Nüks Etmifl ya da Tedaviye Dirençli Multipl Miyelom Tedavisinde Talidomid ve Deksametazon Kombinasyonu le Deneyimimiz

Benzer belgeler
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

Multipl Myeloma Tedavisinde Üç Farkl Konvansiyonel Kemoterapi Protokolünün Karfl laflt rmas : Tek Merkez Deneyimi

4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

Dr. Muharrem Do an 1, Dr. Cüneyt Müderriso lu 2, Dr. Muzaffer Fincanc 3, Dr. Bahad r Ceylan 4, Dr. Gülhan Eren Özdemir 4, Dr.

T bbi Makale Yaz m Kurallar

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.

Multipl Myelomda otolog kök hücre nakli sonrası tedaviler. Dr. Gülsan Türköz SUCAK

Plazma Hücreli Lösemi. Prof.Dr.Ercüment Ovalı

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

METASTATİK KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ TANISI SAĞKALIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu

KDV BEYAN DÖNEM, TAKV M YILININ ÜÇER AYLIK DÖNEMLER OLAN MÜKELLEFLER

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

Daha Önceden Antrasiklin ve Taksan Tedavisi Alm ş Metastatik Meme Kanserli Hastalarda Gemsitabin Tedavisi

ORHAN YILMAZ (*) B SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER:

DONÖR LENFOSİT İNFÜZYONU(DLI) Hülya Baraklıoğlu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Terapötik Aferez Merkezi

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER

: Multipl Myeloma Kanser Kök Hücresinin Akım Sitometri İle Belirlenmesi ve Prognoza Etkisi

KARACİĞER METASTAZLARINDA ROBOTİK STEREOTAKTİK BEDEN RADYOTERAPİSİ

Hepatit C. olgu sunumu. Uz. Dr. Hüseyin ÜÇKARDEŞ Bilecik Devlet Hastanesi

3.Lenfoma Myeloma Kongresi Antalya, Mayıs 2012 YOKTUR YOKTUR YOKTUR YOKTUR YOKTUR

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

YENİ TANI ALMIŞ TRANSPLANTASYONA UYGUN OLMAYAN MULTİPL MİYELOM HASTALARINDA YAKLAŞIM Dr. Yahya Büyükaşık

Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit

OTOLOG HEMATOPOIETIK KÖK HÜCRE NAKLI YAPILAN (OHKHN) HASTALARDA, SERUM ALBUMIN DÜZEYLERININ ÖNEMI

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)

Selülit ile mücadelede son nokta. Cellulaze.

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

Dr. Aflk n Y ld z 1, Prof. Dr. Atilla Köksal 1, Dr. Külal Çukurova 1, Dr. Adnan Keklik 1, Dr. Neriman Çelik 2, Dr. Hüseyin vit 1

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

KRON K HEPAT T C'L HASTALARDA NTERFERON TEDAV S NE D RENC N ERKEN B R GÖSTERGES OLARAK V RAL YÜKTEK DÜfiME: B R TÜRK YE DENEY M

SICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI

VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KURULUŞ 1968

Farkl protokollerdeki durdurma gücü oranlar n n %DD e risine etkisi

Coğrafi temel yaklaşım farklılıkları

Hodgkin Hastalığı Tedavisinde Yeni Ajanlar

YÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM Örneklem plan l seçim ölçütleri

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ

Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi

STRATEJ K V ZYON BELGES

Tarifname BCL2 BASKILAMA İŞLEVİYLE ANTİ-KARSİNOJENİK ETKİ GÖSTERMEYE YÖNELİK BİR FORMÜLASYON

Zihin ve Hareket Engelli Çocuklar çin E itim Araflt rma ve Uygulama Merkezi nde zlenen Olgular n Demografik Özellikleri

KORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ

KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü

500 Büyük Sanayi Kuruluflu'nda 10 Y ll k Geliflim Trendleri ( )

KIDEM TAZM NATI TAKS TLE VE SENETLE ÖDENEB L R M?

30 > 35. nsan Kaynaklar. > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu

1. YAPISAL KIRILMA TESTLERİ

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

SÜRES NASIL HESAP ED MEL D R?

