Doç.Dr. Yahya Ulusoy Uludağ Üniversitesi Tarımda Enerji Kullanımı
Yenilenebilir Enerji Kaynakları 2
ALTERNATĠF YAKIT KAYNAKLARI NELERDĠR? Bitkisel kaynaklı yenilenebilir ürünler Etanol (Etil Alkol) Metanol (Metil Alkol) Biyodizel Bio-hidrojen Biyogaz 3
İçerik: 1. Giriş 2. Biyodizel ve Çevreye Etkileri 3. Dünya, Avrupa Birliği ve Almanya Örneği 4. Türkiye'nin biyodizel hikayesi 5. Enerji politikaları ve yanlışlıkları? 6. Ne yapabiliriz? 7. Sonuç 4
Giriş 1973 yılından sonra birçok ülkede olduğu gibi Ülkemizde de alternatif yakıt kullanımı ve yakıt ekonomisi kritik bir mesele halini almıştır. Bunun en önemli nedeni petrol fiyatı ve gelişmekte olan ülkelere olan etkileri olarak değerlendirmek mümkündür. Geçmişte olduğu gibi bugünde yakıt fiyatları ve bunun üretime, dolayısı ile ekonomiye etkisini tartışmaktayız. 5
Ülkemiz yeterli fosil enerji kaynağı olmayan ve her yıl değişmekle birlikte enerji ihtiyacının %85 ini ithal eden bir ülkedir. Ġthalatı yapılan enerji kaynaklarının uluslararası pazardaki fiyat dalgalanmaları ulusal ekonomiye büyük bir yük getirmektedir. Gelişmiş ülkeler, uluslararası maliyetlerden yüksek olsa bile yerli enerji üretimini desteklemektedirler. 6
Türkiye de tarımsal nüfusun toplam nüfusa oranı % 35 gibi yüksek bir orandadır. Kırsal nüfusun oldukça yüksek seviyede olması, sektör üzerinde yoğun bir nüfus baskısına ve gizli işsizliğe yol açmaktadır. Genel Tarım Sayımı sonucuna göre, toplam arazinin sadece %33,13 ü işlenmektedir. Ġşlenmeyen arazi içinde %2,91 oranında tarıma elverişli olduğu halde kullanılmayan arazi bulunmaktadır. 7
Bu arazilerin ve kota kapsamından çıkarılan şeker pancarı ve tütün ekilen arazilerin bir kısmının da yağ bitkileri üretimine kaydırılmasıyla tarımsal potansiyel daha verimli kullanılabilme olanağına sahiptir. Türkiye de öncelikle değerlendirilmesi gereken ve yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde bulunan biyodizelin yeniden, çifti yakıtı olarak üretilmesiyle Türkiye de yeni iş sahaları açacak, işsizliği azaltarak, milli geliri artırabilecek bir altyapıya sahiptir. 8
BĠDYODĠZEL VE ÇEVREYEYE ETKĠLERĠ Günümüzde dünyanın en önemli çevre sorunu olarak sera etkisinden kaynaklanan global ısınma gösterilmektedir. Global ısınma, yanma sonucu ortaya çıkan başta CO 2 emisyonu olmak üzere SOx ve NOx gibi diğer zararlı emisyonların bir sonucudur. Yapılan araştırmalarda; fosil yakıt emisyonlarının çevreye ve halk sağlığı üzerine olumsuz etkileri kanıtlanmıştır. Yakıtın çevreye verdiği zararlar düşünüldüğünde, ulaşım sektörünün buna katkısı da gittikçe artmaktadır. Ulaşım sektörünün küresel ısınmadaki potansiyel payı %20 iken 10 yıl sonra bu değer %25 in üzerine çıkması beklenmektedir. Bu problemlerin azaltılmasının bir yolu alternatif enerji kaynaklarının kullanılmasını teşvik etmektir. 9
BĠYODĠZEL VE ÇEVREYE ETKĠLERĠ Ayrıca bu durum ülkemizin de onayladığı Kyoto Protokolünün bir gereğidir. Enerji bitkilerinden elde edilen biyodizelin yanma sonucu oluşan sera etkisinin ve asit yağmurlarının azalması gibi çevreye olumlu etkileri vardır. Buna ilave olarak CO 2, SOx emisyonları ve yanmamış HC ların azaldığı belirlenmiştir. Emisyon oranlarının azaltılması için Fransa da biyodizelin dizel yakıtı içerisine %5 ve ABD de ise %20 oranında karıştırılarak kullanılmaktadır. Almanya ve Avusturya gibi ülkeler ise biyodizelin %100 kullanımına izin vererek emisyon oranlarının azaltılması yoluna gitmişlerdir. 10
