Kassal Kasılma Tipleri

Transkript

1 Kassal Kasılma Tipleri İzometrik Kasılma Kassal gerim istirahate göre artar, Kasın boyu hafifçe kısalır, Bu kısalma tendonun gerimini arttırır, Ancak, kassal kısalma sonunda eklemde oluşması gereken hareket yönünün zıt yönüne doğru oluşan dirençler, kasın o anda ürettiği kuvvete eşit veya daha büyüktür. Bu nedenle kasın ürettiği kuvvet tendonun gerimini zıt yönlü dış direçleri yenebilecek kadar arttıramadığından, eklemde bir hareket oluşmaz. Bu dirençler ekstremitenin ağırlığı, dış yüklerin (kuvvetlerin) oluşturduğu direnç ve antagonist kasların kasılması sonucu oluşan direnç olabilir.

2 İzometrik Kasılma Gerim artar fakat eklem hareket ettirilemez.

3 Kassal Kasılma Tipleri Konsantrik Kasılma Kassal gerim istirahate göre artar, Bu kasılma tarzında kasta oluşan kuvvet, hareket yönünün zıt tarafına doğru oluşan dirençlerden daha büyüktür. Böylece, kasın boyunun belirgin bir şekilde kısalması ile hareket oluşur.

4 Isotonic contraction any contraction that creates a force and moves a load Konsantrik Kasılma

5 Konsantrik Kasılma Artan gerim hareket boyunca değişkendir; yük hareket eder.

6 Kassal Kasılma Tipleri Eksantrik Kasılma Kassal gerim istirahate göre artar, Bu kasılma tarzında kasta oluşan kuvvet, hareket hareket yönünün zıt tarafına doğru oluşan dirençlerden daha küçüktür, Böylece, kassal kasılma ile kasın boyunda kısalma çabaları yetersiz kalır, Kasın boyu kısalacağına, ters yönlü dış etkinin daha büyük olması nedeniyle, uzar.

7 Kassal Kasılma Tipleri İzokinetik Kasılma Hareketin hızı sabittir, İzokinetik Makinalar kullanılarak gerçekleştirilir, Bu makinalarda, hareket hızı tüm hareket genişliği boyunca sabit tutularak konsantrik ve eksantrik kasılmalar gerçekleştirmek mümkündür, Ayrıca, hareket hızı 0 /sn ye ayarlanarak izometrik kasılmalar da gerçekleştirilebilir /sn arasında istenilen çalışma hızları oluşturulabilir, Doğal egzersizlerden sadece yüzmede izokinetik kasılma kısmen sağlanabilmektedir.

8 KASILMA TİPLERİNİN BİRBİRLERİNE GÖRE AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI

9 İZOMETRİK KASILMANIN AVANTAJLARI Miyofibrillerin birbiri arasına fazla kaymasını gerektirmediği, kasta ve tendonda ani ve büyük uzunluk değişimlerine neden olmadığı için, kaseklem bütünlüğünü en az riske sokan kasılma tipidir, Özellikle kas,tendon,eklem, kemik yaralanmaları sonrası rehabilitasyon amacıyla sıklıkla kullanılır.

10 İZOMETRİK KASILMANIN AVANTAJLARI Kasta yapısal proteinlerin önemli oranda artmasına neden olur, İzometrik kasılmalar sırasında inersi olmadığından, kasılma sırasında birinci derece strain meydana gelse bile, yaralanma ikinci derece strain e dönmez.

11 İZOMETRİK KASILMANIN AVANTAJLARI Maksimum kuvvetin oluşturulabileceği en uygun açıda, tüm kasılma süresi boyunca, kasa maksimum yük uygulanabilir. İzometrik kasılmalar için geliştirilmiş özel egzersiz sistemleri mevcut olsa bile, basit ek dirençlerle veya herhangi bir alet kullanılmaksızın izometrik egzersizler yapılabilir.

