The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/jasss7129 Number: 58, p. 87-100, Summer II 2017 Yayın Süreci / Publication Process Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date 14.06.2017 30.08.2017 ÖĞRETMEN ADAYLARININ SINIF YÖNETİMİNE İLİŞKİN ÖZ YETERLİK İNANÇLARININ BELİRLENMESİ * TEACHER CANDIDATES SELF-EFFICACY BELIEFS REALTED TO CLASSROOM MANAGEMENT Arş. Gör. Dr. Aslı Yüksel Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Eğitimi ABD Arş. Gör. Fatma Betül Şenol Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Eğitimi ABD Arş. Gör. Dr. Tuğçe Akyol Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Eğitimi ABD Öz Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarını belirlemektir. Araştırma, genel tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi nde öğrenim görmekte olan toplam 689 dördüncü sınıf öğretmen adayı oluşturmaktadır. Örneklemede, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2014-2015 eğitim öğretim yılının bahar döneminde, Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, dördüncü sınıfında öğrenim görmekte olan, Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı ndan 89, Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı ndan 119, Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı ndan 97, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı ndan 86 ve Bilgisayar ve Eğitim Teknolojileri Eğitimi Bölümü nden 39 olmak üzere toplam 430 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, öğretmen adaylarının demografik özelliklerinin yer aldığı genel bilgi formu ve Çetin (2013) tarafından geliştirilen, 15 maddeden oluşan beşli likert tipi Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimi Konusundaki Öz Yeterlik İnançlarını Belirleme Ölçeği (SYÖİÖ) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler, SPSS paket programından yararlanılarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, Mann-Whitney U Testi ve Kruskal Wallis H Testinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarının yüksek olduğu; öz yeterlik inançları ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir farklılığın * Bu çalışma 14. Uluslararası Katılımlı Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumunda sözlü bildiri olarak sunulmuştur.
88 Aslı Yüksel & Fatma Betül Şenol & Tuğçe Akyol olmadığı; sonuç beklentisi alt boyutuna ilişkin öz yeterlik inançları ile bölümleri arasında anlamlı bir farklılığın olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Öğretmen Adayları, Sınıf Yönetimi, Öz Yeterlik İnancı Abstract The aim of this study is to determine the self-efficacy beliefs of teacher candidates about classroom management. This is a descriptive study designed as a general screening model. The study population consists of total 689 4th grade classroom teacher candidates attending Afyon Kocatepe University, Education Faculty during the 2014-2015 academic year. One of the purposive sampling methods, criterion sampling, was applied in the study. The study sample included 430 teacher candidates in total, 89 of whom were from the Preschool Education Department, 119 of whom were from the Classroom Teaching Department, 97 of whom were from the Social Sciences Education Department, 86 of whom were from the Turkish Education Department and 39 of whom were from the Computer and Educational Technologies Department. As data collection instruments of the study, a general information form which covers demographic features and the Teacher Candidates Self-Efficacy Beliefs about Classroom Management Inventory, which is a 5-point Likert scale consisting of 15 items developed by Çetin (2013) were used in the study. The data was analyzed using SPSS and specific analysis methods were applied to the data such as frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, Mann-Whitney U Test and Kruskal Wallis H Test. According to the study results, teacher candidates had a high level of self-efficacy beliefs related to classroom management; there was no statistically meaningful difference between self-efficacy beliefs and gender; and there was a significant difference between self-efficacy beliefs and department within the outcome expectation. Keywords: Teacher Candidate, Classroom Management, Self-Efficacy Belief GİRİŞ Eğitsel amaçların etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için öğrenme öğretme sürecinde bir düzene gereksinim duyulmaktadır. Sınıfta öğrenmeye uygun bir düzenin sağlanıp sürdürülmesinden sorumlu olan kişi, eğitim öğretim sürecinin ayrılmaz bir parçası olan öğretmendir. Öğretmenin sınıfta düzeni kurarak olumlu bir öğrenme atmosferi oluşturması ve istenmeyen davranışları en aza indirmesi eğitimin amaçlarının gerçekleştirilmesi için bir gerekliliktir. Bu da iyi bir sınıf yönetimi ile mümkün olmaktadır. Etkili bir sınıf yönetiminden yoksun öğrenme sürecinde başarıdan söz etmek mümkün