Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları
Oturumun Amacı İşçilerin sağlık gözetimi konusunda iş güvenliği uzmanının yapması gerekenleri öğrenmek ve meslek hastalıkları hakkında bilgi sahibi olmak.
Öğrenim Hedefleri Sağlık gözetimi ve meslek hastalıkları konusunda temel kavramlar, Meslek hastalıklarının çeşitleri ve tanı yöntemleri, Korunma yöntemleri, Meslek hastalığı istatistikleri, İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak.
Alt başlıklar Sağlık gözetimi kavramı ve uygulanması Meslek hastalığı kavramı Meslek hastalığı çeşitleri ve nedenleri Meslek hastalığı tanı yöntemleri Meslek hastalıklarından korunma Meslek hastalığı istatistikleri İlgili mevzuat
Dünya Sağlık Örgütü Kuruluş Yasası Sağlık; sadece hastalık ve sakatlık halinin olmayışı değil, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik halidir.
İş Sağlığı Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) İşsağlığı Ortak Komitesinin 1950 yılında gerçekleştirdiği toplantısında yapılan iş sağlığı tanımına göre: "Her türlü işte çalışan işçilerin fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik durumlarının korunması ve geliştirilmesi, çalışma şartlarından ötürü işçilerin sağlıklarının yitirilmesinin önlenmesi, çalışma sırasında sağlıklarını olumsuz yönde etkileyecek faktörlerden korunmaları, onların fizyolojik ve psikolojik yapılarına uygun bir işe yerleştirilmesi ve bunun sürdürülmesini, özetle işin işçiye, uygunluğunun sağlanmasını amaçlar.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 23 1. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır. 2. Herkesin herhangi bir ayrım gözetilmeksizin eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır. 3. Herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır ve gereğinde başka toplumsal koruma yollarıyla desteklenmiş bir yaşam sağlayacak adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır. 4. Herkesin çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 24 Herkesin iş saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ve ücretli dönemsel tatiller dahil, dinlenme ve boş zamana hakkı vardır.
Meslek Hastalığı Tanımı Sigortalının çalıştığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir.
Meslek Hastalıkları
Meslek Hastalıkları
Meslek Hastalıkları
Kimyasal Madde Maruziyeti
Boya-Tiner
Meslek Hastalıkları
Kumlama Tezgahı-Kapalı Sistemde Parça Temizliği
Akciğer Toz Hastalıkları
Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar D Grubu: Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar D-1 Helminthiasis: Ankilostomiasis, nekatoriasis D-2 Tropik hastalıklar: Malarya, amöbiasis, sarı humma, veba, rekürrent ateş, dank, leishmanyoz, frambosie, lepra, lekeli humma, riketsiyöz D-3 Hayvanlardan insana bulaşan hastalıklar: Bruselloz, tetanoz, şarbon, salmonella enfeksiyonları, Weil hastalığı, kuduz, ornithozlar, psittakoz, rekürent ateş, şap hastalığı, çiçek, Q Humması, lekeli humma, ekinokok humması, ruam, bovin tipi tüberküloz D-4 Viral Hepatit, tüberküloz
Fizik Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları
Ağır Yük Kaldırma ve Duruş Bozukluğu
Zımpara, daire testere, beton kırma makineleri vb. titreşim nedeniyle kas iskelet sistemi hastalıklarına yol açar Titreşim
Titreşim Titreşimi emen eldivenler riski azaltır.
Gürültü
Meslek Hastalıkları ve Periyodik Muayeneler Meslek Hastalıklarının tanınmasında, periyodik muayenelerin usulüne uygun olarak yapılmasının yani gerekli çeşitli laboratuar tetkikleri ile birlikte yapılmasının önemi büyüktür.
Meslek Hastalıkları ve Periyodik Muayeneler Periyodik muayenelerin amacı, meslek hastalıkları tanılarının olabildiğince erken konulması ve hastalığın maluliyetinin durdurulmasıdır.
Dünyada ve Türkiye de Meslek Hastalıkları-İş Kazaları %1 MESLEK HASTALIKLARI İŞ KAZALARI %44 %56 %99 DÜNYADA TÜRKİYE DE
Eksik Olanı Bulun
İşyeri sayıları 1000000 800000 781911 813010 836447 753275 723503 727409 777177 850.928 944984 1.036.328 600000 400000 200000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
İşçi Sayıları 7000000 6.191.309 6000000 5000000 4000000 4567456 5015106 5260302 4226793 3914137 4176551 4448499 4927085 5486494 3000000 2000000 1000000 499289 543476 571913 1027332 972744 1046732 1166739 1254166 1432111 1.627.333 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Kadın Erkek
İş Kazası Sayıları 120000 100000 80000 98318 91895 77955 74847 72367 72344 76668 83830 73923 79.027 60000 40000 20000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Meslek Hastalıkları 1600 1400 1400 1200 1055 1025 1000 800 600 400 803 883 601 440 384 519 574 200 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Ölümleri 1600 1473 1601 1400 1200 1252 1333 1173 1008 1096 1000 878 811 843 800 600 400 200 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Türkiye de 2010 Yılı İş Kazaları 9.9 milyon sigortalı, 64 316 kayıtlı iş kazası (% 83 ü KOBİ lerde) 2009 da 1161 ölümlü iş kazası (Dünya ortalamasının üzerinde) Ölümlü kazalar maden, inşaat ve metal iş kolunda TC de beklenen 40 bin meslek hastalığı varken, saptanan 429 vaka var.
