TÜR 101 TÜRK DİLİ
Amaçlar Bu bölüm tamamlandıktan sonra; Türkçe nin imla kuralları hakkında bilgi sahibi olunması, Yazı sürecinde oluşabilecek hataların önlenmesi, Doğru ve anlamlı bir metin oluşturulabilmesi Amaçlanmaktadır. TÜR 101 TÜRK DİLİ 2
Anahtar Kavramlar Yazım Düzeltme işareti Eklerin ve kelimelerin yazımı Büyük harf kullanımı Sayıların yazımı Sıkça yanlış yazılan kelimeler TÜR 101 TÜRK DİLİ 3
Yazım Kuralları Uzun Ünlü Kullanımı Düzeltme İşareti Ünlü Daralması Ünlü Düşmesi Ünsüz Türemesi Bazı Kelime ve Eklerin Yazılışı da/de Bağlacı ve -da/-de Eki ki bağlacı ve ki aitlik eki Mastar Ekinin Kullanımı Cevheri Fiilin Yazılışı İçindekiler Pekiştirme Sıfatları Sayıların Yazılışı Büyük Harf Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler Deyim, Atasözü ve İkilemelerin Yazımı Alıntı Kelimelerin Yazılışı Yabancı Özel Adların Yazılışı Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Rekabet Halindeki Yazımlar TÜR 101 TÜRK DİLİ 4
Yazım Kuralları Bir dilin söz varlığının ses, gramer kuralları ve geleneksel etkenler gibi belirli kurallara göre yazıya geçirilmesine imla (yazım) denir. Yazım kuralları, alışkanlıkların ve geleneğin sonucunda ortaya çıkar. Yani objektif kriterler değil, sübjektif teamüller ve sıklık yazım kurallarını belirler. TÜR 101 TÜRK DİLİ 5
Yazım Kuralları Türkçenin yazım kuralları, alfabe değişikliklerinin çokluğu sebebiyle farklı dönemlerde farklı eğilimler göstermiştir. Teamüller ve sıklıktaki değişim, bugünkü yazım kurallarını da değiştirebilir. TÜR 101 TÜRK DİLİ 6
Yazım Kuralları 2012 itibarıyla TDK Yazım Kılavuzu nun 27. baskısı yayımlanmış ve 80 yılda kılavuzlarda pek çok değişiklik yapılmıştır. TDK nın yazım kılavuzuna buradan ulaşabilirsiniz. TÜR 101 TÜRK DİLİ 7
Uzun Ünlü Kullanımı Uzun ünlüler genellikle yabancı dillerden geçen kelimelerde vardır ve yazıda herhangi bir işaretle gösterilmez. Uzun ünlülü kelimeler kendinden uzun ünlülü olanlar ve ek aldığında uzun ünlüsü ortaya çıkanlar olarak ikiye ayrılır. Uzun ünlülü kelimeler: adalet, beraber, ifade, kaide, numune, sade, şair, hata vb. Ünlü ile başlayan ek aldığında uzun ünlüsü ortaya çıkanlar: mekanı,zamanı, cevabı, hayatı vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 8
Düzeltme işareti Düzeltme işareti genellikle anlamları ve telaffuzları farklı kelimeleri ayırt etmede kullanılır: adem X âdem alem X âlem hal X hâl hala X hâlâ hâkim X hakîm âlim X alîm şura X şûra ama X âmâ katil X kâtil kadir X kâdir Nispet i sinin belirtme durum eki i ile karışmasını önlemek amacıyla: resmi X resmî dini X dinî tarihi X tarihî askeri X askerî ilmi X ilmî, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 9
Düzeltme işareti Yazım Kılavuzu na göre ön damaktan çıkan /k/ ve /g/ seslerini taşıyan şu kelimelerde komşu ünlü düzeltme işareti taşır: kâğıt hikâye mezkûr tezgâh kâbus Hakkâri mahkûm karargâh kâfi hâl dükkân kâmil kâhin sükûn sükût gâh dergâh TÜR 101 TÜRK DİLİ 10
Ünlü Daralması Son hecedeki veya ekin sonundaki düz geniş /a/, /e/ ünlüleri şimdiki zaman çekiminde gerek telaffuz ederken gerekse yazarken /ı/, /i/, /u/, /ü/ sesine dönüşür: başla+yor gözle+yor izle+yor söyle+yor dinle+yor sakla+yor sor-ma+yor bil-me+yor başlıyor gözlüyor izliyor söylüyor dinliyor saklıyor sormuyor bilmiyor TÜR 101 TÜRK DİLİ 11