Emisyon Değerlerini Düşürür (B20) Dizel Motordaki Emisyonu (B100) B20 yakıtı kullanıldığında emisyon indirim miktarları ; (Dizel yakıtına göre) Carbon monoksit (CO) - % 20 Yanmayan Hidrokarbon (HC) - %30 Partikül Madde - % 22 Sülfür - % 20 Emisyon İndirgenme Oranı (%) CO 67 HC 30 PM 68 CO 2 100 NO X +/- 2-6 S 80-100 11
Biyodizel Yakıt Emisyon Değerini Nasıl Düşürür? Setan sayısının yüksek oluşu, %10 luk Oksijen içermesi Yakıtın tümünün yanması Sülfür içermemesi, Aromatik madde içermemesi, Yanma sonunda atmosfere atılan gazların (CO 2 ) tekrar bitkiler tarafından kullanılabilmesi Sonucunda emisyon değerlerini düşürmektedir. 12
BİYODİZEL İN ÖNEMİ Çevreyle dost oluşu, Temiz yanması, Yenilenebilir yakıt olması, Motor üzerinde değişiklik gerektirmeyişi, Motor ömrünü uzatır, Doğada kısa zamanda ayrışabilir olması, Toksik madde içermemesi Taşınması ve depolanması kolaydır. 13
Biyodizel in Tercih Nedenleri Alkol ile bitkisel ve hayvansal yağların bileşiminden yapılır olması, Kullanılmış veya ham yağların kullanılarak yapılır olması, En önemli üstünlüğü, Mevcut ve yenilenebilir ürün kullanımı Fiyatı Politik konumu, Bu kapsamda Almanya, İtalya ve Fransa en önde gelen ülkelerdir. 14
Bu öneminden dolayı, AB Ülkeleri 2005 yılından başlayarak fosil yakıtlara belirli oranlarda yenilenebilir yakıtların katılması yasal zorunluluk haline getirilmiştir. 2005 yılında % 2,00 2006 yılında % 2,75 2007 yılında % 3,50 2008 yılında % 4,25 2009 yılında % 5,00 2010 yılında % 5,75 Kaynak:http://europa.eu.int/comm/energy/library/biofuels-en-press-kit Ve Türkiye için..2023 Yılında % 23 olması düşünülmekte...!!... 15
European Biodiesel- (FAME) Capacities (1000 Tons) Country Production Capacity 2004 2004 2005 2006 2007 Germany 1.035 1.205 2.016 3.603 4.033 Italy 320 914 1.038 1.038 1.038 Great Britain 9 31 517 660 910 France 348 434 434 594 894 Spain 13 91 151 322 422 Austria 57 122 127 127 127 Czech Republik 60 112 112 112 112 Lativia n.a. 3 106 106 286 Denmark 70 70 100 100 100 Portugal n.a. 100 100 100 100 Greece n.a. n.a. 80 80 80 Slovakia 15 35 57 57 57 Lithuania 5 n.a. 10 10 10 Sweden 1 5 5 81 81 Benelux n.a. n.a. 3 288 388 Estonia n.a. n.a. n.a. n.a. 110 Finland n.a. n.a. n.a. n.a. 170 Ireand, Malta, Slovenia, Hungaria, Cyprus n.a. n.a. n.a. n.a. n.a. Total 1.933 3.122 4.856 7.278 8.918 % Germany 39% 42% 50% 45% Source: Ufop and others 16
Avrupa Ülkelerinin Biyodizel Kapasiteleri Ülke Üretime Başlama Tarihleri Biyodizel Tipi (Kullanım Şekli) Almanya 1995 B100 Fransa 1991 B5, B30 İtalya 1995 B100 Çek Cumhuriyeti 1991 B30 Avusturya 1991 B10, B100 İsveç 1992 B2, B100 İngiltere 1996 B5 ve üzeri 17
Biodizel Kullanımı / EN 14214 Garanti (B 100) Otomobil VW ¹, Audi, Seat, Skoda ¹ Ağır vasıtalar (Otobüs, kamyon): Tarım Araçları (Traktörler): DaimlerChrysler, MAN EURO IV ve V ( EURO III) Fendt, Case, Massey-Ferguson, Steyr 1 EURO IV: Biodisel Sensorü mevcut Garanti (B 5): (Fosil disel yasası: EN 590) Otomotive Endüstrisi Oto/ağır vasıta- Üreticileri, Dizel Yakıt Enjeksiyon Pompa Üreticileri 18
Almanya da biyodizelin Pazar Stratejisi - Biodizel B 100 : Pompa istasyonları, filo yönetimi - B 5: Dizel yakıtı EN 590 - Kanola yağı : Pompa istasyonları, filo yönetimi - Bioethanol: Benzin EN 228, ETBE E85 19