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Ölümleri
Mesleki Dermatoz
Meslek Hastalıklarının Tesbiti (Türkiye de Durum)
Kaynak Dumanı
İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarında Sorunlar 1. Kayıtlar yetersiz (Ölüm, sakatlık ya da yaralanma varsa kayıt tutuluyor), 2. Meslek Hastalıkları (Tazminat nedeniyle sadece Meslek Hastalıkları Hastanesi tanı da yetkili) tanısı koymada güçlükler, 3. Sendikalar duyarsız, işçi sınıfı bilinçsiz, 4. Mesleki eğitim yetersiz, 5. 6.
İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarında Çözüm Önerileri 1. Ramak Kaldı Kazalar da dahil tüm kazalar kayıt edilmeli. 2. İşyeri ortam ölçümleri yapılmalı. 3. İşe giriş, aralıklı kontrol (periyodik) muayeneler düzenli yapılmalı, özel laboratuvar yöntemleri ile desteklenmeli. 4. İşyerlerinde kullanılan tüm kimyasalların malzeme güvenlik bilgi formları olmalı. 5
Risk Analizi Meslek hastalıklarının önlenmesinde en önemli veri kaynağı
Çalışanlarda Görülen Sağlık Sorunları 1. Toplumda görülen genel hastalıklar çalışanlarda da görülür (Kış aylarında üsye, yaz aylarında ishal vb.) 2. Çalışma ortamına bağlı olarak bazı hastalıklara yakalanma ve hastalığın seyrinin daha kötü olmasına neden olan işle ilgili hastalıklar (kr. bronşit, cilt hastalıkları, koroner arter hastalığı vb.) 3. Meslek hastalıkları ve iş kazaları (kurşun zehirlenmesi, pnömokonyoz vb. gibi çalışanların doğrudan o işi yaptıkları için başlarına gelen rahatsızlıklardır).
İşyerinde Sağlık Riskleri İş sağlığını etkileyen fiziksel faktörler: Gürültü, Titreşim, Aydınlatma, Isı ve nem, Işınlar, Basınç değişimleri,
Gürültü
Odiometri
Mesleki İşitme Kaybı 500-1000-2000 Hertz de 0-26 db kayıp Normal 27-40 db Çok hafif işitme kaybı 45-55 db Hafif işitme kaybı 56-70 db Orta düzey işitme kaybı 71-90 db İleri düzeyde işitme kaybı 91 ve üzeri Çok ileri işitme kaybı
İşyerinde Sağlık Riskleri İş sağlığını etkileyen mekanik faktörler: Ağır yük kaldırma ve taşıma, Duruş bozuklukları, Ergonomik sorunlar, Kazalar,
İşyerinde Sağlık Riskleri İş sağlığını etkileyen kimyasal faktörler: Madenler, Solventler, Zehirli gazlar, Asitler, alkaliler, Boyalar, Pestisitler, Herbisitler,
İşyerinde Sağlık Riskleri İş Sağlığını etkileyen tozlar: (Pnömokonyozlar) Silikozis, Bisinozis, Asbestozis,
Solunum Fonksiyon Testi
İşyerinde Sağlık Riskleri İş sağlığını etkileyen biyolojik faktörler: Şarbon, Bruselloz, Tetanos Parazitler, Kuduz, Tbc,
İşyerinde Sağlık Riskleri İş Sağlığını etkileyen psiko-sosyal riskler: Stres, Vardiyalı çalışma, Tek düze iş Aşırı yorgunluk, Tükenmişlik,
Asbestoz Akciğer-kalp hastalığı olanlar, Kontrol edilemeyen hipertansiyon, Göğüs deformitesi, Bağışıklık sistemini zayıflatan kronik hastalıklar, Tbc, Kronik gırtlak hastalıkları, Ses telleri hastalıkları, Aşırı şişmanlık vb. işe giriş muayenesinde elenmeli
İşe Giriş Muayenesi Anamnez, Tüm fizik muayene, Rutin laboratuar tetkikleri, İşin özelliğine göre özel tetkikler, Gerekiyorsa koruyucu aşılar
Aralıklı Muayeneler (Periyodik Muayene) Yapılan işin ve işyerinin niteliğine göre belli aralıklarla yapılan muayenelerdir (3, 6 ay, yılda 1 veya 2,3 yılda bir yapılması gereken tetkik ve muayeneleri içerir.)
Özel Tarama Muayeneleri Kronik hastalığı olanlara, Yaşlı işçi, çocuk işçi, gebe işçi, 2 yaşından küçük çocuğu olan çalışanlar, özürlü işçiler, kadın işçiler gibi özel risk gruplarına yönelik taramalar, Belli hastalıklara yönelik taramalar, (HT, KOAH, Metabolik Sendrom vb)
Hastalık Sonu İşe Dönüş Muayenesi Meslek hastalığı veya diğer hastalıklardan sonra veya herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle 21 gün işten ayrı kalmak zorunda olan işçilere, geçirilen hastalığın veya kazanın vücutta yaptığı olumsuz durum değerlendirilerek, işe devamının tartışıldığı, alınması gereken önlemler ve eğitimlerin yapıldığı muayenedir.
İşyeri Ortam Analizleri İşyerindeki zararlıların ölçümü, MAC: Maximum allowable concentration Kısa sürede etkisi ortaya çıkan zararlılar için kullanılır. TLV: Threshold limit value, Günlük ortalama değer ya da eşik değeri gösterir. Etkisi uzun sürede ortaya çıkan zararlıların ortam ölçümünde tercih edilir.
Çevre Etkileri Atıkların tespiti, Ölçümü,
Sigara
Sigara