AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ
|
|
- Bercu Fraşerli
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü Ispara. Öze Bu çalışmada Türkiye nin ayçiçek ve soya yağı ihalaını ekileyen fakörler dönemi için Görünüşe İlişkisiz Regresyonlar yönemi ile analiz edilmişir. Araşırma sonuçlarına göre, ayçiçek yağı ihalaını ekileyen fakörlerden; kişi başına düşen milli gelir, oplam ayçiçek yağı alebi, bir yıl önceki ayçiçek yağı üreimi ve ihala mikarlarının isaisiksel olarak anlamlı faka ayçiçek ve soya yağı ihala fiyalarının anlamlı olmadığı belirlenmişir. Soya yağı ihala modeli için ise modele dahil edilen açıklayıcı değişkenlerin amamı; ayçiçek ve soya yağının ihala fiyaları, kişi başına düşen milli gelir ve bir yıl önceki soya yağı üreim mikarı ile ihala mikarları isaisiksel olarak anlamlı bulunmuşur. Anahar Kelimeler: Ayçiçek Yağı, Soya Yağı, Talep Analizi, Görünüşe İlişkisiz Regresyonlar. Impor Demand Analysis of Sunflower and Soybean Oil Absrac This sudy examines facors affecing impor demand for sunflower and soybean oil of Turkey during he period For esimaion echnique, Seemingly Unrelaed Regression (SUR) was employed. The empirical resuls show ha per-capia income, oal sunflower oil demand, lag values of domesic sunflower oil producion and impor quaniy are saisically significan variables bu impor price of sunflower and soybean oil prices are no in deermining impor demand for sunflower oil. For he soybean oil impor model, all explanaory variables: impor prices of soybean and sunflower oil, per-capia income, oal soybean oil demand, lag values of domesic soybean oil producion and impor quaniy are found saisically significan. Keywords: Sunflower oil, soybean oil, seemingly unrelaed regression, demand analysis 1. Giriş Yağlar, karbonhidralar ve proeinler gibi insan vücudu için yaşamsal değeri olan ve insanların beslenmesinde önemli yer uan emel ihiyaç maddelerinden biridir. Özellikle doymuş yağ oranlarının düşük olması, hücre yapısı için gerekli olan serbes yağ asilerini içermesi ve insan vücudunda A, D, E, K gibi yağda eriyen viaminleri çözmesi gibi özellikleriyle bikisel yağlar, insan sağlığına kakıları ve yüksek besin değerine sahip olmaları bakımından ayrı bir öneme sahipir (TZOB, 1998). Yeişkin bir insanın dengeli, sağlıklı beslenmesi ve günlük faaliyelerini yerine geirebilmesi için - kaloriye ihiyacı vardır. Bu mikarın yaklaşık olarak üçe biri bikisel yağlardan karşılanmakadır. 1 gram yağın 9 kalori verdiği dikkae alındığında bir insanın yaklaşık olarak günlük 77 gr yağ ükemesi gerekmekedir. Bu mikar yağın 1/3 ü sıvı olarak yemeklerle, 1/3 ü kaı yağ olarak kahvalılarda ve geri kalan 1/3 ü ise peynir, sü vb. besinlerden karşılanmalıdır. Buna göre doğrudan alınması gereken kişi başına günlük yağ mikarı oplam 51 gram olup bu da kişi başına yıllık oralama 18.6 kg yağ ükeilmesi demekir (Kolsarıcı ve ark, ). Gelişmiş ülkelerde sağlıklı bir beslenmeden söz edilebilmesi için kişi başlına yıllık yağ ükeiminin kg olması gerekiği vurgulanmakadır. Ülkemizde, hayvansal yağların üreiminin pahalı ve sınırlı olması nedeni ile ükeilen yağların büyük bir çoğunluğu bikisel kökenli yağlardan oluşmakadır. Bunun yanısıra, hayvansal kaynaklı yağların doymuş yağ oranlarının yüksek olması ükeicilerin sağlık endişeleri nedeniyle bikisel yağları ercih eme eğiliminde olduğu görülmekedir. Türkiye ihalaında önemli bir yer uan arım ürünlerin başında bikisel yağlar gelmekedir. Ülkemizin sahip olduğu iklim özellikleri nedeniyle bir çok yağ bikisinin yeişirilmesi mümkün olmasına karşın 71
2 Ayçiçek ve Soya Yağı İhala Talebinin Analizi bikisel yağ üreimi yur içi ükeimi karşılamaka yeersiz kalmakadır. Nüfus arış hızına bağlı olarak her yıl gereksinim duyulan bikisel yağ mikarı da yıldan yıla armakadır. Bu arışa bağlı olarak oluşan bikisel yağ gereksiniminin önemli bir bölümü ihala yoluyla karşılanmakadır. yılı verilerine göre 689 milyon dolar karşılığı ihala gerçekleşmişir. Bu durum gelişmeke olan ülkemiz ekonomisi için büyük bir yük oluşurmakadır. Ülkemizde bikisel yağların üreimi, ükeimi ve icareine ilişkin çeşili araşırmalar bulunmakadır. Bahar (1999) Türkiye de Bikisel Yağ Sekörünün Genel Durumu ve Çukurova daki Bikisel Yağ İşlemelerinin İşlemecilik Sorunları konulu araşırmada Türkiye de yağlı ohumlar üreimi, bikisel yağ sanayinin durumu, ükeimi ve dış icareini incelemişir. Bu çalışmada ayrıca Çukurova bölgesindeki 15 bikisel yağ işlemesini dikkae alarak bu işlemelerin kapasieleri, eknolojik durumları, hammadde emini, pazarlama vb. ile ilgili durumları incelenmiş ve sorunları espi edilerek çözüm önerilerinde bulunmuşur. Gökçek ve Emeksiz (1999) Adana Kensel Alanda Ailelerin Yemeklik Yağ Tükeimi ve Yağın Harcama Esnekliğinin Tahmini konulu araşırmalarında ailelerin yemeklik yağ ükeimi ile gelirin ükeim üzerine olan ekisini belirlemeyi amaçlamışlardır. Şengül ve Yurdakul (1998) Zeyinyağı Talebinin Double Hurdle Modeli ile Analizi konulu çalışmalarında Adana ken merkezinde yaşayan ailelerin zeyinyağı aleplerini Double Hurdle modeliyle analiz emişlerdir. Araşırma sonucunda, Adana kensel alanda zeyinyağının lüks bir ürün olduğu ve zeyinyağı fiya alep esnekliğinin yüksek olduğunu ve zeyinyağı ile ayçiçek yağı ve diğer sıvı yağlar (mısır özü ve soya yağı) arasında bir ikame ilişkisi olduğunu belirlemişlerdir. Miran ve Tunalıoğlu (1996) Türkiye de zeyinyağı ükeimi üzerine ekili olan fakörleri farklı ekonomerik modeller kullanarak analiz emişlerdir. Türkiye de bikisel yağ sorunu ve poansiyel yağ kaynağı olarak Kanola isimli çalışma, Pelin (1987) arafından yapılmışır. Ülkemizin bikisel yağ ihiyacını ihalaa bağımlı olmakan kurarıp kendi kendine yeerli kılabilmek için pamuk-buğday roasyon ürünü olarak kanola üreiminin özendirilmesiyle