Kural istisnası Tek heceli olan demek ve yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip. Ancak deyince, deyip sözlerindeki /e/ yazılışta korunur. TÜR 101 TÜRK DİLİ 12
Ünlü Düşmesi İki heceli bazı kelimeler, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlüler düşer: Örnek: alın - alnı, burun - burnu, karın - karnı, oğul - oğlu, gönül - gönlü, boyun - boynu, koyun - koynu. Bu durum Arapçadan geçen bir dizi kelimede de görülür: fikir - fikri, fetih - fethi, katil - katli, sabır - sabrı, vb. Ancak bu kelimeler ikileme yoluyla tekrar edildiğinde dar ünlüler düşmez: şehirden şehire, devirden devire, oğuldan oğula, koyun koyuna, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 13
Ünsüz türemesi Dilimize Arapçadan geçen ve Arapçada ikiz ünsüzle telaffuz edilen kelimeler dilimizde tek ünsüzle yazılır. Örnek: hak, ret, şer, tıp, zam, zan, af, his. Ancak bu kelimeler ünlüyle başlayan ek aldığında orijinal biçimdeki ünlü ikizleşmesi tekrar ortaya çıkar. Örnek: hakkı, reddi, şerri, tıbbı, zammı, zannı, affı, hissi. NOT: set sözcüğü sadece Çin Seddi derken ikizleşir. TÜR 101 TÜRK DİLİ 14
Bazı Kelime ve Eklerin Yazılışı Dilimizde bazı eklerin yazılışı sıkça karıştırılır. Bunlar: da/de bağlacı ile -da/-de/-ta/-te eki, Farsça kökenli ki bağlacı ile Türkçe kökenli aitlik bildiren -ki eki, soru eki, ile bağlacı, ek fiillerin yazımı. Ayrıca pekiştirme sıfatları, sayılar, unvanlar, çeşitli türden özel adlar, birleşik kelimeler, deyimler, ikilemeler, alıntı sözcükler ve yabancı isimler de sıkça karıştırılır. TÜR 101 TÜRK DİLİ 15
da/de bağlacı da/de bağlacı daima ayrı yazılır. Bu bağlaç ve, dahi, hatta ve tekrarlı olarak kullanıldığında ne ne, hem hem gibi anlamlar da kullanılır. Asla vurguyu üzerine almaz. Örnek: Sen de gel. Gittim de çalıştım. Sen de o da gelin. Bağlaç olan da/de asla ta/te diye de yazılmaz. Örnek: Kitap ta var. TÜR 101 TÜRK DİLİ 16
TÜR 101 TÜRK DİLİ 17
-da/-de eki Ek olan da/-de, -ta/-te ise bulunma, içinde, üstünde, yanında, mevki gibi anlamlar katar. evde, masada, kitapta, sokakta, vb. Bağlaç olan da/de nin aksine vurguyu daima üzerine alır. TÜR 101 TÜRK DİLİ 18
TÜR 101 TÜRK DİLİ 19
ki bağlacı ve ki aitlik eki Dilimize Farsçadan geçen ki bağlacı daima ayrı yazılır: Örnek: yeter ki, duydum ki, anladı ki, işittim ki, dedi ki, biliyorum ki, demek ki, kaldı ki, tabii ki, vb. Eski Türkçede acaba anlamında kullanılan erki den kısalarak gelen ki parçacığı da ayrı yazılır: Örnek: Gelir mi ki? Ne ki? Kim ki? Türkçede aitlik bildiren -ki eki daima bitişik yazılır: Örnek: benimki, onunki, evdeki, kitaptaki, vb. Bağlaç olan ki vurguyu üzerine almazken ek olan -ki vurguyu üzerine alır. TÜR 101 TÜRK DİLİ 20
TÜR 101 TÜRK DİLİ 21
Mastar Ekinin Kullanımı Dilimizdeki mastar eki mak/-mek tir. Ancak bu ek, belirtme, yönelme, ilgi hali ekleriyle birleşemez ve yerini ma/-me isim fiil ekine bırakır: gelmeyi, unutmaya, çalışmayı, sormaya, bilmenin, yaşamanın vb. NOT: Osmanlıca imlanın etkisiyle 1960-70 lere kadar görmeğe, okumağa vb. yazımlarla karşılaşılıyordu. Mastar eki bulunma ve ayrılma hali ekleriyle birleşebilir. Örnek: çalışmakta, koşmaktan vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 22