değildir. Sınıf yönetimi, eğitim yönetimi sıra dizininin ilk ve temel basamağıdır. Eğitim yönetiminin kalitesi, büyük ölçüde sınıf yönetiminin kalitesine bağlıdır (Başar, 2009). Sınıf yönetimi amaçlı bir faaliyettir. Öğretimi kolaylaştırmanın yanı sıra, öğretim zamanını arttırma, sıcak ve destekleyici bir sınıf atmosferi yaratma ve koruma, öğrencilerin zarar verici davranışlarını önleme, istendik davranışların artması için uygun ortamı sağlama gibi amaçları gerçekleştirmeye yöneliktir (Sadık, 2000). Öğretmen ve öğrencilerin çalışmasına engel olan faktörlerin en aza indirilmesi, öğretim zamanının etkili kullanılması ve sınıf içinde yapılan her türlü çalışmaya öğrencilerin katılımının sağlanması etkili bir sınıf yönetiminin temel amacıdır (Sayın, 2001). Kısacası sınıf yönetiminin ana amacı, sınıf içinde öğrenmenin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesidir (Bakioğlu, 2009). Sınıftaki bütün öğrencilerin öğretime katılması, sınıfta bulunan bütün kaynakları en etkili ve verimli bir biçimde kullanabilme, önemli bir yönetim bilgi ve becerisi gerektirir (Okutan, 2006). Öğretmenin, sınıfında en üst düzeyde öğretim faaliyetlerinde bulunabilmesi ve öğrencilerin derse katılma oranlarının yükselmesi için sınıf yönetimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarını ortadan kaldırma ko-
Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançlarının Belirlenmesi 89 nularında yeterli bilgiye sahip olması ve bu bilgiyi kullanabilme yeteneğinin olması gerekmektedir (Erol, 2006). Etkili, verimli ve başarılı bir öğrenmeöğretme sürecinin elde edilmesinde öğretmenlerin sahip oldukları sınıf yönetimi becerileri son derece önemlidir. Sınıfın iyi yönetilmesi öğretmenin yeterli düzeyde bilgi ve beceriyle donatılmış olmasına bağlıdır. Olumlu bir sınıf atmosferinin oluşturulmasında rol oynayan en önemli faktör şüphesiz ki öğretmenin sahip olduğu insani ve mesleki özellikleridir. Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği nitelikleri taşımayan bir öğretmenin etkili sınıf yönetimi davranışları göstermesi beklenemez (Turan, 2008). Sınıf yönetiminin temelinde, öğretmenin becerisi yatar. Daha iyi bir eğitim için öğretmenlerin eğiticilik özelliği kadar yöneticilik özelliklerinin de geliştirilmesi önem kazanmaktadır (Demirtaş, 2009). Etkili bir öğretici olmanın yanı sıra öğretmen, aynı zamanda sınıfta etkili bir yönetici de olmak zorundadır. Öğretmenin sınıf yönetimi konusunda yetersiz kalması öğrenmenin gerçekleşmesini olumsuz yönde etkilediği gibi, öfkeye, patlamaya, umutsuzluğa, yıkıma, iş stresine, iş doyumsuzluğuna ve işten uzaklaşmaya da neden olmaktadır (Sarıtaş, 2001). Etkili bir sınıf yönetimi becerilerine sahip olmayan öğretmen, işini gereği gibi yapamadığı için işinden de doyum sağlayamamaktadır. Bu öğretmenler için öğretim, bir yük hatta bir kâbusa dönüşmektedir (Çağlar, 2009). Öğretmenin mesleğini sevmesi, mesleğine karşı olumlu tutum ve davranışlar geliştirmesi, yaptığı işten doyum elde etmesi; sınıfını yönetmedeki başarısına bağlıdır. Eğitim ortamlarının en önemli öğelerinden biri olan öğretmenlerin görev ve sorumluluklarını en iyi şekilde yerine getirebilmeleri için iyi düzeyde hizmet öncesi eğitim almaları gerekmektedir. Ayrıca öğretmenlerin öğrendiklerini uygulayabileceklerine dair yüksek düzeyde inançlarının olması da oldukça önem taşımaktadır. Bandura (1986) öğretmenlerin görev ve sorumluluklarını gerçekleştirebileceğine dair inançları ile meslekleri arasında doğrudan ilişki olduğunu belirtmektedir. Bu inanç da öz yeterlik inancı olarak adlandırılmaktadır. Bandura (1977) tarafından ortaya atılan öz yeterlik inancı kavramı, sosyal öğrenme kuramında merkezi bir öneme sahiptir. Öz yeterlik inancı bireylerin belirli bir performansı gösterebilmeleri için yapmaları gereken eylemleri plânlayıp, düzenleyip, bunları başarılı bir biçimde gerçekleştirebileceklerine dair inançları olarak tanımlanmaktadır (Bandura, 1977). İnsan davranışlarının, yaşantılarının önemli bir kısmını oluşturan öz yeterlik inancı; insanların kişisel mutluluğunu, hayatta başarılı ve huzurlu olmasını, olumlu hedeflere yönelmesini, zor durumlarda, stresle başa çıkarken gösterdikleri çabayı etkilemektedir. Bu nedenle öz yeterlik inancının geliştirilerek yüksek düzeyde tutulabilmesi önem taşımaktadır (Bandura, 1995; Çapri & Çelikkaleli, 2008). Bireylerin gerçekleştirdikleri davranışların özünde, bireyin sahip olduğu öz yeterlik inançlarını ifade eden amaçlı davranışlar ortaya çıkmaktadır. Bu amaçlı davranışlar sonuç beklentisi ve öz yeterlik inancı olarak iki boyutta ortaya çıkmaktadırlar (Bandura, 1995). Öz yeterlik inancının geliştirilmesinde, kişinin kendisinin yaşadığı başarı ve başarısızlıkları içeren doğrudan deneyimler (accomplished performances); kişinin başkasının yaşadığı başarı veya başarısızlıklarından etkilenmesini açıklayan dolaylı deneyimler (vicarious experience); sosyal çevresiyle etkileşim içinde olmasından kaynaklanan sözel ikna (verbal persuasion) ve stres, heyecan, sevinç gibi yoğun duygu durumunu içeren psikolojik durum (physiological state) olarak adlandırılan dört bilgi kaynağı etkili olmaktadır (Bandura, 1986; Cassidy & Eachus, 2002). Eğitim ortamı incelendiğinde öz yeterlik ile ilişkili en önemli kavram olarak öğ-