mümkün olacağını belirmişir. Bu çalışmada, Türkiye nin bikisel yağ ihalaı içinde önemli yer uan ayçiçek ve soya yağı ihalaını ekileyen fakörlerin Görünüşe İlişkisiz Regresyonlar modeli ile dönemi için analiz edilmesi amaçlanmışır.. Türkiye de Ayçiçek ve Soya Yağı Üreimi ve Ticareinin Gelişimi Ülkemizde hızlı nüfus arışına paralel olarak gıda maddeleri ükeimi de armakadır. İnsan beslenmesinde önemli bir yer uan bikisel yağların ükeiminin arması bu yağların üreiminin de ükeimine paralel olarak arırılması gereğini oraya koymakadır. Türkiye yağ üreiminin %8 i bikisel yağlardan karşılanmakadır. Türkiye de arımı yapılan ve yağ üreiminde kullanılan başlıca bikiler; ayçiçeği, pamuk, susam, kolza, soya, yerfısığı, haşhaş ır. Ülkemizde bikisel yağ üreiminde en fazla kullanılan bikilerin başında ayçiçek ve soya bunları pamuk, mısır ve zeyin izlemekedir. Türkiye de bikisel yağ üreiminin gelişimi Çizelge 1 de verilmişir. Çizelgeye göre 198 yılında oplam bikisel yağ üreimi 63 bin on iken %66.61 lik bir arışla yılında 138 bin ona yükselmişir. Bikisel yağ üreimi yıllara göre değişmekle birlike ayçiçek, pamuk ve zeyinyağı ilk sıralarda yer almakadır. Aynı dönemde ayçiçek yağında %8.81, pamuk yağında %7.93, mısır yağında %3 ve diğerlerinde ise %58.33 oranında bir arış gerçekleşmişir. yılı verilerine göre 138 bin on olan oplam bikisel yağ üreimi içerisinde %7.1 lik pay ile ayçiçek yağı ilk sırayı alırken bunu sırasıyla pamuk yağı (%.16), zeyin yağı (%18.59), soya yağı (%7.3), mısır yağı (%3.18) ve diğer bikisel yağlar (%1.83) izlemekedir. İncelenen dönem boyunca Türkiye bikisel yağ üreiminin bir arış seyri içerisinde olduğu görülmekedir. Üreim 7
3 S. A. HATIRLI, V. DEMİRCAN, A. R. AKTAŞ Çizelge 1: Türkiye de Bikisel Yağ Üreiminin Gelişimi (1 Ton) Mikar % Mikar % Mikar % Mikar % Mikar % Ayçiçek Yağı Soya Yağı PamukYağı Zeyinyağı Mısır Yağı Diğer TOPLAM Kaynak: FAO, Çeşili yıllar. mikarında görülen bu arışlara rağmen ülkemizde nüfus arışının yüksek olması ve son dönemlerde ekonomik, sağlık vb. nedenle ükeici alışkanlıklarında meydana gelen değişimlere bağlı olarak bikisel yağ ükeiminde de sürekli bir arış görülmekedir. Üreimin değişik nedenlerle isenilen seviyeye geirilememesi, ükeimin zaman içerisinde arış gösermesi ülkemizde kronikleşmiş bir yağ açığının oluşmasına neden olmuşur. Ülkemizde 196 lı yılların başından günümüze kadar bikisel yağ açığını kapamak için verilen çabaların yeersiz kalması nedeniyle mevcu bikisel yağ alebi ihalala karşılanmaya çalışılmışır. Türkiye bikisel yağ ihalaı içinde önemli bir yer uan başlıca ürünlerin ihalalarının gelişimi Çizelge de verilmişir. Çizelgeye göre 198 yılında ihal edilen bikisel yağlar içerisinde değer olarak ilk sırayı 67 milyon dolar ile soya yağı alırken bunu sırasıyla ayçiçek yağı ( milyon dolar), pamuk yağı (8 milyon dolar) ve palmiye yağı (986 bin dolar) izlemekedir. yılında ise 75 milyon dolar ile ilk sırayı palmiye yağı alırken bunu 61 milyon dolar ile soya yağı ve milyon dolar ile ayçiçek izlemekedir. Çizelgeden görüldüğü gibi Türkiye, zeyinyağı dışında büün bikisel yağlarda genel olarak ihalaçı ülke konumundadır. Palmiye bikisinin ülkemizde yeişiriciliğinin yapılamaması nedeniyle ne ihalaçı ülke konumundadır. Türkiye de önemli bikisel yağların ihracalarının gelişimi Çizelge 3 e verilmişir. Çizelgeye göre 198 yılında ihraç edilen bikisel yağlar içerisinde değer olarak ilk sırayı 5.6 milyon dolar ile zeyin yağı alırken bunu 18 bin dolar ile ayçiçek yağı izlemekedir. yılı verilerine göre ise ilk sırayı 9 milyon dolar ile zeyin yağı Çizelge. Türkiye de Önemli Bikisel Yağların İhalaının Gelişimi (Mikar:1Ton; Değer:1$) Mikar Değer Mikar Değer Mikar Değer Mikar Değer Mikar Değer Ayçiçek Yağı Soya Yağı Pamuk Yağı Zeyinyağı Mısır Yağı Palmiye Yağı Kaynak: FAO, Çeşili yıllar Çizelge 3.Türkiye de Bikisel Yağ İhracaının Gelişimi (Mikar:1Ton; Değer:1$) Mikar Değer Mikar Değer Mikar Değer Mikar Değer Mikar Değer Ayçiçek Yağı Soya Yağı Pamuk Yağı Zeyinyağı Mısır Yağı Palmiye Yağı Kaynak: FAO, Çeşili yıllar. 73
4 Ayçiçek ve Soya Yağı İhala Talebinin Analizi alırken bunu sırasıyla milyon dolar ile ayçiçek yağı, 8 milyon dolar ile mısır yağı ve milyon dolar ile pamuk yağı akip emekedir. 3. Türkiye de Ayçiçek ve Soya Yağı Tükeimi Ülkemizde son dönemlerde nüfus arışının yanısıra sağlıklı beslenme bilincinin gelişmesi, bikisel yağlara olan alebin armasına neden olmuşur. Ülkemizde ükeilen bikisel yağların %8. ü ayçiçeğinden, %33.6 sı pamukan ve %18 i zeyin ve diğer yağ bikilerinden elde edilmekedir (Kolsarıcı, ve ark, ). Türkiye de oplam kişi başına bikisel yağ ükeimi 198 yılında 1.8 kg iken yılında 17.5 kg a yükselmişir. Aynı dönemlerde Dünya da oplam bikisel yağ ükeimi 198 yılında 7.6 kg, ve yılında 1.5 kg iken gelişmiş ülkelerde ise ilgili yıllarda 1.8 kg ve 1 kg olarak gerçekleşmişir (FAO, 1 ). Türkiye de kişi başına ayçiçek ve soya yağı ükeim mikarlarının gelişimi Grafik 1 de verilmişir. İncelenen dönemde, kişi başına ayçiçek ve soya yağı ükeimi yıllara göre az da olsa dalgalanma gösermekle birlike soya yağı ükeiminde sürekli bir arış görülürken ayçiçek yağı ükeiminde bir azalma görülmekedir. Türkiye de 1983 yılında kişi başına ayçiçek ve soya yağı ükeim mikarları sırasıyla 5. kg ve 1.8 kg iken, bu değerler yılında.6 kg ve.8 kg olarak gerçekleşmişir. Aynı dönemler için Türkiye de kişi başına ayçiçek ve soya yağı ükeimlerini gelişmiş ülkeler ve dünya oralaması ile karşılaşırdığımızda ayçiçek yağı ükeiminde ülkemizin gelişmiş ülkeler ve dünya oralamasının üsünde, soya yağı ükeiminde ise gelişmiş ülkeler ve dünya oralamasının alında olduğu görülmekedir. yılı verilerine göre Türkiye de kişi başına ayçiçek ve soya yağı ükeimi sırasıyla.6 kg ve.8 kg iken bu değerler dünya için 1. kg ve 3.1 kg, gelişmiş ülkeler için ise.5 kg ve.9 kg olarak gerçekleşmişir (FAO,1).. Maeryal ve Yönem.1. Maeryal Çalışmanın emel verileri çeşili ulusal ve uluslararası kuruluş ve organizasyonlardan elde edilmişir. Ayçiçek ve soya yağının üreim, ihraca, ihala ve oplam ükeim mikarları Gıda ve Tarım Organizasyonu ndan (FAO), kişi başına düşen milli gelir ve opan eşya fiya endeksleri Devle İsaisik Ensiüsü nün (DİE) çeşili kaynaklarından elde edilmişir. Kişi Başına Tükeim (Kg/Yıl) Yıllar Soya Yağı Ayçiçek Yağı Kaynak: FAO, 1. Şekil 1. Kişi Başına Ayçiçek ve Soya Yağı Tükeim Mikarları. 7