Cevheri Fiilin Yazılışı Eski Türkçedeki er- olmak fiili zamanla anlamını kaybetmiş ve -di, - miş, -se, -ken gibi eklerle birleşen biçimleri günümüze kadar varlığını korumuştur: idi, imiş, ise, iken. Bunlardan idi ve imiş yüklemi kurduğu için ek fiil, ise birleşik cümle kurduğu için şart bağlacı ve iken de görevinden dolayı zarf-fiil eki olarak bilinir. Bütün bu eklerdeki i- fiili cevheri veya noksan fiil olarak da bilinir. Cevheri fiilli ekler, ünsüzle biten kelimelere bitişik veya ayrışık eklenirler. Örnek: okuldu ~ okul idi, ayıpmış ~ ayıp imiş, gelirken ~ gelir iken. Cevheri fiilli ekler, ünlüyle biten kelimelere -y- ile birleşir veya ayrı yazılır. Örnek: neyse, yabancıymış, yoldayken. TÜR 101 TÜRK DİLİ 23
Pekiştirme Sıfatları Pekiştirme sıfatları daima bitişik yazılır: apacı, epeski, masmavi, paramparça, güpegündüz, sapsarı, tertemiz, sırılsıklam, yemyeşil, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 24
Sayıların Yazılışı Sayılar harflerle veya rakamlarla gösterilebilir. Harflerle yazım daha yaygın kullanılır. Örnek: 3 gün ~ üç gün, 2 hafta sonra ~ iki hafta sonra, 7. ~ yedinci, vb. Ancak saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilerini rakamla yazmak gerekir. 13:40 ta, 25 kilogram, 16 kilometre, 16.800 lira, 352.824 kişi, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 25
Sayıların Yazılışı Dört veya daha fazla basamaklı sayılar yazıyla kısaltılır: 15 milyon, 7 trilyon 600 milyon lira, vb. Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: üç yüz elli altı. Ancak çek, senet gibi ticari belgelerde bitişik yazılırlar: üçyüzellialtıtl TÜR 101 TÜRK DİLİ 26
Sayıların Yazılışı Yüzde ve binde işaretlerinden sonra boşluk bırakılmaz. Örnek: %32, %45, 50, 35, vb. Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, kitap ve dergi ciltlerinde, madde sıralamalarında kullanılır. Örnek: II. Dünya Savaşı, III. Selim, XIV. Louis, IV. Cilt, vb. Dört ve daha büyük rakamların arasına sondan sayılmak kaydıyla üçlü gruplara ayrılarak nokta konur. Örnek: 7.654, 43.908, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 27
Kesirler virgülle ayrılır. Sayıların Yazılışı Örnek: 3,76, 34,91, vb. Sıra sayılarda ya sadece nokta konur, ya da kesme işaretinden sonra ıncı/-inci eki eklenir. Örnek: 7., 19., 358., 7 inci, 19 uncu, 358 inci, vb. Üleştirme sayıları sadece harflerle yazılır: Örnek: üçer, ellişer, yüz yirmişer, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 28
Cümle başında Büyük Harf Dizelerin başında Özel adların başında kullanılır. TÜR 101 TÜRK DİLİ 29
Büyük Harf Kişi adlarından önce gelen unvan ve saygı ifade eden sözcüklerin başında büyük harf kullanılır. Sayın, Bay, Prof. Dr., Yüzbaşı, Efendi, Bey, Hanım, vb. Millet, boy; dil, lehçe; devlet; din ve mezhep; gezegen ve yıldız; yer, mahalle, bulvar; saray, köşk, anıt; kurum ve kuruluş; kanun ve tüzük; kitap, dergi, gazete; ulusal ve dini bayram; kurultay, kongre adlarında ve tabelalarda ilk sözcüğün ilk harfi büyük yazılır. TÜR 101 TÜRK DİLİ 30
