BÖLÜM 10 -- KÜÇÜK İŞLETMELERİN SORUNLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI DIŞ SORUNLAR Küçük işletmelerin gelişmekte olan ülkelerde önüne çıkan engeller aşağıdaki gibi listelenebilir: 1. Finansman sorunu - Kaynak çeşidi ve sayısının kısıtlı olması girişimci için sorun yaratacaktır. 2. Altyapı - Dışsal maliyetlere katlanma gücü olmayan küçük işletme altyapı sorunlarından yüksek düzeyde etkilenecektir. 3. Politik istikrarsızlıklar - Politik istikrarsızlıkların yansıması ekonomide oluşur. Bunun sonucu olarak ekonomik istikrarsızlıklar ve ekonomik krizler oluşmaktadır. 4. Enflasyon sorunu - Enflasyon ekonomik istikrarsızlığa sebep olmanın yanında gelirlerin düşmesine de sebep olmaktadır. Ayrıca yerel paranın değer yitirmesine de sebep olan enflasyon riskin yükselmesine sebep olmaktadır. 5. Kapkaç, organize suçlar vs. - Güvensizlik ortamı küçük işletmelerin sağlıklı çalışmasını engellemektedir. Toplumda güvenlik kaygısı ekonomiye kötü yönde etki edecektir. 6. Vergi oranları ve düzenlemeler - Yüksek vergi oranları, dolaylı vergiler iş kurmanın cazibesini düşürecektir. 7. Rüşvet - Haksız rekabete ve haksız kazanca sebep olur, rüşvet üretimin düşmesinde yüksek paya sahiptir.
8. Anti rekabetçi uygulamalar - Her nevi rekabeti engelleyici uygulama girişimciliği azaltacaktır. 9. Yargı ile ilgili sorunlar - Yargı sürecinin uzun ve etkinliğinin düşük olması piyasada riski olumsuz derecede yükseltecektir.
İÇ SORUNLAR YÖNETİM YETERSİZLİĞİ İşletme sahibinin liderlik özelliklerinden ve yönetim becerilerinden yoksun olması işletmenin devamlılığını sağlamada ve amaçlarına ulaşmasında büyük engeller oluşturacaktır. Kısıtlı kaynakla kurulan küçük işletme kaynak yetersizliğinden işletme için profesyonel yönetici edinmede güçlük çekecektir. Böyle bir durumda işletmenin yönetim ihtiyacı girişimci tarafından karşılanır. Eğer girişimci başarılı bir yönetim sergileyemezse işletmenin başarılı olması zorlaşacaktır. TECRÜBE VE DENEYİMDEN YOKSUN OLMA Başarılı girişimci operasyonel anlamda gerekli teknik becerilere sahip olmalıdır. Operasyonların planlanması, yürütülmesi, koordinasyonu ve denetimi açısından teknik beceriler gereklidir. Eğer girişimci bu tür becerilerden ve işle ilgili tecrübeden yoksunsa iş konusunda tahlil yapıp doğru karar vermesi zorlaşacaktır, bu da işletmenin başarısıyla doğrudan ilişkilidir.
MALİ KONTROL Yeni bir işe başlarken girişimciler aşırı iyimser olmakta ve işleyen bir teşebbüsün finansal ihtiyaçlarını tahminde başarısız olmakta ve sonucunda da düşük sermaye ile işe başlayan işletme büyümeyi sağlayacak yeterli fon desteğini elde edememektedir. Müşterilere yönelik kredi politikalarında gevşeklik ve iyi bir kredi analiz ve izleme sisteminin yoksunluğunu alacakların tahsilatını geciktirmekte ve hatta şirket iflaslarının başta gelen nedenlerini oluşturmaktadır. Sermaye ihtiyacının doğru tespiti ve gerekli kaynağın bulunması işletmenin doğru başlangıç yapması açısından çok önemlidir. İşletmenin faaliyetlerinin muhasebe açısından doğru takip edilmesi ve günlük kayıtların yapılması işletmenin geleceği açısından vazgeçilmezdir. STRATEJİK PLAN GELİŞTİRME Strateji, işletmenin geleceğini ilgilendiren kararlar toplamından oluşan uzun vadeli planlardır. Stratejik planlama işletmenin amaçlarına nasıl ulaşılacağının yollarının ve yöntemlerinin belirlenmesi sürecidir. Hangi alanlarda faaliyet gösterileceği, hangi kaynakların kullanılacağı ve hareket yöntemleri gibi temel ve işletmenin geleceğini ilgilendiren konuları kapsar. Her işletme kısıtlı kaynağa sahiptir ve bu kısıtlı kaynağın hangi yöne aktarılacağının belirlenmesi işletmenin başarısı açısından belirleyicidir.