5 S. A. HATIRLI, V. DEMİRCAN, A. R. AKTAŞ Fiya ve gelir değişkenlerine ai nominal değerler Topan Eşya Fiya Endeksi kullanılarak reel değerlere dönüşürülmüşür... Yönem Klasik doğrusal regresyon modelinin varsayımları geçerli iken, ek denklemli modellerin En Küçük Kareler Yönemi (EKKY) ile ahmin edilmesi sonucu sapmasız, uarlı ve ekin ahmin ediciler elde edilebilir. Klasik doğrusal regresyon modeli, modelin spefikasyonunun doğru olduğunu kabul eder. Diğer bir deyişle, modelin maemaiksel fonksiyonu ve açıklayıcı değişkenleri amdır. Modelin ahmininde kullanılabilecek bazı diğer bilgiler varsa ve dikkae alınmıyorsa ahmin ediciler klasik doğrusal regresyon modelinin ahmin edicilerle ilgili özelliklerini sağlamayabilir. Birden fazla denklemin ahmin edileceği durumlarda ise bu denklemlerin haa erimlerinin birbirleriyle ilişkili olma ihimali bize fazladan bir bilgi sağlamakadır ve modelin ahmin edilmesinde bu bilginin dikkae alınması gerekmekedir. (Kmena, 1971). Tahmin edilen denklemin haa eriminin diğer denklemlerin haa erimi ile ilişkili olması durumunda Görünüşe İlişkisiz Regresyonlar yöneminin uygulanması gerekmekedir. M ane denklem içeren model; Y i = χiβi + ei ( i = 1,,... M ) maris formunda aşağıdaki şekilde ifade edilebilir: Y1 1 X1 X31... XK 1 β e 1 1 Y. 1 X X... X 3 K β e = (1) Y M 1 X M X3 M... X KM β M e M M ane denklemin haa erimlerinin karşılıklı olarak birbirleri ile ilişkili olduğu varsayımı ile geçerli olan varyans-kovaryans marisi, ' E( em ep ) = σ MP I N ( M, P = 1,,... M ), şeklinde ifade edilir. σ = MP M ' inci ve P' ninci denklemin haa erimlerinin kovaryansı olup üm gözlemler için sabi kabul edilmekedir. M denklemli sisemdeki denklemlerin her birine En Küçük Kareler Yönemi (EKKY) uygulanarak sapmasız ve uarlı ahmin ediciler elde edilebilir. Buna karşın denklemlerin haa erimleri arasında ilişkinin olmadığı dikkae alındığı için ahmin edicilerin ekinliği şüphelidir. Diğer bir deyişle, denklemlerin haa erimleri arasında ilişki varsa görünüşe ilişkisiz regresyonlar yönemi uygulanarak ahmin edilecek kasayıların ekinliği arırılabilir. Bu nedenle, birden fazla denklem ahmin edilecekse, bu denklemlerin haa erimleri arasında ilişkinin olup olmadığının es edilmesi gerekmekedir. Varyans-kovaryans marisinin diagonal olup olmadığı genel olarak Olabilirlik Oranı (LR) ve Lagrange Çarpanı (LM) ile es edilmekedir. İki denklemli bir sisem için geçerli olan hipoez esi: H σ, : σ 1 : 1 = H a dır. Genel olarak eslerin uygulanması sonucu, LR ve LM, alernaif hipoez kabul edilirse denklemlerin Görünüşe İlişkisiz Regresyonlar yerine her bir denklemin En Küçük Kareler Yönemi (EKKY) ile ahmin edilmesi gerekmekedir. Bu çalışmada Türkiye nin ayçiçek ve soya yağı ihalaı için iki model oluşurulmuş ve Görünüşle İlişkisiz Regresyonlar ekniği ile ahmin edilmişir. Ayçiçeği ve soya yağı ihalaına ilişkin denklemlere ai ekonomerik modelin maemaiksel fonksiyonun seçimi için doğrusal, çif logarimik, doğrusallogarimik ve logarimik-doğrusal modelleri denenmişir. Bu modellerden doğrusallogarimik modelin diğer modellere göre daha iyi emsil eiği belirlenmişir. Ayçiçek ve soya yağı ihalaını ekilediği kabul edilen fakörler olarak; ayçiçek ve soya yağının ihala fiyaları, kişi başına düşen milli gelir, oplam ayçiçek ve soya yağı ükeim mikarları ile ayçiçek ve soya yağı üreim mikarlarının bir yıl gecikmeli değerleri dikkae alınmışır. Bu değişkenlerin yanısıra, ilgili ürünlerin bir yıl gecikmeli ihala mikarları da modele dahil edilerek ayçiçek ve soya yağı ihalaının incelenen dönem boyunca gelişimini oraya koymak amaçlanmışır. Buna göre ayçiçek ve soya yağı ihalaı için doğrusal- 75
6 Ayçiçek ve Soya Yağı İhala Talebinin Analizi logarimik formundaki ekonomerik model aşağıdaki şekilde ifade edilmişir. Aşağıdaki modellerde ve e 1 e sırasıyla ayçiçeği ve soya yağı ihala modellerine ilişkin haa erimlerini ifade emekedir. Modellere dahil edilen değişkenlerin anımlaması Çizelge de verilmişir. AYITM SYITM = log β + β1 log PA + β log PS + β 3 logg + β + 5 log AYU 1 + β 6 log AYITM 1 + e1 = logα + α1 log PA + α log PS + α 3 log G + α + α log SYU + SYITM α6 1 e logtat β () logtst (3) Çizelge. Değişkenlerin Tanımlanması. Ayçiçek Yağı İhala Modeli Bağımlı Değişken AYITM Ayçiçek yağının ihala mikarı (Ton/Yıl) Açıklayıcı Değişkenler P Ayçiçek yağının ihala fiyaı ( $/Ton) P S A Soya yağının ihala fiyaı ( $/Ton) G Kişi Başına Milli Gelir ($) TAT Toplam ayçiçek yağı ükeimi (Ton/Yıl) AYU Ayçiçek yağı üreiminin bir yıl gecikmeli değeri (Ton) 1 AYITM Ayçiçek yağı ihalaının bir yıl gecikmeli değeri (Ton/Yıl) 1 Soya Yağı İhala Modeli Bağımlı Değişken SYITM Soya yağının ihala mikarı (Ton/Yıl) Açıklayıcı Değişkenler P Ayçiçek yağının ihala fiyaı ($/Ton) P S A Soya yağının ihala fiyaı ($/Ton) G Kişi Başına Milli Gelir ($) TST Toplam soya yağı ükeimi (Ton/Yıl) SYU Soya yağı üreiminin bir yıl gecikmeli değeri (Ton) 1 SYITM Soya yağı ihalaının bir yıl gecikmeli değeri (Ton/Yıl) 1 5. Araşırma Bulguları Ayçiçek ve soya yağı ihala modellerinin ahmin edilmesinde EKKY veya görünüşe ilişkisiz regresyonlar yönemlerinden hangisinin kullanılacağının belirlenmesi için iki denklemin haa erimlerinin ilişki içinde olup olmadığının es edilmesi gerekmekedir. Bu amaçla denklem sisemi için Lagrange Çarpanı (LM) ve Olabilirlik Oranı (LR) esleri kullanılmışır. Tes sonuçları LM ve LR için sırasıyla 3.81 ve 6.9 olarak hesaplanmışır. Bu iki es χ dağılımı, gösermekedir. Buna göre LM χ.71 ve LR, 3. 8, es 1 =,.1 χ 1,.5 = değerleri iki denklemin haa erimleri arasında ilişkinin olduğunu %1 ve %5 önem seviyesinde isaisiksel olarak doğrulamakadır. Buna göre denklem sisemi görünüşe ilişkisiz regresyonlar yönemi ile çözülmüş ve analiz sonuçları Çizelge 5 e verilmişir. Ayçiçek ve soya yağı ihala modellerinden oluşan sisemin belirlilik 76
