VakıfBank Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu 9 16 Ağustos 21 Enflasyondaki düşüş Temmuz ayında da devam etti... Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Temmuz ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %.48 gerilemiştir. Yıllık bazda TÜFE ise %8.37 seviyesinden %7.8 seviyesine gerileyerek 21 yılının en düşük enflasyon oranına işaret etmiştir. TÜFE nin beklentilerimizden düşük gelmesinde işlenmemiş gıda fiyatlarında aylık bazda gerçekleşen %.73 oranındaki düşüşün beklentimizin üzerinde gerçekleşmesi etkili olmuştur. Gıda fiyatlarının enflasyondaki düşüşe katkısı.2 puan olmuştur. Çekirdek enflasyon olarak bilinen enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç I Endeksi ise aylık bazda %.1 oranında gerileyerek yıllık çekirdek enflasyon %4.9 seviyesinden %4. seviyesine gerilemiştir. İmalat sanayi PMI endeksi Temmuz ayında 3.2 den 2.8 e geriledi. Türkiye İmalat PMI endeksi Haziran ayında ölçülen 3.2 seviyesine göre Temmuz ayında düşerek 2.8 oldu. PMI endeksi seviyesinin üzerindeki seyrini korumasına rağmen, Haziran ayında yaşadığı ivme kaybının Temmuz ayında da devam etmesi dikkat çekmektedir. Detaylarda üretim hacmi ve yeni siparişlerdeki azalan büyüme hızı endeksteki yavaşlamanın temel nedeni olarak ortaya çıkarken, yeni ihracat siparişlerinin önceki aya göre artış göstermiştir. Merkez Bankası günlük döviz alım miktarını artırdı. Merkez Bankası rezerv birikiminin hızlandırılması amacıyla 3 Ağustos 21 tarihinden itibaren başlamak üzere ihalelerde alımı yapılacak tutarın günlük 4 milyon dolar ihale ve 4 milyon dolar opsiyon hakkı olmak üzere en fazla 8 milyon dolar olarak artırılmasına karar verilmiştir. Döviz alım ihale miktarının %33 oranında artırılması sonucunda ihale miktarlarında başka bir değişiklik yapılmaması halinde, önümüzdeki bir yıllık dönemde piyasadan yaklaşık 14. milyar dolar satın alınabileceği tahmin edilmektedir. Enflasyon beklentilerinde düşüş sürüyor... Merkez Bankası Ağustos ayı birinci dönem beklenti anketinde yıl sonu TÜFE beklentisi %7.69'dan %7.1'e geriledi. Daha uzun vadeli enflasyon beklentilerinden, 12 aylık enflasyon beklentisi %7.2 de değişmeden kalırken, 24 aylık enflasyon beklentisinin ise 21 baz puan düşüşle %6.4 e geriledi. Yıl sonu büyüme beklentilerinde de iyileşme devam ederken, yıl sonu büyüme beklentisi %.4 den %. e yükseldi. 211 yıl sonu büyüme beklentisi ise son 3 dönemdir değişmeyerek %4.7 seviyesinde kaldı. Yıl sonu cari işlemler açığı beklentisi ise 31.94 milyar dolardan 32.467 milyar dolara yükseldi. Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler... Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti 9.8.21 Sanayi Üretim Endeksi (Haziran) %.6 %1.2 açıklandı 11.8.21 Cari İşlemler Dengesi (Haziran) 3. Milyar $ 3. Milyar $ ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE
Enflasyondaki düşüş Temmuz ayında da devam etti... 2 Grafik 1 14 12 1 8 6 4 2 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 TÜFE (yıllık % değ.) Çekirdek I Endeksi Kaynak: TÜİK 7.8 4. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Temmuz ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %.48 gerilemiştir. Böylece %.38 olan piyasa ve %. düşüş yönünde olan bizim beklentimizin üzerinde daha sert düşüş görülmüştür. Yıllık bazda TÜFE ise %8.37 seviyesinden %7.8 seviyesine gerileyerek 21 yılının en düşük enflasyon oranına işaret etmiştir. Çekirdek enflasyon olarak bilinen enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç I Endeksi ise aylık bazda %.1 oranında gerileyerek yıllık çekirdek enflasyon %4.9 seviyesinden %4. seviyesine gerilemiştir. Grafik 2 Grafik 3 TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı Gıda ve alkolsüz içecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve oteller Konut Ulaştırma Aylık 3 3 2 2 1 1 Yıllık Ana Harcama Gruplarındaki Aylık Artış (%) Eğlence ve kültür Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Haberleşme 1.. 