Cargill Türkiye CargillHaberler Temmuz 2010 M. Arif Özer: Yatýrým iklimi iyileþtirilmeli Ý. Aydoðdu: Cargill, insana yatýrým yapmayý býrakmadý! Vaniköy Özel Baklava Niþastasý 1969 dan günümüze Türk Diyetisyenliði Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar geliþtiriyor
Cargill - Türkiye CargillHaberler Temmuz 2010 14 Kapak konusu Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar geliþtiriyor 18 Güncel 1969 dan günümüze Türk Diyetisyenliði 08 Ýlknur Aydoðdu: Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý 24 Mehmet Arif Özer: Yatýrým iklimi iyileþtirilmeli 30 Kiþisel geliþim Daha yaratýcý düþünmek için yapabileceðimiz günlük uygulamalar
bu sayýda 03 Cargill Türkiye den - Seçilen ortak olma yolculuðumuz 04 Aktüel - Cargill Ýlköðretim Okulu nda mezuniyet sevinci - Temiz çevre için el ele 06 Dünyadan - Cargill Nestle nin araþtýrma raporunda - Çin de yeni aroma fabrikasý 08 Ýçimizden biri - Ýlknur Aydoðdu: Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý! 14 Kapak konusu - Enerji faturalarý çok mu yüksek? Ne yapmalý? 18 Güncel - 1969 dan günümüze Türk diyetisyenliði 20 Cargill Çözümleri - Ayçiçeði lesitini Topcithin TM SF Cargill Türkiye Sosyal Sorumluluk Faaliyet Raporu Koordinasyon Kurumsal Ýletiþim Departmaný adýna Sera BAYSAL sera_baysal@cargill.com Adres Baðlarbaþý, Kýsýklý Caddesi Sarkuysan Ak Ýþmerkezi No: 4-A Blok 8-9-10-11 34662 Üsküdar / Ýstanbul Tel: 0.216 554 18 00 Faks: 0.216 651 24 17 CargillHaberler, Cargill Türkiye nin tanýtým broþürüdür. 22 Cargill Çözümleri - Vaniköy Özel Baklava Niþastasý 24 Sohbet - Bursa Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði (BUSÝAD) Baþkaný Mehmet Arif Özer 30 Kiþisel Geliþim - Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz! CargillHaberler - Ýçindekiler 1
* Önce insan! Ne kadar acil olursa olsun iþ güvenliði saðlanmadan iþ yapma! Tüm baþarýlarýmýzýn arka planýnda CARGILL TÜRKÝYE ÝÞ GÜVENLÝÐÝ VE SAÐLIÐI POLÝTÝKASI ve Cargill in güçlü kurumsal kültürü var. Murat Tarakçýoðlu Cargill Gýda Türkiye Yönetim Kurulu Baþkaný (*) Cargill Gýda Türkiye Vaniköy Mýsýr Ýþleme Tesisi nde kazasýz geçen 1000 iþ gününü kutluyoruz.
CargillHaberler Seçilen ortak olma yolculuðumuz Cargill Gýda Türkiye, yönetim ve iþgücü organizasyonunun yüksek performansýyla üst üste iki kez Cargill Ýþ Mükemmelliði ödülünü aldý. Ýki yýlda bir verilen bu ödül, 2001 yýlýnda çýktýðýmýz Seçilen ortak olma yolculuðumuzda sürekli ve sistematik geliþim yönünde attýðýmýz önemli adýmlarýn sadece bir sembolü. Farkýnda olarak ya da olmayarak aslýnda bu geliþimi her gün yaþýyor ve hissediyoruz. Böylesi ödüller bize durup düþünme ve geriye dönüp bakarak gururlanma vesilesi yaratýyor. Ancak Cargill de Ýþ Mükemmelliði, asla ödül ve takdir daðýtmak için basit bir yol olmadý. 2006 ve 2008 yýllarýnda kazandýðýmýz, bu yýl tekrar baþvurduðumuz Cargill Ýþ Mükemmelliði ödülü sürecinde amacýmýz sadece ödül almak deðil Sürekli geliþimi saðlamak Çünkü Ýþ Mükemmelliði yolculuðumuz hiç bitmeyecek. birlikte çalýþ > üret > baþar Dünya Baþkan Yardýmcýsý Jerry Rose açýklýyor: "Ýþ Mükemmelliði ve Ýþ Mükemmelliðinin müþteri odaklýlýðý, seçilen ortak olma yolculuðumuza herkesin aklýyla ve kalbiyle baðlanmasý demektir. Aklýyla ve kalbiyle! Ýkinci anahtarý da Rose veriyor bize Elimize tutuþturulan bu iki anahtarýn, içinde bulunduðumuz 2010 Yýlý Ýþ Mükemmelliði Ödülü sürecinde zorlandýðýmýzý düþündüðümüz kapýlarý açmada bizlere yardýmcý olacaðýna inanýyoruz. Sistemimizin güçlü yanlarýný ve iyileþtirmeye açýk alanlarda önümüze çýkabilecek fýrsatlarý tanýmlamaya yardýmcý olan Cargill Ýþ Mükemmelliði Prensibi, ayný zamanda sadece þirketimiz deðil, hizmet verdiðimiz müþterilerimiz, ortaklarýmýz ve tedarikçilerimiz de dahil edildiðinde sorunsuz iþleyen büyük bir sistem anlamýna geliyor. Ve sorunsuz iþleyen her sistem, sistemi iþletenlere açýk baþarýyý getiriyor. Cargill Türkiye den Cargill Mali Ýþlerden Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý David MacLennan, þu sözüyle Ýþ Mükemmelliðinin anahtarýný elimize tutuþturuveriyor: Seçilen ortak olabilmemiz için çalýþanlarýmýzýn baðlýlýðýný saðlamada, müþterilerimizi memnun etmede, çalýþtýðýmýz ve hizmet verdiðimiz toplumu zenginleþtirmede açýk baþarý saðlamalýyýz. Peki, Ýþ Mükemmelliði Prensibiyle açýk baþarý nasýl saðlanacak? Bunu da Cargill Bu vesileyle Ýþ Mükemmelliði çalýþmalarýmýzýn önemli bir unsuru olan Cargill Türkiye Ýþ Güvenliði ve Saðlýðý Politikasý ný hayatlarýnýn bir parçasý haline getiren ve Kazasýz 1000 Ýþ Günü nü geride býrakan Vaniköy Mýsýr Ýþleme Tesisi çalýþanlarýmýzý da tebrik etmek istiyoruz. Esen kalýn! CargillHaberler - Cargill Türkiye den 3
CargillHaberler Bir þenlik geride kaldý Mezuniyet coþkusu Bu yýl 10.su gerçekleþtirilen ve 5 gün süren Gemlik Özürlüler Þenliði, piknik, kamp eðlenceleri ve futbol karþýlaþmasýna sahne oldu. Þenliðe 25 ilden yaklaþýk 250 zihinsel engelli çocuk ve aileleri katýldý. Gemlik Belediyesi ve Kaymakamlýðýnýn da görev aldýðý organizasyonda Cargill Türkiye, Gemlik dýþýndan gelen ekiplerin konaklama masraflarýný karþýlayarak, çocuklarýn her yýl düzenlenen bu þenlikte gönül- Modern tesise öðrenci akýný Cargill in dünya genelindeki en modern mýsýr iþleme tesislerinden biri olan Orhangazi Fabrikasý, özellikle öðrenci ziyaretçileriyle de dikkat çekiyor. Fabrika son 2 ayda; Bandýrma Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Makine Bölümünden 27, Kocaeli Üniversitesi Ýhsaniye Meslek Yüksek Okulu Gýda Teknolojisi Bölümünden 46, ÝTÜ Gýda Mühendisliði Bölümünden 27 ve Gemlik Ali Kütahya Ýlköðretim Okulundan 20 olmak üzere toplam lerince eðlenmelerini saðladý. Þenliðin ikinci gününde Ýznik Gölü kenarýnda piknik yaparak gönüllerince eðlenen özürlü çocuklar ve aileleri, piknik dönüþünde Orhangazi Fabrikasýný ziyaret ettiler. T.C Baþbakanlýk Özürlüler Dairesi yetkilileri, kafile sorumlularý, engelli çocuklar ve ailelerinden oluþan yaklaþýk 300 kiþilik kafile hazýrlattýklarý pankartla fabrika yetkilileri ile hatýra fotoðrafý çektirmeyi ihmal etmediler. 120 öðretim görevlisi ve öðrenciyi misafir etti. Fabrika ziyaretçileri sadece öðrencilerle kalmadý. Eski bir Cargill Türkiye çalýþaný olan ve 6 yýl önce emekli olan Yalova Aktif Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði üyesi Hikmet Yaþar da beraberinde Burkina Faso lu iþ adamlarýyla fabrikayý ziyaret edenler arasýndaydý. Türkiye-Dünya Ticaret Köprüsü 2010 Programý kapsamýnda Yalova ya iþ görüþmesine gelen Ekrem Oksar baþkanlýðýndaki heyette, Burkina Faso Dýþ Týcaret Müsteþarý SANON S. Félix ve 14 iþ adamý bulunuyordu. Bu ziyaretlerde Burkina Faso iþ adamlarý heyetine ve öðrencilere fabrikanýn deðiþik bölümleri gezdirilerek, üretim, gýda güvenliði, Ar-Ge ve laboratuar uygulamalarý hakkýnda bilgiler verildi. Kýsa geçmiþine raðmen eðitimdeki farkýný ortaya koyan Cargill Ýlköðretim Okulu nun baþarýlý öðrencileri mezuniyet töreninde kepleri havaya fýrlattýlar. 