7 S. A. HATIRLI, V. DEMİRCAN, A. R. AKTAŞ kasayısı ( R ).97 olup açıklayıcı değişkenlerin sisemi iyi bir şekilde emsil eiğini oraya koymakadır. Ayçiçek ve soya yağı ihala modelleri için ise belirlilik kasayıları sırasıyla.8 ve.66 dır. Bu çalışmada zaman serisi verileri kullanıldığı için ookorelasyonun model için önemli bir sorun olup olmadığının es edilmesi gerekmekedir. Durbin-h değeri kararsızlık bölgesine düşüğü için ookorelasyon, paramerik olmayan dizilim es yönemi ile araşırılmışır (Gujarai, 1995). Dizilim esi sonucu, % 5 önem düzeyinde ookorelasyonun ilgili modeller için bir sorun olmadığı oraya koymuşur. Analiz sonuçları, ayçiçek yağı ihala modelindeki açıklayıcı değişkenlerden kişi başına düşen milli gelir, oplam ayçiçek yağı ükeimi, ayçiçek yağı üreimi ve ayçiçek yağı ihalaının bir yıl gecikmeli değerlerinin beklenen işarelerine sahip ve isaisiksel olarak %5 önem seviyesinde anlamlı olduğunu gösermekedir. Buna karşın, Çizelge 5. Görünüşe İlişkisiz Regresyonlar Tekniği ile Tahmin Edilen Modelin Sonuçları. Paramereler Kasayılar -Değeri β Ayçiçek Yağı İhala Modeli R =.8 Soya Yağı İhala Modeli β R = β β * 3 β * β * 5 β * 6 α * α ** α ** α ** 3 α * α * 5 α ** 6 Sisem R =.97 * % 5 ve ** %1 önem seviyesinde anlamlı. ayçiçek ve soya yağı ihala fiyalarının işareleri bekleniyle uyumlu olmakla birlike isaisiksel olarak anlamlı bulunmamışır. Ayçiçek yağı ihalaını ekileyen önemli fakörlerden biri olan bir yıl önceki ayçiçek yağı üreimi modele dahil edilmişir. Bu değişkenin işarei beklendiği gibi ayçiçek yağı ihalaı ile ers yönlü olup elasikiye kasayısı.93 olarak hesaplanmışır. Bu sonuç, bir yıl önceki ayçiçek yağı üreiminde meydana gelebilecek %1 lik arışın (azalışın) ayçiçek yağı ihalaında %.93 oranında azalışa (arışa) neden olacağını ifade emekedir. Gelir seviyesinde meydana gelen bir değişmenin ayçiçek yağı ihalaı üzerine ekisini oraya koyabilmek amacı ile kişi başına düşen milli gelir değişkeni modele dahil edilmişir. Analiz sonuçları, bu değişkenin ihalaı arırıcı bir eki yapığını ve gelir-ihala elasikiye kasayısının 1.68 olduğunu oraya koymakadır. Ayçiçek yağı ihalaını ekilediği kabul edilen değişkenlerden birisi de oplam ayçiçek yağı alebidir. Analiz sonuçları, bu değişkenin incelenen dönem boyunca ayçiçek yağı ihalaına arırıcı bir eki yapığı ve elasikiyeinin.187 olduğunu oraya koymakadır. Bu sonuç oplam ayçiçek yağı alebini karşılamada ihalaın ekili olduğunu ifade emekedir. İncelenen dönem boyunca zamanındaki ayçiçek yağı ihalaının bir yıl önceki (-1) ayçiçek yağı ihalaı arasındaki ilişki de araşırılmışır. Analiz sonuçları, bu değişkenin incelenen dönem boyunca bir yıl önceki ayçiçek yağı ihalaında meydana gelen arışın bir sonraki yıl %.9 oranında azalışa neden olduğunu belirmekedir. Soya yağı ihala modelinde; ayçiçek ve soya yağı ihala fiyaı, kişi başına düşen milli gelir, oplam soya ükeimi, soya üreimi ve ihalaının bir yıl önceki gecikmeli değerleri beklenen işarelerine sahipir ve isaisiksel olarak %5 önem seviyesinde anlamlı bulunmuşur. Analiz sonuçları, soya yağı ihala fiyaının ihala mikarına beklendiği gibi ers yönde eki yapığını ve fiya-alep elasikiye kasayısının.51 olduğunu oraya koymakadır. Bu sonuç, soya yağı fiya-alep elasikiyeinin esnek olduğunu ve ilgili 77
8 Ayçiçek ve Soya Yağı İhala Talebinin Analizi ürünün fiyaında meydana gelebilecek bir arışın diğer bikisel yağların ihalaı ile karşılandığını gösermekedir. Soya yağına rakip olarak kabul edilen ayçiçek yağı ihala fiyaının soya yağı ihalaına olan ekisini oraya koyabilmek için bu değişken modele dahil edilmişir. Analiz sonuçları, soya ve ayçiçek yağlarının rakip ürünler olduğunu isaisiksel olarak doğrulamaka ve bu iki ürün arasındaki esneklik kasayısının.6 olduğunu oraya koymakadır. Analiz sonuçları, incelenen dönem boyunca kişi başına düşen gelir seviyesinde meydana gelen arışın soya yağı ihalaı üzerine arırıcı bir eki yapığını gösermekedir. Bu değişkenin soya yağı ihala elasikiye kasayısı. olarak hesaplanmışır. Modele dahil edilen bir yıl önceki soya yağı ihala mikarının kasayısı poziif olup incelenen dönem boyunca Türkiye soya yağı ihalaının bir arış göserdiğini ifade emekedir. Bu değişkenin elasikiye kasayısı ise isaisiksel olarak anlamlı olup.5 olarak hesaplanmışır. Soya yağı ükeiminde meydana gelen değişmenin soya yağı ihalaı üzerine ekisini oraya koyabilmek amacı ile bu değişken modele dahil edilmişir. Analiz sonuçları, oplam soya yağı ükeimindeki arışın ihalaı arırıcı bir ekiye sahip olduğunu gösermekedir. İncelenen dönemde, oplam soya yağı ükeiminde meydana gelen %1 lik bir arışın soya yağı ihala mikarını %.55 oranında arırdığını gösermekedir. Soya yağı ihala mikarını ekileyen diğer bir fakör olan soya yağının bir yıl önceki üreim mikarı bir sonraki yılın ihala mikarını beklendiği gibi ers yönde ekilemekedir. Söz konusu değişkenin elasikiye kasayısı. olarak bulunmuşur. Buna göre, soya yağı üreiminde bir yıl önce meydana gelen arış(azalış) bir yıl sonraki soya yağı ihala mikarını %. oranında azalmakadır (arırmakadır). 