TEST GELİŞTİRME Ahmet EŞ Sancaktepe Rehberlik ve Araştırma Merkezi Nisan 2014

TEST GELİŞTİRME Ahmet EŞ Sancaktepe Rehberlik ve Araştırma Merkezi Nisan 2014 Semineri 1

TEST GELİŞTİRME Tanımı İstendik özelliklerde ölçme aracı hazırlama süreci Semineri 2

Test Geliştirmenin Basamakları 1. Testin Amacı 2. Kapsamının ve Ölçülecek Davranışların Belirlenmesi 3. Soru Yazımı 4. Soru Düzeltme Çalışmaları (Redaksiyon) 5. Test Formunun Oluşturulması ve Çoğaltma 6. Uygulama 7. Puanlama 8. Ön Uygulama Test İstatistiklerinin Hesaplanması 9. Madde analizi 10. Nihai Teste Madde Seçimi 11. Nihai Test İstatistiklerinin Kestirilmesi 12. Raporlaştırma Semineri 3

Test Geliştirme Basamakları 1. Testin Amacı Testlerin hazırlanış amaçları, öğrencilerin konulardaki (ünitelerdeki) öğrenme eksikliklerinin belirlenmesi ya da öğrenmenin izlenmesi ve dersin birkaç konusunu kapsayan öğrenme düzeylerinin belirlenmesi ya da erişiyi belirlemektir.

Test Geliştirme Basamakları 2. Test Kapsamının ve Ölçülecek Niteliklerin Belirlenmesi Amacın gerçekleştirilmesi için gerekli konu kapsamının ve ölçülecek olan davranışların (niteliklerin) belirlenmesi gerekir. Semineri 5

Test Geliştirme Basamakları 3. Soru Yazımı Açık ve anlaşılır olmalı Test maddeleri bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır. Seçeneklerin ifade, tarz, uzunluk ve kapsamı birbirine benzer olmalıdır. Olumsuz maddeler belirgin hale getirilmeli.... Semineri 6

Test Geliştirme Basamakları 4. Soru Düzeltme Çalışmaları (Redaksiyon) Soru yazarı Türk dili uzmanı Ölçme ve değerlendirme uzmanı Program geliştirme uzmanı Psikolog ve Konu alanı uzmanı bulunmalıdır. Semineri 7

Test Geliştirme Basamakları 5. Test Formunun Oluşturulması ve Çoğaltma Soruların test formuna dönüştürülmesinde, cevaplamayı kolaylaştırılacak şekilde düzenleme yapılmalıdır. Soruların kolayca okunması ve cevapların yine kolayca verilmesine fırsat sağlayıcı olması gerekir. Semineri 8

6. Uygulama Sınavın bütün öğrencilere standart şekilde yapılmasına dikkat edilmelidir Sınav anında uyulması gereken davranışlar, Sınav süresi, Soru sayısı gibi bazı bilgilerin sınav başlamadan önce herkese duyurulmalıdır Semineri 9

Test Geliştirme Basamakları 7. Puanlama Yapılan sınavların puanlaması, kullanılan ölçme araç ve yöntemine bağlıdır. 1-0 puanlama veya Ağırlıklı puanlama yapılabilir. Semineri 10

Test Geliştirme Basamakları 8. Ön Uygulama Test İstatistiklerinin Hesaplanması Testin ilk uygulamasından elde edilen puanların, Aritmetik Ortalaması Ortalama Güçlüğü Standart Kayması Güvenirliği ve Geçerliliği gibi test istatistikleri hesaplanır. Semineri 11

Test Geliştirme Basamakları 9. Madde Analizi Madde Analizi Yöntemleri, A. Basit Yöntem (Öğrenci sayısının 300-400 ya da daha çok olduğu durumlarda bu yöntemin kullanılması tavsiye edilebilir) B. Henrysson Yöntemi (Tüm öğrencilerin cevapları hesaba katılırak yapılır, elle işlem yapması güç olacağından pek tercih edilmez, SPSS programı gibi program ile yapılması, 60-70 kişilik sınıflarda kullanılması tavsiye edilir) Semineri 12

