Menenjiomlarda Difüzyon Ağırlıklı MRG Bulgularının Histopatolojik Sonuçlarla Karşılaştırılması

Benzer belgeler
GLİAL TÜMÖRLERDE POSTOP GÖRÜNTÜLEME

BT ve konvansiyonel MRG de halka şeklinde kontrast tutulumu

Santral sinir sistemi ve baş-boyun tümörlerinde radyoloji. Dr Ayşenur CİLA Hacettepe Üniversitesi

Meningiomlarda Modern Görüntüleme Teknikleri

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Journal of Cukurova University Faculty of Medicine

Kistik ya da nekrotik intrakranyal kitlelerin FLAIR ve difüzyon-a rl kl EPI MRG ile karakterizasyonu

Kolorektal Adenokarsinomlarda Tümör Tomurcuklanmasının Kolonoskopik Biyopsi ve Rezeksiyon Materyalleri Arasındaki Uyumu

Dr Ercan KARAARSLAN Acıbadem Üniversitesi Maslak Hastanesi

ANJİOMATÖZ MENİNGİOMA: TANISAL BİR İKİLEM!

ÖN SÖZ. Dr. Merve Özen. Haziran iii

Beyin tümörlerinde genel olarak kabul görmüş sınıflandırma WHO (World. Health Organization) tarafından yapılmış olan ve periyodik olarak yenilenen

DİFÜZYON MR Güçlü ve Zayıf Yanları DOÇ. DR. AYHAN SARITAŞ DÜZCE ÜNİVERSİTESİ ACİL TIP AD

BATIN BT (10/11/2009 ): Transvers kolon orta kesiminde kolonda düzensiz duvar kalınlaşması ile komşuluğunda yaklaşık 5 cm çapta nekrotik düzensiz

BT ve MRG: Temel Fizik İlkeler. Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

İçerik. Plak Oluşumu. Plak görüntüleme BT- BTA. Karotis Plağı: patofizyolojiden görüntülemeye. Karotis Plağı Kompozisyonu BT de dansitesine göre

Meme Olgu Sunumu. Gürdeniz Serin. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı. 3 Kasım Antalya

172 meningiom olgusunun histopatolojik özellikleri

ARAŞTIRMA. Prostat Kanseri ile Benign Prostat Hiperplazisinin Ayırıcı Tanısında Difüzyon Ağırlıklı Manyetik Rezonans Görüntülemenin Yeri

Adrenal lezyonların görüntüleme bulguları. Dr. Ercan KOCAKOÇ Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul

Genitoüriner Sistem Tümörlerinde Radyoloji Dr.Oğuz Dicle

MEMEDE KLASİK VE DİFFÜZYON AĞIRLIKLI MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEMEDE KOMPLİKE KİST-APSELERİN ÖZELLİKLERİ 1

Diagnostik Görüntüleme ve Teknikleri

İNMEDE GÖRÜNTÜLEME. Dr. Cem CALLI. Chief of Neuroradiology Section Ege University Hospital Dept. Of Radiology Izmir, Turkey

KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI. Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD

Serebellopontin Köşe Tümörlerinde MRG Bulguları

SOLİTER BEYİN METASTAZI VE GLİOBLASTOMA MULTİFORME AYIRICI TANISINDA MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME PERİTÜMÖRAL ADC DEĞERLERİNİN YERİ

Primer Akciğer Tümörlerinde Soliter Beyin Metastazlı Hastada Gamma Knife ile Radyocerrahi

Difüzyon ağırlıklı görüntüleme (DAG), rutinde, en

Multipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD

Dr. Fatma PAKSOY TÜRKÖZ Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji

Konvansiyonel beyin manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile

Karadeniz Teknik Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji AD. Trabzon

177 Opere İntrakranial Meningiom Olgusunun Histopatolojik Özelliklerinin Analizi

Küçültme Mammaplasti Ameliyatı Uygulanan Hastalarda Oluşan Ameliyat Sonrası Değişikliklerin MRG ve USG ile Değerlendirilmesi

SANTRAL SİNİR SİSTEMİNİN MANTAR ENFEKSİYONLARINDA GÖRÜNTÜLEME

LOKAL-BÖLGESEL EVRELEME VE TEDAVİYE YANITIN RADYOLOJİK DEĞERLENDİRİLMESİ

Görüntüleme Yöntemleri

SSS Enfeksiyonlarının Radyolojik Tanısı. Dr. Ömer Kitiş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Nöroradyoji

Tiroidin en sık görülen benign tümörleri foliküler adenomlardır.

