Çocuk Hastanın Ventilatörden Ayrılması

Benzer belgeler
Türk Yoğun Bakım Derneği Mekanik Ventilasyon Kursu Şubat 2010, İstanbul.

MEKANİK VENTİLASYON - 2

Dr. Nahit Çakar İstanbul Tıp Fakültesi Anesteziyoloji Anabilimdalı Yoğun Bakım Bilim Dalı

VENTİLATÖR SEÇİMİ Doç.Dr. Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV

Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz ve Maske Seçimi Mod ve Ayarlar

Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz seçimi Mod ve ayarlar. Dr.Kürşat Uzun Selçuk Ü. Meram Tıp F. Göğüs Hastalıkları AD Yoğun Bakım Ünitesi Konya

Noninvaziv ventilasyonda kullanılan cihazlar ve modlar. Dr. Kürşat Uzun N. Ü. Meram Tıp F. Göğüs Hastalıkları AD Yoğun Bakım BD, Konya

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ

Ventilasyonda Yenilikler. Yrd. Doç. Dr. Murat YÜCEL Sakarya Üniversitesi Acil Tıp ABD. Sakarya E.A.H. Acil Tıp Kliniği

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ

MEKANİK VENTİLATÖRLER

ANESTEZİ YOĞUN BAKIMDA WEANİNG PROTOKOLÜ

EMEL ERYÜKSEL MARMARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI VE YOĞUN BAKIM A.B.D.

Çocuklarda Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) ve Tedavisi. Tolga F. Köroğlu Dokuz Eylül Üniversitesi

Adaptive Support Ventilation (ASV) Doç. Dr. Cenk KIRAKLI

Doç.Dr. Erdal TAŞKIN Fırat Üniversitesi Tıp Fak. Çocuk Sağ ve Hast. Neonatoloji BD. ELAZIĞ

VENTİLATÖR KULLANIMI. Doç.Dr.Nurdan URAŞ. Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği

MEKANİK VENTİLATÖRLER

YOĞUN BAKIMDA NONİNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON. Dr. Aynur Akın Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı

CPAP ve BİPAP modları, cihaz özellikleri ve ekipmanları. Doç.Dr.Sedat Öktem Medipol Üniversite'si Tıp Fak. Çocuk Göğüs Hast. BD


SUNU PLANI Mekanik ventilasyon Tanım, Endikasyon, Hedefler ve Komplikasyonlar Weaning Tanım, Zamanlama, Öneriler, Kriterler, Yöntemler Başarı Başarısı

Noninvazif Mekanik Ventilasyon Kime? Ne zaman?

KLASİK MEKANİK VENTİLASYON YÖNTEMLERİ. Doç. Dr. Ahmet Karadağ İnönü Üniversitesi Neonatoloji Bilim Dalı

SUNU PLANI. Weaning. Özet. Tanım, Zamanlama, Öneriler, Kriterler, Yöntemler Başarı Başarısızlık

Doç. Dr. Ahmet Karadağ İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Neonatoloji Bilim Dalı

İnspirasyon süresi = (60 saniye / solunum sayısı) x I / (I+E) Düşük komplianslı akciğerli olguların (ALI/ARDS, ciddi kardiyojenik akciğer ödemi, ) ven

VENTİLATÖR GRAFİKLERİ NASIL YORUMLANIR?

Noninvazif Mekanik Ventilasyon

TEMEL MEKANİK VENTİLASYON SOLUNUM MEKANİKLERİ. Dr Müge AYDOĞDU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ünitesi

KONVANSİYONEL MEKANİK VENTİLASYON (IMV, SIMV, PTV, A/C, PSV, VG )

Mekanik Ventilasyonun Sonlandırılması (Weaning)

Dr. Akın Kaya. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Solunum Yoğun Bakım Ünitesi

TEMEL TIBBİ CİHAZ KILAVUZU VENTİLATÖR

YENİDOĞANDA MEKANİK VENTİLASYON KURSU OLGU SUNUMU-1

Mekanik Ventilasyona Pratik Yaklaşım

Vakalarla pratik uygulamalar. Dr.F.Emre CANPOLAT

KOAH TA VENTİLASYON DR.DİLBER ÜÇÖZ KOCAŞABAN ANKARA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ ACİL TIP KLİNİĞİ KASIM-2017

VENTİLASYON BİLGİLERİ

Temel Mekanik Ventilasyon Modları ve Ayarlamalar

Practical Approach to Mechanical Ventilation. Keywords: Mechanical ventilation, modes, parameters, clinical practice