1. 2. Gıda Giyim Ev eşyası Alkollü içecekler ve tütün Konut Ulaştırma Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK TÜFE nin beklentilerimizden altında kalmasında, işlenmemiş gıda fiyatlarında aylık bazda gerçekleşen %.73 oranındaki düşüşün sınırlı artış yönünüde olan beklentimizin altında kalması etkili olmuştur. Son iki aydır sert bir düşüş kaydeden gıda fiyatlarında gerilemenin devam ettiği Temmuz ayında gıda fiyatlarının enflasyondaki düşüşe katkısı.2 puan olmuştur. Gıda fiyatlarındaki düşüşün meyve ve sebze fiyatlarındaki gerilemeden kaynaklandığı görülürken, önümüzdeki ayın Ramazan ayı olması nedeniyle gıda fiyatlarında izlenen aşağı yönlü seyrin terse dönmesi mümkün olabilecektir. Ayrıca Ağustos ayı ardından yaz aylarının sonuna yaklaşılması ve mevsimsel olumlu etkinin sona ermesiyle gıda fiyatlarındaki yükselişin devam edebileceğini düşünüyoruz. Geçtiğimiz yılın son dört ayında %4.7 oranında artan gıda fiyatları değerlendirildiğinde, önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarındaki yükseliş kaynaklı enflasyonda yukarı yönlü bir harekte izlenebilir. Diğer yandan sezon indirimleri nedeni ile giyim ve ayakkabı ana harcama grubunda yaşanan aylık %.19 oranındaki düşüşün enflasyondaki düşüşe katkısı.38 puan olarak gerçekleşmiştir. Giyim grubundaki düşüş geçmiş yıllara kıyasla sınırlı olduğu dikkat çekmektedir. Bu durum giyim grubundaki düşüşün Ağustos ayında devam edeceğine işaret etmektedir. Gıda ve giyim fiyatları dışında kalan kalemlerde ise beklentilerimize paralel sınırlı değişimler gerçekleşmiştir. Konut grubunda %.28 artış yaşanırken, ulaştırma grubu petrol fiyatlarındaki yatay görünüm paralelinde belirgin bir değişim gözlenmemiştir.
Grafik 4 3 2 2 Temmuz ayında ÜFE de aylık bazda yaşanan %.16 lık düşüş %.3 düşüş yaşanması yönünde olan beklentimizin üzerinde kalırken, ÜFE nin 8.24 1 Temmuz ayında değişmeyeceği yönünde olan piyasa beklentilerinin ise altında açıklanmıştır. Yıllık bazda ise ÜFE aylık bazdaki düşüşe rağmen baz etkisiyle %7.64 seviyesinden %8.24 seviyesine yükselmiştir. Böylece yıllık bazda ÜFE nin Nisan ayından beri devam ettirdiği düşüş trendi Kaynak: TÜİK ÜFE (yıllık %değ.) bozulmuştur. Tarım fiyatları mevsimsel etkilerle aylık bazda %2. oranında azalarak ÜFE deki düşüşte başrol oynarken, imalat sanayi fiyatları bir önceki aya göre %.21 oranında artış kaydetmiştir. Aylık olarak en yüksek artış gösteren seçilmiş maddelere bakıldığında koyun ve kuzu et fiyatlarındaki %7.96 oranındaki sert artış dikkat çekmektedir. Özellikle diğer yüksek artış gösteren kalemlerin de gıda grubu ağırlıklı olması önümüzdeki günlerde üreticilerin yükselen fiyatları tüketicilere yansıtması durumunda TÜFE de son üç aydır sert bir şekilde düşen gıda fiyatlarında olası yükselişe işaret etmektedir. Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Açıklanan Temmuz ayı enflasyon rakamları TCMB'nin son PPK toplantı özetlerinde geçen yıl Temmuz ayında uygulanan geçici vergi ayarlamalarının oluşturduğu baz etkisi ile tüketici fiyatlarındaki düşüşün süreceği şeklindeki açıklamasına paralel bir görünüm çizerken, enflasyondaki düşüşlerin devam etmesi TCMB nin 19 Ağustos da gerçekleştireceği toplantısında faizleri değiştirmeyerek sabit tutmaya devam edeceğine işaret etmektedir. Önümüzdeki dönemde Ramazan olması nedeni ile gıda fiyatlarındaki aşağı yönlü seyrin terse dönmesi mümkün görünmektedir. Özellikle Ağustos ayı ardından yılın kalan aylarında mevsimsel olarak gıda fiyatlarında yükselişlerin sertleşebileceği beklentimiz altında %7.9 seviyesinde bulunan yılsonu enflasyon beklentimizi değiştirmiyoruz. Gıda fiyatlarındaki yükseliş beklentimize rağmen enflasyonun tek haneli seyrini devam ettirmesi nedeniyle, TCMB nin yılsonuna kadar faizleri bu seviyede sabit bırakmasını bekliyoruz. 211 yılının ilk çeyreğinde olumlu baz etkisiyle enflasyonda düşüşün devam edeceği beklentimiz TCMB nin faiz arttırımlarını erteleyebilecekken, şu an için ilk faiz arttırımına ilişkin beklentimiz 211 yılının ilk yarısı sonuna işaret etmektedir. Analiz: Enflasyon & İşsizlik Oranı Phillips Eğrisi Phillips eğrisi işsizlik oranı ile enflasyon oranı arasındaki negatif yönlü ilişkiyi ortaya koyan eğridir. Başka bir ifade ile kısa dönemde işsizlik oranı gerilediğinde enflasyon oranında artış görülmektedir. Bu ters yönlü ilişki kısa dönemde gözlenirken, uzun dönemde bu ilişkinin korunmadığı bulunmuştur. Uzun dönemde sabit bir işsizlik oranında yatay eksene dik bir eğri elde edilmektedir. Son dönemde yurtiçi piyasalarda azalan işsizlik oranına karşın çıktı açığındaki toparlanmanın zayıflayacağı beklentilerinin yaratacağı enflasyonist baskıları değerlendirmek amacıyla Phillips eğrisi analizi bu çalışmamızda ele alınacaktır. Enflasyon oranı, işsizlik oranı ve çıktı açığı arasındaki ilişki ayrı ayrı ele alınarak önümüzdeki döneme ilişkin beklentilerimizdeki talep yönlü riskler değerlendirilecektir.
Grafik Grafik 6 4 Enflasyon (%) Kısa Dönem Phillips Eğrisi (İşsizlik Oranı ile) 14. 12. 1. 8. Enflasyon (%) 4 4 3 3 2 Kısa Dönem Phillips Eğrisi (Çıktı Açığı ile) 6. 4. 2.. İşsizlik Oranı (%) 8 1 12 14 16 18 2 1 14 9 4 1 6 Çıktı Açığı (%) Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB Analizimizin temelini oluşturan Phillips eğrisi ile kısa dönemde enflasyon ile çıktı açığı ve işsizlik oranı arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla 2 model oluşturulmuş ve aşağıdaki bulgular elde edilmiştir. Tablo 1: Phillips Eğrisi Modeli (İşsizlik Oranı) Tablo 2: Phillips Eğrisi Modeli (Çıktı Açığı) Modelde Bulunan Parametreler Sabit Terim 4.9 (3.) İşsizlik Oranı.49 (.23) Enflasyon Beklentisi 1.17 (.12) R 2.96 Düzeltilmiş R 2.9 Modelde Bulunan Parametreler Sabit Terim.87 (.89) Çıktı Açığı( 1).28 (.11) Enflasyon Beklentisi 1.1 (.8) R 2.98 Düzeltilmiş R 2.98 Modele ayrıca anlamlı bulunan hareketli ortalama serileri eklenmiştir. Modele ayrıca anlamlı bulunan hareketli ortalama serileri eklenmiştir. Kaynak: Vakıfbank Kaynak: Vakıfbank İlk modelimizde işsizlik oranı ve enflasyon beklentileri enflasyon oranını açıklamada kullanılırken, bütün değişkenler %. anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Modelimize göre enflasyon oranı ile işsizlik oranı arasında beklendiği gibi negatif ilişki bulunurken, enflasyon beklentilerinin enflasyon oranını açıklamada güçlü pozitif bir etkisi olduğu saptanmıştır. İkinci modelimizde ise çıktı açığı ve enflasyon beklentileri enflasyon oranını açıklamada kullanılırken, bütün değişkenler %. anlamlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. İlk modelde olduğu gibi enflasyon beklentileri ile enflasyon oranı arasında anlamlı pozitif yönlü bir ilişki saplanırken, çıktı