Meningiom Olgularında Ki-67 Proliferasyon İndeksi, Histopatolojik ve Klinik Parametreler ile İlişkisi

Prostat Malignitelerinde Difüzyon Ağırlıklı MR ın Tanıya Katkısı

Dr. Halil İbrahim SÜNER, Dr. Özgür KARDEŞ, Dr. Kadir TUFAN Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirürji A.D. Adana Dr. Turgut Noyan Uygulama ve

TRD KIŞ OKULU KURS 1, Gün 5. Sorular

ATARDAMARDAKİ FIRILIN ETİKETLENEREK BEYİN TÜMÖRLERİNİN 3T MANYETİK ALANDA MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLENMESİ İÇİN BİR GRAFİKSEL ARAYÜZ TASARLANMASI

OLGU. 57 yaşında Sağ memede son 10 ayda hızla büyüyen kitle

Journal of Neurological Sciences [Turkish] 22:(3)# 49; ,

İNTRAKRANYAL TÜMÖRLER. CEM CALLI Dept. Of Radiology, Section of Radiology, Ege University, Izmir, Turkey

PEDİATRİK KARACİĞER KİTLELERİ

Kapalı sistem beyin biyopsi yöntemleri; histopatolojik değerlendirmede algoritma

Sol Mastoid Kemikte Monostotik Fibröz Displazili Bir Olgunun MRG Bulguları

AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR

Vertebra çökme fraktürlerinde benign ve malign ayr m n n yap lmas

Difüzyon ağ rl kl görüntüleme (DAG) su moleküllerinin mikroskopik

Akciğer Karsinomlarının Histopatolojisi

Pontoserebellar Köşe Tümörleri: Kulak MRG Bulguları

Spinal Tumors. Başar Atalay M.D. Yeditepe University Faculty of Medicine Department of Neurosurgery. Tuesday, April 3, 12

MR anjiyografiyi diğer anjiyografik yöntemlerden ayıran en önemli özellik eksojen bir kontrast

Primer hepatik lenfomanın manyetik rezonans görüntüleme bulguları

Tanı: Metastatik hastalık için patognomonik bir radyolojik. Tek veya muitipl nodüller iyi sınırlı veya difüz. Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak

Özet. Abstract. Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 25 (2) 73-77,

Nöroradyolojide İleri MR Uygulamaları ve 3 Tesla MR

Hiperakut İskemik İnme de Görüntüleme. Öğrenim Hedefleri. Sinonim. İnme tanımı. Beyin metabolizması

27:(1) Olgu Sunumu

Nörofibromatozis Tip 1 Tanılı Olguların Değerlendirilmesi: Tek Merkez Deneyimi

PROTON MR SPEKTROSKOPİNİN BEYİN TÜMÖRLERİNDE TANISAL DEĞERİ 1

SİROZDA DOKU VE LEZYON KARAKTERİZASYONU. Murat Acar. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyoloji Anabilim Dalı

Pediatrik kemik tümörlerinde radyolojik tanı

Meme Kanseri Cerrahisinde İntraoperatif Değerlendirme Ne kadar güvenebiliriz?

RADYOLOJİ RADYODİAGNOSTİK ANABİLİM DALI-DÜTF- DİYARBAKIR

Mehmet Sait Doğan, Selim Doğanay, Gonca Koç, Süreyya Burcu Görkem, Abdulhakim Coşkun

AZ DİFERANSİYE TİROİD KANSERLERİ. Prof. Dr. Müfide Nuran AKÇAY Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı ERZURUM

ARAŞTIRMA. Diyabetik Nefropatide Difüzyon MR Bulguları. Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Elazığ, Türkiye

Serviks Kanserinde Fertilite Koruyucu Tedavi

Papiller Tiroid Karsinomunda Santral Lenf Nodu Diseksiyonu

Bukkal Bölgeden Kaynaklanan Pleomorfik Adenom: Olgu Sunumu

Osteosarkom Tedavisinde Neoadjuvan Tedavi. Dr. Bülent Yalçın 5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi, Mart 2014 Susesi Otel, Antalya

RECIST. Response Evaluation Criteria In Solid Tumors

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi

Nöroradyolojide Susceptibility Weighted Imaging sekansı uygulamaları

Cerrahi Patologlar için Nöroradyoloji

Kronik Böbrek Yetmezliğine Bağlı Gelişen Posterior Lökoensefalopati: Manyetik Rezonans Görüntüleme Bulguları

PLEVRAL MALİGN MESOTELYOMA: HİSTOPATOLOJİK TİP VE GİRİŞİMSEL TANI YÖNTEMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Küçük renal kitlelerde aktif izlem

Merkezi Sinir Sistemi Tümörleri/Meningioma

AYIRICI TANIDA ZORLUK YARATAN LEZYONLAR

Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) birçok intrakranyal patolojinin

1-Tosun H, Göksel M, Aykol Ş. Antıbıyotıc Prophylaxıs In Clean Neurosurgıcal Procedures. Gazi Medical Journal 3: ,1992

Dr. A. Nimet Karadayı. Hastanesi, Patoloji Kliniği

Omurga-Omurilik Cerrahisi

KARACİĞER MR GÖRÜNTÜLEMEDE DEĞİŞEN PARADİGMA

SAĞ VE SOL KOLON YERLEŞİMLİ TÜMÖRLER: AYNI ORGANDA FARKLI PATOLOJİK BULGULAR VE MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE DURUMU

ENDOMETRİAL HİPERPLAZİ VE KARSİNOMUNDA NÜKLEUS BOYUTUNUN KARŞILAŞTIRMALI MORFOMETRİK ANALİZİ. Dr. Ayşe Nur Uğur Kılınç. Dr.

