İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR...1

Transkript

1 İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR...1 KISIM 1 PERSONEL YÖNETİMİNDEN YETKİNLİĞE DAYALI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNE GEÇİŞ SÜRECİ VE KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR...3 I. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ... 5 A. Birinci Kuşak Sanayi Devrimi, Mekanizasyon ve Gelişmeler... 5 B. İkinci Kuşak Sanayi Devrimi, Çok Uluslulaşma, Otomasyon ve Gelişmeler... 9 C. Üçüncü Kuşak Sanayi Devrimi, Bilgi Teknolojileri ve Gelişmeler...13 BÖLÜM 2 İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNE YENİ YAKLAŞIMLAR...17 KISIM 2 İNSAN KAYNAKLARININ STRATEJİK YÖNETİMİ...21 I. TEMEL KAVRAMLAR...21 A. Strateji...21 B. Stratejik Yönetim...22 C. Vizyon ve Misyon...22 II. İNSAN KAYNAKLARININ STRATEJİK YÖNETİMİ (İKSY)...22 A. Tanım...22 B. İKY ne Stratejik Yaklaşım...23 C. Örgütsel Atiklik ile İKSY Arasındaki İlişki...26 D. Geleneksel İK ile İK na Stratejik Yaklaşımın Karşılaştırılması...28 E. İKY nde Stratejik Kararlar...30 EK 1. HERMAN MİLLER DA İNSAN KAYNAKLARININ STRATEJİK YÖNETİMİ...32 VII

2 VIII KISIM 3 YETKİNLİĞE DAYALI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ...39 I. TARİHSEL GELİŞİM...42 II. İNGİLİZ VE AMERİKAN BAKIŞ AÇILARININ KARŞILAŞTIRILMASI...47 III. YETKİNLİĞİN TANIMI...49 A. Yetkinlikler ve Yeterlilikler Arasındaki Farklar...49 B. Yetkinlik Kavramının İnsan Kaynakları Yönetimi Alanında Kullanılması...49 IV. YETKİNLİK GRUPLARI A. Başarı Yetkinlikleri...56 B. Yardım Hizmet Yetkinlikleri...56 C. Etki Yetkinlikleri...57 D. Yönetsel Yetkinlikler...57 E. Uygun Düşünme / Problem Çözme Yetkinlikleri...58 F. Kişisel Etkinlik Yetkinlikleri...59 V. YETKİNLİK MODELİNİN OLUŞTURULMASI...62 A. Yetkinlik Modeli Seçenekleri...62 B. Modelde Kullanılacak Performans Etkinlik Kriterlerinin Saptanması...64 VI. YETKİNLİK SİSTEMİNE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER...65 BÖLÜM 3 İŞGÜCÜ PLANLAMASI...69 KISIM 4 İŞGÜCÜ PLANLAMASI...71 I. İŞGÜCÜ PLANLAMASININ TANIMI, ÖNEMİ VE KAPSAMI...73 A. İşgücü Planlamasının Tanımı...73 B. İşgücü Planlamasının Önemi...74 C. İşgücü Planlamasının Kapsamı...77 D. İşgücü Planlamasını Etkileyen Değişkenler...77 II. İŞGÜCÜ PLANLAMA SÜRECİ...80 A. Stratejik Planlama...80 B. İç Personel Arzının Analizi...80 III. İŞGÜCÜ SAYISININ ÖNGÖRÜMLENMESİ (ARZ/TALEP)...85 A. Yargısal Sezgisel Öngörümleme Teknikleri...85 B. Sayısal İstatistiksel Öngörümleme Teknikleri...86