açığı ile enflasyon arasında beklediğimiz gibi pozitif bir ilişki bulunmuştur. Diğer bir ifade ile çıktı açığının daralması Türkiye ekonomisinin potansiyel seviyesinde üretime yaklaştığına işaret ederken, ekonomideki talep yönlü enflasyonist baskının da bir göstergesi olarak yukarı yönlü bir enflasyona işaret etmektedir. Birinci modeldeki işsizlik ve enflasyon oranı arasındaki illişkiyi tahmin ettiğimiz kısa dönem Phillips Eğrisi değerlendirildiğinde, önümüzdeki dönem için işsizlik oranındaki düşüş beklentimiz enflasyonda yukarı yönlü bir seyre işaret etmektedir. Fakat işsizlik oranının yüksek seviyelerde bulunduğu ve işgücü piyasalarındaki
kırılganlıkların devam ettiği bir ortamda işsizlik oranındaki düşüşün enflasyona yansımasının zayıf olacağını düşünüyoruz. Özellikle ikinci modelde çıktı açığı ile enflasyon arasındaki ilişki değerlendirildiğinde, çıktı açığındaki daralmanın daha yavaş olacağı beklentimiz altında enflasyondaki yukarı yönlü hareket sınırlı kalabilir. TCMB nin yayınladığı üçüncü enflasyon raporunda çıktı açığındaki daralmanın beklendiği kadar hızlı olmayacağı düşüncesine bağlı olarak yılsonu enflasyon beklentisini.1 puan düşürmesi, son dönemde talep yönlü canlanmanın enflasyona yansımasının zayıf olacağı beklentimize paralel bir tablo çizmektedir. Sonuç olarak, enflasyonist baskıların oldukça zayıfladığı bir dönemde TCMB nin faizlerde arttırıma gitmeyeceğini düşünüyoruz. Fakat gelişmekte olan pek çok ekonomide faiz arttırımlarının başladığı bir dönemde görece olarak düşük faiz oranına sahip olan Türkiye ekonomisine yabancı yatırımcıların ilgisi azalabilecekken, bu durum TCMB nin faizleri sabit tutacağı yönünde olan beklentimiz üzerinde önemli bir risk oluşturduğunu düşünüyoruz.
7 TÜRKİYE AKTİVİTE GÖSTERGELERİ Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) 1 1 Reel GSYİH (Yıllık % Değişim) 11.7. 1.... 1.. 11.7.1 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (% q q) Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (% y y) Sektörel Büyüme Hızları (%) Sektörler Sektör 29 29 29 29 21 Payları I. II. III. IV. I. (%) Çey Çey Çeyrek Çeyrek Çeyrek Tarım 4.1.8 6. 3.6 1. 3.8 Sanayi 2.4 22.3 11.7 4. 12.8 2.6 İnşaat.6 18.6 21.1 18.3 6.6 8. Ticaret 13.3 26.2.2 7.2 1.3 22.4 Ulaş. ve Haber. 14.9 16.3 1.3. 3.6 11.3 Mali Kur. 12. 1.8 7. 7.8 8.1 4.7 Konut Sah.. 4. 4.8 3.8 3.4.6 Eğitim 2.4.7 1.3 3.3 3.1 1.8 Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1..8 2.9 4. 4.9.2 Vergi Süb. 8.6 21.9 7.8 8.1 6.3 16.9 GSYİH 14. 7.7 2.9 6. 11.7 3. 2. 1.. 1. 2. 3. Sektörel Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III 29 IV 21 I Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma
8 Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%) Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%) 29 I. Çey 29 II. Çey 29 III. Çey 29 IV. Çey Yer. Hanehalkı Tük. Har. 74. 1.1 1.8 1.9 4.7 9.9 Dev. Nihai Tük. Har. 1.1.1..2 17.9 1. 21 I. Çey Gay. Safi Ser. Oluş. 21.6 27.6 24.4 18. 4.7 14.4 Kamu Sektörü 2.3 11.8.2.7 8.6 2.6 Özel Sektör 19.3 32.2 28.7 21. 3. 22.1 Mal ve Hiz. İhracatı 23.6 11.3 11..4 6.4.1 Mal ve Hiz. İthalatı 27.1 3.9 2.6 11.7 1. 21.1 3. 2. 1.. 1. 2. 3. 4. Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III 29 IV 21 I GSYİH 14. 7.7 2.9 6. 11.7 Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 3 2 1 1 2 3. 4. 3. 2. 1.. 1. 2. 3. 4.. 6. 3. 2. 1.. 1. 2. 3. Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim) Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.) İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.