Dr. Murat DAŞ Çanakkale Onsekiz Mart Ünivetsitesi Acil Tıp AD.

MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEMENİN TEMELLERİ. Yrd.Doç.Dr. Ayşegül Yurt Dokuz Eylül Üniversitesi Medikal Fizik AD.

J Turgut Ozal Med Cent 2017;24(1):14-8

KRONİK KARACİĞER PARANKİM HASTALIĞI Radyolog gözüyle. Dr. Nagihan İnan Gürcan

SRC/SBRT Temel Eğitim Kursu. Kaan OYSUL - kaan@oysul.com

Epidermoid kist (EK) ve araknoid kist (AK) bilgisayarl tomografide

KARACİĞER METASTAZLARINDA ROBOTİK STEREOTAKTİK BEDEN RADYOTERAPİSİ

Prostat Tümörlerinde WHO 2016 Sınıflandırması DR. BORA GÜREL KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PATOLOJİ ANABİLİM DALI

Transkript:

Klinik Araştırma www.firattipdergisi.com Menenjiomlarda Difüzyon Ağırlıklı MRG Bulgularının Histopatolojik Sonuçlarla Karşılaştırılması Zülkif BOZGEYĐK a1, Tülin ÖZTÜRK 1, A. Ferda DAĞLI 2, Metin KAPLAN 3, Erkin OĞUR 1 1 Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji, ELAZIĞ 2 Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Patoloji, ELAZIĞ 3 Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Beyin Cerrahisi, ELAZIĞ ÖZET Amaç: Çalışmanın amacı atipik ve tipik menenjiomların ayrımında ve tipik menenjiomların alt tiplerinin ayrımında difüzyon ağırlıklı (DA) manyetik rezonans görüntüleme (MRG)'nin tanıya olan katkılarını saptamaktır. Gereç ve Yöntem: Yaşları 34 ile 77 yaş arasındaki değişen 14 menenjiom olgusu çalışmaya dahil edildi. Rutin MRG sekansları ile menenjiomlar tanımlandı ve b-0, b-1000 faktör değerlerinde DA MRG sekanslar elde edildi. Lezyon içerisinden, lezyon komşuluğundaki normal parankim alanından ve peritümöral ödemden aşikar difüzyon katsayısı (ADC) ölçümleri yapıldı. Student t-testi kullanılarak istatistiksel analiz yapıldı. P<0.05 anlamlı kabul edildi. Bulgular: Atipik olgunun ADC değeri 0.27x10-3 mm 2 /saniye olarak bulundu. Bu değer normal parankimden elde edilen ADC değerinden ve tipik menenjiomların ADC değerinden daha düşüktü. Tipik Menenjiomların ortalama ADC değerleri 1.08x10-3 mm 2 /saniye olarak bulundu. Tipik Menenjiomların subtipleri arasında istatistiksel olarak belirgin farklılık saptanmadı. Yine lezyon çevresindeki ödem alanı ile lezyondan ölçülen ADC değerleri arasındaki farklılık istatistiksel olarak anlamlı değildi. Ancak tipik Menenjiomların ADC değeri normal alandan yapılan ADC değerinden yüksek olup bu farklılık istatistiksel olarak anlamlıydı. Sonuç: Tipik menenjiomlar atipik menenjiomdan daha yüksek ADC değerine sahiptir. DA MRG atipik ve tipik Menenjiomların ayrımında katkıda bulunabilir. Anahtar Sözcükler: Difüzyon ağırlıklı manyetik rezonans görüntüleme, manyetik rezonans görüntüleme, menenjiom ABSTRACT Diffusion-weighted MRI of Meningiomas: Correlation with Histopathologic Results Objective: The purpose of this study was to determinate the contribution of diffusion-weighted (DW) magnetic resonance imaging (MRI) to the differentiation of atypical and typical meningiomas and to the determination of histological subtypes of typical meningiomas. Materials and Methods: Fourteen patients (age range between 37-77) with meningiomas were included to this study. Using routine MRI sequences, meningiomas were diagnosed and DW images were performed using factor of b-0 and b-1000. Apparent diffusion coefficient (ADC) values were measured in the lesion, normal area of parenchyma and peritumoral edema. Student t-test was used for statistical analysis. P<0.05 was considered significant. Results: ADC value of atypical case was 0.27x10-3 mm 2 /sec. This value was lower than ADC values of typical meningiomas and normal parenchymal area. Mean ADC value of typical cases was 1.08x10-3 mm 2 /sec. The difference between the subtypes of typical meningiomas was insignificant. Also, the difference between ADC values of peritumoral edema and lesions was insignificant. ADC values of typical meningiomas were higher than ADC values of normal area and these values were statistically significant. Conclusion: Typical meningiomas had higher ADC values than atypical case. DW MRI may be contribute to difference between typical and atypical meningiomas. Key words: Diffusion Magnetic Resonance Imaging, magnetic resonance imaging, meningioma Menenjiomlar primer intrakranyal tümörlerin %14 ile %20 sini oluşturur (1). Menenjiomların konvansiyonel manyetik rezonans görüntüleme (MRG) bulguları karakteristiktir ve intraaksiyel beyin tümörlerinden kolay ayrılırlar. Solid olması homojen kontrast tutması, dural kuyruk bulgusu ve ekstraaksiyal yerleşim göstermesi gibi özellikler olguların de görülür. Bununla birlikte kistik görünümleri, sirküler kontrast tutulumu, intratümoral hemoraji, belirgin peritümöral ödem ve parankim dokularının invazyonu gibi özellikler olguların %15 inde görülebilir (2). Histolojik olarak %7.2 si atipik, %2.4 malign ve geri kalanı benign dir (tipik). Beyin parankiminin invazyonu tümör rekürrensi için önemli bir işarettir. MRG de tanı konulana kadar menenjiomların çoğu asemptomatiktir. Atipik menenjiomlar daha agresifdirler ve a Yazışma Adresi: Dr. Zülkif BOZGEYĐK, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji, ELAZIĞ * Turkrad 2008'de sözlü bildiri olarak sunulmuştur. Tel: +90 424 2333555 Fax: +90 424 2376773 e-mail: bozgeyik4@hotmail.com 47