BYazan: SEMA ERDO AN. ABD ve Avrupa Standartlar nda Fact-Jacie Akreditasyon Belgesi. Baflkent Üniversitesi nden Bir lk Daha

HASAR TÜRLER NE GÖRE BAfiVURU ADETLER OCAK-ARALIK 2009/2010

T bbi At k Kontrolü P80-P Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi

ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler

TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)

DR. NA L YILMAZ. Kastamonulular Örne i

YENİ ÇALIŞMALAR IŞIĞINDA PROFİLAKSİ

SMOLDERING MULTIPL MİYELOM

Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma)

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

TÜRK YE EKONOM S 2008 YILI ODA FAAL YET RAPORU TÜRK YE EKONOM S

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi.

TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE

Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları

TOFAfi 2007 FAAL YET RAPORU. Otomobil Sektörü ve Tofafl n Sektör çindeki Yeri

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN

ONKOLOJİDE SIK KULLANILAN İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER VE SAĞKALIM EĞRİLERİ

ENDOJEN POSTERİOR ÜVEİTLERDE MEDİKAL TEDAVİ YÖNTEMLERİ DR ŞENGÜL ÖZDEK

Doç. Dr. Ahmet ALACACIOĞLU

kitap Bireysel fl Hukuku fl Hukuku (Genel Esaslar-Bireysel fl Hukuku)

KUDOS. Laboratuvar Cihazları Tel: (0212) pbx ULTRASON K SU BANYOLARI

OVER KANSERİNİN SİSTEMİK TEDAVİSİNDE ÇELİŞKİLER. Prof. Dr. Nil MOLİNAS MANDEL İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Medikal Onkoloji

ntermitan Alerjik Rinit ( AR) hastalar nda desloratadinin etkinlik ve güvenlili inin de erlendirildi i ACCEPT 1 Çal flmas sonuçlar n görmek için

ENDOBUTTON CL ULTRA. Etkili Polyester örgülü sutür (#5 lead and #2 flipping) kullan lm flt r

Yay n No : 1700 flletme-ekonomi Dizisi : Bask Ocak STANBUL

YASAL FA Z UYGULAMASI VE B R YARGITAY KARARI

stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye

Tarifname. MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR FORMÜLASYON

YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ?

ÖZET. Anahtar Kelimeler: HCV-HBV koinfeksiyonu, viral interferans Nobel Med 2010; 6(3): Bulgular: De erlendirmeye al nan olgulardan 13'ü

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu

Trafik Kazas Nedeniyle Baflvuran Hastalar n

KULLANILMIfi B NEK OTOMOB L TESL MLER N N KDV KANUNU KARfiISINDAK DURUMU

Zihinden fllem Yapal m, Yuvarlayal m, Tahmin Edelim

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER

TÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S

B anka ve sigorta flirketlerinin yapm fl olduklar ifllemlerin özelli i itibariyle


Transkript:

