ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ ARGUVAN-PARÇİKAN (MALATYA) YÖRESİ NEOJEN OSTRAKODLARININ İNCELENMESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİMDALI ADANA, 2006
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ARGUVAN-PARÇİKAN (MALATYA) YÖRESİ NEOJEN OSTRAKODLARININ İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Bu tez / /.. Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği İle Kabul Edilmiştir. İmza: İmza: İmza: Prof. Dr. Atike NAZİK Prof. Dr. Ümit ŞAFAK Prof. Dr. Cengiz DARICI Danışman Üye Üye Bu tez Enstitümüz Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No: Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü İmza ve Mühür Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: MMF2004 YL53 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaklardan yapılan bildirişlerin, şekil, levhaların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.
ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ ARGUVAN-PARÇİKAN (MALATYA) YÖRESİ NEOJEN OSTRAKODLARININ İNCELENMESİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI Danışman: Prof. Dr. Atike NAZİK Yıl: 2006, Sayfa: 39 Jüri: Prof. Dr. Atike NAZİK : Prof. Dr. Ümit ŞAFAK : Prof. Dr. Cengiz DARICI Çalışma alanı Doğu Anadolu Bölgesi nde Arguvan (Malatya) nın güney kısmında bulunmaktadır. Bu alanda Neojen birimleri Alibonca, Küseyin, Parçikan, Boyaca formasyonları ve Mamaar volkanik birimlerinden oluşur. Ilyocypris gibba, Ilyocypris bradyi, Candona (C.) paralella pannonica ve Heterocypris salina Küseyin formasyonu nda, Cyprideis pannonica, Cyprideis (C.) anatolica, Cyprideis torosa, Ilyocypris gibba, Candona angulata, Candona neglecta, Candona (C.) parallela pannonica ve Heterocypris salina ise Parçikan formasyonu nda ayırtlanmıştır. Üst Miyosen in fosil içerikleri ve litolojik özelliklerine göre Küseyin formasyonu Menderesli nehir fasiyeslerinde ve Parçikan formasyonu sığ göl fasiyeslerinde oluşmuştur. Bu çalışmadaki ostrakodlar Tetis ve Paratetis bölgesindeki ostrakodlarla karşılaştırılmıştır. Cyprideis pannonica, Paratetis bioprovensine ait iken Cyprideis torosa (Jones), Ilyocypris gibba (Ramdohr), Ilyocypris bradyi (Sars), Heterocypris salina (Brady), Candona angulata G.W. Mueller, Candona neglecta (Sars) ise Paratetis ve Tetis provensinde bilinmektedir. Anahtar kelimeler: Ostrakod, Ortam, Neojen, Doğu Anadolu Bölgesi. I
ABSTRACT POSTGRADUATION THESIS THE INVESTIGATION OF NEOGEN OSTRACODAS ARGUVAN- PARÇİKAN (MALATYA) AREA ÇUKUROVA UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCES GEOLOGY ENGINEERING BRANCH Supervisor :Prof. Dr. Atike NAZİK Year: 2006, Page: 39 Jury:Prof. Dr. Atike NAZİK : Prof. Dr. Ümit ŞAFAK : Prof. Dr. Cengiz DARICI The study area is located in southern part of Arguvan(Malatya) in Eastern Anatolia. Neogene units are represented by Alibonca, Küseyin, Parçikan, Boyaca formations and Mamaar volcanic units. Ilyocypris bradyi, Ilyocypris gibba, Candona (C.) parallela pannonica and Heterocypris salina are described in Küseyin formation; Cyprides pannonica, Cyprideis (C.) anatolica, Cyprideis torosa, Ilyocypris gibba, Candona angulata, Candona neglecta, Candona (C.) parallela pannonica and Heterocypris salina are observed in Parçikan formation. Cyprideis are dominant genera in Parçikan formation. According to the features and fossil contents of the Upper Miocene units, Küseyin formation was deposited in meandering river facies and Parçikan formation was formed a shallow lacustrine environment associated with swamps. The ostracod assemblages in this study have been correlated to ostracod species of Tethys and Paratethys region. Cyprideis pannonica is observed in the Paratethys bioprovences. Cyprideis torosa (Jones), Ilyocypris gibba (Ramdohr), Ilyocypris bradyi (Sars), Heteroscypris salina (Brady), Candona angulata G.W.Mueller, Candona neglecta Sars were known in Paratethys and Tethys bioprovence. Keywords: Ostracods, Environment, Neogene, Eastern Anatolia. II
TEŞEKKÜR Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Anabilim dalında yapmış olduğum Yüksek Lisans tez çalışmasının her aşamasında beni yönlendiren ve desteğini eksik etmeyen danışman hocam Sayın Prof. Dr. Atike NAZİK e teşekkür ederim. Lisans ve yüksek lisans eğitimim boyunca benden her konuda ilgisini ve desteğini esirgemeyen başta Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği önceki Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fikret İŞLER ve şimdiki Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ulvi Can ÜNLÜGENÇ ile bütün değerli hocalarıma teşekkür ederim. Arazi çalışmalarım sırasında yardımlarını gördüğüm Arguvan önceki Kaymakamı Sn. Tuncay AKKOYUNLU ile Karaisalı M.Y.O Sekreteri Sn. Fatih KAYA ya teşekkür ederim. Ayrıca Yüksek Lisans eğitimine başlamam esnasında bana destek olan Jeoloji Mühendisi Sn. Mehmet Turan KIYMAZ a, tüm arkadaşlarıma, İngilizce kaynaklardan çevirilerimde benden yardımlarını esirgemeyen Sn. Irmak BENLİ, ile Sn. Neslihan KONUKÇU, Jeoloji Mühendisi Sn. Fatih KONUKÇU ya, Jeoloji Mühendisleri Odası Mersin önceki İl Temsilcisi Sn. Zuhal ÖZANANAR ve yönetim kurulu üyeleri Sn. Serpil MESKAN, Sn. Hande NAZLICAN, Sn. Gazi BAL a, Gökçay Jeofizik Ltd. Şti. Genel Müdürü Sn. Bülent GÖKÇAY a ve hayatımın her döneminde desteklerini üzerimden eksik etmeyen sevgili aileme teşekkür ederim. III
İÇİNDEKİLER Sayfa no ÖZ.. I ABSTRACT. II TEŞEKKÜR........... III İÇİNDEKİLER... IV ŞEKİL DİZİNİ.....V 1. GİRİŞ..1 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR...3 3. MATERYAL VE METOD 5 3. 1. Materyal..5 3. 2. Metod..5 3. 2. 1. Saha Öncesi Çalışmaları.5 3. 2. 2. Saha Çalışmaları.5 3. 2. 3. Laboratuar Çalışmaları...6 3. 2. 3. 1. Yıkama Örnekleri 6 3. 2. 3. 2. Örneklerin Mikroskopta İncelenmesi..6 3. 2. 3. 3. Büro Çalışmaları 7 4. ARAŞTIRMA BULGULAR..8 4. 1. Genel Jeoloji 8 4. 2. İnceleme Alanındaki Neojen Birimleri..10 4. 2. 1. Küseyin Formasyonu.10 4. 2. 2. Parçikan Formasyonu 11 4. 2. 3. Boyaca Formasyonu..13 4. 3. Arguvan (Malatya) yöresi ostrakod topluluğu ve Tetis, Paratetis Ostrakod Korelasyonu 19 4.4.Sistematik.21 5.SONUÇLAR...30 KAYNAKLAR..31 ÖZGEÇMİŞ...37 EKLER..38 IV
ŞEKİL DİZİNİ Sayfa No Şekil 1.1. İnceleme Alanının Jeoloji Haritası (Türkmen ve ark;2004)...2 Şekil 4.1. Arguvan-Parçikan (Malatya) Dolaylarının Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (Türkmen ve ark; 2004)...9 Şekil 4.2. Parçikan Formasyonu Ölçülü Stratigrafik Kesiti.15 Şekil 4.3. Küseyin Ölçülü Stratigrafik Kesiti...17 Şekil 4.4. Parçikan Formasyonu Ölçülü Kesiti Lejand.19 V