rekürrens gösterirler. Mortalite ve morbidite oranları daha yüksektir (3, 4). Difüzyon ağırlıklı (DA) MRG görüntüleme su moleküllerinin mikroskopik translasyonel (Brownian) hareketlerindeki değişikliklere son derece hassas yeni bir MRG tekniğidir. Akut serebral iskemilerde oldukça duyarlı olduğu gösterilmiştir. DA görüntülerdeki artmış sinyal intensitesi çoğunlukla su moleküllerinin hareketlerindeki kısıtlanmadan kaynaklanmaktadır. Aşikar difüzyon katsayısı (ADC) DA görüntülerden hesaplanan kantitatif bir parametredir (5). Günümüzde DA MRG primer beyin tümörlerinin görüntülenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bazı çalışmalarda ADC değerleri ile tümörün evresi ve tümör selüleritesi arasında korelasyon yapılmıştır (6) ve ADC değerleri kullanılarak DA MRG tümörün tedaviye yanıtını takip etmede kullanılmıştır (7). Menenjiom gibi ekstraaksiyel tümörlerde DA MRG bulguları literatürde sınırlı olarak bahsedilmiş olup sonuçlar arasında farklılıklar mevcuttur (2,8,9). Bu çalışmadaki amacımız histopatolojik olarak tiplendirilen menenjiomlarda, menenjiom tipleri ile ADC değerleri arasında korelasyon olup olmadığını araştırmaktır. Ayrıca menenjiomlar etrafındaki ödemli alanlar ile lezyon komşuluğundaki normal parankim alanlarından da ADC ölçümleri ile lezyondan hesaplanan ADC değerleri arasında farklılık olup olmadığını istatistiksel yöntemler yardımıyla ortaya koymaktır. GEREÇ VE YÖNTEM Çalışmaya Mayıs 2007 ve Nisan 2008 ayları arasında, yaşları 34 ile 77 arasında değişen, 5 i erkek 9 u kadın 14 olgu alındı. Olguların çoğunda MRG baş ağrısı, migren, geçici iskemik atak ve mental durum değişikliği gibi non spesifik nedenlerle yapılmıştı. Bazı olgular ise menenjiom tanısını almış olan takipli olgulardı. Tüm lezyonların cerrahi sonrası histopatolojik olarak tip tayini ve evrelemesi yapıldı. Tümörlerde evreleme WHO kriterlerine göre yapıldı. Menenjiomların 13 ü benign karakterde bulundu. 1 olgu ise histopatolojik olarak atipik olarak değerlendirildi. Tüm olgulara yapılan işlem hakkında bilgi verilerek rıza formları alındı. Tüm MRG sekansları yüksek hızlı gradientlere sahip 1.5 T MRG cihazı kullanılarak elde edildi (General Electric, Signa excite high speed scanner, Milwaukee, WI, USA). Sagital düzlemde T1 ve T2 ağırlıklı sekanslar, aksiyal düzlemde T1 ve FLAIR sekanslar, koronal düzlemde T1 ağırlıklı sekans ile 0.1 mmol/kg gadolinium verilmesini takiben her üç düzlemde T1 ağırlıklı sekanslar tüm olgulara standart olarak uygulandı. T1 ağırlıklı, T2 ağırlıklı ve FLAIR sekanslar için TR/TE değerleri sırasıyla 525/minimum msec, 3750/100 msec 8800/90. FOV: 24x24cm, kesit kalınlığı: 5mm, NEX: 1, ve gap: 1.5mm idi. DA görüntüler single-shot spin echo, echo planar imaging (EPI) sekansı kullanılarak elde edildi. Gradient b faktörü 1000 mm 2 /saniye idi. DA görüntüler için parametreler TR: 1000ms; TE:minimum; FOV: 24x24cm; NEX: 2; kesit kalınlığı: 5mm idi. DA görüntüleme için inceleme süresi 32 saniye idi. 48 Tüm DA görüntüler iş istasyonuna gönderildi (Advantage Windows, software version 2.0, GE Medical Systems). Tüm olgularda lezyon içerisine ortalama alanları 90-120mm 2 olan dairesel region of interest (ROI) ler yerleştirildi. ROI ların yerleştirme işlemleri ADC haritaları üzerinde yapıldı. ADC haritaları MRG sistemi tarafından otomatik olarak hesaplandı ve milimetrekare/saniye olarak ifade edildi. Ölçümlerde yüksek ADC değeri verme riskinden dolayı lezyon içerisindeki kistik alanlardan kaçınıldı. 