Nüks Etmifl ya da Tedaviye Dirençli Multipl Miyelom Tedavisinde Talidomid ve Deksametazon Kombinasyonu le Deneyimimiz Befl fl k S. K., Saka B., Yücel S., Erten N., Vatansever S., Karan M. A., Taflç o lu C., Sarg n D. Girifl: Son zamanlarda yap lan çal flmalarda, talidomidin konvansiyonel tedaviye dirençli multipl miyelom vakalar nda etkili oldu u gösterilmifltir. Bu çal flmada, talidomidin refrakter multipl miyelomdaki klinik etkinli i, yan etkileri ile tedavi s ras ndaki sa kal m oranlar incelenmifl ve tart fl lm flt r. Materyal ve Metod: Konvansiyonel tedavi protokollerine dirençli 14 miyelom hastas na median 12 ay (4-36 ay) boyunca talidomid ve yüksek doz deksametazon verildi. Bafllang ç talidomid dozu 200 mg/gün olup tedavinin 2. haftas nda doz 400 mg/gün e ç kar ld. Deksametazon 20 mg/m 2 /gün dozunda toplam üç kür uyguland. lk kür s ras nda 1-4, 9-12, 17-20. günlerde verildi, sonraki iki kürde ise sadece 1-4. günlerde uyguland. Tedaviye yan t, tedavinin ilk sekiz haftas sonras nda serum M-band ndaki azalma miktar ile de erlendirildi. Lineer regresyon analiz yöntemleri kullan larak de- iflkenler birbirleriyle karfl laflt r ld. Genel sa kal m süreleri Kaplan-Meier istatistiksel yöntemi ile hesapland. Bulgular: Hastalara ortalama 14.2±7.7 ay (4-36 ay) talidomid tedavisi verildi. lk 8 haftal k tedavi sonunda 1 hastada (%7) serum M-band nda >%75 düflüfl kaydedildi, fakat takibinde düflük serum M-band na karfl n plazmositomlar n geliflimi ile progresyon gösterdi i kabul edildi. Befl hastada (%36) serum M-band nda %50-75 aras nda düflüfl saptand ve k smi yan t verdikleri düflünüldü. Di- er hastalar n 5 inde (%36) serum M-band nda <%50 düflüfl bulunurken 3 hastada (%21) yan t gözlenmedi. Talidomid tedavisine yan t al nan 10 hastan n ilaca ortalama yan t süresi 14.6±7.6 ay (4-33 ay) bulundu. Hastalar n talidomid tedavisine yan t süreleri ile serum laktat dehidrogenaz ile beta-2 mikroglobulin düzeyleri aras nda herhangi bir iliflki bulunmam flt r (s ras yla p=0.7, p=0.8). Tedavi s - ras nda 10 hastada (%71) talidomide ba l yan etki ortaya ç km flt r (konstipasyon (%43), periferik nöropati (%21), derin ven trombozu (%14), otonom nöropati (%7) ve cilt döküntüsü (%7)). Takip s - ras nda toplam 5 hasta (%36) altta yatan hastal k nedeni ile öldü. Talidomid kullan m sonras genel ve progresyonsuz sa kal m hesapland nda, ortanca sa kal m süresleri s ras yla (± SE), 20±5.84 ay (%95 GA: 8.56-31.44) ve 10±3.42 ay (%95 GA: 3.29-16.71) saptand, bir y ll k genel sa kal m h - z (± SE); %70.13±12.57 bulundu. Sonuç: Talidomid ve yüksek doz deksametazon kombinasyonu ilerlemifl hastal k halindeki multipl miyelomda etkilidir, fakat bulgular, bu tedavinin uzun vadede kal c çözüm olamayaca yönündedir. Anahtar Kelimeler: Multipl miyelom, talidomid. Introduction: In recent years, thalidomide was found effective in patients with refractory multiple myeloma. In this study, clinic success of thalidomide treatment in refractory multiple myeloma patients together with its side effects, and survival studies were evaluated and discussed. Material and methods: Thalidomide and high dose dexamethasone treatment was given to 14 multiple myeloma patients for median 12 months (4-36 months), those were refractory to conventional treatment protocols. Daily thalidomide dosage was 200 mg at the beginning while it was increased to 400 mg at the end of the second week of the treatment. Dexamethasone dosage was daily 20 mg/m 2 and given for 3 cycles. In first cycle, it was given at 1-4, 9-12, 17-20 th days, and then only Doç. Dr. Sevgi Kalayo lu Befl fl k, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul T p Uzm. Dr. Bülent Saka, ç Hastal klar Uzman, Özel Derman Hastanesi, Zeytinburnu, stanbul. Uzm. Dr. Serap Yücel, ç Hastal klar Uzman, Okmeydan Sosyal Sigortalar Kurumu Hastanesi, stanbul. Doç. Dr. Nilgün Erten, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul T p Uzm. Dr. Sezai Vatansever, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul T p Prof. Dr. M. Akif Karan, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul T p Prof. Dr. Cemil Taflç o lu, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul T p Prof. Dr. Deniz Sarg n, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul T p Fakültesi, stanbul Üniversitesi 15