18 Haziran da okulun bahçesinde gerçekleþtirilen törende, Okul Müdürü Yýlmaz Aydeyer, öðretmenlere, öðrencilere ve Cargill Türkiye yönetimine teþekkür etti. Okul Aile Birliði Baþkaný Aysel Çokgüler ve velilerin de katýldýðý mezuniyet töreninde 2009-2010 öðretim yýlýnda ilk üçe giren baþarýlý öðrenciler, Cargill Gýda Türkiye tarafýndan ödüllendirildi. Öðrencilere tam, yarým ve çeyrek altýndan oluþan ödüllerini takdim eden Orhangazi Fabrikasý Sorumlu Müdürü Cenan Celebci, eðitime desteklerinin her zaman devam edeceðini belirtti. Celebci, ayrýca bu yýl, Orhangazi ÖSS birincisine de eðitim bursu vermeyi kararlaþtýrdýklarýný sözlerine ekledi. 4 CargillHaberler - Aktüel
Ortaköylü miniklerin Pilav Günü Orhangazi'ye baðlý Ortaköy, yüksek eðitim oraný ile birlikte Orhangazi ve Bursa SBS-ÖSS sýnavlarýnda baþarýlý performans gösteren öðrencileriyle anýlýyor. Tabii bu baþarýda, köye baðlý Orhan Öcalgiray Ýlköðretim Okulu nun büyük payý var. 17 Haziran da 2009-2010 öðretim yýlýnýn bitmesi nedeniyle Okul Müdürü Ayhan Sarýboða ve Köy Muhtarý Mustafa Can tarafýndan düzenlenen Anasýnýfý Kep Atma Töreni ve Pilav Gününe yoðun ilgi vardý. Törene Kaymakam Ertan Peynircioðlu olmak üzere bölgedeki köy muhtarlarý, ilçe ve belde belediye baþkanlarý ile kalabalýk bir davetli topluluðu katýldý. Aktüel Oldukça neþeli geçen etkinliklerin davetlileri arasýnda Orhangazi Fabrikasýndan Hale Toker ve Cenan Celebci de bulunuyordu. Toker ve Celebci, Ortaköylü miniklere Cargill çantasý, defteri, puzzle ve kupa hediye ederek onlarýn yýlsonu sevincine ortak oldu. Temiz çevre için el ele! Doða, insan eliyle kirletilmeye devam ediyor. Peki, çocuklarýmýza nasýl bir çevre býrakmak istiyoruz? Çevre her geçen gün önem kazanýyor. Ancak doðadan en fazla faydayý saðlayan insanoðlu, yaþadýðý çevreyi en fazla kirletenler arasýnda yer alýyor. Peki, çocuklarýmýzýn geleceðine nasýl bir çevre býrakmak istiyoruz? Bu sorunun cevabýný arayan ve çocuklarýna temiz bir çevre býrakmak isteyen Orhangazi fabrikasý çalýþanlarý, aileleri ve çocuklarý ile birlikte çevre kirliliðine karþý duyarsýz kalýnmamasý amacýyla 29 Mayýs ta güzel bir etkinlik düzenlediler. Hep birlikte Temiz çevre için el ele çaðrýsý yaptýlar. Onlarýn temiz çevre çaðrýsýna Cargill Ýlk Öðretim Okulu'ndan 90 öðrenci, öðretmen ve velilerden oluþan bir grup da eþlik etti. Ýznik Gölü kenarýnda düzenlenen ve özellikle çocuklara çevre bilinci aþýlamayý amaçlayan çevre etkinliði, sabah güzel bir piknikle baþladý. Düzenlenen mangal partisinin ardýndan yaklaþýk 200 kiþilik çevreci grup, ellerinde çöp poþetleri ile göl kenarýndaki çöpleri topladýlar. CargillHaberler - Aktüel 5
Dünyadan Sýfýr kalorili ürün pazarýnda Truvia tatlandýrýcýsýnýn baþarýsý Stevia yapraklarýndan elde edilen Cargill in doðal tatlandýrýcýsý Truvia, piyasaya çýkýþýndan bu yana geçen bir yýlda þeker ikameleri pazarýnda 530 milyon dolar ile üçüncü sýraya yükseldi. Cargill Saðlýk ve Beslenme Bölümü nden Truvia Pazarlama Ýletiþimi Direktörü Ann Clarck Tucker; Bu çok ümit verici bir büyüme. Uzun süredir piyasada olan aktörler karþýsýndaki rakamlar gerçekten Cargill ekibinin gücünü gösteriyor dedi. Yalnýzca bir yýl önce ABD Gýda ve Ýlaç Ýdaresi tarafýndan gýda bileþeni olarak satýþýna izin verilen doðal tatlandýrýcý Truvia nýn þu anki Pazar payý %8 e ulaþtý. Pazardaki lider markalar, pazarýn yarýsýna hâkim olan Splenda ve hemen arkasýndan ikinci sýrada yer alan Sweet-n-Low. Cargill in doðal bir ürün olarak pazarladýðý tatlandýrýcýsýný hâlihazýrda 100 ün üzerinde gýda ve içecek üreticisi firma kullanýyor. ABD Zambia da tahýl satýþ ofisi Mart ayýnda Cargill, Zambia nýn baþkenti ve en büyük þehri Lusaka da Tahýl ve Yaðlý Tohum Tedarik Zinciri (GOSC) ofisini açtý. GOSC dan Pieter Reichert, Zambia daki tahýl ve yaðlý tohum pazarý son birkaç yýlda hýzlý bir büyüme gösterdi, dolayýsýyla bizim ekibimiz de büyük ölçüde büyüdü. Bölgede yatýrýmlarýmýza devam etmeyi ve gelecek 18-24 ay içinde tahýl ve yaðlý tohum satýþlarýmýzý arttýrmayý planlýyoruz dedi. Açýlýþ töreninde bir konuþma yapan ABD Büyükelçi Yardýmcýsý Michael Koplovsky, Cargill in bölgedeki çiftçilerin ilk kez uluslararasý pazarlara açýlmasýna yardýmcý olacaðýný belirterek, Cargill in dünyaca bilinen kurumsal sosyal sorumluluk çalýþmalarýna Zambia da da devam edecek olmasýndan büyük gurur duyduklarýný söyledi. GOSC ofisi buðday, mýsýr, soya fasulyesi ve pamuk ticareti yapacak ve pamuk çiftçilerine finansal ve teknik destek de saðlayacak. ZAMBÝA Çin de yeni aroma fabrikasý Çin de yeni aroma fabrikasýnýn açýlýþýyla birlikte Cargill Aroma Sistemleri (CFS), dünyanýn her bölgesinde üretim tesislerine sahip oldu. Fabrikada yapýlacak aroma üretimiyle Çin deki içecek, süt ürünleri ve unlu mamuller sektörlerindeki müþterilere hizmet verilecek. Yeni fabrika, Bangalore, Hindistan daki üretim tesisi ile Þanghay, Çin; Kuala Lumpur, Malezya ve Bangalore daki uygulama merkezlerinden oluþan CFS Asya operasyonlarýna katýlacak. CFS baþkaný Peter Michielsen Aroma iþinde önemli bir rekabet üstünlüðüne sahibiz. Yeni tesisimizde de meyve sularý, niþastalar, tatlandýrýcýlar, yaðlar, yapý saðlamlaþtýrýcýlar, kakao ve çikolatadan oluþan geniþ gýda bileþenleri var. dedi. ÇÝN Cargill, Nestle nin araþtýrma raporunda Nestle nin 2010 için hazýrladýðý 40 sayfalýk raporun Sinerjik Ortaklýklarýmýz baþlýklý bölümünde ilk sýra Cargill e verildi. Raporda Cargill ile ortaklýk anlamýnda çalýþmaya inovasyon ortaklýklarý çalýþmalarýmýzdan önce baþladýk. Cargill, Nestle nin yýllýk ARGE yönetim konferansýnda yer alan ilk dýþ partner. Cargill News dergisi bu özel iliþkimizi çeþitli platformlarda vurguladý deniyor. Ocak 2009 da Nestle Araþtýrma Ýnovasyon Ödülü ilk kez Nestle PetCare ile ortaklaþa geliþtirdikleri soya yemeði için Cargill den Bill Aimutis a verilmiþti. ABD McDonald s dan Cargill e ödül McDonald s en büyük kümes hayvanlarý tedarikçisi Cargill Et Avrupa ya (CME) 2010 Sürdürülebilirlik Ödülünü verdi ve McDonald s 2009 Dünyanýn En Ýyi Yeþili raporunda yer verdi. McDonald s Dünyanýn En Ýyi Yeþili raporunda CME ye yumurtadan nihai ürüne kadar tüm tavuk tedarik zincirindeki baþarýlý çevre performansý nedeniyle yer verildiðini belirtti. 2010 Sürdürülebilirlik Ödülü için de sürdürülebilirlik alanýnda gerçek anlamda önemli baþarýlarý olan bir ortak olarak Cargill e verildiðini, Cargill in yýllýk seragazý emisyon oranlarýný %10 azalttýðýný açýkladý. ABD 6 CargillHaberler - Dünyadan