6 olguda tümör çevresinde ödem alanı mevcut idi, buralara da ROI lar yerleştirilerek ADC değerleri ölçüldü. Ayrıca lezyon komşuluğundaki normal izlenen parankime de ROI lar yerleştirilerek ölçümler yapıldı. Lezyon içinden, tümör çevresinden ve normal parankimden ortalama ADC değerleri hesaplandı. Lezyondan elde edilen ADC değerleri tiplerine göre ayrılarak istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Ayrıca tümör çevresinden ve normal alandan elde edilen ADC değerleri ile lezyondan elde edilen ADC değerleriyle istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Đstatistiksel yöntem olarak SPSS 15.00 yazılım programı kullanıldı. Analiz için student t-testi kullanılarak ADC değerleri karşılaştırıldı, p<0.05 olan değerler istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. BULGULAR Histopatoloji sonuçlarına göre, 14 menenjiomun 1 tanesi atipik özellikler göstermekteydi. 13 olgu ise tipik (benign) hücresel özellikler göstermekteydi. Tipik olanlardan 6 olgu meningoendotelial tipte, 2 olgu fibröz tipte, 4 olgu transizyonel tipte histopatolojik özellikler göstermekteydi. T2 ağırlıklı imajlarda 3 olgu hiperintens, 3 olgu hipointens ve 8 olgu izointens izlenmekteydi. T1 ağırlıklı imajlarda 3 olgu hipointens izlenirken 11 olguda izointens görünüm dikkati çekmekteydi. DA görüntülerde 6 olgu hiperintens, 5 olgu izointens ve 3 olguda hipointens görünümler dikkati çekti. Tipik Menenjiomların ortalama ADC değerleri 1.08±0.21x10-3 olarak bulundu (Şekil 1). Menengioendotelyal tipte olanların ortalama ADC değeri 1.17±0.23x10-3, fibröz tipte olanın ADC değeri 1.00±0.15x10-3 ve transizyonel tipte olanların ADC değeri 1.01±0.20x10-3 ve berrak hücreli olan 1 olgunun ADC değeri 2.0±0.26x10-3 olarak bulundu. Tipik Menenjiomların subtipleri arasında istatistiksel olarak belirgin farklılık saptanmadı. Atipik 1 olgumuz olup ADC değeri 0.27x10-3 olarak bulundu (Şekil 2). Bu değer normal parankimden elde edilen ADC değerinden ve tipik Menenjiomların ADC değerinden belirgin düşüktü. Lezyon çevresinde ödem 6 olguda izlenmekteydi. Ödem alanından yapılan ölçümde ortalama ADC değeri 1.11± 0.36x10-3 olarak bulundu. Lezyon çevresindeki ödem alanı ile lezyondan ölçülen ADC değerleri arasındaki farklılık istatistiksel olarak anlamlı değildi. Ayrıca 14 olguda lezyon çevresindeki normal parankim alanının ortalama ADC değeri 0.93±0.11x10-3 olarak bulundu. Ancak tipik Menenjiomların ADC değeri normal alandan yapılan ADC değerinden yüksek olup bu farklılık istatistiksel olarak anlamlıydı. Tipik olgularda ödemden ölçülen ADC değerleri lezyonların ADC değerleri ile karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı farklılık dikkati çekmedi. Tüm olguların ADC değerleri ile MRG sinyal özellikleri Tablo 1 de özetlenmiştir. TARTIŞMA Günümüzde MRG santral sinir sistemi enfeksiyonlarında oluşan patolojilerin gösterilmesinde yüksek çözümleme gücü ve farklı düzlemlerde görüntü oluşturma yeteneği ile bilgisayarlı tomografiden daha yararlı bulunmaktadır. Difüzyon ağırlıklı MRG, perfüzyon MR ve MR spektroskopi gibi ileri görüntüleme yöntemleri beyin apselerinin ve ensefalitlerin tümörlerden ayırt edilmesinde yararlı olmaktadır (10). Difüzyon ağırlıklı MRG primer beyin tümörlerinin tanısında ve tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Daha önce yapılan bazı çalışmalarda, beyin tümörlerinin evresi ve selüleritesi ile tümörün ADC değerleri arasında korelasyon olduğu gösterilmiştir. Genellikle yüksek