BiLevel opsiyonu/800 Serisi Ventilatöler

Weaning ve Postekstübasyon Solunum Yetmezliğinde Noninvaziv Mekanik Ventilasyon

BIPAP Cihaz Özellikleri ve Endikasyonları. Doç. Dr Remzi Altın ZKÜ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Hibrid Mekanik Ventilasyon Yöntemleri. Doç Dr Ş. Suna OĞUZ

Mekanik Ventilasyon Takibi. Dr.Yücel Yavuz OMÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD./Samsun

HASTA-VENTİLATÖR UYUMSUZLUĞU

İNVAZİF MEKANİK VENTİLASYON

Konjestif Kalp Yetmezliğinde Solunum Desteği. Uzm. Dr. Nil ÖZYÜNCÜ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

MEKANİK VENTİLATÖRLERDE BASINÇ-VOLUM EĞRİSİ

Özel Medical Park Bahçelievler Hastanesi Genel Yoğun Bakım Ünitesi

PULMONER HİPERTANSİYONUN. Prof Dr Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ana Bilim Dalı

Babylog 8000 plus Yenidoğan Yoğun Bakım Ventilasyonu

Fizyolojik ölü boşluk ölçümünün ekstübasyon başarısını tahmin etmedeki rolü

Propor-onal Asist Ven-la-on

Respiratuvar Destek. Doç.Dr.Başar Cander Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Acil Tıp AD

ÇOCUKLARDA NONİNVAZİV VENTİLASYON. Prof Dr.Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

Mekanik Ventilatör Sorunları Prof.Dr.Turgay ÇELĐKEL Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım ABD Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi

YASAM DESTEĞİ ALAN HASTA BAKIM PROSEDÜRÜ REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O.

Akciğerleri Koruyucu Mekanik Ventilasyon Stratejileri

NIMV Preoksijenizasyon,FOB, DNI. kları Solunum YBU

Mekanik Ventilasyon Uygulamaları NIV&IMV. Prof.Dr. Akın KAYA Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım

Ekstrakorporeal Yaşam Destek Tedavileri (ECLS)

Solunum mekaniklerin ölçümünde ösafagus balon tekniği ve klinikteki önemi

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARININ DİĞER POZİTİF HAVA YOLU BASINÇ (PAP) TEDAVİLERİ

ÇOCUKLARDA UZUN DÖNEM MEKANİK VENTİLASYON. Doç Dr Demet Demirkol İstanbul Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Yoğun Bakım BD

Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması. Dr. Ahmet U. Demir

Mekanik Ventilasyon. Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Acil Tıp AD

ACİL SERVİSTE OLGULARLA NONİNVAZİF MEKANİK VENTİLASYON

Yapay Solunum. Dr. Perihan Ergin Özcan Anesteziyoloji AD Yoğun Bakım Bilim Dalı

Mekanik Ventilatörden Ayırma (Weaning) Yrd Doç Dr Cengizhan Sezgi Dicle Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

İntraoperatif Ventilasyon Stratejileri. Mert ŞENTÜRK

Hasta-Ventilatör Uyumu

NIMV Ekipman ve Modlar, Ayarlar, Monitorizasyon

Solunum Mekaniklerinin Ölçülmesi

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

Akut solunum yetmezliği hangi durumlarda gelişir?

MEKANİK VENTİLASYONDAN AYIRMA (WEANİNG) REHBERİ

Noninvasive Neurally Adjusted Ventilatory Assist (NAVA)

Hazırlayan Kontrol Eden Onaylayan

T-parçası Denemesi Sonrası Ekstübasyonu Yapılan Hastaların Sonuçlarının Prospektif De erlendirilmesi

Yeni Mekanik Ventilasyon Modlarını Ne Zaman Kullanıyorum. Mustafa K. BAYAR AÜTF Anesteziyoloji AD Yoğun Bakım BD

Yeni Mekanik Ventilasyon Modları

Zor Weaningde Noninvaziv Ventilasyonun Rolü

Mekanik Ventilasyondaki Hastanın Bakımı

Çocuklarda Akut Solunum Yetmezliği

Dr.Aydın Çiledağ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD

D Temel gereksinimlerin ötesinde DRÄGER SAVINA 300 SELECT

Dr. Banu Salepçi Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği

Mekanik Ventilasyon Sırasında Solunum Monitörizasyonu: II


Volume Ventilation Plus opsiyonu

MEKANİK VENTİLATÖRDEKİ HASTA BAKIM TALİMATI

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

HAVA YOLUNA SÜREKLİ POZİTİF BASINÇ (CPAP) UYGULAMALARI. Dr. Oğuz TUNCER YYU Tıp Fakültesi Neonatoloji bilim Dalı

Akut Akciger Ödemi; Non-İnvaziv Ventilasyon (NIV) Stratejileri

MT Ventilasyon süresini % 33 e kadar azaltın* SMARTCARE /PS

Hasan Güler 1, Fikret Ata 1. Elektrik-Elektronik Mühendisliği-Fırat Üniversitesi.