12 İZOMETRİK KASILMANIN KONSANTRİK KASILMAYA GÖRE KUVVET GELİŞİM ÜZERİNE ETKİSİ Kuvvet gelişimi açısından konsantriğe göre farkı konusunda fikir birliği yoktur. Çalışmaların bazılarında izometriğin avantajlı olduğu bazılarında ise dezavantajlı olduğu saptanmıştır.

13 İNERSİ Bir cisim (yada vücudun bir parçası) hareket ettirilirken hareketin başında bir ivme kazanması, istenilen hıza ulaştığı zaman da, yükün kazandığı momentum ile kassta bir kasılma olmasa bile hareketin devam etmesidir.

14 STRAIN Birinci derece strain; kalıcı bir yaralanma olmaksızın, kas-tendon ünitesinin minimal hasarıdır. İkinci derece strain; Kas-tendon ünitesinin kısmi yırtığını ifade eder. % arasında ayrılma vardır. Üçüncü derece strain; kas-tendon ünitesinin tamamen yırtılmasıdır, nadiren görülür ve acil cerrahi müdahale gerektirir.

15 İZOMETRİK KASILMANIN DEZAVANTAJLARI Kasa hangi açıda maksimum kuvvetinin % 60 ından fazla yük biniyorsa, o eklem açısının 20 civarında gerçekleşecek hareketler için kuvvet gelişimi sağlar. Eklem hareket genişliği boyunca geçilecek tüm açılar için kuvvet gelişimi sağlayamaz. Örn: Diz fleksiyon (Leg Curl) hareketi diz 30 fleksiyonda yapılıyorsa, hamstring kas grubunun 10 ile 50 fleksiyon arasında üretebileceği kuvvet düzeyi gelişir. Bunu telafi etmek için değişik açılarda izometrik kuvvet egzersizleri kullanılabilir.

16 İZOMETRİK KASILMANIN DEZAVANTAJLARI Kasa hangi hızlarda dirence karşı çalışıyorsa o açısal hızlara yakın hızlarda üretebildiği kuvvetleri gelişir. İzometrik egzersizde hız olmadığından (0 /sn) ancak 0 /sn ile 180 /sn hızda gerçekleştirilen hareketler için kuvvet gelişimi sağlar. Sportif aktivitelerin çoğunda gereken yüksek hızlardaki kuvvet gelişimini sağlayamaz. Bundan dolayı yüksek güç gerektiren durumlarda başarıya katkısı olmaz. Örn: Diz ekleminin açısal hızı yürüyüş sırasında 240 /sn, sürat koşusunda ise 600 /sn civarındadır.

17 KONSANTRİK KASILMANIN AVANTAJLARI Kas fonksiyonları genelde izometrik ve konsantrik kasılmaların karışımı şeklindedir, konsantrik kasılmaların çoğu izometrik bir faz ile başlar. Bu nedenle, konsantrik egzersizler, izometrikler gibi, doğal kasılma tarzını kısmen taklit ederler.

18 KONSANTRİK KASILMANIN AVANTAJLARI Konsantrik egzersizler vücut ağırlığı, ek ağırlıklar veya basit direnç araçları kullanılarak, pek çok mekanda, fazla pahalı olmayan aletlerle yapılabilir. Kassal dayanıklılığı, maksimal dinamik kuvveti ve gücü arttırmada sık kullanılan kasılma tarzlarıdır. Bu özellikleri etkin bir şekilde geliştirmekle beraber, en etkili kasılma tarzı değillerdir.

