8. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımını Temel Alan Çalışmaların Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği H. Coşkun ÇELİK a,samet GÜNDÜZ b (a) Siirt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, BÖTE Bölümü, Siirt (b) Siirt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Siirt Giriş Son yıllarda ülkemizde eğitim alanında bireysel farklılıklara verilen önemin artmasıyla birlikte 2004 yılında yapılandırmacı yaklaşımın ön plana çıktığı yeni bir öğretim programı uygulamaya konmuştur. Aydın (202)'a göre yapılandırmacı yaklaşım, öğrencilerin öğrenmesini zihinde yapılandırdığı bir süreci temel almakta ve bu doğrultuda yapılandırmacı yaklaşıma uygun öğretim yöntemlerinin kullanılması büyük önem taşımaktadır. Bu öğretim yöntemlerinden biri de proje tabanlı öğretim yöntemidir. Kalaycı (2008) proje tabanlı öğrenmeyi, öğrenci açısından tasarı geliştirmeye, hayal etmeye, planlamaya, kurgulamaya dayalı bir öğrenme yaklaşımı; öğretmen açısından ise öğrenciyi merkeze alan ve gerçek yaşam ortamlarını sınıfa taşıyarak öğrencileri projeler çerçevesinde çalıştırırken, onların disiplinlerarası ilişki kurmalarını sağlayan bir öğretim yöntemi şeklinde tanımlamıştır. Proje tabanlı öğrenmede amaç, öğrencilerin yaratıcı bir öğrenme deneyimi kazanmalarını sağlamaktır. Bu yaklaşımda, öğrenciler projelerini gerçekleştirmek için aktif konumda iken; öğretmenler öğrencileri yönlendirici rehber konumundadırlar. Bu amaçla proje tabanlı öğrenmede bireysel çalışmalar yerine küçük gruplarla çalışmalar tercih edilerek, öğrencilerin öğrenme süreci boyunca hem kendi grupları hem de diğer gruptaki arkadaşları ile koordinasyon içerisinde çalışmalarını ve okul içi ve dışında birbirleriyle iyi ilişkiler kurmaları sağlanmaktadır (Yılmaz, 2006). Yıldız (202) a göre proje tabanlı öğrenme yaklaşımında öğrenciler zihinsel ve fiziksel aktivitelerle gerçek ya da gerçeğe yakın hayat koşullarında bir şeyin birinci elden nasıl yapılacağını deneme fırsatı bulurlar. Ayrıca geleneksel sınıf ortamında arka sıralarda unutulan ya da öğretmenlerin iletişim kurmakta sıkıntılar yaşadıkları öğrenciler becerilerine göre roller üstlenmekte, derslerde sıkılmamakta, süreci yönlendirme noktasında etkin rol oynamakta ve bu durum da öğretimi daha dinamik, akıcı ve eğlenceli hale getirmektedir. Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı son yıllarda, birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de ilgi görmüş ve okul öncesinden yükseköğrenim düzeyine kadar her alanda birçok araştırmaya konu olmuştur (Canoğlu, 2007; İmer, 2008; Özcan, 2007; Baran, 2007). 