Girişimsel radyolojide temel pediyatrik perkütan ürolojik işlemler

Benzer belgeler
Üriner Sistem Drenajları

PNL de Komplikasyonların Standardizasyonu ve Önlemler

Kasık Komplikasyonları ve Yönetimi. Doç.Dr.Gültekin F. Hobikoğlu Medicana Bahçelievler

Dr.Süleyman Sami ÇAKIR Okmeydanı Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği

Renal Biyopsi İşlemine Bağlı Ağrının Değerlendirilmesi

ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.

CERRAHİ Üreteropelvik Bileşke Darlığı (UPD) Abdurrahman Önen FEBPS, FAAP-U, FEAPU

Kombine ultrasonografi ve floroskopi kullanılarak gerçekleştirilen perkütan nefrostominin etkinliği: 87 olgunun retrospektif analizi

PEDİATRİK URETEROSKOPİK GİRİŞİMLERDE ZOR OLGULAR

İnvaziv Girişimler. Sunum Planı. SANTRAL VENÖZ KATETER Endikasyonlar. SANTRAL VENÖZ KATETER İşlem öncesinde

Çocuklarda Yapılan Böbrek Nakillerinde Erken Dönem Sorunlar. Dr Kenan Çalışkan Başkent Üniversitesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı,

Prof Dr Barış Akin Böbrek Nakli Programı Başkanı İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Hastanesi

ÜRĠNER SĠSTEMĠN OBSTRUKTĠF LEZYONLARININ POSTNATAL ĠZLEMĠ. Dr.Aytül Noyan

Böbrek kistleri olan hastaya yaklaşım

TEKNİK ŞARTNAME PERKÜTAN NEFROSTOMİ SETİ KOLİBRİ

KARACİĞER KİST HİDATİĞİNİN PERKÜTAN TEDAVİSİNDE SEKDİNGER VE TROKAR TEKNİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI. Dr. Mustafa Özdemir

Türk Pediatrik Hematoloji Derneği (TPHD) Hemofilide Cerrahi Çalıştayı Uzlaşı Raporu

Pediatrik PNL ve üreteroskopideki son yenilikler. Dr. Ali Güneş İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji A.D.

Dr. Kadriye Orta Kılıçkesmez İ.Ü.Kardiyoloji Enstitüsü S.B.Ü.Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Santral Kateter Uygulaması

1. gün ( ) Girişimsel radyolojide hasta/klinik yönetimi kursu 08:30 09:25 GR'de poliklinik uygulamaları Oturum başkanı 08:30 08:40 GR'de

10:10-10:20 Trombosit disfonksiyonu: Kanamalı hastaya GR yaklaşımı İsmail Oran 10:25-10:35 Oturum sonu genel tartışma

Girişimsel radyolojide hasta/klinik yönetimi kursu

Vaka Takdimleri. Prof.Dr. Kemal SARICA. Yeditepe Üniveristesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı

HASTANESİ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ PERKUTAN KORONER GİRİŞİMLER (KORONER BALON VE STENT TEDAVİSİ) İÇİN HASTANIN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

ÜRİNOMUN PERKÜTAN NEFROSTOMİ VE DOUBLE J KATETER DRENAJI İLE TEDAVİSİ: BİR OLGU SUNUMU * Cabir ALAN, Burçin TUNÇ, Oktay DEMİRKESEN

Tıkanma Sarılığı. Yrd. Doç. Dr. Zülfü Arıkanoğlu

Prof. Dr. Ali Atan Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı

II. YIL ASİSTANLARININ SORUMLU OLDUĞU KONULAR:

AKCİĞER APSESİNDE CERRAHİ TEDAVİ

DOĞUMSAL BÖBREK ANOMALİLERİ İNT. DR. SİNEM İLHAN

ÖZGEÇMİŞ DOĞUM TARİHİ : 26/01/1986. ADRES : Silivrikapı Mah.Fatih Sitesi A:12 D:4. Fatih/İSTANBUL TELEFON : : drfatihelbir@gmail.

