hande Özocak Uzm Dr. Yaşar Toptaş Uzm Dr. Onur Palabıyık MERKEZ KORUCUK Sorumlu Hemşire Şifanur ÖZEN Lale KURBAN Zinneti İZİ SemaOKAN Ahmet AKÇAY Fatma TULUM Özgen DÖNERTAŞ Ebru BİTİRİM Gamze KIRAÇ Esra KALANCI Melike POMAK Yasemin DÖNMEZ DÜNDAR Melek KOÇ Aslı AVCI Zeynep Naziye BİLGİN Elif URGANCI Merve ÇEVİK Sinem BİRGEN Sermin BULUT Merve ÇELİK Zeynep CÜRE Ayşe AKBAY Kader BAŞAKÇI Ayşe GÜÇLÜ Neşe CESUR Sibel DÜZAYAK Şerife ÖZTÜRK Büşra SET Ali İhsan ODABAŞ Nursen UÇAR Ahmet IŞIK Özkan ALTINDAĞ Özgür YILDIZ Öznur ÇELİK Sevda GÖZELİZMİR Ayşegül ÖZTÜRK
Kat Sekreteri MERKEZ KORUCUK Elif TOPALOĞLU Hatice SÖNMEZ Yeliz Demir Temizlik Personelleri Recep ESEN Huriye ÖZTÜRK Nuray ARI İsmail ÇİL Serkan YESİN Halil ESENKAL Kezban KESKİN Kamil KAYMAK Yakup ULU Melek KOÇAN Filiz DENİZ Ümit KILIÇ Lütfü ARICI Mehmet DEMİRCİ Perihan AYDIN Abdulhamit BOZKURT Zeynep DEMİRHAN BÖLÜMÜN FAALİYETLERİ VE İŞLEYİŞİ 08:00 mesai başlama saatidir. Tedavi saatleri Dr. orderlarına göre düzenlenir. Sabah tedavi ve pansumanlar yapılır, saatlik ANT ler alınır, hasta temizlik bakımları yapılır, hasta yataklarının düzeni sağlanır. Doktor orderlarına göre eczaneden ilaç istemleri otomasyon üzerinden yapılır. 24 saat boyunca düzenli olarak hastaların saatlik takiplerinin hemşire gözlem kağıdına kayıt edilmesine devam edilir. Nöbet teslimleri servis sorumlusu eşliğinde önce bankoda daha sonra hasta başında nöbetçiye teslim edilir. Nöbetçi bire bir hastaların tedavi bakım ve takiplerinden sorumludur. Servisin düzenini ve temizliğinin yapılmasını sağlar. Nöbetçi nöbet yerini kesinlikle terk edemez. YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ İŞLEYİŞi Acil Servis, Ameliyathane, Klinikler(servisler) ve Diğer Hastaneler (112 aracılığı ile) den hasta kabulü yapılmaktadır. 1. Hastanın yatışına karar veren hekim tarafından yoğun bakım yatak ve cihaz durumu yoğun bakım sorumlu hekimi ile görüşülerek sorgulanır. Yatak ve cihaz durumuna göre hastanın yoğun bakıma kabulü planlanır.
2. Yoğun bakım ünitesine kabulü planlanan hasta için, hastanın yatışını yapan hekim ile görüşülerek hastanın klinik durumuna uygun olarak yatağı ve cihazlar hazırlanır (oksijen, monitörizasyon, ventilatör, infüzyon pompaları, kataterizasyon v.b.). 3. Hastanın yoğun bakım ünitesine kabulüne kadar hastanın yatışını sağlayan ünitenin sağlık personeli ve yardımcı sağlık personeli hastaya refakat eder. 4. Hasta acil servisten geliyor ise, acil serviste görevli tıbbi sekreter tarafından yatış işlemleri yapılmış olarak gelir. 5. Hasta servisten nakil yoluyla geliyor ise, klinik kat tıbbi sekreteri tarafından yoğun bakım ünitesine nakil işlemi yapılmış olarak gelir. 6. Başka hastaneden geliyor ise, acil serviste görevli sekreter tarafından yatış kayıt işlemleri yapılmış olarak yoğun bakım ünitesine gelir. 7. Yoğun bakım yatan hasta protokol kayıt defterine yatış kaydı yapılır. Hastanın Rızasının Alınması: 1. Hasta ve/veya hasta yakını bilgilendirildikten sonra Yoğun Bakım Ünitesi Bilgilendirme ve Rıza Formu hastanın şuuru açık ise kendisine, kapalı ise yakınlarından birisine (mümkünse 1.derece yakınına, 1. derece yakını yok ise yakınlık derecesine göre en yakınına) doldurturularak imzalatılır. Eğer hastanın bilinci kapalı, yanında yakını yok veya ulaşılamıyor ise tedavi eden doktor ve hemşire ile birlikte yakınının olmadığı belirtilerek imzalanır. Hastane polisine durum bildirilir. 2. Yoğun Bakıma Hastayı kabul eden hemşire tarafından Hemşire Anamnez Formu tam ve eksiksiz olarak doldurulur. Hastanın Yoğun Bakım Yatağına Alınması: Sedyeden yatağa alınan hastada aşağıdaki işlemler yapılır. 1. Hastanın üzerindeki giysileri, takıları ve değerli eşyaları (para, anahtar, bilezik, cüzdan v.b) çıkarılır. Hastaya Ait Eşya Teslim Alma Formu doldurularak imza karşılığında hasta yakınına teslim edilir. Hasta yakınının olmaması durumunda form hasta müdürüne onaylatılarak güvenlik birimine teslim edilir. 2. Hasta monitörize edilir. NIBP manşonu uygun koluna takılır, Pulseoksimetre probu parmağına takılır. Vital bulguları alınıp, Yoğun Bakım Ünitesi Hasta Takip Formu nda kayıt edilir. 3. Eğer hasta entübe ise, solunumu değerlendirilir. Solunumu yüzeysel veya yok ise mekanik ventilatör cihazına bağlanır. Bu esnada ambulama işlemi yapılır. Entübe degil ise hekim ve hemşire tarafından hastanın solunumu değerlendirilir gerekirse entübasyon için hazırlık yapılır. 4. Damar yolu yok ise damar yolu açılır, damar yolu açık gelmiş ise damar yolunun
efektif çalışıp çalışmadığı kontrol edilir, gerekirse yeni bir damar yolu açılır. 5. Ordere uygun şekilde tedavi yapılır. Order Yoğun Bakım Ünitesi Hasta Takip Formu na yazılır. Tedavi saatleri düzenlenir. 6. Hastaya gerekli ise hastanın durumuna göre foley sonda ve prezervatif sonda takılır. 7. Laboratuar tetkikleri için bilgisayar girişi yapıldıktan sonra numune alınarak laboratuara gönderilir. 8. Hasta ajite ise hastayı korumaya yönelik tedbirler alınır, doktor orderına göre sedatize edilir. Kısıtlanması gerekiyorsa hekim kararıyla süresi belirtilerek Kısıtlama Altındaki Hasta Değerlendirme ve Takip Formu doldurularak hasta kısıtlanır. 9. Yoğun bakıma kabul edilen hastaya düşme riski değerlendirmesi yapılır Düşme Riski Değerlendirme Formu nda kayıt altına alınır. Yüksek riskli hastalarda gerekli tedbirler alınır. 10. Bası yarası olan hastalar Yoğun Bakım Ünitesi Hasta Takip Formunun bası yarası izleme bölümü doldurulup, doktor orderında yer alan tedavi ve bakım yapılır. 11. Hasta yanında ilaçları ile gelmiş ise ilaçlar tek tek son kullanma tarihleri ile kontrol edilip, Hastanın Yanında Getirdiği Ġlaçları Teslim Alma Formu na kayıt edilir. Eğer hasta narkotik ilaç kullanıyor ise, kontrole tabi ilaçlar nöbet tesliminden önce kontrol edilerek sayılır ve kontrole tabi ilaçlar defterine kayıt edilir. Kontrolü yapan hemşire adını-soyadını yazarak imzasını atar. 12. Yoğun bakımda yatan bütün hastalar her gün enfeksiyon hekimi tarafından değerlendirilir. Yoğun bakım hastasına uygulanacak olan antibiyotik tedavisine hastane enfeksiyon kontrol komitesinin önerileri doğrultusunda başlanır. Tanı ve tedavide yapılacak değişiklikler konusunda yoğun bakım ekibi bilgilendirilir. 13. Yoğun Bakım Günlük Klinik Seyir Formu hekim tarafından doldurulur, hastanın genel durumu ve tedavi süreci hakkında günlük olarak bilgi verilir. 14. Nöbet değişimi sırasında nöbeti devreden hemşireler, nöbeti devralan hemşirelere önce deskte hasta teslim defteri üzerinden teslim eder ve imzasını atar, daha sonra hastaları yatak başında vizit yaparak devreder. Hemşire nöbet teslim defterini yazarak nöbet teslimini yapar. 15. Yoğun Bakımda kimlik doğrulaması yapılmalı, hastalara kimlik tanımlayıcı olarak Hasta Bilekliği Uygulama Tablosu na göre bileklik takılır ve Hasta Kimliğinin Doğrulanması Yazılı Düzenlemesi ne uygun kimliklendirme yapılır. Hastanın Nakli: Yoğun bakım ünitesine alınan hastanın durumu, yoğun bakım ihtiyacı kalıp kalmadığını primer doktoru tarafından değerlendirilir. Buna göre; Solunum yetmezliği ortadan kalkan hastalar,