Cent/l 25 Avrupa Ülkesindeki Dizel Yakıt Vergisi 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 GB D F NL DK IR S SK SF H B A CZ P SLO E L MAL EST LIT GR CYP PL LV 10,00 0,00 I 20
21
22
Almanya da 300000 hektar kanola tarımından, biyodizel üretimine bağlı olarak 5000 kişiye istihdam sağlanmış ve bunun karşılığında %70 vergi indirimi uygulanmıştır. 23
Türkiye'de Biyodizelin serüveni
Türkiye'de Biyodizelin serüveni Türkiye biyodizelle ilgili ilk çalışmasını AB den önce 1934 yılında Bitkisel Yağların Tarım Traktörlerinde Kullanımı adı altında Atatürk Orman Çiftliğinde yapmıştır. Türkiye de biyodizel dünyadaki gelişmelerin etkisinde 1990 lı yıllarda üniversitelerde yüksek lisans ve doktora çalışmaları ile başladığı görülmekte, 2000 li yılların başlamasıyla ve Türkiye'deki gelişmelerle alternatif yakıtlar gündeme gelmeye ve birkaç girişimcinin uygulamasıyla hayat buldu. Ve sonrası petrole gelen zam ve Avrupa birliği yasalarının uygulamaya başlanmasıyla bir anda piyasa biyodizel üreticileriyle dolmaya başladı. 25
26
Enerji Politikaları ve Tarihi Gelişim 2001 yılında Sanayi ve Ticaret Bakanlığında biyodizel Çalışma Grubu oluşturuldu. İlk kez biyodizel ve ismi 4.12.2003 tarihinde 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu nda harmanlanan ürünler arasında yer aldı. Bu Kanunun amacı; yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan temin olunan petrolün doğrudan veya işlenerek güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin piyasa faaliyetlerinin şeffaf, eşitlikçi ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlenmesini sağlamaktır. Kanunda biyodizelin ÖTV dışında tutulması nedeniyle yatırımlar dünyaya paralel biçimde hızla arttı. 27
Enerji Politikaları ve Tarihi Gelişim 10.09.2004 tarihli ve 25579 sayılı Resmi Gazetede Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik ve 17/06/2004 tarihli Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği ile biyodizel akaryakıt olarak kabul edilmiş ve ithalatı, dağıtımı, taşınması ve son kullanıcıya satışı lisans kapsamına alınmıştır. Petrol Piyasasında haksız rekabet oluşturduğu iddialarının sonucunda 30.03.2006 tarihinde 5479 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nda değişiklik yapılarak 3824.90.99.90.54 GTĠP numaralı biyodizele (Otobiyodizel) litrede 0.6498 TL Özel Tüketim Vergisi getirilmiştir. 08.12.2006 tarihinde 26370 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 05.06.2007 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa Ekli 1 Sayılı listede Yer Alan Mallarda Uygulanan Özel Tüketim vergisi ile yerli tarım ürünlerinden elde edilen Otobiyodizelin motorine % 2 oranında harmanlanması ÖTV den muaf tutulmuştur. 28
Enerji Politikaları ve Tarihi Gelişim Bu konuda Maliye Bakanlığı 26 Aralık 2006 tarih ve 26388 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği Seri No 13 tebliği ile Gelir İdaresi Başkanlığından biyodizel Üretim İzin Belgesi alınması gerekliliğini, harmanlama uygulamasının nasıl olacağını ve kamuya ayrıcalıklar tanıyan tebliğini yayınlamıştır. Bakanlar Kurulu Kararı ve Maliye Bakanlığının tebliği ile biyodizel tamamen yerli tarım ürünlerinden elde edilse dahi % 100 biyodizel kullanımında % 98 ÖTV tatbik edilmektedir. Gümrük Vergisi olmayan ancak ÖTV ye tabi olan petrol ürünleri karşısında hammaddelerine hem gümrük vergisi olan hem de yüksek oranda ÖTV ye tabi tutulan biyodizel sektörünü çalışamaz hale getirmiştir. 29