3 IX IV. İŞGÜCÜ GEREKSİNİM TÜRLERİ...87 A. Gerçek Personel Gereksinimi...87 B. Yedek Personel Gereksinimi...88 C. Ek Personel Gereksinimi...89 D. Yeni Personel Gereksinimi...89 E. Personel Çıkarma Gereksinimi...89 V. SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE UYGULAMA...90 VI. İŞGÜCÜ PLANLAMASINDA KARİYER KAVRAMININ ÖNEMİ...90 EK 1. İŞTEN ÇIKIŞ GÖRÜŞMESİ FORMU...91 EK 2. İŞTEN ÇIKIŞ GÖRÜŞMESİ DEĞERLENDİRME FORMU...93 KISIM 5 İŞ ANALİZİ...95 I. TARİHSEL GELİŞİM...97 II. İŞ ANALİZİNİN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ...98 A. İş Analizi Tanımları...98 B. İş Analizinde Kullanılan Kavramlar III. İŞ ANALİZİNİN AMAÇLARI, SORUMLULARI VE ZAMANLAMASI IV. İŞ ANALİZİNDE KULLANILAN TEKNİKLER A. Yapılandırılmamış Teknikler B. Yarı Yapılandırılmış Teknikler C. Yapılandırılmış Teknikler D. Diğer Teknikler E. Tekniklerin Değerlendirilmesi V. İŞ ANALİZİNİN ÇIKTILARI A. İş Tanımı B. İş Şartnamesi C. İş Değerleme D. İş Sınıflandırma EK 1. FORM ÖRNEKLERİ EK 2. İŞ ANALİZİ SORU FORMU KISIM 6 YETKİNLİK ANALİZİ I YETKİNLİK MODELİ İÇİN PERFORMANS ETKİNLİK KRİTERLERİNİN BELİRLENMESİ

4 X II. ÖRNEKLEM OLUŞTURULMASI III. VERİ TOPLAMA A. Davranışsal Olay Görüşmesi B. Uzman Panelleri C. Yetkinlik Değerlendirme Anketleri D. Geçmiş Araştırmalar E. İş Analizlerinden Yararlanma F. Doğrudan Gözlem IV. VERİLERİN ANALİZİ V. MODELİN TEST EDİLMESİ VI. UYGULAMA A. İnsan Kaynakları Planlaması B. Personel Seçimi C. Personelin Geliştirilmesi D. Performans Değerleme ve Ücretleme EK 1. ÖRNEK BİR FİRMANIN YETKİNLİK SİSTEMİ BÖLÜM 4 PERSONELİN SEÇİM SÜRECİ VE İŞLEMLERİ KISIM 7 ADAY HAVUZU OLUŞTURMA I. ADAY HAVUZUNU OLUŞTURMA A. Aday Kaynakları II. BAŞVURUNUN KABULÜ VE ÖN ELEME A. Başvuruların Kabulü B. İş İstek Formu III. ÖN ELEME VE KESİN ADAY HAVUZUNU OLUŞTURMA EK 1. ÖZ GEÇMİŞ HAZIRLAMA ALIŞTIRMASI EK 2. ÖZ GEÇMİŞ ÖRNEKLERİ EK 3. ÖN YAZI (KAPAK YAZISI) EK 4. İŞE BAŞVURU FORMU ÖRNEKLERİ KISIM 8 PERSONEL SEÇME VE YERLEŞTİRME I. SEÇİM SINAVI A. Bilgi Sınavları (Yeterlilik Sınavları) B. Psikoteknik Testler...194

5 XI II. GÖRÜŞME (MÜLAKAT) A. Mülakat Yöntemleri B. Mülakat Süreci III. ADAYLAR HAKKINDA BİLGİ TOPLANMASI A. Soru Kâğıdı Aracılığıyla Bilgi Toplanması B. Telefon Görüşmesiyle Bilgi İstenmesi C. Telefon Görüşmesini Destekleyici Nitelikte Bir Mektupla Bilgi Edinilmesi D. Adayın Son Çalıştığı İş yerindeki Yöneticiyi Ziyaret Etme IV. ADAYIN SAĞLIK KONTROLÜ V. BÖLÜM YÖNETİCİLERİYLE GÖRÜŞME VI. İŞE GİRİŞ İŞLEMLERİ A. İşe Giriş Belgelerinin Tedariki B. Hizmet Sözleşmesi C. SSK İş Bildirgesinin Hazırlanması EK 1. YETKİNLİK BAZLI İŞE ALIM SÜRECİ (TOFAŞ ÖRNEĞİ) EK 2. YETKİNLİK BAZLI MÜLAKAT SORULARI EK 3. BAZI POZİSYONLAR İÇİN YETKİNLİK TANIMLARI VE YETKİNLİK DEĞERLENDİRME ÖLÇEKLERİ EK 4. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ BÖLÜMÜNÜN KULLANDIĞI BAZI BELGELERİN LİSTESİ KISIM 9 PSİKOTEKNİK TESTLER I. PSİKOTEKNİK ÖLÇÜMÜN ÖZELLİĞİ A. Bireyi Öz Olarak Değerlendirme B. Bireyi Gruba Göre Değerlendirme II. PSİKOTEKNİK TESTLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ III. PSİKOTEKNİK TEST TÜRLERİ A. Kullanılacak Malzemeye Göre Testler B. Uygulama Biçimine Göre Testler C. Değerleme Biçimine Göre Testler D. Uygulama Amacına Göre Testler E. Değerlendirdiği Bireyin Özelliklerine Göre Testler F. Kültürel Yapıya Göre Testler...260