6. Sonuç ve Öneriler Ülkemizde ihal edilen arım ürünleri arasında bikisel yağlar ilk sıralarda yer almakadır. Ülkemiz arımı, icarei ve insan beslenmesi açısından oldukça önemli olan ayçiçek ve soya yağının mevcu alebi, yur içi üreimle karşılanamadığı için 196 dan günümüze kadar sürekli bir bikisel yağ açığı oluşmuşur. Bunun en önemli nedeni ise, yeerli hammadde üreilememesidir. Yağ bikileri üreimini eşvik edici bir fiya poliikası izlenmemesi ve ürün alımında karşılaşılan güçlükler yanında iklim koşullarına bağlı olarak yağlı ohumlar üreiminde görülen dalgalanmalar bikisel yağ üreimi ve icareini ekilemekedir. Bu nedenle, bikisel yağ açığını kapaabilmek için ihala yoluna gidilmekedir. Bu çalışmada, ayçiçek ve soya yağı ihalaını ekileyen fakörler analiz edilmişir. Araşırma sonuçlarına göre, ayçiçek yağı ihalaını ekileyen açıklayıcı değişkenlerden; kişi başına düşen milli gelir, oplam ayçiçek yağı ükeimi, ayçiçek yağı üreimi ve ihalaının bir yıl gecikmeli değerlerinin isaisiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmişir. Soya yağı ihala modeline dahil edilen ayçiçek ve soya yağı ihala fiyaları, kişi başına düşen milli gelir, oplam soya yağı ükeimi, soya yağı üreimi ve ihalaının bir yıl gecikmeli değerlerinin amamı ise isaisiksel olarak anlamlı bulunmuşur. Ülkemizin sahip olduğu kaynakların ekin bir şekilde kullanılarak her yıl milyonlarca dolarlık döviz kaybına neden olan bikisel yağ açığının giderilmesi için gerekli önlemlerin bir an önce alınması zorunludur. Bu önlemlerin başlıcaları; *Ayçiçek ve soya bikileri desekleme kapsamında olmalarına rağmen ekin bir fiya poliikası ile ilgili ürünlerin ve diğer bikisel yağlı ohumların üreimi arırılmadır. *Ayçiçek ve soya yağı bikileri ile birlike diğer yağlı ohumların üreim maliyelerinin dünya fiyalarına yakın bir şekilde gerçekleşmesi sağlanmalıdır. *Yağlı ohumlu bikilerin fiyaları ile diğer bikilerin fiyaları arasında arz ve alep koşullarını da dikkae alan bir dengenin sağlanması gerekir. *GAP bölgesinde sulu arımın yapıldığı alanlarda yağlı ohumlu bikilerin yeişiriciliğinin özendirilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. 78
9 S. A. HATIRLI, V. DEMİRCAN, A. R. AKTAŞ *Yağ sanayi işlemelerinin yerli hammaddeyi kullanmalarının eşvik edilmesi gerekir. Kaynaklar Alpekin, N.,(. Sıvı ve Kaı Yağlar Seköründe Rekabe Gücü Olanaklarının Arırılması. MPM. Yayınları No:66, Ankara. Bahar, E., Türkiye de Bikisel Yağ Sekörünün Genel Durumu ve Çukurova daki Bikisel Yağ İşlemelerinin İşlemecilik Sorunları. Çukurova Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Dokora Tezi, Adana. DİE., Perakende Fiya İsaisikleri, Çeşili Yıllar. T.C. Başbakanlık Devle İsaisik Ensiüsü, Ankara. DİE., Türkiye İsaisik Yıllığı, Çeşili Yıllar. T.C. Başbakanlık Devle İsaisik Ensiüsü, Ankara. FAO, Poducion and Trade Yearbook, Çeşili Yıllar. Gökçek, A. A., Emeksiz, F., Adana Kensel Alanda Ailelerin Yemeklik Yağ Tükeimi ve Yağın Harcama Esnekliğinin Tahmini. Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 1 (1),93-98, Adana. Gujarai, D.N., Basic Economerics, Mc Graw- Hill Inc, U.S.A. Kmena, J., Elemens of Economerics. Korsarıcı, Ö., ve ark,.yağ Bikileri Üreimi. Türkiye Ziraa Mühendisliği V. Teknik Kongresi, 17-1 Ocak, Ankara. Miran, B., Tunalıoğlu, R., Türkiye de Zeyinyağı Tükeimi Üzerine ekili Bazı Fakörlerin Değerlendirilmesi. Türkiye. Tarım Ekonomisi Kongresi, -6 Eylül, Cil:1, S:1-1, Adana. Pelin, R., Türkiye de Bikisel Yağ Sorunu ve Poansiyel Yağ Kaynağı Olarak Kanola. Dünyada ve Türkiye de Bikisel Yağ Üreimi (Tebliğler ve Panel), İkisadi Araşırmalar Vakfı, İsanbul. Şengül, S., Yurdakul, O., (1998). Sınırlı Bağımlı Değişkenli Modeller: Zeyinyağı Talebinin Double Hurdle Modeli ile Analizi, Inernaional Conference on Economics-II, 9-1 Eylül, Ankara. TZOB, Zirai ve İkisadi Rapor Ankara. 79
Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*
DetaylıTÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ
TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden
DetaylıA Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region
MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/
DetaylıEffects of Agricultural Support and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region
MPRA Munich Personal RePEc Archive Effecs of Agriculural Suppor and Technology Policies on Corn Farming in Çukurova Region Erkan Akas and Oğuz Yurdakul Universiy of Cukurova Dep. Agriculural Economics,
DetaylıEŞANLI DENKLEMLİ MODELLER
EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER Eşanlı denklem siseminde, Y den X e ve X den Y ye karşılıklı iki yönlü eki vardır. Y ile X arasındaki karşılıklı ilişki nedeniyle ek denklemli bir model
DetaylıDEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller
DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Zaman serisi modellerinde, bağımlı değişken Y nin zamanındaki değerleri, bağımsız X değişkenlerinin zamanındaki cari
DetaylıTürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI
Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren
DetaylıKONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ
KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik
DetaylıTürkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu
Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı
DetaylıSON YILLARDA ÎÇ TİCARET HADLERİ YÖNÜNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DURUMU
SON YILLARDA ÎÇ TİCARET HADLERİ YÖNÜNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DURUMU Uzman Ergün ŞİMŞEK* Prof. Dr. Halil ÇİVİ* Yrd. Doç. Dr. A. Zafer GÜRLER* Genel olarak ekonomik gelişme, uzun vadede göreceli olarak, sanayi
DetaylıBox-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği
DetaylıDolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler
Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r
DetaylıTeknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.
YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik
DetaylıTÜRKİYE DE ZEYTİNYAĞI TALEBİ : EŞANLI MODEL YAKLAŞIMI
TÜRKİYE DE ZEYTİNYAĞI TALEBİ : EŞANLI MODEL YAKLAŞIMI Selim Adem HATIRLI* Ali Rıza AKTAŞ ÖZET Bu çalışmada,türkiye de zeytinyağı tüketimini etkileyen faktörler 1980-2000 dönemi için analiz edilmiştir.
DetaylıSORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI
Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +
DetaylıDEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller
DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Saik Model Y = b 0 + b 1 X + u, (=1,2,,n.) Saik Model, Y ve X arasında aynı dönemde yani döneminde oraya çıkan ilişkiden
DetaylıDağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller. Mehmet Vedat PAZARLIOĞLU
Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller Mehme Veda PAZARLIOĞLU Saik Model Nedir? Saik Model, Y ve X arasında aynı dönemde yani döneminde oraya çıkan ilişkiden gelmekedir. Y = b 0 + b 1 X + u, (=1,2,,n.)
DetaylıÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI
ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.
DetaylıBİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI
BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN
DetaylıTÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY
Journal of Yasar Universiy 22 26(7) 4392-444 TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY M. Ali Bilginoğlu
DetaylıTarım Ekonomisi Dergisi
Tarım Ekonomisi Dergisi Turkish Journal of Agriculural Economics ISSN 1303-0183 hp://journal.arekoder.org ve AB Ülkelerinde Kırmızı E Üreiminde İşgücü Verimliliğinin Karşılaşırılması Ergün ŞİMŞEK1 1 Amasya
DetaylıÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ
ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ Şenkan ALDEMİR (*) Öze: Döviz kuru değişimlerinin TÜFE ve ÜFE bazlı yuriçi fiyalara geçiş süreci, son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan
DetaylıAnkara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012
Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi
DetaylıProf. Dr. A. Ayşen Kaya - Berna Canlı
Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye ye Yönelik Uluslararası Turizm Talebinin Belirleyenleri: Panel Veri Yaklaşımı The Deerminans of Inernaional
DetaylıTCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ
Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ
DetaylıFAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?
FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,
DetaylıŞenol ÇELİK. Modelling of Production Amount of Nuts Fruit by Using Box-Jenkins Technique
YYÜ TAR BİL DERG (YYU J AGR SCI) 013, 3(1): 18 30 Geliş Tarihi (Received) : 6.07.01 Kabul Tarihi (Acceped) : 19.10.01 Araşırma Makalesi/Research Aricle (Original Paper) Ser Kabuklu Meyvelerin Üreim Mikarının
DetaylıZonguldak-Ulus Orman İşletme Müdürlüğü Göknar, Kayın ve Karaçam Ağaç Türleri için Kütük Çapı ve Boyu ile Göğüs Çapı
Zonguldak-Ulus Orman İşleme Müdürlüğü Göknar, Kayın ve Karaçam Ağaç Türleri için Küük Çapı ve Boyu ile Göğüs Çapı İlişkisi *Birsen DURKAYA, Ali DURKAYA Barın Üniversiesi Orman Fakülesi, Barın/Türkiye Sorumlu
DetaylıBölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ
Bölüm HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME ÖNTEMLERİ Bu bölümde üç basi öngörü yönemi incelenecekir. 1) Naive, 2)Oralama )Düzleşirme Geçmiş Dönemler Şu An Gelecek Dönemler * - -2-1 +1 +2 + Öngörü yönemi
DetaylıHİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI
Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 8 Sayı: 40 Volume: 8 Issue: 40 Ekim 2015 Ocober 2015 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA
DetaylıREEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:
Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac
DetaylıPETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi
DetaylıTürkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of
DetaylıYenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Ahu Soylu, Mein Türkay* Koç Üniversiesi Endüsri Mühendisliği Bölümü Sarıyer, İsanbul ahusoylu@ku.edu.r,
DetaylıYAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ
Aaürk Ü. İİBF Dergisi, 0. Ekonomeri ve İsaisik Sempozyumu Özel Sayısı, 20 463 YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Oğuz KAYNAR Serkan TAŞTAN 2 Ferhan DEMİRKOPARAN 3 Öze: Doğalgaz emini nokasında
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN TÜKETİM FONKSİYONU TAHMİNİ (1980 2005)
Türkiye Ekonomisi İçin Tükeim Fonksiyonu Tahmini (98 5) 349 TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN TÜKETİM FONKSİYONU TAHMİNİ (98 5) Mehme DEMİRAL ÖZET Bir ükeim fonksiyonu, ükeim ile gelir arasındaki ilişkiyi vurgulamakadır.
DetaylıBANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ
BANKA KREDİ PORTFÖLERİNİN ÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAANAN ALTERNATİF BİR ÖNTEM ÖNERİSİ K. Bau TUNA * ÖZ Ödememe riski banka kredilerini ve bankaların kredi porföylerini ekiler.
DetaylıWhite ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini
Ekonomeri ve İsaisik Sayı:4 006-1-8 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ Whie ın Heeroskedisie Tuarlı Kovaryans Marisi Tahmini Yoluyla Heeroskedasie Alında Model Tahmini
DetaylıReel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi
DetaylıİŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *
İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.
DetaylıHİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 23 Sayı: 77 (Kış 2019) 161 HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Fama TEMELLİ (*) Dilek ŞAHİN (**) Öz Bu çalışmanın
DetaylıİŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH
Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa
DetaylıTürkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme
Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı
DetaylıCAGAN IN PARA TALEBİ MODELİ VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ ( ) *
CAGAN IN PARA TALEBİ MODELİ VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ (1981-2003) * Şenay SARAÇ ** Öze Cagan (1956), hiperenflasyon koşulları alında yarı logarimik bir reel para alebi denklemi kullanarak,
DetaylıAraşırma Makaleleri REEL DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ İ TİCARET PERFORMA SI A ETKİSİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Erşan SEVER ÖZET Bu çalışmada reel döviz kuru belirsizliğinin Türkiye nin icare performansına ekisi araşırılmışır.