TÜR 101 TÜRK DİLİ 31
Birleşik Kelimeler Yazımı en sık karıştırılan kelimeler bitişik olanlardır. Ses düşmesine uğramış kelimeler bitişiktir. Örnek: kayın ana/kaynana biri biri/birbiri ne için/niçin pazar ertesi/pazartesi kahve altı/kahvaltı vb. Birleşme sonucu ses değişimine uğrayan birleşik fiiller bitişiktir. Örnek: darbetmek, kaybolmak, kaybetmek, affetmek, hissetmek, emretmek. NOT: ayırt etmek ayrı yazılır. TÜR 101 TÜRK DİLİ 32
Bitişik Yazılan Birleşik Bitki adları bitişik yazılır:aslanağzı, kuşburnu vb. hastalık (itdirseği, karabaş Kelimeler Üçtaş gibi oyun adları, renk adları ve renk adları bitişik yazılır: narçiçeği, vişneçürüğü vb. -a/-e, -ı/-i, -u/-ü zarf fiil ekleriyle birleşen yardımcı fiiller bitişik yazılır: alıvermek, alıkoymak, olagelmek, düşeyazmak, vb gidedurmak, bakakalmak vb. oğlu ve kızı sözleri bitişik yazılır: eloğlu, elkızı, çapanoğlu vb. yiyecek adları bitişik yazılır: kadınbudu, tavukgöğsü vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 33
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler Zaman ve bazı sıfat fiil eklerinin kalıplaşmasıyla oluşan birleşik kelimeler: gündöndü, serdengeçti, şıpsevdi, cankurtaran, barışsever, akarsu, etyemez, kuşkonmaz, güngörmüş, çekyat, kapkaç, örtbas, veryansın, yapboz, külyutmaz, oldubitti, yanardöner, konargöçer, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 34
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler Yer adları bitişik yazılır: Çanakkale, Acıpayam, Yenimahalle, vb. Unvan adlarından dönüşen yer adları bitişik yazılır: Davutpaşa, Abidinpaşa, Necatibey, Mustafakemalpaşa vb. Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözcüğü taşıyan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı, akşamüstü, ikindiüstü, olağanüstü, öğleüzeri, suçüstü Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 35
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler Asıl anlamını kaybetmemiş olmasına rağmen teamüllerle bitişik yazılan bir dizi kelime şunlardır: başbakan, başfiyat, başmüfettiş, başyazar, aşçıbaşı, binbaşı, ağababa, beyefendi, hanımefendi, biraz, birçoğu, birkaç, birtakım, herhangi, hiçbir gibi sözcükler. Sonunda evi, hane, name, zade sözcükleri olan birleşik kelimeler şunlardır: polisevi, huzurevi, yayınevi, kahvehane, dershane, yazıhane, beyanname, kanunname, amcazade, dayızade, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 36
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler Sonunda Farsça zede eki taşıyan kelimeler bitişik yazılır. Örnek: afetzede, selzede, kazazede, depremzede Farsça izafetlerle oluşmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır. Örnek: ehlibeyt, cihanşümul, erkanıharp, gayrimenkul, suizan, hercümerç, hüsnüniyet vb. Arapça izafetlerle oluşmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır. Örnek: darülaceze, fevkalade, şeyhülislam, maşallah, velhasıl, Allahualem vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 37
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler Kanunda adı bitişik yazılan veya tescil ettirilmiş kurum ve kuruluşlar bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim, Açıköğretim, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 38