1. GİRİŞ 1.GİRİŞ Çalışma alanı 1/100.000 ölçekli Jeoloji haritasında Malatya K40 paftası içerisinde kalan Neojen istifinde sürdürülmüştür. Parçikan köyü Arguvan ilçesinin 18 km güneyindedir (Şekil 1.1). 1,5 km kuzeydoğusunda Karababa köyü bulunmaktadır. İnceleme alanının güneyinde Kamışlıkuyu ve Kızılburun dereleri ile doğusunda Boztepe ve Kayık geçitinin olduğu Kaleköy yer almaktadır. Çalışma alanının stratigrafi birimlerini Alibonca formasyonu (Üst Oligosen-Alt Miyosen), Malatya volkanitleri (Alt-Orta Miyosen) ve birbirileriyle yanal düşey ilişkili olan Geç Miyosen yaşlı Küseyin formasyonu, Parçikan formasyonu ve Boyaca formasyonu oluşturur. Genellikle kırıntılı-karbonatlı ve volkanik kayaçlarla temsil edilen bu Neojen birimleri bölgedeki neotektonizma etkisinde gelişmiş olup, yerel stratigrafik ve sedimantolojik özellikler sunmaktadır. Hazırlanan bu çalışmanın amacı; Arguvan-Parçikan (Malatya) yöresinde görülen ostrakod fosil topluluğunu tanımlayarak Tetis-Paratetis ostrakod zonlarıyla korelasyonunu yapmak, litolojik ve fosil özelliklerinden yararlanarak ortam koşullarını açıklamaktır. 1
1. GİRİŞ Şekil 1.1. İnceleme Alanının Jeoloji Haritası (Türkmen ve ark; 2004) 2
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR 2.ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Önceki çalışmalar incelendiğinde, Bölgede farklı araştırmacılar tarafından yapılmış farklı çalışmalar vardır. Şaroğlu ve Güner (1981) yılında yaptıkları çalışmada, Doğu Anadolu Bölgesi Neojen birimlerinin genellikle kırıntılı-karbonatlı ve volkanik kayaçlarla temsil edildiği ve bu birimlerin bölgedeki neotektonizma etkisinde gelişmiş olup, yerel stratigrafik ve sedimantolojik özellikler sunduğunu belirtmişlerdir. Şaroğlu ve Yılmaz (1984, 1986) Arguvan-Parçikan yöresi Neojen birimlerinin Doğu Anadolu Bölgesi nde oldukça geniş yayılım gösterdiğini ve genelde kırıntılıkarbonatlı ve volkanik kayaçlarla temsil edildiğini belirtmişlerdir. Gözübol ve Önal (1986) Malatya dolaylarındaki temel kayaçlarda mühendislik jeolojisi ve genel jeoloji çalışması yapmış olup çalışma alanında geniş yayılım gösteren Neojen birimine Kilayik formasyonu ismini vermişlerdir. Önal (1995a,1995b) Arguvan-Parçikan dolaylarındaki Neojen birimlerinden olan Alibonca formasyonunu Akyar kireçtaşı olarak tanımlamış ve haritalamıştır. Küseyin köyü dolaylarındaki Küseyin formasyonu ilk defa bu çalışmada ve formasyona tabandaki denizel karakterli Akyar kireçtaşı ile yanal-düşey geçişli olduğu belirtilerek Erken Miyosen yaşı verilmiştir. Parçikan köyü dolaylarında Parçikan formasyonu tanımlanmış olup kömür örneklerine ait palinolojik verilere göre formasyona Orta Miyosen yaşı verilmiştir. Arguvan-Parçikan güneybatısında Boyaca köyü dolaylarında Boyaca formasyonu tanımlanmış ve haritalanmıştır. Türkmen ve Aksoy (1998) Arguvan-Parçikan yöresi yakın çevresindeki Neojen yaşlı tortul birimlerin stratigrafik özelliklerini incelemişler ve Elazığ, Arguvan ve Arapgir dolaylarındaki birimi Alibonca formasyonu olarak adlandırmış, birime Erken Miyosen yaşı vermişlerdir. Ayrıca çalışmada Alibonca formasyonunun inceleme alanında sınırlı yüzeylemeler verdiği, sığ deniz fasiyesleri ile karakterize edildiği belirtilmiştir. Türkmen ve ark; (2004), Arguvan-Parçikan (Malatya) çevresinde yüzeyleyen Parçikan formasyonunun yaşını paleontolojik verilere göre Geç Miyosen, bu birimle yanal-düşey geçişli olan Küseyin ve Boyaca formasyonlarının yaşını da Geç 3
2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Miyosen olarak vermişlerdir. Parçikan formasyonunun sığ göl ve delta, Küseyin formasyonunun alüvyal yelpaze ve menderesli akarsu, Boyaca formasyonunun ise alüvyal yelpaze ortamında çökeldiği bu çalışmada belirlenmiştir. Türkmen ve ark; (2006) Malatya Neojen havzasının kuzeydoğu kesiminde yüzeyleyen karasal çökellerin sedimantolojik ve bölgesel tektonikle ilişkisini araştırmışlardır. Bölgede 1200 metre kalınlığa ulaşan Neojen yaşlı alüvyal ve göl çökelleri Küseyin formasyonu, Parçikan formasyonu ve Boyaca formasyonu olarak incelenmiştir. Kumtaşı-silttaşı-gri kiltaşı ardalanması, düşük açılı çapraz tabakalı kumtaşı, kireçtaşı, organik malzemeli kiltaşı, marn ve kömürden oluşan Parçikan formasyonunun göl çökellerinde, tektonik olarak aktif bölgeleri işaret eden softsediment deformasyon yapıları yer alır. Nazik ve ark; (2006) Arguvan (Malatya) civarındaki Neojen birimlerini Alibonca formasyonu, Küseyin formasyonu, Parçikan formasyonu, Boyaca formasyonu ve Mamaar volkanitlerinin oluşturduğu ve Küseyin ile Parçikan formasyonlarındaki ölçülü stratigrafik kesitlerden alınan 150 numunede ostrakodların incelenmiş, 4 cinse ait 9 tür tanımlamışlardır. 4
3.MATERYAL VE METOD 3.MATERYAL VE METOD 3.1. Materyal İnceleme alanı, Malatya iline bağlı Arguvan ilçesinin 18 km güneyindedir.en önemli yerleşim yerleri; Karababa, Küseyin, Boyaca ve Kaleköy dür. İnceleme alanında en önemli akarsuları; Karababa ve Kamışlıkuyu dereleri, tepeleri ise Kuz tepesi ile Boztepe dir. Bölgede, karasal iklim koşulları hüküm sürmektedir. Son yıllarda inşa edilen barajlar iklimi yumuşatmıştır. Yörede ulaşım kara yolu ile sağlanmakta olup civar köylere stabilize yollarla ulaşılmaktadır. Bu çalışma yukarıda tanımlanan inceleme alanında yayılım gösteren Neojen birimlerinden Küseyin ve Parçikan formasyonları na ait ölçülü stratigrafik kesitlerden alınan 150 örnek üzerinde sürdürülmüştür. 3.2. Metod 2004 2006 yılları arasında sürdürülen bu çalışma; saha öncesi çalışmaları, saha çalışmaları ve laboratuar çalışmaları şeklinde üç bölümde yürütülmüştür. 3.2.1. Saha Öncesi Çalışmaları Çukurova Üniversitesi, Fırat Üniversitesi ve Maden Tetkik Arama kurumlarının kütüphane ve arşivlerinden yararlanılarak literatür taraması yapılmış, sahada gerekli olacak çekiç, pusula, şeritmetre gibi malzemeler ile çalışılacak alana ait 1/100.000 ölçekli Jeoloji haritası elde edilmiştir. 3.2.2. Saha Çalışmaları Bu çalışmada arazi detaylı olarak gezilerek Neojen birimlerinden Parçikan ve Küseyin formasyonları nı en iyi yansıtan yerlerden Brunton pusulası ve şeritmetre 5