evreli ya da selüleriteli tümörlerin ADC değerleri normal parankimden düşüktür (11-13). Menenjiomlar erişkinlerdeki intrakranyal tümörlerde, glial tümörler ve metastazdan sonra üçüncü sırada görülürler (14). Tüm intrakranyal tümörlerin %20 sini oluşturur. Rutin MRG bulgularıyla kolaylıkla tanı konulabilir (9,14). Atipik ve malign menenjiomlar daha agresiftir ve daha fazla rekürrens gösterirler (15). Menenjiomlarda tipik ve atipik ayrımının yapılması olgunun cerrahiye planlamasında ve prognozun belirlenmesinde önemlidir (9). Radyocerrahi, daha önceleri klasik cerrahi yöntemle tedavi edilebilen akustik nörinom ve menenjiom özellikle arteriyovenöz malformasyonlar (AVM) için yeni bir tedavi modalitesidir (16). Peritümoral ödemin nedeni açık değildir. DA MRG de menenjiomun evresi ile peritümoral ödemin varlığı arasında ilişki olup olmadığı belli değildir (17). Hakyemez ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada, DA MRG nin peritümöral ödem bulgularına göre atipik ve tipik menenjiomların ayrımında yardımı olmadığı ileri sürülmüştür (2). Bizim çalışmamızda da peritümöral dokuların ADC değerleri ile tipik menenjiom ADC değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmadı. A B C Şekil 1: Solda konveksitede tipik menenjioma ait görünüm. A. Aksiyal T1 ağırlıklı MRG de yoğun kontrast tutan, dural tail bulgusu izlenen lezyonda ayrıca komşu kemik yapıda hiperostozis dikkati çekmektedir. B. Difüzyon ağırlıklı aksiyal MRG de lezyonun hiperintens olduğu izlenmekte. C. ADC haritasında ROI nın yerleşimi gösterilmiştir. Lezyonun ADC değeri 0.97x10-3 olarak ölçülmüştür. A B C Şekil 2: Solda verteks düzeyinde atipik menenjioma ait görünüm A. Aksiyal T1 ağırlıklı MRG de yoğun kontrast tutan lezyon. B. Difüzyon ağırlıklı MRG de lezyon içerisinde yer yer hiperintens alanlar dikkati çekmektedir. C. ADC haritasında lezyonun parankime göre hafif hiperintens olduğu dikkati çekmektedir. 49