Şuuru açılıp, koopere olan hastalar, Vital bulguları stabilleşen hastalar, Organ fonksiyonları normale dönen hastalar, Kardiyovasküler sistem bulguları stabilleşen hastalar, Nakil işlemleri; 1. Servise çıkacak olan hastanın gideceği servisten yatak sorgusu yapılır. 2. Hastanın şuuru açıksa hastaya bilgi verilir. 3. Servise çıkan ve/veya taburculuğu planlanan hastanın yakınlarına ulaşılarak çıkışı hakkında bilgi verilir. Hasta yakını gelmeden hasta yoğun bakım ünitesinden çıkarılmaz. 4. Hastanın çıkışı sırasında doktor ve branş değişikliği olacaksa hastayı devralacak doktor yoğun bakım ünitesinde hastayı değerlendirir. 5. Hasta Teslim Formu doldurur. 6. Yoğun bakım günlük epikrizi hastayı tedavi eden doktor tarafından doldurulur. 7. Hasta genel durumuna uygun olarak sedyeye veya tekerlekli sandalyeye alınır. 8. Hastanın hemşiresi tarafından ilgili servis hemşiresine bire bir hasta teslimi yapılır. Bu arada hastanın eğer varsa dolabında bulunan giysi ve özel eşyaları ve evden getirdiği kullandığı ilaçları hasta yakını ve hastayı teslim alan hemşiresine teslim edilir. Hastaya Ait Eşya Teslim Alma Formu ile nakil olan servisteki hemşireye teslim yapılır. 9. Hastanın bilgisayardan ve protokol defterinden nakli yapılır. 10. Yoğun bakım tedavi defterine çıkışı kayıt edilir. Taburculuk: 1. Durumu stabil seyreden hastalar. 2. Monitörizasyona ihtiyacı olamayan hastalar. 3. Acil müdahale gerekmeyen ve oral beslenebilen hastalar. 4. Vital, laboratuar, radyolojik bulguları stabil izleyen hastalar yeterli oral beslenebilen hastalar öncelikle hekim kararı ile hastadan sorumlu yakın akrabasının istemi üzerine gerekli imzalar alındıktan sonra hasta yoğun bakımdan taburcu edilir. 5. Taburculuk sonrası Hasta Bilgilendirme Formu hekim ve hemşire tarafından doldurularak hasta ve hasta yakını bilgilendirilir. Klinik Süreç: 5.2.1.Hastanın Monitorizasyonu: 1. Cihazın fişinin prize takılı olup olmadığı kontrol edilir (sürekli takılı durması gerekir). 2. Hasta kablolarının cihaza takılı olup olmadığı kontrol edilir.
3. Cihaz açılarak, cihazın çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. 4. Elektrotlar hastaya takılır (sağ ve sol üst göğüs ve sol alt göğüs olmak üzere). 5. EKG bağlantı kablolarını sağ kırmızı, sol sarı, sol alt göğüs yeşil olacak şekilde elektrotlara takılır. 6. Tansiyon aleti marşonu hastanın uygun koluna takılır. 7. Saturasyon probu kırmızı ışık tırnak üzerinde olacak şekilde hastanın parmağına takılır. 8. Derece probu hastanın koltuk altına yerleştirilir. 9. Parametreler ;(EKG, SPO 2, Reps, TA, CUP) üzerinde gerekli ayarlar yapılır. 10. Cihazda, anormallik var ise teknik servise haber verilir. 11. Cihaz bir sonraki kullanım için hazır hale getirilir. 12. Cihazın güvenliğine dikkat edilir. Entübasyon Aşaması: Yoğun bakım ünitesinde entübasyon işlemi hastanın gereksiniminin olduğu acil şartlarda veya elektif olarak yapılır. Bununla ilgili kararı hastanın doktoru ve anestezi uzmanı birlikte değerlendirerek karar verirler. Entübasyonu gerektiren hastaya ilişkin kriterler: Nöromüsküler fonksiyon bozuklukları Santral sinir sistemine ait patolojiler Respirasyonda yetersizlik Kardiyopulmoner arrest Hastanın entübasyonuna hastanın muayene ve kan gazları değerlendirilerek karar verilir. Hastada hipoksi şartları(taşipne, dispne, taşikardi, siyanoz, bilinç bozukluğu, dezortasyon, konfüzyon, şuurda kapanma ) gelişmişse buna ilişkin acil entübasyon yapılır. Elektif entübasyon 1. Postop dönem 2. Serebral dönem Entübasyona karar vermek için arteriel kan gazı değerlendirmesinde aşağıdaki parametreler dikkate alınır; Pa O2<50mmHg. FiO2:0,21 iken Pa CO2 45mmHg. Ve üstünde seyretmesi PH 7,25 ve altında seyretmesi Hastanın Mekanik Ventilatöre Bağlanması ve Gözlenmesi 1. Hastanın mekanik ventilatöre bağlanması; hastayı tedavi eden doktoru ve anestezi uzma-
nı tarafından, birlikte değerlendirildikten sonra, anestezi uzmanı tarafından gerçekleştirilir. 2. Hastanın durumuna uygun ventilasyon modu seçilir. 3. Ventilatör ayarları hekim tarafından yapılır. 4. Solunum sesleri değerlendirilir, göğüs hareketini ventilatöre uyumu gözlenir. 5. Gerektikçe aspirasyon yapılır. Her şiftte hastayı teslim alan hemşire yatak başı panelde bulunan merkezi sistem aspiratörünü kontrol eder. 6. Pulseoksimetre ile hastanın oksijen saturasyonu takip edilir. 7. Elektrolit takibi yapılr. 8. Aldığı çıkardığı izlenir. 9. Rutin her gün ve gerektiğinde kan gazı kontrolü yapılır. 10. Gerektiğinde sedasyon uygulanır. 11. Sık pozisyon verilir. 12. Hastaların beslenmesi sırasında entübasyon tüpü ve trakeostomi cuff ı mutlaka kontrol edilmeli, eğer cuff basınç düşük ise normal seviyeye getirilir. 13. Hastanın başı 45 derece yükseltilmeli. 14. Ventilasyondaki hastanın başında ambu hazır bulundurulmalıdır. 15. Hastanın nörolojik durumu her şifte hastanın hemşiresi tarafından değerlendirilerek hemşire gözlem kâğıdına kaydedilir, değişiklikler doktora iletilir. 16. Respiratöre ait parametreler her saat Yoğun Bakım Ünitesi Hasta Takip Formu kâğıdına kaydedilir. Hekim tarafından değerlendirilir. Sedasyon ve Analjezi Uygulamaları Sedasyon endikasyonları: Anksiyoliz, Sedonaljezi, Uyku rahatsızlığı, Sıkıntının azalması, Yapay solunum kolaylaştırılması, Amnezi Çekilme sendromunun önlenmesi, Nöbetlerin önlenmesi Beynin korunması Yoğun bakım ünitelerinde sedasyon oluşturmak amacıyla; Benzodiazopinler, Midazalon, Propofol, Nöro- epileptikler kullanılmaktadır. Hastanın nöromüsküler blokajı ve sedasyonu gerektiği takdirde anestezi uzmanı tarafından planlanır,yapılır ve takip edilir.