at 1-4 th days of the next two cycles. Response was determined according to the amount of reduction in serum M-spike levels of the patients at the end of 8 weeks. Variables were compared with each other using linear regression analysis method. Overall survival rates were assessed with Kaplan-Meier statistical analysis. Results: Patients received thalidomide for 14.2±7.7 months (4-36 months). After 8 weeks of the treatment, only one patient achieved remission (7%), however, clinical progression developed early in the follow-up, diagnosed with multiple plasmocytomas. Partial remission occurred in 5 patients (36%) and plateau was achieved in another 5 patients (36%). Unfortunately, 3 patients (21%) remained refractory to thalidomide treatment. Mean response time of those patients with partial remission or plateau was 14.6±7.6 months (4-33 months). No statistical significance was found between serum lactate dehydrogenase and beta-2 miroglobulin levels with clinical response time of the patients to thalidomide (p=0.7, p=0.8, respectively). Side effects occured in 10 patients (71%) during thalidomide treatment; constipation (43%), peripheral neuropathy (21%), deep venous thrombosis (14%), autonomic neuropathy (%7) and skin rash (%7). Five patients (36%) died because of the multi-organ failure secondary to increased myeloma activity. Overall and progression-free survival times were (± SE), 20±5.84 months (95% Confidence Interval: 8.56-31.44 months) and 10±3.42 months (%95 CI: 3.29-16.71 months) concurrently, and one year overall survival rate was (± SE), 70.13±12.57%. Conclusion: Thalidomide and high dose dexamethasone combination is useful in the treatment of patients with relapsed and refractory multiple myeloma, however, our findings also indicated that long term sustained response is less probable. Key words: Multiple myeloma, thalidomide. G R fi Talidomid 1950 li y llarda Avrupa da sedatif etkili bir ajan olarak piyasaya sunulmufl, özellikle sabah tutuklu u ile iliflkili belirtileri azaltmada etkili oldu u gözlenmifl, 1961 de teratojenik özelli i olmas nedeniyle piyasadan geri çekilmifltir. Bu y llardan sonra kullan m alan immunomodülatör etkisi ile iliflkili olarak Behçet hastal, eritema nodozum leprosum, edinsel immun yetersizlik sendromunda a z ülserleri ve kronik graft versus host hastal - tedavisi olmufltur. Yak n geçmiflte solid tümör ve hematolojik hastal klarda yap lan deneysel çal flmalar, özellikle ilerlemifl hastal k halinde multipl miyelom da (MM) belirgin etkisi oldu unu ortaya koymufltur. Gerçekten de otolog kök hücre transplantasyonu deste i ile yüksek doz melfalandan sonra talidomid MM da en etkili ilaç tedavisi olarak dikkati çekmifltir. Bu çal flmada nüks etmifl ya da bilinen tedavilere dirençli kalm fl MM olgular nda talidomid ve deksametazon kombinasyon tedavisi ile iliflkili deneyemimiz sunulmufltur. MATERYAL VE METOD Bu çal flmaya A ustos 2000 ile May s 2003 tarihleri aras nda nüks etmifl ya da bilinen tedavilere dirençli kalm fl halde 14 MM olgusu (Erkek:Kad n; 10:4, ortalama yafl [±SD] 51±9, yafl s n rlar :41-73) dahil edilmifltir. Multipl miyelom a tan sal yaklafl m ve evreleme daha önceden bildirilen kriterlere göre yap lm flt r 1. Talidomid baflland s - radaki hastal k durumu; klinik, tam kan say m n, protein elektroferezi, organ fonksiyon testleri ve kemik lezyonlar n n taranmas ile belirlenmifltir. Son verilmifl tedavi basama ile elde edilmifl yan t durumu Tablo1 deki kriterlere göre tan mlanm flt r 2. Tedavi öncesi talidomid tedavisi hakk nda tüm hastalara ayr nt l bilgi verilerek yaz l onay al nm flt r. Talidomid (a z yoluyla 100 mg l k tabletler halinde) 200 mg/gün dozunda bafllan l p hastalar n tümünde 400mg/gün e yükseltilebilmifl, hastalar n hiçbirinde daha yüksek doza istenmeyen etkilere dayanamama nedeniyle ç k lamam flt r. Talidomid 400mg/gün dozu ile birlikte hastalar n hepsine yüksek doz dekzametazon (oral yolla tek doz halinde 20mg/m 2 /gün, 4 er haftal k 3 tedavi kürü, ilk tedavi kürü s ras nda 1-4, 9-12, 17-20. günlerde, sonraki iki tedavi küründe ise sadece 1-4. günlerde) tedavisi de bafllanm flt r. Talidomide yan t 2 haftada bir laboratuvar incemeler yap larak araflt r lm fl ve yan t elde edilen olgularda talidomid tek bafl na sürdürülmüfltür. statistik ile de erlendirme: Tüm de iflkenler bilinen istatistiksel parametreler ile belirtilmifltir (yüzde, ortalama, standart deviasyon, vb). Linear regresyon analiz yöntemleri kullan larak de iflkenler birbirleriyle karfl laflt - r lm flt r. Çal flma sonunda genel ve progresyonsuz sa kal m süreleri Kaplan-Meier istatistiksel yöntemi ile hesapland. Tedavi s ras nda ortaya ç kan yan etkiler belirlendi. statistiksel hesaplarda p de erleri çift yönlüdür ve 0.05 de erinden düflük bulunan de erler anlaml kabul edildi. SONUÇLAR Hastalar n hepsi daha önceden kemoterapi görmüfl hastalard. Kemoterapi tipi say s ; 10 hastada 12 kez VAD protokolü (vinkristin, doksorubisin ve deksametazon), 3 hastada 4 kez melfalan ile metil prednisolondan oluflan protokol, 2 hastada C-VAMP protokolü (siklofosfamid, vinkristin, doksorubisin ve metil prednizolon), ve 1 hastada VBMCP protokolü (vinkristin, BCNU, melfalan, siklofosfamid, metil prednizolon) olup (median 1, min-max; 1-2), 14 hastan n 6 s nda otolog çevre kan kaynakl kök hücre deste i ile yüksek doz melfalan tedavisi verilmiflti (Tablo 2). Bu son grupta 2 hastada (%14) yüksek doz mel- 16