90 Aslı Yüksel & Fatma Betül Şenol & Tuğçe Akyol retmen öz yeterlik inancı dikkat çekmektedir. Öğretmen öz yeterlik inancı; bir öğretmenin öğrencilerinin arzu edilen öğrenme sonuçlarını oluşturma kapasitesine veya yeteneğine ilişkin inancı (Tschannen-Moran & Woolfolk Hoy, 2001); öğretmenlerin, öğrencilerine etkili bir eğitim-öğretim verme konusundaki kendilerine güven duymalarına ilişkin inançları (Guskey & Passaro, 1994); öğrencilerinin performanslarını etkileme kapasitelerine olan inançları (Ashton, 1984) gibi çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır. Öğretmenlerin öz yeterlik inançlarının yüksek veya düşük olmasına göre öğretmenlerin öğretimsel yenilikleri uygulama, öğretime daha fazla zaman ayırma (Czerniak & Lumpe, 1996; Guskey, 1988), sınıf yönetimi becerilerini kullanabilme (Enochs, Scharmann & Riggs, 1995; Woolfolk & Hoy, 1990; Woolfolk, Rosoff & Hoy, 1990), istenmeyen öğrenci davranışlarını kontrol edebilme (Guskey & Passaro, 1994), mesleki bağlılık (Colodarci, 1992; Caprara, Barbaranelli, Steca & Malone, 2006) gibi durumlarda öz yeterlik inancı farklılık göstermektedir ve tüm bunların öğrencilerin akademik başarısını (Midgley, Feldlaufer & Eccles, 1989; Woolfolk vd. 1990), sosyal ve akademik motivasyonunu, öz yeterlik inancını etkilediği (Graham, Harris, Fink & McArthut, 2001; Tschannen-Moran & Woolfolk Hoy, 2001) yapılan araştırmalarda görülmektedir. Milner (2002) öğretmen adayları ile yaptığı çalışmada sınıf yönetimi ve öğretim yöntemlerini kullanmaları konusunda yüksek öz yeterliğe sahip olduklarını ve mesleğe başladıklarında daha istekli olduklarını vurgulamaktadır. Goddard ve Goddard (2001) öğretmenlerin öz yeterlik inançları arttıkça sınıf yönetiminde çocuklara yönelik insancıl yaklaşımda bulunduklarını belirtmektedir. Diğer taraftan öğretmenlerin öz yeterlik inançları düştükçe öğretmenlerin sınıf yönetiminde geleneksel yaklaşımla otoriter sınıf yönetimi stratejileri kullandıkları belirtilmektedir (Gibson & Dembo, 1984; Collins, James, Minor, Onwuegbuzie, Witcher & Witcher, 2002). Yurt dışında ve yurt içinde yapılan çalışmalar incelendiğinde, genellikle genel öğretmenlik mesleğine ilişkin ve farklı alanlardaki öz yeterlik inançlarını belirlemeye yönelik bazı çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Ancak sadece öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarını inceleyen çalışmalara çok az rastlanmaktadır. Eğitim öğretim sürecinde olumlu, etkili ve başarılı bir eğitim ortamı hazırlamanın en önemli basamaklarından birisi sınıf yönetimidir. Öğretmenlerin sahip oldukları sınıf yönetimine yönelik öz yeterlik inançları eğitimin etkililiği açısından önem taşımaktadır. Bu nedenle de öğretmenlerin hizmet öncesinde sınıf yönetimine yönelik yüksek düzeyde öz yeterlik inancına sahip olmaları gerekmektedir (Bandura, 1995; Ekici, 2008). Bu noktadan hareketle bu araştırma, öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1. Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları ne düzeydedir? 2. Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları cinsiyetlerine göre farklılaşmakta mıdır? 3. Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları bölümlerine göre farklılaşmakta mıdır? YÖNTEM Bu araştırma öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarının cinsiyete ve bölüme göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya koyduğundan betimsel nitelikte olup, tarama modeli tipindedir (Büyüköztürk, Kılıç-Çakmak, Akgün, Karadeniz & Demirel, 2011). Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi nde öğrenim görmekte olan toplam 689 dördüncü sınıf öğretmen adayı oluşturmaktadır. Örneklemede, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme
Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançlarının Belirlenmesi 91 yöntemi kullanılmıştır. Amaçlı örnekleme, çalışmanın amacına bağlı olarak bilgi açısından zengin durumların seçilerek derinlemesine araştırma yapılmasına olanak tanır. Araştırmacı, seçilen durumlar bağlamında doğa ve toplum olaylarını ya da olgularını anlamaya ve bunlar arasındaki ilişkileri keşfetmeye ve açıklamaya çalışır (Büyüköztürk vd. 2011). Ölçüt örnekleme yöntemindeki temel anlayış önceden belirlenmiş bir dizi ölçütü karşılayan bütün durumların çalışılmasıdır (Yıldırım & Şimşek, 2006). Araştırmada, 2014-2015 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi ndeki dördüncü sınıf öğretmen adaylarının, Sınıf Yönetimi dersini almış olmaları ve Öğretmenlik Uygulaması II dersi kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı na bağlı bağımsız anaokullarında, ilkokullarda ve ortaokullarda staj yapıyor olmaları temel ölçüt olarak kabul edilmiştir. Bu ölçütü sağlayan 432 dördüncü sınıf öğretmen adayı örnekleme dahil edilmiştir. Uygulanan ölçekten yanlış ya da eksik doldurulan 2 form değerlendirme dışı bırakılmıştır. 