Ventilatörden Ayırma Ve Extübasyon Süreci Klinik durum; Kardiyovasküler durum stabil ise, Abdominal distansiyon yoksa, Metabolik bozukluk yoksa, Solunum hareketlerinde koordinasyon bozukluğu yoksa, Öksürük ve yutkunma refleksi yeterli ise, Solunum kriterleri; Vital kapasite (ml/kg.)>1ml/kg İnspirasyon gücü (cm H2O)>-10 PH>7.30 Solunum sayısı/dk <45 Dakika ventilasyonu (1/dk.) <18 Hastanın mekanik ventilasyon desteğinden ayrılması T parçası ile spontan solunum ve CPAP PSV modu ile olur. T parçası ile hastanın ventilatörden periyodik ayrılması ve nemli oksijen verilmesini gerektirir. Her defasında ventilatörden ayrılma süreci uzatılır ve akciğer fonksiyonlarının spontan ölçümleri tekrarlanır. Extübasyona uygun olan en erken sürede başlanmalıdır. Hastanın şuuru açık ise hasta mutlaka bilgilendirilmelidir. Hasta respiratörden ayırma moduna alınır. Vital bulgular ve kan gazları örneği ile hastanın genel durumu değerlendirilmelidir. Extübasyon malzemeleri ve acil arabası hastanın başında hazır edilmelidir. Extübasyonda kullanılacak nemli oksijen sistemi hazırlanmalıdır. Hasta aspire edilerek extübasyonu sağlanmalıdır. Oksijen saturasyonu solunum sesleri ve göğüs hareketleri yakın takip edilmelidir. Extübasyon tarih ve saati Yoğun Bakım Ünitesi Hasta Takip Formu not edilmelidir. Skorlama Sistemleri ile Hastaların Takibi Yoğun Bakım Ünitesinde skorlama sistemi olarak APACHE II ve GLASKOV skalası kullanılır. Apache II skoru hastalık şiddetinin genel bir ölçüsünü sağlamak üzere rutin olarak ölçülen rakamla 12 fizyolojik parametre, yaş ve önceki sağlık durumu bilgisine dayalı bir skor kullanılmaktadır. Kayıt edilen parametreler hastanın yoğun bakıma kabul edildikten sonraki ilk 24 saat içerisindeki en kötü değerleridir. Apache skorlama sistemi tablo 1 de yer almaktadır..
Glaskov koma skalası, beyin fonksiyonlarının ve koma şiddetinin belirlenmesinde kullanılan geçerli bir puanlama sistemidir. Göz açma, sözel ve motor yanıt olmak üzere 3 fonksiyon değerlendirilir ve puanlanır. GLASKOW KOMA SKALASI Cevap İnfant Çocuk ve yetişkin Puan Yok Yok 1 Göz açma Ağrılı uyarana Ağrılı uyarana 2 Sesli uyarana Sesli uyarana 3 Spontan Spontan 4 Yok Yok 1 Ağrı ile inleme Anlamsız sözler 2 Sözel cevap Ağrı ile ağlama Yetersiz kelimeler 3 İrritabl, ağlıyor Uygunsuz konuşma 4 Anlamsız sözler Oriyante ve yeterli 5 Yok Yok 1 Desebre postür Desebre postür 2 Motor cevap Dekortike postür Dekortike postür 3 Ağrı ile çekme Ağrı ile çekme 4 Dokunma ile çekme Dokunma ile çekme 5 Normal spontan hareket İstekleri yapma 6 Total Skor 3-15 Total skor Derecelendirme 3-8 Anlamlı nörolojik hasar 9-12 Orta derecede nörolojik hasar 13-14 Hafif nörolojik hasar
Bası Yarası Takibi: 1. Hasta ilk geldiğinde dekübit (bası yarası) açısından değerlendirilir. 2. Dekübitü yoksa oluşumunu engelleyici önlemler alarak oluşması önlenir. 3. Dekübitü varsa öncelikle hastanın bası yarası değerlendirilip, Yoğun Bakım Ünitesi Hasta Gözlem Formu ndaki bası yarası takip bölümü doldurulur. Böylelikle bası yarasının yeri, evresi, boyutu, derinliği v.s. hakkında ayrıntılı bilgi edinilir. 4. Tespit edilen dekübitin durumuna göre doktor tarafından order hazırlanır, hemşireler tarafından da tedavi ve bakım süreci başlar. 5. Bası yarasının oluşmaması ve oluşan bası yarasının bakımı hemşire sorumluluğundadır. Enfeksiyon Takibi: 1. Yoğun Bakımda yatan bütün hastalar her gün enfeksiyon hekimi tarafından değerlendirilir. Yoğun bakım hastasına uygulanacak olan antibiyotik tedavisine hastane enfeksiyon kontrol komitesinin önerisi doğrultusunda başlanır. Tanı ve tedavide yapılacak değişiklikler konusunda yoğun bakım ekibi bilgilendirilir. 2. Yatan hastanın rutin tahlilleri alınırken ELİZA, CRP ve TİT için numune örneği alınır. Hastanın ateşi 38 derecenin üstüne çıktığında veya 36 derecenin altına düştüğünde kan kültürü alınır. Enfeksiyon önerisi doğrultusunda idrar kültürü ve trakeal aspirat kültürü alınır. 3. Hastaya uygulanan bütün invaziv işlemler steriliteye uyularak yapılır. Hastaya yapılacak her türlü müdahale ve uygulamalarda uygun koruyucu ekipman kullanılır. 4. Her yatak başında alkol bazlı el dezenfektanı kullanılır 5. Hasta ile her temastan önce ve sonra eller yıkanır. 6. Yoğun bakım temizlik personeli tarafından, Yoğun Bakım Temizlik Planı Ve Takip Formu na yer alan temizlik kurallarına uyularak temizlik yapılır sorumlu hemşire tarafından kontrol edilir. Enfeksiyon Oluşumunu Engelleyici Önlemler: a) Hasta steril tekniğe uygun şekilde aspire edilir. b) Ventilatör devrelerinin değişimi kirlendikçe yapılır. c) Hava yolunu nemlendirmek için nemlendirici ve bakteri filtresi kullanılır. Mekanik ventilatöre bağlı hastanın takibi hastanın doktoru ve anestezi uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Hastanın stabil olduğu durumlar dahil olmak üzere anestezi uzmanınca mutlaka hastaya günlük sabah ve akşam vizitleri yapılır. Mesai bitiminde, yoğun bakımdan sorunlu nöbetçi uzman hekim akşam vizitine katılarak yoğun bakım ünitesindeki hastaların tedavisinden sorumlu olan doktorlardan hastalar hakkında bilgi alır. 24 saat anestezi uzmanımız mev-
cuttur. Ventilatöre bağlı hastalarda yaşanılacak problemlerde müdahaleyi anestezi uzmanı yapar. Exitus Süreci: 1. Hasta mesai saatleri içinde ex olmuş ise; Hastayı tedavi eden hekim hastanın ex olduğunu tespit eder. 2. Hasta mesai saatleri dışında ex olmuş ise yoğun bakım ünitesinden sorumlu nöbetçi Uzman Hekim tarafından ex tesbiti yapılır. 3. Hasta yakınları şartlar uygun ise hasta ex olmadan önce genel durumunun kötüleştiği bilgisi, şartlar uygun değil ise ex olduktan sonra ex bilgisi hekim tarafından verilir. 4. Hastanın üzerindeki kataterler hemşiresi tarafından çıkarılır çenesi ve ayakları personel ve hemşire tarafından bağlanır, çarşaf ile sarılır. Ex in üzerine kimlik bilgilerinin olduğu açıklayıcı bir etiket yapıştırılır (bileklik). 5. Eğer hasta adli vaka ise hastane polisine haber verilir. 6. Çıkış evrakları (Yoğun Bakım Günlük Klinik Seyir Formu, Epikrizi) doktoru tarafından doldurulur. 7. Morg görevlilerine haber verilerek hasta morga indirilir. 8. Bilgisayardan ve hasta protokol defterinden çıkışı yapılır BÖLÜMÜM FİZİKİ YAPISI Servislerimiz hastanemizin merkez kampus ve korucuk kampüsünde olmak üzere iki farklı binada hizmet vermektedir. MERKEZ KAMPÜS Ünitemiz hastanenin üçüncü katında yer almaktadır. 8+8 hasta yatağın olduğu iki ayrı hasta odası, 3 doktor odası, 2 hemşire odası, 2 soyunma odası, 1 personel odası 1 ofis 1 depo 1 temiz oda 1 kirli odadan oluşmaktadır. KORUCUK KAMPÜS Ünitemiz hastanenin üçünçü katında yer almaktadır.