Test Geliştirme Basamakları...madde analizi- devam Ön deneme sonuçları kullanılarak testteki her madde için, 1. Güçlük indeksi, 2. Ayırıcılık gücü indeksi, 3. Seçenek analizi, 4. Maddeler arası korelasyonlar gibi istatistikler hesaplanır. Semineri 13

Test Geliştirme Basamakları Basit Yöntemle Madde Analizi Yaparak Test Geliştirme Madde Analizinin Adımları Testi alan öğrencilerin maddelere verdikleri yanıtlar; doğru olması durumunda 1 yanlış, boş bırakılmış ya da birden çok seçenek işaretlenmesi durumunda 0 olarak puanlanır. Her bir öğrencinin kağıdındaki doğru sayıları sayılarak ham puanları belirlenir, Test puanlarına göre öğrenci cevap kağıtları en yüksek puandan en düşük puana doğru sıraya konulur, Semineri 14

Test Geliştirme Basamakları Madde Analizinin Adımları (devam) Test puanı en yüksek olan grubun %27 si ile en düşük puanı alan grubun %27 si alınarak, sırasıyla üst grup ve alt grup adları verilir. Ortada kalan grubun %46 sı ise analiz dışında tutulur, Testte bulunan bütün sorular için aşağıdaki gibi bir tablo düzenlenir, Semineri 15

Test Geliştirme Basamakları Madde Analizinin Adımları (devam) Soru No A* B C D Toplam Üst Grp n(aü) n(bü) n(cü) n(dü) N(ü) Alt Grp n(aa) n(ba) n(ca) n(da) N(a) Toplam n(a) n(b) n(c) n(d) N * Doğru Cevap Semineri 16

Test Geliştirme Basamakları Madde Analizinin Adımları (devam) Öğrencilerin verdikleri cevaplara göre madde özellikleri hesaplanır. Madde özelliklerinden güçlük indeksi aşağıdaki formül ile hesaplanır. Semineri 17

Test Geliştirme Basamakları Madde Analizinin Adımları (devam) Madde Ayırıcılık Gücü İndeksi: Maddenin sınıfta iyi olanlar ile iyi olmayanları birbirinden ayırabilme derecesidir. Madde ayırıcılık gücü indeksinin hesaplama formülü aşağıdaki gibidir. Semineri 18

Test Geliştirme Basamakları Madde Analizinin Adımları (devam) İyi bir test maddesi uygulandıktan sonra aşağıdaki özelliklere sahip olması istenilir. 1) Madde ayırıcılık gücü indeksi 1,00 ile +1,00 arasında değerler alır. negatif ayırıcılık maddenin önemli bir kusuru olduğunu gösterir ve negatif ayırıcılıktaki maddeler teste alınmaz. Teste alınacak maddelerin ayırıcılık gücünün 0,30 dan büyük olması gerekir. Güçlük indeksinin 0.50 (orta güçlükte) olması, 2) Ayırıcılığının mümkün olduğunca yüksek olması (1.00 a yakın olması), 3) Doğru cevabın üst grupta daha çok öğrenci tarafından cevaplandırılmış olması, 4) Çeldiricilerin alt grupta daha çok öğrenci tarafından cevaplandırılmış olması ve 5) Çeldiricilerin hepsinin de aynı sayıda ya da birbirine yakın sayıda cevap çekmiş olması istenir. Semineri 19

Test Geliştirme Basamakları 10. Nihai Teste Madde Seçimi Ön uygulama sonuçlarına dayalı olarak hesaplanan madde istatistikleri arasından istendik test özelliklerine sahip olan maddelerin seçimi yapılır. Madde seçiminde daha çok, 1. Güçlük indeksi (Pj) 2. Ayırıcılık gücü indeksi (rjx) dikkate alınır. Semineri 20

Test Geliştirme Basamakları... Nihai teste madde seçimi -devam Madde seçiminde Orta güçlükteki, Ayırıcılığı 0,30 un üzerindeki ve Aralarında yüksek ilişki olan maddelerin alınması daha güvenilir ve geçerli test yaratmak için gereklidir. Semineri 21