Transkript:

Çocuk Hastanın Ventilatörden Ayrılması Benan BAYRAKÇI* * Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Yoğun Bakım Ünitesi, ANKARA Weaning Infants and Children From Mechanical Ventilation Key Words: Discontinuation of mechanical ventilation, Extubation success, Weaning protocols. Anahtar Kelimeler: Mekanik ventilasyonun sonlandırılması, Ekstübasyon başarısı, Yöntemler. Weaning hastanın solunumu düzelmeye başladıkça solunum desteğinin göreceli olarak azaltılması sürecidir. Weaning için uygun zamanlama, hastanede kalma süresini ve maliyeti azaltacağı gibi mortalite ve morbiditeyi de etkilediğinden çok önemlidir. Hızlı ve etkili weaning yöntemi kullanılarak nozokomiyal infeksiyon riski azaltılmış ve akciğer parankim travması da en aza indirgenmiş olur [1]. Mekanik ventilasyon çocuklarda sık kullanılmasına rağmen ventilatörden ayırma yöntemleriyle ilgili metotlarda görüş birliği yoktur. Uygulamalar enstitüden enstitüye, hatta doktordan doktora değişmekte ve subjektif parametrelere dayandırılmaktadır. Bunun nedeni ise ya patofizyolojik mekanizmaların iyi kavranamaması ya da hızla gelişen teknolojiyle ortaya çıkan yeni ventilatör tekniklerinin bilinmemesidir [2]. Metodoloji temel olarak erişkin ve prematüre çalışmalarına dayandırılmaya çalışılsa da, çocuklardaki pulmoner fizyoloji, solunum mekaniği ve hastalıklardaki epidemiyolojik farklılıklar sebebiyle somut protokoller oluşturulamamıştır. Bu sebeple, ventilatörden ayırma sürecinde sanat, fenden daha büyük bir rol oynamaktadır. Erişkinlerde weaning için mevcut protokollerin kullanılması ventilatörden ayırma süresini kısaltsa da çocuklarda weaning süresini değiştirmemektedir [3-5]. Kısa süreli entübasyonlarda hastayı ventilatörden ayırmak çok zor olmasa da, uzun süre ventilatöre bağlı kalmış veya ağır solunum problemi yaşamış hastalarda bu süreç komplike bir hal almaktadır. Fizyolojik olarak, spontan solunumun etkinliği solunum yükü ve solunum sisteminin kapasitesi arasındaki hassas Yazışma Adresi: Uzm. Dr. Benan BAYRAKÇI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çocuk Yoğun Bakım Ünitesi, ANKARA e-mail: bbenan@yahoo.com Makalenin Geliş Tarihi: 13.09.2003 Makalenin Kabul Tarihi: 23.10.2003 25

