KAS Klinik Önem Doç.Dr.Vatan KAVAK
Hareket sisteminin temelini kaslar oluşturur. İnsan vücudunda 650 civarında kas bulunur. Kasların toplam ağırlığı bireyden bireye değişmekle birlikte, tüm vücut ağırlığının % 40-45 ini oluştururlar.
Çizgili kaslar:istemli hareket ederler. Düz Kaslar:İstemli çalışmayan ve yavaş kasılan kaslardır. Kalp kası:çizgili olmasına rağmen istem dışı çalışır.
Kasların Ortak Özellikleri 1.Uyarılabilme:Kendilerine yapılan bir uyarıya cevap verme özelliğine sahiptir.uyarıya kasılma şeklinde cevap verirler. 2.İletebilme:Kas-Sinir-Kas arasındaki uyarıyı sinaps yolu ile yani sinir sistemi yolu ile iletebilme özelliğine sahiptir. 3:Kasılabilme:Yapılan uyarılara cevap kasılma şeklindedir. A-İzometrik Kasılma:Uzunluğu sabit kalan,gerimi artan,statik kasılmadır.tüm doğal kasılmaların başlangıcını oluşturur. B-Konsantrik Kasılma:Kasın gerimi aynı kalırken,boyu kısalır.yani,kısalarak meydana gelen bir kasılma türüdür.vücut geliştirme çalışmasında bu tip kasılmalar iyi bir örnektir.aynı zamanda bu kasılmaya,izotonik kasılma adı verilir. Genellikle insanın kassal aktiviteleri,izometrik ve izotonik kasılmaların birbiri ardına yapılmasından veya her ikisinin birlikte uygulanmasından oluşur.kasılmaların birlikte olması,yani kasın hem geriminin hem de uzunluğunun değişmesine Oksotonik Kasılma denir. C-Eksantrik kasılma:dinamik bir kasılmadır.kasın gerimi artarken,boyu uzar,yani konsantrik kasılmanın aksine,uzayarak oluşan bir kasılmadır. D-İzokinetik kasılma:bir egzersizin tümünde,sabit hızda,maximal ölçüde yapılan kasılmadır. E-Tetanik kasılma:istemli hareketlerimiz,genellikle devamlı,yani tetanik kasılmalar şeklindedir.kasa gelen ve tek bir uyaranın oluşturduğu kasılma bitmeden arka arkaya sık sık uyaranlar verilirse,kas gevşemeye zaman bulamaz ve devamlı kasılma posizyonundadır.tetanik kasılmanın meydana geldiği en düşük uyaran frekansına Kritik Frekans adı verilir.
Kasların Ortak Özellikleri 4-Elastik olma:kası istirahat uzunluğundan daha öteye gerip,uzatırsak bir direnç ile karşılaşırız. 5.Viskoz Kitle olma:kaslar,şeklini değiştirmek isteyen kuvvetlere karşı iç sürtünmeler nedeni ile direnç gösterirler.kasa uygulanan kuvvet ile kasın direnmesi arasındaki denge hemen değil,ancak bir zaman sonra meydana gelir.bu durum kasların Vizkozite özelliğidir.
Kasın Yapısı Kas dokusu fibrillerden oluşur. 10-15 fibril uzunluğuna bir araya gelerek fibril demetlerini,yani fasikülleri oluştururlar. Fasiküller birbirlerine bağ doku vasıtası ile bağlanmaktadır.bunlara TENDON denir. Fibriller,sayıları birkaç yüz ile birkaç bin arasında değişen,1-2 mikron çapında Myofibrillerden oluşurlar. Her bir miyofibril,yan yana uzanan 1500 kadar miyozin ve 3000 kadar aktin filamanından meydana gelir.miyozin flamaları kalın,aktin flamaları incedir. Vücut geliştirme çalışmalarında,fibril kalınlıkları artar,sayılarında ise bir artış meydana gelmez.fibril kalınlığının artması,kaslarda ölçü ve kuvvet artışı sağlar.buna kaslarda büyüme Hipertrofi aksine zayıflamasına Atrofi denir. Egzersiz esnasında,yavaş kasılan fibriller kırmızı renkli ve dayanıklıdırlar.süratli kasılanlar ise,beyaz renkli ve kuvvet fibrilleridirler.
Kas-Sinir Koordinasyonu Kasların sinirler ile koordinasyonunda üç tip sinir etkilidir. 1-Motor sinirler 2-Duyusal sinirler 3-Sempatik sinirler Merkezi sinir sisteminden gelen emirler,istemli veya refleks yolu ile bu sinir dalları tarafından kasa iletilir ve hareket oluşur. Kasılmaların derecesi,uyarılan motör sinir ünitesi sayısına,uyarım sıklığına ve zamanına göre değişir.
Kas Dayanıklığı ve Enerji Oluşumu Kas dayanıklığı, belli bir hareketi tekrar edebilme ve devam ettirebilme yeteneğidir. Bu yetenek;kasın karbonhidrat ve lipit depolarının uygun düzeyde olması ve bunların kas hücreleri tarafından kullanılabilmesi ile oluşur. Kasın dayanıklığını arttıran antremanların fizyolojik temeli,fitness çalışmalarıdır. Organizmanın canlılığını devam ettirebilmesi,enerji oluşumu ve kullanılması ile mümkündür.