19 KONSANTRİK KASILMANIN DEZAVANTAJLARI Maksimal konsantrik kuvveti geliştiren antrenmanlarda eklem hareket hızı 60 /sn yi nadiren geçer. Bu hızda yapılan direnç egzersizlerinde sadece düşük açısal hızlarda (0-180 /sn) üretilebilen kuvveti geliştirir. Sportif performanslarda gerekli olan yüksek açısal hızlarda üretilebilen kuvveti geliştirmez. Konsantrik kasılmada bir ağırlık hareket ettirildiğinden, işin içine inersi olayı girer. İnersinin yaratacağı iki dezavantaj vardır :

20 İNERSININ YARATACAĞI DEZAVANTAJLAR Hareket sırasında bir kas-tendon yaralanması olursa, istemli kasılma sonlandırılsa bile hareket pasif olarak devam edeceğinden ve kas-tendon ünitesinin boyu değişmeye devam ederek yaralanmanın büyümesine neden olabilir. Hareket açısı değiştikçe işe katılan motor üniteler değişeceğinden, sadece hareketin başlangıcında işe katılan MU ler yüksek dirençle karşılaşırlar ve sadece bunların kuvvetleri gelişir. Bu nedenle hareketin başlangıç noktasını takip eden ilk ± 20 lik hareket açısında devreye giren MU lerin kuvveti gelişir. Hareketin başında oluşan kuvvet ekleme bir momentum kazandırdıktan sonra hareketin tamamlanması için daha az miktarda kuvvet üretimi yeterli olacağından hareketin devamında devreye giren MU larda kuvvet gelişimi daha az olur (veya MİK nın % 60 ının altında kalıyorsa hiç olmaz)

21 İNERSININ YARATACAĞı YARATACAĞı DEZAVANTAJLAR Hareket sırasında bir kas-tendon yaralanması olursa, istemli kasılma sonlandırılsa bile hareket pasif olarak devam edeceğinden ve kas-tendon ünitesinin boyu değişmeye devam ederek yaralanmanın büyümesine neden olabilir. Hareket açısı değiştikçe işe katılan motor üniteler değişeceğinden, sadece hareketin başlangıcında işe katılan MU ler yüksek dirençle karşılaşırlar ve sadece bunların kuvvetleri gelişir. Bu nedenle hareketin başlangıç noktasını takip eden ilk ± 20 lik hareket açısında devreye giren MU lerin kuvveti gelişir. Hareketin başında oluşan kuvvet ekleme bir momentum kazandırdıktan sonra hareketin tamamlanması için daha az miktarda kuvvet üretimi yeterli olacağından hareketin devamında devreye giren MU larda kuvvet gelişimi daha az olur (veya üretilen kuvvet MİK nın % 60 ının altında kalıyorsa hiç olmaz).

22 EKSANTRİK KASILMANIN AVANTAJLARI Maksimum eksantrik kasılmalar sırasında maksimum konsantrik kasılmalara göre % daha fazla kuvvet üretilir (maksimal konsantrik kuvvetin % u). Bu nedenle maksimal kuvveti geliştirmede konsantrik kasılmalardan daha etkilidirler. Maksimal dinamik kuvvet konsantrik kasılma kuvveti ile belirlendiğinden, maksimal eksantrik kuvvete Supramaksimal kuvvet denir. Vücut ağırlığı ve serbest ağırlıklar ile pek çok mekanda, kolaylıkla yapılabilir.

23 EKSANTRİK KASILMANIN DEZAVANTAJLARI Kas yaralanmaları genellikle kasların yorulmuş olan aktif fibrillerinde, şiddetli eksantrik kasılmaların görüldüğü koşular ve atlamalar sırasında ortaya çıkarlar. Örneğin; sprinter ve atlayıcı atletlerde en sık rastlanan kas yaralanması olan Hamstring Strain idir ve bu yaralanma genellikle sürat koşusu yada sıçrama sırasında ayağın yerle temas anında (frenleme fazı) ortaya çıkan şiddetli eksantrik kasılmalar sonucunda meydana gelir.

24 Eksantrik Kasılmalar Neden Daha Büyük Sakatlanma Riski Oluştururlar? Kas eksantrik kasılma sırasında uzadığından kas fibrillerinde izometrik ve konsantriğe göre daha büyük bir gerim görülür ve miyofibril zedelenmesi daha fazla olur. Aynı nedenlerle tendondaki gerim de daha fazladır ve tendon yaralanması riski artar. Kastaki lokal ısı artışı diğer kasılma türlerinden daha fazladır. Bu da kas protein yapısını bozarak, kasın dış yüklere karşı dayanıklılığını azaltır. Hücre hasarına yol açan serbest oksijen radikalleri diğer kasılma türlerine daha fazla artar.