Detaylı24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME
ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ ÜZERİNE: MGARCH MODELİ İLE BİR İNCELEME ÖZET Prof.Dr.Cengiz TORAMAN Balıkesir Üniversiesi, İİBF,İşleme Bölümü Cengizoraman4@yahoo.com Öğr.Gör.Çağaay BAŞARIR
Detaylıİhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 8-94 İhraca ve İhalaın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Ekisi: Türkiye Örneği The Effecs of Expors and Impors on Economic Growh: Turkey Case
DetaylıYaz Saati Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Getirisine Etkisinin Test Edilmesi
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 10 Sayı: 4 Ekim 2010 ss. 1139-1153 Yaz Saai Uygulaması Anomalisinin İMKB 100 Endeks Geirisine Ekisinin Tes Edilmesi Tesing he Effec of he Dayligh Saving Time
DetaylıZaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıKAMU SERMAYESİ VE ÜRETKENLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI KAMU SERMAYESİ VE ÜRETKENLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Yüksek Lisans Tezi Nilay ÜNSAL Ankara-2012 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL
DetaylıDÖVİZ KURU POLİTİKALARI VE TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ ETKİLEŞİMLERİ
ARAŞTIRMA RAPORU (Kamuya Açık) DÖVİZ KURU POLİTİKALARI VE TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ ETKİLEŞİMLERİ DR. MUSTAFA ÖZÇAM BAŞUZMAN ARAŞTIRMA DAİRESİ 27.02.2004 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 2. DÖVİZ KURU
DetaylıBorsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği
Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,
DetaylıTürk Turizm Sektöründe Büyüme Göstergelerinin Turizm İşletmelerinin Finansal Performansına Etkisinin İncelenmesi
Dokuz Eylül Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi Cil 10, Sayı: 1, 2008 Türk Turizm Seköründe Büyüme Gösergelerinin Turizm İşlemelerinin Finansal Performansına Ekisinin İncelenmesi Serkan Yılmaz
DetaylıTürkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi
25-27 January, 2017; Rome, Ialy Türkiye de Enerji Üreiminde Fosil Yakı Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi Hakan Çeinaş 1, İ. Mura Bicil 2, Kumru Türköz 3 Öze Elekrik üreiminde fosil
DetaylıİSTATİSTİK ANABİLİM DALI
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Adnan KARAİBRAHİMOĞLU İNDEKS SAYILARIN KULLANIMI İSTATİSTİK ANABİLİM DALI ADANA, 27 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İNDEKS
DetaylıTÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY
/ www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC
DetaylıFinansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği
Volume 2. Number 1. 2011 pp. 121-142 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Burcu Ozcan a Ayse Ari b Öze: Finansal
DetaylıFORECASTING TOURISM DEMAND BY ARTIFICIAL NEURAL NETWORKS AND TIME SERIES METHODS: A COMPARATIVE ANALYSIS IN INBOUND TOURISM DEMAND TO ANTALYA
Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2009, C.14, S.1 s.99-114. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2009, Vol.14,
DetaylıAyhan Topçu Accepted: January 2012. ISSN : 1308-7304 ayhan_topcu@hotmail.com 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey
ISSN:136-3111 e-journal of New World Sciences Academy 212, Volume: 7, Number: 1, Aricle Number: 3A47 NWSA-PHYSICAL SCIENCES Received: December 211 Ayhan Toçu Acceed: January 212 Fahrein Arslan Series :
DetaylıPara Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği
YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,
DetaylıC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141
C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve
DetaylıTÜREN-GÖKMEN-TOKMAK TÜRKİYE DE E-TİCARET İŞLEM HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BİR MODEL ÖNERİSİ
TÜRKİYE DE E-TİCARET İŞLEM HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BİR MODEL ÖNERİSİ Ufuk TÜREN 1 Yunus GÖKMEN 2 İsmail TOKMAK 3 ÖZET İnerne dünyayı küçük bir köy kadar kolay ulaşılabilir hâle
DetaylıAraştırma Makalesi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (2): (2012) ISSN:
Araşırma Makalesi www.ziraa.selcuk.edu.r/ojs Selçuk Üniversiesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26 (2): (2012) 63-69 ISSN:1309-0550 Türkiye nin Tarım Ürünleri İhraca Fonksiyonu ve Döviz Kuru Belirsizliğinin
DetaylıGlobal Finansal Krizde Kredi Marjı: Japon Tahvil Piyasası Örneği
Volume 5 Number 4 2014 pp. 71-88 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Global Finansal Krizde Kredi Marjı: Japon Tahvil Piyasası Örneği Aydın Yüksel a Aslı Yüksel b Öze: Bu makale Ağusos 2007 arihinde oraya
DetaylıTürkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi
EconWorld Working Paper Series No: 2017-002 doi: 10.22440/EconWorld.WP.2017.002 Research Aricle Türkiye de Enerji Üreiminde Fosil Yakı Kullanımı ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi Hakan Çeinaş
DetaylıİMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ
Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü
DetaylıPAMUK BORSALARINDA OLUŞAN FİYATLARIN ETKİNLİĞİ ÖZET
D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cil:17 Sayı:2, Yıl:2002, ss:55-74 PAMUK BORSALARINDA OLUŞAN FİYATLARIN ETKİNLİĞİ Erdinç Telaar * Şadiye Türkmen ** Özgür Teoman *** ÖZET Bu çalışmada pamuk borsalarında oluşan fiyaların
DetaylıMurat MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.tr Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ÖZET
İMKB Piyasalarındaki Volailienin Modellenmesi ve Öngörülmesi: Asimerik GARCH Modelleri ile bir Uygulama Mura MAZIBAŞ mmazibas@bddk.org.r Bankacılık Düzenleme ve Deneleme Kurumu (BDDK) ÖZET Çalışmada, 5
DetaylıTURİZM GELİŞMESİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ
T.C. KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI TURİZM GELİŞMESİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ UZMANLIK TEZİ Selim DAĞLIOĞLU EKİM - 010 ANKARA T.C. KÜLTÜR
DetaylıOTOKORELASYON OTOKORELASYON
OTOKORELASYON OTOKORELASYON Y = α + βx + u Cov (u,u s ) 0 u = ρ u -1 + ε -1 < ρ < +1 Birinci dereceden Ookorelasyon Birinci Dereceden Ooregressif Süreç; A R(1) e = ρ e -1 + ε Σe e ˆ ρ = Σ 1 e KARŞILA ILAŞILAN
DetaylıGEÇİŞ EKONOMİLERİ VE TÜRK TARIM SEKTÖRÜNDE ETKİNLİK VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANALİZİ (1992-2004)
Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review 8 (2) 28: 843-86 GEÇİŞ EKONOMİLERİ VE TÜRK TARIM SEKTÖRÜNE ETKİNLİK VE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ANALİZİ (1992-24) THE ANALYSIS OF EFFICIENCY AN TOTAL FACTOR PROUCTIVITY
DetaylıTÜSİAD - KOÇ ÜNİVERSİTESİ EKONOMİK ARAŞTIRMA FORUMU KONFERANSI. Zafer A. YAVAN - TÜSİAD Yasemin TÜRKER KAYA - BDDK
Üreim Fonksiyonu Yaklaşımına Vurguyla Poansiyel Çıkı Açığı Tahmin Eme Yönemleri ve Yapısal İşsizlik Öğesi: Lieraür Değerlendirmesi ve Türkiye Örneği TÜSİAD - KOÇ ÜNİVERSİTESİ EKONOMİK ARAŞTIRMA FORUMU
DetaylıAraş. Gör. Dr. Serkan Yılmaz Kandır * Yrd. Doç. Dr. Mehmet Özmen* Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt Önal*
Dokuz Eylül Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi Cil 9, Sayı: 2, 2007 TÜRK TURĐZM SEKTÖRÜNDE BÜYÜME GÖSTERGELERĐNĐN TURĐZM ĐŞLETMELERĐNĐN FĐNANSAL PERFORMANSINA ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ Araş. Gör.
DetaylıTürkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz
Enerji, Piyasa ve Düzenleme (Cil:2, 2011, Sayfa 49-73) Türkiye de Elekrik Tükeimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz H. Mura Eruğrul * Öze Çalışmada Türkiye de elekrik ükeimi büyüme ilişkisi 1998Ç1-2011Ç3
DetaylıMevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa
Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik
DetaylıTürkiye de Büyükbaş Hayvan Sayıları ve Nüfus Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Şenol Çelik
Adıyaman Üniversiesi Fen Bilimleri Dergisi 5 (1) (2015) 80-93 Türkiye de Büyükbaş Hayvan Sayıları ve Nüfus Arasındaki Nedensellik İlişkisi Şenol Çelik Bingöl Üniversiesi Ziraa Fakülesi Zooekni Bölümü,
DetaylıTÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ
Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,
DetaylıTürkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of
DetaylıİMKB 100 endeksindeki kaldıraç etkisinin ARCH modelleriyle iki alt dönemde incelenmesi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:41, Sayı/No:, 1, 14-6 ISSN: 133-173 www.ifdergisi.org 1 İMKB 1 endeksindeki kaldıraç
DetaylıYAPAY SİNİR AĞLARI VE ARIMA MODELLERİNİN MELEZ YAKLAŞIMI İLE ZAMAN SERİLERİNDE ÖNGÖRÜ
YAPAY SİNİR AĞLARI VE ARIMA MODELLERİNİN MELEZ YAKLAŞIMI İLE ZAMAN SERİLERİNDE ÖNGÖRÜ Erol EĞRİOĞLU Haceepe Üniversiesi, Fen Fakülesi, İsaisik Bölümü, 06532, Beyepe, Ankara, TÜRKİYE, erole@haceepe.edu.r
DetaylıErkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey
1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen
DetaylıGÖRÜNMEZ AMA HĐSSEDĐLMEZ DEĞĐL: TÜRKĐYE'DE ÇIKTI AÇIĞI
Cenral Bank Review Vol. 11 (July 211), pp.15-28 ISSN 133-71 prin / 135-88 online 211 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ GÖRÜNMEZ AMA HĐSSEDĐLMEZ DEĞĐL: TÜRKĐYE'DE
DetaylıSTRUCTURAL CHANGE AND PRODUCTIVITY IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY TÜRKİYE HİZMET SEKTÖRÜNDE YAPISAL DEĞİŞİM VE ÜRETKENLİK
STRUCTURAL CHANGE AND PRODUCTIVITY IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY Zühal Yursızoğlu 1 Cumhuriye Universiy, Turkey. yursiz@gmail.com Yılmaz Kılıçaslan, Anadolu Universiy, Turkey. ykilicaslan@anadolu.edu.r
DetaylıAKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006
İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ
DetaylıTÜRK KATILIM BANKALARININ FON KAYNAKLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE BU BANKALARIN KLASİK BANKALARLA İLİŞKİLERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA 1
TÜRK KATILIM BANKALARININ FON KAYNAKLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE BU BANKALARIN KLASİK BANKALARLA İLİŞKİLERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA 1 Musafa Emin GÜL * Talip TORUN ** Cüney DUMRUL *** ÖZ Kaılım bankalarının
DetaylıReel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği
Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.
DetaylıÇoklu Doğrusal Regresyon Modelinde Değişken Seçiminin Zootekniye Uygulanışı
Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 2015, 30 (1) : 1 8 J.Agric. Fac. Ç.Ü., 2015, 30 (1) : 1-8 Çoklu Doğrusal Regresyon inde Değişken Seçiminin Zooekniye Uygulanışı G. Tamer KAYAALP (1) Melis ÇELİK GÜNEY (1) Zeynel CEBECİ
DetaylıEkonometri. Eylül 2012. Sınavın toplam süresi 150 dakikadır.
TCMB Araşırmacı Yazılı Meslek Sınavı Ekonomeri Eylül 202 Sınavın oplam süresi 50 dakikadır.. [Toplam 2 puan] Bir araşırmacı, günlük ABD doları/türk lirasının zaman içerisindeki değişimini modellemek amacıyla,
DetaylıÇift Üstel Düzeltme (Holt Metodu ile)
Tahmin Yönemleri Çif Üsel Düzelme (Hol Meodu ile) Hol meodu, zaman serilerinin, doğrusal rend ile izlenmesi için asarlanmış bir yönemdir. Yönem (seri için) ve (rend için) olmak üzere iki düzelme kasayısının
DetaylıYAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR
Detaylıİthalat-İhracat-Döviz Kuru Bağımlılığı: Bootstrap ile Düzeltilmiş Nedensellik Testi Uygulaması
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 2 Sayı: 2 Nisan 202 ss. 37-48 İhala-İhraca-Döviz Kuru Bağımlılığı: Boosrap ile Düzelilmiş Nedensellik Tesi Uygulaması Dependence of Impor-Expor-Exchange Rae:
DetaylıTürkiye de bal üretiminin zaman serileri ile modellenmesi. Modelling of honey production by using time series in Turkey
SAÜ Fen Bil Der 19. Cil, 3. Sayı, s. 377-38, 015 Türkiye de bal üreiminin zaman serileri ile modellenmesi Şenol Çelik * ÖZ 7.03.015 Geliş/Received, 3.06.015 Kabul/Acceped Bu çalışmada, Türkiye de 1950-014
DetaylıLevent KÖSEKAHYAOĞLU *, İkbal KARATAŞLI ** ABSTRACT
Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2018, C.23, Geybulla Ramazanoğlu Özel Sayısı, s.831-844. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive
DetaylıİÇİNDEKİLER GİRİŞ. 1. BÖLÜM 1: ETKİNLİK ÖLÇÜMLERİ ve TANIMLAR.. 2. 1.1. Kavramlar ve Metodoloji... 2
İÇİNDEKİLER GİRİŞ. 1 BÖLÜM 1: ETKİNLİK ÖLÇÜMLERİ ve TANIMLAR.. 2 1.1. Kavramlar ve Meodoloji.... 2 1.2. Ekinlik Ölçüm Yönemleri; Avanaj ve Dezavanajları. 5 1.3. Ölçeğe göre geiri varsayımlarının farkları.
DetaylıGÜNEŞ ENERJİ DESTEKLİ ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TERMODİNAMİK İNCELEMESİ
GÜNEŞ ENERJİ DESTEKLİ ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TERMODİNAMİK İNCELEMESİ AKemal YAKUT Arzu ŞENCAN Reşa SELBAŞ Erkan DİKMEN Bulu GÖRGÜLÜ İhsan DOSTUÇOK Sefer KUTLU ÖZET Günümüzde soğuma sisemlerinin
DetaylıBELİRSİZ FİYAT VE TALEP KOŞULLARI ALTINDA SATINALMA POLİTİKALARI. Ercan ŞENYİĞİT*
Erciyes Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Dergisi 24 (1-2) 165-176 (2008) hp://fbe.erciyes.edu.r/ ISSN 1012-2354 BELİRSİZ FİYAT VE TALEP KOŞULLARI ALTINDA SATINALMA POLİTİKALARI ÖZET Ercan ŞENYİĞİT* Erciyes
DetaylıSIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI
SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İsenecek Veriler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
DetaylıTÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ
TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Öze Bu çalışmada Türkiye de devle iç borçlanma seneleri,
Detaylı