5 yatağının olduğu tek bir odası, 1 hemşire odası, 1 personel odası, 1 depo, 1 malzeme odasından oluşmaktadır. YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI İŞLETME YÖNETMELİĞİ Servis Şef ve Uzmanlarının Görev ve Yetkileri : Madde 114 Servis şef ve uzmanları: a) Servislere kabul edilen hastaları uzmanlıkları çerçevesinde muayene ve tedavi eder. Kendi servisinin polikliniğini yaparlar. Ayrıca çeşitli uzmanlık dalları bulunmayan küçük yataklı tedavi kurumlarında Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun hükümleri çerçevesinde diğer uzmanlık şubelerine ait hastaları da muayene ve tedavi etmekle yükümlüdür. Ancak ilk tedaviden sonra mutlaka ilgili dal uzmanının görmesi gereken vakaları, gereği yapılmak üzere baştabibe bildirir. Şef ve uzmanlar, hasta müşahade ve tabelalarının düzenli ve usulüne uygun olarak yazılmasından sorumludurlar. b) Her ne zaman olursa olsun şubelerinde çıkan önemli ve acil vakalar nedeniyle kurumca kendilerine yapılan davete gelmek ve gereken muayene ve tedaviyi yapmakla yükümlüdürler. Herhangi bir hasta hakkında konsültasyon için diğer şubelerden gelen davetleri kabul ve görüşlerini bildirmek zorundadırlar. Aynı şubeden birçok uzman bulunan kurumlarda bu çeşit hizmetler baştabibin düzenleyeceği sıraya göre nöbetleşe yapılır. c) Poliklinik ve servislerinde ihbarı mecbur bir bulaşıcı hastalık görüldüğünde, ihbar vesikasıyle durumu baştabibe bildirirler. d) Orijinal çalışmalara esas teşkil edebilecek nadir vakalara rastladıkça, hastane bilimsel konseyine sunulmak üzere bütün belgeleri ile beraber baştabibe verirler. Servis şef ve uzmanları, servis istatistiklerinin düzenlenmesi ve zamanında idareye verilmesi ile servis protokol defterinin usulüne uygun olarak tutulmasından sorumludurlar. e) Kurum içinde yapılacak ameliyatlarda; 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun aşağıda belirtilen 70. maddesine uymaları zorunludur.
(Tabipler, diştabipleri ve dişçiler yapacakları her nev i ameliye için hastanın, hasta küçük veya tahtı hacirde ise veli veya vasisinin evvelemirde muvafakıtını alırlar. Büyük ameliyei cerrahiyeler için bu muvafakatın tahriri olması lazımdır. Veli veya vasisi olmadığı veya bulunmadığı veya üzerinde ameliyat yapılacak şahıs ifadeye muktedir olmadığı takdirde muvafakat şart değildir.) Ameliyatı yapan uzman, ameliyatın sonunda yaptığı ameliyatı ameliyat kayıt defterine kaydeder (Ek 52 Form 11) f) Poliklinik ve servislerde geçen önemli fenni ve idari vakaları baştabibe bildirirler. g) Servislerine lüzumlu alet, ilaç ve sıhhi malzeme için örneğine uygun birer istek belgesi (Ek 37 Form 88) düzenleyerek baştabibe havale ettirdikten sonra bunların cinsine göre imza mukabilinde eczane veya depodan alınmasını sağlar. h) Servislerine ait bütün demirbaş eşyanın bakımı, muhafazası ile tüketim maddelerinin yerinde ve ekonomik kullanımından sorumludur. i) Kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ile aile planlaması kursu görmüş diğer tabipler aile planlaması uygulamaları yapmak ve kendi birimleri içinde bu çalışmaları düzenlemekle yükümlüdürler. Anestezi Uzmanının Görev ve Yetkileri : Madde 116 Kendisine bir gün önceden verilecek ameliyat listelerine göre vak aların niteliklerini ve ameliyat sürelerini gözönüne alarak günlük ameliyathane çalışma listelerini düzenler. Ameliyat olacak hastaların ameliyata hazırlanması için gerekli incelemeler ile konsültasyonların yapılmasını ve bu hastaların premedikasyonunu sağlar. a) Narkoz ve ameliyat sonrası bakım yerlerinde çalışan personelin hizmetle ilgili amiri olup, onların düzenli ve verimli çalışmalarını ve hizmet içi eğitimlerini sağlar. Bölümünden baştabibe karşı sorumludur. b) Hastanın sağlık durumuna göre, anestezi altında ameliyat yapılıp yapılmayacağı hususunda karar verir. c) Operatörle görüşerek ameliyatın özelliğinin ve hastanın genel durumunu gözönünde bulundurmak suretiyle hastaya ameliyat masasında en uygun pozisyonu verir ve anestezi tekniğini tesbit ederek gerekli anestetiği hastaya uygular veya kendi kontrolu altında teknisyen-
lere uygulatır. d) Anestezi ve ameliyat altında iken hastanın durumunu,normal şartlarda seyrini temin için bütün kontrolleri (teneffüs sistemi, Üriner sistem, serebral sistem, kan ve elektrolitler, anoksiya, hastanın ateşi, terlemesi vs.) yapar veya kendi sorumluluğu altında teknisyenlere yaptırır. Anestezi şekli ve seyrini ameliyat kağıdına kaydeder. (Ek:12 Form 63) e) Ameliyat sonu hastanın normal hayati fonksiyonlarını kazanıncaya kadar gerekli gördüğü bütün tedbir ve tedavileri uygular. Bu hususta operatörle ve lüzum gördüğü diğer uzmanlarla konsültasyon yapar. Ameliyathane ve sterilizasyon işlerinde ameliyathane sorumlusuna yardımcı olur. f) Narkoz ve ameliyat sonrası bakım birimindeki her türlü cihaz, alet, ilaç ve sıhhi malzemenin sağlanması, bakım, muhafaza ve sarfından sorumludur. Servis Sorumlu Hemşirelerinin Görev ve Yetkileri : Madde 131 Hemşire adedi müsait olan kurum ve servislerde, servisler, ameliyathane ve hemşirelik hizmeti bulunan diğer ünitelerdeki hizmetlerin sürekliliğini sağlamak için Baştabiblikçe servis veya bölüm sorumlu hemşirelikleri kurulabilir. Bu servis sorumlu hemşireleri nöbete girmezler. Hafta tatillerini cumartesi, pazar günleri yaparlar. a) Başhemşirenin o servisteki yardımcısı olup, servisinde bulunan bütün hemşire, ebe, hemşire yardımcısı, hasta bakımında çalışan yardımcı hizmetler sınıfı personelinin iş bölümünü yapar, bunların çalışmalarını izler. b) Servis hemşirelerinin hizmette birinci derecede amiri olup servis şef ve uzmanlarının ve baş hemşirenin direktifleri ile hasta tedavi bakımının en iyi şekilde yapılmasıyla ve servisindeki düzen ve disiplini sağlamakla yükümlüdürler. c) Servis demirbaş ve tüketim maddelerini teslim alır. Bunların muhafazasından ve yerinde kullanılmasından sorumludurlar. d) Servisin temizliğini, yatan ve çıkan hastaların işlemlerini, hemşire ve diğer hizmetlilerin görev taksimi ve düzenlenmesini bizzat yapar ve bunların çalışmalarını denetler, yemek dağıtımının, acil ilaç dolabının işlerliğini düzenler. e) Ameliyathane sorumlu hemşiresi, ameliyathane hemşirelerinin birinci derecede amiri olup buradaki hemşirelik hizmetlerinin düzenli yürütülmesinden ameliyathane sorumlusuna ve başhemşireye karşı sorumludur.