9 Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi 4 3 2 1 1 2 3 4 Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Haziran Ayı 29 21 Petrol Ürünleri 22.8.9 Tekstil 8.2 13. Gıda 3..8 Kimyasal Madde 3.6 3.8 Ana Metal Sanayi 17.3 1. Metalik Olm. Diğ. Mineral 12.4 9.3 Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.) Taşıt Araçları 33.6 26. Makine Teçhizat 18..3 Giyim 2.2.6 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi 19. 18. 17. 16.. 14. 13. 12. 11. 1. 18. 17. 16.. 14. 13. 12. 11. 1. Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 7 6 4 3 2 1 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Oca.1 Eyl.1 May.2 Oca.3 Eyl.3 May.4 Oca. Eyl. May.6 Oca.7 Eyl.7 May.8 Oca.9 Eyl.9 May.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak:OSD,Vakıfbank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
1 Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 7 6 6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 Kapasite Kullanım Oranı (%) 74.7 May.1 9 8 7 6 4 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları Oca.1 Nis.1 Tem.1 Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı Verilen İnşaat Ruhsatları 3,9. 3,4. 2,9. 2,4. 1,9. 1,4. 9. 4.. 4,. 3,. 3,. 2,. 2,.,. 1,.,.. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 23 I 23 III 24 I 24 III 2 I 2 III 26 I 26 III 27 I 27 III 28 I 28 III 29 I 29 III Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Toplam Sanayide Verimlilik PMI Endeksi 12. 12. 1. 11.. 1. 9. 9. 8. 8. 2 I II III IV 26 I II III IV 27 I II III IV 28 I II III IV 29 I II III IV Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi 6 4 4 3 3 Haziran Eylül Aralık Mart 6 Haziran 6 Eylül 6 Aralık 6 Mart 7 Haziran 7 Eylül 7 Aralık 7 Mart 8 Haziran 8 Eylül 8 Aralık 8 Mart 9 Haziran 9 Eylül 9 Aralık 9 Mart 1 Haziran 1 PMI Imalat Endeksi Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Reuters
11 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE 14 2 12 1 8 6 4 2 7.7 4. 2 1 8.24 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 TÜFE (yıllık % değ.) Çekirdek I Endeksi ÜFE (yıllık %değ.) TÜFE Harcama Grupları Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık % değ.) TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı Gıda ve alkolsüz içecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve oteller Konut Ulaştırma Eğlence ve kültür Haberleşme... 1. 1. 2., Vakıfbank ÜFE Alt Sektörler Aylık Yıllık 3 3 2 2 1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Gıda Enerji Tüfe Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3 3 2 2 1 1 23 21 19 17 13 11 9 7 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Oca.6 Haz.6 Kas.6 Nis.7 Eyl.7 Şub.8 Tem.8 Ara.8 May.9 Eki.9 Mar.1 Tarım Sanayi İmalat Sanayi Kaynak:Bloomberg UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi
12 İTO Enflasyon Göstergeleri Türk İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 1 1 Oca. Eyl. May.1 Oca.2 Eyl.2 May.3 Oca.4 Eyl.4 May. Oca.6 Eyl.6 May.7 Oca.8 Eyl.8 May.9 Oca.1 İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi 8 6 4 2 2 4 26M1 26M4 26M7 26M1 27M1 27M4 27M7 27M1 28M1 28M4 28M7 28M1 29M1 29M4 29M7 29M1 21M1 21M4 21M7 Kaynak:Türk İş Türk İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.) Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti 1 1 9 9 8 7 6 4 Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 8 7 6 4 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