3.MATERYAL VE METOD yöntemiyle stratigrafik kesit ölçümü yapılmıştır. Detaylı litolojik gözlemler yapılarak paleontolojik, sedimantolojik incelemeler için örnekler derlenmiş, örnek alımları sırasında gerektiğinde fotoğraflama yapılmıştır. 3.2.3. Laboratuar Çalışmaları Laboratuar çalışması; örneklerin yıkanması, yıkanan örneklerin ayıklanması ile bunların içindeki ostrakodların binoküler mikroskopta ayırtlanması, sınıflandırılması, dağılımlarının yapılması ve Çukurova Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Araştırma odasında dijital kamera ile stereoskopik mikroskoptan örneklerin fotoğraflanmasıyla gerçekleştirilmiştir. 3.2.3.1. Yıkama Örnekleri Yıkama örneklerinde izlenen yol şu şekildedir. Her kayaç örneği ufak parçalara ayrılarak yaklaşık 100 gram kuru sedimentin bir beher içerisine konulması, üzerine bir miktar sıcak su ve %20 lik (H202) Hidrojen Peroksit le karıştırılıp çözünmesi için 24 saat bekletildikten sonra yine 125µm lik eleklerde basınçlı su ile yıkanması ve daha sonra etüvlerde kurutulmasıyla son bulur. Kurutulan numuneler binoküler mikroskopta incelenerek ostrakodlar ayırtlanır. 3.2.3.2. Örneklerin Mikroskopta İncelenmesi Ayıklama tablasına dökülen örnekler mikroskopta 0 numaralı fırça veya tutucu bir iğne ile tabladan alınıp örneklerin derlendiği derinliğe göre toplama kaplarında biriktirilmiştir. Daha sonra toplama kaplarında biriktirilen ostrakodların tanımlamaları binoküler mikroskop altında ilgili literatürler kullanılarak yapılmış ve tanımlanan ostrakodların Çukurova Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Araştırma odasında dijital kamera ile fotoğraf çekimleri yapılmıştır. 6
3.MATERYAL VE METOD 3.2.3.3. Büro Çalışmaları Elde edilen araştırma bulgularının derlenip toparlanması ve bunların Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü nün belirlediği tez yazım kuralları dahilinde rapor haline getirilmesi şeklinde yürütülmüştür. 7
4.ARAŞTIRMA BULGULARI 4.ARAŞTIRMA BULGULARI 4.1. Genel Jeoloji İnceleme alanı, Doğu Anadolu Bölgesindeki Malatya fay zonu üzerinde yer almakta olup Malatya Neojen havzasının kuzeydoğusunda yüzeyleyen Alibonca formasyonu (Üst Oligosen-Alt Miyosen), Mamaar volkanitleri (Alt-Orta Miyosen) ve birbiriyle yanal-düşey ilişkili olan Geç Miyosen yaşlı Küseyin formasyonu, Parçikan formasyonu, Boyaca formasyonundan oluşmaktadır (Şekil 4.1. ). Bölgedeki gravite tektoniği Erken Miyosen de başlayan büyüme fayları ile temsil edilir.erken ve Orta Miyosen tortulları içinde bulunan antiklinal, Malatya havzasını kesen, KD GB doğrultulu, sol yönlü doğrultu atımlı Malatya fayı ve havzanın güney büyüme fayını kesen yırtılma fayları neotektonik verilerdir. Bu veriler havzanın Geç Miyosen den beri KD GB doğrultulu bir sıkışma daralma deformasyonunun etkisi altında kaldığını belirtir ( Önal,1995a). Parçikan formasyonunun alt ve üst düzeylerinde Linyit çökelleri bulunmaktadır. Parçikan formasyonunun göl çökellerinde, tektonik olarak aktif bölgeleri işaret eden soft sediment deformasyon yapıları yeralır. Havzanın dolgu karakteristikleri, inceleme alanındaki sedimantasyonun sol yanal doğrultu atımlı Malatya Fay Zonu nun aktivitesi ile ilişkili bölgesel genişleme ve yarı kurak nemli iklim kontrolünde geliştiğine işaret eder ( Türkmen ve ark; 2006). 8
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Şekil 4.1. Arguvan-Parçikan (Malatya) Dolaylarının Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (Türkmen ve ark; 2004) 9
4.ARAŞTIRMA BULGULARI 4.2. İnceleme Alanındaki Neojen Birimleri Araştırma; Küseyin, Parçikan ve Boyaca formasyonlarında sürdürülmüş olup ayrıntılı olarak aşağıda açıklanmıştır. 4.2.1. Küseyin Formasyonu Tanım ve Ad: Küseyin formasyonu ilk defa Önal (1995a, 1995b) tarafından adlandırılmıştır. Tip yer ve Tip kesit: Birimin tip yeri Küseyin köyü civarları olarak belirlenmiştir. Bu alanda birim için tipik yer ve kesit oluşturmaktadır. Litoloji: Alt düzeylerde çakıltaşı, kumtaşı ve kiltaşı ardalanması, üst düzeylerde ise çakıltaşı, kumtaşı ve çamurtaşı ardalanmasından oluşmaktadır.yeşilimsi kahverengi kalın - masif katmanlı kiltaşları orta pekişmiş olup yer yer renk laminalıdır. Kumtaşları alt düzeylerde ters derecelenmelidir.kırmızımsı kahverengi iyi pekişmiş ve orta kalın katmanlıdır. Çakıltaşları kırmızımsı kahverengi olup (Şekil.4.3.) alt düzeylerde, ters derecelenmeli ve düşük açılı çapraz katmanlı, üst düzeylerde ise normal derecelenmeli, tane destekli, düşük açılı ve teknemsi çapraz katmanlıdır (Önal, 1995a). Dokanak İlişkisi: Tabanında Alibonca formasyonu nu uyumsuz olarak üzerleyen birim, Parçikan formasyonu tarafından uyumlu olarak örtülmektedir. Kalınlık: Formasyonun kalınlığı 588 metre olarak ölçülmüştür (Türkmen ve ark. 2004). Çökelme Ortamı: Alt düzeylerde sığ denizel, üst düzeylerde ise ardalanmalı karasal tortullardan oluşmuştur. Denizel ve karasal tortul, ters derecelenme, düşük açılı düzlemsel çapraz katmanlanma ve alttan üste doğru tane kabalaşması gibi özellikler delta ortamını yansıtır. Evaporitle ilişkili kırmızı katmanların kurak bir iklimde çökelebileceğini belirtir. İnce taneli kumtaşı, silttaşı ve çamurtaşı taşkın ovası tortullarıdır. Tekne şekilli çapraz katmanlı çakıl taşları menderesli nehir tortulları oluşturur (Önal, 1995a). 10
4.ARAŞTIRMA BULGULARI verilmiştir. Yaşı: Formasyona Geç Miyosen yaşı Bölüm 4.3 te belirtilen fosillere göre Resim 1: Küseyin Formasyonu 4.2.2. Parçikan Formasyonu Tanımı ve Ad: Bu formasyon ilk defa Önal (1995a,1995b) tarafından adlandırılmıştır (Türkmen ve ark, 2004). Tip yer ve Tip kesit: Birimin tip yeri Parçikan köyü civarları olarak belirlenmiştir. Tip kesit Malatya - Arguvan karayolu olarak belirlenmiştir (Önal,1995b). Litoloji: Parçikan adı, Parçikan köyü dolayında tip kesiti bulunan, ince taneli kumtaşı, silttaşı, organik malzemeli gri-yeşil kiltaşı, küçük ölçekli çapraz tabakalı kumtaşı, marn, killi kireçtaşı alt ve üst düzeylerde kömür içeren bir formasyon olarak 11
4.ARAŞTIRMA BULGULARI tanımlanmıştır. (Şekil. 4.2.) Kiltaşları ve kireçtaşları ostrakod ve gastropod fosillerini bolca içerir (Resim:2-3). Tabaka kalınlıkları 1m ye ulaşabilir. Kömür tabakaları sınırlı yanal yayılıma sahiptir. Kalınlıkları 10 15 cm arasındadır. Bu tabakalar yanal uzanımda 7 km gibi bir genişlik gösterebilir. Uzun yıllardan beri işletilen bir kömür damarının varlığı bilinmektedir. Dokanak İlişkisi: Üstteki Boyaca ve alttaki Küseyin formasyonlarına yanal düşey geçişlidir. Kalınlık: Formasyonun kalınlığı 350 m olarak ölçülmüştür (Türkmen ve ark. 2004). Çökelme Ortamı: Bentik foraminiferli-algli tanetaşları bağlamtaşları ile yanaldüşey ilişkilidir. Bunlar resif önü fasiyeslerini oluşturmakta olup, buradaki alglerin resiflerden işlenerek daha derin alanlarda çökeldiğine işaret eder. Parçikan formasyonu nun göl çökellerinde, tektonik olarak aktif bölgeleri işaret eden soft-sediment deformasyon yapıları yer alır. Havzanın dolgu karakteristikleri, inceleme alanındaki sedimantasyonun sol yanal doğrultu atımlı Malatya Fay Zonu nun aktivitesiyle ilişkili bölgesel genişleme ve yarı kurak-nemli iklim kontrolünde geliştiğine işaret eder (Türkmen ve ark. 2006). Yaşı:Formasyona Geç Miyosen yaşı Bölüm 4.3 te belirtilen fosillere göre verilmiştir. Resim: 2 Parçikan Formasyonu 12