dengeye bağlıdır. Genel olarak, ekstübasyonun başarısız olması solunum çabasının zayıf oluşuna, solunum yükünün artmasına veya merkezi solunum uyarısının yetersizliğine bağlanabilir [6]. Altta yatan sebep ya mevcut hastalığın tam olarak iyileşmemesi veya yeni problemlerin eklenmesidir. Ventilatörden ayırmaya hazırlıkta zamanlama ve teknik önemlidir. Klinik olarak hasta stabilize olduysa ve kan gazı değerlerinde düzelme varsa uygulamadaki genel prensip öncelikle en fazla zarar veren parametrede azaltmaya gidilmesidir. Değişikliklerin bir seferde bir parametreyle sınırlandırılması ve dar aralıklı değişikliklere gidilmesi de akılcı uygulamalardır [2]. Ventilatöre bağımlı olan hastalarda solunum fonksiyonlarının ve mekaniğinin araştırılması önerilse de rutin uygulamalar için bunun klinik faydası gösterilememiştir Konvansiyonel ventilatör uygulamasında klasik weaning yöntemi, hız azaltmayı takiben ekstübasyon yapılıp, oksijen desteği veya Continuous Positive Airway Pressure (CPAP) uygulamasına geçmek şeklinde yerleşmiştir. Araştırma sonuçları farklılıklar gösterse de CPAP uygulamasının, üst hava yolunun stabilizasyonunu sağladığı, apne riskini azalttığı ve solunum fonksiyonlarını düzelttiği düşünülmektedir. Nazal CPAP ile bradikardi, respiratuar asidoz ve reentübasyon riskinin azaldığını gösteren çalışmalar vardır [2]. Ancak trakeal tüpten CPAP uygulamasının faydalı olduğunu çocuk yaş grubu için destekleyebilecek bir veri yoktur, hatta solunum yükünün artmasına ve weaning başarısızlığına sebep olabilir [2]. Senkronize ventilasyon yöntemlerinde ise ayarlanan parametreler hastanın kontrolüne geçtiğinden, ventilatörden ayırma süreci tamamen farklıdır [7]. Örneğin; asist-kontrol modunda hız hastanın istediğinden daha aşağıya çekilemez, benzer şekilde flow-cycling modunda inspirasyon zamanı hastaya bağlı olduğundan inspirasyon-ekspirasyon oranları dışardan müdahaleyle değiştirilemez. Bu durumda peak inspiratory pressure (PIP) da azaltmaya gidilmesi yapılabilecek ilk manevradır. Senkromize intermittan zorunlu ventilasyon (SIMV) da hız ve PIP azaltılarak ekstübasyona hazırlanılabilirse de, hızda aşırı düşüşün tidal volümü azaltabileceği akılda tutulmalı, 4 ml/kg altındaki değerlere düşülmemelidir. SIMV modunda hala biraz basınç desteğine ihtiyaç duyulduğunda, Pressure Support Ventilation (PSV) uygulamasının eşlik ettirilmesi iyi bir alternatiftir. En sık kullanılan weaning modları PSV ve Volume Support Ventilation (VSV) dır. Her iki yöntemde de esas olarak asist-kontrol ve basınç desteği uygulanır [3]. PSV uygulamasının en büyük faydası solunum kaslarına destek olarak iş yükünü azaltmasıdır. Spontan solunum sırasında yapılan bu basınç desteği trakeal tüpün ve ventilatör setinin getirdiği ek iş yükünün üstesinden gelir, ancak basınç ayarlı olduğundan tidal volüm solunum mekaniğine göre hastadan hastaya değişir. Günümüzde, tidal volümde olabilecek bu kaybın önüne geçebilmek için PSV ile birlikte gerekli tidal volümü ulaştırabilen cihazlar geliştirilmiştir. PSV ile inspiratuar akımın değişken olması pulmoner rezistansın yüksek olduğu bronkopulmoner displazi (BPD) gibi durumlarda fayda sağlamaktadır. VSV nin PSV den farkı, VSV de hedeflenen tidal volüm için otomatik olarak basınç desteği ayarlanmasıdır. PSV de ise tidal volüme göre basınç desteği doktor tarafından elle değiştirilir [3]. Volume Assured Pressure Support (VAPS) modunda minimum tidal volüm seçilir. Hasta bu volümü alabildiği sürece sistem basit pressure support mantığıyla çalışır, şayet hasta inspiryum sonunda hedeflenen tidal volümü alamamış ise sistem volume cycle şekline döner ve inspiryumu hedeflenen tidal volüme ulaşana kadar uzatır. Bu mod, pulmoner kompliyans ve solunum işinin hızlı değişkenlik gösterebildiği infant yaş grubu için uygun bir weaning modu gibi gözükmektedir. Benzer bir mod ise Pressure Regulated Volume Control (PRVC) dür. Bu uygulamada verilmesi istenen tidal volüm, geçilmemesi istenen tepe basınç ve hız ayarlanır. Ventilatör önce deneme yanılma ile geçilmemesi istenen basınç oluşana kadar verebileceği tidal volümü hesaplar. Şayet sınırlandırılmış basınca kadar hedeflenen tidal volüme ulaşabiliyor ise klasik volüm-kontrol gibi çalışır. Hedeflenen tidal volüme ulaşamadan basınç sınırına takılıyor ise klasik basınçkontrol gibi çalışır. Bir başka ilginç strateji ise proportional assist ventilation yöntemidir. Bu modda ventilatör, hastanın solunum eforuyla orantılı basınç vermektedir [8]. Yani hasta ne kadar güçlü çekebilir ise o kadar basınçlı nefes almaktadır. 26

