SKOLYOZA BAGU PARAPLEJiDE TEDAVi PRENSipLERi ÖZET Dr. Emın Kaya ALPAR'" Skolyoza bağlı olarak parapleji ender olarak görülür. Bu sebeple tedavisi hususunda değişik ve etiolojiye yönelmemiş fikirler vardır. 24 vakalık bir seride tedavi prensipleri incelenmiştir. GiRIş: ELMSUE (1925) iki vakada, SACHS (1925) bir vakada laminektomi yapmışlar fakat iyi netice elde edememişlerdir (1,5). RUHUN ve ALBERT (1941) yedi skolyoz vakasında parapleii görmüşler ve hepsinde spinal füzyon yapmışlardır (4). iki vakada şifaya yakın bir iyileşme gördüklerini bildirmişlerdir. McKENZIE ve DEWAR (1949) 5 vakada laminektomi ve dura insizyonu yapmışlar ve 3 vakada şifa gördüklerini bildirmişlerdir (2). Bu son yazarların iyi nelicelerine rağmen birçok cerrah bu tür bir cerrahi müdahele ile iyi netice alamamışlardır (3). Bu bakımdan skolyozda görülen parapleiide uygulanacak tedavi prensiplerini tespit amacı ile bu çalışma yapılmıştır. MATERVEL ve MET OD: Ingiltere'de Oswestry şehrindeki Robert Jones ve Agnes Hunt Ortopedi Hastanesinde 1949-1968 yılları arasında görülen 21 skolyoza bağlı parapleii ile, Londra'da Royal National Orthopaedic Hospital'de çalıştığım 1970-1971 yıllarında görülen 3 paralitik skolyoz vakası bu çalışmaya dahil edilmiştir. Toplam 24 vakanın tedavi prensiplerini aydınlatmak için analizi yapılmıştır. göre oranı (Tablo: I) de gösterilmiştir. 24 vakanın cinsiyete Kadın Erkek Toplam Adet 9 15 24 Tablo: i... 100 % 37.5... 62.5... * Hacettepe Ün iv. Tıp Fok. Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Öğretim görevlisi. 24
Skolyoza bağlı parapleji ve diğer paralitik komplikasyon görülen hastaların yazı 1,5-51 arasında tespit edilmiştir. 24 vakada görülen parapleji sebep ve tedavi şekli (Tablo: ii ve iii) de gösterilmiştir. Tedavi zamanına göre nörolojik komplikasyonun meydana gelmes: iki grupta incelenmiştir. Paralizi sebebi Tedavi Prognaz Helerolropik Beyin dokusu Hidromyeli...... Syringomyeli Syringomyeli Friedrich Alaksisi Friedrich Aloksisi Diaslomalomyeli Oiaslomalomyeli Diaslomolomyelı Aroknoid Kisl Glioma Glioma... Kemik Bosısı Nöroblasloma Nörofibromalosis lamineklomi+duro insizyonu lamineklomi+duro insizyonu Nöroloji uzmanına Nöroloil Nör:ıloii Nöroloii sevk Konservatif...... Kemik anomalisinin eosizyonu Kemik anomalisinin ensizyonu laminekıomi+duro Tümör Eksizyonu Tümör Eksizyonu la mineklomi Dekompresyon + Füzyon Tedaviyi red elli. Dekompresyon Poslerior Füzyon insizyonu, 1 yıl sonra nüks, 1 yıl sonra nüks, 7 yıl sonra nüks POlikliniğe gelmedi Tablo: ii Preoperolif devrede görülen parolilik komplikasyonların sebep ve yapılan tedavileri. Bu grupla 14 hasla tespil edilmişiir. Tedavi Paralizi Sebebi Tedavi Pragnaz Harringlan Diaslomleli Kemik anomalisinin ekslzyonu '''... Diaslomleli Kemik anomalisinin eksizyonu " ",.., Eplfizyodez Epiflzyodez Eplflzyodez Harringlon Post. Füzyon Harrington ".,... ",. Anoksia Anoksia "._ Anoksia.., Gref Basısı. Anoksia,.,_...." Dekompresyon. Konservali! ",... Konservalif...,.. Konservalif,..,... ",...,...,... ŞI!a Dekompresyon Konservati!. Konservalif. Konservali! Parezi Ölüm Tablo: iii (Tablo: iii) de Post-operatif devrede görülen paralitik komplikasyonların tedavi, sebep ve prognozları gösterilmiştir. 25
TARTIŞMA ve SONUÇ: Pre-operatif devrede görülen 14 nörolojik komplikasyondan beşinde sistemik nörolojik bir hastalık tespit edilmiştir. Bunlardan bir vakada laminektomi yapılmış ve cerrahi müdahele tedaviden ziyade tanıya yaramıştır. Geri kalan 9 vakada ise lokal nörolojik hastalık veya anomali tespit edilmiştir. Diastomatomyeli vakalarında cerrahi müdahele ile şifa edilmiş ve konservatif tedavinin yeri olmadığı anlaşılmıştır. Bu bakımdan lokal nörolojik anomalilerde daima cerrahi müdaheleye başvurulmalıdır. Tümörler ve kistlerde lokal nörolojik hastalıktır,ancak bu vakalarda iyi netice alınması lezyonun lokalizasyonuna, tipine, basıncın