ÜNİTE:1 İşletmeler ve Özellikleri ÜNİTE:2 İşletme Çevresi ÜNİTE:3 Etik ve Sosyal Sorumluluk ÜNİTE:4 İşletmelerin Kuruluşu ve Büyümesi ÜNİTE:5 1 İşletmelerde Yönetim ÜNİTE:6 İşletmelerde Üretim ve Pazarlama ÜNİTE:7 İşletmelerde İnsan Kaynakları Yönetimi ÜNİTE:8 İşletmelerde Muhasebe ve Finansal Yönetim 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 1
Dersin Adı : Genel İşletme Dersin Kodu : İŞL107U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :5 2 Dersin Soru Sayısı : 20 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri: 1-8 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 2
ÜNİTE:1 Uğraş. Didin. Düşün. Ara. Bul. Koş. Atıl. Bağır. Durmak zamanı geçti çalışmak zamanıdır. Tevfik Fikret İşletmeler ve Özellikleri ÖRNEK SORU: Üretim miktarının sermaye miktarına bölümü ile elde edilen değere ne ad verilir? A - Sermayenin Verimliliği B - Enerji Verimliliği C - işgücü Verimliliği D - Finansal Verimlilik E - Hammadde Verimliliği Doğru Cevap:A İşletme, ihtiyaçlar ve üretim faktörleri kavramlarını tanımlamak. İşletme, bir taraftan karşılanmamış insan ihtiyaçlarını, çözülmemiş sorunları bulmaya çalışırken diğer taraftan da bunları en az kaynak kullanarak nasıl müşteriye sunabiliriz arayışı içindeki organizasyonlardır. İnsanların davranışlarının temelinde ihtiyaçlar bulunmaktadır. Genel olarak insanın fizyolojik ve psikolojik yapısına uygun olarak ortaya çıkan ihtiyaçlar karşılandıklarında zevk ve haz, karşılamadığında acı ve sıkıntı yaşanmaktadır. 3 İşletme Birimi: Bir taraftan karşılanmamış insan ihtiyaçlarını ve isteklerini, çözülmemiş sorunları bulmaya çalışırken diğer taraftan da bunların en az kaynak kullanılarak nasıl çözüleceği arayışı içinde olan disiplindir. İşletme: İnsan ihtiyaçlarını karşılamak için üretim faktörlerini kullanarak mal ve hizmet üreten, çoğu kez kar amacı güden ekonomik, teknik, ve sosyal girişimlerdir. 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 3
İş modeli: işletmenin kuruluş amacına bağlı olarak, üretim faktörlerini ne şekilde katma değere dönüştüreceğinin planlandığı modeldir. Kar: Özel sektör ve işletmelerinin temel ve en öncelikli ihtiyacı, kardır. Kar işletme gelirleri ve giderleri arasındaki olumlu farktır. Çevresel sürdürülebilirlik: Gelecek nesilleri de düşünerek onlara da yeterli doğal kaynak mirası bırakma düşüncesine çevresel sürdürülebilirlik denir. Ekonomik sürdürülebilirlik: İşletmeler için tüm paydaşların hakları korunarak, çıkarları dengelenerek, uzun dönemde karların sürekliliği, değer artışı, büyüme ve gelişmenin sürekliliğine kavuş mak ekonomik sürdürülebilirliği ifade eder. Birincil ihtiyaçlar; yemek, içmek, barınmak, uyumak gibi ihtiyaçlardır. İkincil ihtiyaçlar, fizyolojik ihtiyaçların dışındaki ihtiyaçlardır. Üretim faktörleri, insan ihtiyaçlarını gidermek, sorunlarını çözmek için piyasaya sunulacak ürün ve hizmetlerin üretiminde kullanılan miktar ve çeşit yönünden sınırlı olan girdi ya da kaynaklardır. Dört temel çeşidi vardır. Bunlar; doğa, emek, sermaye ve girişimciliktir. Sosyal sürdürülebilirlik: işletmenin içinde ve dışında varolan, işletmeyle ilgili sosyal unsurların ihtiyaçlarının ve sorunlarının giderilmesine yönelik amaçları içeren süreç sosyal sürdürülebilirliktir. Fayda: Mal ve hizmetlerin insanların ihtiyaçlarını giderme