25 KAS-TENDON YARALANMALARININ ÖNLENMESİ İÇİN EKSANTRİK KUVVET GELİŞTİRİLMELİDİR. MAKSİMAL DİNAMİK KUVVET GELİŞİMİ İÇİN EKSANTRİK KUVVET ÇALIŞILABİLİR.

26 İZOKİNETİK KASILMANIN AVANTAJLARI Kas Tendon yaralanmalarının önlenmesinde ve tedavisinde en uygun egzersizler izometrik ve izokinetik tarzda egzersizlerdir. Sportif performans için gerekli kuvvet, güç ve kassal dayanıklılık gelişimi açısından izometrik ve konsantriğe göre daha uygundur.

27 İZOKİNETİK KASILMANIN AVANTAJLARI İzokinetik makinalarda, kişi ne kadar kuvvet üretiyorsa makine kasılmanın türüne göre (izometrik, konsantrik veya eksantrik) uygun bir kuvvet düzeyiyle karşılık verir. İzometrik kasılma için başlangıçta üretilen kuvvete eşit; konsantrik kasılmada hareketin ilerlemesi ile geçilen her açıda kişinin ürettiği kuvvetten az; eksantrik kasılmada ise kasılmanın başlangıcından itibaren geçilen tüm açılarda kişinin ürettiği kuvvet düzeyinden fazla bir kuvvet makine tarafından hassas bir şekilde üretilir.

28 İZOKİNETİK KASILMANIN AVANTAJLARI Böylece hareket sırasında geçilen tüm açılarda (tüm eklem hareket genişliği boyunca) o eklem açılarında üretilebilecek kuvvet artar. İzokinetik dinamometrenin ürettiği kuvvet miktarı ile kişinin ilgili kaslarının ürettiği kuvvet arasındaki fark ne kadar büyükse hareket hızı o kadar büyüktür (Belirlenen hareket hızı büyükse fark da büyük olacaktır). 0 ile 600 /sn arasındaki açısal hızlarda çalışma hızı önceden belirlenebilir. Sistem çalışılan bu hızda kişinin üretilebileceği kuvvet düzeylerine uygun bir dirençle karşılık verir. Böylece, istenilen hızlarda maksimal kuvvet/güç gelişimi sağlanabilir.

29 İZOKİNETİK KASILMANIN AVANTAJLARI İzokinetik kasılmada inersi söz konusu olmadığından yaralanma riski konsantrik ve eksantriğe göre düşüktür. İzokinetik-eksantrik kasılmada kas uzaması ani ve büyük bir hızda olmadığından (hız ayarlanabilir) eksantriğe göre yaralanma riski düşüktür.

30 İZOKİNETİK KASILMANIN DEZAVANTAJLARI Sporcuyu motive etmezseniz izokinetik egzersiz sırasında maksimum efor sarfetmeyebilir. Sporcu ne düzeyde bir kuvvet/güç uygularsa uygulasın, sistem o sırada önceden belirlenmiş hızda hareket edeceğinden, sporcu kaytarmak isterse büyük çaba sarfediyormuş gibi yapabilir. Makineler kaslar arası koordinasyon gelişimi açısından dezavantajlıdır. Birden fazla eklem devreye girecek şekilde çalışılamaz. Her bir sette, tek bir eklemdeki agonist-antagonist kaslar çalışılabilir. Serbest ağırlıklarla çalışılırken ise doğru teknik uygulayabilmek için pek çok prime mover ve yardımcı kas uygun sıra ve kuvvet ile devreye girer.

31 İZOKİNETİK KASILMANIN DEZAVANTAJLARI İzokinetik direnç sistemleri çok pahalıdırlar. Fazla bakım gerektirirler ve bakım masrafları da yüksektir.