Test Geliştirme Basamakları 11. Nihai Test İstatistiklerinin Kestirimi Madde ve test istatistikleri arasında kurulan fonksiyonlar ile nihai testin A) Aritmetik ortalaması, B) Standart Kayması C) Güvenirliği ve D) Geçerliliği gibi istatistikleri kestirilebilir. Semineri 22

Test Geliştirme Basamakları 12. Raporlaştırma Test Geliştirme sürecindeki bütün aşamalar bir rapor halinde hazırlanarak test geliştirme süreci tamamlanır. Semineri 23

Madde Tipleri MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Tipleri: I) Doğru Cevaba Göre Sınıflama a) Doğru cevabı kesin ve biricik olan maddeler: b) Anahtarlanmış cevabı en doğru olan maddeler: c) Anahtarlanmış cevabı birden fazla olan maddeler d) Birleşik cevap gerektiren maddeler e) Doğru cevabı gizli maddeler: Semineri 24

Madde Tipleri MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Tipleri (Devam): II) Madde Köküne Göre Sınıflama a) Kökü soru kipinde olan maddeler b) Kökü eksik cümle yapısında olan maddeler c) Kökü olumsuz maddeler Semineri 25

Madde Tipleri MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Tipleri(Devam): III) Maddelerin Gruplanışlarına Göre Sınıflama a) Ortak köklü maddeler b) Ortak seçenekli maddeler Semineri 26

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler: 1.Maddeler anlaşılır olmalı, çoğunlukla, bazen, nadiren gibi kelimeler kullanılmamalıdır. Çünkü, verilen belirsiz kelimeler görecelidir ve bu nedenle kişiden kişiye farklılık gösterir, 2. Uygulama zamanının çoğu okumaya ayrıldığı için, her madde mümkün olduğunca az kelime ile yazılmalıdır, 3. Test maddelerinin dil düzeyi cevaplayıcıların dil düzeyinin altında olmalıdır. Bu ise soru ile ne sorulduğunun anlaşılmasını sağlar, Semineri 27

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 4. Test maddeleri bir kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır (Ezberi önlemek için), 5. Her test maddesi diğerlerinden bağımsız Cevaplandırılmalıdır, 6. Maddenin noktalama ve yazım kurallarına uygun olarak yazılması farklı şekillerde algılanmasını önler, 7. Bir maddede verilen bilgi başka bir sorunun cevabını açıklamamalıdır, 8. Bir maddenin yarısı bir, diğer yarısı ise başka sayfada olmamalıdır, Semineri 28

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 9. İyi bir çoktan seçmeli test maddesinin, madde kökü okunduğunda seçeneklere bakılmadan doğru cevap verilmelidir, 10. Seçeneklerin ifade, tarz, uzunluk ve kapsamı birbirine benzer olmalıdır, 11. Çeldiriciler bilmeyeni ve yanlış bileni yanıltmalıdır, 12. Yukarıdakilerin hepsi seçeneği dikkatli kullanılmalı, birinin yanlışlığı açıkça belli ise kullanılmamalıdır, 13. Yukarıdakilerin hiçbiri seçeneği dikkatli kullanılmalı, en doğru cevabı gerektiren Ölçme ve maddelerde Değerlendirme Farkındalık kullanılmamalıdır, Semineri 29

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 14. Yukarıdakilerin hepsi ve Yukarıdakilerden hiçbiri seçenekleri aynı anda kullanılmamalıdır, 15. Çeldirici bulmada güçlükle karşılaşıldığında madde formu değiştirilmeli. Örneğin. birleşik cevap gerektiren madde formu ile çok sayıda çeldirici yazılabilir, 16. Anlamlı bir sıraya konulabilecek seçenekler bu sıraya göre yerleştirilmelidir (büyükten küçüğe ya da tam tersi olacak şekilde), Semineri 30

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 17. Bir testteki seçenek sayısı cevaplayıcıların düzeyine göre ayarlanmalıdır. İlköğretim okullarının ilk kısımlarında iki ve üç seçenekli maddeler kullanılması, ikinci kısımda dört seçeneğe çıkartılması ve ortaöğretim ve daha üstünde beş seçenekli madde kullanılması daha uygundur, 18. Bir testin bütün maddeleri aynı sayıda seçeneğe sahip olmalı, bazı sorular dört ve bazıları da beş seçeneğe sahip olmamalı, hepsinde aynı sayıda seçenek olmalıdır, Semineri 31