Respiratory mechanical unloading veya negative impedance ventilation olarak da bilinen bu yöntemde ventilatör, hastanın inspirasyonda uyguladığı hava akımını ve volümü ölçmekte, ayarlanan destek oranları miktarında basıncı buna göre arttırıp azaltmaktadır. Sonuç olarak elastisite ve rezistanstaki değişikliklere göre basınç desteği sürekli yeniden ayarlanır böylece bu parametrelerdeki düzelme oranında ventilasyon desteği sağlanabilir [9]. Birikmiş veriler Patient Triggered Ventilation (PTV) ve SIMV modları ile intermittan zorunlu ventilasyona (IMV) göre daha kısa mekanik ventilasyon süreleri elde edildiğini göstermiştir. Volüm kontrollü ventilasyon çocuk yaş grubunda gittikçe daha fazla kullanılır olmuştur, bu yöntemle infantlarda daha kısa ventilatörde kalma süreleri elde edilebilmiştir [10]. Gelişmiş ventilatör modlarındaki weaning stratejileri için ise hala bilgimiz kısıtlıdır. Örneğin; High Frequency Oscillatory Ventilation (HFOV) dan konvansiyonel ventilatöre geçilmesinin CPAP veya serbest oksijene direkt geçilmesine herhangi bir üstünlüğü var mıdır?, HFO-jet ventilasyonda jet ventilasyonun göreceli olarak azaltılması aniden kesilmesine tercih edilmeli midir? gibi konularda henüz yeterli veri oluşmamıştır. Mekanik ventilasyon sırasında tetik ve inspiratuar akım ayarlarının uygun yapılması da hastanın solunum iş yükünü azaltabilmek açısından gereklidir. Özellikle karbondioksit yıkanması için göz önünde bulundurulması gereken parametre ne tek başına tidal volüm, ne de tek başına hızdır, bu ikisinin kombinasyonu olan dakika ventilasyondur. Ventilatör ayar değişiklikleri sırasında hipoventilasyon komplikasyonuna karşı bu da akılda tutulmalıdır. Ventilatör modlarına ek olarak weaning başarısı için beslenme durumu da çok önemlidir. Magnezyum, potasyum ve ATP için gerekli fosfor, Krebs siklusunda kullanılan demir gibi elementlerin ve kalori alımının yeterli olması sağlanmalıdır. En sık kullanılan yardımcı ajan kortikosteroidlerdir. Tekrarlayan veya uzun süreli entübasyon durumlarında hava yolu ödemini azaltabileceği için ekstübasyon öncesi kullanılmaları faydalı olabilir [2]. Yenidoğanlarda deksametazonun reentübasyon riskini azalttığı bilinir, çocuk yaş grubunda ise profilaktik deksametazon uygulaması ekstübasyon sonrası stridoru azaltsa da reentübasyonu azalttığına dair kesin kanıt yoktur [11]. Metilksantinler de teorik olarak, santral solunum uyarıcı ve solunum kas kontraktilitesini arttırıcı etkilerinden dolayı, özellikle preterm hastalar için uzun süredir kullanımda olan ilaçlardır [2]. Diğer yardımcı ilaçlar diüretikler ve bronkodilatörlerdir, ancak bunların rutin kullanımlarının faydasını gösterebilecek yeterli veri yoktur. Ventilatör uyumu için kullanılan sedatiflerin weaning in ilk 24 saati içerisinde kullanılması ventilatörden ayırma süresini uzatmakta ve ekstübasyon başarısızlığına sebep olmaktadır [3]. Öbür taraftan anksiyete, depresyon ve ağrı da ventilatörden ayrılmada başarısızlığa sebep olabilir [12]. Weaning için uygun zamanlamaya karar verilirken mutlaka hemodinamik durum da göz önüne alınmalıdır. Pozitif basınçlı ventilasyonun getirdiği hemodinamik değişiklikler otonomik tonusun artışı, sağ ventriküler afterload artışı, sağ ve sol ventriküler preload azalmasıdır, özellikle kalp yetmezliği veya aritmi gibi hemodinamik stabiliteyi bozabilecek ek problemlerin üstesinden gelinmelidir. Erişkin hastalar için ventilatörden ayırma süreci toplam mekanik ventilasyon sürelerinin yaklaşık %40 ı kadar sürmektedir [13]. Çocuklarda ise weaning genellikle iki gün içerisinde başarılan bir süreç olduğundan erişkinlerdeki protokollere ihtiyaç yokmuş gibi gözükmektedir, zira bu protokoller ventilatörden ayırma zamanını, çocuklar için daha fazla kısaltmamaktadır. Ancak weaning üç günden uzun süren çocuklarda da benzer protokollerin faydalı olabileceği tahmin edilmektedir [3]. Klinik değerlendirmelere dayanan ekstübasyonlarda hala daha 1/3 oranında başarısızlık söz konusudur. Bu amaçla daha objektif kriterler elde edebilmek için çalışmalar yapılmıştır, ancak oluşturulan indeksler hala deneysel düzeydedir ve ekstübasyonun başarısını öngörmekte hala yeterli değillerdir [3]. Ventilatörden ayırma ve ekstübasyon başarısızlığına sebep olabilecek sebepler Tablo 1 de özetlenmiştir. Weaning süreci iki aşamada ele alınabilir [14] ; 1. Ekstübasyona hazır oluşun değerlendirilmesi (Tablo 2, 3). 27

