İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...III 1. BÖLÜM MAKİNA BİLGİSİ... 1 1.1. Kuvvet Makinaları... 1 1.2. İş Makinaları... 2 1.3. Tarifler... 2 1.4. Birimler ve Uluslararası Birim Sistemleri (SI)... 3 1.5. Makinalarda Tanımlar... 4 2. BÖLÜM BAĞLAMA ELEMANLARI... 7 2.1. Çözülemez Bağlama Elemanları... 7 2.1.1. Perçinler... 7 2.1.1.1. Perçinlerin Bağlama Şekilleri... 9 2.1.1.2. Perçin Bağlantılarının Hesabı... 9 2.1.2. Kaynak...10 2.1.2.1. Ergitme Kaynağı...10 2.1.2.2. Basınç Kaynağı...10 2.1.2.3. Oksiasetilen Kaynağı (Alevle Kaynak)...11 2.1.2.4. Elektrik Ark Kaynağı...12 2.1.2.5. Elektrik Kaynak Makinaları...12 2.1.2.6. Elektrik Kaynağının Yapılması...13 2.1.2.7. Direnç Kaynağı...13 2.1.2.8. Kaynak Şekilleri...13 1. Alın Kaynağı...14 2. Köşe Kaynağı...14 2.1.2.9. Yapılış Şekillerine Göre Köşe Kaynakları...14 2.1.2.10. Kaynak Dikiş Yerinde Yapılan Hesaplar...15 V
2.1.3. Lehim...16 2.1.3.1. Lehimlerin Sınıflandırılması...16 2.1.3.2. Lehimleme İşlemi...16 2.1.4. Yapıştırıcılar...17 2.1.4.1. Yapıştırma İşlemi...17 2.2. Çözülebilen Bağlama Elemanları...17 2.2.1. Cıvata Bağlantıları (Vidalı Bağlantılar)...18 2.2.2. Vidanın Geometrisi...18 2.2.3. Sürtünme Kuvveti ile Yapılan Bağlantılar...19 2.2.4. Sürtünme Açısı...20 2.2.5. Vidaların Sınıflandırılması...20 2.2.6. Vida, Cıvata Konstrüksiyonları ve Kullanma Alanları...22 2.2.7. Fonksiyonlarına Göre Vidalar...24 2.2.8. Cıvata Ölçüleri...25 2.2.9. Cıvata Malzemeleri...26 2.2.10. Cıvataların Mukavemeti...26 3. BÖLÜM MİL VE GÖBEK BAĞLANTILARI...31 3.1. Enine Kamalar...31 3.1.1. Enine Kamaların Kullanma Şekilleri...32 3.2. Boyuna Kamalar...32 3.2.1. Oyuk Kama...32 3.2.2. Yassı Kama...32 3.2.3. Gömme Kama...32 3.2.4. Çakma Kama...33 3.3. Feder...33 3.3.1. Kama ve Federin Hesabı...34 3.4. Kamalı Mil...35 3.5. Pim ve Perno Bağlantıları...35 3.5.1. Pimler...35 VI
3.5.2. Pernolar...36 3.5.3. Pim ve Pernoların Hesabı...37 4. BÖLÜM MİLLER VE AKSLAR...39 4.1. Miller...39 4.1.1. Millerin Mukavemet Hesabı...41 4.2. Akslar...42 4.2.1. Aksların Mukavemet Hesabı...42 5. BÖLÜM YATAKLAR...45 5.1. Kayma Direnci...45 5.2. Yuvarlanma Direnci...46 5.3. Kaymalı Yataklar...46 5.3.1. Kaymalı Yatakların Hesabı...46 5.4. Yuvarlanmalı Yataklar...48 6. BÖLÜM YAYLAR...49 6.1. Maruz Kalınan Yüklere Göre Yaylar...50 6.2. Mukavemetlerine Göre Yaylar...50 6.2.1. Eğilmeye Çalışan Yaylar...50 6.2.2. Burulmaya Çalışan Yaylar...51 6.2.3. Çekme ve Basma Yayları...52 6.3. Kauçuk Yaylar...52 6.4. Yayların Tertip Şekilleri...53 6.5. Yayların Mukavemet Hesabı...54 6.6. Yay Malzemeleri...56 VII
7. BÖLÜM KAVRAMALAR...57 7.1. Elastik Kavrama...59 7.2. Sürtünmeli Kavramalar...59 7.3. Flanşlı ve Sürtünmeli Kavramalarda Hesaplar...59 8. BÖLÜM DİŞLİ ÇARKLAR...63 8.1. Dış Dişli Çarklar...63 8.2. Dişli Çark Çeşitleri...64 8.3. Dişli Ana Kanunu...65 8.4. Sonsuz Vida Mekanizmaları...67 9. BÖLÜM KAYIŞ-KASNAK MEKANİZMALARI...69 9.1. Kasnaklar...69 9.2. Kayışlar...70 9.2.1. Malzeme ve Yapılış Şekillerine Göre Kayışlar...71 9.2.2. Kayışları Birleştirme...71 9.2.3. Kayışlarda Tahvil Oranı...72 9.2.4. Kayış-Kasnak Düzenleri...73 9.2.5. Kayış Kasnak Mekanizmalarında Moment İletimi ve Hesabı...74 9.3. Halatlar... 9.3.1. Malzemelerine Göre Halatlar...75 9.3.2. Standart Halat Tipleri...76 9.3.3. Halatların Sarılması...76 9.3.4. Halatın Çekmeye Karşı Dayanımı...76 9.4. Zincirler...77 9.4.1. Baklalı Zincirler...78 9.4.2. Halkalı Zincirler...78 9.4.3. Halkalı Zincirlerin Hesabı...78 VIII