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak, kılmak gibi yardımcı fiillerle kurulan birleşik fiiller ayrı yazılır: terk etmek, arz etmek, not etmek, söz etmek, yok olmak, vb. Bazı hayvan ve bitki türleri ayrı yazılır : kedi balığı, köpek balığı, ton balığı, deve kuşu, muhabbet kuşu, cırcır böceği, su yılanı, dağ keçisi, fındık faresi, çörek otu, eğrelti otu, güzelhatun çiçeği, sakız ağacı, yer elması, deve dikeni, kuş üzümü, şeker pancarı, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 39
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler Bilim ve bilgi adları ayrı yazılır: yer bilimi, halk bilimi, dil bilimi, dil bilgisi, ses bilgisi vb. Durum, olay bildiren kelimeler ayrı yazılır: baş ağrısı, ana dili, açık oturum, dil birliği, madde başı, yer çekimi vb. Yol ve ulaşımla ilgili kelimeler ayrı yazılır: hava yolu, kara yolu vb. Nesne ve alet adları ayrı yazılır: lüle taşı, arap sabunu, oturma odası, kol saati, el kitabı, İngiliz anahtarı, toplu iğne, dolma kalem, tuz ruhu vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 40
TÜR 101 TÜRK DİLİ 41
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler Organ adlarıyla kurulan kelimeler ayrı yazılır: kepçe kulak, serçe parmak, safra kesesi, gaga burun, ekşi surat, azı dişi, vb. Yiyecek ve içecek adlarından biriyle kurulan kelimeler ayrı yazılır: badem yağı, maden suyu, tas kebabı, kestane şekeri, irmik helvası, kakaolu kek, çiğ köfte, içli köfte, kesme şeker, sivri biber, süzme yoğurt, kuru yemiş, vb. [istisna: tereyağı] Gök cisimleri ayrı yazılır: Çoban Yıldızı, kuyruklu yıldız, meteor taşı, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 42
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler Bazı eklerin kalıplaşmasıyla oluşan birleşik kelimeler ayrı yazılır. Örnek: çalar saat, çıkar yol, güler yüz, yazar kasa, çıkmaz sokak, uçan daire, tükenmez kalem, vb. Bazı renk adları ayrı yazılır. Örnek: bal rengi, [istisna: kahverengi], gümüş rengi, krem rengi, ateş kırmızısı, gece mavisi, limon sarısı, vb. Renk tonu bildiren birleşik kelimeler ayrı yazılır. Örnek: koyu mavi, kirli sarı, açık yeşil, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 43
TÜR 101 TÜRK DİLİ 44
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler Yer adlarındaki yön ve ara yön sözcükleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır. Örnek: Güney Kutbu, Yukarı Ayrancı, Orta Asya, Uzak Doğu, İç Anadolu, vb. dış, iç, sıra, alt, üst, ön, yan, art, arka, karşı, çok sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır. Örnek: din dışı, kanun dışı, olağan dışı, çağ dışı, yurt içi, yurt dışı, hafta içi, hafta sonu, aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra, yer altı, yer üstü, üst yazı, iç tüzük, iç savaş, ön yargı, ön söz, [istisna: öngörü], üst kat, alt yapı, karşı oy, yan etki, art damak, çok düzlemli, tek eşli TÜR 101 TÜRK DİLİ 45
Deyim, Atasözü ve İkilemelerin yazımı Deyimleri ve atasözlerini oluşturan kelimeler ayrı yazılır. Örnek: çam devirmek, kulak kabartmak İkilemeler ayrı yazılır. Örnek: bata çıka, eciş bücüş, sere serpe, yarım yamalak, iç içe, günü gününe, teke tek, ardı ardına vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 46