Tablo 1. Multipl miyelomda yan t kriterleri* Tam Yan t; Çok iyi M-paraproteinde >%75 azalma K smi M-paraproteinde >%50 azalma Minör Yan t M-paraproteinde %25-49 azalma Yan ts z M-paraproteinde <%25 azalma lerleme Halindeki Hastal k M-paraproteinde art fl Durumu Yeni belirti ve bulgular (plasmositom, hiperkalsemi, vb.) Singhal S, 1999.2 falan, ard s ra planl çift otolog transplantasyon program içerisinde iki farkl dozda (melfalan dozlar 1. transplantasyon öncesi 200mg/m 2 ve 140 mg/m 2 ) verilmiflti. Üç hastaya iyi yan t halinin idamesi için transplant sonras interferon (haftada 3 kez günde 3 milyon ünite/m 2, 6-9 ay) uygulanm flt. Monoklonal (M) proteini 7 hastada IgG, 5 hastada IgA, 1 hastada IgD ve 1 hastada sadece hafif zincir idi. Hafif zincir tipi ise 14 hastan n 8 inde kappa geri kalanlarda lambda idi. Talidomid, MM tan s konulmas ndan ortalama 31.2±19.8 ay (4-70 ay) sonra bafllanm flt. Talidomid bafllanmas s ras nda 14 hastan n sadece biri ikinci basamak tedavisi alt nda progresyon halinde hastal k durumuna sahip olup geri kalan 13 hastada tam yan t ile k smi yan t takiben nüks ya da progresyon hali mevcut idi. Tablo 2. Talidomid kullan m öncesinde hastalar n alm fl oldu u tedaviler ve say s *. Hasta No MP VAD IFN** KIT C-VAMP VBMCP 1 1 2 2 1 3 1 1 4 2 2 5 1 1 6 1 7 1 1 1 8 1 9 1 10 1 1 1 11 1 12 1 13 1 2 2 14 2 1 1 14 4 12 5 8 2 1 MP: Melfalan+Metil Prednizolon, VAD: Vinkristin+Doksorubisin+Deksametazon, IFN: nterferon, KIT: Otolog Kemik li i Transplantasyonu, C-VAMP: Siklofosfamid+Vinkristin+Doksorubisin+Metil Prednizolon, VBMCP: Vinkristin+BCNU+Melfalan+Siklofosfamid+Metil Prednizolon * Farkl dönemlerde uygulanm fl tedavi say s ifade edilmifltir. (Ayn protokol içindeki kür say s anlafl lmamal d r). ** IFN tedavisi 3 hastada KIT sonras, 2 hastada ise VAD protokolü s ras nda uygulanm flt r. zleme süresi içerisinde talidomid ortalama 14.2±7.7 ay (4-36 ay) kullan ld, 14 hastan n 6 s nda tam, çok iyi ya da k smi yan t elde edildi. Geri kalan 8 hastan n 5 inde minör yan t elde edilirken, 3 ünde yan ts z kalma durumu gözlendi. Çok iyi yan t elde edilmifl bir hastada (serum M proteininde %75 azalma), 4ay süren iyilik halini takiben serum M proteininde art fl olmadan farkl bölgelerde plazmositomlar geliflimi ile ilerleme hali gözlendi. Hastal - n tan konulmas ndan itibaren bilinen tedavilere