Tablo 1. Ventilatörden ayırma ve ekstübasyon başarısızlığının sebepleri [2]. Solunum yükünün artması Elastik yükün artışı Düzelmemiş akciğer hastalığı Sekonder pnömoni Soldan sağa şant (PDA) Abdominal distansiyon Havalanma fazlalığı Rezistans artışı Yapışkan sekresyon Dar/tıkalı trakeal tüp Üst solunum yolu tıkanıklığı Artmış dakika ventilasyon Ağrı/ajitasyon Sepsis/ateş Metabolik asidoz Solunum kapasitesinin azalması Azalmış solunum uyarısı Sedasyon Santral sinir sistemi infeksiyonu Periventriküler hemoraji/lökomalazi Hipokapni/alkaloz Musküler sebepler Katabolizma/güçsüzlük (malnütrisyon) Elektrolid bozuklukları Kronik pulmoner hiperinflamasyon (BPD) Nöromusküler Diyafram fonksiyon bozukluğu Uzun süreli nöromusküler blokaj Miyotonik distrofi Servikal spinal zedelenme PDA: Patent duktus arteriyozus, BPD: Bronkopulmoner displazi. Tablo 2. Ekstübasyona hazır oluşun değerlendirmesi [1,3,12,14]. 1 Spontan solunum olması 2 Öğürme, öksürük refleksi olması 3 ph 7.32-7.42 4 PEEP 7 cmh 2 O 5 FiO 2 0.6 6 Yeterince uyanık olması 7 Mekanik solunum desteğini gerektiren solunum yetmezliği sebebinin ortadan kalkmış olması 8 Son 24 saatte ventilatör desteğinin arttırılmasına ihtiyacı olmaması 9 Gelecek 12 saatte ağır sedasyon gerektirecek herhangi bir girişim planı olmaması 10 Sedatif ilaç dozlarının azaltılmış olması 11 Kas gevşetici ilaçların kesilmiş olması 12 Ventilatör ayarı gerektirecek aşırı trakeal tüp kenarı kaçağı olmayışı 13 Hemodinamik stabilite (inotrop desteğin azaltılabilmesi) 14 Hemoglobin 8-10 g/dl 15 Vücut ısısı 38-38.5 C 16 Takip eden doktorun klinik onayı 17 Negatif inspiratuar güç -20 ile -25 cmh 2 O (çocuk yaş grubu için genel kabul görmüyor) 18 Deneme için aç bırakılmış olması 2. Ventilatör desteğinin progresif olarak azaltılması. Aslında en iyi weaning kriteri iki saat kadar süren spontan solunum testidir [15]. Test şöyle uygulanır (Tablo 3); Çocuklarda hasta başında yapılacak olan klinik değerlendirme ve geleneksel olarak kan gazı ve ventilatör parametrelerine göre karar verme yöntemi, erişkinlerde tanımlanmış olan entegre indekslerden daha değerlidir. Erişkinler için geliştirilmiş olan f/vt (hızın tidal volüme oranı) ve CROP (kompleans, hız, oksijenasyon, basınç) gibi indekslerin çocuk yaş grubunda ekstübasyon başarısını tahmin etmede faydası tartışmalıdır [16,17]. 28