Alıntı Kelimelerin Yazılışı Çift ünsüzle başlayan Batı kökenli kelimelerde araya ünlü konmaz: grup, spiker, staj, stüdyo, problem, slogan vb. Ancak bazı kelimeler Türkçede farklılaşmıştır: iskarpin, iskele, iskelet, istasyon, istatistik, kulüp vb. İki ünsüzle biten Batılı kelimeler değiştirilmez: film, form, lüks, slayt, teyp vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 47
Alıntı Kelimelerin Yazılışı Batı kökenli bazı kelimelerin sonundaki veya hece sonundaki /g/ sesi korunur ve /ğ/ ye dönüşmez. Örnek: dogma, biyografi, bibliyografya, magma, monografi, paragraf, program, demagog, jeolog, katalog, ürolog vb. Fotoğraf ve topoğraf kelimeleri bu kuralın istisnasıdır. TÜR 101 TÜRK DİLİ 48
Alıntı Kelimelerin Yazılışı Bilim, sanat ve uzmanlık alanındaki bazı terimler hiç değiştirilmez. Örnek: cuprum kimya, quercus meşe, terminus technicus teknik terim, vb. Batı dillerinden geçen bazı deyimler. Örnek: Veni, vidi, vici Geldim, gördüm, yendim, to be or not to be, personanon, grata, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 49
Yabancı Özel Adların Yazılışı Bu konuda bir birlik yoktur. Osmanlıca da ve 1950 lere kadar Batılı özel adlar söylendiği gibi yazılıyordu: Napolyon, Şarlken, Londra, Paris, Lüksemburg, Cenevre, Venedik, Zürih, Lahey, Moskova, Şopen, Şekspir, vb. Ancak 1950 lerden sonra o dilde yazıldığı şekliyle yazma eğilimi ağır basmaya başlamıştır: New York, Washington, Buenos Aires, Rio de Janeiro, Chopin, Shakespeare, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 50
Yabancı Özel Adların Yazılışı Yunanca özel adlar Yunan harflerinin ses değerlerini taşıyan harflerle yazılır. Örnek: Homeros, Euripides, Solon, Papandreu, Onasis, Venizelos, Aristoteles, vb. Ancak bazı isimler eski yazı geleneğimizin de etkisiyle hem söylenişe hem de uyarlamaya göre yazılabilir. Örnek: Herodotos ~ Herodot, Aritoteles ~ Aristo, Platon ~ Eflatun, Sokrates ~ Sokrat, Pythagoras ~ Pisagor, Eukleides ~ Öklid TÜR 101 TÜRK DİLİ 51
Yabancı Özel Adların Yazılışı Rusça özel adlar Rus harflerinin denklikleriyle ve en yakın telaffuzlarıyla yazılır. Örnek: Bolşevik, Çehov, Dostoyevski, Gogol, Gorbaçov, Omsk, Yeltsin, Tolstoy, vb. Çince adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır. Örnek: Huangho, Kanton, Pekin, Şanghay, Sun Yatsen, Lin Yu-tang. Japonca adlar Türkçede yerleşmiş biçimlere göre yazılır. Örnek: Kyoto, Hayashi, Masao Mori, Hiroşima, vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 52
TÜR 101 TÜRK DİLİ 53
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım aferim altyazı Ankara lı anfi antreman arasıra asvalt aşcı Doğru Yazım aferin alt yazı Ankaralı amfi antrenman ara sıra asfalt aşçı TÜR 101 TÜRK DİLİ 54
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım ardarda birarada bir çok bir kaç bir takım birşey buda Doğru Yazım art arda bir arada birçok birkaç birtakım bir şey bu da TÜR 101 TÜRK DİLİ 55
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım burda bu gün camii çevrimiçi çevrimdışı dilbilim/dilbilimi dilbilgisi Doğru Yazım burada(orada, şurada) bugün cami çevrim içi çevrim dışı dil bilimi dil bilgisi TÜR 101 TÜRK DİLİ 56