Dr. Mustafa TAŞAR (* )

Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri. Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

ÜRİNER SİSTEMİN KONJENİTAL ANOMALİLERİ VE ÜRINER SİSTEM TAŞLARI. Dr.Ercan KOCAKOÇ Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul

Obstrüktif Üropatide Ultrasonografi Kılavuzluğunda Perkütan Nefrostomi

A. KARDİYOLOJİK İŞLEMLER 1. KORONER ANJİYOGRAFİ

PERKÜTAN NEFROLİTOTOMİDE EĞİTİM MODELLERİ. Dr.Emre Tüzel Afyon Kocatepe Üniversitesi Üroloji AD

Karotis ve Serebrovasküler Girişimlerde Komplikasyonlar ve Önlenmesi. Doç Dr Mehmet Ergelen

ÜST ÜRİNER SİSTEM KANSERLERİNDE GÖRÜNTÜLEMENİN ÖNEMİ

Toraks Travmalarında Hasar Kontrol Cerrahisi Teknikleri

Birinci Basamakta Ürolojik Aciller. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Ana Bilim Dalı

Hemodiyaliz Vasküler Erişim Yolunda Girişimsel Radyoloji. Dr. Halil BOZKAYA Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD

Çok Kesitli Bilgisayarlı Tomografik Koroner Anjiyografi Sonrası Uzun Dönem Kalıcı Böbrek Hasarı Sıklığı ve Sağkalım ile İlişkisi

Komplikasyonlu bir KTO vakası. Dr. Tamer Kırat Muğla Yücelen Hastanesi

AORT ANEVRİZMASI YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015

KARACİĞER SİROZLU HASTALARDA ERCP : KOMPLİKASYONLARDAN KAÇINMA. Dr Erkan Parlak TYİH, Gastroenteroloji Kliniği, Ankara

KÜNT ve DELİCİ/KESİCİ KARIN TRAVMALARI

Dr. Mustafa Hasbahçeci

BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ EŞLİĞİNDE PERKÜTAN NEFROSTOMİ COMPUTED TOMOGRAPHY GUIDED PERCUTANEOUS NEPHROSTOMY

Plan. Penetran Böğür ve Kalça Yaralanmaları. Giriş. Tanım. Klinik. Giriş. Klinik Laboratuvar Görüntüleme Tedavi

Dr. Gökhan Özyiğit Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı

Santral Venöz Kateter. Hem. Güliz Karataş Hacettepe Ped KİT Ünitesi

İntraosseöz Girişim. Doç. Dr. Neslihan Yücel İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı

İdrar Yolu Enfeksiyonu Tanı. Dr. Z. Birsin Özçakar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji B.D.

Atrial Fibrillasyon Ablasyonu Sonrası Hasta İzlemi

Girişimsel Aritmi Komplikasyonlar ve Tedavisi. Doç.Dr.Enis Oğuz Anadolu Sağlık Merkezi - Gebze

Çocuk Cerrahisi Kliniğinde Ultrasonografinin Yeri ve Önemi IMPORTANCE AND ROLE OF ULTRASONOGRAPHY IN PEDIATRIC SURGERY CLINIC

Hasar Kontrol Cerrahisi yılında Rotonda ve Schwab hasar kontrol kavramını 3 aşamalı bir yaklaşım olarak tanımlamışlardır.

BÖBREK NAKLİNDE CERRAHİ TEKNİK VE ERKEN CERRAHİ KOMPLİKASYONLAR. Dr.Burak Koçak. Memorial Şişli Hastanesi, Üroloji ve Organ Nakli Bölümleri

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI

Radyoloji Kursu. Voyage Otel, Belek - Antalya

T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ RADYOLOJİ ANABİLİM DALI

SÜRRENAL HASTALIKLARDA CERRAHİ YAKLAŞIM

PERKÜTAN ENDOPİYELOTOMİ DENEYİMİMİZ OUR EXPERIENCE IN PERCUTANEOUS ENDOPYELOTOMY

PROF.DR. KADİR BAYKAL GATA HAYDARPAŞA EĞİTİM HASTANESİ ÜROLOJİ KLİNİĞİ

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

ENDOÜROLOJ ROLOJİ. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Üroloji AD

Mesane Kanseri Olgu Tartışmaları Dr. Sümer Baltacı

TRANSRADİAL KORONER GİRİŞİM. Dr.Suat Altınmakas

Karın yaralanmaları ister penetran ister künt mekanizmaya bağlı olsun ciddi morbidite ve mortalite ile seyrederler.