430 forma verilen cevaplar değerlendirmeye alınmıştır. Buna göre araştırmanın örneklemini, Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı ndan 89, Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı ndan 119, Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı ndan 97, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı ndan 86 ve Bilgisayar ve Eğitim Teknolojileri Eğitimi Bölümü nden 39 olmak üzere toplam 430 öğretmen adayı oluşturmuştur. Veri Toplama Aracı Araştırmada veri toplama aracı olarak, öğretmen adaylarının demografik özelliklerinin yer aldığı Kişisel Bilgi Formu, araştırma probleminin çözümü için gerekli bilgileri toplamada ise Sınıf Yönetimi Öz Yeterlik İnançları Ölçeği kullanılmıştır. Kişisel Bilgi Formu: Araştırmacılar tarafından geliştirilen formda; öğretmen adaylarının cinsiyeti ve öğrenim gördükleri bölümlere ilişkin sorular yer almaktadır. Sınıf Yönetimi Öz Yeterlik İnançları Ölçeği: Çetin (2013) tarafından öğretmen adaylarının sınıf yönetimi konusundaki öz yeterlik inançlarını belirlemeye yönelik geliştirilmiş bir ölçme aracıdır. Bu ölçek iki alt boyuttan (sınıf yönetimi yeterlik inancı, sonuç beklentisi) ve toplam 15 maddeden oluşmaktadır. Ölçek, beşli likert tipi dereceleme ölçeği şeklinde hazırlanmıştır. Beşli likert tipi dereceleme ölçeğinin değerlendirme aralıkları şu şekilde bulunmuştur: (1.00-1.79 arası) çok düşük, (1.80-2.59 arası) düşük, (2.60-3.39 arası) orta, (3.40-4.19 arası) yüksek, (4.20-5.00 arası) çok yüksek tir. Çetin (2013) tarafından geliştirlen ölçeğin güvenirlik katsayısı.81 olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada ise ölçeğin güvenirlik katsayısı.74 olarak bulunmuştur. Verilerin Analizi Araştırma sonucunda elde edilen veriler, SPSS paket programından yararlanılarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Verilerin analizinde öğretmen adaylarına ilişkin demografik özelliklerin değerlendirilmesinde frekans ve yüzde gibi betimsel istatistikler kullanılmıştır. Sınıf Yönetimi Öz Yeterlik İnançları Ölçeği nden elde edilen verilerin normal dağılım gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla Kolmogorov Smirnov ve Shapiro-Wilk Testlerinden yararlanılmıştır. Kolmogorov Smirnov ve Shapiro-Wilk Testleri sonucunda elde edilen sonucun anlamlı çıkması, (p>0.05) kullanılan ölçeklerden alınan puanların normal dağıldığını; anlamlı çıkmaması ise (p<0.05) kullanılan ölçeklerden alınan puanların normal dağılmadığını göstermektedir. Dağılımın normalliği konusunda başvurulan bir başka yöntem grafik ile incelemedir. Bunun için, normal dağılım eğrisinin de çizdirildiği histogram, aşırı puanların da gözlemlendiği kutu-çizgi grafiği, Q-Q grafiği sıklıkla kullanılır (Büyüköztürk, 2005). Bu doğrultuda yapılan Kolmogorov Smirnov ve Shapiro-Wilk Testleri sonucunda verilerin normal dağılım göstermediği tespit edilmiştir. Sonrasında uygulanan histogram, kutu-çizgi
92 Aslı Yüksel & Fatma Betül Şenol & Tuğçe Akyol grafiği, Q-Q grafiği sonucunda da yine aynı şekilde verilerin normal dağılım göstermediği görülmüştür. Verilerin normal dağılmaması nedeniyle gruplar arası farklılık incelenirken ikili gruplarda Mann Whitney U Testi, ikiden fazla gruplarda ise Kruskal Wallis H Testi uygulanmıştır. Kruskal Wallis H Testi nde istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların görülmesi durumunda Post-Hoc Çoklu Karşılaştırma Testi kullanılarak hangi gruplar arasında farklılık olduğu belirlenmiştir. Gruplar arası farklılık incelenirken; anlamlılık düzeyi olarak.05 kullanılmış olup p<.05 olması durumunda gruplar arası anlamlı farklılığın olduğu, p>.05 olması durumunda ise gruplar arası anlamlı farklılığın olmadığı belirtilmiştir (Büyüköztürk vd. 2011). BULGULAR Öğretmen adaylarının demografik özelliklerine ilişkin bulgulara Tablo 1 de yer verilmiştir. Tablo 1. Öğretmen Adaylarının Demografik Özelliklerine İlişkin Bulgular Kişisel Bilgiler f % Cinsiyet Kadın 303 70,46 Erkek 127 29,54 Sınıf Eğitimi 119 27,67 Sosyal Bilgiler Eğitimi 97 22,56 Bölüm Okul Öncesi Eğitimi 89 20,70 Bilgisayar ve Öğretim Tek. Eğitimi 39 9,07 Türkçe Eğitimi 86 20,00 Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının demografik özellikleri incelendiğinde; %70,46 sının kadın, %29,54 ünün erkek olduğu; %27,67 sinin Sınıf Eğitimi ABD, %22,56 sının Sosyal Bilgiler Eğitimi ABD, %20,70 nin Okul Öncesi Eğitimi ABD, %9,07 sinin Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, %20 sinin Türkçe Eğitimi ABD öğrenim gördükleri belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları ile ilgili bulgulara Tablo 2 de yer verilmiştir.
Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançlarının Belirlenmesi 93 Tablo 2. Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançları İle İlgili Bulgular Sınıf Yönetimi Yeterlik İnancı X ss Düzey 3,93 0,60 Yüksek Sonuç Beklentisi 3,95 0,51 Yüksek Toplam 3,81 0,43 Yüksek Tablo 2 deki bulgular dikkate alındığında; öğretmen adaylarının, Sınıf Yönetimi Yeterlik İnancı alt boyutuna ilişkin ölçek puanlarının genel aritmetik ortalamasının X =3,93; Sonuç Beklentisi alt boyutuna ilişkin ölçek puanlarının genel aritmetik ortalamasının ise X =3,95 olduğu görülmektedir. Dolayısıyla öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarının ve sonuç beklentisi düzeylerinin yüksek olduğu söylenebilir. Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarının cinsiyetlerine göre karşılaştırılması ile ilgili bulgulara Tablo 3 te yer verilmiştir. Tablo 3. Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançları Mann Whitney U Testi Sonuçları Cinsiyet N X ss Mann Whitney U p Sınıf Yönetimi Yeterlik İnancı Kadın 303 3,91 0,58 Erkek 121 3,97 0,64 17.033,000 0,253 Sonuç Beklentisi Kadın 303 3,96 0,50 17.503,500 0,466 Erkek 121 3,93 0,55 Toplam Kadın 303 3,81 0,43 Erkek 121 3,83 0,45 17.603,000 0,760 Tablo 3 teki bulgular incelendiğinde, öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmektedir. Ancak Sınıf Yönetimi Yeterlik İnancı alt boyutunda erkek öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları, kadın öğretmen adaylarına göre nispeten daha yüksek bulunmuştur. Sonuç Beklentisi alt boyutunda ise kadın öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları, erkek öğretmen adaylarına göre nispeten daha yüksek bulunmuştur (p>0.05). Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarının bölümlerine göre karşılaştırılması ile ilgili bulgulara Tablo 4 te yer verilmiştir.
94 Aslı Yüksel & Fatma Betül Şenol & Tuğçe Akyol Sınıf Yönetimi Yeterlik İnancı Bek- Sonuç lentisi *p<0.05 Tablo 4. Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançları Kruskal Wallis H Testi Sonuçları Kruskal Anlamlı N X ss Wallis p Fark H testi A.Sınıf Eğitimi 119 4,02 0,50 B.Sosyal Bilgiler Eğitimi 97 3,80 0,66 C.Okul Öncesi Eğitimi 89 3,87 0,57 D.Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi 39 4,05 0,55 E.Türkçe Eğitimi 86 3,94 0,66 A.Sınıf Eğitimi 119 4,17 0,44 B.Sosyal Bilgiler Eğitimi 97 3,82 0,54 C.Okul Öncesi Eğitimi 89 3,89 0,48 D.Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi 39 3,75 0,44 E.Türkçe Eğitimi 86 3,94 0,54 8,870 0,064 Yok 36,351 0,000* * A-B * A-C * A-D * A-E Tablo 4 teki bulgular dikkate alındığında, Sınıf Yönetimi Yeterlik İnancı alt boyutunda öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ile bölümleri arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmektedir (p>0.05). Ancak Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümünde öğrenim gören öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları daha yüksek bulunmuştur. Sonuç Beklentisi alt boyutunda ise öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ile bölümleri arasında anlamlı bir farklılığın olduğu görülmektedir (p<0.05). Sınıf Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim gören öğretmen adaylarının sonuç beklentisi düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERİLER Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarını belirlemek amacıyla yapılan çalışmanın sonucunda öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarının yüksek olduğu tespit edilmiştir ( X = 3,81). Babaoğlan ve Korkut (2010); Atıcı (2001) ve Pajares in (1992) yapmış olduğu çalışmanın sonuçları, araştırmadan elde edilen bulguları destekler niteliktedir. Wolfoolk vd. (1990) öğretmenlerin sınıf yönetimine dair öz yeterlik inançlarının yüksek olduğu sonucuna ulaşmış ve sınıf yönetimine ve öğretmenlik mesleğine yönelik öz yeterlik inançları yüksek olan öğretmenlerin meslek hayatlarında daha başarılı olduklarını, öğrencileri derse daha iyi motive edebildiklerini belirtmişlerdir. Daugherty (2005) öğretmen adaylarının sınıf yönetimine dair öz yeterlik inançlarının sınıfta gösterecekleri davranışların göstergesi olacağını belirtmektedir ve yaptığı çalışmada yüksek öz yeterlik inancına sahip olan öğretmenlerin sınıf içerisinde daha olumlu davranışlara sahip olduğu sonucuna ulaşmıştır. Sınıf yönetimine yönelik öz yeterlik inancı yükseldikçe öğrenci kontrolünde daha insancıl yaklaşımlar gösterilir, yeniliklere olumlu yaklaşılır (Goddard & Goddard, 2001; Woolfolk vd. 1990). Öğrencilerin görüşleri dikkate alınır, çalışmalarına değer verilir (Aktağ, 2003), sert yönetim stratejileri kullanılmaz (Collins vd. 2002). Öğretmenlerin sınıf
Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançlarının Belirlenmesi 95 içindeki yaklaşımları öğrencilerin derslere olan ilgi ve motivasyonlarını etkileyebilmektedir (Tschannen-Moran, Woolfolk Hoy & Hoy, 1998). Bu nedenle öğretmenlerin öz yeterlik inançlarını yükseltmeye ilişkin çeşitli eğitimler verilmelidir. Bandura (1994) doğrudan ve dolaylı yaşantılarla birlikte deneyim ve bilgi arttıkça öğretmenlerin öz yeterlik inançlarının daha da yükselebileceğini belirtmektedir. Fives (2003) de öz yeterlik inancının alınan eğitimlerle ve olumlu deneyimlerle artacağını belirtmektedir. Ekici (2008) öğretmenlerin sınıf yönetimi dersini almadan önce ve aldıktan sonraki sınıf yönetimine yönelik öz yeterlik inançlarını değerlendirmiş ve dersi aldıktan sonra öğretmen adaylarının öz yeterlik inançlarının arttığı sonucuna ulaşmıştır. Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır (p>0.05). Ancak Sınıf Yönetimi Yeterlik İnancı alt boyutunda erkek öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ( X = 3,97), kadın öğretmen adaylarına göre ( X = 3,91) nispeten daha yüksek bulunmuştur. Sonuç Beklentisi alt boyutunda ise kadın öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ( X = 3,96), erkek öğretmen adaylarına göre ( X = 3,93) nispeten daha yüksek bulunmuştur. Günümüzde kadın ve erkekler arasındaki mesleki farklıklar zamanla ortadan kalktığı için cinsiyet değişkenine göre öğretmenlik mesleğinin temel yapılarından biri olan sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarında anlamlı farklılık bulunmamış olabilir. Henson (2001), Kahyaoğlu ve Yangın (2007), Gençtürk ve Memiş (2010), Telef (2011), Saracalıoğlu, Yenice ve Özden (2013), Yüksel (2014), Şenol ve Ergün (2014) öğretmen adaylarının mesleki öz yeterlik inançlarını inceledikleri çalışmada sınıf yönetimi alt boyutunda cinsiyete göre anlamlı farklılığın olmadığını belirtmişlerdir. Üstüner, Demirtaş, Cömert ve Özer (2009) orta öğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarını belirlemek için yaptıkları çalışmanın sınıf yönetimi alt boyutunda cinsiyete göre anlamlı farklılık olmadığını, kadın öğretmenlerin sınıf yönetimine yönelik öz yeterlik inançlarının daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir. Ekici (2008) öğretmen adaylarının cinsiyetlerine göre sınıf yönetimine yönelik öz yeterlik inançları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı, kadın öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşmıştır. Ancak Demirtaş, Cömert ve Özer (2011) ve Karadağ, Baloğlu ve Çalışkan (2009) ın yaptığı çalışmada öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları cinsiyet değişkenine göre; ölçeğin sınıf yönetimi alt boyutlarında erkek öğretmen adaylarının lehine anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşmışlardır. Sınıf Yönetimi Yeterlik İnancı alt boyutunda öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ile bölümleri arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmektedir (p>.05). Ancak Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümünde öğrenim gören öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları daha yüksek bulunmuştur ( X = 4,05). Sonuç Beklentisi alt boyutunda ise öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ile bölümleri arasında anlamlı bir farklılığın olduğu görülmektedir (p<.05). Sınıf Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim gören öğretmen adaylarının sonuç beklentisi düzeyleri daha yüksek bulunmuştur ( X = 4,17). Gençtürk ve Memiş (2010) sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimine yönelik öz yeterlik inançlarının branş öğretmenlerinden yüksek olduğu sonucuna ulaşmıştır. Bu araştırmanın yanı sıra sınıf öğretmenlerinin lehine olan sınıf yönetimine yönelik öz yeterlik inancı puanları Ültanır (2002), Tschannen Moran & Woolfolk Hoy (2002) ve Çimen (2007) çalışmalarıyla da desteklenmektedir. Sınıf Eğitimi ABD da öğrenim gören öğretmen adaylarının sınıf yönetimi konusunda kendilerini daha yeterli hissetmelerinin başlıca nedeni öğrencilerle hem ders sayısı hem de öğretim yılı bakımından daha fazla
96 Aslı Yüksel & Fatma Betül Şenol & Tuğçe Akyol beraber olmaları, aynı öğrenci grubuyla çalıştıkları için öğrencileri derse nasıl motive edeceklerini, yönlendireceklerini bilmeleri ve her konuda sınıfa daha fazla hakim olabilme imkânına sahip olmalarından kaynaklanmaktadır şeklinde açıklanabilir (Ültanır, 2002). Üstüner vd. (2009) orta öğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarını belirlemek için yaptıkları çalışmanın sınıf yönetimi alt boyutunda fen ve sosyal branşlar arasında anlamlı farklılık olmadığını belirtmişlerdir. Demirtaş vd. nin (2011) yaptığı çalışmada öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları bölüm değişkenine göre; ölçeğin sınıf yönetimi alt boyutlarında öz yeterlik inanç puan ortalamaları incelendiğinde ise, Müzik, Resim-İş ve Sosyal Bilgiler programlarında öğrenim gören öğretmen adaylarının en yüksek ortalamalara, İngilizce, Okul Öncesi ve Sınıf Öğretmenliği bölümünde öğrenim gören öğretmen adaylarının ise en düşük ortalamalara sahip olduğu görülmektedir. Kahyaoğlu ve Yangın (2007) öğretmen adaylarının mesleki öz yeterlik inançlarını belirlemek amacıyla yaptıkları çalışmada, fen bilgisi öğretmenliği bölümündeki aday öğretmenlerin, sınıf öğretmenliği ve matematik öğretmenliği bölümündeki aday öğretmenlere göre kendilerini daha yeterli gördükleri sonuca ulaşmışlardır. Sonuç beklentisi alt boyutunda ise Eker in (2014) yapmış olduğu çalışmanın sonuçları bu araştırmadan elde edilen bulguları destekler niteliktedir. Bu araştırma sonuçlarından yola çıkarak aşağıdaki önerilerde bulunulabilir: Öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançları belirli zamanlarda (örneğin: sınıf yönetimi