Tablo 1: Tüm olguların MRG sinyal özellikleri ve ölçülen ADC değerleri No Histopatoloji Evre Yerleşim T2 T1 DA- ADC ADC* ADC* ADC* MRG (harita) (lezyon) (ödem) (normal) 1 Meningoendotelial I Konveksite Đzo Đzo Hiper Hipo 0,92-1,03 2 Fibröz I Oksipital Đzo Đzo Hiper Hipo 1,11 1,10 0,97 3 Meningoendotelial I Konveksite Đzo Đzo Đzo Hiper 1,54-0,80 4 Transizyonel I Parasagital Đzo Đzo Đzo Hipo 1,05 1,45 1,27 5 Meningoendotelial I Oksipital Đzo Đzo Đzo Hiper 1,20 1,08 0,91 6 Transizyonel I Paryatal Hipo Hipo Hipo Hipo 1,09-0,90 7 Meningoendotelial I Parasagital Hipo Hipo Hipo Hiper 1,33 1,26 0,93 8 Transizyonel I Frontal Đzo Đzo Hiper Hipo 1,18 1,36 1,03 9 Meningoendotelial I Konveksite Hiper Đzo Hiper Hipo 0,97-0,88 10 Atipik II Parasagital Đzo Đzo Hiper Hipo 0,27 0,42 0,85 11 Transizyonel I Frontal Hipo Đzo Đzo Hipo 0,72-0,90 12 Meningoendotelial I Frontal Hiper Hipo Hiper Hiper 1,06-0,81 13 Fibröz I Konveksite Hiper Đzo Hipo Hipo 0,89-0,91 14 Berrak hücreli I Parasagital Đzo Đzo Đzo Đzo 2,0-0,89 * x 10-3 mm 2 /saniye Tümör selüleritesi ve tümör matrisi gibi tümör histolojisindeki farklılıklar ADC değerleri arasındaki farklılığa katkıda bulunur (13). Histopatolojik olarak tipik menenjiomlar atipik menenjiomlara benzemez. Atipik Menenjiomlarda hücresellikte ve mitotik aktivitede artış, nekroz, nükleol belirginliği ve nükleus sitoplazma oranında artış gibi özellikler bulunur (18). Bu yüzden artmış selülerite oranı ekstraseluler boşlukta azalmaya neden olur, bu da atipik menenjiomlarda azalmış ADC değerine neden olur (19). Bizim çalışmamızda da 1 atipik olgunun ADC değeri tipik menenjiomların ADC değerlerinden belirgin düşük olarak ölçülmüştü. WHO sınıflamasına göre atipik menenjiomlar evre II ve anaplastik (malign) olanlar evre III olarak sınıflandırılırlar (9). Bizim çalışmamızda menenjiomların çoğunun histopatolojisi tipik (benign) evre 1 olarak değerlendirilmiştir. Evre I menenjiomların en yaygın görülen tipleri fibröz veya fibroblastik, transizyonel veya mikst ve meningoendetelyaldir. Bunları psammomatöz, anjiomatöz, mikrokistik, sekretuvar ve berrak hücreli metaplastik gibi subtipleri izler (20). Tipik Menenjiomların sinyal intensite özellikleri DA görüntülerde ve ADC haritalarında farklı bildirilmiştir (8). Filippi ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada menenjiomların çoğu DA görüntülerde izo ya da hipointens olarak tanımlanmıştır (9). Hakyemez ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada ise menenjiomların çoğunun DA görüntülerde hiperintens olduğundan bahsedilmiştir. Bizim çalışmamızda ise menenjiomlar DA görüntülerde ağırlıklı olarak izointens ve hiperintens görünümdeydi (2). Hakyemez ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada tipik menenjiomların ADC değerleri normal beyaz cevherden yüksek olarak bulunmuştur. Ayrıca subtipler arasında da en yüksek ADC değerini anjiomatöz tipte buldular (2). Bizim çalışmamızda da tipik menenjiomların ADC değerleri normal beyaz cevherden yüksek çıkmıştır. Ancak tipik menenjiomların subgrupları arasında farklılık izlenmemiştir. Bunlar arasında meningoendotelyal tipteki menenjiomların ADC değerleri diğer subtiplerden yüksek bulunmuştur. Filippi ve arkadaşları da atipik menenjiomların ADC değerlerini tipik olanlardan daha düşük bulmuşlardır (9). Hakyemez ve arkadaşları ise atipik/malign menenjiomların ADC değerlerini normal beyaz cevher ve tipik menejiomların ADC değerlerinden daha düşük bulmuşlardır (2). Yamasaki ve arkadaşları ise farklı olarak atipik ve tipik Menenjiomların ADC değerleri arasında farklılık saptamamışlardır (21). Bizim çalışmamızda malign hücresel özellik gösteren olgu yoktu, bir olgu ise atipik olarak tanımlanmıştı. Atipik olgudaki ADC değeri 0.27x10-3 olarak bulunmuştu. Yamasaki ve arkadaşları, Hakyemez ve arkadaşları ile Filippi ve arkadaşları ise ADC değerlerini sırasıyla 0.88x10-3, 0.75x10-3 ve 0.52x10-3 olarak bulmuşlardır. Çalışmamızın kısıtlılıkları arasında malign özellik gösteren olgu olmaması ve atipik olgu sayısının 1 tane olması gösterilebilir. Yine alt gruplardaki olgu sayıları da nisbeten azdır. Ancak alt gruplar arasındaki ADC değerleri arasında istatistiksel olarak farklılığın bulunmaması bu eksikliği ortadan kaldırabilir. Daha geniş serilerde bulguların doğrulanmasına ihtiyaç olabileceğini düşünmekteyiz. Sonuç olarak; Difüzyon ağırlıklı MRG intraaksiyal tümörlerde olduğu gibi ekstraaksiyal yerleşimli menenjiomların tanısında da önemli bir görüntüleme yöntemidir. Genel olarak atipik menenjiomlarda düşük ADC değerleri dikkati çekmektedir. DA MRG tipik ve atipik menenjiomların ayrımında tanıya katkı sunmaktadır. Ancak ADC değerlerine göre alt tiplerin ayrımı yapılamamıştır. DA MRG özellikle cerrahi öncesi yapılan planlamada malign/benign ayrımında cerraha yol gösterici olabilir. Ayrıca histopatolojik tip tayini öncesi ölçülen ADC değerlerinin tanıya yardımcı olabileceğini düşünmekteyiz. 50