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 19. Doğru cevaplar test formu içerisine belirli bir örüntüyle yerleştirilmemelidir. Eğer öğrenci ilk yapmış olduğu sorularda bu örüntüyü yakalarsa, diğer soruları okumadan doğru cevabı bulabilir, 20. Doğru cevaplar seçeneklere yaklaşık olarak eşit dağıtılmalıdır. Dört seçenekli bir testi tamamen tahminle cevaplandıran bir öğrencinin alması beklenen başarı düzeyi %25 olmalıdır. Düzeltme formülü uygulandığında, tahminle cevaplayan öğrencinin beklenen puanı olması gereken; yani, sıfır olmalıdır, Semineri 32

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 21. Seçenekleri belirtmede büyük harf kullanılması, küçük harf kullanılmasına göre daha az hataya neden olabilir. Çünkü, küçük harfler daha çok birbirine benzediğinden birbirleri ile karıştırılması daha kolaydır. 22. Maddelerin seçenekleri mümkünse alt alta gelecek sıralarda verilmelidir. Eğer, yerden tasarruf yapıp kısa olan seçenekleri yan yana yazmak gerekiyorsa, bütün seçenekler aynı sıralamaya göre verilmelidir, Semineri 33

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 23. Olumlu maddeler arasına dağıtılan olumsuz maddeler (özellikle -ma hecesi ile olumsuzlaştırılanlar), dikkat dağıldıkça öğrenciler tarafından olumlu gibi algılanabilir. Bu nedenle madde kökünde mümkün olduğunca olumsuz ifade kullanılmamalı, madde olumlu sorulabiliyor ise olumlu formda sorulmalıdır. Olumsuz madde formu kullanılmak durumunda ise, olumsuz ifadenin dikkat çekecek şekilde belirtilmesi uygun olur. Bunun için koyu yazım, BÜYÜK HARF ve alt çizmekle olumsuzluk belirgin hale getirilebilir, Semineri 34

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 24. Bir testteki bütün maddeler, aynı düzen içerisinde verilmelidir. Özellikle maddeler arasındaki boşluklar iyice fark edilebilecek düzeyde bırakılmalıdır. Madde kökü ile seçenekler arasında her maddede aynı ayarda boşluk bırakılmalıdır. Seçenekler arasında bırakılan boşluklar da bütün maddelerde benzer olmalıdır, 25. Ortak köklü ve ortak seçenekli soruların diğer sorularla karıştırılmaması için başlangıcında ve bitiminde bir çizgi ile ayrılması uygun olabilir. Ayrıca, bu tipteki soruların ortak olan kök ve seçenekler ile aynı sayfada bulunması dikkatin dağılmasını önleyebilir, Semineri 35

Madde Yazılımında Genel İlkeler MADDE YAZILIMINDA GENEL İLKELER Madde Yazımında Genel İlkeler (devam): 26. Madde köküne verilen olası cevaplarda (seçeneklerde), yazım yanlışlığı yapılarak çeldirici yazılmamalıdır. Çeldiriciler başka soruların doğru cevapları arasından seçilebilir. 27. Madde eksik bilgi ve yanlışlık olmamalı. 28. 1,2,3. sınıflara yönelik hazırlanacak testlerde 14 punto, diğer sınıflarda ise 12 puntodan daha küçük yazılmamasına ve aralıklarının 1,5 satır aralığında yazılmasına özen gösterilmesi Semineri 36

Ölçme Sonuçları Üzerinde İstatistiksel İşlemler Ölçme Sonuçlarının Düzenlenmesi 1) Puanların sıraya konulması: 2) Puanların grafikle gösterilmesi: 3) Betimleyici istatistiklerin hesaplanması: a) Merkezi yığılma ölçüleri: 1) Tepe değer (mod): 2) Ortanca (medyan): 3) Aritmetik ortalama b) Merkezi dağılım ölçüleri: 1) Dizi genişliği (Ranj): 2) Çeyrek kayma: 3) Standart kayma (sapma) ve varyans: Semineri 37

SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Semineri 38