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Resim:3 Parçikan Formasyonu Gastropod Fosilleri 4.2.3.Boyaca Formasyonu Tanım ve Ad: Önal (1995b) tarafından Boyaca Köyü dolaylarında tanımlanmıştır. Tip yer ve Tip kesit: Birimin eksikli tip kesiti Boyaca köyü dolayları olarak belirlenmiştir. Litoloji: Formasyon çamurtaşı kumtaşı ardalanmasından ve yer yer çakıltaşı ile kiltaşından yapılı bir istiftir. Çamurtaşı kırmızı-kahverengi, kalın masif katmanlıdır. Çakıltaşı ise çeşitli renk olup, ters derecelenmelidir. Çakıl bileşenler; andezit, bazalt, kuvars, mermer, çörttür. Kahverenkli ince masif katmanlı kumtaşları da orta pekişmiştir. Dokanak İlişkisi: Birimin alt dokanağı Parçikan formasyonuyla yanal ve düşey geçişlidir. Üst dokanağı ise çalışma alanında görülmez (Önal,1995a). Kalınlık: Ölçülü eksikli tip kesitte, birimin kalınlığı 61 metredir (Önal,1995a). 13
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Çökelme Ortamı: Çakıltaşlarının düşük açılı düzlemsel çapraz katmanlı kötü boylanmış, köşeli ve kumtaşı örgülü akarsu ortamını belirler. Çamurtaşları taşkın ortamını belirler. Jips yersel sığ, acı su ortamında çökelmiştir (Önal,1995a). Yaşı: Birimde yaş verilecek fosil bulunamamıştır ancak altta bulunan Parçikan formasyonunun dokanak ilişkisi ve yaşı gözetildiğinde birimin yaşı Orta Miyosen olabilir ( Önal,1995b). Resim: 4 Boyaca Formasyonu 14
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Şekil 4.2. Parçikan Formasyonu Ölçülü Stratigrafik kesiti 15
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Şekil 4.2. Parçikan Formasyonu Ölçülü Stratigrafik kesiti( Devamı) 16
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Şekil 4.3. Küseyin Ölçülü Stratigrafik kesiti 17
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Şekil 4.3. Küseyin Ölçülü Stratigrafik kesiti ( Devamı) 18
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Şekil 4.4. Parçikan Formasyonu Ölçülü Kesit Lejand 4.3. Arguvan (Malatya) Yöresi Ostrakod Topluluğu ve Tetis Paratetis Ostrakodları ile Korelasyonu İnceleme alanındaki Neojen birimlerinden Parçikan formasyonu ve Küseyin formasyonunda yürütülen çalışmadaki Podococapa ordosuna ve Cytherideidae, Candonidae, Ilyocyprididae, Cyprididae familyalarına ait ostrakod topluluğu 4 cins ve 9 tür olarak bulunmuştur. İlk Cyprideis seviyeleri Doğu Akdeniz de, Orta Tortoniyen zamanındaki acı su tortularında tespit edilmiştir. 19
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Doğu Paratetis bölgesinde Cyprideis in ilk görüldüğü yer Geç Volhiniyen zamanındadır. Ayrıca Sarmasiyen de Merkezi Paratetis te görülmüştür (Carbonnel ve Jiricek, 1977; Jiricek, 1983). Cyprideis torosa (Jones), Parçikan formasyonunda 20.metreden başlayarak 25m, 30-45, 55-60, ve 112.metrelerinde, Küseyin formasyonun 10, 16, 19, 20-25 metreler arası 27, 29, 37, 44 ve 62.metrelerinde bulunmuş olup; Geç Miyosen de Cyprideis torosa nın ilk görüldüğü yerler Avrupa, Asya ve Afrika dır (Van Harten, 2000). Cyprideis torosa Plasensiyen deki NP20 (Blow, 1969) ve Orta Paratetis te Romaniyen zamanındaki NO14 (Jiricek, 1983) ile tanımlanmıştır. Cyprideis pannonica (Mehes), Küseyin formasyonunun 19 ve 62.metrelerinde bulunmuş olup Paratetis te Erken Pannoniyen zamanında NO15 ve NO16 seviyelerinde tanımlanmıştır (Jiricek, 1983). Geç Miyosen zamanında Lago Mare fasiyesinde (Spezzafferri ve ark. 1998) ve Erken Pannoniyen zamanında Viyana Baseni nde görülmüştür (Jiricek ve Riha, 1990). İtalya da (Decima, 1962), Messiniyen ve Tetis te (Carbonnel, 1978), Türkiye de ise Marmara ve Orta Anadolu da (Bassiouni, 1979) bulunmuştur. Pannoniyen-Ponsiyen zamanında Bakırköy de (Şafak, 1997b) ve Gelibolu da (Ünal ve Tunoğlu, 1996; Tunoğlu ve Ünal, 2001a,b; Atay ve Tunoğlu, 2002) bulunmuştur. Cyprideis anatolica (Bassiouni), Küseyin formasyonunda 27.metrede, Türkiye de ilk kez Pliyosen zamanında Bassiouni (1979) tarafından tanımlanmıştır. Geç Miyosen-Pliyosen zamanında Antakya Baseni nde (Şafak, 1993), Pannoniyen- Ponsiyen zamanında Bakırköy de (Şafak, 1997), Geç Miyosen de Hatay da (Parlak ve ark; 1998) tanımlanmıştır. Heterocypris, Ilyocypris ve Candona cinsleri Parçikan formasyonunda 20.metreden başlayarak 25, 30-45, 55-60, ve 112. metrelerinde bulunmuştur. Candona cinsi; 21-34 metreler arasında bulunmaktadır. Heterocypris salina (Brady), Parçikan formasyonunun kiltaşı seviyesinde 8, 21-25 metreler arasında, ve 64.metresinde bulunur. Küseyin formasyonunun kiltaşı ve marn seviyelerinde Heterocypris salina (Brady), Ilyocypris bradyi (Sars), Ilyocypris gibba (Ramdohr), Candona (C.) 20
4.ARAŞTIRMA BULGULARI paralella pannonica (Zalanyi), 20.metresinde ise Candona angulata G.W. Mueller belirlenmiştir. 4.4. Sistematik Ostrakod faunası ilk olarak 1776 yılında O.F Müler tarafından tanımlanmış olmakla beraber, taksonomik olarak ilk kez C. Moore (1961) ve Morkhoven (1962) tarafından sınıflandırılmıştır. Ostrakod lardaki cins ayırımı; kavkı şekli ve boyutları, süs yapıları ve türleri, kenar ve normal delik kanallarının yapısı, konkresyon çizgisi, tüberküllerinin bulunup bulunmaması, sayısı ve türü, kenar zon yapısı ve kapakların birbirini kavramasına göre yapılmıştır. Tür ayrımında; daha detaylı olarak kenar kıvrımının incelenmesi, kenar delik kanallarının karakteri ve sayısı, kavkı boyutları şarniyer bölgesinin detayı gibi bilgiler kullanılmıştır. Bu çalışmada Podocopa ordosuna ve Cytherideidae, Candonidae, Ilyocyprididae, Cyprididae familyalarına ait 9 cins ve 4 tür ayırtlanmıştır. Sistematik Tanımlama: Filum : Arthropoda Siebold ve Stannius, 1985 Sınıf : Crustacea Pennant, 1806 Altsınıf : Ostracoda Latreille, 1806 Takım : Podocopıda G. W. Muller, 1894 Alt Takım : Podocopa Sars, 1866 Familya: Candonidae Kaufmann,1900 Alt Familya: Candoninae Kaufmann, 1900 Cins: Candona Baird, 1854 Tür Tip: Cypris candida Mueller, 1776 Stratigrafik Yayılımı: Oligosen (Eosen? ) Güncel ( Morkhoven, 1963). Ortam: Tatlı suda, ender acı su ( Morkhoven, 1963). Candona neglecta (Sars), 1888 Lev. 1, Şek. 1-2 1888 Candona neglecta Sars; s. 107. 1925 Candona neglecta Sars, Account; s.73, lev. 34, şek. 1. 21