KAYNAKLAR 1. Mahmood A, Caccamo DV, Tomecek FJ, Malik GM. Atypical and malignant meningiomas: a clinicopathological review. Neurosurgery 1993; 33: 955-963. 2. Hakyemez B, Yildirim N, Gokalp G, Erdogan C, Parlak M. The contribution of diffusion-weighted MR imaging to distinguishing typical from atypical meningiomas. Neuroradiology 2006; 48: 513-520. 3. Verheggen R, Finkenstaedt M, Bockermann V, Markakis E. Atypical and malignant meningiomas: evaluation of different radiological criteria based on CT and MRI. Acta Neurochir 1996; 65: 66-69. 4. Carpeggiani P, Crisi G, Trevisan C. MRI of intracranial meningiomas: correlation with histology and physical consistency. Neuroradiology 1993; 35: 532-536. 5. Le Bihan D, Breton E, Lallemand D, et al. Separation of diffusion and perfusion in intravoxel incoherent motion MR imaging. Radiology 1988; 168: 497-505. 6. Tien RD, Felsberg GJ, Friedman H, Brown M, Mac Fall J. MR imaging of high-grade cerebral gliomas: value of diffusionweighted echoplanar pulse sequences. AJR Am J Roentgenol 1994; 162: 671 677. 7. Chenevert TL, Mc Keever PE, Ross BD. Monitoring early response of experimental brain tumors to therapy using diffusion magnetic resonance imaging. Clin Cancer Res 1997; 3: 1457-1466. 8. Harting I, Hartmann M, Bonsanto MM, Sommer C, Sartor K. Characterization of necrotic meningioma using diffusion MRI, perfusion MRI, and MR spectroscopy: case report and review of the literature. Neuroradiology 2004; 46: 189-193. 9. Filippi CG, Edgar MA, Ulug AM, et al. Appearance of meningiomas on diffusion-weighted images: correlating diffusion constants with histopathologic findings. AJNR Am J Neuroradiol 2001; 22: 65-72. 10. Ada E. Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonlarında Görüntüleme Yöntemleri. Turkiye Klinikleri J Int Med Sci 2006; 2: 11-18. 11. Eis M, Els T, Hoehn-Berlage M, Hossmann KA. Quantitative diffusion MR imaging of cerebral tumor and edema. Acta Neurochir Suppl 1994; 60: 344-346. 12. Els T, Eis M, Hoehn-Berlage M, Hossmann KA. Diffusionweighted MR imaging of experimental brain tumors in rats. MAGMA 1995; 3: 13-20. 13. Sugahara T, Korogi Y, Kochi M, et al. Usefulness of diffusion-weighted MRI with echo-planar technique in the evaluation of cellularity in gliomas. J Magn Reson Imaging 1999; 9: 53-60. 14. Kleihues P, Cavenee WK. Pathology and genetics of tumours of the nervous system. 1st ed. Lyon: IARC Pres, 2000. 15. Montriwiwatchai P, Kasantikul V, Taecholarn C. Clinicopathological features predicting recurrence of intracranial meningiomas. J Med Assoc Thai 1997; 80: 473-478. 16. Kurt G, Emmez H, Öztanır N, Baykaner MK, Çeviker N. Serebral Arteriyovenöz Malformasyonlarda Gamma Knife Radyocerrahisi. Turkiye Klinikleri J Surg Med Sci 2006; 2: 93-96. 17. Lobato RD, Alday R, Gomez PA, et al. Brain edema in patients with intracranial meningioma. Correlation between clinical, radiological, and histological factors and the presence and intensity of oedema. Acta Neurochir 1996; 138: 485-493. 18. Buetow MP, Buetow PC, Smirniotopoulos JG. Typical, atypical, and misleading features in meningioma. Radiographics 1991; 11: 1087-1106. 19. Vorísek I, Hájek M, Tintera J, Nicolay K, Syková E. Water ADC, extracellular space volume, and tortuosity in the rat cortex after traumatic injury. Magn Reson Med 2002; 48: 994-1003. 20. Louis DN, Scheithauer BW, Budka H, von Deimling A, Kepes JJ. Meningiomas. In: Kleihues P, Cavenee WK, eds. World Health Organization Classification of Tumours: Pathology and Genetics of Tumours of the Central Nervous System. Lyon: IARC Pres, 2000: 176-184. 21. Yamasaki F, Kurisu K, Satoh K, et al. Apparent diffusion coefficient of human brain tumors at MR imaging. Radiology 2005; 235: 985-991. Kabul Tarihi:21.01.2009 51