dirençli kald bir hastada ise talidomid tedavisi ile de yan t elde edilmedi. Talidomid tedavisine yan t süresi ile talidomid bafllang c s ras ndaki serum laktat dehidrogenaz ve beta2 mikroglobulin düzeyleri basit lineer regresyon yöntemi ile iliflki bulunmad (p:0.7, p:0.8). Talidomid ile iliflkili istenmeyen etkiler 14 hastan n 10 unda (%71) belirgin oldu. Her hastada bu aç dan ek önlem al nmas na ra men (beslenme tarz önerileri v.b.), en s k istenmeyen etki konstipasyon (n=6/14; %43) olup fekaloid t kanmaya kadar ilerleme görüldü. Nöropati (n=4/14) ikinci s kl kta rastlan lan istenmeyen etki olup 3 hastada hafif derecede belirti veren periferik nöropati (%21) ve 1 hastada otonom nöropati (%7) olarak gözlendi. Nadir ama talidomidin tromboz riski ile birlikte oldu- u bilgilerinin yay nland s ralarda 2 hastada (%14) derin ven trombozu (kateter ven trombozu ve retinal ven trombozu) geliflti. Talidomid tedavisi önce tromboz tedavisi ile birlikte daha sonra profilaksi ile birlikte sürdürüldü. Bir hastada yüzde skuaml eritemli 4-5 cm e yay lan alanda deri döküntüsü talidomid ile iliflkili (%7) kabul edildi (Tablo 3). stenmeyen etkilerin ortaya ç k fl s kl ile talidomid kullan m süresi aras nda istatistiksel anlaml iliflki saptanmad (p:0.4, %95 güven aral ; -0.051-0.023). Talidomid tedavisine minör yan t d fl nda yan t al nm fl olgularda izleme süresi içerisinde yan t süresi 14.6±7.6 ay (4-33 ay) oldu. Halen hastalar n 5 inde (%50) ilerleme gözlenmemifl durumda olup yan tl halde iken talidomidin geçici bir süre elde edilememesi nedeni ile ilaca ara verilmifl bir hastada ilerleme, bilinen di er tedavilere yan t elde edilemeden infeksiyon ve ölümle sonland. Geri kalan 8 hastan n hepsi hastal k ilerlemifl halinde olup befli (%36) altta yatan hastal k ile iliflkili çoklu organ yetmezli i klini- i ile vefat etti. Talidomid kullan m sonras genel ve progresyonsuz sa kal m hesapland nda, ortanca sa kal m süresleri s ras yla (± SE), 20±5.84 ay (%95 GA: 8.56-31.44) ve 10±3.42 ay (%95 GA: 3.29-16.71) (Tablo 4,5) bulundu. Bir y ll k genel sa kal m h z ± SE; %70.13±12.57 saptand. TARTIfiMA Multipl miyelomda talidomid kullan m ilk kez 1965 y - l nda iki olguda söz konusu olmufl, etkili oldu u gözlenmesine ra men ilac n teratojenik özelli inin gündemde oluflu nedeni ile bu konuya ilgisiz kal nm fl ve tedavi yön- 17