4.ARAŞTIRMA BULGULARI 1957 Candona neglecta Sars, Wagner; s. 21, lev. 3. 1959 Candona neglecta Sars, Luttig; s. 190-191, lev. 23, şek. 1-2. 1965 Candona neglecta (Sars), Devoto; s. 340, şek. 41. 1966 Candona neglecta Sars, Stancheva; s. 214, lev. 2, şek. 1. 1968 Candona neglecta Sars, Bhatia; s. 474, lev. 3, şek. 1 a-f, lev. 5, şek. 5-7. 1969 Candona neglecta Sars, Carbonnel; s. 39-41, lev. 1, şek. 19, lev. 3, şek. 20-21. 1969 Candona neglecta n.subsp. Sars, Grammann; s. 518, lev. 32, şek. 6. 1975 Candona neglecta Sars, Sokac; s. 112-114, lev. 1-3. 1977 Candona neglecta Sars, Guernet; s. 304. 1979 Candona neglecta Sars, Gökçen; s. 116, lev. 6, şek. 14-15. 1979 Candona neglecta Sars, Guernet; s. 34, lev. 3, şek. 3-4. 1980 Candona neglecta Sars, Freels; p. 94, lev. 16, şek. 8-11. 1983 Candona neglecta Sars, Jiricek; s. 220, no. 23. 1988 Candona (Candona) neglecta Sars, Nazik; s. 80-81, lev. 4, şek. 4-6. 1989 Candona neglecta Sars, Nazik ve Gökçen; s. 94, lev. 1, şek. 6-7. 1991 Candona neglecta Sars, Pietrzeiuk; p. 106, lev. 2, şek. 1-4. 1992 Candona (Candona) neglecta Sars, Şafak ve ark; s. 178, lev. III, ş. 3-4. 1994 Candona neglecta Sars, Nasser; s. 314, abb. 5, şek. 2. 1995 Candona (Candona) neglecta Sars, Tunoğlu ve ark; p. 273, lev. 1, şek. 19-23. 1996 Candona neglecta (Sars), Ünal; lev. 3, şek. 11, 12. 1998 Candona (Candona) neglecta Sars, Gliozzi ve Mazzini; s. 78, lev. 1, şek. e. 2000 Candona neglecta Sars, Atay; s. 102, lev. 4, şek. 14. 2001 Candona neglecta Sars, Tunoğlu ve Ünal; s. 186, lev. 3, şek. 1. 2002 Candona neglecta Sars, Atay ve Tunoğlu; s. 142, lev. 2, şek. 28. 2006 Candona neglecta Sars, Nazik ve ark; lev. 1, şek. 1-2. Stratigrafik Ve Coğrafik Yayılım: Almanya: Holosen ( Luttig; 1959 ) İtalya (Liri Adası ): Kuvaterner ( Devoto, 1965 ); Kuvaterner (Gliozzi ve Mazzini, 1998). Bulgaristan: Levantin ( Stancheva; 1966 ) Hindistan ( Kasmin ): Pleyistosen ( Bhatia; 1968 ) 22
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Fransa ( Ron Havzası ): Geç Miyosen Pliyosen ( Carbonnel; 1969 ) Yugoslavya ( Dinarik Karst ): Pliyo Kuvaterner ( Sokac, 1975 ) Yunanistan: Üst Senozoyik ( Guernet, 1979 ): Üst Pliyosen ( Nasser, 1994 ) Türkiye Denizli, Muğla: Sarmasiyen Pannoniyen ( Gökçen, 1979 ); Burdur: Pleyistosen ( Freels; 1980); Ulukışla: Ponsiyen ( Nazik, 1988 ), Kayseri, Sarız: Pliyosen ( Şafak ve ark., 1992 ); Eskişehir: Pliyosen ( Tunoğlu ve ark., 1995 ): Gelibolu Yarımadası: Alt Orta Üst Pannoniyen; Ponsiyen ( Ünal, 1996 ). Çanakkale: Neojen ( Atay, 2000 ). Candona (C.) paralella pannonica Zalanyi, 1959 Lev. 1, Şek. 4 1959 Candona paralella pannonica Zalanyi, s. 200-202, lev. 3, şek. a-c. 1963 Candona pokornyi Kheil; s. 23-25, lev. 2, şek. 1-4. 1979 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Gökçen; s. 119, lev. 7, şek. 1-2. 1988 Candona paralella pannonica Zalanyi, Nazik; lev. IV, şek. 8-11, lev. VII, şek. 8-11. 1992 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Nazik ve ark; s. 301, lev. II, şek. 1. 1992 Candona (Candona) paralella pannonica ( Zalanyi, 1959), Şafak ve ark; s. 178, lev. III, şek. 2. 1995 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Tunoğlu ve ark; s. 273, lev. 1, şek. 24-28. 1996 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Ünal; s. 113, lev. 7, şek. 1, 2.lev. 12, şek. 6-8. 1997 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Tunoğlu ve ark; s. 92, lev. 8, şek. 16. 1999 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Şafak ve ark; s.184, lev. 4, şek. 7. 1999 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Nazik ve ark; s. 144, lev. 3, şek. 6, 7. 23
4.ARAŞTIRMA BULGULARI 2000 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Atay; s. 105, lev. 5, şek. 1-5. 2002 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Atay ve Tunoğlu; s. 144, lev.3, şek. 1-5. 2006 Candona (Candona) paralella pannonica Zalanyi, Nazik ve ark; lev. 1, şek. 4. Stratigrafik Ve Coğrafik Yayılım: Macaristan ( Pannonik Havza ): Üst Pannoniyen ( Zalanyi, 1959). Çekoslovakya (Trebon Havzası ): Tortoniyen (Kheil, 1963). Türkiye Denizli, Muğla: Ponsiyen ( Gökçen, 1979 ); Adana, Ulukışla: Ponsiyen ( Nazik, 1988 ); Mut Havzası: Burdigaliyen ( Tanar, 1989); Adana: Pliyosen ( Nazik, ve ark; 1992 ); Kayseri, Sarız: Pliyosen ( Şafak ve ark; 1992 ); Gelibolu Yarımadası: Orta-Üst Pannoniyen ; Ponsiyen ( Ünal, 1996); Adana ( Akyatan lagünü ): Holosen ( Nazik, Evans ve Gürbüz, 1999 ); Anadolu Hisarı ( İstanbul ): Holosen ( Şafak ve ark; 1999 ); Trabzon: Ponsiyen ( Tunoğlu ve ark; 1997 ). Çanakkale: Neojen ( Atay, 2000 ). Candona angulata G. Mueller, 1900 Lev. 1, Şek. 3 1900 Candona angulata n. sp. G. Mueller, s. 18. 1957 Candona angulata Wagner; s. 18-20, lev. 1, şek. 1-5. 1976 Candona angulata Guernet ve ark; lev. 1, şek. 1-3. 1981 Candona angulata Mostafawi; s. 175, lev. 17, şek. 4-5. 2004 Candona angulata G. Mueller; s. 82, lev. 3, şek. 14. 2006 Candona angulata G. Mueller; Nazik ve ark; lev.1, şek. 3. Familya: Cytherididae Sars, 1925 Cins: Cyprideis Jones, 1857 Tür Tip: Candona torosa Jones, 1850 Stratigrafik Yayılım: Sarmasiyen Güncel ( Morkhoven, 1963). Ortam: Türlerin çoğunluğu brahik, ender olarak yüksek tuzluluktaki (% O 80) göllerde ( Morkhoven, 1963). Cyprideis torosa (Jones), 1850 Lev. 1, Şek. 5-6, 10-11 1850 Candona torosa Jones; s. 27. 24
