İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 1 1. BÖLÜM ÖRGÜTLERDE EĞİTİM VE GELİŞTİRME: GİRİŞ, TANIMLAR VE KAVRAMLAR... 9 İNSAN KAYNAKLARININ EĞİTİM VE GELİŞTİRİLMESİNE GİRİŞ... 9 Eğitim Neden Önemlidir?... 10 Değişim, Değişim Baş Döndüren Değişim... 12 KAVRAMLAR... 14 Eğitim (Training) Nedir?... 14 Öğrenme (Learning)... 17 Geliştirme (Development)... 18 Education ve Training... 19 Eğitimci Kimdir, Ne Yapar?... 19 Eğitim ve Geliştirme Alanı... 21 2. BÖLÜM ÖĞRENME... 35 Kavram: Öğrenme... 35 Davranış Değişikliği Olarak Öğrenme: Davranışçı Öğrenme Teorileri... 36 Anlama Olarak Öğrenme: Bilişsel Öğrenme Teorileri... 38 Bilginin Bireysel Olarak Oluşturulması Olarak Öğrenme: İnşacı Öğrenme Teorileri... 38 Sosyal Bir Pratik Olarak Öğrenme: Sosyal Öğrenme Teorileri... 40 Etkili Bir Öğrenme Türü Olarak Örnek Alma (Modelling)... 41 Eğitimcinin Rolü... 41 Öğrenmenin Üç Niteliği... 43
viii Ç a l ı ş m a H a y a t ı n d a E ğ i t i m v e G e l i ş t i r m e 3. BÖLÜM BİLGİ YÖNETİMİ VE EĞİTİM VE GELİŞTİRME AÇISINDAN ÖNEMİ... 45 Bilgi Yönetimi... 45 Tanımlar... 46 Bilgi Yönetiminin Çok Disiplinli Doğası... 47 BY deki Amaç... 48 Kavramlar: Veri, Enformasyon, Bilgi ve Hikmet... 48 İK nin BY ye Katkıları... 51 Değişim Çağında Öğrenen Örgüt... 52 Bireysel Öğrenme... 52 Takım Düzeyinde Öğrenme (Team Learning)... 53 Örgütsel Öğrenme Türleri... 54 Tek Etaplı Öğrenme... 54 Çift Etaplı Öğrenme... 54 İkincil Öğrenme... 54 BİLGİ YÖNETİMİ ARAÇLARI... 55 4. BÖLÜM YETİŞKİNLER VE EĞİTİM... 67 GİRİŞ: Yaşlılar Değişime Kapalı Mı, Kim Demiş!... 67 Yaşlıların Öğrenme Biçimi... 68 Geleneksel Yaklaşım Yetişkinler İçin Uygun Mu?... 69 Öğrenenler Olarak Yetişkinler... 70 BİR YETİŞKİN ÖĞRENME TEORİSİ: JACK MEZIROW VE YETİŞKİN ÖĞRENMESİNİN ÜÇ DÜZEYİ... 72 Araçsal Öğrenme... 73 İletişimsel Öğrenme... 74 Özgürleştirici Öğrenme ya da Referans Çevrelerinin Değişimi... 76 5. BÖLÜM ÖĞRENMEYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER... 83 Örgüt Kültürü ya da İş ve İnsanları Yönetmenin Yeni Teknolojisi... 83 Grup ve Sosyal Süreçler... 84 Öğrenme Tarzları ve Öğrenmeyi Öğrenmek... 84 Öğrenme Fırsatları... 90 Kişilik ve Öğrenme... 92
6. BÖLÜM İ ç i n d e k i l e r ix ÖĞRENME ENGELLERİ... 99 Dil ve Konuşma Engelleri... 99 Psikolojik Engeller... 100 Eğitimciye Atfedilebilecek Engeller... 102 Çevresel Engeller... 103 Öğrenmede Dikkat Süresi... 103 Öğrenme Engelleri Anketi... 103 7. BÖLÜM EĞİTİM İHTİYAÇ ANALİZİ... 109 EĞİTİM İHTİYACININ ANALİZİ... 110 Anlam... 111 İhtiyaç Analizinin Amaçları / Nedenleri?... 112 Örgütsel Analiz... 116 PESTLE Analizi... 116 SWOT Analizi... 118 Kişi Analizi... 118 Görev Analizi... 122 İhtiyaç Analizi Yaparken Karşılaşılabilecek Sorunlar... 125 8. BÖLÜM EĞİTİM TASARIMI... 131 Kurs Öncesi ve Esnasında İçeriğin Doğrulanması... 131 Amaçları Belirlemek... 133 Bir Eğitim Planı Geliştirmek... 135 İyi Bir Tasarım İçin Stratejiler... 144 9. BÖLÜM GELİŞTİRME: SUNUM MATERYALİ VE KATILIMCI MATERYAL HAZIRLAMA... 147 Sunum Materyali Hazırlama... 147 Katılımcı Materyal Hazırlama... 154
x Ç a l ı ş m a H a y a t ı n d a E ğ i t i m v e G e l i ş t i r m e 10. BÖLÜM EĞİTİM TRANSFERİ... 161 SUNUM YAPARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR... 161 Sunumdan Önce... 161 Sunum Yapma... 166 Sunumunuzu İlginçleştiriniz... 166 Benzetmeler, Metaforlar ve Mizah Kullanımı... 167 EĞİTİM TRANSFER TEKNİKLERİ... 167 Ders... 167 Ders Anlatma ile İlgili Bazı Hususlar... 170 Anlatım Tekniğine Alternatifler... 171 Yerleşim Düzeni... 172 Grup Tartışmaları... 174 Alıştırma Yapmak... 176 Grup Dinamiklerini Okumak... 177 Zorluklarla Başa Çıkma... 180 11. BÖLÜM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME... 183 Nelerin Değerlendirileceğini Belirlemek... 184 Değerlendirmenin Amacı... 184 Değerlendirme İçin Gerekli Bilgiyi Belirlemek... 185 Değerlendirme Metodunu Belirlemek... 187 Değerlendirme araçlarını tasarlamak... 190 Bilgi Toplama... 193 Bilgiyi İnceleme... 193 Bulguları Paylaşma (geri bildirimde bulunma) ve Tavsiyelerde Bulunma... 194 Kayıtlar... 195 12. BÖLÜM EĞİTİM BÜTÇESİ... 201 Bütçe Giderlerini Hesaplamak... 205 Bütçeyi İzlemek... 207
13. BÖLÜM İ ç i n d e k i l e r xi E-ÖĞRENME... 211 Öncelikle Tanımlar... 213 Gerekçeler... 214 Etkili E-Öğrenme... 216 E-Öğrenme Türleri... 216 Eğitimde Sosyal Medya Kullanımı... 217 E-Öğrenmenin Avantaj ve Dezavantajları... 223 14. BÖLÜM ETKİLİ EĞİTİM İÇİN İPUÇLARI... 225 Başlangıç... 225 Katılımı Teşvik Etme... 227 Ders Salonunda Zaman Tasarrufu... 228 Küçük Gruplar Oluşturmak... 230 Eğitimde Mizah... 231 KAYNAKLAR... 233