f) Servis eczacısı bulunmadığı hallerde ona ait görevleri yapar veya yaptırır. g) Servis istatistiklerinin idareye zamanında verilmesini sağlar. Yoğun Bakım Hemşirelerinin Görev Ve Yetki Ve Sorumlulukları I. Hemşirelik bakımı: 1. Yoğun bakım enfeksiyonlarının gelişiminin önlenmesi için gerekli önlemlerin alınmasını sağlar. 2. Hasta değerlendirmesinde kurumun benimsediği skorlama sistemleri ve skalaları uygular ve değerlendirir. 3. Hastaların monitorizasyonu sağlar. Monitorizasyonda non-invazif monitörizasyon tekniklerini kullanır. Kardiyak ritmi izler, acil durumlarda gerekli ekip ile iletişim kurar. 4. Sıvı-elektrolit ve asit baz dengesine yönelik mevcut ve olası sorunların dikkate alınarak uygun hemşirelik bakımını planlar, uygular ve değerlendirir. 5. Hastaların solunuma ilişkin sorunlarını çözmeye yönelik girişimleri planlar, uygular, değerlendirir, ventilatördeki hastaya bakım verir. 6. Aspirasyon, oksijen tedavisi, vücut pozisyonları, genel vücut bakımı, postural drenaj, aseptik uygulamalar (sonda/kateter bakımı vb.) gibi temel girişimsel uygulamalara yönelik uygun hemşirelik aktivitelerini planlar, uygular ve değerlendirir. 7. Bası yaraları, risk faktörleri, prognoz üzerindeki etkilerinin değerlendirilerek gelişiminin önlenmesi için uygun hemşirelik yaklaşımını sağlar, oluşması halinde uygun hemşirelik bakımını planlar, uygular ve değerlendirir. 8. Hastalarda kontraktür oluşumunu önleyici girişimleri planlar ve uygular. 9. Hastalarda emboli oluşumunu önleyici girişimleri bilir, hekimle birlikte gerekli planlamayı yapar ve uygular. 10. Nörolojik hastalıkları olan (Anevrizma, KİBAS, SVO vb.) ve bilinci kapalı olan (intrakraniyal kanama vb.) hastaların izlemini ve uygun pozisyon verilmesini sağlar, nörolojik değerlendirmelerini yapar. 11. Kurum politika ve talimatları doğrultusunda, intravenöz sıvı infüzyonyonu ve kan/kan ürünleri transfüzyonu işlemlerini başlatır, takip eder, kaydeder; olası sorun ya da komplikasyonlar ortaya çıkar ise durumu hekime bildirir ve kurumda benimsenmiş standartlara göre gerekli girişimleri uygular. 12. Pace makerli hastayı izler, bakımını bilir ve uygular. 13. İntra aortik balon pompası yerleştirilmiş hastayı izler, bakımını bilir ve uygular. 14. Hastaların beslenme gereksinimlerini belirler (enteral ve parenteral beslenme), gereksinimlerine göre hemşirelik bakımını planlar ve uygular, beslenmede kullanılan cihazların sterilizasyonunun devamlılığını sağlar.
15. Yoğun bakım hastaları ile hasta yakınlarının psikososyal problemlerine uygun hemşirelik yaklaşımını sağlar. II.Tıbbi tanı ve tedavi planının uygulanmasına katılma: 1. Hastadan topladığı verileri ve hastanın genel durumundaki değişiklikleri değerlendirir, kaydeder, normalden sapmaları hekime bildirir. 2. Diğer sağlık personelleri ile beraber hasta vizitine katılır, hastanın tedavi ve bakım planının oluşturulmasına katkıda bulunur. 3. Hekim tarafından gerçekleştirilen invazif tanı ve tedavi girişimlerine katılır; bu girişimler için hastayı hazırlar, işlem sırasında destek olur, işlem sonrasında hastayı izler. 4. Hastanın laboratuvar tetkikleri için kan, idrar, sıvı ve doku örneklerini toplar; laboratuvara gönderir, değerlendirir ve hastanın hekimine bilgi verir. 5. Her yaş grubuna özgü uygulanması gereken ilaç çeşitlerini, farklı dozlarını ve olabilecek yan etkilerini bilir; ilaç uygulamaları ve ilaç güvenliği ilkelerine bağlı kalarak, hekim istemine göre hastaya enteral, parenteral ve haricen verilecek ilaçları verir; uygulanan ilaç ve tedavilerin etki ve yan etkilerini, hastanın tedavi ve bakıma verdiği yanıtları gözler, kaydeder ve gerektiğinde ilgililere rapor eder. 6. Acil ilaçları, tıbbi malzeme ve cihazları kullanıma hazır bulundurur. 7. Kardiyak ritmi izler, yorumlar, öldürücü ritimleri tanır ve gerekli acil girişimleri bilir. 8. Konsültasyonun yapılmasını takip eder; katılır. 9. Acil durumlarda hekimle işbirliği sağlar. Arrest durumunda mavi kod çağrısı yapar. Kurumun benimsemiş olduğu protokoller doğrultusunda temel/ileri yaşam desteği uygulamalarına katılır (oksijen verme, solunum desteği, kalp masajı, acil ilaçlar, tıbbi cihazların uygulanması gibi). 10. Eğer o an ünitede hekim yok ve (geçerlilik süresi dolmamış) ileri yaşam desteği sertifikası var ise temel ve ileri yaşam desteği uygulamalarını başlatır, kalp masajı, solunum desteği, defibrilasyon ve acil senkronize kardiyoversiyon uygular. 11. Vakaları rapor eder. Hastane Hizmetlilerinin Görevleri : Madde 135 Hastane hizmetlileri, hastanenin temizliği, hastaların laboratuvar vesair yerlere götürülüp getirilmesiyle ilgili her türlü hizmetleri yapan yardımcı hizmetler sınıfı personelidir. Servis sorumlu hemşiresi ve hemşirelerinin direktif ve sorumluluğu altında, servislerin genel temizliklerini yapar ve hasta yemeklerini mutfaktan getirirler, Hemşirelerin dağıttığı yemek servisini yaparlar, hastaları bir yerden bir yere (Laboratuvar, servislere) götürüp getirirler. Laboratuvara gidecek muayene materyelini götürürler ve kendilerine verilen saatte neticelerini
alırlar. Bizzat hasta bakımı ve hemşirelik hizmetleriyle ilgili olmamak üzere tabib, çalıştığı servis veya laboratuvarların hemşire, ebe ve tıbbi teknisyeni tarafından verilen emir ve görevleri yerine getirirler. Hastaların istek ve ihtiyaçlarını, servisteki önemli olayları,ağırlaşan hastaların ıstırablarını nöbetçi hemşireye derhal bildirirler, kendilerine teslim edilen hasta ve kurum eşyasından sorumludurlar. Hastane hizmetlilerinin kendilerine verilen görevlere uyumunu ve bu konularda eğitimini ilgili tabib, hemşire ve tıbbi teknisyenler sağlar. BÖLÜM İLE İLGİLİ YAZILI DÜZENLEMELER Bölüm ile ilgili kullanılan onamlar, formlar vb. düzenlemeler Bölüm Hizmet Kalite Dosyası, Enfeksiyon Kontrol Programı Dosyası ve Hasta Dosyalarında mevcuttur. GİRİŞ-ÇIKIŞ KURALLARI A-Hasta Yakınları Giriş-Çıkış Kuralları; 1. Hasta yakınlarına her gün 13:30 da bilgi verilir. Gün içinde hastanın klinik 2. durumunda değişiklik yaşandı ise hasta yakını tekrar bilgilendirilir. 