4.ARAŞTIRMA BULGULARI 1958 Cyprideis torosa (Jones), Kollmann; s. 159, lev. 12, şek. 1-5-9-11. 1962 Cyprideis torosa (Jones), Decima; s.117-120, lev. 11, şek. 3-8; lev. 12, şek. 1-8, lev. 15,şek. 1-8, lev. 15, şek. 11-15. 1964 Cyprideis torosa (Jones), Sandberg: s. 91-95, lev. 10, şek. 18-20; lev.11, şek. 1-10. 1969 Cyprideis torosa (Jones), Carbonnel; s. 78, lev. 12, şek. 14-15. 1974 Cyprideis torosa (Jones), Kilenyi ve Whittaker; s. 21-32. 1975 Cyprideis torosa (Jones), Harten; s. 35-48. 1979 Cyprideis torosa (Jones), Bassiouni; s. 100-101. lev. 5, şek. 14-15. 1983 Cyprideis torosa (Jones), Carbonnel; s. 211-219. 1994 Cyprideis cf. torosa Fernandez ve ark; s. 104, lev. 1, şek. 12-14. 1995 Cyprideis torosa (Jones), Nazik ve Gökçen; s. 256, lev. 1, şek. 13. 1995 Cyprideis torosa (Jones), Tunoğlu ve ark; s. 273, lev. 1, şek. 1-5. 1996 Cyprideis torosa (Jones), Ünal; lev: 2, şek. 1-3. 1998 Cyprideis torosa (Jones), Gliozzi ve Mazzini; s. 79, lev. 1, şek. c. 1999 Cyprideis torosa (Jones), Nazik, Evans ve Gürbüz, s. 142, lev. 2, şek. 5-8. 1999 Cyprideis torosa (Jones), Şafak, Avşar ve Meriç, s. 178, lev. 1, şek. 11. 2000 Cyprideis torosa (Jones), Atay; s. 96, lev.1, şek. 12-15. 2002 Cyprideis torosa (Jones), Atay ve Tunoğlu; s.140, lev. 1, şek. 12-15. 2004 Cyprideis torosa (Jones), Guernet ve ark; s. 78, lev. 1, şek. 19. 2006 Cyprideis torosa (Jones), Nazik ve ark; lev. 1, şek. 5-6,10-11. Stratigrafik ve Coğrafik Yayılım: Avusturya: Güncel ( Kollmann, 1958) İtalya: Messiniyen ( Decima, 1962) Hollanda: Güncel ( Harten, 1975) İspanya (Santa Pola ) : Güncel ( Carbonnel, 1983) Fransa: Geç Miyosen ( Carbonnel, 1969) Türkiye Eskişehir: Pliyosen Pleyistosen ( Bassiouni, 1979); Adana: Pliyosen (Nazik ve Gökçen); Eskişehir: Pliyosen ( Tunoğlu ve ark, 1995); Gelibolu Yarımadası: Alt-Üst Pannoniyen; Ponsiyen (Ünal, 1996); Anadolu Hisarı ( İstanbul ): Holosen ( Şafak, Avşar ve Meriç, 1999 ); Adana ( Akyatan lagünü ): Holosen ( 25
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Nazik, Evans ve Gürbüz, 1999 ); Gelibolu Yarımadası: Pannoniyen-Ponsiyen (Tunoğlu ve Ünal, 2001); Çanakkale: Neojen (Atay, 2000). Cyprideis pannonica (Mehes), 1908 Lev. 1, Şek. 8-9 1908 Cypridea pannonica Mehes; Polizan Ostracoden, s. 553, lev. 11, şek. 6-14. 1958 Cyprideis pannonica Kollmann; Cytherideinae Neogen Österreich Und Schulerldeinae, s. 163, lev. 13, şek. 1-4. 1962 Cyprideis pannonica pannonica (Mehes), Decima; lev. XXVI; şek. 5a-10b. 1968 Cyprideis ( Cyprideis ) cf. pannonica (Mehes), Krstic; s.111, lev. I, şek. 2-3. 1971 Cyprideis pannonica Krstic, s. 393, tab. 2. 1978 Cyprideis pannonica (Mehes), Carbonnel; s. 81, lev. 1, şek. 11-13. 1979 Cyprideis ( Cyprideis ) pannonica (Mehes), Bassiouni; s. 84, lev. 1, şek. 1-6. 1990 Cyprideis pannonica (Mehes), Jiricek ve Riha; s. 438, lev. 4. şek. 8. 1996 Cyprideis pannonica (Mehes), Ünal; s. 92, lev.1, şek. 9-11. 1999 Cyprideis pannonica (Mehes), Şafak, Avşar ve Meriç; s. 180, lev. 2, şek. 3. 2000 Cyprideis pannonica (Mehes), Atay; s. 96, lev. 1. şek. 7-11. 2001 Cyprideis pannonica (Mehes), Tunoğlu ve Ünal; s. 171-172, lev. 1, şek. 8. 2002 Cyprideis pannonica (Mehes), Atay ve Tunoğlu; s.140, lev. 1, şek. 7-11. 2006 Cyprideis pannonica (Mehes), Nazik ve ark; lev. 1, şek. 8-9. Stratigrafik ve Coğrafik Yayılım: Macaristan (Budapeşte): Alt Pannoniyen (Mehes, 1908). Avusturya Viyana: Alt Pannoniyen (Kollmann, 1958); Viyana Havzası: Alt Pannoniyen, Chersonian ( Jiricek ve Riha, 1990). İtalya: Üst Miyosen ( Decima, 1962 ). Yugoslavya Belgrad: Üst Pannoniyen ( Krstic, 1968a); Pannoniyen Havzası: Pannoniyen ( Krstic, 1971). Fransa ( Lyon ): Messiniyen ( Carbonnel, 1978 ). Türkiye Marmara, Ege, Güneybatı ve İç Anadolu: Geç Miyosen ( Bassiouni, 1979); Gelibolu Yarımadası: Alt-Üst Pannoniyen; Ponsiyen (Ünal, 1996); Anadolu Hisarı ( İstanbul ): Holosen ( Şafak, Avşar ve Meriç, 1999); Çanakkale: Neojen (Atay, 2000). 26
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Cyprideis anatolica (Bassiouni) Lev. 1, Şek. 7 1999 Cyprideis anatolica Bassiouni; Şafak ve ark; lev. 2, şek. 6-8 2006 Cyprideis anatolica Bassiouni; Nazik ve ark; lev. 1, şek. 7. Üst Familya: Cypridacea Baird, 1845 Familya: Ilyocyprididae Kaufmann, 1900 Cins: Ilyocypris Brady ve Norman, 1889 Stratigrafik Yayılımı:? Triyas Güncel (Morkhoven, 1963). Ortam: Tatlı sudan oligohaline kadar değişebilen tuzlulukta ve çoğunlukla çamurlu taban içinde (Morkhoven, 1963). Ilyocypris gibba (Ramdohr), 1808 Lev. 1, Şekil. 12 1808 Ilyocypris gibba Ramdohr, lev. IV, şek. 45-48 1955 Ilyocypris gibba Ramdohr, Luttig; lev. 17, şek. 6 1959 Ilyocypris gibba Ramdohr, Luttig; s. 193 1995 Ilyocypris gibba Ramdohr, Tunoğlu ve Çelik; s. 234, lev. 1, şek. 1,3. 1996 Ilyocypris gibba Ramdohr, Tunoğlu; lev. 2, s. 12. 1998 Ilyocypris gibba Ramdohr, Gliozzi ve Mazzini; s. 80, lev. 2, şek. a. 1998 Ilyocypris gibba Ramdohr, Pipik; s. 172, lev. 1, şek. 8. 1999 Ilyocypris gibba Ramdohr, Nazik, Evans ve Gürbüz; s. 142, lev. 2, şek. 1. 2000 Ilyocypris gibba Ramdohr, Atay; s. 102, lev. 4, şek. 8-10. 2002 Ilyocypris gibba Ramdohr, Atay ve Tunoğlu s. 142, lev, 2, şek. 22-24. 2006 Ilyocypris gibba Ramdohr, Nazik ve ark; lev. 1, şek. 12. Stratigrafik ve Coğrafik Yayılım: İtalya: Kuvaterner ( Gliozzi ve Mazzini, 1998) Türkiye: Konya (Tunoğlu ve Çelik, 1995); Adana (Akyatan lagünü): Holosen ( Nazik, Evans ve Gürbüz, 1999). Çanakkale (Atay, 2000). Slovakya: Pannoniyen (Pipik, 1998). Ilyocypris bradyi (Sars), 1890 Lev. 1, Şek. 13 1890 Ilyocypris bradyi Sars; s. 59. 27
4.ARAŞTIRMA BULGULARI 1928 Ilyocypris bradyi Sars; s. 109, lev. 4, şek. 2. 1956 Ilyocypris bradyi Sars, Agalarova; s. 158, lev. 6, şek. 5a-5b. 1962 Ilyocypris bradyi Sars; Jordan ve ark; s. 87, lev; 4, şek. 240. 1966 Ilyocypris bradyi Sars; Stancheva; s. 212, lev. 3, şek. 2. 1970 Ilyocypris bradyi Sars Gagic ve Sokac; s. 138. 1977 Ilyocypris bradyi Sars, Guernet ve ark; s. 308, lev. 1, şek. 15. 1979 Ilyocypris bradyi Sars, De Deckker; s. 298, lev. 33, şek. 15. 1979 Ilyocypris bradyi Sars, Harten; s. 77, lev. 1, şek. 1b-2c-2d, lev. 2; şek. 1b-2b. 1980 Ilyocypris bradyi Sars, Krstic ve Obradovic; s. 94. 1985 Ilyocypris bradyi Sars, Gülen; s. 68. 1988 Ilyocypris bradyi Sars, Nazik; s. 78, lev. 4, şek. 1-3. 1992 Ilyocypris bradyi Sars, Şafak: s. 25, lev. 5, şek. 5. 1992 Ilyocypris bradyi Sars, Şafak ve ark; s. 176, lev. 1, şek. 1. 1995 Ilyocypris bradyi Sars, Tunoğlu ve Çelik; s. 234 lev. 1, şek. 4, 5. 1998 Ilyocypris bradyi Sars, Gliozzi ve Mazzini; s. 80, lev. 2, şek. c. 2000 Ilyocypris bradyi Sars, Atay; s. 102, lev. 4, şek. 4-7. 2001 Ilyocypris bradyi Sars, Tunoğlu ve Ünal; s. 185, lev. 2, şek. 12-13. 2002 Ilyocypris bradyi Sars, Atay ve Tunoğlu; s. 142, lev. 2, şek. 18-21. 2006 Ilyocypris bradyi Sars, Nazik ve ark; lev. 1, şek. 13. Stratigrafik ve Coğrafik Yayılım: Azerbeycan Türkmenistan: Pliyosen (Agalarova, 1956). Yugoslavya: Pleyistosen ( Gagic ve Sokac, 1970); Güncel ( Harten, 1979); Pleyistosen ( Krstic and Obradovic, 1980). Bulgaristan: Pliyosen (Stancheva, 1966). Almanya: Pleyistosen (Jordan ve ark, 1962). Yunanistan: Üst Pliyosen ( Guernet ve ark, 1977). Türkiye Ulukışla: Ponsiyen (Nazik, 1988); Antakya: Pliyosen ( Şafak, 1992); Sarız: Pliyosen (Şafak ve ark, 1992); Gelibolu Yarımadası: Orta- Üst Pannoniyen (Ünal, 1966); Konya ( Tunoğlu ve Çelik, 1995); Çanakkale: Neojen ( Atay, 2000 ). İtalya: Kuvaterner (Gliozzi ve Mazzini, 1998). Familya: Cyprididae Baird 28