Organik glukoz ile þekerler biyo-organik sertifikalý olabilecek Cargill in Blattmann Schweiz AG firmasý, organik ürünleri tercih eden tüketicilere yönelik bir ürün geliþtirdi. Organik buðdaydan elde edilen C*BioSweet glukoz þurubu, þeker kamýþý ve þeker pancarýndan üretilen geleneksel biyo-organik tatlandýrýcýlardan daha fazla iþlevsellik sunuyor. Organik glukoz þurubu viskosite, kaynama noktasý, yapý ve daha birçok özellik açýsýndan avantajlar getiriyor. Bunun yaný sýra da ürünlerini biyo-organik sertifikalý olarak etiketlemek isteyen müþteriler için gerekli þartlarý saðlýyor. ÝSVÝÇRE CargillHaberler - Dünyadan 7
CargillHaberler Ýlknur Aydoðdu Ýnsan Kaynaklarý ve Kalite Güvence Danýþmaný Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý! Çalýþtýðým dönemde Cargill birçok yapýlanma döneminden geçti ve her seferinde daha da güçlenerek yoluna devam etti. Ama en önemlisi, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý. Ekip çalýþmasýnýn ve uyumunun baþarýya olan olumlu etkisini ilk defa Cargill de gözlemlemiþtim. Çalýþtýðým onüç yýl boyunca bunun son olmadýðýný pek çok defa ve farklý þekillerde yaþama imkâný buldum. 8 CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu Ýlknur Aydoðdu Ýknur Aydoðdu, Cargill in Türkiye deki 13 yýlýna tanýklýk etmiþ bir isim. Onun tanýklýðýnýn tarihi Vaniköy Mýsýr Ürünleri Firmasý na, 1991 yýlýna kadar gidiyor. Zamanýn Genel Müdürü, ayný zamanda kendisini de iþe alan -Süleymangil ailesinin firmadaki son kuþaðý- rahmetli Ahmet Süleymangil dir. Þirketin Cargill ile birlikte yeni yatýrýmlara hazýrlandýðý ve zamanla yarýþýldýðý bir dönemdi. diyor Aydoðdu o günler için. Cargill o yýllarda birçok yapýlanma döneminden geçmekte ve her seferinde daha da güçlenerek yoluna devam etmektedir. 2004 yýlýnda Cargill den emekli olan Aydoðdu nun, o hareketli yýllara dair pek çok anýsý var. Ancak bu süre içerisindeki gözlemlerini þu þekilde özetliyor: Evet, ekipmanlar, makineler yenileniyor, sürekli yatýrým yapýlýyordu. Ama bana göre en önemlisi; gerek verilen eðitimlerle çalýþanlara, gerekse sosyal sorumluluk projeleriyle topluma yatýrým yapýlmasýydý. Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý. Ýnsana yatýrým yapmaktan bahsettiniz. Bunu biraz açabilir miyiz? Cargill, çokuluslu bir þirket olduðu için 2000 li yýllarýn baþlarýna kadar üst yönetim dahil pekçok yabancý çalýþana sahipti ve bizler de onlarla anlaþabilmek, iþlerimizi birlikte yürütebilmek için yabancý dilimizi geliþtirmek zorundaydýk. Yabancý dilimizi geliþtirebilmemiz için ihtiyacý olan diðer arkadaþlarýmla birlikte önümüze birçok fýrsat sunmaya devam ediyor; ya iþyerine öðretmen getiriyor ya da bizleri çeþitli kurslara gönderiyorlardý. Bunun yaný sýra kiþisel, yönetsel ve mesleki geliþimimiz adýna da çeþitli eðitimler almamýz saðlanýyordu. Bu da þirketimizin bize deðer verdiðini, önemsediðini gösteriyordu ve aidiyet duygumuzu güçlendiriyordu. 1991 ile 2001 yýllarý arasýnda þirketimiz birçok yapýlanma döneminden geçti ve her seferinde daha da güçlenerek yoluna devam etmeyi sürdürdü. En önemlisi Cargill bütün hisseleri alarak þirketin tümüne sahip oldu. Bu arada insana yatýrým yapmayý hiç býrakmadý. En iyi üniversitelerin en yetenekli gençlerini istihdam ederek - ki bugün birçoðu yurtiçi veya yurtdýþý Cargill de en iyi pozisyonlardalar - onlarý mesleki açýdan eðitti, Cargill in kurumsal kültürü ile yetiþtirdi. Bu süreçte Hendek ve Orhangazi fabrikalarýmýz kuruldu. Ýnsan Kaynaklarý olarak o dönemde çok yoðun ve bir o kadar da keyifle çalýþtýk. Bu arada sosyal sorumluluk projelerimiz ve çevre ile ilgili çalýþmalar aralýksýz devam etti. Çevremizdeki okullarý gerek sportif yönden, gerekse eðitim yönünden destekledik. Belediye ile birlikte çalýþarak yoksul semtlere yardým götürdük. Otistik çocuklarla birlikte olduk, onlarý gezilere, spor karþýlaþmalarýna götürdük. Okullara gidip, çocuklarla birlikte kitap okuyarak onlara kitap okuma sevgisi aþýladýk. Onlarla ilgili bir anýmý da paylaþmak isterim. Kitap okuduðumuz sýnýflardan birinde çocuklara boþ zamanlarýnýzda neler yapýyorsunuz diye sorduðumuzda hepsi çeþitli yanýtlar verdiler. Kara kuru bir erkek çocuðu birazcýk utana sýkýla ayakkabý boyacýlýðý yaptýðýný söyledi. Sene sonu geldiðinde ise birlikte yaptýðýmýz
Ýçimizden biri 2004 yýlýnda Cargill den emekli olan Aydoðdu, her özlem duyduðunda web sitesine girip, Cargill Haberler i okuyor. CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu 9
CargillHaberler Özel sektördeki ilk iþ deneyiminde 1,5 yýl Pendik ten Karaköy e gidip gelen Aydoðdu, o günlerde sabah ezanýyla birlikte yollara düþtüðünü anlatýyor. kitap okuma etkinliðinin onlarda ne gibi deðiþiklikler yaptýðýný sorduðumuzda, ayakkabý boyacýsý çocuk gururla, müþteri beklerken bile kitap okumaya baþladýðýný söyleyince çok mutlu olduk. Ýþ hayatýnýza memuriyet ile baþlamýþsýnýz Ama sonrasýnda tercihinizi özel sektörden yana kullanmýþsýnýz. Nasýl karar verdiniz? Aslýnda kolay bir karar deðildi. Ben, 1961 Balýkesir doðumluyum ve üniversite dâhil tüm eðitimimi Balýkesir de tamamladým. Bursa Ýktisadi ve Ticari Ýlimler Akademisi ne baðlý Balýkesir Ýþletmecilik ve Turizm Yüksek Okulu, Ýþletme Bölümü nden 1982 yýlýnda mezun oldum. Balýkesir, o yýllarda sanayi yönünden çok fazla geliþmiþ bir þehir deðildi. Ben de þansýmý devlet memurluðunda denemeye karar verdim. Milli Eðitim Bakanlýðý nýn Türkiye çapýnda açmýþ olduðu sýnavý kazanarak, döner sermayeli bir teknik liseye memur olarak atandým. Ýki yýla yakýn bir süre çalýþtým ve evlilik nedeniyle Ýstanbul Küçükyalý Lisesi (þimdiki adýyla Kadir Has Lisesi) ne tayin oldum. Köklü dostluklar kazandýðým bu okulda, memurluðun yaný sýra, ücretli öðretmen olarak da çalýþma imkânýna sahip oldum. Bu arada ikiz kýzlarýmýz Ýrem ve Gizem dünyaya geldiler. Çocuklarý çok sevdiðim için herkes bana Allah sana çifter çifter versin derdi, çok þükür öyle de oldu. Þu anda 25 yaþýnda olan kýzlarýmla gurur duyuyorum. Okul müdürünün yönlendirmesiyle pedagojik formasyon alýp, kadrolu öðretmenliðe geçmek üzere Marmara Üniversitesi ne baþvurumu yaptýðým sýrada, eþimin de çalýþmakta olduðu Elgin- Aydoðdu nun Cargill deki ilk çalýþma yeri: Vaniköy Niþasta Fabrikasý kan Holding in Isý Grubu Satýþ Bölümü nden bir teklif geldi. Bu teklifle birlikte seçimimi özel sektörden yana kullandým. Risk Takip Elemaný olarak satýþ bölümünde çalýþtým. Ama ancak 1,5 yýl dayanabildim, çünkü Pendik ten Karaköy e gidip gelmek beni çok zorluyor, ayný zamanda saðlýðýmý ve çocuklarýma ayýracak zamanýmý olumsuz yönde etkiliyordu. Zira sabah ezanýnda kalkýp, 25 dakika yürüyerek evimden tren yoluna iniyor, 45 dakika ve genellikle ayakta süren bir yolculukla Haydarpaþa ya gidiyor, oradan vapura yürüyor, kýþ ayazýnda vapur bekliyor, vapurla karþýya geçtikten sonra yine bir süre daha yürüyerek þirkete varýyordum. Akþamlarý da bunun tam tersi yönde geri dönüyordum. Bunlarý anlattým, çünkü bugün, baþlangýç aþamasýndaki pek çok çalýþanýn, þirketleri tarafýndan kendilerine sunulan servis hizmetinin kýymetini bilmeyip, evinin önünden geçmesi gibi bir beklenti içinde olduklarýný bizzat yaþamýþ biri olarak biliyorum. Maalesef zahmet çekmeden rahmet olmuyor. Cargill ile tanýþmanýz bundan sonra mý oldu? Hayýr, ECA dan istifa ettikten sonra bir süre kýzlarýmla tatil yaptým. Fakat bu sürede, sadece eþ ve annelik rolünün bana yeterli gelmediðini gördüm. Evime yakýn bir iþ aradým ve Kartal da bulunan Vatan Plastik Þirketi ne Personel Elemaný olarak girdim. Devlet sektöründeki yasal uygulamalar ile özel sektörün yasal uygulamalarý farklýydý, burada bunlarý öðrenme fýrsatýný yakaladým. Ancak kendimi daha fazla geliþtirmek istiyordum ve bir arayýþ içerisindeydim. Bir süre sonra bir gazetede gördüðüm Vaniköy Mýsýr Ürünleri baþlýklý ilan ilgimi çekti ve hemen baþvurdum. Bir gün telefon ettiler ve ayný gün beni görüþmeye çaðýrdýlar. Açýkçasý kýyafetim bir iþ görüþmesi için fazla spordu ve bir arkadaþýmýn ceketini ödünç alýp giyerek biraz daha uygun hale gelmiþtim. Müdürüme iþ deðiþtirme isteðimden ve 10 CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu
bir iþ baþvurusu yaptýðýmdan daha önce söz etmiþtim. Kendisinden görüþmeye gitmek üzere izin istedim ve bir taksiye atlayýp yola koyuldum. O sýralarda, yani 1991 yýlýnda Kurtköy bomboþtu ve oralara hiç yolum düþmemiþti. Dolayýsýyla þirkete gidene kadar içimden acaba taksi þoförü beni kaçýrýyor mu diye endiþelenmekten de kendimi alýkoyamýyordum. O zamanki Muhasebe Müdürü Mustafa Dikman ve Finansman Müdürü Bram Lodder, beni görüþmeye aldýlar. Mesleki bilgimi sorguladýktan sonra, Ýngilizce olarak kendimi anlatmamý istediler. My name is Ýlknur Aydogdu. I was born in Balýkesir. I am 30 years old. I am married. I have two children. I want to work with you. Bir sessizlik oldu birden Bu kadar dedim ümitsizlikle, çünkü daha fazlasýný anlatmaya Ýngilizcem yeterli deðildi. Bir iki þey daha konuþtuktan sonra her zamanki rutin biz sizi ararýz ri- tüeliyle ayrýldýk. Kýsa bir süre sonra tekrar aradýlar ve o zamanki Genel Müdür rahmetli Ahmet Süleymangil ile görüþmek üzere tekrar çaðýrdýlar. Arkasýndan da kýsa bir süre sonra iþe baþlattýlar. O yýllara dair aklýnýza ilk ne geliyor? Ýlk zamanlar yaklaþýk 15 metrekarelik bir odanýn içinde 6 kiþi çalýþýyorduk ve herkes iþini tek bilgisayarda görmek zorundaydý. Þirket bir yatýrým teþviki almak için hazýrlýk yapýyordu. Arþivden birçok dosya çýkarýlýyor, inceleniyor, evraklar çoðaltýlýyor, dosyalar hazýrlanýyordu. Son gün muhasebe ekibiyle birlikte gece yarýsýna kadar çalýþýp, gerekli dosyalarý tamamlamýþtýk. Zira zamanla yarýþýyorduk ve yetiþtirmenin huzuru içindeydik. Ancak bu huzura takdir edilmenin gururu eklenmiþti. Ekip çalýþmasýnýn ve uyumunun baþarýya olan olumlu etkisini ilk defa Cargill de gözlemlemiþtim. Çalýþtýðým onüç yýl boyun- 1991 yýlýnda Kurtköy bomboþtu diyor Aydoðdu. Hatta ilk iþ görüþmesine giderken acaba taksi þoförü beni kaçýrýyor mu diye endiþenlenmiþ. Cargill i özlediðimde web sitesine girip, Cargill Haberler i okur, özlem giderirdim. Cargill Haberler de yer verecek kadar beni önemsemelerinin de ayrý bir gurur kaynaðý olduðunu belirtmek isterim. My name is Ýlknur Aydogdu. I was born in Balýkesir. I am 30 years old. I am married. I have two children. I want to work with you. Bir sessizlik oldu birden Bu kadar dedim ümitsizlikle çünkü daha fazlasýný anlatmaya Ýçimizden biri CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu 11 Ýngilizcem yeterli deðildi. Ýlknur Aydodu
CargillHaberler ca bunun son olmadýðýný pek çok defa ve farklý þekillerde yaþama imkâný buldum. Peki, emekliliðinize kadar Vaniköy fabrikada mý çalýþtýnýz? 10 yýl kadar orada çalýþtým, ama son üç yýlým, Ýstanbul Altunizade de bulunan merkez ofiste geçti. 2000-2001 yýllarý, hem devreye alýnan Orhangazi fabrikamýza birçok elemanýmýzý gönderdiðimiz, hem de -biraz da krizin etkisiyle- bazýlarýyla yollarýmýzý ayýrmak zorunda kaldýðýmýz yýllardý. Kurtköy deki fabrikamýzda çalýþan sayýsý epeyce azalmýþtý. Ben de Altunizade ofise geçtim. Üç yýl oradaki Ýnsan Kaynaklarý ekibi ile çalýþtým. Ancak Balýkesir de yaþayan büyüklerimin saðlýk problemleri nedeniyle onlarla daha fazla ilgilenmem gereken bir zamandý. Þirkete emekli olma isteðimi bildirdim. Personel elemaný olarak baþladýðým ve Kýdemli Ýnsan Kaynaklarý Sorumlusu olarak devam ettiðim iþimden, mali yýlsonunda emekli olmam ve bir süre daha part time devam etmem konusunda direktörümle anlaþtýk. Ama bu arada maalesef babamý kaybettim. Emeklilik sonrasý dinlenmiþsinizdir herhalde Öyle olmadý ne yazýk ki Emekli olduðumun ilk hafta sonu, Balýkesir Havran da bulunan ve dünyanýn en büyük zeytin iþleme tesisi olan Ýþ Bankasý iþtiraki Fora Zeytin in Ýnsan Kaynaklarý Müdürü ilaný yayýnlandý bir gazetede. Ýlan deðiþik Aydoðdu; Aðaç A.Þ. nin Göztepe Parký nda verdiði Peyzaj Bahçývanlýðý kursunu tamamlayarak, sertifikasýný almýþ. Gülümseyerek: Bayramoðlu ndaki evimizin bahçesinde ben ziraat mühendisi, sevgili eþim de çýrak pozisyonunda bahçývanlýk deneyimlerimizi gerçekleþtiriyoruz diyor. 12 CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu
Ýkiz kýzlarým, Cargill gibi insana deðer veren, etiklerine baðlý, sürekli geliþimi destekleyen, takdir eden, acý ve tatlý günlerinde çalýþanlarýnýn yanýnda olan zihniyette iþyerlerinde çalýþabilsinler bir þekilde kaleme alýnmýþtý ve adeta beni tarif ediyordu. Yýllarca Altýnoluk taki yazlýðýmýza giderken önünden geçip, ah bi emekli olsam da, buraya yerleþip, þu fabrikada çalýþabilsem diye iç geçirdiðim bir iþyeriydi. Üstelik babamýn ölümünden sonra yalnýz kalan anneme de çok yakýndý. Bu arada Cargill de part time çalýþmaya devam ediyordum. Ýlana baþvuru süresinin son gününe kadar bekledim. Sonunda ailemin de desteðiyle bir internet kafeye gidip, ilk defa bir özgeçmiþ oluþturdum ve her emeklinin rüyasý, küçük bir sahil kasabasý diye baþlayan önyazým eþliðinde faksladým. Ýzmir de yapýlan iþ görüþmesinden sonra, 2004 yýlý Temmuz ayýnda iþe baþladým. Bu olaydan çýkardýðým sonuç; hayallerinizden vazgeçmeyeceksiniz. Baþladýðým ilk gün masamda Cargill deki ekip arkadaþlarýmdan gelen ve baþarýlar dileyen kocaman çiçeði duruyordu. Bayramlarda, doðum günlerimde Cargill hep yanýmdaydý, yýlbaþlarýnda kart eþliðinde gönderilmiþ Cargill ajandasýný elime almak büyük mutluluktu. Cargill den sonra bir Türk þirketinde çalýþmak kurumsal kültür yönünden farklýydý. Cargill de edindiðim deneyimi, çalýþma disiplini ve görgüsünü, sosyal sorumluluk anlayýþýný oraya kanalize etmeye çalýþtým. Baþarýlý da olduðumu 4 yýl boyunca birlikte çalýþtýðým, mesleðinin duayenlerinden olan fabrika müdürümün kendisi iþten ayrýlýrken söylediði þu sözlerden anladým: Siz þu ana kadar olan meslek yaþantýmda gördüðüm en iyi, en baþarýlý Ýnsan Kaynaklarý Müdürü ydünüz, çok teþekkür ederim. Bu kadarýný da hak etmiþ miydim bilemiyorum ama þu anda süt ve süt ürünleri üreten bir firmanýn Genel Müdürü olan o deðerli insandan bu sözleri duymak beni çok mutlu etti. Açýkçasý Cargill in kiþisel ve mesleki geliþimimdeki etkisini bir kez daha takdir ettim. Emekli olduðum yýl, kýzlarým da üniversite yaþamlarýna baþladýlar. Gizem ODTÜ Kuzey Kýbrýs Kampusu Siyaset Bilimi ve Uluslararasý Ýliþkiler, Ýrem de Edremit te Zeytin Endüstrisi ve Ýngiltere de Ýnsan Kaynaklarý eðitimleri aldýlar. Þimdi iþ yaþamlarý baþlayacak ve dua ediyorum ki Cargill gibi insana deðer veren, etiklerine baðlý, sürekli geliþimi destekleyen, teknoloji ve metodolojiyi diðer þirketlerden on adým önde uygulayan, takdir eden, maddi ve manevi kazanýmlar sunan, acý ve tatlý günlerinde çalýþanlarýnýn yanýnda olan zihniyetteki iþyerlerinde çalýþabilsinler Bugünlerde neler yapýyorsunuz? Aydoðdu, son 2 yýldýr Ýstanbul da ve bu süre içinde Erksan Holding þirketlerinden Deteks Kimya nýn yeniden yapýlanma ve EASY FOOD un da kuruluþ aþamasýndaki iþe alým sürecinde yer almýþ. Halen part-time Deteks Kimya A.Þ. nin Ýnsan Kaynaklarý ve Kalite Güvence Danýþmanlýðý ný yürütüyor. Ýçimizden biri Son iki yýldýr Ýstanbul dayým ve bu süre içinde Erksan Holding þirketlerinden Deteks Kimya nýn yeniden yapýlanmasý ve EASY FOOD un da kuruluþ aþamasýndaki iþe alým sürecinde yer aldým. Halen Deteks Kimya A.Þ. nin Ýnsan Kaynaklarý ve Kalite Güvence Danýþmanlýðý ný yürütmekteyim. Part -time çalýþtýðým için, kendime ayýrdýðým sürelerde, ötelediðim hayallerimden ahþap boyama kurslarýna devam ettim. Bu yýl içinde de Aðaç A.Þ. nin Göztepe Parký nda verdiði Peyzaj Bahçývanlýðý kursunu tamamlayarak, sertifikalý bir bahçývan oldum. Bayramoðlu ndaki evimizin bahçesinde ben ziraat mühendisi, sevgili eþim de çýrak pozisyonunda bahçývanlýk deneyimlerimizi gerçekleþtiriyoruz. Cargill çalýþanlarýna ve dostlarýnýza bir mesajýnýz olacak mý? Bir çay içecek zamanlarý olursa Cargill li dostlarýmý aðýrlamaktan mutluluk duyarým. Cargill i özlediðimde web sitesine girip, Cargill Haberler i okur, özlem giderirdim. Cargill Haberler de yer verecek kadar beni önemsemelerinin de ayrý bir gurur kaynaðý olduðunu belirtmek isterim. Cargill den emekli eski bir çalýþan olarak þu anda çalýþmakta olan arkadaþlarýma son sözüm; Cargill li olmak bir ayrýcalýktýr ve eminim sizler de bunu deneyimlemektesiniz veya deneyimleyeceksiniz. CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu 13
CargillHaberler Enerji faturalarý çok mu yüksek? Ne yapmalý? Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar geliþtiriyor ve yeni servislere öncülük ediyor Cargill yöneticileri son iki yýlda ortalama %17 artan toplam enerji maliyetlerini gördüklerinde þaþýrdýlar. Gerçekte Cargill, yalnýzca artan enerji maliyetlerini azaltmayý deðil, ayný zamanda çevresel sürdürülebilirlik konusunda da lider olmayý amaçlýyor. Bu amaçla her geçen gün enerji tasarrufu için yeni yollar buluyor. Geçen yýl yapýlan enerji verimliliði geliþtirmeleri ile 180 milyon dolar tasarruf saðlandý. Bu sayede Cargill in 2001-2010 arasýnda enerji verimliliði oranýnda %20 artýþ oldu. Cargill in enerji verimliliðini saðlamaya yönelik yenilikçi araç ve tekniklerinden bazý örneklere bakalým. Günlük Enerji Takip Aracý Evlerde fazla tüketimi görmek için yüksek enerji faturalarýný beklemek gerekir. Ama günlük enerji tüketimini takip edip anýnda önlemler alabilmek ne iyi olurdu deðil mi? Ýþte bu Cargill in Kuzey Amerika Mýsýr Öðütme Tesislerinde mümkün. Buradaki yedi ýslak öðütme tesisinde kullanýlmak üzere günlük enerji takip aracý geliþtirildi. Memphis, Tennessee Mýsýr Öðütme Tesisi mühendislerinden ve enerji takip aracýnýn yaratýcýlarýndan James Pumphrey Günlük enerji takip aracýný kullanmanýn enerji tüketimimizi bu yýl içinde en az 1 milyon dolar azaltacaðýný tahmin ediyoruz dedi. 2008 Malcolm Baldrige Ulusal Kalite Ödülünü alan Mýsýr Öðütme Tesisi birkaç yýldýr enerji verimliliði konusuna odaklandý. Ama tüm enerji denetimleri ve yeni enerji verimli teknolojilerinin kullanýlmaya baþlanmasýna raðmen halen yeterince enerji tasarrufu saðlanamadý. Ýki yýl önce tesiste günlük enerji takibi raporu alma fikri ortaya çýktý. Bunun için otomatik veri toplama sistemi ve yazýlýmýndan yararlanýldý. Enerji kullaným miktarýný kaydedip bunlarý belirlenen hedeflerle karþýlaþtýran ve enerji kaybý ile harcanan para arasýndaki iliþkiyi gösteren bir araç geliþtirildi. Dayton, Ohio Mýsýr Öðütme Tesisi doðal kaynaklar enerji mühendisi Theresa Dziewatkoski Bu aracýn gücünün en önemli taraflarýndan biri de enerji ile ilgili konularý herkesin anlayabileceði þekilde göstermesi. Örneðin bir raporda suyun kazana 170 derecede girdiðini ama olmasý gerekenin 190 derece olduðunu belirtiyor. Bu önemli bir þey gibi görünmeyebilir ama insanlar bunun günde 1000 dolar harcanmasýna neden olduðunu görürlerse ne kadar önemli olduðunu anlarlar dedi. Verilere sahip olmak baþka onlarý kullanabilmek baþka bir þeydir. Aracýn gerçekten etkili olabilmesi için yöneticilerin enerji ölçümlerini günlük olarak incelemesi gerekir. Bu anlamda güzel bir örnek ise yeni yaþandý. Takip aracý Eddyville, Iowa daki tesiste kazana gelen suyun yeterli olmadýðýný gösterdi ve vana- 14 CargillHaberler - Ne yapmalý?
Enerji tasarufunda yeni sistemlerin geliþtirilmesinin yaný sýra Orhangazi Fabrikasý çalýþanlarýnca geliþtirilen iki proje ile tesis, 2008 yýlýnýn Enerji Verimli Endüstriyel Tesisi seçildi. Kapak lar kontrol edilerek gerekli düzenlemeler yapýldý. Enerji takip aracý olmadan bu durumun tespit edilmesi ve düzeltilmesi mümkün olmayacaktý. Aracýn kullanýlmasý hangi onarým çalýþmalarýna öncelik verilmesi gerektiði konusunda da yardýmcý oldu. Mýsýr Öðütme doðal kaynaklar müdürü Mike Turner Enerji kayýplarýný ölçmek için kýrmýzý, sarý ve yeþil kod sistemleri kullanýyoruz. Bu sayede yöneticiler olarak günlük 100 dolar enerji kayýp maliyeti olanlar yerine ilk önce günlük enerji kayýp maliyeti 1000 dolar olan kýrmýzý iþaretlerle ilgileniyoruz. Þu anda kullanýlmakta olan enerji takip aracý geliþtirilerek yeni nesil teknolojilerle enerji kayýplarý anýnda tespit edilebilecek. Bu çok heyecan verici dedi. Web Tabanlý Enerji Yönetimi Cargill Gýda Türkiye üretim müdürü Levent Sakarya Tesisin günlük üretim toplantýsýnda enerji deðerlerini konuþmak benim hayallerimden biriydi. Þimdi her gün üç beþ dakika enerji kullanýmýný tartýþýyoruz dedi. Mýsýr Öðütme Tesislerinin enerji takip aracý gibi Cargill Gýda Türkiye Orhangazi fabrikasýndaki Web tabanlý enerji yönetimi sistemi de günlük enerji kullanýmýný takip ediyor. Fabrikanýn otomasyon departmaný altý yýldýr bu konu üzerinde çalýþarak sisteme müthiþ bileþenler eklediler. Örneðin, her gün bilgisayar otomatik olarak ekipmanlarý enerji verimsizliðine göre sýralayarak Ýlk 10 Kara Listesi oluþturuyor ve listeyi teknisyenlere, müdürlere ve süpervizörlere e- posta ile gönderiyor. Ýnsanlarýn aksine Web tabanlý sistem asla unutmuyor. 10.000 dolarýn üzerinde tasarruf öngörülen her enerji projesini takip ediyor ve gerçek sonuçlarý tahminlerle karþýlaþtýrýyor. Proje beklendiði gibi gitmiyorsa, sistem proje sahiplerine otomatik olarak bir uyarý mesajý gönderiyor. Enerji yönetimindeki baþarýlarýný bilen müþterileri, enerji tasarrufu konusunda Cargill Gýda Türkiye ile iþbirliði yapmak istediklerini belirtiyor. CargillHaberler - Ne yapmalý? 15
CargillHaberler Geçen yýl dünya çapýnda Cargill iþ üniteleri tarafýndan yapýlan enerji verimliliði geliþtirmeleri ile 180 milyon dolar tasarruf saðlandý. Bu sayede Cargill in 2001-2010 arasýnda enerji verimliliði oranýnda %20 artýþ oldu. Enerji tasarrufuna yönelik yeni projeler geliþtirirken web tabanlý sistemin verileri yöneticilerin çok iþine yarýyor. Önceki projelerin, beklendiði gibi gidip gitmediðini görebiliyorlar Levent Sakarya Sakarya Enerji tasarrufuna yönelik yeni projeler geliþtirirken bu veriler yöneticilerin çok iþine yarýyor. Önceki projelerin, beklendiði gibi gidip gitmediðini görebiliyorlar dedi. Sakarya, sistemin kullanýlmasýnýn kolay olduðunu belirtti. Sistem Internet Explorer üzerinde çalýþýyor. Kullanýcýlarýn özel bir program yüklemeleri ve eðitim almalarý gerekmiyor. Mýsýr Öðütme Tesisinin günlük takip aracý gibi bu sistemin de kurulum maliyeti çok düþük. Sistem son iki yýlda fabrikanýn enerji tüketiminin %6 oranýnda düþmesini saðlayarak enerji maliyetlerini de 1 milyon USD azalttý. Mevcut durum üç yýllýk enerji tasarrufunun %10 a çýkacaðýný gösteriyor. Kotalý üretim nedeniyle fabrika düþük kapasitede (ve düþük verimle) çalýþmak zorunda kaldýðýnda, enerji yönetimi aracý enerji kullanýmýný en aza indirecek bir üretim planý yapýlmasýna yardýmcý oluyor. Cargill Gýda Türkiye nin enerji yönetimindeki baþarýsý Cargill dýþýnda da biliniyor. Sakarya, müþterilerinin enerji konusunda onlarla iþbirliði yapmak istediklerini belirtiyor. Fabrika 2008 yýlýnda ülkenin enerji verimliliði en yüksek tesisi olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý tarafýndan ödüllendirildi. Ýþlem Modelleme Enerji tasarrufu ve verimliliði konusunda bazen güçlü ve tescilli bir bilgisayar yazýlýmý gibi bir denetleyici gereklidir. Cargill de bu rolü Ýþlem Çözümleri Teknoloji Geliþtirme Merkezi üstlenir. Cargill Üretim Ýyileþtirme Ýþ Ünitesi (CPO) ise müþteriler için enerji çözümleri üretir. (CPO, Cargill için yeni iþ fýrsatlarý oluþturmak ve geliþtirmek üzere Yeni Ýþ Geliþtirme Hýzlandýrma projesi olarak baþladý. Ve kýsa sürede Ýþlem Çözümleri bölümünün resmi olarak bir parçasý haline geldi.) Ekip, verimliliðin saptanmasý amacýyla gýda iþleme sürecinin her adýmýný simule eden tescilli bir modelleme yazýlýmý kullanýyor. Ýþlem Çözümleri Modelleme bölümünün baþkaný Charles Sanderson Tek baþýna bir iþlemde uzman deðiliz aksine 100 ün üzerinde farklý tesiste düzinelerce farklý iþlem üzerinde çalýþarak 16 CargillHaberler - Ne yapmalý?
Cargill Gýda Türkiye Orhangazi fabrikasýndaki web tabanlý enerji yönetimi sistemi, günlük enerji kullanýmýný takip ediyor. Fabrikanýn otomasyon departmaný son altý yýldýr bu konu üzerinde çalýþarak sisteme müthiþ bileþenler eklediler. Kapak Ýnsanlarýn aksine web tabanlý sistem asla unutmuyor. 10.000 dolarýn üzerinde tasarruf öngörülen her enerji projesini takip ediyor ve gerçek sonuçlarý tahminlerle karþýlaþtýrýyor. kapsamlý bir biçimde uygulanabilecek þekilde hazýrlanmýþ bir araç seti geliþtirdik dedi. En yaygýn kullanýlan araç, enerji tasarrufu olanaklarýný tespit eden sistematik bir yöntem olan model ve ihtiyaç analizi. Bu yöntem pek çok iþ biriminde kullanýldý. Özellikle Avrupa ve ABD deki en önemli kullanýcý Tahýl ve Yaðlý Tohum Tedarik Zinciri (GOSC). Yöntem ABD de ilk olarak Iowa daki soya fasulyesi öðütme fabrikasýnda kullanýlmaya baþlandý. Ýhtiyaç analizi ýsý deðiþimi sisteminde 1,5 milyon dolarlýk deðiþiklik gerektiðini gösterdi. Bu pahalý bir yatýrým oldu ama projenin tamamlandýðý 2005 yýlýndan bu yana 3 milyon dolar enerji tasarrufu saðladý. Dünya genelinde Cargill tesislerinde elde edilen sonuçlar öyle etkileyici ki GOSC iþlem modellemeyi Missouri, Kansas City deki yeni fabrikanýn inþaatýndan önce kullanmaya baþladý. Ýþlem Çözümleri, mühendislik firmasý tarafýndan tasarlanan sýnýfýnýn en iyisi tesiste enerji kullanýmýnda %10 ek tasarruf saðladý. Tüm bu geliþmeler fabrikanýn ilk faaliyet yýlýnda 800.000 dolarýn üzerinde enerji tasarrufu yapmasýný saðladý. Florida, Tampa daki GOSC un enerji mühendisi Mike Smith Bazý fabrikalarda %10-15 ile %5-7 arasýnda deðiþen enerji tasarrufu elde edildiðini gördük. Enerjiye ne kadar harcandýðýný düþündüðümüzde bu muhteþem bir þey dedi. Cargill her enerji tasarrufu olanaðýný CPO aracýlýðýyla müþterileriyle de paylaþýyor (bu baþka tedarikçilerin veremeyeceði benzersiz bir hizmet). Örneðin, kurumsal müþterilerden Rich Products Corporation CPO dan Tennessee, Arlington daki tesisi için yardým istedi. Amaçlarý enerji, atýk su ve temizlik kimyasallarýnýn kullanýmýný azaltmaktý. CPO mühendisleri bilgi toplamak için Rich in tesisine gittiklerinde otoparkta 20 tankerli kamyonun durduðunu gördüler. Sanderson Bunlarýn niye orada durduðunu sorduðumuzda, tankerlere atýk suyu depolayýp uygun bir yere götürmek için beklettiklerini söylediler. Bu önümüze çýkan ilk tasarruf fýrsatý oldu dedi. Üretim planý, bir üründen diðerine geçerken ekipmanlarýn yýkanma ihtiyacýný en aza indirecek þekilde deðiþtirilebilir miydi? CPO ekibi Rich in Arlington fabrikasýnýn müdürü Jeff Lewallen ile gerekli deðiþiklikleri yaptý. Sonuç, ürün kalitesinden ve gýda güvenliðinden ödün vermeden elde edilen yýllýk 255.000 dolar tasarruf oldu. Üstelik atýk su için bekletilen tankerlere de gerek kalmadý. Lewallen CPO bize kendi baþýmýza yapamayacaðýmýz çok güzel bir þey sundu. Daha önce kaynaklarýmýzý bu kronik sorunlarýn üstesinden gelmek için kullanamýyorduk. Bize sunduklarý çözüm için çok az bir para gerekti. Mükemmel bir projeydi dedi. CargillHaberler - Ne yapmalý? 17
CargillHaberler 1969 dan günümüze Türk diyetisyenliði 6 Haziran da 41. yaþýna basan Türkiye Diyetisyenler Derneði, yeni yaþýný Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti nde gerçekleþtirdiði etkinliklerle kutladý. Beslenme olgusu 20. yüzyýlýn baþýna kadar Týp bilimi içinde geliþimini sürdürdü. Diyetin, doktor ve hemþire dýþýnda baþka bir saðlýk personeli tarafýndan kontrole alýnmasý gerektiði konusu ilk kez Amerika da gündeme geldi. 1899 yýlýnda da bir meslek olarak kabul edildi ve diyetisyen adý ile tanýmlandý. Ýlk taným ise þöyleydi: Diyetisyen, besin ve beslenme konusunda eðitim almýþ ve tanýmlanan diyet tedavisini uygulayabilecek kiþidir. 41. yýlýmýzý sürdüðümüz bugünlerde Yönetim Kurulu olarak yol haritamýzý çizdik. Hedeflerimizi belirledik ve bunlarý üç baþlýkta topladýk. Önümüzdeki dönem gerçekleþtireceðimiz çalýþmalarla Türk diyetisyenliðini daha yukarýlara taþýmayý amaçlýyoruz. Diyet Uzmaný Mine Akýn Amerika da bu tanýmýn kabul edilmesinden tam 63 yýl sonra 1962 de, yakýn zamanda kaybettiðimiz deðerli bilim adamý merhum Prof. Dr. Ýhsan Doðramacý nýn öncülüðünde Hacettepe Üniversitesinde ilk Beslenme ve Diyetetik Bölümü açýldý. Üniversite, 1966 yýlýnda ilk diyetisyenlerini mezun etti. 1969 yýlýnda da 5 kurucu üye diyetisyenin öncülüðünde (Türkan Kutluay Merdol, Sevinç Yücecan, Ufuk Güneyli, Güneþ Soysal ve Þenda Tunca) Türkiye Diyetisyenler Derneði (TDD) kuruldu. 6 Haziran da 41. yaþýna basan TDD, yeni yaþýný Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti nde gerçekleþtirdiði etkinliklerle kutladý. Etkinlikler çerçevesinde 3-6 Haziran tarihleri arasýnda gerçekleþtirilen Toplu Beslenme Sistemleri Sempozyumu na Kýbrýs Türk Diyetisyenler Derneði de katkýda bulundu. Cargill Gýda Türkiye nin, Gala Yemeði Sponsoru olduðu sempozyumda; Toplu Beslenme Diyetisyenliði, Toplu Beslenmede Çaðdaþ Yönetim Anlayýþý, Menü Planlama Ýlkeleri, Mutfak Planlama ve Toplu Beslenmede Gýda/Besin Güvenliði gibi önemli konular masaya yatýrýldý. Ayrýca meslekte 20., 30. ve 40. yýlýný dolduran diyetisyenlere düzenlenen bir törenle plaket takdim edildi. Yol haritamýzý çizdik TDD Baþkaný Diyet Uzmaný Mine Akýn, 41. Yýlýmýzý sürdüðümüz bugünlerde Yönetim Kurulu olarak yol haritamýzý çizdik. Hedeflerimizi belir- Sempozyumun ilk günü BESVAK (Prof. Dr. Ayþe Baysal Beslenme Eðitim ve Araþtýrma Vakfý) Beslenme Ödül Töreni düzenlendi. Ayrýca meslekte 20, 30 ve 40 yýlýný dolduran diyetisyenlere de plaketleri verildi. ledik ve bunlarý üç baþlýkta topladýk diyor. Geçen 41 yýlda diyetisyenler henüz bir meslek yasasýna kavuþamadý. Bu nedenle gündemlerinin ilk sýrasýnda Saðlýk Bakanlýðý ve Meclis görüþmeleri ile mesleklerini ilgilendiren özlük haklarýnýn alýnmasý çalýþmalarý bulunuyor. Bu konuda, önceki dönemlerde görev yapan TDD yönetimlerinin de çalýþmalarý var. Akýn; Bu çalýþmalarý biz de sürdürdük ve umuyoruz çok kýsa bir süre sonra meslek yasamýza kavuþmanýn mutluluðunu yaþayacaðýz diyor. Konuyla ilgili yasa taslaðý hazýrlýklarýnda son düzeltmeler için TDD üyelerinden görüþ istenmiþ. 18 CargillHaberler - Türk diyetisyenliði
Merhum Prof. Dr. Ýhsan Doðramacý nýn öncülüðünde Hacettepe Üniversitesinde açýlan Beslenme ve Diyetetik Bölümü, 1966 yýlýnda ilk mezunlarýný verdi. 