Tarihi Gelişim 17.01.2007 tarihinde kabul edilen Türk Petrol Kanunu nda Petrol Piyasası Kanununda değişiklik yapan maddeler kabul edildi. Buna göre (Madde 34 biyodizel) biyodizel üreticileri, EPDK tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenen kalite standartlarına göre üretim yapmak üzere, yönetmelikle belirlenen usûl ve esaslar dahilinde bedelsiz olarak üretim lisansı alırlar ve üretimlerini lisans kapsamında yaparlar. Kalite denetimleri EPDK tarafından yapılır veya yaptırılır. Petrol piyasasında faaliyet gösteren rafinerici ve dağıtıcılar, tamamen yerli tarım ürünlerini kullanarak üretim yapan biyodizel üreticilerinden temin edecekleri biyodizeli akaryakıt ile en az yüzde iki oranında harmanlayabilirler. Harmanlama oranları ile ilgili denetimler EPDK tarafından yapılır. Biyodizel üreticileri her yıl, bir sonraki yıl için piyasaya sunabilecekleri üretim miktarını ve her üç aylık dönem gerçekleşmelerini yılı içinde EPDK'ya bildirir. 30 Yahya ULUSOY U.Ü. Tarımda
Enerji Politikaları ve Tarihi Gelişim Biyodizel üreticileri sadece yerli tarım ürünlerinden üretilen saf biyodizel dağıtımı ve satışı yapmak için bu Kanunun 7 nci ve 8 inci maddelerindeki esaslara göre ve yıllık en az otuz bin ton saf biyodizel satış projeksiyonu vermek koşuluyla dağıtım lisansı ve bayi lisansı alabilir. Dağıtım ve bayi lisanslarının teknik ve ekonomik şartları EPDK tarafından belirlenir. 5) Akaryakıt: Benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı, jet yakıtı, motorin türleri, biyodizel, fuel-oil türleri ile Kurum tarafından belirlenen diğer ürünleri, 31
Enerji Politikaları ve Tarihi Gelişim 7) Akaryakıtla harmanlanan ürünler: Metil tersiyer bütil eter (MTBE), denatüre biyoetanol, biyodizel ve benzeri akaryakıt ile eşdeğer vergiye tâbi olan ve olacak ürünleri, 45) Biyodizel: Akaryakıt olarak veya akaryakıt ile harmanlanarak kullanılmak üzere, bitkisel ve hayvansal yağlar veya bitkisel ve hayvansal atık yağlardan elde edilen ürün türevi yağ asiti metil esterleri karışımını, Bu değişikliklerle 2007 ye kadar ürün tanımında yer almayan biyodizel ürün tanımına 45. madde ile sokularak ilgili düzenlemelere yasal dayanak oluşturulmaya çalışılmıştır. 32
Enerji Politikaları ve Tarihi Gelişim Bütün bu düzenlemeler sonunda Biyodizel üretmek için (Kendi İhtiyacı İçin Üretim Dahil) EPDK dan biyodizel işleme lisansı almak, standartlara uygun üretim yapmak ve Petrol Piyasası Kanunu ve ikincil mevzuatına uygun dağıtım şirketleri üzerinden ulusal markerle işaretlenilerek (Petrol Piyasasında Ulusal Marker Kullanımına İlişkin Yönetmelik), yakıt biyodizeli ilaveten kırmızıya boyayarak satmak durumundadır. Aksi hal kaçakçılık 25.01.2007 tarih ve 5576 Nolu Petrol Piyasasında değişiklik Yapılmasına Dair Kanun çerçevesinde kaçakçılık kapsamında değerlendirilmektedir. 33
34 Atık bitkisel yağlardan biyodizel yapmak EPDK dan alınacak Biyodizel İşleme Lisansı Dışında T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Bitkisel Atık yağların Kontrolü Yönetmeliği'ne uygun olarak E.İ.E ve Tübitak tan alınacak Teknik Uygunluk raporlarının EPDK ya işlenmesi sonucunda yapılabilir.
