İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm STRATEJİK YÖNETİM Öğr. Gör. Burçin Cevdet Çetinsöz - Arş. Gör. Fatih Epik Öğr. Gör. Gökhan Ayazlar Öğr. Gör. Murat Kahya - Öğr. Gör. Savaş Artuğer 1. YÖNETİM VE STRATEJİ KAVRAMI... 1 2. STRATEJİNİN ÇEŞİTLİ KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ... 2 3. STRATEJİK YÖNETİMİN ÖNEMİ... 4 4. STRATEJİK YÖNETİM SEVİYELERİ... 5 4.1. Şirket Stratejisi... 5 4.2. İşletme Stratejisi... 5 4.3. Fonksiyonel Strateji... 6 5. STRATEJİK YÖNETİMİN YARARLARI... 6 6. STRATEJİK YÖNETİM SÜRECİ VE UNSURLARI... 7 6.1. Vizyon ve Misyon Oluşturma... 7 6.1.1. Vizyon Bildirimi... 8 6.1.2. Misyon Bildirimi... 9 6.2. Swot Analizi... 11 6.2.1. Örgütün İç Analizi: Güçlü ve Zayıf Yönler... 12 6.2.2. Dış Çevrenin Analizi: Fırsatlar ve Tehditler... 14 6.3. Stratejik Yönetim Araçları... 17 6.3.1. Portföy Analizleri... 17 6.3.2. Senaryo Analizi... 18 6.3.3. Arama Konferansı... 19 6.3.4. Delphi Tekniği... 20 6.3.5. Nominal Grup Tekniği... 21 6.3.6. Multivoting (Çoklu Oylama Tekniği)... 22 6.3.7. Odak Grup Tartışmaları... 23
viii Stratejik Yönetim ve Turizmde Uygulamaları 6.3.8. Kalite Çemberleri... 24 6.3.9. Fayda - Maliyet Analizi... 25 6.3.10. Q- Sort Analizi... 25 6.3.11. Risk Analizi... 26 6.4. Strateji Uygulama... 27 6.5. Stratejik Öğrenme... 29 İkinci Bölüm KRİZ YÖNETİMİ Öğr. Gör. Burçin Cevdet Çetinsöz 1. GİRİŞ... 37 2. KRİZ YÖNETİMİ... 38 2.1. Krizin Kaynakları... 39 2.2. Kriz Yönetim Süreci... 40 2.2.1. Kriz Sinyalinin Alınması... 41 2.2.2. Krize Hazırlık ve Korunma... 41 2.2.3. Krizi Denetim Altına Alma... 41 2.2.4. Krizin Olumlu Yanlarının Saptanması... 42 2.2.5. Krizi Çözme Yaklaşımı... 42 2.2.6. Kriz Sonrası Rehabilitasyon... 42 2.3. Kriz Dönemlerinin Olumlu Etkileri... 42 2.4. Kriz Dönemlerinin Olumsuz Etkileri... 43 3. TURİZM SEKTÖRÜNDE KRİZ YÖNETİMİ... 44 3.1. Turizm Sektöründe Kriz Yönetimi Uygulamaları... 44 3.2. Turizmde Kriz Yönetim Süreci... 45 3.2.1. Kriz Öncesi Dönem... 46 3.2.2. Kriz Esnası... 47 3.2.3. Kriz Sonrası... 47 3.3. Turizm Sektöründe Krizden Kurtulma Yolları... 48 4. SONUÇ... 49
İçindekiler ix Üçüncü Bölüm DIŞ KAYNAK KULLANIMI (OUTSOURCING) Öğr. Gör. Burçin Cevdet Çetinsöz 1. GİRİŞ... 51 2. DIŞ KAYNAK KULLANIMI (OUTSOURCING)... 52 2.1. Dış Kaynak Kullanımının Tarihsel Gelişimi ve Önemi... 53 2.2. Dış Kaynaklardan Yararlanmanın Özellikleri... 56 2.3. Dış Kaynak Kullanımı ile İlgili Yaklaşımlar... 57 2.3.1. İşlem Maliyeti Yaklaşımı... 58 2.3.2. Kaynak Bağımlılığı Yaklaşımı... 