6 XII IV. PSİKOTEKNİK TESTLERİN TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER V. PSİKOTEKNİK TESTLERİN İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE KULLANIM ALANLARI BÖLÜM 5 PERSONELİN EĞİTİMİ VE GELİŞTİRİLMESİ KISIM 10 EĞİTİM YÖNETİMİ I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE II. EĞİTİMİN TEMEL OLGUSU: ÖĞRENME A. Bireysel Öğrenme Süreci B. Örgütsel Öğrenme Süreci C. Öğrenme İlkeleri III. EĞİTİM SÜRECİ A. Eğitim İhtiyacının Saptanması B. Eğitimin Planlanması C. Eğitimin Uygulanması D. Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi EK 1 EĞİTİM GEREKSİNİMİNİ SAPTAMA, EĞİTİM PLANLAMASI VE EĞİTİM UYGULAMALARI İLE İLGİLİ FORMLAR KISIM 11 KARİYER YÖNETİMİ I. KARİYERLE İLGİLİ KONULARIN KAVRAMSAL TEMELLERİ A. Kariyer Kavramı, Önemi ve Kapsamı B. Yaşam Dönemleri ile Kariyer İlişkisi C. Kariyer Aşamaları D. Kariyer Yolları ve Kariyer Haritaları E. Kariyer Kalıpları II. KARİYER YÖNETİMİ A. Kariyer Planlaması...320

7 XIII a. Tanımı, Önemi ve Amaçları b. Kariyer Planlaması Süreci c. Kariyer Planlaması Türleri B. Kariyer Geliştirme a. Kariyer Geliştirmenin Tanım ve Kapsamı b. Kariyerde Karşılaşılan Sorunlar ve Kariyer Geliştirme c. Kariyer Geliştirme Faaliyetleri d. Kariyer Geliştirme Programları EK 1. BİREYSEL KARİYER PLANLAMA VE GELİŞTİRME UYGULAMASI KISIM 12 PERSONELİ GÜÇLENDİRME (EMPOWERMENT) I. TARİHSEL GELİŞİM II. TANIM III. GÜÇLENDİRMEYLE İLGİLİ KAVRAMLAR A. Güçlendirme ve Yetkilendirme B. Güçlendirme ve Katılmalı Yönetim C. Güçlendirme ve Motivasyon D. Güçlendirme ve İş Zenginleştirme IV. ÖRGÜTTE GÜÇLENDİRME KOŞULLARI VE İZLENECEK YOL (GÜÇLENDİRME SÜRECİ) A. Güçlendirme Sürecinde Değişkenler B. Güçlendirme Sürecinin Yönetimi V. GÜÇLENDİRME YAKLAŞIMLARI A. Güçlendirmeye Psikolojik Yaklaşım B. Güçlendirmeye İlişkisel (Davranışsal) Yaklaşım C. Güçlendirmeye Ekonomik Yaklaşım D. Güçlendirmede Katılım Yaklaşımı KISIM 13 KOÇLUK, MENTORLUK...367