ATIK BĠTKĠSEL YAĞLARDAN BĠYODĠZEL ÜRETĠMĠNĠN ÖNÜNDEKĠ ENGELLER ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ÇEVREYİ TÜKETİM VERGİSİ
Türkiye de Biyodizel Konusunda Mevcut Durum Ülkemizde kullanılan enerjinin birinci derecede fosil yakıtlardan karşılanması, petrol kaynakları bakımından kendine yeter durumda olmaması, ve ihtiyacın %85 ini ithalat yolu ile karşılanması, milyarlarca dolar petrol alımı için dışarıya ödenmesi petrol fiyatlarındaki anormal yükselişler nedeni ile ekonomimiz olumsuz etkilenmektedir. 2007 yılı itibarıyla ülkemizde 1,5-2,5 milyon ton kurulu kapasite bulunmaktaydı!!!!!... Bu tabloyla Türkiye, kurulu biyodizel üretim kapasitesi itibarı ile Almanya dan sonra Dünya ikincisiydi!!... 36
TÜRKİYE DE BİYODİZEL Firma Sayısı: 05 ortası 45 sonu 90 2006 da 150 Kurulu Kapasite: 978.436 Ton/Yıl 1.5 milyon Ton/yıl 37
Türkiyedeki üretici lisans için müracaat yapan üretici sayısı: 286 Üretim Kapasitesi: 2 320 000 ton (AB 2.cisi)! 38 Figure 1. Biyodizel kuruluşları
Türkiye nin 2007 yılı sonu itibarı ile yaklaşık 2.5 milyar dolarlık bir biyomotorin pazarı bulunmaktadır. Mevcut olan 286 firmanın bildirdiği rakamlara göre toplam 3000-4000 personel biyomotorin sektöründe hizmet vermekteydi. Bunların tesis başına ortalamaları ise 11-12 kişi/tesis Türkiye dir. Türkiye de mevcut tesislerin 2007 üretim kapasitesi ihtiyaç duyulan miktarın 14-15 katıdır. 39
Daha önce sadece kapasite raporu ile işlem gören işletmeler yeni bir uygulamaya tabii tutuldu lisans çalışması Böylece 2006 yılı sonu 2007 yılı başında Yalnızca 215 firma (268) lisans müracaatını (dilekçe verdi!) yapabildi. Bunlardan 20 firma EPDK nın kriterlerine uygun oldukları ve istekleri karşılayabildikleri için müracaat yapabildiler, İlk etapta ise bu firmalardan sadece 3 tanesi lisans alabildi. Daha sonraları yasal prosedürleri 20 firmanın tamamlıya bileceği belirtildi. (Afacan,2007). 40
Bu gelişmeler sonunda; 286 firmadan 200 firma daha fazla dayanamayarak üretimlerine son verdi. 2006 yılında üretilebilen Biyodizel 10.000 ton ile sınırlı kalmıştı. 2007 yılında ise bu değer sadece 3.000 ton ve yalnızca üretimi yapabilen birkaç firma 41
Bu arada yasal biyodizel üretim yapacak tesislerin kapalı kalması ve yüksek ÖTV, merdiven altı olarak tabir edilen kaçak biyodizel üreticileri harekete geçirmiş ve Biyodizel üretim makinesi adı altında standart üretim kabiliyeti olmayan 3000 kadar makine piyasaya sürülmüş, Buna ek olarak ev tipi biyodizel üretim makinelerinde pazarlaması yapılmakta, Ülke tarımına hiçbir katkısı olmayan bu standart dışı üretim, hem biyodizeli teknik manada olumsuz etkilenmekte, hem de karşımıza kontrol edilemeyen bir yapıyı ortaya çıkarmaktaydı. 42