13 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17 16 14 13 12 11 1 9 8 2M1 2M 2M9 26M1 26M 26M9 27M1 27M 27M9 28M1 28M 28M9 29M1 29M 29M9 21M1 Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı, Vakıfbank İşgücüne Katılım Oranı 26, 2, 24, 23, 22, 21, 2, 19, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 İşgücü Arzı İstihdam Edilenler Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı.. 4. 4. 3. 3. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 3 2 2 1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 3 2 1 49 48 47 46 4 İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=1) 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 11 1 9 9 8 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İş Arayanların Sayısı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Sanayi İstihdam Endeksi
14 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri, 4, 4, 3, 3, 2, 2, 1, 1, 1. 113. 111. 19. 17.. 13. 11. 99. 97. 9. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ 2 2 1 İthalat İhracat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 1 2 3 4 6 7 8 9 Dış Ticaret Dengesi Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İthalat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İhracat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6 4 14 24 34 44 4 Oca.3 Ağu.3 Mar.4 Eki.4 May. Ara. Tem.6 Şub.7 Eyl.7 Nis.8 Kas.8 Haz.9 Oca.1 Cari İşlemler Dengesi (Yıllık milyon dolar) 3 2 1 1 2 3 4 6 Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar sağ eksen) 4 3 2 1 1 2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Doğrudan Yatırımlar (12 aylık milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık milyon dolar)
16 TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 1 11 1 9 9 8 8 7 7 6 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 Ara.3 Haz.4 Ara.4 Haz. Ara. Haz.6 Ara.6 Haz.7 Ara.7 Haz.8 Ara.8 Haz.9 Ara.9 Haz.1 Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 1999Q1 1999Q4 2Q3 21Q2 22Q1 22Q4 23Q3 24Q2 2Q1 2Q4 26Q3 27Q2 28Q1 28Q4 29Q3 Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim) CNBC e Güven Endeksleri Krediler 2.. 1... 8 7 6 4 3 2 1 17 13 1 9 7 3 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Oca.2 Eki.2 Tem.3 Nis.4 Oca. Eki. Tem.6 Nis.7 Oca.8 Eki.8 Tem.9 Nis.1 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 CNBC e Tüketici Güven Endeksi Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı CNBC e Tüketim Endeksi Kaynak:BDDK Bireysel ve Ticari Krediler Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:BDDK
17 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları. 1. 2. 3. 4.. 29. 27. 2. 23. 21. 19. 17.. 6. Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Bütçe Dengesi (12 Aylık milyar TL) Mar.1 Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Bütçe Gelirleri (12 aylık milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık milyar TL) Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge 4 8 3 2 48 38 28 18 2 3 8 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Nis.1 2 Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku 48. 36. 12. 46. 44. 42. 4. 38. 36. 34. 32. 3. 34. 32. 3. 28. 26. 24. 22. 2. 11. 1. 9. 8. 7. 6. Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.6 Ara.7 Mar.7 May.8 Haz.7 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Oca.1 Haz.1 Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Oca.1 Haz.1 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1,Vakıfbank Vergi Gelirleri (Reel yıllık %) Faiz Dışı Denge (12 aylık milyar TL) Toplam Borç Stoku (milyar TL) İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL sağ eksen) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
18 Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 21 22 23 24 2 26 27 28 29 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3 2 2 1 22 23 24 2 26 27 28 29 TCMB (milyar TL sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL) 2.. 1... Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 3 3 2 2 1 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nisan 1 2 2 1 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nisan 1 Reel Faiz Nominal Faiz Para Arzı 6 4 4 3 3 2 2 1 11 1 9 8 7 6 Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%),Vakıfbank M2 (milyar TL) M3 (milyar TL) M1 (milyar TL sağ eksen)