KONTROLSÜZ BÜYÜME Büyüme, örgütsel yapı, varlıklar ve mali kontrol süreçleri gibi iş uygulamaları, personel istihdamı ve diğer konularda önemli değişimleri gerektirmektedir. Fakat, en büyük değişim yönetim konusunda ortaya çıkmaktadır. Girişimcinin yönetim becerileri ve uzmanlığı büyümenin başarı ve başarısızlığında belirleyici olmaktadır. Hızlı büyüme kısa zamanda bir çok işletmecilik sorunlarını da bu büyümeye paralel ortaya çıkarmakta ve kısa zamanda çözümlemeye zorlamakta olup, işletme açısından riski artırmaktadır. Büyüme için uygun kaynak birikimi yapılması büyümenin başarısı açısından önemlidir. Büyüme sonrası ihtiyaç duyulacak insan kaynağının, özellikle yönetim ihtiyacının, uygun bir biçimde tatmin edilebilmesi gerekir. Mümkünse yetişmiş insan kaynağının işletme içerisinden temin edilmesi büyümenin başarısını artıracaktır. KURULUŞ YERİ Kuruluş yeri seçiminde yapılacak hata işletme faaliyetlerini devam ettirdiği müddetçe bu hatayı sürdürmesine yol açacaktır. Bu anlamda, yer seçiminde işletmeler dikkatli analiz ve değerlendirmeler yapmalıdır. İşyeri seçiminde, hedeflenen müşteri, işin cinsi, gerekli alan gibi bir çok faktörün düşünülmesi gereklidir. İş yeri seçiminde gereksiz bir masrafa girilmemesi gerektiği gibi masrafı azaltmak için gerekli niteliklere sahip olmayan bir işyeri de tercih edilmemelidir.
ENVANTER KONTROLÜ İşletmeler en uygun düzeyde envanter bulundurmalıdır. Envanter düzeyinin yanlış saptanması, bir başka deyişle düşük ya da yüksek düzeyde belirlenmesi işletmeye maliyet olarak dönmektedir. İhtiyacın altında olması potansiyel müşterilerin rakip firmalara kaptırılmasına neden olurken; ihtiyacın üzerinde olması da işletmede maliyet ve kaynak israfına yol açmaktadır. Envanter düzeyinin yanlış belirlenmesi kadar, envanter türünün yanlış belirlenmesi de küçük işletmelerin yaptıkları temel hataları oluşturmaktadır. Doğru envanter kontrolü için ticari yazılımlar en iyi yardımcımız olmaktadır. Envanterlerin maliyetleriyle birlikte doğru kaydı gerek mali kontrol açısından gerekse envanter planlaması yapabilmemiz için önemli olmaktadır. YANLIŞ FİYATLAMA Çoğu küçük işletmenin iyi bir maliyet kontrolü ve analizi gerçekleştiremediği gözlenmektedir. Bu nedenle de fiyatlandırma kararları analizlere dayalı olmaktan ziyade, rakiplerin ya da piyasa fiyatlarını uygulama yoluna gitmeyi tercih etmektedir. Bu durum da, küçük işletmeler yoğun rekabette tutunabilmek için genellikle kendi mal ve hizmetlerine düşük fiyatlandırma (Yanlış fiyatlandırma) yapmalarına yol açmaktadır. İşletmelerin karlı olabilmesi için doğru fiyatlandırma stratejisini uygulaması önemlidir.
GİRİŞİMSEL GEÇİŞLERİ YAPMADAKİ BECERİSİ Tıpkı insanlar gibi işletmelerin de farklı evrelerden oluşan yaşam eğrisi vardır.her evre farklı yönetim, pazarlama ve üretim politikalarını uygulamayı gerektirmektedir. Yeni işe başlayan işletmelerde girişimci kendi teknik becerileri ile ön plandadır ve işe bizzat dahil olmaktadır. Ancak, büyümeye başlayan işletmede girişimci-yönetici işi bizzat yapmak yerine yaptıran olabilmelidir. Büyüme girişimcinin bilmediği alanlarda aktif olmasını ve sadece karar verme sürecinde yer almasını gerektirmektedir.
KÜÇÜK İŞLETMELERİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLARA ÇÖZÜMLER 1. Faaliyette bulunduğun işi ve sektörü derinliğine bilme 2. Sağlam bir iş planı geliştirme (Bakınız Bölüm 7) 3. Mali kaynakların yönetimi 4. Mali tabloları anlama 5. İnsanları etkin olarak yönetmeyi öğrenme