Ne yapabiliriz? 2010 yılında uygulanacak % 5,75 kararı; AB nin 2006 yılında kararını revize edildiği ve bu oranı %5 olarak değiştirdiği bilinmektedir. Ayrıca AB de biyodizel kullanımının zorunlu hale getirilmesi, AB ye uyum süreci dikkate alındığında, önümüzdeki yıllarda Ülkemizde de biyodizel talebinin artmasını sağlayacağı düşünülmekteydi. Yapılan hesaplamalara göre, 2007 yılı ülkemizde tüketilen 14.6 milyon ton motorine % 5 oranında biyodizel eklense 730.000 ton biyodizele ihtiyaç duyulacaktı. Biyodizel ihtiyacını kolza bitkisinden karşılamak için 1 milyon 825 bin ton ürüne ihtiyaç duyulmakta bu ürünü karşılamak için ise yaklaşık 610 bin hektar tarım arazisine ihtiyaç 43 duyulmaktaydı. Dr. Yahya ULUSOY U.Ü. Tarımda Yenilenebilir
Ne yapabiliriz? Devlet Planlama Teşkilatı nın (DPT) 8. beş yıllık kalkınma planında ayrıntılı olarak verilen; Ülkemizin arazi varlığı, ekolojisi, sulanabilir alan varlığı, ekim nöbeti sistemleri, üretim seçenekleri, destekleme politikaları, sözleşmeli üretim sistemleri gibi temel kavramlar ele alındığında, tarım sistemlerinin bilinçli planlanması ve programlanması sağlandığında, gıda sektöründeki yağ açığının kapanması yanısıra, biyoyakıt içinde gerekli ham maddenin de sağlanabileceği beklenebilir. 44
Tahıldan Yağlı Tohuma Geçiş Ülkemizde biyodizel üretimi planlanırken hangi yağlı tohumun hangi bölgelerde yetiştirilerek ekonomiye ve kırsal kalkınmaya katkı sağlayacağı daha da önem kazanmıştır. Bu kapsamda yapılan araştırmalar yeterli değildir ancak son yıllarda hız kazandığı söylenebilir. 45
Tablo da gösterildiği gibi yağlı tohumların üretimi genel olarak tarımsal ekonomiye ciddi katkılar sağlarken üreticinin gelirini de artırmaktadır. Sadece buğdaydan kanoyla geçişte %74 lük bir gelir artışından bahsedilebilinir. 2006 Yılı Buğday/Kanola Karşılaştırılması Buğday Kanola Üretim Maliyeti (YKR/Kg) 41,0 55,7 Ürün Fiyatı (YKR/Kg) 33,7 45,0 Destekleme Primi (YKR/Kg) 3,5 20,0 Üretici Eline Geçen Fiyat (YKR/Kg) 37,2 65,0 Üretici Karı % - 9,2 %17 Dekara Verim (Kg) 272 267 Üretici Eline Geçen Fiyata Göre Gelir (YTL/Da) 101 174 46
Pompadan Tarıma Destek Biyodizel üretim maliyetinin % 84 ünün bitkisel üretimden kaynaklandığı göz önüne alınırsa, tarım destekli biyodizel üretiminin sağladığı gelirin çok büyük bir kısmının tarıma katma değer olarak döneceği görülmektedir. 2007 yılında akaryakıta ödenen tutar sabit alınarak işlem yapılsa bile, AB nin öngörüleri çerçevesinde ve yenilenebilir enerji programına göre pompadan tarıma aktarılacak miktar yıllar itibarıyla artarak 2030 yılı sonunda % 30 oranına varacaktır. 47
Biyodizel üretimi ile tarımsal sektörüne yapılacak transfer miktarı Tabloda görüldüğü gibi bu hedefe ulaşıldığında sadece biyodizel kullanımı ile tarıma 3 Milyar USD kaynak aktarılabileceği öngörülmektedir (Anonim, 2007). AKARYAKITA ÖDENEN TUTAR BİYOYAKIT KULLANIM ORANI BİYOYAKIT TUTARI POMPADAN TARIMA GİDEN PAY 12 MİLYAR USD % 2 240 MİLYON $ 204 MİLYON $ 12 MİLYAR USD 12 MİLYAR USD 12 MİLYAR USD 12 MİLYAR USD % 5 600 MİLYON $ 510 MİLYON $ % 10 1,2 MİLYAR $ 1,02 MİLYAR $ % 20 2,4 MİLYAR $ 2,04 MİLYAR $ % 30 3,6 MİLYAR $ 3,07 MİLYAR $ 48
Geleceğe Dair Beklentiler Tarımsal üretimin milli gelir içerisindeki payının azalması, tarımla uğraşan nüfusun da azalmasına sebep olmaktadır. Ġşsizliğin en büyük sosyal sorunlardan olduğu ve Türkiye de tarım potansiyelinin iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Kırsal kalkınmanın geliştirilmesi insanların yaşadıkları yerde iş sahibi olmalarıyla önemli istihdam yaratacaktır. Tarım için yeterince değerlendirilemeyen bu alanlarda yağ bitkilerinin üretimlerinin arttırılması ile 82.000 çiftçiye iş imkanı sağlanacaktır. 49
