1 EKMEKSİZ HAYAT OLMAZ Uz.Dyt.Dilara Koçak 15 Mart 2014 www.dilarakocak.com.tr
Ekmeğini çıkarmak
Ekmek aslanın ağzında
Kuru ekmeğe muhtaç olmak
Ekmeğini taştan çıkarmak
Ekmeğini ayağıyla tepmek
Peynir ekmek gibi kolay
Ekmek kapısı
Başkasının ekmeğini yemek
Ekmeğine kan doğramak
Ekmeğine yağ sürmek
Ekmeğine kuru ayranına duru deme
Yüzü sıcak ekmeğe gülmez
Eli ekmek tutan
Kırk fırın ekmek yemek gerek
Ekmeğini it yakanı bit yesin
Yediğin ekmek gözüne dursun
Ekmek tuz hakkı bilmek
Ekmekçi küreği gibi dili var
Ağacın kökü toprak İnsanın kökü EKMEK tir. 20
Avcılıktan Tarıma Etten tahıla geçiş Paleolitik Dönem TAŞ -DEVRİ ( 2 milyon yıl önce) M.Ö 40 BİN-10 BİN yabani hayvanlar, aç kalınca kök, tohum, meyve, yaprak Neolitik Dönem CİLALI TAŞ devri ( MÖ 10.000-5500) tarıma geçiş -Şanlıurfa Göbeklitepe ( M.Ö 10.000) -Diyarbakır Çayırönü (M.Ö 7000) -Konya Çatalhöyük (M.Ö 6800-5700) -Burdur Hacılar (M.Ö 6750-6500) -Mersin Yumuktepe (M.Ö 6000)
Öğütme taşları
Mayasız Ekmek Lavaş (Türkiye, Azerbeycan,Ermenistan) Pita ( Türkiye,Arabistan) Naan (Hindistan) Sangak (iran) Tortilla (Meksika) Roti (Hindistan) Taboon (Filistin) Chapatis (Hindistan) İnjera ( Etyopya)
EKMEK için binlerce yıl bekledi insanoğlu! M.Ö 4000 ) Mısır Mayalı ekmek tesadüfü???
Bugünkü EKMEK için insanoğlu binlerce yıl bekledi M.Ö 4000 (2000-5000) Mısır Mayalı ekmek tesadüfü?
Maya kullanımı? İnsanoğlunun en eski endüstriyel mikroorganizması. Maya, yazı dilini geliştirmeden önce kullanılmaya başlıyor. İşlemin nasıl oluştuğu bilinmiyor, sihirli bir durum olarak değerlendiriliyor
HANGİ UNLAR Çoğunlukla BUĞDAY UNU Mısır unu Çavdar unu Arpa unu Yulaf unu (çok sonra M.Ö 2000)
MÖ 12 yy Mısır da sokakta Ta isimli ekmek satıldığı bildiriliyor M.S 30 yılında Augustus un yönettiği Roma da 329 ekmek fırını
Pompei- Vezüv yanardağı patlaması MS 79
EKMEKSİZ ev Köpeksiz köy OLMAZ
Yemeklere göre ekmek tüketimi KAHVALTI ÇORBA TATLI PİLAV MAKARNA KURU BAKLAGİL SEBZELİ YEMEKLER ETLİ KEBAPLAR 0 10 20 30 40 50 60 70 Günlük enerjinin %44 ü ekmekten geliyor Ekmeğin %90ı dışarıdan satın alınıyor
Ekmekteki tuz miktarı azaldı
Ekmekteki kepek oranı arttı
Kadın var arpa ununu aş eder, kadın var buğday ununu mundar eder
Tam tahıllar ve sağlık ilişkisi Kan yağları ve kalp hastalıkları Metabolik sendrom ve diyabet Hipertansiyon Bağışıklık sistemi ve sindirim sistemi Vücut ağılığı ve obezite Tam tahıllar Bazı kanserler 37
Nutrient Retention Beyaz undaki besin öğesi kayıpları 120% 100% 80% 60% 40% 20% Thiamin Riboflavin Vit. B6 Folate Iron Niacin 0% Tam tane unu Beyaz un
DÜNYADA BUĞDAY VE OBEZİTE Fransa da kişi başına buğday tüketimi Amerika dakinden % 50 fazla olmasına rağmen obezite oranı çok daha düşüktür (üçte biri). İtalyanlar Amerikalıların iki katı kadar buğday tüketmelerine rağmen Obezite oranı Amerika dakinin dörtte biri The Challenge Of Obesity in The WHO European Region WHO, 2007.