2004 yılında yapılandırmacı yaklaşımın benimsendiği öğretim programının uygulamaya konmasıyla birlikte proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile ilgili birçok araştırma yapılmıştır. İlgili literatür incelendiğinde ülkemizde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile ilgili yapılan tek bir meta analiz çalışmasına rastlanmıştır. Kaşarcı (203) yaptığı meta analiz çalışmasında genel bir değerlendirme yapmamış, çalışma sadece proje tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarısı ve tutumlarına etkilerini içeren çalışmalar ile sınırlı tutmuştur. Çalışmasına yalnızca ön test, son test kontrol grup modeli kullanan çalışmaları dahil eden Kaşarcı (203), farklı modeldeki araştırmaları ise çalışmasına dahil etmemiştir. Bu açıdan ülkemizde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile ilgili yapılan araştırmaların bir bütün olarak incelenip sonuçlarının tartışılması, daha sonra yapılacak çalışmalara yol göstermesi açısından önemlidir. Bu araştırmanın sonuçları bundan sonra yapılacak çalışmaların önceki çalışmaları tekrarlamaması ve bundan sonra yapılacak olan meta analiz çalışmalarına yol göstermesi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın ülkemizde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile ilgili çalışmaların genel bir profilini ortaya koyabileceği düşünüldüğünden, çalışma YÖK veri tabanına kayıtlı lisansüstü tez çalışmaları ile sınırlı tutulmuştur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye de proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile ilgili olan ve YÖK veri tabanına kayıtlı yüksek lisans/doktora tez çalışmalarını, araştırma sistematiği doğrultusunda, genel olarak incelemektir. Bu genel amaç doğrultusunda aşağıdaki alt amaçlara yanıt aranmıştır: YÖK veri tabanına kayıtlı yüksek lisans/doktora tez çalışmalarının. Yapıldıkları yıllara göre, 2. Yapıldıkları üniversite ve enstitülere göre, 3. Çalışma gruplarına göre, 4. Araştırma modellerine göre, 5. Araştırma amaçlarına göre, 6. Araştırma sonuçlarına göre dağılımı nasıldır?
Yöntem Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile ilgili yapılan lisansüstü çalışmaların bir bütün olarak değerlendirilip analiz edilmesinin amaçlandığı bu çalışmada meta analiz yöntemi kullanılmıştır. Meta analiz çalışmasına dahil edilecek çalışmaları belirlemek amacıyla Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinin veri tabanında ilk olarak 26.0.204 tarihinde proje tabanlı, proje temelli, projeye dayalı ve proje destekli anahtar kelimeleri ile tarama yapılmıştır. Sisteme her geçen gün yeni tezler eklendiğinden dolayı 09.02.204 tarihinde YÖK veri tabanı son kez taranmış ve veri toplama süreci sonlandırılmıştır. Yapılan taramalar sonucunda toplam 26 yüksek lisans ve doktora tezi tespit edilmiştir. Bu tezlerden 27 sine izinli olmamasından dolayı ulaşılamamaktadır. Bu nedenle çalışma ulaşılabilen 99 tez ile sınırlandırılmıştır. Araştırma kapsamına alınan tezler, alt amaçlar olan çalışmanın yapıldığı