10. BÖLÜM MAKİNALARLA İLGİLİ TANIMLAR...79 10.1. Dönme Hareketinde Çevre Hızının Bulunması...79 10.1.1. Makinanın İlettiği Moment...79 10.1.2. Makinanın İlettiği Güç...80 10.1.3. Makinada Randıman veya Verim...80 10.1.4. Krank-Biyel Mekanizması...80 10.2. Çıkrıklar...82 10.3. Buhar Kazanları...86 10.3.1. Kazan Konstrüksiyonunda Karakteristik Değerler...86 10.3.2. Buhar Kazanı Konstrüksiyonları...86 10.4. Su Makinaları...88 10.4.1. Manometrik Toplam İletim Yüksekliği...89 10.4.2. Konstrüksiyonlarına Göre Başlıca Su Pompaları...90 10.4.3. Tek Kademeli Pistonlu Su Pompaları...90 10.4.4. Santrifüj Su Pompaları...90 10.4.5. Dişli Çarklı Su Pompaları...91 10.5. Motorlar...92 10.5.1. Ateşleme Sistemi...93 10.5.2. Hava Filitresi ve Havalandırma...94 10.5.3. Yakıt Sistemi...95 10.5.3.1. Yakıt Transfer Pompası...96 10.5.3.2. Transfer Pompalarının Kontrolü...96 10.5.4. Yağlama Sistemi...98 10.5.5. Soğutma Sistemi...99 10.5.6. Zamanlarına Göre Motorlar...99 10.5.6.1 İki Zamanlı Benzin Motorları...99 10.5.6.2. 4 Zamanlı Otto Motorlarında Çevrim Diyagramı... 101 10.5.6.3. 4 Zamanlı Diesel Motorlarında Çevrim Diyagramı (İndikatör Diyagramı)... 102 IX
11. BÖLÜM ASANSÖRLER...103 11.1. Konut Asansörleri... 103 11.2. Asansör Güvenlik Sistemleri... 106 11.3. Kule Asansörleri... 107 11.4. Uzay Asansörleri... 108 11.5. Asansör Motorlarında Güç Hesabı... 110 11.6. Asansör Halatlarında Hesaplar... 111 12. BÖLÜM HELEZONLU İLETİCİLER...113 12.1. Helezon İletim Makinelerinin Kapasite Hesabı... 114 12.2. Helezon Kanat Konstrüksiyonları... 115 13. BÖLÜM FORKLİFTLER...117 13.1. Büyük Yükler İçin Kullanılan Forkliftler... 118 13.2. Forkliftlerin Fonksiyonları... 119 13.3. Forkliftlerde Taşıma Halinde Dengenin Sağlanması... 120 14. BÖLÜM HAVAİ HAT İLETİM MAKİNALARI...123 14.1. Havai Hat Transport Makinalarının Özellikleri... 124 14.2. Yük Şekline Göre Havai Hat Makinalarının Sınıflandırılması... 124 14.3. Havai Hat Transport Makinaları Uygulama Alanlarına Örnekler... 125 15. BÖLÜM ROBOTLAR...129 15.1. Robotun Çalıştırılması... 131 15.1.1. Bağımsız Çalışma... 131 15.1.2. Bilgisayar Kontrolünde Çalışma... 131 15.2. Mekanik Yapı... 131 X
15.3. Donanım... 131 15.3.1. Kontrol Donanımı... 131 15.3.2. Sürücü Kartı... 131 15.3.3. Besleme Kaynağı... 132 15.3.4. Çevre Birimler... 132 15.4. Mikrorobotlar... 132 15.5. Robot Kedi... 133 15.6. Servis Robotu... 133 15.7. Robot Kol... 133 15.8. Ev Robotu ve Akıllı Evler... 133 16. BÖLÜM TIBBİ CİHAZLAR...135 16.1. Röntgen Cihazları... 135 16.2. Ameliyat Masaları... 136 16.3. Diş Cihazları ve Dişçi Üniteleri... 137 16.4. Hasta Yatağı, Sedye ve Tekerlekli Sandalyeler... 137 16.4.1. Tekerlekli Sandalyeler... 139 16.5. Cerrahi Aletler... 139 16.6. Çok Kesitli Tomografi... 140 16.7. Ortopedi... 140 16.7.1. Biyonik Teknoloji; Biyonik El ve Dirsek Romortezi... 140 16.8. Anjiografi (Angiography)... 141 16.9. Ambulans Donanımları... 143 16.10. Cerrahi Robot Sistemi... 144 17. BÖLÜM BETON ÜRETİM MAKİNALARI...147 17.1. Serbest Düşmeli Betoniyerler... 147 17.2. Sürekli Üretim Yapan Beton Makinaları... 150 17.3. Betoniyerli Taşıtlar... 151 XI
17.4. Mikserler... 151 17.5. Beton İletme Tesisleri ve Beton Pompaları... 151 17.5.1. Basınçlı Hava ile Beton İletimi... 152 17.5.2. Diğer Beton İletme Tesisleri... 153 17.5.3. Beton Pompaları... 153 18. BÖLÜM DOZERLER...155 18.1. Dozerin Konstrüksiyonu... 155 18.2. Dozer Kalkanları... 156 18.3. Paletli ve Lastik Tekerlekli Dozerler... 157 18.4. Buldozer... 157 18.5. Tiltdozer... 158 18.6. Angldozer... 158 18.7. Dozerlerde Verim... 159 LİTERATÜR...161 XII