özelliğidir. Şekil faydası: İşletmeler yaptıkları üretimle şekil faydası sağlarlar. Üretim sürecinde girdiler şekil değişikliğine uğrar ve tüketiciye faydalı hale gelir. Yer faydası: Üretilmiş malın, üretimin olmadığı yerde piyasaya sunulmasıyla ortaya çıkan faydaya yer faydası adı verilir. Mülkiyet faydasi: Ürünlerin sahipliğinin değişmesinden dolayı ortaya çıkan faydadır. Zaman faydası: Zaman faydası, mevsimsel tarım ürünlerinin ya da diğer endüstriyel ürünlerin saklanarak, korunarak ve depolanarak üretilmedikleri ya da üretilemedikleri zamanda piyasaya çıkarılmalarıyla yaratılan faydadır. Birincil ihtiyaçlar: Yemek yeme, su içme, uyuma gibi ihtiyaçlardır. İkincil ihtiyaçlar: Toplum içinde toplumla birlikte yaşam özelliğinden doğan ihtiyaçlara ikincil ihtiyaçlar denir. 4 İşletmelerin amaç ve fonksiyonlarını açıklamak. İşletmeler tüm paydaşlarının çıkarlarını dikkate alacak ve dengeleyecek şekilde amaçlarını genişletmişlerdir. Çağdaş işletmelerin amaçları kâr, ekonomik sürdürülebilirlik, sosyal sürdürülebilirlik, çevresel sürdürülebilirlik şeklinde sıralanabilir. 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 4
Üretim faktörleri: İnsan ihtiyaçlarını gidermek, sorunlarını çözmek için piyasaya sunulacak ürün ve hizmetlerin üretiminde kullanılan, miktar ve çeşit yönünden sınırlı olan girdi ya da kaynaklara üretim faktörleri denir. Ekonomik mal: Girdi olarak kullanılabilmesi için işlemden geçmesi yani üretim faktörleri kullanılarak üretilmesi gereken mallardır. Ekonomik olmayan mallar: Hiç işlemden geçmeden, üretim faktörleri kullanmadan, doğada hazır bulunan su, hava, gün ışığı gibi mallardır. Yenilenemez doğal kaynaklar: Altın, bakır, petrol, doğalgaz, kömür vb. Yenilenebilir kaynaklar: Güneş, hava, rüzgar vb İşletme fonksiyonları demek işletmenin gruplandırılmış faaliyetleri demektir. İşletmenin birbiriyle ilişkili, yakın ve benzer faaliyetleri gruplandırılır ve çok sayıda faaliyeti az sayıda yönetim, pazarlama, üretim, finansman, muhasebe, insan kaynakları (personel), halkla ilişkiler (PR) ve araştırma geliştirme (Ar-Ge) fonksiyon hâlinde gösterilir. Emek: İşletmede çalışan tüm çalışanlar emek faktörünü oluşturur. Getirisi, ücrettir. Sermaye: Bir işletmenin sahip olduğu, ekonomik değeri olan maddi ve maddi olmayan varlıklara sermaye denir. Getirisi, faizdir. Sabit sermaye: Mal ve hizmet üretiminde kullanılan fabrika binası, içindeki teknoloji, tesisler, aletler gibi duran ve değişmeyen varlıklardır. ÖRNEK SORU: 5 Yaptıkları iş bakımından işletmelerin ayrıldığı sınıflar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A - Mikro işletmeler, orta işletmeler, büyük işletmeler B - Aile işletmeleri, kurumsal işletmeler C - Yerli işletmeler, yabancı işletmeler, küresel işletmeler D - Ürün üreten işletmeler, hizmet işletmeleri, ticaret işletmeleri E - Kamu işletmeleri, özel işletmeler Doğru Cevap:D İşletmelerin çeşitli kriterlere göre sınıflandırılmasını yapmak. İşletmeleri daha iyi anlayabilmek için sınıflara ayırmak gerekir. Sınıflandırmada çeşitli kriterler temel alınır. Bu kriterlerden bazıları büyüklük (ölçek), yaptıkları iş, sermayenin mülkiyeti, dünya ölçeği, kâr ve yasal statüdür. İşletmelerin büyüklüklerini belirlemede birçok ölçek bulunur. 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 5