yıllar, üniversiteler, enstitüler, tezlerin türleri, araştırma modelleri, çalışma grupları, amaçları ve sonuçları doğrultusunda dikkatli bir şekilde okunarak incelenmiş ve bir tablo şeklinde kaydedilmiştir. Daha sonra elde edilen veriler sayısallaştırılmış, frekans ve yüzdeler belirlenerek tablo halinde sunulmuştur. Bulgular Araştırma kapsamına alınan lisansüstü tezlerin yapıldığı yıllara göre dağılımları Tablo 'de sunulmuştur. Tablo. Tezlerin Yapıldığı Yıllara Göre Dağılımı Yıllar Yüksek Lisans Doktora Toplam f f F % 2003 0 2004 0 2005 4 0 4 4 2006 5 4 9 9, 2007 6 7 7,2 2008 20 4 24 24,2 2009 2 3 5 5,2 200 7 2 9 9, 20 9 4 3 3, 202 2 2 4 4 203 2 2 Toplam 78 2 99 00 Tablo incelendiğinde, proje tabanlı öğrenme ile ilgili yapılan ilk lisansüstü tezin 2003 yılında yapıldığı görülmektedir. Yapılan lisansüstü tezler 2008 yılında belirgin bir artış (f=24) göstermiştir. Proje tabanlı öğrenme ile ilgili lisansüstü tezlerin büyük çoğunluğunun (%56,56) 2007-2009 yılları arasında yapıldığı dikkat çekmektedir. Araştırma kapsamına alınan lisansüstü tezlerin yapıldığı üniversite ve enstitülere göre dağılımları Tablo 2'de sunulmuştur. Tablo 2. Tezlerin Yapıldığı Üniversite ve Enstitülere Göre Dağılımı Enstitüler Toplam Üniversiteler Fen Sosyal Eğitim Bilimleri Bilimler Bilimleri F % Gazi 0 0 3 3 3, Marmara 0 2 2, Selçuk 5 4 0 0, Hacettepe 3 2 3 8 8, Çukurova 0 5 0 5 5, Dokuz Eylül 0 0 5 5 5, Balıkesir 4 0 0 4 4 Karaelmas 0 4 0 4 4 Diğer 7 2 9 38 38,4
Deneysel Toplam 25 (%25,3) 29 (%29,3) 45 (%45,4) 99 00 Tablo 2 de proje tabanlı öğrenme ile ilgili çalışmaların 29 farklı üniversiteden 4 veya daha fazla sayıda çalışmanın yapıldığı 8 üniversitedeki dağılımı verilmiştir. Tablo 2 de de görüldüğü gibi proje tabanlı öğrenme ile ilgili en fazla lisansüstü tez Gazi (%3,) ve Marmara (%2,) üniversitelerinde hazırlanmıştır. Bu üniversiteleri sırasıyla Selçuk (%0,) ve Hacettepe (%8,) üniversiteleri takip etmektedir. Proje tabanlı öğrenme ile ilgili yapılan lisansüstü tezler enstitülere göre incelendiğinde ise tezlerin yarısına yakının (%45,4) eğitim bilimleri enstitüsünde yapıldığı görülmektedir. Eğitim bilimleri enstitüsünü sırasıyla sosyal bilimler enstitüsü (%29,3) ve fen bilimleri enstitüsü (%25,3) takip etmektedir. Ancak fen bilimleri enstitüsü ile sosyal bilimler enstitüsünde hazırlanan tezlerin oranının birbirine çok yakın olması dikkat çekmektedir. Araştırma kapsamına alınan lisansüstü tezlerin çalışma gruplarına göre dağılımı Tablo 3'de sunulmuştur. Tablo 3. Tezlerin Çalışma Gruplarına Göre Dağılımı Çalışma Grupları F % İlköğretim Öğrencileri 60 57, Yükseköğretim Öğrencileri 8 7, Ortaöğretim Öğrencileri 3 2,4 Öğretmenler 7 6,7 Diğer 3 2,9 Okul Öncesi Öğrenciler 2,9 Müdürler Veliler Çalışma kapsamına alınan lisansüstü tezlerin çalışma gruplarına göre dağılımlarının yer aldığı