19 Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y/y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y/y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 3.2 1.1 2.9.2.4 Euro Bölgesi.6 1.4.6 1. 14. Almanya 1.6 1.1 4.8 1 1 Fransa 1.2 1. 1. 1. 39. İtalya 1.1 1.7 3.4 1..6 Macaristan.1.3.4.2 29.3 Portekiz 1.8 1.2 1.1 1. 42. İngiltere 1.6 3.2 1.3. 22. Japonya 4.6.7 2.8.1 43.2 Çin 1.3 2.9 7.8.31 18. Rusya 2.9. 3.2 7.7 Hindistan 8.6 13.73 2.41 4. Brezilya 8.9 4.6 1.6 1.7 114.7 G.Afrika 1.6 4.2 3.2 6. 14. Türkiye 11.7 7.8 2.3 6. 88.4 Beklentiler 21 IMF Beklentisi Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH (Nisan 21) Gelişmiş Ülkeler 2.32 1.49.44 8.39 Gelişmekte Olan Ülkeler 6.34 6.19 2.7 Tüm dünya 4.21 3.67 ABD 3.1 2.13 3.29 9.41 92.6 Euro Bölgesi.96 1.13.3 1.2 Almanya 1.21.91.4 8.62 76.7 Fransa 1.2 1.2 1.92 9.98 84.24 İtalya.84 1.4 2.79 8.7 118.63 Macaristan.16 4.28.42 Portekiz.29.84 8.97 11. İngiltere 1.33 2.72 1.66 8.2 78.19 Japonya 1.89 1.4 2.84.7 227.77 Çin 1.4 3.12 6.23 Rusya 4. 7..14 Hindistan 8.77 13.16 2.17 Brezilya.49.1 2.91 G.Afrika 2.9.78 4.9 TÜRKİYE.2 9.73 3.98
2 Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 28 29 En Son Yayımlanan 21 BEKLENTİ Reel Ekonomi GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 9 144 93 974 243 28 (21 1. Çeyrek) GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %).7 4.7 11.7 (21 1. Çeyrek) %6. Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) 17.8 9. 1.2 (Haziran 21) %7. 7 Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 74.7 (Temmuz 21) %7. İşsizlik Oranı (%) 13.6 13. 12. (Nisan 21) %11.2 Fiyat Gelişmeleri TÜFE (Yıllık % Değişim) 1.6 6.2 7.8 (Temmuz 21) %7.9 ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11.93 8.24 (Temmuz 21) %8.7 Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 83,38 17,1 1,12 (23.7.21) M2 434,2 494,24 34,71 (23.7.21) M3 48,383 2,674 61,799 (23.7.21) Emisyon 3,468 34,289 4.628* (23.7.21) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 7,7 7,689 74,2 (3.7.21) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma). 6. 6. (6.8.21) %6. TRILIBOR O/N. 6. 6. (6.8.21) Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 41,947 13,84 2.997 (Mayıs 21) 3, İthalat 193,821 134,41,18 (Haziran 21) İhracat 14,799 19,672 9,67 (Haziran 21) Dış Ticaret Açığı 3,22 24,729,619 (Haziran 21) 7, Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 28.898 2,6 18,448 (Haziran 21) Bütçe Giderleri 22.967 267,27 23,894 (Haziran 21) Bütçe Dengesi 17.69 2,2,446 (Haziran 21),34 Faiz Dışı Denge 33.92 986 2,13 (Haziran 21) 6,716 Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 33. 343.1 (Haziran 21) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL). 111.4 1.4 (Haziran 21) Kamu Net Borç Stoku 271.6 32.9 (29 3. Çeyrek) *Emisyon verisi olarak para arzının içindeki dolaşımdaki para verisi bundan sonra alınacaktır.
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 312-4 7 87 Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 312-4 84 8 Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 312-4 84 89 Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkars@vakifbank.com.tr 312-4 84 88 Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr 312-4 84 93 Seda Meyveci Araştırmacı seda.meyveci@vakifbank.com.tr 312-4 84 8 Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 312-4 84 87 Selin Düz Araştırmacı selin.duz@vakifbank.com.tr 312-4 84 93 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 312-4 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 312-4 84 82 Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 312-4 84 9 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr 312-4 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar