YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI

Benzer belgeler
BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

YAPISAL KIRILMA DURUMUNDA SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa

OECD ÜLKELERİNDE SATINALMA GÜCÜ PARİTESİ: PANEL EŞBÜTÜNLEME YAKLAŞIMI

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

M. Şükrü MOLLAVELİOĞLU Doç. Dr., Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü

TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

İŞSİZLİK HİSTERİSİ HİPOTEZİ OECD ÜLKELERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ? YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK ANALİZİ

AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi

ISSN: X. Bilimler Enstitüsü Dergisi, uluslararası hakemli dergi statüsünde yılda iki kez yayımlanmaktadır.

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: Geliş Tarihi/Received:

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

YAPISAL KIRILMALAR ALTINDA TÜRKİYE İÇİN İŞSİZLİK HİSTERİSİNİN SINANMASI

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1,

TÜRKİYE DE KAMU HARCAMALARI DIŞ TİCARET AÇIKLARI ÜZERİNDE ETKİLİ Mİ? ARE GOVERNMENT EXPENDITURES EFFECTIVE ON TRADE DEFICITS IN TURKEY?

MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 36 Nisan 2013

Türkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama

Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

OECD ÜLKELERİNDE İMALAT SANAYİNDE BİRİM EMEK MALİYETLERİ YAKINSIYOR MU?

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH

Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliğinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Yöntemi ile Sınanması

Discussion Paper, Turkish Economic Association, No. 2008/10

AKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2012/2013 Ağustos)

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2013/2014 Şubat)

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ

Avrupa Ve Türkiye Araç Pazarı Değerlendirmesi (2011/2012 Ekim)

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Metal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması Intensity of Metal (Steel) Use Hypothesis: A Test for Turkish Economy

HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ

Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Aktarım Mekanizması

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ

Sosyo Ekonomi. Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezi (SAGP) nin OECD Ülkeleri İçin Test Edilmesi

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Türkiye de Yapısal Kırılmalar Altında Yolsuzluk - Ekonomik Büyüme İlişkisi

EKONOMİK BÜYÜME VE ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE İLE İLGİLİ AMPİRİK KANIT

Kırılgan Beşlide Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) Hipotezinin Test Edilmesi The Test of Purchasing Power Parity Hypothesis for Fragile Five

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi.

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)

Çift Üstel Düzeltme (Holt Metodu ile)

Türkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz

NONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING RATIOS

TÜRKİYE DE KARBON EMİSYONU VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ. Arzu TAY BAYRAMOĞLU * Asuman KOÇ YURTKUR **

Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:

ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ

8.Ders(EK) Zaman Serileri Analizi

01/05/ /05/2016 TARİHLERİ ARASINDAKİ EŞYA TAŞIMA GEÇİŞLERİ

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: )

Finansal İstikrarın Bankacılık Sisteminin Borç Verme Politikaları Üzerindeki Etkisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme

AVRUPA TİCARİ ARAÇ SEKTÖR ANALİZİ. 22 Aralık 2015

VAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BÜTÇE AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ANALİZİ

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM **

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI

ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ

PARANIN YANSIZLIĞI HİPOTEZİNİN TESTİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN YAPISAL KIRILMALI EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

TÜRKİYE DE DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA

TÜRKİYE DE BÖLGELER ARASI GELİR FARKLILIKLARI: YAKINSAMA VAR MI?

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları

Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks

TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY

BRIC Ülkeleri ve Türkiye Arasındaki Sermaye Piyasaları Entegrasyonunun Parametrik ve Parametrik Olmayan Eşbütünleşme Testleri ile Analizi

AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ

Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi:

TESTING TO RICARDIAN EQUIVALENCE PROPOSITONS FOR TURKISH ECONOMY

Türkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi

ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK

İMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ

Yükseköğretimin Büyümeye Etkisi: Eşbütünleşme Analizi The Effect of Higher Education on Growth: A Cointegration Analysis

FİSHER HİPOTEZİNİN TÜRKİYE İÇİN SINANMASI: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:

Türkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi

MALİ POLİTİKALARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN YAPISAL KIRILMALI PERİYODİK BİRİM KÖK TESTİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Büyüme ve İstihdam Arasindaki İlişki: Türkiye Örneği. The Relationship between Growth and Employment: The Case of Turkey

Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi

ZAMAN SERİSİ ANALİZİ VE YAPISAL KIRILMA 1

Türkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi

Transkript:

Dergisi YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA Ali ACARAVCI Musafa Kemal Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi acaravci@homail.com ÖZET Bu çalışma, -00 dönemine ai kesinisiz veriye sahip Kıa Avrupası ülkesi ve Türkiye için kişi başı CO değişkeninin durağanlık özelliklerini, Lee ve Srazicich (00, 00) arafından gelişirilen yapısal kırılmaları da dikkae alan birim kök esleri kullanarak araşırmakadır. Tek yapısal kırılmayı dikkae alan birim kök esi sonuca göre kişi başı CO değişkeni, sadece İsviçre için durağan iken, diğer ülkeler için fark durağandır. Çif yapısal kırılmayı dikkae alan birim kök esine göre göre kişi başı CO değişkeni, Danimarka, İsviçre, Norveç, Porekiz, Türkiye ve Yunanisan durağan iken diğer ülkeler için fark durağandır. Durağanlık analizi sonuçları, Kıa Avrupası ülkesinde kişi başı CO değişkenine gelen şokların, kalıcı nielike olduğunu ve rend değerinden sapan değişkenin yeniden eski rendine dönmeyeceğini gösermekedir. Dolayısıyla çevre kirliliği yükselebilecek gelişmelerin izlenmesi ve önlenmesi, sürdürülebilir çevre ve ekonomi poliikaları açısından önem arz emekedir. Anahar Kelimeler: Karbon Emisyonu, Kıa Avrupası, Yapısal Kırılmalar, Durağanlık JEL Sınıflandırması: C, C, Q, Q.GİRİŞ Shafik () ve Grosman ve Krueger () in çalışmalarında es edilen Çevresel Kuznes Eğrisi hipoezine göre, çevresel kalie ve kişi başı gelir arasında ers-u biçimli bir ilişki vardır; çevre kirliliği kişi başı gelirle önce yükselmeke ve sonra azalmakadır. Gelir arışı ile çevre kirliliğindeki azalmanın nedeni ise, yüksek gelir düzeyinde üreim ekniklerindeki iyileşmeler ve oplumun daha kalieli bir çevreye yönelik aleplerin arması göserilmekedir. Böylece son yıllarda çevre kirliliği ve ekonomik büyüme ilişkisini ve Çevresel Kuznes Eğrisi hipoezinin geçerliliğini araşıran çalışmalar hızla armış; ülkelerin çevresel koşullarını ekileyen enerji kullanımı ve ekonomik kalkınma poliikaları, güncel ve arışmalı bir alan olarak oraya çıkmışır. Birincil fosil yakılarının yanması sonucu çevreye yayılan karbon dioksi (CO ) gazı, doğada kirlilik birikimini ve küresel ısınmayı yükselmesi yoluyla dünya çevre ve iklim koşullarını olumsuz

Dergisi ekilemekedir. Bilimsel araşırma ve raporların çoğunda, kişi başı CO emisyonu, ülkelerin çevresel kirlilik düzeylerini ifade emeke yaygın olarak kullanılan bir değişken olduğu görülmekedir. Bu nedenle, çevre kirliliği ve küresel ısınma sorununun azalılmasına yönelik uygulanabilecek poliikaların oluşurulmasında kişi başı CO emisyonu değişkeninin durağanlık özelliklerin bilinmesi önemli olmakadır. Eğer CO emisyonu değişkeni durağan ise, değişkeni ekileyebilecek şoklar geçici nielike olacakır. Eğer CO emisyonu değişkeni, durağan değilse, değişkeni ekileyebilecek şoklar kalıcı nielike olacak ve rend değerinden sapan değişken yeniden eski rendine dönmeyecekir. Ekonomik gelişme, çevre kirliliği ve kişi başı CO emisyonu değişkeninde yakınsama başlıkları ise, günümüzde birçok ülkede bilimsel araşırma alanında ve poliika asarımında önemli arışma başlıklarından biri haline gelmişir. CO emisyonu değişkenindeki yakınsama hakkında yapılmış çalışmalardan elde edilen sonuçların yer aldığı lieraür çalışması,. kısımda yer almakadır. Çalışmanın. kısmında Lee ve Srazicich (00, 00) arafından gelişirilen yapısal kırılmaları da dikkae alan birim kök esleri açıklanmış;. kısmında durağanlık analizi sonuçları açıklanmış ve son kısımda, çalışmadan elde edilen sonuçlara ve poliika önerilerine yer verilmişir.. Co Emisyonu Değişkeninde Yakınsaması: Lieraür Kişi başı CO emisyonu değişkeninde ve yakınsaması hipoezlerinin geçerliliğini ve sokasik yakınsamayı, farklı veri seleri, farklı ülke grupları ve farklı ahmin yönemleri ile araşıran birçok çalışma bulunmakadır. Kişi başı CO emisyonu değişkeninde ve yakınsaması hipoezlerinin geçerliliği araşıran öne çıkan çalışmalardan elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibidir: Srazicich ve Lis (00), ülkeler arası CO emisyonu yakınsamasını araşıran ilk çalışmadır. Bu çalışmada, OECD ülkesi için - dönemi ai verilerini kullanarak panel birim kök es yönemi ile araşırmışır. Kişi başı CO emisyonu değişkeni için, koşullu ve mulak yakınsaması hipoezlerinin geçerliliği olduğu (ülkeler arasında kişi başı CO emisyonu değişkeninin yakınsadığı) sonucunu elde emişir. Benzer sonuçlar elde edilen çalışmaları şu şekilde sıralamak mümkündür: Brock ve Taylor (00), OECD ülkeleri için - dönemine ai kişi başı CO emisyonu değişkeninde koşullu yakınsaması hipoezinin geçerliliği olduğu; Nguyen-Van (00), 0 ülke için -00 dönemine ai kişi başı CO emisyonu değişkeninde koşullu yakınsaması hipoezinin geçerliliği olduğu; Aldy (00), OECD ülkesi için -000 dönemine ai kişi başı

Dergisi CO emisyonu değişkeninde koşullu yakınsaması hipoezinin geçerliliği olduğu sonucu elde edilmişir. Jober vd. (0), Avrupa Birliği Üyesi Ülkeler için -00 dönemi CO emisyonu değişkeni için mulak yakınsama hipoezinin geçerli olduğu sonucuna ulaşmışır. Sokasik yakınsamayı araşıran çalışmalarda ise, CO emisyonu değişkeninin durağanlık özellikleri incelenmekedir. Sokasik yakınsamayı araşıran öne çıkan çalışmalardan elde edilen sonuçlar ise aşağıdaki gibidir: Srazicich ve Lis (00), OECD ülkesi için - dönemi ai verilerini kullanarak doğrusal rend varsayımlı panel birim kök es yönemi (Im, Pesaran ve Shin, 00, IPS) ile araşırmışır. OECD ülkeler arasında kişi başı CO emisyonu değişkeninin yakınsadığı sonucunu elde emişir. Nguyen-Van (00), üm dünya ülkeleri için -00 ai verilerini kullanarak doğrusal rendi içermeyen sadece sabie yer veren Arrellano ve Bond () in dinamik panel veri yönemi ile yıllık oralama değerler kullanıldığında sokasik yakınsamanın geçerli olduğunu sonucuna ulaşmışır. Aldy (00), doğrusal rend varsayımla gelişirilmiş Dickey- Fuller birim kök esi yönemini kullanarak OECD ve ülke için - 000 dönemine ai kişi başı CO emisyonu değişkeninin durağanlık özelliklerini araşırmış; ilk grup için ve ikinci grup için ülke de birim kök hipoezini reddemişir. Bu sonuç, yakınsaması hipoezinin örneklemin genelinde geçerliliği olduğunu gösermekedir. Ezcurra (00) paramerik olmayan yönem kullanarak ülke için dönemine ai kişi başı CO emisyonu değişkenin yakınsadığı olduğu sonucuna ulaşmışır. Weserlund ve Basher (00), sanayileşmiş ülke için -00 dönemi ai ve gelişmeke olan ülke için -00 dönemi ai verilerini kullanarak panel yakınsama eslerini, kişi başı CO emisyonu değişkeninin yakınsadığına sonucunu elde emişir. Criado ve Greher (0), ülke için -00 dönemine ai kişi başı CO emisyonu değişkeninin yakınsamasını farklı coğrafik ve gelir al grupları gözeerek incelemişler uzun dönemde Avrupa ülkelerinin daha düşük bir kişi başı CO emisyonuna doğru yakınsadığı sonucuna ulaşmışlardır. Diğer arafan bazı çalışmalarda yakınsama hipoezinin geçerli olmadığına yönelik kanılar da bulunmakadır: Barassi vd. (00), OECD ülkesi için -00 dönemi ai zaman serisi ve panel veri seini kullanarak yapığı çalışmada, yokluk hipoezinin rend durağan olduğu birim kök esi sonuçlarına göre kişi başı CO emisyonu değişkeninin yakınsamadığı sonucunu elde emişir. Romero-Avila (00), OECD ülkesi için - 00 dönemi kişi başı CO emisyonu değişkeninin, bilinmeyen yapısal kırılmalara izin veren birim kök esi sonuçlarına göre, yakınsamadığı sonucunu elde emişir. Lee ve Chang (00) ise görünürde ilişkisiz regresyon yönemini genişleilmiş Dickey-Fuller esine uygulamış ve OECD ülkesinin sadece âdeinde yakınsama olduğunu sonucunu elde

Dergisi emişir. Aslan (00) ise 00 dönemi ai kişi başı CO emisyonu değişkeninin, ülke grupları arasında, küresel oralamaya ve Kuzey Amerika ya yakınsayıp yakınsamadığını ayrı ayrı panel birim kök yönemiyle es emiş ve her üç durumda da yakınsamanın söz konusu olmadığı sonucuna elde emişir. Farklı veri seleri, farklı ülke grupları ve farklı ahmin yönemleri, kullanılarak elde edilmiş sonuçlar arasında orak bir sonuç olmadığı görülmekedir.. Veri Sei ve Yönem Uygun çevre ve enerji poliikalarının oluşurulması ve Kyoo prookolünde () belirlenen düşük CO emisyonu hedeflerine (0 yılına kadar yılındaki kişi başı CO emisyonu düzeylerini %- aşağısı) ulaşılması için, kişi başı CO emisyonu değişkeninin rend ve durağanlık özelliklerini anlaşılması önemli olmakadır. -00 dönemine ai kesinisiz veriye sahip Kıa Avrupası (adalar ve bazı durumlarda da yarımadalar hariç Avrupa kıası) ülkesi ve Türkiye de, kişi başı CO emisyonu değişkeninde ekli ve çoklu yapısal kırılmaların varlığından bahsemek mümkündür (Bakınız Şekil ). Yapısal kırılmaları göz ardı eden geleneksel birim kök esleri, yapısal kırılmaların varlığında haalı sonuçlar verdiğinden, birim kök eslerinin güvenilirliği açısından, zaman serisi değişkenindeki olası yapısal kırılmaların dikkae alınarak durağanlık analizi yapılması gerekmekedir. Bu çalışmada söz konusu ülkeler için kişi başı CO değişkeninin durağanlık özellikleri, 000 li yılların başlarında Lee ve Srazicich (00, 00) gelişirilmiş olan ek kırılmalı ve çif kırılmalı birim kök es modelleri ile araşırılacakır. Kişi başı CO değişkeni, Dünya Bankası Dünya Gelişme Gösergeleri veri abanından alınmış kişi başı on değerler olarak alınmış ve bu değerler kg dönüşürülerek doğal logarimik değerler olarak hesaplanmışır.

Dergisi Şekil : Kıa Avrupa Ülkeleri ve Türkiye de Karbon Emisyonu (Kişi başı kg, Logarimik düzey) ARNAVUTLUK AVUSTURYA BELCIKA BULGARISTAN DANIMARKA.0..0..0 0. 0.0 FINLANDIYA FRANSA HOLLANDA ISPANYA ISVEC ISVECRE ITALYA LUKSEMBURG MACARISTAN NORVEC 0 0 POLANYA PORTEKIZ ROMANYA TURKIYE YUNANISTAN..0..0..0..0 0 0. Lee ve Srazicich (00) çalışmasında serilerde ek kırılma olduğu ve (00) çalışmasında ise serilerde çif kırılma olduğu dikkae alınmakadır. Perron (), Zivo ve Andrews (), ve Perron () çalışmalarına benzer şekilde iki ayrı model kullanılmakadır. Model A, zaman serisinin sabiinde bir kırılma ve Model C, zaman serisinin sabiinde bir kırılma ve rendinde bir değişmeye izin vermekedir. Perron () un yaklaşımında yapısal değişmeler ekdir ve dışsal olarak belirlenirken, Zivo ve Andrews () ve Perron () un yaklaşımlarında yapısal değişmeler ekdir ve dışsal olarak belirlenmekedir. Lee ve Srazicich (00, 00) in modellerinde ise serilerdeki ek veya çif yapısal kırılma, içsel olarak belirlenmekedir. Ayrıca Lee ve Srazicich (00), serilerdeki kırılma zamanını içsel olarak belirleyen Zivo ve Andrews () yöneminin sıklıkla kırılma nokalarını haalı espi eiğini; bir kırılma erafında durağan olan bir değişkenin, haalı olarak bir kırılma erafında durağan olmadığı şeklinde karar verilmesine yol açığı yönünde eleşirmekedir (Deaylar için,

Dergisi Nunes vd., ; Vogelsang ve Perron, ; Lee ve Srazicich, 00). Lee ve Srazicich (00), veri üreme sürecini aşağıdaki gibi anımlanmışır: y Z e, e e + () Burada y, bağımlı değişken vekörü; Z bağımsız değişkenler vekörünü ve, sıfır oralama ve sabi varyanslı bir normal dağılıma sahip haa erimini ifade emekedir. Sabie iki ade kırılmanın olduğunu kabul eden Model A, Z [,, D, D ] vekörü arafından anımlanmakadır. Burada D, T + olduğunda, diğer durumlarda 0 değerini alan kukla j Bj değişkendir ( j, kırılma sayısı gösermekedir, ek yapısal kırılmanın varlığında j= ve iki ade yapısal kırılmanın varlığında, j=, olmakadır. T Bj ise kırılma zamanlarını gösermekedir.). Böylece, Lee ve Srazicich yönemi, ek veya iki ade yapısal kırılmanın varlığını dikkae almakadır: Sabi ve eğimde iki ade kırılmanın olduğunu kabul eden Model C Z [,, D, D, TD, TD ] vekörü arafından anımlanmakadır. ise, Burada DT j, T Bj+ olduğunda -T Bj, diğer durumlarda 0 değerini alan kukla değişkendir (j=,). Veri üreme süreci, kırılmalar içeren yokluk hipoezi, alernaif hipoez ise biçimindedir. Model A için yokluk ve alernaif hipoezler aşağıdaki gibi göserilmekedir: H : y d B d B y (a) 0 H : y d D d D y (b) Model C için yokluk ve alernaif hipoezler aşağıdaki gibi göserilmekedir: H : y d B d B d D d D y (a) 0 H : y d B d B d DT d DT y (b) Burada i, i=,,,, durağan haa erimlerini; B j, T Bj olduğunda, diğer durumlarda 0 değerini alan kukla değişkenlerdir (j=,) ve d ( d,d ). İki kırılmalı LM birim kök es isaisiğini aşağıdaki regresyondan elde edilmekedir: y Z S u ()

Dergisi S y x Z, =,,T; S, y ın Z ye regresyonundaki kasayılar ve x ise y Z olmakadır, y ve Z, sırasıyla y ve Z değişkenlerinin ilk gözlemleridir. Birim kök esi için yokluk hipoezi, 0 olarak anımlanmakadır ve LM es isaisiği aşağıda gibi hesaplanır: T (a) : 0 (b) Inf ( ) Inf ( ) (c) Burada i TBj / T, T gözlem sayısı; T Bj, kırılma nokalarını; i, kırılma nokalarının zaman boyuundaki konumlarını gösermekedir.. Ampirik Sonuçlar Şen (00), yapısal kırılmalı modellerde doğru model C iken Model A kullanıldığında esin gücünün azaldığını ve doğru model A iken Model C kullanıldığında ise esin gücünün azalmanın çok az olduğunu, bu nedenle Model C nin Model A ya göre daha üsün olduğunu gösermişir. Bu çalışmada % haa payı dikkae alınarak es isaisiğinin minimum kılan nokalar, serideki kırılma zamanını gösermek üzere elde edilmişir. Lee ve Srazicich (00, 00) ek kırılmalı ve çif kırılmalı esleri, logarimik düzey seriler için Şen (00) önerisinde olduğu gibi Model C ve.fark seriler için ise Model A ercih edilmişir. Tek yapısal kırılma dikkae alındığında, kişi başı CO emisyonu değişkeni, İsviçre için sabi ve rendde bir kırılma erafında durağan iken diğer ülkeler için fark durağandır. Bu sonuç, Kıa Avrupası ülkesinin inde ve Türkiye de CO değişkenine gelen şokların kalıcı nielike olduğunu ve herhangi bir şokla rend değerinden sapan CO değişkeninin yeniden eski rendine dönmeyeceğini gösermekedir.

Dergisi Tablo : Lee ve Srazicich Tek Kırılmalı Birim Kök Tesi Sonuçları ÜLKELER Düzey (Model C).Fark (Model A) Karar Arnavuluk -. () [] -. (0) [] I() Avusurya -. () [] -. (0) [000] I() Belçika -. (0) [] -.0 (0) [] I() Bulgarisan -. (0) [] -. (0) [] I() Danimarka -.0 (0) [] -. (0) [] I() Finlandiya -. () [] -. (0) [] I() Fransa -. (0) [] -. (0) [] I() Hollanda -. () [] -. (0) [] I() İspanya -.0 () [] -. (0) [] I() İsveç -. (0) [] -. (0) [] I() İsviçre -. (0) [] I(0) İalya -.0 () [] -. (0 [] I() Lüksemburg -. () [] -. (0) [] I() Macarisan -. () [] -.0 (0) [] I() Norveç -.0 () [] -. (0) [] I() Polonya -. () [] -.0 (0) [] I() Porekiz -.0 () [] -. () [] I() Romanya -. () [] -. (0) [] I() Türkiye -.0 () [] -. (0) [] I() Yunanisan -. (0) [] -. (0) [] I() K.D. % -.. -. Nolar: Sırasıyla ablodaki değerler, hesaplanan birim kök es isaisikleri; ( ) içerisindeki değerler, en uygun gecikme sayısı, k, ve [ ] içerisindeki değerler ise kırılma nokalarıdır (T Bj ). Birim kök esi için % kriik değerler (K.D.), kırılma nokalarının zaman boyuundaki konumlarına göre model C için -. ile -. arasında değişmekedir. Model A için ise -, dır (Lee and Srazicich, 00, ablo ). Değişkenliklerin durağanlık derecesi gösergelerinden I(0), ilgili değişkenin düzeyde durağan olduğu ve I() ise, ilgili değişkenin.sıra farkı alındığında durağan olduğunu ifade emekedir. Çif yapısal kırılma dikkae alındığında, kişi başı CO emisyonu değişkeni, Danimarka, İsviçre, Norveç, Porekiz, Türkiye ve Yunanisan için sabi ve rendde iki kırılma erafında durağan iken diğer ülkeler için fark durağandır. Böylece, yapısal kırılma sayısının arırılması ile elde edilen sonuçlar değişebildiği görülmekedir. İki kırılma birim kök esi sonucuna göre, Kıa Avrupası ülkesinin inde CO değişkenine gelen şoklar kalıcı nielikedir ve rend değerinden sapan CO değişkeninin yeniden eski rendine dönmeyeceğini görülmekedir.

Dergisi Tablo : Lee ve Srazicich Çif Kırılmalı Birim Kök Tesi Sonuçları ÜLKELER Düzey (Model C).Fark (Model A) Karar Arnavuluk -. () [-00] -. (0) [-00] I() Avusurya -.0 () [-] -.0 (0) [-00] I() Belçika -. () [-] -.00 (0) [-] I() Bulgarisan -. () [-] -. (0) [-00] I() Danimarka -. () [-] I(0) Finlandiya -. () [-] -. (0) [-] I() Fransa -. () [-] -.0 (0) [-] I() Hollanda -. () [-] -. (0) [-] I() İspanya -. () [-] -. (0) [-00] I() İsveç -. () [-] -. (0) [-] I() İsviçre -.0 (0) [-] I(0) İalya -. () [-] -. (0) [-00] I() Lüksemburg -. () [-00] -. (0) [-] I() Macarisan -.0 () [-] -. (0) [-] I() Norveç -.0 (0) [-] I(0) Polonya -. () [-] -. (0) [-000] I() Porekiz -. () [-] I(0) Romanya -.00 () [-] -. () [-00] I() Türkiye -. () [-] I(0) Yunanisan -. () [-] I(0) K.D. % -.. -. Nolar: Sırasıyla ablodaki değerler, hesaplanan birim kök es isaisikleri; ( ) içerisindeki değerler, en uygun gecikme sayısı, k, ve [ ] içerisindeki değerler ise kırılma nokalarıdır (T Bj ). Birim kök esi için % kriik değerler (K.D.), kırılma nokalarının zaman boyuundaki konumlarına göre model C için -. ile -. arasında değişmekedir. Model A için ise -, dır (Lee and Srazicich, 00, ablo ). Değişkenliklerin durağanlık derecesi gösergelerinden I(0), ilgili değişkenin düzeyde durağan olduğu ve I() ise, ilgili değişkenin.sıra farkı alındığında durağan olduğunu ifade emekedir.. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Kişi başı CO emisyonu değişkeninde ve yakınsaması hipoezlerinin geçerliliğini ve sokasik yakınsamayı, farklı veri seleri, farklı ülke grupları ve farklı ahmin yönemleri, kullanılarak elde edilmiş sonuçlar arasında orak bir sonuç olmadığı görülmekedir. Bu çalışmada, -00 dönemine ai kesinisiz veriye sahip Kıa Avrupası ve Türkiye ekonomisi için kişi başı CO değişkeninin durağanlık özelliklerini araşırılmışır. Lee ve Srazicich (00, 00) arafından gelişirilen iki yapısal kırılmayı dikkae alan birim kök eslerinden elde edilen sonuca göre, kişi başı CO

Dergisi değişkeni, Kıa Avrupası ülkesinin inde kişi başı CO değişkenine gelen şoklar kalıcı nielikedir ve rend değerinden sapan CO değişkeni yeniden eski rendine dönmeyecekir. Dolayısıyla poliika karar vericileri, sürdürülebilir çevre ve ekonomi poliikaları oluşurmak için çevre kirliliği yükselebilecek gelişmeleri izlemek ve önlenmek zorundadırlar. KAYNAKÇA Aldy, J.E., (00.), Per capia carbon dioxide emissions: convergence or divergence? Environmenal Resource Economics,. Aslan, A. (00), Kişi Başına Karbondioksi Emisyon Yakınsama Analizi: - 00, Ege Akademik Bakış, (),. Arrellano,M., Bond, S., (), Some ess of specificaion for panel daa:mone- Carlo evidence andan applicaion o employmen equaions, Review of Economic Sudies (), Barassi, M.R., Cole, M.A., Ellio, R.J.R., (00), Sochasic divergence or convergence of per capia carbon dioxide emissions: re-examining he evidence, Environmenal and Resource Economics 0,. Barro, R.J., Sala-I-Marin, X., (), Convergence, Journal of Poliical Economy 0,. Brock, W.A., Taylor, M.S., (00), The Green Solow Model, Working Paper, NBER, June. Criado, C.O., Greher, J.-M., (0), Convergence of per capia CO emissions: A robus disribuional approach, Resource and Energy Economics,. Dünya Bankası, Dünya Gelişme Gösergeleri (Word Developmen Indicaors) Veri Tabanı. Ezcurra, R. (00), Is here cross-counry convergence in carbon dioxide emissions?, Energy Policy,,. Grossman, G.M., Krueger, A.B. (), Economic Growh and The Environmen, Quarerly Journal of Economics (),. Im, K.S., Pesaran, M.H., Shin, Y., (00), Tesing for uni roo in heerogeneous panels, Journal of Economerics,. Jober, T., Karanfil, F., Tykhonenko, A., (0). Convergence of per capia carbon dioxide emissions in he EU: Legend or realiy, Energy Economics,. Lee, C.-C., Chang, C.-P., (00), New evidence on he convergence of per capia carbon dioxide emissions from panel seemingly unrelaed regressions augmened Dickey Fuller ess, Energy,. Lee, J., Srazicich, M.C. (00). Break poin esimaion and spurious rejecions wih endogenous uni roo ess, Oxford Bullein of Economics and Saisics, (S), -.

Dergisi Lee, J. and Srazicich, M.C. (00). Minimum LM uni roo es wih wo srucural breaks. Review of Economics and Saisics, (), -. Lee, J.,Srazicich, M.C. (00). Minimum LM uni roo es wih one srucural break, Appalachain Sae Universiy, Deparmen of Economics, Working Paper No:. Nunes, L.C, Newbold, P., Kuan, C.-M. (), Tesing for uni roos wih breaks: Evidence on he Grea Crash and he uni roo hypohesis reconsidered, Oxford Bullein of Economics and Saisics, (), -. Nguyen-Van, P., (00), Disribuion dynamics of CO emissions, Environmenal and Resource Economics, 0. Perron, P. (). The grea crash, he oil price shock and he uni roo hypohesis, Economerica, (), -. Perron, P. (), Furher evidence on breaking rend funcions in macroeconomic series, Journal of Economerics, 0(), -. Romero-Avila, D., (00), Convergence in carbon dioxide emissions among indusrialised counries revisied, Energy Economics 0, Shafik, N., (), Economic Developmen And Environmenal Qualiy: An Econo- Meric Analysis, Oxford Economic Papers,. Srazicich, M.C., Lis, J.A., (00), Are COemission levels converging among indusrial counries? Environmenal and Resource Economics,. Şen, A. (00), On uni roo ess when he alernaive is a rend break Saionary process. Journal of Business and Economic Saisics, (), -. Weserlund, J., Basher, S.A., (00), Tesing for convergence in carbon dioxide emissions using a cenury of panel daa, Environmenal and Resource Economics 0, 0. Vogelsang, T., Perron, P. (), Addiional ess for a uni roo allowing for a break in he rend funcion a an unknown ime, Inernaional Economic Review, (), -0. Zivo, E., Andrews D. (), Furher evidence of grea crash, he oil price shock and uni roo hypohesis. Journal of Business and Economic Saisics, (), -0.