Tablo 3 incelendiğinde çalışma gruplarının yarısından fazlasını (%57,) ilköğretim öğrencilerinin oluşturduğu dikkat çekmektedir. İlköğretim öğrencilerini sırasıyla yükseköğretim öğrencileri (%7,) ve ortaöğretim öğrencileri (%2,4) takip etmektedir. Araştırma kapsamına alınan lisansüstü tezlerin, araştırma modelleri, amaçları ve sonuçlarına göre dağılımları Tablo 4'de verilmiştir. Tablo 4. Tezlerin Araştırma Modelleri, Amaçları ve Sonuçlarına Göre Dağılımı Araştırma Modeli Araştırmanın Amacı f Araştırmanın Sonuçları f Akademik Başarı 56 Etkili 49 Etkisiz 7 Tutum 4 Etkili 26 5 Geleneksel yöntem dışındaki farklı Proje Tabanlı Öğrenme ile Farklı yaklaşımlar proje tabanlı öğrenme ile Yöntemlerin Birlikte Kullanılması veya 3 birlikte kullanımının çeşitli değişkenlere 3 Karşılaştırılması etkileri veya ayrı ayrı etkilerinin karşılaştırılması Kalıcılık Etkili 9 Etkisiz 2 Bilimsel İşlem Becerileri 6 Etkili 4 Etkisiz 2 Görüşlere Etkisi 6 Etkili 4 Etkisiz 2 Yaratıcılık Yaratıcı Düşünme 5 Etkili 4 Kavram Yanılgılarının Giderilmesi 3 Etkili 3 Etkili 2 Problem Çözme Becerileri 3
Ö z el D u r u m Ç al ış m a sı Karma Yöntem (Nitel + Nicel) İlişkisel Tarama Genel Tarama Akademik Risk Alma Düzeyi 2 Etkili Akademik Benlik 2 Etkili Eleştirel Düşünme 2 Etkili 2 Motivasyon 2 Etkili Okuryazarlık 2 Etkili 2 Kavram Gelişimine Etkisi 2 Etkili 2 Sezgisel Matematik Becerileri Etkili Mantıksal Düşünme Becerileri Etkili Program Geliştirme ve İnceleme Proje temelli öğretim programı geliştirilmiş ve incelenmiş Portfolyo Değerlendirme Sonuçları Etkili Üst Biliş Farkındalık Düzeyleri Etkili Sınıf Atmosferine Etki Etkili Araştırma Becerilerinin Gelişme Düzeyine Etkisi Etkili Bilimin Doğasını Anlama Kısmen Etkili Öz-düzenleme Öz-yeterlilik inançları Etkili Görüşler 2 Olumlu ve olumsuz görüşler belirtilmiş. 2 Meta Analiz Proje tabanlı öğrenmenin akademik başarı ve tutumlara etkisini inceleyen çalışmaların meta analizi Görüşler Olumlu ve olumsuz görüşler belirtilmiş. Görüşler 6 Olumlu ve olumsuz görüşler belirtilmiş. 6 Etkili 3 Akademik Başarı 5 Kısmen Etkili Tutum 3 Etkili 2 Geleneksel yöntem dışındaki farklı Farklı Yaklaşımların PTÖ ile yaklaşımlar proje tabanlı öğrenme ile Karşılaştırılması veya Birlikte 3 birlikte kullanımının çeşitli değişkenlere 3 Kullanılması etkileri veya ayrı ayrı etkilerinin karşılaştırılması Kalıcılık 2 Etkili 2 Etkili Bilimsel Süreç Becerileri 2 Kısmen Etkili Sürece Etkisi Etkili Akademik Özgüven Kısmen Etkili Davranış Etkili Farkındalık Etkili Bilim ve Teknolojinin Doğası Anlayışına Etkisi Öğrenme Sürecine Yansımalar Koşullu bilgi, İşlemsel bilgi, Aktif Öğrenme Stratejileri ve Öğrenmenin Değerine Etkisi Kısmen Etkili Proje tabanlı öğrenmenin eğitim ve sınama durumlarına yansımaları incelenmiş. Etkili Değil Görüşler Olumlu ve olumsuz görüşler belirtilmiş.
