Ekonomi Bülteni, Sayı: 8 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Deniz Bayram 1
DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler ABD de Ocak ayında TÜFE, yıllık bazda %2.5 (Beklenti: % 2.4, Aralık 2016: %2.1), aylık bazda %0.6 (Beklenti:%0.3, Aralık 2016: %0.3) arttı. Aynı dönemde çekirdek TÜFE deki (Gıda ve enerji fiyatları hariç TÜFE) artış aylık bazda %0.3, yıllık bazda %2.3 oldu. Enerji fiyatları aylık %4 artarken, gıda fiyatları %0.1 arttı. Çekirdek TÜFE deki artış ise büyük ölçüde giyim ve yeni taşıtlardan kaynaklandı. Fed in yakından takip ettiği yıllık çekirdek kişisel tüketim harcamaları (PCE) enflasyonunun Ocak ayında Aralık ayındaki %1.7 lik artışının üzerine çıkarak Fed in %2 hedefine biraz daha yaklaşabileceğine işaret ediyor. Buna ek olarak, hafta içinde Fed başkanı Yellen ve diğer Fed üyelerinin yaptığı şahin açıklamaların etkisiyle Fed in yakın tarihte faiz artırma ihtimali yükselmiş durumda. Yellen, Salı günü yaptığı açıklamada enflasyonunu %2 hedefine yaklaşmakta olduğunu, ekonominin büyümeye ve istidamın güçlenmeye devam edeceğini, parasal genişlemenin gereğinden uzun sürmesinin makul olmadığını ve beklentiler çerçevesinde önümüzdeki toplantılarda faiz artırımının değerlendirilmesinin uygun olduğunu ifade etti. Yellen in açıklamaları ve TÜFE verisinin ardından Bloomberg anketine göre Fed in Mart ayında faiz artırma ihtimali bir önceki hafta %28 den %34 e yükselirken, Mayıs ayına kadar faiz artırma ihtimali de %46 dan %56 ya yükseldi. Opsiyon fiyatlamaları ise Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere iki faiz artırıma işaret etmeyi sürdürüyor. Euro Bölgesi 4. çeyrekte mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre bir önceki çeyreğe göre %0.4 büyüdü. Euro Bölgesi nde ilk gerçekleşmelerde 4. çeyrekte % 1.8 olan yıllık büyüme ise %1.7 ye revize edildi. Büyümenin aşağıya revize edilmesinde Aralık ayında zayıf gelen sanayi üretimi verileri etkili oldu. Avrupa nın büyüme motoru olan Almanya da mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretimi Aralık ayında Kasım ayına göre %3 daralırken, Euro Bölgesi genelinde sanayi üretimi Kasım ayına göre %1.6 geriledi. Aşağı yönlü revizyona rağmen, Brexit sonrası ekonomik büyüme oranlarında ciddi düşüş beklenen Euro bölgesi ekonomisinde 2016 nın son çeyreğinde ılımlı toparlanma devam etmiş durumda. 2017 yılı beklentileri ekonomik performansın 2016 ya benzer şekilde gerçekleşeceği yönünde. Japonya da ekonomik büyüme 4. çeyrekte yavaşladı. Japonya ekonomisi 4. çeyrekte bir önceki çeyreğe %0.3 olan beklentilerin altında %0.2 büyüdü. Yıllık büyüme %1.1 olan beklentilerin altında %1.0 olarak gerçekleşti. Japonya ekonomisi yılın 3. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %0.3, yıllık bazda ise %1.4 büyüme göstermişti. 4. Çeyrekte büyüme hızının yavaşlamasında iç tüketimdeki durgun seyir etkili oldu. 3. çeyrekte %0.3 artış gösteren hanehalkı tüketimi yılın son çeyreğinde değişim göstermedi. Büyümeye katkı ihracat ve özel tüketim yatırımlarından geldi. İhracat bir önceki çeyreğe göre %2.6 artarken, 3. çeyrekte %0.4 daralan özel sektör yatırımları %0.9 artış gösterdi. Özel sektör yatırımlarında son çeyrekte yaşanan toparlanma ihracatın olumlu performansı kaynaklanıyor. Diğer taraftan, ABD nin uluslararası ticarette atmayı planladığı korumacı Japonya nın ihracat performansı üzerinde belirsizlik yaratıyor. Öte yandan Japon Merkez Bankası nın parasal genişleme adımları iç talepte canlanmayı sağlamakta hala hedeflenen seviyeye ulaşabilmiş değil. 2017 Japonya ekonomik görünümünde küresel politik gelişmelerin önemli etkisi olması beklenebilir. 2
DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Cari Denge, Aralık 2016 Aralık ayında cari denge, 4.27 milyar $ açık verdi. (Bloomberg Beklenti: 4.50 milyar $ cari açık) Yıllık cari açık ise Kasım daki 33.4 milyar $ seviyesinden (GSYH'ye oranı %3.9) 32.6 milyar $ seviyesine (GSYH'ye oranı %3.8) geriledi. Finansman tarafına bakıldığında; Aralık ayında doğrudan yatırımlarda 1.5 milyar $ giriş gerçekleşti. 2016 yılında, bir önceki seneye göre %28 düşüşle 8.9 milyar $ doğrudan yatırım girişi gerçekleşti. Diğer yatırımlar kaleminde 4.3 milyar $ lık, portföy yatırımlarında ise 1.9 milyar $ lık çıkış yaşandı. Hisse senedi piyasasına aylık 118 milyon $ giriş yaşanırken, 12 aylık toplam çıkış 823 milyon $ seviyesine yükseldi. Yurtiçi devlet borçlanma senedi piyasasında aylık 0.4 milyar $ çıkış yaşanırken, 2016 da toplam 0.8 milyar $ çıkış yaşandı. 2016 yılında şirketlerin uzun vadeli borç çevirme oranı %146.7 seviyesine, bankaların uzun vadeli borç çevirme oranı ise %109.2 seviyesine gerilemiş durumda. Yurtdışından sağlanan kredilerde Aralık ayında, bankalar 594 milyon $ ve diğer sektörler 989 milyon $ net geri ödeme gerçekleştirdi. 2016 yılında bankalar yurtdışında, toplamda 3 milyar $ kredi geri ödemesi gerçekleştirirken, reel sektör 9.7 milyar $ kredi kullandı. Net turizm gelirlerinde düşüş yavaşlayarak devam etti ve aralık ayında 0.7 milyar $ oldu (Aralık 2015: 0.7 milyar $). 2016 da net turizm gelir kalemi %38 azaldı ve 13.2 milyar $ a geriledi. Gelirlerde %34 ve giderlerde %19 oranında azalma yaşandı. Enerji dengesindeki iyileşme Aralık ayında hız kaybederek devam etti. Yıllık enerji açığı Kasım ayındaki 24.0 milyar $ seviyesinden, 23.9 milyar $ seviyesine geriledi. Net Hata Noksan kaleminde bu ay 1.96 milyar $ lık giriş yaşandı ve 2016 daki giriş 11.1 milyar $ seviyesine yükseldi. Rezerv varlıklarda Aralık ayında aylık bazda 7.0 milyar $ düşüş yaşandı. Özellikle Euro Bölgesi ekonomisinde ekonomik aktivitenin olumlu devam etmesi ile ihracatta yaşanan toparlanma cari açığa olumlu katkı yapmaya devam ediyor. Euro Bölgesi ekonomilerine dair öncü göstergelerin ekonomik aktivitede olumlu seyrin devamına işaret etmesi ve kurun zayıf seyri, ihracatta artışa ve cari açıkta iyileşme sağlamasına devam etmesine yardımcı olabilir. Öte yandan turizm ve enerji fiyatlarındaki gelişmeler cari denge üzerinde baskı yaratabilir. Bütçe Dengesi, Ocak 2017 Ocak ayında merkezi yönetim bütçe dengesi 11.4 milyar TL, faiz dışı denge 18.0 milyar TL fazla verdi. Bütçe gelirleri Ocak ayında geçen seneye göre %26 artış gösterdi. Vergi gelirleri Ocak 2016 daki 39.7 milyar TL seviyesinden 58.8 milyar TL seviyesine yükseldi. Dahilde alınan KDV önceki yılın aynı ayına göre %19.7, ithalde alınan KDV %43.5, ÖTV %21.9 arttı. Gelir vergisi %10.5 yükseldi. Bütçe harcamalarındaki artış ise %11 seviyesinde kısıtlı kaldı. Faiz dışı harcamalar %10, faiz harcamaları %17 artış gösterdi. Personel giderlerinde, enflasyonun üzerinde, %16.3 artış gözlemlendi. Mal ve hizmet alım harcamaları %5.2, cari transferler %14.2, sermaye giderleri (toplam harcamalardaki payı % 0.8) %53.3 arttı.12 aylık kümülatif bütçe dengesi 22.0 milyar TL açık, faiz dışı denge ise 29.2 milyar TL fazla verdi. 