Tablo 3. Spontan solunum testiyle ekstübasyona hazırlığın değerlendirilmesi [3,14]. 1. FiO 2 yi 0.5 in altına düşür (zaten daha düşük ve SpO 2 %95 ise bırak) 2. PEEP i 5 cmh 2 O ya düşür (zaten daha düşük ve SpO 2 %95 ise bırak) 3. SpO 2 %95 temin edemeyen hasta testi geçemez 4. SpO 2 %95 ise PSV moduna geç 5. Trakeal tüp (TT) küçüldükçe rezistansı artacağından basınç desteği tüp numarasına göre ayarlanır (TT 3.0-3.5 için pressure support 10 cmh 2 O TT 4.0-4.5 için pressure support 8 cmh 2 O TT 5 için pressure support 6 cmh 2 O) 6. Ekshale edilen tidal volüm kapnograf ile takip edilir, 4 ml/kg olmalıdır 7. İki saatlik test süresinde SpO 2 %95 veya ekshale edilen tidal volüm 5 ml/kg olan hastalar ve solunum sayıları normal sınırların dışına çıkanlar ( 6 ay için 20-60/dakika, altı ay-iki yaş için 15-45/dakika, iki-beş yaş için 15-40/dakika, beş yaş için 10-35/dakika) testi geçememiş kabul edilir [3]. Not: Yapılan bir araştırmada, çocuklarda spontan solunum testi için pressure support kullanılmasıyla T tüp yöntemi kullanılması arasında fark bulunmamıştır [15]. Spontan solunum testinde CPAP modu da kullanılabilir. Yüksek PIP, FiO 2, hava yolu basıncı (Paw), OI ve FrVe (ventilatörün uyguladığı dakika ventilasyon fraksiyonu) ile düşük dinamik hava yolu kompliyansı ve düşük merkezi solunum uyarısı (Vt/Ti ortalama inspiratuar akım) planlanan ekstübasyonun başarısız olacağının göstergeleri olabilir. Pi (spontan inspiratory pressure), Pimax (spontan solunum sırasında uygulanabilen maksimum negatif basınç) ve Pi/Pimax ise çocuklarda güvenilir kriterler olarak bulunmamıştır [16]. Erişkin uygulamalarında geliştirilen özefageal basınç monitörü ile RSBI (rapid shallow breathing index= f/vt), WOB (solunum iş yükü; elastik olan ve elastik olmayan visköz rezistans, hava yolu rezistansı ölçümleri), solunumun nöromusküler komponenti (P 0.1, hava yolu oklüzyon basıncı), PEEPi (intrensek PEEP), dinamik hava yolu kompliyansı ve hava yolu rezistansı ölçülebilmektedir. Kapnograf (CO 2 SMO) kullanılarak da vital kapasite, negatif inspiratuar güç, f/vt ve WOB ölçümleri yapılabilse de bu tekniklerin çocuk yaş grubunda weaning parametresi olarak kullanılabilir hale gelebilmeleri için henüz yeterli veri yoktur [12]. Kapnograf kullanılarak ölçülebilen parametrelerden Vd/Vt (ölü boşluk tidal volüm oranı, fizyolojik ölü boşluk) çocuklarda ekstübasyon başarısını önceden tahmin edebilmek için uygun bir kriterdir. Vd/Vt 0.5 ekstübasyon için uygun değerken 0.65 ekstübasyonun riskli olduğunu gösterir [18]. Weaning sırasında kullanılabilecek bazı pratik yaklaşımlar Tablo 4 te özetlenmiştir. Tablo 4. Ventilatörden ayırmaya hazırlıkta pratik yaklaşımlar [2,14]. PaO 2 ve PaCO 2 Normal PIP azalt veya PIP ve PEEP azalt veya Ti azalt PaO 2 ve PaCO 2 PIP azalt veya hızı azalt PaCO 2 ve PaO 2 Normal Hız azalt PaO 2 ve PaCO 2 PEEP arttır veya T E düşür (I/E yi arttır) veya hızı azalt T-tüp CPAP PSV SIMV SIMV + PSV : İhtiyaca göre destek arttırılır-azaltılır (iki saat tolere edebilmeli). : İhtiyaca göre destek arttırılır-azaltılır (iki saat tolere edebilmeli). : Basınç desteği, günde en az iki kez 2-4 cmh 2 O azaltılır. : Solunum hızı, günde en az iki kez iki-dört nefes azaltılır. : Öncelikle hız azaltmasını takiben basınç desteği yukarıda belirtildiği gibi azaltılır. Başarılı ekstübasyon için hastanın iki saat boyunca 5-7 cmh 2 O basınç desteğini tolere edebilmesi gerekir. TI: İnspirasyon süresi, TE: Ekspirasyon süresi, I/E: İnspirasyon/ekspirasyon oranı. 29