devam süresine ve lezyonun tümünün çıkarılıp çıkarılmamasına bağlıdır. Bu kriterler dikkate alınınca serimizdeki bu tür hastalıkların prognozu daha iyi anlaşılır. Bu gibi vakalarda lokal eksizyona gitmek en iyi yoldur. Ameliyat öncesi prognozu tayin çok güçtür. Sistemik nörolojik hastalıklarda ise cerrahi tedavinin yeri yoktur. Skolyozu da cerrahi yolla düzeltilmesi paraplejiyi önlemektedir. ROAF (1968) tümör ve lokal konjenital lezyonlarda cerrahi müdahele yapılmasının ileride skolyozun daha başarılı bir şekilde tedavi edileceğini bildirmiştir (3). Sistemik ve lokal nörolojik hastalığa bağlı olarak meydana gelen paralitik komplikasyonda en mühim fark cerrahi müdaheleye elverirlik ve dolayısı ile prognoza olan tesirdir. Bu seride iki vakada nörolojik komplikasyon sebebi kemik basısı olarak tespit edilmiştir. Ancak laminektomi ve dura insizyonuna rağmen bir vakada bir, diğerinde ise yedi yıl sonra nüks görülmüştür. Bu durum çok yavaş ilerliyen sistemik şündürmektedir. nörolojik hastalığı dü?ost-operatif devrede meydana gelen paralitik komplikasyonlar ani düzeltmeğe bağlı anoksia ve yer kaplıyan lezyonun ani basısına bağlıdır. Bu bakımdan düzeltme yavaş yapılmalı, konjenital veya rojenik skolyozda lokal lezyon çıkarıldıktan sonra skolyoz düzeltilmelidir. Anoksiaya bağlı paraplejiler konservatif tedavi ile tamamen düzelir. Prognoz post-operatif devrede görülen paraplejilerde daha iyidir. Skolyoza bağlı paraplejide başarılı bir tedavi için etiolojiyi iyi 26
anlamak gereklidir. Nörolojik muayene, myelogrofi ve elel<trodiagnoz yardımcı vasıtalardır. McKENZIE ve DEWAR (1949) tarif ettikleri gibi dura dekompresyonu ve laminektomi her vakada iyi netice vermez (2). ROAF (1968) da pediküllektomi tavsiye etmiştir (3). fakat etiolojiyi iyi anlamadan yapılacak bir dekompresyonun başarılı olma şansı azdır. RUHUN ve ALBERT (1941) skolyozu düzeltip spinal füzyon yapmışlardır (4), ancak iyi netice alamamışlardır. Paroplejiyi meydana getiren sebep anlaşılmadan skolyozu tedavi etmek de boş yere yapılacak bir işlemdir. Harrington enstrümentasyonu ile ani düzeltmeden meydana gelen paraplejide Rodu gevşetmek gerekir. SONUC: 1) Parolitik komplikasyon gösteren 24 skolyoz vakasında uygulanan tedavi prensipleri incelenmiştir. 2) Nörolojik komplikasyon sebebi araştırılmalı ve buna göre sistemik nörolojik hastalıklarda ve anoksiaya bağlı paralitik komplikasyonlarda konservatif tedavi, kemik basısı ve lokal nörojenik hastalık ve anomalilere bağlı parolitik komplikasyonlarda ise laminektomi ve eksizyon yapılmalıdır. 3) Nörolojik komplikasyon sebebi anlaşılmadan yapılacak laminektomi. dura dekompresyonu, spinal füzyon ameliyatları bir fayda sağlamaz. 4) Parolitik komplikasyon prognozu sistemik nörolojik hastalık larda fena, kemik basısı ve anoksiada iyi ise de, genellikle lezyonun tipinde, bulunduğu yere, basıncın devam süresine ve tam olarak Çıkarılıp çıkarılmamasına bağlıdır. SUMMARV Treatment of paralylle compllcallons of scoliosis The prineiples of the treatment in the paralytic eomplieations of hes been diseessed. scoliosis paralytic complication is understood. When the paralytie complication is due to bony pressure or a loeal neurologieal disease or anomaly surgieal intervenlion as lamineetomy and local extirpation is indicated. Paralytic complieations due to anoxia or systemic neurological disease should be treated conservatively. the laller case. 1 - ELMSLlE. R. however. the prognosis is always poor. Royal Society of Medicine. 2 - MeKENZlE. K. G.. DEWAR, F. Surg. 3 - ROAF, R. LiT ERATÜR In 27
4 - RUHUN, C., ALBERT, S.: Scoliosis complicaled by spinal cord involvemenl, J: Bone and Joinl Surg. Vol. 23:887 (1941). 5 - SACHS, E., An unusual case of paraplegia associaıed wilh gibbus and localized colleclion of fal al Ihe sile of Ihe gibbus. J. Bone and Joinı Surg. 7:769 /1923). 28