Tablo 3. Talidomid kullan m s ras nda ortaya ç kan yan etkiler. Hasta No Konstipasyon Periferik Derin Ven Otonom Cilt Nöropati Trombozu Nöropati Döküntüsü 1 + 2 3 + 4 5 + 6 + 7 + + 8 + + 9 10 + 11 12 + + 13 + 14 + 14 6 (%43) 3 (%21) 2 (%14) 1 (%7) 1 (%7) temi olarak de er kazanmam flt r 3. Son on y l içerisinde ise bilinen tedavi protokollerine (kemoterapi, kemik ili i transplantasyonu) yan ts z veya tedavi sonras nda nüks geliflmifl miyelom olgular nda talidomid etkinli i gözlenmesi ile yeniden gündeme gelmifltir. Olas antitümör mekanizmalar ; anjiyogenezin inhibisyonu, sitokinlerin inhibisyonu (tümör nekrozis faktör-α [TNF-α], interlökin-6 [IL- 6], IL-1ß ve IL-10), CD3+ T-hücre proliferasyonunun indüklenmesi, natural killer (NK) sitotoksisitesinin indüklenmesi, miyelom hücreleri üzerine direkt etki ile hücre ço almas n n engellenmesi ve apoptoz art fl ve miyeloma hücreleri ile kemik ili i stromas aras ndaki etkileflimin engellenmesidir 4,5. Singhal S ve ark. n n (1999) daha önce tedavi görmüfl 84 MM olgusunda tek bafl na talidomid verilmesi sonuçlar n kapsayan çal flmalar nda talidomidin etkilili oldu unun gösterilmesi (serum paraprotein miktar ndaki azalma: vaka yüzdesi, >%90: %10, >%75: %17, >%50: %25 ve >%25: %32), hastal ks z ve genel sa kal m oranlar 12 ayl k takip süresi içerisinde s ras yla %22±5 ve %58±5 bulunmas, talidomid ile iliflkili çal flmalar gündeme tafl m flt r 2. Zaten MM da etkisi bilinen yüksek doz kortikosteroidin in vitro talidomid ile sinerjist etkili oldu unun gösterilmesi, talidomidin dekzametazon ile birlikte verildi i çal flma protokolleri haz rlanmas na yol açm flt r. Talidomidin antiproliferatif etkisine dekzametazonun doza ba ml olarak katk da bulundu u gözlenmifltir. ki ilac n birlikte kullan lmas n n birbirlerinin yan etki s kl n artt rmad da gösterilmifltir 6. 1999 da Weber DM ve ark n nüks etmifl ya da bilinen tedavilere dirençli kalm fl talidomid ve yüksek doz deksametazon deneyimlerini kapsayan çal flmalar nda tek bafl na talidomid tedavisine yan ts z kalm fl (n=26/44) olan gruba yüksek doz deksametazon ile thalidomidin birlikte verilmesi ile yaklafl k %35 düzeyinde yan t elde edildi i bildirilmifltir 7. Bu durum talidomid ile dekzametazonun birlikte verilmesinin MM da ilk seçenek olmas olas l sorusunu ortaya atm fl ve ard s - ra çal flmalar dikkat çeker hale gelmifltir. Rajkumar SV ve ark n çal flmas nda talidomid ve yüksek doz deksametazon verilmesi ile yeni tan konulmufl 50 MM olgusunda %64 yan t oran (%95 güvenlik aral, %49-%77) bildirilmifltir 8. Talidomid ile deneyimimizi yans tan bu çal flmada beta-2 mikroglobulin ve laktat dehidrogenaz (LDH), multipl miyelomda prognostik önemi oldu u bilinen biyokimyasal göstergelerdir 9. Bunun yan s ra, beta- 2 mikroglobulin sa kal m analizlerinde ba ms z bir de iflken olarak kulla- Tablo 4. Hastalar n talidomid kullan m s ras nda genel sa kal m süresi. Tablo 5. Hastalar n talidomid kullan m s ras nda progresyonsuz sa kal m süresi. Kaplan-Meier Metodu. 18