Ekstübasyon başarısızlığı çocuklarda %16.3 oranında görülmektedir [16]. Ekstübasyon başarısızlığı 48 saat içerisinde tekrar entübasyon ihtiyacı gerekmesi olarak tanımlanır ve erkek cinsiyette daha sık görülmektedir. Nasıl ki yenidoğanlarda RDS ye, erişkinlerde pnömoniye yatkınlık erkek cinsiyette fazladır, ekstübasyon başarısızlık oranındaki bu yükseklik de henüz sebebi bilinmeyenler arasındadır. Bu bilgi ışığında ventilatörden ayırmaya hazırlığın değerlendirilmesinde kullanılan indeksler erkek cinsiyet için daha seçici olmalıdır [3]. Ekstübasyon başarısızlığının önceden tahmin edilebilmesi, doğru zamanlama ve uygun teknikle weaning yapılmasına bağlıdır. Çocuklardaki başarılı weaning ve ekstübasyon oranlarını arttırabilmek için gelişen teknolojiyi takip edebilmek kadar, özellikle erişkinlerdeki uygulamaların çocuk yaş grubunda sınanması için daha çok veriye ve araştırmaya da ihtiyaç vardır. KAYNAKLAR 1. Hatzakis GE, Davis GM. Fuzzy logic controller for weaning neonates from mechanical ventilation. Proc AMIA Symp 2002: 305-19. 2. Sinha SK, Donn SM. Weaning newborns from mechanical ventilation. Semin Neonatol 2002;7:421-8. 3. Randolph AG, Wypij D, Venkataraman ST, et al. Effect of mechanical ventilator weaning protocols on respiratory outcomes in infants and children. JA- MA 2002;288:2561-8. 4. Macintyre NR, Cook DJ, Ely EW, et al. Evidence based guidelines for weaning and discontinuing ventilatory support. Chest 2001;120(Suppl 6):3755-955. 5. Kollef MH, Shapiro SD, Silver P, et al. A randomized, controlled trial of protocol-directed versus physician-directed weaning from mechanical ventilation. Crit Care Med 1997;25:567-74. 6. Lessard MR, Bronchard LJ. Weaning from ventilatory support. Clin Chest Med 1996;17:475-89. 7. Donn SM, Sinha SK. Newer modes of mechanical ventilation for neonate. Curr Opin Pediatr 2001;13: 99-103. 8. Shulze A, Gerhardt T, Musante G, et al. Proportional assist ventilation in low birth weight infants with acute respiratory disease. A comparison to assist-control and conventional ventilation. J Pediatr 1999;135:39-344. 9. Shulze A. Respiratory mechanical unloading and proportional assist ventilation in infants. Acta Paediatr Suppl 2002;91:19-22. 10. Sinha SK, Donn SM, Gavey J, McCarty M. A randomized trial of volume-controlled versus timecycled, pressure-limited ventilation in preterm infants with respiratory distress syndrome. Arch Dis Child 1997;77:202-5. 11. Markovitz BP, Randolph AG. Corticosteroids for the prevention and treatment of post-extubation stridor in neonates, children and adults. Cochrane Database Syst Rev 2000;(2). 12. Weavind L, Shaw AD, Feeley TW. Monitoring ventilator weaning--predictors of success. J Clin Monit Comput 2000;16:409-16. 13. Esteban A, Alia I, Ibanez J, Benito S, Tobin MJ. Modes of mechanical ventilation and weaning. A national survey of Spanish hospitals. Chest 1994;106: 1188-93. 14. Epstein SK. Weaning from mechanical ventilation. Respiratory Care 2002;47:454-68. 15. Brochard L. Weaning from mechanical ventilation. When paediatric intensive care medicine profits from adult experience and vice-versa. Intensive Care Med 2001;27:1564-6. 16. Venkataraman ST, Khan N, Brown A. Validation of predictors of extubation success and failure in mechanically ventilated infants and children. Crit Care Med 2000;28:2991-6. 17. Thiagarajan RR, Bratton SL, Martin LD, Brogan TV, Taylor D. Predictors of successful extubation in children. Am J Respir Crit Care Med 1999;160: 1562-6. 18. Hubble CL, Gentile MA, Tripp DS, Craig DM, Meliones JN, Cheifetz IM. Deadspace to tidal volume ratio predicts successful extubation in infants and children. Crit Care Med 2000;28:2034-40. 30