3. Merkez ve Korucuk Kampüs: Hasta yakınlarına her gün saat 13:30 da bilgi verildikten sonra Merkez yoğun bakımda 14:00 15:00 Korucuk yoğun bakımda 18:00-19:00 saatleri arasında hastanın 1. Derece yakını ziyaret amaçlı içeriye alınır. 4. Hasta yakınlarını Yoğun Bakım içerisine almadan önce, galoş, bone, eldiven, maske ve gömlek giyinmesi konusunda bilgilendirilip, giyinmesine yardımcı olunur. 5. Hasta yakınının yanında bir hemşire, bir personel refakat eder. 6. Hasta yakınlarının ziyareti Hastane Güvenlik Görevlisinin eşliğinde yapılır. 7. Hasta yakınlarının Yoğun Bakım içerisinde hastalarını ziyaret süreleri refakat eden hemşire tarafından hastanın klinik durumuna göre belirlenir. 8. Hemşire gözetiminde yapılan ziyaretin, enfeksiyon tedbirleri açısından, hasta yakınının hastaya teması önlenir. 9. Ziyaret sonlandırıldığında hasta yakınının kullandığı malzemeler enfeksiyon tedbirlerine uyarak sonlandırılır. Alkol bazlı el dezenfektanı kullandırılarak yoğun bakımdan çıkması sağlanır.
B- Hastane Personelinin Giriş-Çıkış Kuralları; 1. Yoğun Bakımda çalışan personelin formasız Yoğun Bakıma girmesi yasaktır. 2. Yoğun Bakım personeli dışında Yoğun Bakıma girmesi yasaktır. 3. Konsültasyon, röntgen çekimi, eko vb. gibi tıbbi tanı ve tedavi yöntemleri ve teknik hizmetler için Yoğun Bakıma giren hastane personeli galoş, maske, bone, gömlek ve eldiven giydirilerek hizmet vermesi sağlanır. İşlem sonlandırıldığında uygun şekilde Yoğun Bakımdan çıkışı sağlanır. 4. Giriş ve çıkışlarda alkol bazlı el dezenfektanı kullandırılır. 5. Personellerin çıkışında enfeksiyon tedbirlerine uygun şekilde Yoğun Bakımdan çıkışları sağlanır. YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ HASTA YAKINLARINI BİLGİLENDİRME TALİMATI 1. AMAÇ : Yoğun Bakım Ünitesinde yatan hastaların bilgilendirilmesidir. 2. KAPSAM : Yoğun Bakımda Yatan Hastaların yakınlarını kapsar. 3. TANIMLAR : Respiratör/Ventilatör: Solunum Destek Cihazı 4. İŞLEM : Yoğun bakım üniteleri, yaşamsal fonksiyonları hayati risk taşıyacak derecede bozulmuş kritik hastalara hizmet vermek düzenlenmiş özel hastane alanlarıdır. Yerleşim biçimi, insan gücü, eğitim içeriği, profesyonel kapasitesi ve teknik donanım açısından özellik taşırlar. Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yoğun Bakım ünitesi erişkin hastalar için düzenlenmiş olup Merkez Kampüs te B Blok giriş katında 10 Yatak Genel Yoğun Bakım ünitesinde, 6 yatak Nöroloji Yoğun Bakım Ünitesinde, Korucuk Kampüs te 3. Katta şu an için 5 yataklı tedavi ünitesidir. Yoğun Bakım Ünitesi nde hasta izlemi, tedavi ve güvenliği nedeni ile tüm yataklar aynı ortamda olup, her yatak başında hastaya özel kalp, dolaşım ve solunum sistemi monitörizasyon cihazları, İV infüzyon pompaları, dışarıdan solunum desteğine ihtiyacı olan hastalar için respiratör, defibilatör ve acil lokal cerrahi girişler setleri bulunmaktadır. Yoğun Bakım Ünitesi nde giriş ve çıkışlar, giriş çıkış rehberinde belirtildiği gibi yapılmaktadır. Hastanın Durumu İle İlgili Bilgi Verilecek Kişiler 1. Hasta erişkin ve şuuru açık ise; Kendisine veya önerdiği birinci derece yakınına bilgi verilir. 2. Hasta şuuru kapalı ise; birinci derece yakınına bilgi verilir. 3. Hasta çocuk ise; Ebeveynine bilgi verilir. Yoğun Bakım Ünitesinde çalışma prensipleri nelerdir.? Yoğun Bakım Ünitelerinde hizmet 7 gün 24 saat kesintisiz devam etmektedir. Hastaların
yaşamsal bulguları sürekli izlenmekte, kaydedilmektedir. Yoğun Bakım Ünitesi neden kapalı alanlardır? Yoğun bakım alanları başta solunum cihazları, kalp monitörleri ve yoğun bakım yatakları olmak üzere tüm teknik donanımları ile özellik taşırlar. Mevcut sistemleri çalıştıracak elektrik ve tıbbi gaz alt yapıları ile ünitenin havalandırma ve iklimlendirme sistemleri, kesintisiz güç kaynakları yoğun bakım alanlarının özel olarak inşa edilmesini gerektirmektedir. Buna göre yoğun bakım üniteleri hastane içerisinde her şeyden önce alt yapı özellikleri ile farklı ve izole yapılanmalar olarak dikkat çekerler. Mevcut yapılanmanın ve verilen hizmetin içeriğinin yoğun bakım eğitimi almış kişiler dışında anlaşılması ve yorumlanması zordur. Bu nedenle yoğun bakım görevlileri dışındaki kişilerin veya refakatçilerin bu özel alanlarda bulunmasının hastalara bir yararı olmayacağı gibi bu kompleks yapı ve hizmet içerisinde engelleyici olacakları da bir gerçektir. Ayrıca yoğun bakım tedavisi gereken hastalar genel durum ve görünüş olarak farkılıdırlar. Bu hastaların serbest geçiş alanlarında bulunmaları veya ziyarete açık olmaları onların kişiliklerine saygısızlık olacaktır. Bir özel durumda yoğun bakım hastalarının genel durumları nedeni ile enfeksiyona son derece açık olmalarıdır. Yoğun bakımlarda bulunacak kalabalık insan grupları hem ünitenin temizlik düzenini bozacak hem de doğrudan hastaya enfeksiyon bulaştırabilecektir. Ziyaret Nasıl Yapılır: Her gün 13:30 da hastanın klinik durumu ile ilgili bilgi verildikten sonra 14:00 15:00 arası hastanın birinci derece yakınları ziyaret amaçlı bir hemşire ve personel eşliğinde içeri alınır. Ziyarete bir güvenlik eşlik eder. Yoğun Bakım Hastanızın Durumu Hakkında Sürekli Bilgi Alabilir Misiniz? Yoğun bakım üniteleri son derece enerjik olması gereken iş yükünün ağır olduğu alanlardır. Hastanız hakkında bilgi almanız tabi ki mümkündür yalnız bunun belirlenen saatlerle sınırlı kalması şarttır. Aksi takdirde hastanızda dahil olmak üzere tüm hastaların tedavileri aksayacaktır. Israrla belirtmemiz gereken bir konuda hastanın birinci derece yakınları dışındaki kişilere ailenin haberi olmadan bilgi verilmesinin mümkün olmayacağıdır. Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yoğun Bakım ünitesinde, hastanızın ihtiyaçları ile ilgili olarak hemşirelerimizden bilgi alabilirsiniz ancak hastanız ile ilgili ayrıntılı bilgi ve günlük gelişmeleri doktorunuzla konuşmanız gerekmektedir. Hasta bilgilendirme saati olarak belirtilen zaman dilimi içerisinde hastanın doktoru ile de buluşmanız da mümkündür.
