ULUSAL BİYOÇEŞİTLİLİĞİNİN VE GEN KAYNAKLARININ KORUNMASI HEDEFLERİ DOĞRULTUSUNDA BÜYÜK MEMELİ TÜRLERİNİN ARAŞTIRILMASI, KORUNMASI VE YÖNETİMİ Örnekleme Çalışmaları: Önemli Noktalar DNA ÇALIŞMASI Projenin öncelikli amacı DNA bankası kurulması olduğu için örnekleme ve miktar önemlidir. En iyi, yüksek kalite, temiz ve kırılmamış DNA pıhtılaşmamış kandan elde edilir. Heparinli vb tüplere alınmış kanlardan DNA eldesi proje için iyi değildir. MUTLAKA EDTA içeren tüplere kan alınmalı ve kan ters yüz edilerek tüp içindeki EDTA ile karıştırılmalıdır. 1
DNA ÇALIŞMASI Canlı yakalanmış hayvanlardan sizlere sağlanacak 2şer tane 10 ml.lik vakumlu EDTAlı tüplere veteriner yardımı ile kan alınmalıdır. DNA ÇALIŞMASI Ölü bulunmuş hayvanlardan karaciğer ya da etinden bir parça sizlere sağlanmış alkol içeren 50 ml.lik tüplere konmalıdır. 2
DNA ÇALIŞMASI Örnekler buzdolabında tutulmalı, buzdolabı yoksa soğuk ortamda muhafaza edilmelidir. Örnekler buzdolabında durdukça ara ara ters yüz edilmeli pıhtılaşma durumu kontrol edilmelidir. HÜCRE ÇALIŞMASI Hücre kültürü çalışmaları için ana materyal hayvanlardan alınan doku parçalarıdır. Bu doku parçaları kulak ve kas dokusu olabilir. Eğer hayvanlar canlı ise kulak makası ile kulaktan alınan küçük bir parça yeterlidir. Hayvan ölü olarak ele geçmişse kulak ve kas dokularından parçalar alınabilir. 3
HÜCRE ÇALIŞMASI HAZIRLANMASI GEREKEN SOLÜSYONLAR DPBS (Ca ve Mg Free) : Toz ve sıvı halde satışı yapılmaktadır. Sigma D8537 katalog numaralı DPBS hazır sıvı haldedir. Steril edilmiştir. SİGMA D5652 (1 LX10) katalog numaralı DPBS ise toz haldedir. 1 litre için hazırlanmış olan şişeler, ultra saf su içinde çözülür. ph ayarlaması yapılarak 7,2-7,3 arasına sabitlenir. Hazırlanan solüsyon laminar kabin altında 0,22 µm lik filtre ile sterilize edilir. Kullanıma kadar +4 C de saklanır. Antibiyotik Solüsyonu: SİGMA A 5955 katalog numaralı ürün kullanılmalıdır. -20 C de saklanan ürün kullanım öncesi çıkarılarak çözülmesi sağlanır. Çözülen solüsyon +4 C de saklanır. HÜCRE ÇALIŞMASI Arazi öncesinde; laminar kabin içerisinde DPBS içerisine %5 Antibiyotik eklenerek 15 ml lik tüpler içerisine her birinde 10 ml olacak şekilde bölünür. Hazırlanan tüpler buz kalıpları ile birlikte saklama kabına yerleştirilmelidir. 4
HÜCRE ÇALIŞMASI Doku parçaları alınırken en önemli nokta sterilizasyondur. Bunun için doku parçaları alınmadan önce bölgenin %70 alkol ile mutlaka temizlenmesi, dokuyu almaya yarayan cerrahi setlerin teknik alkolden geçilirlikten sonra ateş ile sterile edilmelidir. Alkol yok ise su ile temizlenmelidir. Doku parçası alındıktan sonra hemen uygun solüsyonun içine yerleştirilmeli ve +4 C yi sağlayabilecek ortama yerleştirilmelidir. HÜCRE ÇALIŞMASI Ortam +4 C yi sağlamalıdır. Dokular alındıktan sonrada yine buz kalıplarının yanına yerleştirilmelidir. Dokuların yer aldığı tüplerin asla donmaması ve oda ısısında tutulmaması gerekmektedir. 5
HÜCRE ÇALIŞMASI! ÖNEMLİ AYRINTILAR! Doku ve kan örnekleri ile ilgili olarak arazi kayıt bilgilerinin çok iyi tutulması gerekmektedir. Hangi gün araziye gidildiği, hangi bölgeden alındığı, tür adı, bireyin numarası, cinsiyeti, yaşı ve ilgili bilgileri, GPS koordinatları mutlaka alınmalıdır. Örneklerin bulunduğu tüplerin üzerine örnek ile ilgili bilgi ve tarih yazılmalıdır. 6
ÖRNEKLEME İÇİN KATILIM Tüm ilgili İl Müdürlüklerine birer koli gönderilecektir. Bu kolinin içeriğinde; DNA için vakumlu kan tüpü ve iğneleri (canlı bireyler için) DNA için alkol içeren 50 ml.lik tüp (ölü bireyler için) DNA için kalpten kan alınırsa konulacak 50 ml.lik tüp (ölü bireyler için) ve şırınga ÖRNEKLEME İÇİN KATILIM Bu kolinin içeriğinde; Hücre için kulak doku parçası konulacak 15 ml lik tüp (Hayvan canlı veya trofesi önemli değilse) Hücre için kas (et) doku parçası konulacak 15 ml lik tüp (Hayvanın trofesi önemli ise) Buz aküsü (arazi çalışması öncesi ve örnekler bize gönderilmeden önce buzlukta dondurulmalı) Defter ve kalem 7
8