8 XIV I. KOÇLUK A. Koçluk ve Psikolojik Danışmanlık Arasındaki Farklar B. Koçluk Yetkinlikleri C. Koçluk Süreci D. Koçluk Türleri II. MENTORLUK KAVRAMI EK 1 KOÇLUK İÇİN İZLEME FORMLARI BÖLÜM 6 SAĞLIK VE GÜVENLİK YÖNETİMİ KISIM 14 SAĞLIK VE GÜVENLİK YÖNETİMİ I. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMLARI II. TARİHSEL GELİŞİM III. SAĞLIK VE GÜVENLİK İLKELERİ IV. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİNİN SOSYAL, EKONOMİK VE HUKUKİ BOYUTLARI A. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin Sosyal Boyutu B. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin Ekonomik Boyutu C. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin Hukuki Boyutu V. SAĞLIK VE GÜVENLİK SORUNLARI A. Stres (Gerilim) B. Alkol Bağımlılığı C. Uyuşturucu Kullanımı D. Sigara İçme E. İş Ortamının Fiziksel Sorunları F. Gürültü G. Meslek Hastalıkları H. İş Kazaları I. İşe Devamsızlık J. İşten Gönüllü Ayrılma VI. SAĞLIK VE GÜVENLİK YÖNETİM SİSTEMİ A. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Faydaları...425

9 XV B. İş Sağlığı ve Güvenliği Standartlarının Gelişimi C. OHSAS ve İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi D. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Personeli E. Sağlık ve Güvenlik Programları F. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile Toplam Kalite Yönetimi EK 1 ÖRNEK UYGULAMA EK 2 İŞ YERİ KAZA VE MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİM FORMU EK 3 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI SÖZLEŞMESİ KISIM 15 PSİKOLOJİK ŞİDDET VE FARKLILIKLARIN YÖNETİMİ I. TANIM II. PSİKOLOJİK ŞİDDETİN ÖRGÜTSEL AÇIDAN ANLAMI III. PSİKOLOJİK ŞİDDET SÜRECİ A. Psikolojik Şiddetin Birey Üzerindeki Etkileri B. Psikolojik Şiddetin Örgüt Üzerindeki Etkileri C. Psikolojik Şiddetin Toplum Üzerindeki Etkileri IV. PSİKOLOJİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE FARKLILIKLARIN YÖNETİMİ A. Farklılıkların Yönetimi V. PSİKOLOJİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNE DÜŞEN GÖREVLER BÖLÜM 7 PERFORMANS YÖNETİMİ, ÜCRET VE ÖDÜL YÖNETİMİ KISIM 16 PERFORMANS YÖNETİMİ I. PERFORMANS YÖNETİMİNDE KAVRAMLAR II. PERFORMANS DEĞERLEMESİ A. Performans Değerlemesinin Amacı B. Etkin Performans Değerlemesinin Koşulları C. Performans Değerlendirme Zamanı D. Performans Değerlemesinin Aşamaları E. Değerlemecilerin Saptanması...474

10 XVI F. İş ve Yetkinlik Bazlı Performans Değerleme Yöntemleri G. Hangi Performans Değerlendirme Yöntemi Kullanılmalı? H. Performans Değerlemede Yapılan Hatalar III. PERFORMANS GELİŞTİRME A. Personel Danışmanlığı B. Eğitim Faaliyetleri C. Koçluk - Mentorluk D. Performans Görüşmeleri E. Etkin İş Örgütlemesi KISIM 17 ÜCRET VE ÖDÜL YÖNETİMİ I. TANIM VE İLGİLİ KAVRAMLAR II. ÜCRET TASARIMI A. Ücret Düzeyini Etkileyen Etmenler B. İş Değerlemesi C. İş Değerleme Yaklaşımları D. İş Değerleme Süreci E. İş Değerleme Yöntemleri III. ÜCRET SİSTEMİNİN (YAPISININ) KURULMASI A. Piyasa Ücret Araştırmaları B. İşletmenin Yürürlükteki Ücretlerinin Araştırılması C. İşletmenin Ücretleriyle Piyasa Ücretlerinin Karşılaştırılması ve Yeni Ücret Yapısının Kurulması D. İşlerin Ücretlendirilmesi IV. ÜCRET VE ÖDÜL SİSTEMLERİ A. Doğrudan Ücret Sistemleri Doğrudan Iş gücü Piyasasına Dayalı Ücret Sistemleri İşe Dayalı Ücret Sistemleri Çalışana Dayalı Ücret Sistemleri B. Dolaylı Ücret Ödeme Sistemleri...585