Yoğun Bakım Ünitesine Alınan Bir Hastada İki Durum Vardır: Bunlardan ilki hastanın genel durumunu bozan esas hastalığıdır. Örneğin trafik kazası, bıçaklanma veya ateşli silah yaralanması ile oluşan organ yaralanmaları, akciğer enfeksiyonları, ağır hepatit, beyin kanaması, yanık, böbrek yetmezliği, bağırsak boğulmaları, ciddi karın içi enfeksiyonlar, menenjit, tetanos gibi enfeksiyon hastalıkları nedeniyle hastanın genel durumu bozulabilir. İkincisi mevcut hastalığın kontrol altına alınamayacak ciddi olması nedeniyle ortaya çıkan, solunum ve dolaşım sistemi bozukluğu başta olmak üzere tüm organlarda yetmezlik gelişmesi durumunda,hastanın yoğun bakım ünitesine transfer edilmesi gerekmektedir. Buna göre yoğun bakım ünitelerinde iki tedavi protokolü birlikte yürütülür: bir yandan hastanın genel durumunu etkileyen hastalığı tedavi edilirken diğer yandan bozulan vücut fonksiyonları için ileri yaşam desteği protokolleri uygulanır. Yoğun Bakım hastası kişisel bakımını yapamaz mı? Yoğun Bakım hastaları maalesef kişisel bakımlarını yapabilecek vücut performansına sahip değildirler. Saç/sakal tıraşı tüm vücut temizliği, yatakta pozisyon değiştirme, yemek yeme ve tuvalet ihtiyacı tamamen kendisi dışında gerçekleştirilir. Burada en büyük görev hemşirelere düşer. Yoğun Bakım hemşireleri verdikleri hizmet göz önüne alınırsa çok özel insanlardır ve her türlü takdire layıktır. Yoğun bakım hastaları nasıl beslenir? Yoğun bakım hastaları tıbbi nedenlerle gerekmedikçe aç kalmaz ancak herhangi birimiz gibi de beslenemezler. Yoğun bakımda hastanın boyu, vücut ağırlığı, hastalığının derecesi ve daha önceki açlık durumuna göre nutrisyonel risk taraması formu doldurulur ve ihtiyacı olan kalori hesaplanır. Bu kalorinin nasıl verilmesi gerektiği formüllerle programlanır ve vücudun ihtiyacı olan tüm maddeler hastaya ulaştırılır. Bu amaçla hazırlanmış özel beslenme ürünleri vardır. Bunlar ya burundan mideye uzanan bir tüple uygulanır yada damar yoluyla hastaya ulaştırılır. Tüple beslenmeye Enteral beslenme denir, bu bağırsaklara çiğneme işlemi olmadan direk sıvı/püre besinin verilmesidir. Damardan beslenme şekline Parenteral beslenme denir, bu yöntemlerle vücudun tüm şeker, yağ ve protein ihtiyacı vitamin ve elektrolitlerle birlikte hastaya ulaştırılabilmektedir. Solunum Cihazı Desteği nedir? Solunum cihazı desteği hastaya özel cihazlarla yapay solunum yaptırılması işlemidir. Yoğun bakım ünitelerinin en önemli donanımları solunum cihazı desteği uygulamak için kullanılan ventilatör veya respiratör diye isimlendirilen solunum cihazlarıdır. Bu cihazlar ileri bilgi ve teknoloji ile ortaya konmuş hayati öneme sahip sistemlerdir. Solunum cihazı desteği ile
yoğun bakım hastasının solunum işlemi ve oksijen ihtiyacı hastayı yormadan tamamen cihaz ile sağlanır. Ventilatör kullanımı özel eğitim gerektirir. Solunum cihazı desteği 24 saat gibi bir sürede sonlanacağı gibi hastalığın ciddiyetine göre aylarca da sürebilir. Değerli Hasta Yakınları, Geçmiş Olsun. Hastanızın SAKARYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ ne yatırılmasına karar verildi ise; 1. Hastanız, ilgili personel tarafından Yoğun Bakım ünitesine götürülür. Sizin bu esnada yatış işlemini tamamlamanız gerekmektedir. 2. Yoğun Bakım Ünitesinde hemen hastanızın giysileri değiştirilerek size teslim edilir. 3. Hastanız Yoğun Bakım Ünitesine alındığı andan itibaren monitörize edilir ve tedavisi başlar. Bu aşamada sizden de hastanızla ilgili ek bilgi istenebilir. 4. Lütfen sizinle bağlantı kurabileceğimiz adres ve telefon numaralarını Yoğun Bakım Ünitesi Sekreterliğine/güvenlik birimine bırakmayı unutmayınız. 5. Eğer resmi bir kuruma bağlı iseniz veya özel sağlık sigortanız yapılan masrafı karşılıyorsa Yoğun Bakım Ünitesine sevk veya devir işlemi yapmanız gerekebilir. Bu konuda Yoğun Bakım sorumlu hemşiresi ile bağlantı kurmanız doğru olacaktır. Eğer durumu belgelemeniz gerekiyorsa Yoğun Bakım Sekreterliğinden acil yatış veya devir işlemi ile ilgili bir belge alabilirsiniz. Bu belge gündüz çalışma saatleri arasında düzenlenmektedir. 6. Sizi anlıyoruz; önemli bir probleminiz var, sevdiklerinizin hayatından endişe duyuyorsunuz, kendinizi çaresiz hissediyorsunuz. Ancak siz gerekeni yapmışsınız hastanızı yoğun bakım koşullarına teslim etmişsiniz. Yapabileceğiniz tek şey sakin olmak, beklemek, kurallara uymak ve tedaviye yardımcı olmak. Yoğun Bakım tedavisi genellikle uzun süre devam eder. Bu dönemde enerjinizi doğru kullanmanızı öneririz. Önünüzde uzun bir dönem var ve güçlü olmanız gerekiyor. Bu nedenle mümkünse evinize gidiniz. Eğer hastanede kalmak istiyorsanız kendi aranızda nöbetleşerek bekleyiniz, uykunuza ve beslenmenize devam ediniz. Hastane içerisinde yoğun bakım ünitesi için özel bir bekleme alanı bulunmamaktadır. Arzu ederseniz kafeteryadan yaralanabilirsiniz. Bina girişinde ortak kullanılan bir bekleme salonu mevcuttur. Burada da bekleyebilirsiniz. Ayrıca dinlenmeniz amacıyla hastane bahçesinde de bol miktarda oturma yeri bulunmaktadır. 7. Yoğun Bakım Ünitesinin günlük hekim bilgilendirme saatlerini mutlaka öğreniniz. Hekim bilgilendirme saatlerine en fazla 2 kişi gelinmesi doğru olacaktır. Hastanızla ilgili bizlerden aldığınız bilgileri sizler akrabalarınıza aktarınız. Bilgilendirme her gün 13:30 da yapılacaktır. Saat 14:00-15:00 arası ziyaret için hasta yakınları içeriye alınacaktır. 8. Hastanızla ilgili ilaç ve malzemenin çoğu hastanemiz tarafından temin edilmektedir. Kan ve bazı özellikli ilaçların temini için sizden yardım alabiliriz. Eğer ilaç raporu gerekiyorsa hazırlanması için yoğun bakım sorumlu hemşiresi ile görüşünüz. Son olarak sizlerden ricamız karamsarlığa kapılmamanız, umudunuzu yitirmemeniz ama ger-