1969 yýlýnda ise ilk mezunlarýn öncülüðünde Türkiye Diyetisyenler Derneði kuruldu. Güncel Akýn, Meclis ve Bakanlýk çalýþmalarýnýn sonuçlarýný almaya baþladýklarýný ifade ediyor. Diðer yandan yönetim, üniversitelerde açýlan pek çok Beslenme ve Diyetetik Bölümleri ile temasa geçerek mezun olacak meslektaþlarýna Derneðin tanýtýmýný yapmayý ve üye olmalarýný saðlamayý amaçlýyor. Son baþlýkta ise çeþitli bilimsel toplantýlar düzenleyerek, diyetisyenlerin hizmet içi eðitimlerini saðlamak yer alýyor. Bu baðlamda TDD, meslektaþlarýnýn bilimsel çalýþmalarýný ortaya koymayý ve bilimsel veriler ýþýðýnda bilgi güncellenmesinin yapýlmasýnda öncülük etmeyi amaçlýyor. Bu dönem içinde dernek tarafýndan düzenlenen aylýk konferanslarýn yaný sýra deðiþik illerde olmak üzere beþ bilimsel sempozyum gerçekleþtirildi. Bu sempozyumlar; Gaziantep te Beslenme Günleri, Ýstanbul da Sporcu Beslenmesi, Kayseri de Týbbi Beslenmede Güncel Yaklaþýmlar ve son olarak Kýbrýs ta gerçekleþtirdikleri Toplu Beslenme Sistemleri sempozyumu oldu. Akýn; Bu bilimsel çalýþmalarla birlikte ayný zamanda üyesi olduðumuz uluslararasý kuruluþlarla iþ birliði yaparak Türk diyetisyenliðini daha yukarýlara taþýmayý amaçlýyoruz diyor. TDD ayný zamanda, dünya diyetisyenleri arasýnda ülkelerarasý iþ birliðini ve bilgi alýþveriþini saðlamak amacý ile 1950 yýlýnda kurulan Uluslararasý Diyetetik Dernekleri Konfederasyonu (IC- DA) in üyesi. Üyeliði 2000 yýlýnda gerçekleþti. IC- DA, 1952 yýlýndan baþlayarak 4 yýlda bir uluslararasý kongreler düzenliyor. Türkiye bu kongrelere ilk kez, 1972 yýlýnda Hannover de gerçekleþtirilen 6. Kongreye Türkiye de beslenme konulu bir tebliðle (Prof. Dr. Türkan Kutluay Merdol) katýlmýþtý. TDD, 41. yýlýnda diyetisyenlik mesleðinin geleceðine dair hedeflerini gerçekleþtirmeye yönelik çalýþmalarýnýn yaný sýra, Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan yürütülen Obezite ile Mücadele, Tuz kullanýmýnýn kontrol altýna alýnmasý, Kalp hastalýklarýndan korunma ve diyabet gibi ülke sorunlarýný ilgilendiren çalýþmalarda da görev alýyor. CargillHaberler - Türk diyetisyenliði 19
CargillHaberler Ayçiçeði lesitini Topcithin SF Çekici bir alternatif Cargill in yeni premium ürünü ayçiçeði lesitini Topcithin SF, gýda imalatçýlarý için soya lesitinine karþý, allerjen etiketlemesi yapýlmasý gerekmeyen çekici bir alternatif olarak göz dolduruyor. Cargill, ayçiçeði lesitini Topcithin SF yi, gýda iþleyicilerine lesitinin kalite spafikasyonlarýyla ilgili yardýmcý olan bir derecelendirme sistemi olan Lesitin sýnýflandýrmasýnda en üst sýnýf olan Premium ürün olarak sunuyor. Ürünün Amerika daki daðýtýmýnýn hemen ardýndan, Türkiye nin de aralarýnda bulunduðu Avrupa, Ortadoðu, Afrika ve Asya Pasifik bölgelerinde satýþýna baþlandý. Ürünle ilgili Türkiye deki teknik onay çalýþmalarýný yürüten Cargill Kývam Verici Çözümler Teknik Servisler Müdürü Tolga Bastacý, gýda üreticilerinin son yýllarda üzerinde çalýþtýklarý soya lesitinine ikame projelerini hýzlý ve kolay sonlandýrmaktan mutluluk duyduklarýný vurguluyor. Bastacý: Ürünümüz fonksiyonellik, tat ve renk açýsýndan soya lesitininin yerini birebir alabilmektedir. Bu sayede genetiði deðiþtirilmiþ organizmalar (GDO) konusunda kabul edilen güncel yasa ve yönetmeliklerimizle de tamamen uyumlu olarak ürünün ithalatý yapýlabiliyor. Topcithin SF lansmanýný yakýn zamanda yapmýþ olmamýza raðmen ürüne olan ilgi ve talep beklentimizin üzerinde gerçekleþti diyor. Temiz etiket Cargill in ürün ve ayýrma sistemleri, istenmeyen GDO ve potansiyel allerjenlerin çapraz bulaþma riskine karþý tasarlanmýþ durumda. Cargill bunu ayçiçeði çekirdeklerinin Donetsk, Ukrayna daki tesislerinde öðütülmesinden Vigonza, Ýtalya daki fabrikasýndaki son iþleme aþamasýna kadar tedarik zincirinin tamamýnda kontrolü saðlayarak gerçekleþtiriyor. Ýmalatçýlar Topcithin SF ile yalnýzca temiz etiketli GDO suz lesitin elde etmekle kalmýyor, ayný zamanda fonksiyonellik, tat ve renk açýsýndan soya lesitine eþdeðer bir ürüne sahip oluyorlar. Topcithin SF performans, tat ve görünüþten ödün verilmeden amonyum fosfatid ve mono sitrik asit esterleri ve digliseridler gibi sentetik olarak üretilmiþ emülgatörlerin yerine de kullanýlabiliyor. Cargill Avrupa, Ortadoðu ve Afrika Kývam Verici Çözümler Þekerleme Kategorisi Müdürü Lorna Macfadyen, ayçiçeðinin tüketiciler tarafýndan kolayca tanýnýp kabul edildiðine dikkat çekerek: Ayçiçeði lesitini imalatçýlar için soya lesitinine karþý, alerjen etiketlemesi yapýlmasý gerekmeyen çekici bir alternatiftir. Topcithin SF çikolata, sakýz, sos üretiminde yumuþaklýk, iyi yapý ve emülgatör özellikleri sunan ideal bir çözüm diyor. Doðaya saygý Ýthalat maliyetini düþürmek isteyen Avrupalý ve Türk imalatçýlar için Topcithin SF nin elde edildiði ayçiçekleri Avrupa da yetiþtiriliyor. Ýþlenmemiþ ayçiçeði lesitini üretimi Cargill in Donetsk, Ukrayna daki tesislerinde yapýlýyor. Ayçiçeði kabuklarý da Donetsk tesisinde, tesis için gerekli enerji ve buharý üretmek için kullanýlýyor. Arýtma ve standardizasyon Ýtalya daki Vigonza fabrikasýnda yapýlýyor. Lesitin nedir? Lesitin, ilk olarak 1946 da Fransýz kimyacý Maurice Gobley tarafýndan bulundu. Gobley, portakal renkli bir maddeyi yumurta sarýsýndan izole etti ve yumurta sarýsýnýn Yunanca isminden (lekithos) dolayý bu maddeyi lesitin olarak adlandýrdý. Lesitinin endüstriyel bazda üretimine; 1920 lerde Bollman ekstrasyon tekniði sayesinde soya çekirdeklerinden yüksek miktarda lesitin elde edilmesiyle baþlandý. Bu, geniþ çeþitlilikteki kullaným alanlarý için farklý bitkisel kaynaklardan muhtelif lesitinlerin üretiminin yolunu açtý. Ayçiçeði lesitini Topcithin SF çikolata, sakýz, sos üretiminde yumuþaklýk, iyi yapý ve emülgatör özellikleri sunan ideal bir çözüm. 20 CargillHaberler - Çekici bir alternatif
Gýda sektöründe Lesitin terimi, tipik olarak bir gýda emülgatörü manasýnda kullanýlýr. Lesitin; fosfolipit, glikolipit, karbonhidrat ve bazý durumlarda da trigliserit gibi birçok farklý yapý taþýnýn son derece karmaþýk bir karýþýmýdýr. Fosfolipitler (fosfor içeren polar lipidler) tüm lesitinlerin aktif bileþenidirler. Ham lesitin bitkisel ve hayvansal (aðýrlýklý olarak yumurta) hammaddelerden elde edilebilir. Soya tohumlarýna ek olarak kolza, ayçiçeði tohumu, mýsýr gibi yaðlý tohumlarý da kapsayan diðer olasý bitkisel hammaddelerden de elde edilebilir. Günümüzde, ham bitkisel lesitinler bitkisel yað üretiminin bir yan ürünü olarak üretilmektedir. Yaðlý tohumlarýnýn kalite ve kökeni, ham lesitinin kompozisyonu ve kalitesi üzerinde son derece önemli bir etkiye sahiptir. Ham lesitinin kompozisyonunda doðal dalgalanmalara rastlanýr ve bu nedenle yüksek kaliteli son ürünlerde kullanmak için uygun deðildir. Dolayýsýyla rafine edilmiþ olarak kullanýlýr. Lesitin birçok gýdanýn kalite ve mükemmelliðine yansýyan görünmez bir son rötuþ saðlar. Örnek verilecek olursa, çikolatanýn yumuþaklýðý, ekmeðin hoþa giden kývamý ve margarinin sürülebilme özelliði gibi. Fakat gýda endüstrisi lesitinin birçok uygulama alanýndan yalnýzca bir tanesidir. Kullanýldýðý diðer alanlar arasýnda gýda takviyeleri, ilaç sanayi, hayvan yemleri, kozmetik ve biyo-teknoloji endüstrileri bulunmaktadýr. Lesitinin besinsel özellikleri son yýllarda dikkat çekmeye baþlamýþtýr. Ýnsan bedeninde lesitin, baðýrsaklardaki yað emülsifikasyonuna dahil olur ve optimal yað emiliminin saðlanmasý için gereklidir. Lesitin, sinir sistemi, karaciðer ve diðer metabolik iþlevlerin desteklenmesinde önemli bir rol oynayan kolinin de doðal kaynaðýdýr. Cargill çözümleri Rafine edilmiþ lesitin, standardizasyon, filitrasyon, deodorizasyon, enzimatik ya da kimyasal modikasyon (sadece Avrupa da gýda dýþý uygulamalarda) ve yaðsýzlaþtýrma (toz haline getirme) gibi çeþitli prosesler yoluyla üretilir. Proses teknolojileri en az lesitinin son kullaným alanlarý kadar çeþitlidir. Tüm bu farklý proseslerin amacý, lesitine ilave teknik ve fizyolojik özellikler katarak, özel uygulamalarýn gerekliliklerine olan adaptasyonunu saðlamaktýr. Teknolojik ve beslenme özellikleri sayesinde, lesitin bugün gýda endüstrisinde saðlam bir yere sahiptir. Ayçiçeði lesitini, imalatçýlar için soya lesitinine karþý, alerjen etiketlemesi yapýlmasý gerekmeyen çekici bir alternatif. CargillHaberler - Çekici bir alternatif 21