Diğer Çalışmalar Eylem Araştırması Uygulamaların İncelenmesi Bulgular tanımlanarak yorumlanmış. Hizmetiçi Eğitim Kursu Düzenlenmesi ve Etkililiğinin Araştırılması Tespitler yapılarak önerilerde bulunulmuş. Akademik Başarı Etkili Tutum Etkili Görüşler Olumlu ve olumsuz görüşler belirtilmiş Araç veya Ölçek Geliştirilmesi 2 Araç veya Ölçek geliştirilmiş. 2 Derse Katkısı Derse olan katkılarından bahsedilmiş. Sürecin İncelenmesi Süreç ile ilgili tespitler belirtilmiş. Çalışma kapsamına alınan lisansüstü tezlerin büyük çoğunluğunun (f=75) deneysel, inin karma yöntem modelinde tasarlandığı görülürken, 3 er tez genel tarama ve özel durum çalışması modellerinde, 2 tez eylem araştırması, tez de ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Diğer 4 tezde ise proje tabanlı öğrenme sürecinin incelenmesi, proje tabanlı öğrenmenin derse olan katkıları ve ölçek veya program geliştirme çalışması yapılmıştır. Tablo 4 incelendiğinde yapılan deneysel çalışmalarda daha çok proje tabanlı öğrenmenin akademik başarı (f=56) ve tutuma (f=4) olan etkilerinin ölçüldüğü ve akademik başarı (f=49) ile tutum (f=26) üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Diğer araştırma modellerindeki çalışmalarda ise ağırlıklı olarak, proje tabanlı öğrenme ile ilgili öğretmen ve öğrencilerden görüşler alınmış ve olumlu, olumsuz görüşler ile uygulamada karşılaşılan sorunlara ilişkin ifadeler belirtilmiştir. Görüşleri alınan öğrenciler, projeler için çalışmaktan hoşlandıklarını, proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile daha iyi öğrendiklerini, öğrenmenin daha kolay olduğunu fakat zaman sıkıntısı yaşadıklarını ve okulların araç gereç yönünden yetersiz olmasından dolayı bilgiye ulaşmada zorlandıklarını ifade etmişlerdir. Ayrıca araştırmacılar öğrencilerin görüşlerinden, öğrencilerin başarı duygularının geliştiğini ve kendilerine olan güvenlerinin arttığını tespit etmişlerdir. Öğretmenler ise proje tabanlı öğrenmenin faydalı olduğu, öğrencilerin yaratıcılığını ve motivasyonunu arttırdığını, öğrencileri daha aktif ve etkili kıldığı, öğrencilerin derse karşı ilgilerini arttırdığını, bilgi edinmede hazıra konmayı ortadan kaldırdığını ancak bununla birlikte öğrencilerin ortaya bir ürün koymada zorlanabileceği ve sınavlara hazırlanmalarını olumsuz yönde etkileyebileceğini belirtmişlerdir. Tartışma Bu araştırmada, proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile ilgili olan ve YÖK veri tabanına kayıtlı yüksek lisans/doktora tez çalışmaları araştırma sistematiği doğrultusunda genel olarak incelenmiş ve bulgular tablolar halinde sunulmuştur. İlgili literatür incelendiğinde proje tabanlı öğrenmenin akademik başarı, tutum ve kalıcılık üzerinde etkili olduğunu gösteren birçok araştırma mevcuttur. Meta analize dahil edilen çalışmalarda bu bulguları desteklemektedir. Meta analize dahil edilen çalışmalarda 2006 yılından itibaren belirgin bir artış olduğu ve çalışmaların sayısının 20 yılından itibaren belirgin bir şekilde azalmaya başladığı dikkat çekmektedir. Araştırmanın bulgularında dikkat çeken bir diğer konu ise lisansüstü tezlerin yarısından fazlasının çalışma grubunu ilköğretim öğrencilerinin oluşturmasıdır. Buradan hareketle araştırmacıların proje tabanlı öğrenmenin ilköğretim düzeyindeki öğrencilere daha uygun olduğunu düşündüğü sonucu çıkarılabilir. Sonuç ve Öneriler Proje tabanlı öğrenme ile ilgili yapılan tezlerin büyük çoğunluğunun yüksek lisans düzeyinde yapıldığı belirlenmiştir. Hazırlanan tezlerin yarısından fazlası 2007 ile 2009 yılları arasında yapılmıştır. Proje tabanlı öğrenme ile ilgili 29 farklı üniversitede lisansüstü tezler hazırlanmıştır. Hazırlanan bu tezlerin yarısına yakını eğitim bilimleri enstitüsünde hazırlanmıştır. Proje tabanlı öğrenme ile ilgili en fazla lisansüstü tez sırasıyla Gazi Üniversitesi, Marmara Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi nde hazırlanmıştır. Lisansüstü tezlerin %57, inin çalışma grubunu ilköğretim öğrencileri