58 2.3.3. Kaynaklara Dayalı Yaklaşım... 58 2.4. Dış Kaynak Kullanım Aşamaları... 59 2.5. Dış Kaynak Kullanımının Nedenleri... 60 2.6. Dış Kaynaklardan Yararlanma Türleri... 62 3. TURİZM İŞLETMELERİNDE DIŞ KAYNAK KULLANIMI... 64 4. SONUÇ... 67 Dördüncü Bölüm BENCHMARKING (KIYASLAMA) Öğr. Gör. Savaş Artuğer 1. GİRİŞ... 69 2. BENCHMARKING (KIYASLAMA)... 69 2.1. Kıyaslamanın Tarihçesi ve Gelişimi... 70 2.2. Kıyaslamanın Amaçları ve Faydaları... 72 2.3. Kıyaslama Türleri... 74 2.3.1. Seçilen Ortağa Göre Kıyaslama... 74 2.3.2. Odaklanılan Noktaya Göre Kıyaslama... 74 3. TURİZM İŞLETMELERİNDE KIYASLAMA UYGULAMALARI... 77
x Stratejik Yönetim ve Turizmde Uygulamaları Beşinci Bölüm ÖĞRENEN ORGANİZASYONLAR Öğr. Gör. Savaş Artuğer 1. GİRİŞ... 81 2. ÖĞRENEN ORGANİZASYONLAR KAVRAMI... 81 3. GELENEKSEL KURUMLAR VE ÖĞRENEN ORGANİZASYONLARIN KARŞILAŞTIRILMASI... 83 4. ÖĞRENEN ORGANİZASYONLARIN ÖZELLİKLERİ VE FAYDALARI... 84 5. ORGANİZASYONLARDA ÖĞRENME TÜRLERİ... 85 5.1. Tek Döngülü Öğrenme (Single-Loop Learning)... 85 5.2. Çift Döngülü Öğrenme... 86 6. TURİZM İŞLETMELERİNDE ÖĞRENEN ORGANİZASYONLAR... 86 7. SONUÇ... 87 Altıncı Bölüm PERSONEL GÜÇLENDİRME Öğr. Gör. Murat Kahya 1. GİRİŞ... 89 2. PERSONEL GÜÇLENDİRME KAVRAMI... 89 3. ORGANİZASYONLARI PERSONEL GÜÇLENDİRME UYGULAMALARINA İTEN NEDENLER... 91 4. PERSONEL GÜÇLENDİRMENİN UYGULANABİLİRLİĞİ... 92 5. SONUÇ... 96 Yedinci Bölüm ALTI SİGMA Arş. Gör. Fatih Epik - Arş. Gör. Hakan Atay 1. GİRİŞ... 99 2. ALTI SİGMA KAVRAMI VE ALTI SİGMANIN AMACI... 100 3. ALTI SİGMANIN İLKELERİ... 103 3.1. Müşteri Odaklılık... 104 3.2. Verilere Dayalı Yönetim... 104 3.3. Süreç Odaklılık... 104
İçindekiler xi 3.4. Proaktif Yönetim... 105 4. ALTI SİGMANIN TEMEL BİLEŞENLERİ (ALTI SİGMA TAKIMI)... 105 4.1. Üst Kalite Konseyi... 106 4.2. Yönetim Temsilcisi... 106 4.3. Proje Şampiyonu (Sponsor)... 107 4.4. Usta Siyah Kuşaklar... 107 4.5. Siyah Kuşaklar... 108 4.6. Yeşil Kuşaklar... 108 4.7. Kalite Şampiyonu... 108 5. SONUÇ... 109 Sekizinci Bölüm DEĞİŞİM MÜHENDİSLİĞİ Arş. Gör. Hakan Atay 1. GİRİŞ... 113 2. DEĞİŞİM VE DEĞİŞİM MÜHENDİSLİĞİ KAVRAMLARI... 115 3. DEĞİŞİM AMAÇLARININ BELİRLENMESİ... 118 4. DEĞİŞİM SÜRECİNİN ROTASINI ÇİZMEK... 120 5. DEĞİŞİMİ YÖNETMEK VE LİDERLİK... 123 6. SONUÇ... 125 Dokuzuncu Bölüm TURİZM İŞLETMELERİNDE İŞ ETİĞİ Yrd. Doç. Dr. Osman Eralp Çolakoğlu - Yrd. Doç. Dr. Ülker Çolakoğlu Arş. Gör. Hakan Atay 1. GİRİŞ... 129 2. ETİK VE AHLAK KAVRAMLARI... 130 3. İŞ ETİĞİ... 131 4. TURİZM SEKTÖRÜNDE İŞ ETİĞİ... 133 5. SONUÇ... 136