4.ARAŞTIRMA BULGULARI Alt Familya: Cypridinae Baird Cins: Heterocypris Claus Stratigrafik Yayılımı:Paleosen Güncel (Van Morkhoven, 1963). Ortam: Tatlı su (Van Morkhoven, 1963). Heterocypris salina (Brady), 1886 Lev. 1, Şekil. 14 1886 Heterocypris salina (Brady), lev. 1, şek. 4. 1981 Heterocypris salina (Brady), De Deckker; s. 37, lev. 1. 1990 Heterocypris salina (Brady), Robinson; lev. 2, şek. 15. 1996 Heterocypris salina (Brady), Tunoğlu ve Bayhan; lev. 1, şek. 1-3. 1999 Heterocypris salina (Brady), Şafak ve ark; lev. 5, şek. 4-5. 2000 Heterocypris salina (Brady), Meriç ve ark; lev. 1, şek. 1-5. 2001 Heterocypris salina (Brady), Kılıç; lev. 1, şek. 3. 2006 Heterocypris salina (Brady), Nazik ve ark; lev. 1, şek. 14. 29
5. SONUÇLAR 5. SONUÇLAR İnceleme alanında ölçülen stratigrafik kesitlere göre; Küseyin ölçülü kesitinin alt düzeylerinde kumlu silttiaşı, marn arabantlı kumtaşı, jipsli kireçtaşı, jipsli kil, 20-40 metreler arasında yer yer kömür seviyeleri, üst düzeylerinde ise çoğunlukla kumtaşı ve kireçtaşı gözlemlenmiştir. Parçikan formasyonu ölçülü stratigrafik kesitinin alt düzeylerini kiltaşı, çapraz tabakalı kumtaşı, 30-50 metre arasında kömürlü sevüyeler, üst düzeyleri ise silttaşıkiltaşı ardalanması, ince tabakalı kumtaşı ve tabaka kalınlığı 10-15 cm arasında olan kireçtaşı tabakaları oluşturmuştur. Derlenen 150 örnek üzerinde yapılan araştırma sonucunda 4 cins ve 9 tür tanımlanmıştır. Tanımlanan cinslerden Cyprideis ekofenotipik özellikte olup örneklerimizde kavkısı düz ve tüberküllü olanları gözlenmiştir. Tüberküllü olanlar düşük tuzlulukta gelişmekte olup Ilyocpris ve Candona cinsleri ile birlikte bulunmaktadır. Bazı seviyelerde kavkısı düz Cyprideis türlerinin bir arada olduğu gözlenmiştir. Bu seviyelerin acı su fasiyesinde geliştiği düşünülmektedir. Cyprideis torosa (Jones),, Ilyocypris bradyi (Sars), Ilyocypris gibba (Ramdohr), Heterocypris salina (Brady), Candona angulata, Candona neglecta türleri tüm Tetis ve Paratetis provensinde yaygındır. Ancak Cyprideis pannonica Paratetis provensine aittir. Bu Neojen birimleri, belirlenen fosil topluluğuna göre Geç Miyosen olarak yaşlandırılmıştır. 30
KAYNAKLAR AGALAROVA, D. A., 1956, Microfauna from Productive Beds in Azerbaijan and Red Depozits in Turkmenistan, Turkmen SSR., Ylymlar Akademiiasy, Geol. Inst., 190 s., Ashgabat. ATAY, G., 2000. Çanakkale Köprüsü Kilitbahir Sondaj Örneklerinin Ostrakod Faunası. Hacettepe Ünv. Yüksek Lisans Tezi. ATAY, G., ve TUNOĞLU,C., 2002. Kilitbahir sondaj örneklerinin (Eceabat/Çanakkale) Ostrakod faunası ve biyoprovensi. Yerbilimleri. 26, 119-144..,2004. Çanakkale Formasyonu nun ostrakod faunasına bağlı kronostratigrafisi ve eskiortam yorumu (Kilitbahir/Eceabat/Çanakkale). Türkiye Jeoloji Bülteni. 47, 2, 5-24. BASSİOUNİ, M.A., 1979, Brackische und marine Ostracod (Cytherinae, Hemicytherinae, Trachyleberidinae) aus dem Oligozan und Neogen der Türkei. Geol. Jb. Reihe B, Heft 31, Hannover, 200p. BHATIA, S. B., 1968, Pleistocene Osracodesfrom the Upper Carrewas of Khasmir, micropaleontology, 14, 4/465-483, New York. CARBONNEL,G.,1969. Les Ostracods du Miocène rhodanien: Systématique biostratigraphie écologique, paléobiologie.thèse et Docum. Lab. Géol. Fac. Sci. 32, 1-2, 469 pp. CARBONNEL, G., JİRİCEK, R., 1977. Super zones et datums a Ostracods dans le Neogene de la Tethys (Bassin du Rhone et de la Paratethys. Newsl. Stratigr. 6, 1, 23-29. CARBONNEL, G., 1978. L espece Cyprideis pannonica MEHES, 1908 (Ostracoda) dans la Tethys au Messinien (Miocene). Docum. Lab. Géol. Fac. Sci. 72, 79-97. DECIMA, A., 1962. Ostracodi del gen. Cyprideis Jones del Neogene e del Quaternario Italiani. Paleontogr. Ital., Pise, 57, 81-133. DE DECKKER 1981. Taxonomic Notes on Some Australian Ostracods with Description of New Species, Zooligica Scripta, Vol, 10, 1, 37, DEVOTO, G., 1965, Lacustrine pleistosene in the lower Liri Valley (SW Latium). Geologica Romana, 4, s:291-368,roma. 31
FERNANDEZ, M., FRYDAS, D., GUERNET, C., ve MATHİEU, R., 1994, Foraminiferes et Osracodes Du Pliopleistosene de la region de patras (Grece). Int. Strating. Et Paleogeogr., Revista Espanola De Micropaleontologia, vol: XXVI, p: 89-108. FREELS, D., 1980, Limnische Ostracoden aus Jungtertiar und Quarterder Turkei. Geol. Jahr, Reihe B, Heft 39, Hannover, s.1-172. GRAMMANN, F., 1969, Das Neogen im Strimon Becken(Griechisch- Ostmazedonien), teil II. Geol Jb: 87, p: 485-528. Hannover. GUERNET, C., SAUVAGE, J., ve SOULIE MARSCHE, I., 1977, Le Levantin De Joanına (Epire, Grece): Observations stratigraphiques et palenontologıques. Geobios, no:10, fasc:2, p:297-309, Lyon. GUERNET, C., LEMEİLLE, F., SOREL, D., BOURDİLLON, C., BERGE, C., MANAKOU, M., 2004. Les Ostracodes et le Quaternaire d Aigion (golfe de Corinthe, Grece) Ostracodes ve Quaternary from Aigion (gulf of Corinth, Greece), Elsevier Dergisi, 74-93. GÖKÇEN,N.,1979. Denizli-Muğla çevresi Neojen istifinin ostrakod biyostratigrafisi ve paleontolojisi, Doçentlik Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara JIRICEK, R., RIHA, J., 1990. Correlation of ostracod zones in the Paratethys and Tethys. Saito Ho- On kai special publication, 3, Proceedings in Shallow Tethys, 435-457. JIRICEK, R., 1983. Redefination of the Oligocene and Neogene ostracod zonation of the Paratethys. Knthovniaka Zemniho plynu a nafty, 4, 195-236. KILIÇ, 2001. Recent Ostracoda (Crustacea) Fauna of The Black Sea Coasts of Turkey, TÜBİTAK, 375-388. KHEIL, J., 1963, Die Osracoden der Mydlovary Schichtenfolge im Südböhmischen Trebon-Becken-Sborn. Geol. Ved., Paleont. Rada,4,p:7-44, praha. KLENYI, T.I., ve WHITTAKER, J.E., 1974, On Cyprideis torosa(jones), Stereo Atlas of Ostracod Shells,2, s:21-32, Leicester. KOLLMANN, K., 1958. Cytherideinae und Schulerideinae, Mittelungen de Geologischen Gesellsch aft., Wien, 140-174. 32
KRSTIC, N., 1968. Ostracods des couches Congeriennes: 1. Cyprideis I. Bulletin du Museum d Histoire Naturelle, Belgrade, A, 23, 107-151.., 1971. Ostracod biofacies in the Pannone, Paleoecologie Ostracods, Bulletin Centre Research, Pau- SNPA, Belgrade, 391-397. KÜRÜM, S., 1994. Elazığ kuzeybatısındaki genç volkanitlerin petrolojik özellikleri, Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 106. KÜRÜM, S., BİNGÖL, A.F., 1996. Elazığ yakın kuzeybatısındaki volkanitlerin petrolojik özellikleri. Fırat Üniversitesi, Fen ve Mühendislik Dergisi, 8, 2, 83-98. MEHES, G., 1908. Beitrage zur Kenntnis der Pliozanen Ostracodn Ungarns, II. Die Darwinulidaeen und Cytheridaeen der unterpannonischen stufe, Földani Közlöny, Stutgart, 38, 635. MERİÇ, E., KEREY, E., TUNOĞLU, C., AVŞAR, N., ÖNAL, Ç., 2000. Yeşilçay Yöresi Geç Kuvaterner İstifinin Mikrofaunası ve Sedimantolojisi, Türkiye Jeoloji Bülteni, 43,2, 83-98. MORKHOVEN, F.P.C.M. VAN., 1963, Post Paleozoic Ostracoda, vol.ii, Elsevier edit.,1, s.478. MULLER, G. W., 1900, Deutsclands Sübrwasser Osracoden, Zoologica,12,30s., Stuttgart. NAZİK, A., 1988, Ulukışla Tersiyer istifinin Stratigrafik ve Mikropaleontolojik İncelenmesi, Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana. NAZİK, A., ve GÖKÇEN N., 1989, Ulukışla tersiyer istifinin Foraminifer ve Ostrakod Faunasına göre stratigrafik yorumu, T.J. Bült., 32, sayı:1-2, s:89-99..,1995, (Ed. By riha), Ostarkods of the uppermost Tertiary sequence of the North Adana Basin and Misis areai Ostracoda and Biostratigrapy, s: 251-259, Rotterdam. NAZİK, A., AVŞAR, N., MERİÇ, E., 1999a, Vertical Distrubition of Holosen Ostracoda at Anadolu Hisarı, Science and Tecnology Bulletin on Earth Science, s.115-127,adana. NAZİK, A., ŞAFAK, Ü., ŞENOL, M., 1992.Micropaleontological investigation of the Pliocene sequence of the Tufanbeyli (Adana) area. Geosound, Special IsAdana, 56-72. 33
NAZİK, A., TÜRKMEN, İ., KOÇ, C., AKSOY, E., AVŞAR, N., YAYIK, H., 2006. Fresh and brackish water ostracods from Neogene deposits of Arguvan/Malatya (EasternAnatolia), Malatya, 1-12. ÖNAL, M., 1995a. Malatya graben havzası kuzeyinin stratigrafisi, kömür potansiyeli ve neotektoniği. Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Jeoloji Seksiyonu, Isparta, 159-175.., 1995b. Miocene stratigraphy and lignite potential of the northern part of the Malatya graben, Eastern Anatolia-Turkey.International Earth Sciences Colloqium on the Aegean Region Proceedings, İzmir, 607-621. ROBINSON, 1990. The Ostracod Fauna of the Milde Pleistocene Interglacial Deposits at Little Oakley. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences, Vol. 328, No. 1248. SÖNMEZ, M., 2004. Arapgir (Malatya) güneybatısındaki alanın stratigrafik ve tektonik özellikleri. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, 93 s. STANCHEVA, M., 1965, Osracoda from the Neojen in the North Western Bulgaria., II. Sarmatian Osracoda, Trav. Geol Bulgaria, Ser. Paleont., 5, 5-74, Sofia. ŞAFAK, Ü., 1992, Yayladağ-Altınözü ve civarı Tersiyer istifinin stratigrafik ve mikropaleontolojik incelenmesi, Ç.Ü. Rektörlüğü Araş.Projesi, MMF 90/5, Adana.., 1997. Bakırköy Havzası (İstanbul) Tersiyer çökellerinin Ostrakod Faunası. Yerbilimleri/Geosound, 30, 255-285. ŞAFAK, Ü., AVŞAR, N., MERİÇ, E., 1999. Batı Bakırköy (İstanbul) Tersiyer Çökellerinin Ostrakod ve Foraminifer Topluluğu, MTA, 121, 17-31. ŞAFAK, Ü., 1999, Recent Osracoda assemblages of the Gökçeada- Bozcaadaçanakkale Region, Yerbilimleri, s.149-172, Ankara. ŞAROĞLU, F., GÜNER, Y., 1981. Doğu Anadolu nun jeomorfolojik gelişimine etki eden ögeler: Jeomorfoloji, tektonik, volkanizma ilişkileri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 24, 39-50. ŞAROĞLU, F., YILMAZ, Y., 1984. Doğu Anadolu nun neotektoniği ve ilgili magmatizması. İ. Ketin Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 149-162. 34
., 1986. Doğu Anadolu da tektonik dönemdeki jeolojik evrim ve havza modelleri. MTA Dergisi, 107. 73-94. TANAR, Ü., 1989, Mut Havzası Tersiyer istifinin stratigrafik ve Mikropaleontolojik İncelenmesi. Ç.Ü. Doktora Tezi, 199s. Adana. TUNOĞLU, C., ÇELİK, M., 1995. The Ostracoda association and environmental characteristics of Lower Miocene sequence of Ilgın (Konya) District, Central Anatolia, Turkey. In: Riha, J. (ed).): Ostracoda and Biostratigraphy. Proceedings of the 12th International Symposium on Ostracoda. 229-235. TUNOĞLU, C., ÜNAL, A., 2001. Ostracoda biostratigraphy and Chronostratigraphy of Pannonian-Pontian Sequence of Gelibolu Peninsula, NW Turkey. Türkiye Jeoloji Bülteni, 44,1,2001. TÜRKMEN, İ., AKSOY, E., 1998. Arapgir (Malatya), Çemişgezek (Tunceli) Elazığ dolayındaki Neojen Birimlerinin stratigrafik- sedimentolojik incelenmesi ve bölgesel korelasyonu. TPJD Bülteni, 10, 1, 15-33. TUNOĞLU,C., VE BAYHAN, 1996. Burdur Havzası Pliyosen İstifinin Mikropaleontolojik (Ostrakod) İncelemesi ve Ortamsal Yorumu, MTA Dergisi, 118, 9-16. TÜRKMEN,İ., AKSOY,E.,KÜRÜM, S., AKGÜL, B., İNCEÖZ, M., 1998. Arguvan Arapgir (Malatya) alanında Alt Miyosen volkanizması ve bölgesel stratigrafi içindeki yeri. Geodound/Yerbilimleri, 32, 103-115. TÜRKMEN, İ., KOÇ, C., AKSOY, E., AVŞAR, N., DİNÇER F., 2004. Arguvan (Malatya) güneyinde yüzeylenen Neojen birimlerinin stratigrafisi ve çökelme ortamları. Geodound/Yerbilimleri, 44-45, 57-73.., 2006. Arguvan (Malatya) güneyinde yüzeylenen Neojen birimlerinin stratigrafisi ve çökelme ortamları. 59. Türkiye Kurultayı Bildiri Özleri, 208-209. ÜNAL, A., TUNOĞLU, C., 1996.The upper Miocene Ostracoda fauna of Gelibolu Peninsula (NW Turkey). 3rd European Ostracodologists Meeting, Abstracts, p.23, Bierville, Paris. ÜNAL, A., 1996. Gelibolu Yarımadası Neojen İstifinin Ostrakod Biyostratigrafisi. Hacettepe Ünv. Yüksek Lisans Tezi. 35
VAN HARTEN, D., 2000. Variable noding in Cyprideis torosa (Ostracoda, Crustacea): an overview, experimental results and a model from Catastrophe Theory. Hydrobiologia, 419, 131-139. VAN MORKHOVEN, F.P.C.M., 1963, Post Palaeozoic Ostracoda. Elsever Amsterdam, (2), 478 pp. WITT, W., 2003. Freshwater ostracods from Neogene deposits of Develiköy (Manisa, Turkey). Zitteliana, A43, 93-108. ZALANYI, B., 1959. Tihanyi felsö panon Ostrakodak (Ober Pannonische Ostracodn aus Tihany) Hungary. Annual Institute Geologie Publication Hungarici, 48, 195-216. 36
ÖZGEÇMİŞ 1978 yılı Konya doğumluyum. İlk öğrenimimi Konya da, orta ve lise öğrenimimi Mersin (Erdemli) de tamamladım. Çukurova Üniversitesi Mühendislik - Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü nden 2002 yılında Jeoloji Mühendisi olarak mezun oldum. 2003 yılı Ekim ayında Fen Bilimleri Enstitüsü ne bağlı olarak Jeoloji Mühendisliği Paleontoloji Anabilim Dalı nda Yüksek Lisans eğitimine başladım.17.08.2004-19.10.2006 tarihleri arasında TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Mersin İl Temsilciliği nde çalıştım. Halen Gökçay Jeofizik Ltd. Şti. de Jeoloji Mühendisi olarak çalışmaktayım. 37
Levha.1 38