oluşturmaktadır. İlköğretim öğrencilerini sırasıyla yükseköğretim ve ortaöğretim öğrencileri takip etmektedir. Tezler araştırma modelleri bakımından sınıflandırıldığında en çok deneysel modelde araştırma yapıldığı görülmüştür. Lisansüstü tezler amaçlarına göre değerlendirildiğinde ise en çok proje tabanlı öğrenmenin akademik başarı, tutum ve kalıcılık üzerine etkilerinin incelendiği görülmektedir. Ayrıca Proje tabanlı öğrenme ile farklı yaklaşımların birlikte kullanıldığında çeşitli değişkenler üzerindeki etkilerini veya proje tabanlı öğrenme ile farklı yaklaşımların ayrı ayrı uygulandığında çeşitli değişkenler üzerindeki etkilerinin karşılaştırıldığı çalışmaların sayısındaki fazlalıkta dikkat çekmektedir. Yapılan araştırmalar proje tabanlı öğrenme yönteminin tek başına kullanıldığında veya farklı yaklaşımlar ile birlikte uygulandığında akademik başarı, tutum ve kalıcılık üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Bazı araştırmalarda ise proje tabanlı öğrenmenin bilimsel süreç becerileri, eleştirel düşünme, motivasyon, yaratıcılık, problem çözme becerileri gibi farklı değişkenler üzerindeki etkilerinin incelendiği görülmüş fakat bu araştırmaların sayısının sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bu sonuçlardan yola çıkarak proje tabanlı öğrenme üzerine çalışma yapmayı düşünen araştırmacılara ve akademisyenlere aşağıdaki önerilerde bulunulmuştur. Araştırma konusunu belirlerken daha önce sıklıkla yapılmış çalışmalara benzerlik gösterecek konular belirlenmemesi önerilmektedir. Yapılan araştırmalara bakıldığında çalışma gruplarını başta ilköğretim kademesi olmak üzere farklı kademelerdeki öğrencilerin oluşturduğu görülmektedir. Çalışma grubunu okul öncesi öğrenciler, öğretmenler, idareciler ve velilerin oluşturduğu sınırlı sayıda çalışmaya ulaşılmıştır. Bu durumu göz önüne alan çalışmalar yapılabilir. Proje tabanlı öğrenme ile ilgili disiplinler arası çalışmalar hazırlanabilir. Proje tabanlı öğrenme ile ilgili tamamlanan lisansüstü tez sayısının fazla olduğu üniversiteler ile işbirliğinin yapılması yapılacak olan çalışmaların niteliklerini arttırabilir. Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile eğitime yönelik diğer yeni yaklaşımlarım karşılaştırıldığı çalışmaların yapılması faydalı olabilir. Anahtar Kelimeler proje tabanlı öğrenme, proje, meta analiz Kaynaklar Aydın, S. (202). Proje Tabanlı Öğrenme Ortamlarının Biyoloji Öğretmen Adaylarının Öz-Düzenleme Seviyeleri ve Öz-Yeterlilik İnançları Üzerine Etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Baran, M. (2007). Proje Tabanlı Öğrenme Modelinin Fizik Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Elektrostatik Konusundaki Başarısına ve Fiziğe Yönelik Tutumlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır. Canoğlu, M. (2007). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 6 Yaş Grubu Çocuklarda Proje Tabanlı Öğrenmenin Sezgisel Matematik Becerilerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. İmer, N. (2008). İlköğretim Fen ve Teknoloji Öğretiminde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarı ve Tutumuna Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Kalaycı, N. (2008). Yükseköğretimde Proje Tabanlı Öğrenmeye İlişkin Bir Uygulama. Eğitim ve Bilim Dergisi, 33(47). Kaşarcı, İ. (203). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarı ve Tutumlarına Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Özcan, R. (2007). Alg Biyoteknolojisinde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarı, Tutum ve Görüşlerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Yıldız, Z. (202). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Orta Öğretim Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme, Problem Çözme ve Akademik Başarılarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz, O. (2006). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Proje Tabanlı Öğrenmenin Öğrenenlerin Akademik Başarıları, Yaratıcılıkları ve Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Karaelmas Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.