dersinin başında ve sonunda, öğretmenlik uygulaması dersinin başında ve sonunda) değerlendirilerek, öğretmen adaylarına bilgi verilebilir. Derslerin başında ve sonunda yapılan değerlendirmeler göz önüne alınarak öğretmen adaylarının sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarının değerlendirilmesi yönünde uygulamalar yapılabilir. Eğitim fakültelerinde okutulmakta olan sınıf yönetimi dersinin ders saati arttırılıp uygulama saati eklenebilir. Bu doğrultuda öğretmen adayları uygulama saatinde tıpkı Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması derslerinde olduğu gibi okullara gönderilebilir ve öğretmen adaylarının sınıf yönetimi ile ilgili örnek uygulamalar yapmaları istenebilir. Eğitim fakültelerinde verilen derslerde öğretmen adaylarının özyeterlik düzeylerini geliştirmelerine yardım edecek farklı öğretim stratejilerine yer verilmelidir. Öğretmen adaylarının sınıf yönetimi özyeterlik inanç düzeylerine etki eden farklı faktörler incelenebilir. Öğretmen adayları ile çalışmakta olan farklı branşlardaki öğretmenlerin sınıf yönetimine ilişkin öz yeterlik inançlarını karşılaştıran araştırmalar gerçekleştirilebilir. Farklı bir çalışmada nicel ve nitel veri toplama teknikleri birlikte kullanılarak elde edilen veriler zenginleştirilebilir. Bu çalışma beş farklı branştaki öğretmen adayı ile yapılmıştır. Diğer branşlardaki öğretmen adayları da çalışma grubuna dahil edilerek elde edilen sonuçların karşılaştırılması sağlanabilir. KAYNAKÇA Ashton, P.T. (1984). Teacher Efficacy: A Motivational Paradigm For Effective Teacher Education, Journal of Teacher Education, 35/5, 28-32. Aktağ, I. (2003). Teacher Efficacy of Pre-service Teachers in Abant İzzet Baysal University in Turkey, Unpublished Phd Thesis, Nebraska: The Faculty of The Graduate Collage at the University of Nebraska. Atıcı, M. (2001). Yüksek ve Düşük Yetkinlik Düzeyine Sahip Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Stratejileri, Çukurova Üniversitesi, Eğitim Yönetimi Dergisi, Güz, 483-497.
Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançlarının Belirlenmesi 97 Babaoğlan, E. & Korkut, K. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları ile Sınıf Yönetimi Beceri Algıları Arasındaki İlişki, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11/1, 1-19. Bakioğlu, A. (2009). Çağdaş Sınıf Yönetimi, Ankara: Nobel Yayıncılık. Bandura, A. (1977). Social Learning Theory, NJ: Englewood Clifts, Prentice Hall. Bandura. A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory, New Jersey: Prentice Hall. Bandura, A. (1994). Self-Efficacy,(Editor: V. S. Ramachaudran) in, Self-Efficacy In Encyclopedia of Human Behavior(ss. 71-81), New York: Academic Press. Bandura, A. (1995). Self-Efficacy In Changing Societies, New York: Cambridge University Pres. Başar, H. (2009). Sınıf Yönetimi (15. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık. Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (5. Baskı), Ankara: PegemA Yayıncılık. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (8. Baskı), Ankara: PegemA Yayıncılık. Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P. & Malone, P. S. (2006). Teachers' selfefficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level, Journal of School Psychology, 44, 473 490. Cassidy, S. & Eachus, E. (2002). Developıng The Computer User Self-Efficacy (Cuse) Scale: Investigating The Relationship Between Computer Self-Efficacy, Gender And Experience With Computers, Journal of Educational Computing Research, 26/2, 133-153. Collins, K. M. T., James T. L., Minor L. C., Onwuegbuzie A. J., Witcher L. A. & Witcher A. E. (2002). Relationship Between Teacher Efficacy and Beliefs About Education Among Preservice Teachers. Paper Presented at the Annual meeting of the Mid-South Educational Research Association. Chattanooga, TN. Colodarci, T. (1992). Teachers sense of efficacy and commitment to teaching, Journal of Experimental Education, 60, 323-337. Czerniak, C. M. & Lumpe, A. T. (1996). Relationship between teacher beliefs and science education reform, Journal of Science Teacher Education, 7, 247 266. Çağlar, Ç. (2009). Sınıf Yönetimini Etkileyen Etmenler,(Editör: M. Çelikten) içinde, Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Sınıf Yönetimi (2. Baskı) (ss. 57-74), Ankara: Anı Yayıncılık. Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin Tutum Ve Mesleki Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Program ve Fakültelerine Göre İncelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9/15, 33 53. Çetin, Ş. (2013). Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimi Konusundaki Öz Yeterlik İnançlarını Belirleme Ölçeği (SYÖİÖ) Geliştirme Çalışması, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/12, 299-310. Çimen, S. (2007). İlköğretim Öğretmenlerinin Tükenmişlik Yaşantıları ve Yeterlik Algıları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Daugherty, S. G. (2005). Teacher Efficacy and Its Relation to Teachers Behaviors in the Classroom, Unpublished Phd Thesis, USA: University of Houston. Demirtaş, H. (2009). Sınıf Yönetiminin Temelleri,(Editör: H. Kıran) içinde, Etkili Sınıf Yönetimi (5. Baskı) (ss.1-34), Ankara: Anı Yayıncılık.