çekleri de göz ardı etmemenizdir.hastanızın iyileşmesi için tüm teknik donanımımız, bilgi ve emeğimizle sonuna kadar gayret göstereceğimizden emin olunuz. YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ HASTA NAKİL PROSEDÜRÜ KAPSAM SORUMLULAR : Tüm yataklı servisler : Hastanın hekimi, Servis sorumlu hemşiresi, Servis hemşiresi, Servis hizmetli personeli UYGULAMA : 1. Hastanın viziti yapıldıktan sonra servise nakline Sorumlu Uzman Doktor karar verir. 2. İlgili bölümle iletişim kurularak hasta naklinden önce yatağının hazır olması sağlanır. Hastaya ve hasta yakınına servise nakil işlemi ile ilgili bilgi verilir. 3. Hastanın tüm evrakları dosyasında toplanır. Hasta Acilden servise nakil ediliyor ise müşahede kart fotokopisi dosyaya konulur. 4. Tedavide devam edeceği ilaçları toplanır, eskiler belirlenir, hemşire gözlem kartına not yazılır. 5. Genel Yoğun Bakım Ünitesinden servise nakil edilen hasta monitörden çıkarılarak son vital bulgular alınıp kayıt edilir. 6. Hastanın çıkış tarihi ve saati hemşire gözlem formuna ve protokol defterine kayıt edilir. 7. Hasta tekerlekli sandalye veya sedyeye alınarak görevli personel ve hasta yakınıyla birlikte ilgili servise götürülür. 8. Hastanın hemşiresi tarafından hastanın dosyası ve ilaçları tibbi sekreter ve servis hemşiresine bilgi verilerek hasta teslim prosedürüne göre teslim edilir. YOĞUN BAKIM HASTA TABURCULUK REHBERİ 1. Durumu stabil izleyen hastalar. 2. Monitörizasyona ihtiyacı olmayan hastalar. 3. Acil müdahale gerekmeyen ve oral beslenebilen hastalar. 4. Vital, laboratuar, radyolojik bulguları stabil izleyen hastalar yeterli oral beslenebilen hastalar öncelikle hekimin kararı ile hastadan sorumlu yakın akrabasının istemi üzerine hasta yoğun bakımdan taburcu edilir. HİZMET KALİTE STANDARTLARI Sağlıkta Dönüşüm Programının ana hedeflerinden biri de sağlık hizmetlerinde sürekli kalite gelişimini sağlamaktır. 2003 yılında ülkemize özgü bir uygulama olarak performansa dayalı ek ödeme sistemi geliştirilmiş, ikinci bir aşama olarak da bu sisteme 2005 yılında sağlık hizmet sunumunda kaliteyi esas alan Kurumsal Performans ve Kaliteyi Geliştirme çalışması ile kalite boyutu eklenmiştir. Böylece sağlık hizmetine erişim, hizmet alt yapısı, süreçlerin
değerlendirilmesi, hasta memnuniyetinin ölçülmesi ve belirlenen hedeflere ulaşma derecesinin ölçümüne dayalı kapsamlı bir hastane değerlendirme sistemi hayata geçirilmiştir. 2005 yılında kamu hastanelerinde hayata geçirilen Kurumsal Performans ve Kaliteyi Geliştirme çalışmasının en önemli parametresini kalite kriterleri oluşturmaktadır. 100 sorudan oluşan kalite kriterleri, 2007 yılı başında yapılan revizyonla 150 sorudan oluşan bir set halini almıştır. 2008 yılında yapılan revizyonda ise 150 sorudan oluşan kalite kriterleri tamamen revize edilerek hem yapısal, hem dizayn hem de metodolojik açıdan yeniden düzenlenmiştir. Kalite kriterleri Hizmet Kalite Standartları adını alarak toplam 354 standart ve yaklaşık 900 alt bileşenden oluşan bir set halini almıştır. 2009 yılı içinde özel hastane ve üniversite hastanelerine yönelik olarak toplam 388 standart ve yaklaşık 1450 alt bileşenden oluşan Özel Hastane Hizmet Kalite Standartları hazırlanarak yayınlanmıştır. Hizmet Kalite Standartları pek çok uzman tarafından ulusal ve uluslararası kaynaklar doğrultusunda farklı kurumsal yapılanmalar, problemli alanlar, ülke koşulları dikkatle alınarak hazırlanmıştır. Değerlendiricilerin, hastane kalite temsilcilerinin, farklı çevrelerden çeşitli uzmanların geri bildirimleri, görüş ve önerileri değerlendirilmekte ve nihayetinde Başkanlık ekibinin bugüne kadar edindiği tecrübe de kullanılarak son derece titiz bir çalışma ile hastanelerimiz için tüm süreçlere ışık tutan bir değerlendirme aracına ulaşılmaktadır. Hizmet Kalite Standartları ve birlikte yayımlanan rehberler, sağlık hizmeti sunanlara uygulamalarında yol göstermek misyonuna sahip olduğu gibi bu uygulamaların yerinde değerlendirilmesi aşamasında da bir çizelge fonksiyonu görmektedir. Bakanlığa biçilen bu rol ve görevler ışığında geliştirilen bu standart ve rehberlerle birlikte hem uygulayıcıların hem de uygulamaları değerlendirecek olan Bakanlık ekiplerinin eğitilmesi sistemin bütüncül anlamda olumlu ve etkin bir yapıya bürünmesini sağlamaktadır. BÖLÜM İLE İLGİLİ HİZMET KALİTE STANDARTLARI Hasta odalarında fiziki düzenleme yapılmalıdır. Her yatağın başında tıbbi gaz sistemine bağlı hasta başı paneli bulunmalıdır. Hasta odalarında lavabo, banyo ve tuvalet bulunmalıdır. Yatak başı bağlantılı hemşire çağrı sistemi bulunmalıdır. Hastaların kullandığı tüm banyo ve tuvaletlerde hemşire çağrı sistemi bulunmalıdır. Hasta odalarının temizliği günde en az iki kez yapılmalıdır.