Geleceğe Dair Beklentiler Ülkemiz için ciddi sorunlardan olan göçün önüne geçilecek ve kırsal kalkınmaya katkı sağlanacaktır. 2023 yılında % 23 lük yenilenebilir enerji kaynağı hedeflenmektedir. Sağlıklı beslenmenin kriterlerinden olan kişi başına bitkisel yağ tüketimi en az 20 kilogramın üzerine çıkarmak ve ihtiyacının tamamını kendi öz kaynaklarından karşılayan, hammaddeci-prosesçipazarlamacı ile yem ve biyoyakıt birlikte ele alan 5-6 milyar dolarlık bir pazar beklentisinin olduğu görülmektedir. 50
Sonuçlar ve Öneriler Özellikle 2007 sonlarında yağ bitkilerinin önemi daha da artmış durumdadır. Piyasada yeterince yemeklik yağ bitkisinin olmayışı, fiyatının aşırı artmasına neden olmuştur. Bunun en büyük nedeni, çiftçi birlikleri çiftçimize üretim yaptırırken piyasa rekabetinden çok fazla etkilenmesidir. Hükümetler(Pazar fiyatları ve politikası) üretim maliyetlerini karşılayacak ve piyasa ile rekabet edecek bir fiyat politikası izleyemediği için, çiftçimiz yeterince alternatif yağ bitkisi üretimine girememektedir. 51
Sonuçlar ve Öneriler Hatta sadece sınırlı miktarda ve belirli bir ürüne yönelerek üretim yapmaktadır. Bu ürünler de gerek piyasa fiyatlarının üretim dönemindeki fiyatının düşük olması ve gerekse üreticinin sıcak paraya ihtiyaç duyması sonucu, maliyetlerini bile karşılamayacak fiyatlarla satılabilmektedir Bu kısır döngünün kırılabilmesi için çiftçimiz başta traktör yakıtı olmak üzere diğer girdilerini azami ölçüde kendi işletmesinden ürettiği ürünlerden karşılamalıdır. Bu da alternatif bitkisel yağların üretimini işaret etmektedir. 52
Sonuçlar ve Öneriler Çiftçi Kolza, soya ve aspir gibi alternatif ürünleri devreye sokarak bunların gerek alternatif ve gerekse ikinci ürün olarak üretimini sağlamalıdır. Çiftçi ve çiftçi birliklerini destekleme adına, Yakıt Biyodizeldeki ÖTV nin kaldırılarak ve özel marker ile onaylanarak B100 yakıtı çiftçinin hizmetine sunulmalıdır. Denetim ve Yönetimdeki çok başlılıktan kurtulabilmesi için bir ulusal üst kurul kurulmalıdır. 53
Sonuçlar ve Öneriler Kullanım oranı AB standart ve oranlarında olmalıdır. Ayrıca tehlikeli atık kabul edilen Bitkisel atık yağların biyodizele çevrilmesi katma değer yaratılması olarak değerlendirilmeli, bu yağlardan biyodizel üretimi; kentsel altyapı, su kaynakları, sağlık ve çevrenin korunması amacıyla ÖTV den muaf tutulmalıdır. 54
Öneriler Eğer bu konudaki doğru ve bilinçli politikalar uygulanırsa; Ülkemiz yakın bir gelecekte yenilenebilir ve çevre dostu bir enerji kaynağına sahip olacaktır. Bu kaynak aynı zamanda; Global ısınmayı sağlayan ve sera etkisi yaratan gaz emisyonlarını azaltan, Kırsal veya bölgesel kalkınmayı destekleyen, Sosyal yapıyı ve tarımı ön plana çıkararak çiftçimizin rekabet şansını arttıran stratejik bir kaynak olacaktır. 55
Teşekkürler 57