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım dinazor direk döküman ebatlar eksoz, egzost entellektüel eşortman eşşek eylence felan farketmek Doğru Yazım dinozor direkt doküman Ebat(ebat zaten çoğuldur, tekili: ölçü egzoz entelektüel eşofman eşek eğlence falan fark etmek TÜR 101 TÜRK DİLİ 57
Sıkça Yanlış Yazılan Yanlış Yazım gardolap gurup hala halikar/halukar harfiyat hem fikir herbiri hergün herhangibir/ her hangi bir herkez herşey Kelimeler Doğru Yazım gardırop grup hâlâ hâlükâr hafriyat hemfikir her biri her gün herhangi bir herkes her şey TÜR 101 TÜRK DİLİ 58
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım hiç bir hiçkimse hükümet ilkönce idda inkilap insiyatif Doğru Yazım hiçbir hiç kimse hükûmet ilk önce iddia inkılap inisiyatif TÜR 101 TÜRK DİLİ 59
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım itibariyle kar kat etmek labaratuvar malesef mal etmek makine menejer/ menecer mentalite Doğru Yazım itibarıyla kâr katetmek laboratuvar maalesef mâletmek/mâlolmak makine menajer mantalite TÜR 101 TÜRK DİLİ 60
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım mevzusu metod meyva muhattap müsade mütevazi nüfüs/ nufus pardesü pekçok Doğru Yazım mevzuu metot meyve muhatap müsaade mütevazı nüfus (nüfuz farklıdır!) pardösü pek çok TÜR 101 TÜRK DİLİ 61
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım peşisıra orjinal ritm rütuş sandöviç sarmısak suç üstü süpriz şartel Doğru Yazım peşi sıra orijinal ritim rötuş sandviç sarımsak suçüstü sürpriz şalter TÜR 101 TÜRK DİLİ 62
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım şarz şöför tabi TBMM ne tekrardan tenefüs terketmek Türkçe de Doğru Yazım şarj (etmek) şoför tabii TBMM ye tekrar, yeniden teneffüs terk etmek Türkçede (dil adlarında kesme işareti kullanılamaz TÜR 101 TÜRK DİLİ 63
Sıkça Yanlış Yazılan Kelimeler Yanlış Yazım ve ya vucüt yalnış yanısıra yanlız yanyana yayınlamak zıttı Doğru Yazım veya vücut yanlış yanı sıra yalnız yan yana yayımlamak zıddı TÜR 101 TÜRK DİLİ 64
Rekabet Halindeki Yazımlar Yanlış Yazım ünvan kampus sada Hıristiyan Doğru Yazım unvan kampüs seda Hristiyan NOT: Arapçadan geçen bazı sözcüklerde ikili biçimler kullanılır: camii ve camisi, sanayii ve sanayisi, bayii ve bayisi, mevzuu ve mevzusu vb. TÜR 101 TÜRK DİLİ 65
Başvuru Kaynakları Babacan, Mahmut (2007). Yazılı ve Sözlü Anlatım. İstanbul: 3F Yay. Demir, Nurettin Yılmaz, Emine (2009). Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım. 1. Basım. Ankara: Nobel Yay. Karaağaç, Günay Yavuzer, Hayati(2011). Yükseköğretimde Türk Dili ve Komposizyon. 1. Basım. Ankara: Okutman Yay. TÜR 101 TÜRK DİLİ 66
Başvuru Kaynakları Sarı, Mehmet (2011). Fakülte ve Yüksekokullar İçin Türk Dili Ders Kitabı. Gen. 2. Basım. Ankara: Okutman Yay. Temur, Nezir (2009). «Yazım Kuralları». Üniversiteler İçin Türk Dili El Kitabı. Ed. Mustafa Durmuş. 1. Basım. Ankara: Grafiker Yay. 237-246. Yeniçeri, Hüseyin (2008). «Yazım Kuralları». Üniversiteler İçin Dil ve Anlatım. Ed. Serdar Odacı. 1. Basım. Konya: Tablet Yay. 63-100. TÜR 101 TÜRK DİLİ 67