n lmakta ve Durie-Salmon Klinik S n fland rma Sisteminde yeralmaktad r10. Çal flmam zda talidomid tedavisine yan t süreleri ile serum LDH ve beta-2 mikroglobulin düzeyleri aras nda anlaml bir iliflki saptanmad. Çal flmam z talidomid etkinli ini göstermesinden öte talidomid tedavisi s ras nda istenmeyen baz yan etkileri gözlemleme konusunda yön gösterici olmufltur. Talidomide ba l yan etkiler ço unlukla doza ba l olup ilaç kesildi inde geri dönüflümlüdür. En s k bildirilen konstipasyon ve sedasyondur. Bizim hastalar m zda da konstipasyon en s k karfl lafl lan sorun olmufl olup, beslenme al flkanl da bunu olumsuz etkilemifltir. Sedasyon ise ilac n akflam yatmadan önce al nmas n n önerilmesi hastalar n altta yatan hastal k durumundan dolay huzursuz olmalar ve zaman içerisinde tafliflaksi geliflmesi nedeni ile muhtemelen yak nma olarak bildirilmemifltir. Talidomid tedavisi s ras nda periferik nöropati önemli bir yan etki olup ilaç tamamen kesilse bile geri dönüflümlü olmayabilmektedir. lac n al nd ilk aylarda yak n takip ciddi uyuflma kar ncalanma olmas durumunda ilac n kesilmesi gerekmektedir. Hastalar m zda bafll ca sorun daha önceden MM tedavisi amac yla verilen VAD (vinkristin, adriblastina ve dekzametazon) ile iliflkili zaten uyuflma kar ncalanman n olmas ve takibin oldukça yo un Nöroloji Bilim Dal ifl birli i gerektirmesi olmufltur. Talidomidin habis olmayan hastal klarda kullan m s ras nda derin ven trombozu riski oldukça düflük olmakla birlikte aktif MM olgular nda bu komplikasyon dikkat çekici olmufltur. Talidomidin verilmesi s ras nda kemoterapi ile kombine edilmesi tromboz s kl n daha da art rm flt r 2,7. Bu nedenle yeni tan konulan MM olgular nda talidomid kemoterapi ile kombine edilerek verilecek ise antikoagulan profilaksi verilmesi gündeme gelmifltir. Bizim derin ven trombozu komplikasyonu geliflen 2 hastam zda ise hem ilerlemifl hastal k hali, hem de yüksek doz ile kombine kullan m söz konusu idi. Hastalardan birinde ayr ca santral venöz kateterin kendisi de sorumlu faktör olarak riski art rm fl durumda idi. Deri döküntüsü çok iyi tan mlanm fl olmamakla birlikte bir hastam zda gözlenmesi literatür ile uyumlu idi. Çal flmadaki sonuçlar m z, talidomid ve yüksek doz deksametazon kombinasyonunun literatür ile uyumlu olarak ilerlemifl hastal k halinde MM da etkili oldu unu göstermifl, yan etkilere afl na olmam z sa lam flt r. Ancak bu tedavi fleklinin de ilerlemifl hastal k halinde olan MM olgular nda uzun vadede kal c çözüm olamayaca yönünde ön bilgi vermifltir. REFERANSLAR 1. Durie BGM, Salmon SE. A clinical staging system for multiple miyeloma: correlation of measured miyeloma cell mass with presenting clinical features, response to treatment and survival. Cancer 1975;36:842-854. 2. Singhal S, Mehta J, Desikan R, et al. Antitumor activity of talidomide in refractory multiple miyeloma. N Engl J Med. 1999;341:1565-1571. 3. Olson KB, Hall TC, Horton J, Khung CL, Hosley HF. Talidomide (N-phthaloylglutamimide) in the treatment of advanced cancer. Clin Pharmacol Ther 1965;6:292-297. 4. Kathrin Strasser, Heinz Ludwig. Talidomide treatment in multiple miyeloma. Blood Reviews 2002;16:207-215. 5. Eleutherakis-Papaiakovou V, Karali M, Kokkonouzis I, Tiliakos I, Dimopoulos MA. Bone marrow angiogenesis and progression in multiple miyeloma: clinical significance and therapeutic approach. Leuk Lymphoma. 2003;44:937-948. 6. Hideshima T, Chauhan D, Shima Y, et al. Talidomide and its analogs overcome drug resistance of human multiple miyeloma cells to conventional therapy. Blood 2000;96:2943-2950. 7. Weber DM, Gavino M, Delaselle K, et al. Talidomide alone or with dexamethasone for multiple miyeloma. Blood, 1999;94: 604a. 8. Rajkumar SV, Hayman S, Gertz MA, et al. Combination therapy with talidomide plus dexamethasone for newly diagnosed miyeloma. J Clin Oncol. 2002;20:4319-4323. 9. Simonsson B, Kallander CF, Brenning G, Killander A, Gronowitz JS, Bergstrom R. Biochemical markers in multiple miyeloma: a multivariate analysis. Br J Haematol 1988;69:47-53. 10. Durie BG, Bataille R. Therapeutic implications of miyeloma staging. Eur J Haematol Suppl 1989;51:111-6. 19