12 kümülatif bütçe açığı/gsyh oranı %0.8 seviyesinde, faiz dışı fazla/gsyh oranının ise %1.0 seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk ayında geçmiş senelere paralel olarak bütçe harcamalarında kısıtlı artış yaşanmış durumda. Fakat kamu harcamaları ile büyüme oranına destek verme hedefi doğrultusunda yılın geri kalanında bütçe harcamalarında hızlı artışlar gerçekleşebilir. Türk ekonomisi için önemli bir çıpa olan mali disiplinden ödün verilmeden kamu harcamaları ile büyümeye destek verilmesi hedefleniyor. 2017 yılında bütçe gerçekleşmeleri, hükümetin 2016 da açıkladığı mali genişleme adımları sebebiyle yüksek önem teşkil edecek. -10-30 -50-70 -90-110 12 Aylık Kümülatif Cari Denge (milyar $) -11-37 -39-32 -33-45 -48-44 -1.8% -64-74 -3.7% -3.8% -5.5% -5.1% -4.7% -5.8% -5.5% -6.7% -8.9% Cari Denge Cari Denge/GSYH* 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ara.16 1% -1% -3% -5% -7% -9% -11% -13% -15% 3
H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Geçtiğimiz hafta TL varlıklar değer kazandı. USD, yen ve euro libor faizleri yatay seyretti. Küresel hisse senetleri değer kazandı. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 17:00 itibarı ile güncellenmiştir. 4
Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Gösterge tahvil getirisi %11.45 seviyesinde. Küresel para birimleri dolara karşı ağırlıklı olarak değer kazandı. Tarım ürünleri ve madenler değer kazandı. VIX endeksi yükseldi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 17:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5
DenizBank Ekonomi Bülteni Veri Akışı Haftalık Veri Takvimi Ülke Veri Saat Beklenti Gerçekleşen Önceki Revize Önem 20 Şubat Pazartesi Türkiye Tüketici Güven Endeksi (Şubat) 10:00 -- -- 66.9 66.93 Orta 21 Şubat Salı Almanya PMI Hizmet (Şubat, Geçici) 11:30 53.6 -- 53.4 -- Orta Almanya PMI İmalat (Şubat, Geçici) 11:30 56.1 -- 56.4 -- Orta Euro Bölgesi PMI Bileşik (Şubat, Geçici) 12:00 54.3 -- 54.4 -- Orta Euro Bölgesi PMI Hizmet (Şubat, Geçici) 12:00 53.7 -- 53.7 -- Orta Euro Bölgesi PMI İmalat (Şubat, Geçici) 12:00 55 -- 55.2 -- Orta ABD PMI İmalat (Şubat, Geçici) 17:45 54.7 -- 55 -- Orta ABD PMI Hizmet (Şubat, Geçici) 17:45 55.7 -- 55.6 -- Orta 22 Şubat Çarşamba Almanya IFO Beklenti Endeksi (Şubat) 12:00 103 -- 103.2 -- Orta Almanya IFO İş ortamı endeksi (Şubat) 12:00 109.7 -- 109.8 -- Orta İngiltere GSYH (Yıllık Değişim, %) (4. Çeyrek, Geçici) 12:30 2.20% -- 2.20% -- Yüksek İngiltere GSYH (Çeyreklik Değişim, %) (4. Çeyrek, Geçici) 12:30 0.60% -- 0.60% -- Yüksek Euro Bölgesi TÜFE (Yıllık Değişim, %) (Ocak, Nihai) 13:00 1.80% -- 1.80% 1.10% Orta Türkiye Kapasite Kullanım Oranı (Şubat) 14:30 -- -- 75.50% -- Orta Türkiye Reel Kesim Güven Endeksi (Şubat) 14:30 -- -- 97 -- Orta ABD İkinci El Konut Satışları (Ocak) 18:00 5.55m -- 5.49m -- Orta ABD FED Toplantı Tutanakları 22:00 -- -- -- -- Orta 23 Şubat Perşembe Almanya Tüketici Güveni (Mart) 10:00 10.2 -- 10.2 -- Orta Almanya GSYH (Çeyreklik Değişim, %) (4. Çeyrek, Nihai) 10:00 0.40% -- 0.40% -- Yüksek ABD Haftalık İşsizlik Başvuruları (18 Şubat) 16:30 -- -- 239k -- Orta 24 Şubat Cuma ABD Michigan Üniversitesi Güven Endeksi (Şubat, Nihai) 18:00 96 -- 95.7 -- Orta ABD Yeni Konut Satışları (Aylık Değişim, % ) (Ocak) 18:00 7.30% -- -10.40% -- Orta ABD Yeni Konut Satışları (Ocak) 18:00 575k -- 536k -- Orta Not: Tüm veriler ve beklentiler Bloomberg den alınmıştır. 6