MİMARLAR ODASI İZMİR ŞUBESİ İZMİR KONAK 1. ETAP (ALSANCAK KAHRAMANLAR BÖLGESİ) 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI HAKKINDA RAPOR 22.07.2013 1
İZMİR KONAK 1. ETAP (ALSANCAK KAHRAMANLAR BÖLGESİ) 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI HAKKINDA RAPOR İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinde 14.06.2013 tarih, 05.869 sayılı kararı ile kabul edilerek askıya çıkarılmış olan İzmir Konak 1. Etap (Alsancak Kahramanlar Bölgesi) 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı incelenmiş olup, aşağıda belirtilen hususlar tespit edilmiştir. İzmir kentinin yürürlükte bulunan üst ölçekli planlarının ana kararları ve stratejileri doğrultusunda, alt ölçekli plan kademelerinin (1/5000 Nazım İmar Planları ve Uygulama İmar Planlarının) hızla tamamlanarak, planlama eyleminin yönlendirici boyutunun yaşama geçirilmesi İzmir in kentsel gelişmesi açısından büyük önem taşımaktadır. İzmir Konak 1.Etap (Alsancak Kahramanlar Bölgesi) 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının tamamlanarak karara bağlanmış olmasını bu çerçevede önemli görüyor, kentin diğer bölgelerine yönelik Nazım İmar Planlarının ve Uygulama İmar planlarının da süratle tamamlanması gerektiğini vurguluyoruz. (İzmir Konak (Alsancak Kahramanlar Bölgesi) 1 / 5000 Ölçekli Nazım İmar Planı) Askıda bulunan İzmir Konak (Alsancak Kahramanlar Bölgesi) 1 / 5000 Ölçekli Nazım İmar Planının kapsadığı alan Cumhuriyet döneminin modernist planlama anlayışıyla 1926 yıllarında planlanmış, döneminin meydan, bulvar, cadde, büyük park anlayışını, barındıran ve sosyal ve teknik altyapı dengeleri günümüzde de büyük oranda yeterli olan bir bölgedir. 2
Bu nedenle dahi askıda bulunan planın kapsadığı bölge son derece özenle, duyarlılıkla ele alınması gereken bir merkez ve bölgedir. PLAN KARARLARI VE NOTLARI Tramvay Güzergahı: Askıda bulunan Nazım İmar Planında tramvay güzergahı işlenmiş ve Konak tan Alsancak Garı na kadar olan koridorda toplam altı durak belirlenmiştir. Belirlenmiş olan koridorda Şehit Nevres Bulvarı, Cumhuriyet Meydanı, Fethibey Caddesi bağlantısı ile Fethi Bey Caddesi nden, Gazi Bulvarı, Cumhuriyet Bulvarı bağlantılarının sorunlu olduğu görülmektedir. (Viyana Prag Zürih Amsterdam Kentlerinde Tramvay Uygulamaları) 3
(Viyana Prag Zürih Amsterdam Kentlerinde Tramvay Uygulamaları) Ayrıca uygulama aşamasında tramvay güzergahının refüjlerde bulunan yeşil dokuyu yok etmeyecek şekilde geliştirilmesine özen gösterilmesi, tramvayın trafik ile aynı izleri kullanmasını sağlayacak çözümler üretilmesi daha doğru bir proje olacaktır. Tramvayın çok etkin ve yaygın olarak kent içi ulaşım türü olarak kullanıldığı kent merkezlerinde, İzmir gibi yol kesitleri sınırlı olan kentlerde, tramvay için tahsisli yollar yapılmamakta, trafikle aynı yollar kullanılarak bir kent içi trafik kültürü de oluşturulmaktadır. Nazım planda bu anlamda bir not ya da açıklama bulunmaması önemli bir eksikliktir. Yaya Yolları: Askıda bulunan Nazım İmar Planı nda yaya yolları belirtilmiştir. Yaya yolları Kıbrıs Şehitleri Caddesi, Ali Çetinkaya Bulvarı ile sınırlı tutulmuştur. Dominik Caddesi ve 1379 Sokak (halihazırda Sevgi Yolu olarak düzenlenmiş yaya yolları) trafik yolu olarak belirtilmiştir. Bu şekliyle plan, yaya yolları açısından yetersiz ve eksik kararlar içermektedir. İzmir kenti özellikle kruvaziyer turizmin geliştirilmesi için büyük çaba harcamaktadır. Alsancak ta bulunan limanın bir bölümü, planlarda da kruvaziyer liman olarak belirlenmiştir. Kruvaziyer gemilerle limana ulaşan binlerce yolcunun kesintisiz ve engelsiz olarak, iyi düzenlenmiş yaya aksları ile geleneksel tarihi ticaret merkezi olan Kemeraltı na erişebilmesine yönelik kararlar geliştirilmesi zorunludur. Aslında böyle bir yaya aksının büyük bölümü halihazırda mevcuttur. Limandan başlamak üzere Kıbrıs Şehitleri Caddesi, Dominik Caddesi, 1379 Sokak, Necati Bey Bulvarı, Kemeraltı na ulaşan yaya aksı olarak tanımlanmalıdır. 4
Nazım planın kentin merkezinde yaya ve bisiklet yolları bağlamında güçlü kararlar içermiyor olması, günümüz planlama anlayışına uygun değildir. Kapanan Yollar: Askıda bulunan Nazım İmar Planı, 2010 yılında onanan ve yargı tarafından iptal edilen Nazım İmar Planı nda eleştiri konusu edilen ve Nazım İmar Planı gösterim tekniğine de uymayan bir şekilde, bir tek parsele ayrıcalık tanıyarak hazırlanmıştır. Bu bağlamda Akdeniz Mahallesinde halihazırda yol olan ve kamunun elinde bulunan 1351 Sokak, 81 pafta, 999 ada 81 parselin, plan notlarında bulunan üç bin metrekare koşulunu sağlayabilmesi için, bir bölümü imar adasına dahil edilmiş, yola MİA lejantı getirilerek yol kapatılmıştır. İmar Kanunu na aykırı olarak, aralarından yol geçen ayrı parseller, bir tek mülkiyet ve parselmiş gibi kabul edilerek 2.1.1 No lu plan notu düzenlenmiştir. Ancak bu ayrıcalığa olanak tanınırken, nazım planın belli bir bölgeleme içermiyor olması, ulaşım vb. gereksinimlerin analizi yapılmadan, nasıl bir kentsel mekan yaratılacağına dair bir öngörü ya da referans getirmiyor olması ve yalnızca bir plan notuyla bütün bir MİA alanının, 5
Alasancak Kahramanlar bölgesinin bir başka ifadeyle kentin merkezinin yalnızca bir plan notuyla dönüştürülüyor olması sakıncalı bir karardır. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte, imar planında devamlılığı olan bir yolun daraltılamayacağı ve kapatılamayacağına dair kesin kural bu planda ihlal edilmiştir. 1351 Sokağın bir bölümü planlamanın eşitlik ilkesine ve kamu yararına aykırı olarak kapatılıp (kaldırılıp) ayrıcalık sağlayacak şekilde bir parsele dahil edilmiştir. Nazım plan bu kararı ile de planlama ilkelerine ve kamu yararına açıkça aykırıdır. Özetle; İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi nce kabul edilerek askıya çıkarılmış olan İzmir- Konak 1. Etap (Alsancak Kahramanlar Bölgesi) 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı na yukarıda özetle belirtilen hususlar kapsamında itiraz ediyor, planın İmar Kanunu na, Planlama İlkelerine ve kamu yararına uygun şekilde yeniden düzenlenmesini talep ediyoruz. Mimarlar Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu 6