Dünyada un zenginleştirme çalışmaları ZORUNLU PLANLANIYOR İSTEĞE BAĞLI ZENGİNLEŞTİRME YOK
Folik asit zenginleştirilmesi Source: Personal communication; Ms. Deena Alasfoor, Oman Director of Nutrition
Demir ile zenginleştirme TAM BUĞDAY National flour fortification program started Source: Personal communication; Ms. Deena Alasfoor, Oman Director of Nutrition
Zenginin ekmeği yenmez derdi de ellere denmez
Tam taneli tahılları tüketmek Barsak geçiş zamanını azaltır Gaita hacmini arttırır Kolon basıncını azaltır Konstipasyonu azaltır Kolonda yararlı bakterilerin sayısını arttırır Ancak aynı yararlı etkileri rafine edilmiş besinler gösteremez. Am J Clin Nutr 2003, 77, 622-629
Tam Buğday ekmeği- Hipertansiyon 9227 olgunun 18 yıl izlendiği bir çalışmada Tam tahıllı besinler ile beslenen bireylerde hipertansiyon riski azalmıştır Tam buğday ekmeğinin bu süreçte önemli rol oynadığı belirlenmiştir Am J Clin Nutr Vol. 76, No. 3, 535540 September 2002
Ceviz ile ekmek yenmesi güzel ile sohbet etmesi hoş olur
Tam tahıl ekmekleri ve kalp sağlığı 22000 Finli Erkek katılımcı ile yürütülen çalışmada 35 g lif içeren çavdar ekmeği ile beslenen bireylerin kalp hastalıklarında %31 oranında azalma bildirilmiştir Gün içerisinde 3kez tam tahıl tüketen kişilerde kalp hastalıkları görülme riski <3 kez tüketenlere göre %20-30 oranında azalma göstermiştir Truswell AS (2002). Eur J Clin Nutr 56, 1-14
TAM TAHILLAR VE DİYABET Kan şekerindeki gün içi değişkenliği azalır Tokluk kan glukozu olumlu düzeylerde kalır İnsülin rezistansı azalır HbA1c düzeyleri daha düşer Diyabet gelişiminin azalmasına katkı sağlar Kronik komplikasyon gelişimini geciktirir Am J Clin Nutr, 2008. 87, Suppl. 1, 258-268 In J Food Sci Nutr. 2008. 18 602-605 Nutr MetabCardiovasc Dis 2006. 57, 273-278
Tam tahıllar ve Kanser Tam tahıllar ve kanser üzerine yapılan bir meta analizde; Tam tahılların kolorektal kanser ve, Akciğer,GİS kanserleri, hormon ilişkili kanser türleri ve pankreas kanserine karşı koruyucu olduğu belirtilmiştir. j. Nutr Cancer (1998)30, 85-96
Ekmekçi küreği gibi dili var!
SON SÖZ Beslenmenizde Denge ve Çeşitliliği önemseyin Hiçbir besinin tek başına mucizevi bir özelliğe sahip olmadığı gibi suçlu da olmadığını UNUTMAYIN Sağlığınız için kaliteli gıdayı alın ve kendinize çok iyi bakın Gülümsemeyi unutmayın
Teşekkür ve Saygılarımla Valikonağı cad 133/7 Nişantaşı-İstanbul bilgi@mezurasaglik.com.tr www.dilarakocak.com.tr twitter @dilarakocak intagram: dilarakocakmezura facebook:dilarakoçak