98 Aslı Yüksel & Fatma Betül Şenol & Tuğçe Akyol Demirtaş, H., Cömert, M. & Özer, N. (2011). Öğretmen Adaylarının Özyeterlik İnançları ve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları, Eğitim ve Bilim, 36/159, 96-111. Eker, C. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Öz- Yeterlilik İnanç Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7/1, 162-178. Ekici, G. (2008). Sınıf Yönetimi Dersinin Öğretmen Adaylarının Öğretmen Öz- Yeterlik Algı Düzeyine Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98-110. Enochs, L. G., Scharmann, L. C. & Riggs, I. M. (1995). The relationship of pupil control to preservice elementary science teacher self-efficacy and outcome expectancy, Science Education, 79, 63 75. Erol, Z. (2006). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Fives, H. (2003). What Is Teacher Efficacy and How Does It Relate to Teachers Knowledge? A Theoretical Review. Paper Presented at the American Educational Research Association Annual Conference, April 2003- Chicago, http://www6.tltc.ttu.edu/hfives/fives_ AERA_2003. pdf, (Erişim Tarihi:01.11.2011). Gençtürk, A. & Memiş, A. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları ve İş Doyumlarının Demografik Faktörler Açısından İncelenmesi, İlköğretim Online, 9/3, 1037-1054. Gibson, S. & Dembo, M. (1984). Teacher Efficacy: A Construct Validation, Journal of Education Psychology, 76, 569-582. Goddard, R. D. & Goddard, Y. L. (2001). A Multilevel Analysis of The Relationship Between Teacher and Collective Efficacy In Urban Schools, Teaching and Teacher Education, 17, 807 818. Graham, S., Harris, K. R., Fink, B. & McArthur, C. A. (2001). Teacher efficacy in writing: A construct validation with primary grade teachers. Scientific Studies of Reading, 5, (2), 177 203. Guskey, T. R. (1988). Teacher efficacy, selfconcept, and attitudes toward the implementation of instructional innovation, Teaching and Teacher Education, 4, 63 69. Guskey, T. R. & Passaro, P.D. (1994). Teacher Efficacy: A Study Construct Dimensions, American Educational Research Journal, 31, 627-643. Henson, R. K. (2001). Relationships between preservice teachers self-efficacy, task analysis, and classroom management beliefs. Paper presented at the annual meeting of the Southwest Educational Research Association, New Orleans, LA. Kahyaoğlu, M, & Yangın, S. (2007). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Mesleki Özyeterliklerine İlişkin Görüşleri, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15/1, 73 84. Karadağ, E., Baloğlu, N. & Çalışkan, N. (2009, Mayıs). Öğretmen Adaylarının Stresle Başa Çıkma Yolları ve Yetkinlik Duygusu Yönelimleri: Bir MANAVO Analizi, 1. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi nde sunulmuş bildiri, Çanakkale-Turkey. Midgley, C., Feldlaufer, H. & Eccles, J. S. (1989). Change in teacher efficacy and student self- and task- related beliefs in mathematics during the transition to junior high school, Journal of Educational Psychology, 81 (2), 247-258. Milner, H. R. A. (2002). Case Study of an Experienced English Teacher s Self- Efficacy and Persistence through Crisis Situations: Teoretical and Practical Considerations, High School Journal, 86/1, 28-35.
Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimine İlişkin Öz Yeterlik İnançlarının Belirlenmesi 99 Okutan, M. (2006). Sınıf Yönetiminde Örnek Olaylar (2. Baskı), Ankara: Öğreti Yayıncılık. Pajares, M. F. (1992). Teachers Beliefs and Educational Research: Cleaning Up a Messy Construct, Review of Educational Research, 62/3, 307-332. Sadık, F. (2000). İlköğretim 1. Aşama Sınıf Öğretmenlerinin Sınıfta Gözlemledikleri Problem Davranışlar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. & Özden, B. (2013). Fen Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen Öz-Yeterlik Algılarının Ve Akademik Kontrol Odaklarının İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 227-250. Sarıtaş, M. (2001). Sınıf Yönetimi Ve Disiplinle İlgili Kurallar Geliştirme ve Uygulama, (Editör: L. Küçükahmet) içinde, Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar (2. Baskı) (ss. 47-90), Ankara: Nobel Yayıncılık. Sayın, N. (2001). Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Bu Davranışların Nedenlerine İlişkin Görüşleri ile İstenmeyen Davranışları Önleme Yöntemleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Şenol, F. B. & Ergün, M. (2014). Okul Öncesi Öğretmen Adayları ile Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Öz-yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8/3, 297-315. Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin Özyeterlikleri, İş Doyumları, Yaşam Doyumları ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi, İlköğretim Online, 10/1, 91-108. Tschannen-Moran, M., Woolfolk Hoy, A. & Hoy, W. K. (1998). Teacher Efficacy: Its Meaning and Measure, Review of Educational Research, 68/2, 202 248. Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher Efficacy: Capturing An Elusive Construct, Teaching and Teacher Education. 17/7, 783-805. Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (2002). The Influence of Resources and Support on Teachers Efficacy Beliefs. Paper Presented At The Annual Meeting of The American Educational Research Association, New Orleans, http://www.coe.ohiostate.edu/ahoy/aera%202002%20megan. pdf, (01.11.2012). Turan, S. (2008). Sınıf Yönetiminin Temelleri,(Editör: M. Şişman & S. Turan) içinde, Sınıf Yönetimi (6. Baskı) (ss. 1-11), Ankara: Öğreti Yayınları. Ültanır, E. (2002). Öğretmenlerin Mesleki Yeterliliklerinin İncelenmesi: Mesleki Doyum ile Mesleki Yeterlilik Arasındaki İlişki, Abant İzzet Baysal Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 160-174. Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. & Özer, N. (2009). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9/17, 1-16. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yüksel, İ. (2014). Sınıf Yönetimi Dersinin Öz- Yeterlik Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin Araştırılması: Öğretmen Adayları Üzerinde Deneysel Bir Çalışma, Eğitim ve Bilim, 39/171, 259-269. Woolfolk, A. E. & Hoy, W. K. (1990). Prospective teachers sense of efficacy and beliefs about control, Journal of Educational Psychology, 82, 81 91. Woolfolk, A. E., Rosoff, B. & Hoy, W. K. (1990). Teachers Sense Of Efficacy
100 Aslı Yüksel & Fatma Betül Şenol & Tuğçe Akyol and Their Beliefs About Managing Students, Teaching and Teacher Education, 6/2, 137-148.