PROSTAT AMELİYATI SIRASI BAKIM. Prof. Dr. NEVİN KANAN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FLORENCE NIGHTINGALE HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU

Doç. Dr. Neşe Çam. Siyami Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Merkezi

KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI. Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD

Akut Mezenter İskemi. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK

KALICI ÜRETRAL KATATER UYGULAMA (takılması-çıkarılması) PROTOKOLÜ REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

ÜROGENİTAL TRAVMALAR. Yard.Doç.Dr Haluk Söylemez

KTO'da antiplatelet seçimi nasıl olmalı? DAPT süresi daha mı uzun olmalı? Prof.Dr.Oğuz Yavuzgil Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Abd, İzmir

TOTOMİ Eğitimi & PNL Komplikasyonları ve Önlemleri

KAPAK HASTALIKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

LAPAROSKOPİK SURRENALEKTOMİ DENEYİMLERİMİZ

Böbrek Naklinde Bazal İmmunsupresyonda Kullanılan Ajanlar

PROSTAT ANATOMİSİ PROSTAT FİZYOLOJİSİ AMELİYAT TÜRLERİ

II. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ

VEZİKOÜRETERAL REFLÜ KİME ÜRODİNAMİ YAPIYORUM? Dr.A.Rüknettin ASLAN Haydarpaşa Numune EAH 1.Üroloji Kliniği

UÜ-SK RADYOLOJİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI

ACİL TIP ANABİLİM DALI NA HASTA KABUL KRİTERLERİ

Tanı: Metastatik hastalık için patognomonik bir radyolojik. Tek veya muitipl nodüller iyi sınırlı veya difüz. Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak

İNTRAVENÖZ (IV) ENJEKSİYON

1-Radyolojide Fizik Prensipler Amaç:Radyolojide kullanılan görüntüleme sistemlerinin fiziksel çalışma prensiplerinin öğretilmesi amaçlanmıştır.

YOĞUN BAKIMDA GİRİŞİMSEL İŞLEMLER

OPU Komplikasyonlarına Yaklaşım. Doç. Dr. Gamze Sinem Çağlar Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hast. ve Doğum AD.

NEFROSTOMİ BAKIMI. - Mikroorganizmaların çevreye temasını önler.

Transkateter ASD Kapatılması Komplikasyonlara Yaklaşım. Prof. Dr. Alpay Çeliker Acıbadem Maslak Hastanesi

HASTANESİ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ AORT BALON VALVÜLOPLASTİ (AORT KAPAĞINI BALON İLE GENİŞLETME) İÇİN HASTANIN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

HAMDİ ÖZŞAHİN,GÜRKAN YETKİN,BÜLENT ÇİTGEZ,AYHAN ÖZ, MEHMET MİHMANLI, MEHMET ULUDAĞ

Cerrahi ne zaman gerekli. Mini-slingler Periuretral enjeksiyonlar. Mini-slingler. Mid-slingler. MiniArc MUS yerleştirme. MiniArc MUS yerleştirme

Adalet Elçin Yıldız, Sinan Genç, Berna Uçan, Suat Fitoz. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Radyolojisi Bilim Dalı, Ankara

Periton Kateteri Yerleştirme Yöntemleri. Dr. İzzet Hakkı Arıkan Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

Transkript:

doi:10.5222/jtaps.2016.301 Girişimsel radyolojide temel pediyatrik perkütan ürolojik işlemler Ömer Fatih Nas, Cüneyt Erdoğan Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Bursa Öz Pediatrik ürolojik perkütan girişimler, yetişkinlerde uygulanan benzer işlemlerden uyarlanmıştır fakat pediatrik uygulamalar yetişkin pratiğine göre bazı farklılıklar göstermektedir. Girişimsel radyolojik uygulamalar bu işlemlerin yüksek teknik başarı ve düşük risk ile gerçekleştirilebilmesine olanak sağlayabilir. Uygun teknik, ekipman ve cihazlarla uygulandığında güvenli ve etkili sonuçlar elde edilebilir. Anahtar kelimeler: pediatrik ürolojik perkütan girişimler, radyolojik uygulamalar, uygun teknik Abstract Pediatric percutaneous urologic procedures in interventional radiology Pediatric urologic percutaneous interventions have been adopted from similar procedures applied in adults, but demonstrate some differences from adult equivalents. These procedures can be performed with high technical success and low risk rates with the help of interventional radiologic applications. Safe and effective results can be accomplished by using appropriate techniques, equipments and devices. Keywords: pediatric urologic percutaneous interventions, radiologic applications, appropriate technique Giriş Pediatrik ürolojik perkütan girişimsel uygulamalar 1980 lerin başlarında başlamıştır (1). 1986 yılında yayınlanan ilk olgu serisi sonrasında uygulama alanları artmış, daha geniş olgu serileri ile güvenirliği ve etkinliği ortaya konulmuştur (2). Pediatrik ürolojik perkütan teknikler yetişkinlerde uygulanan benzer işlemlerden uyarlanmıştır (1) (Tablo 1). Ancak pediatrik popülasyona özgü görüntüleme, anatomi ve sedasyon farklılıkları, teknik başarıyı ve işlem risklerini etkilemektedir (3). Girişimsel radyololojik uygulamalar bu amaçla günümüzde güvenilir ve etkin olarak kullanılan yöntemlerdir (1). Bu makalede perkütan nefrostomi, antegrad üreteral stentleme, perkütan biyopsi ve aspirasyon gibi pediatrik dönemde en çok uygulanan temel ürolojik girişimlerdeki önemli noktalar gözden geçirilmiştir. Perkütan nefrostomi Alındığı tarih: 4.4.2016 Kabul tarihi: 2.5.2016 Yazışma adresi: Cüneyt Erdoğan, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Bursa e-mail: cerdogan@uludag.edu.tr Perkütan nefrostomi, tıkanıklık durumlarında (üreteropelvik veya üreterovezikal bileşke darlıkları, reflüler), diversiyon amaçlı (üriner kaçaklar), pelvikalisiyel sisteme ilaç uygulamaları (antifungal tedavi) gibi nedenlerle sıkça başvurulan bir girişimdir. Perkütan nefrolitotomi ve üreteral stentleme işlemlerinin öncesinde de gerekebilmektedir. Girişim, sedasyon ve lokal anestezi ile birçok olguda yapılabilir. Stabilizasyon yapılamayan olgularda genel anestezi gerekir (4). İşlem öncesi koagülasyon parametreleri normal ve trombosit sayısı en az 50-80 bin/µl olmalıdır. Antibiotik proflaksisi enfeksiyon şüphesi varsa kesinlikle yapılmalıdır (3). İşlemden 1 saat öncesinde intravenöz ampisilin (25 mg/kg) verilebilir (5). Tablo 1. Pediyatrik vasküler dışı perkütan ürolojik girişimler. -Böbrek biyopsisi (diffüz-fokal) -Kist aspirasyonu-skleroterapi -Drenaj (nefrostomi-ürinom) -Nefrolitotomi -Üreter dilatasyonu -Üreter stentleme -Üreter stentini çıkarma -Perkütan sistostomi Erişkinlere oranla ciltaltı doku ince ve perinefrik yağ dokusu azdır. Böbrek parankim ve kalisiyel doku çok daha esnektir. Bu esneklik nedeniyle iğnenin dokuya penetrasyonu güç olabilir. Kullanılan iğnelerin uçları keskin olmalıdır. Ultrason eşliğinde nefrostomi işlemi böbreğin daha kolay görülür ve ulaşılır olması nedeniyle çocuklarda daha kolaydır (3). İşlemin ultrason eşliğinde, skopi masasında yapılması işlem başarısını ve güvenliğini arttırır. Hastalar tek böbrek nefrosto- 301

mi için semiprone ve çift böbrek nefrostomi için prone pozisyonunda işlem masasına yatırılır. Steril şartlarda, girişim alanına merkezden çevreye doğru en az 3 kez antiseptik solusyonla cerrahi cilt temizliği uygulanılır. Pediatrik nefrostomide tek iğne veya çift iğne teknikleri kullanılabilir. Obstrüktif üropati sonucu ince parankimal ve geniş toplayıcı sistemi olan böbreklere tek iğne ile ultrason eşliğinde uygun kaliksten girmek olasıdır. Geniş toplayıcı sistemi olmayan böbreklere çift iğne tekniği uygulanabilir. Çift iğne tekniğinde ince 21 veya 22 gauge iğne ile geniş olmayan toplayıcı sisteme ultrason yardımı ile giriş yapılır. Renal pelvis hedeflenir, sonra skopi eşliğinde iğneyi yavaşça geri çekerken çok az miktarda kontrast verilir. Toplayıcı sistem opasifiye olunca, biraz genişletilir ve sonrasında skopi eşliğinde istenilen kalikse 18 gauge iğne ile hedeflenerek giriş yapılır (1,4). Çift iğne tekniğinde ilk seferde doğru kaliksten girilmiş ise bu iğne içinden 0.018 mikrotel gönderilir ve bu tel üzerinden 6F koaksiyel giriş seti ilerletilip işleme devam edilebilir (Resim 1). Dilate olmayan toplayıcı yapıya girmek için toplayıcı yapılar içinde Resim 1. Non-dilate böbrek pelvikalisyel sisteme çift iğne tekniği ile perkütan nefrostomi kateteri yerleştirilmesi. A. Renal pelvisin 21 gauge iğne ile opasifikasyonu. B. Skopi eşliğinde 18 gauge iğne ile opasifiye alt pol kaliksinden giriş. C-E. 18 gauge iğne içersinden 0.018 mikrotel gönderilmesi ve sonrasında 6F koaksiyel giriş setinin ilerletilmesi. F. İşlem sonrasında renal pelvisteki nefrostomi kateteri. 302

Ö.F. Nas ve C. Erdoğan, Girişimsel radyolojide temel pediyatrik perkütan ürolojik işlemler Resim 2. Transplante böbreğe yerleştirilmiş double J stentin hedeflenmesi ile perkütan nefrostomi kateteri yerleştirilmesi. A. 21 gauge iğne ile renal pelvisteki double J stentin hedeflenmesi. B. ve C. Renal pelvise giriş sonrasında mikrotelin gönderilmesi. D. Renal pelvisteki double J stentin komşuluğuna nefrostomi kateterin ilerletilmesi. taş veya daha önce yerleştiriliş double J stent varsa hedeflenebilir (Resim 2). Giriş iğnesi olarak genellikle içinde sivri trokarı bulunan künt uçlu iğneler kullanılır (Resim 3A). Kaliks hedeflenirken Brodel nin avasküler zonunu akılda bulundurulması ve toplayıcı sisteme posterior kalikslerden giriş yapılması arter yaralanmasını ve ürinom riskini düşürür. İdeal yaklaşım en az parankimi geçmek ve lomber kas planların lateralinden giriş yapabilmektedir. Genelde orta hattan 25 derecelik laterale açılanma ile giriş yapılır (Resim 3B). Ultrason varsa kullanılmalıdır. Kolonu geçme riski nedeniyle giriş sırasında kolona dikkat edilmelidir (6). Amaç yalnızca drenaj ise 12. kot seviyesinin altında kalınması ve alt pol kalikslerinden girilmesi torasik komplikasyonları azaltır. Toplayıcı sisteme girilince idrar gelişi kontrol edilir, aspire edilen idrardan gerekirse kültür alınıp, alınan miktar kadar kontrast madde ile toplayıcı sistem görüntülenir. Giriş çok santral veya infundibular ise, skopi kılavuzluğunda uygun kalikse ikinci uygun 303

Resim 3. A. Giriş iğnesi sivri trokarı bulunan künt uçlu iğne. B. Lomber kas planların lateralinden, orta hattan yaklaşık 25 derecelik laterale açılanma ile giriş. bir girişim yapılabilir. Dilatasyon olmayan olgularda diğer bir çözüm, giriş öncesinde intravenöz kontrast madde ve furosemid sonrasında skopi ile toplayıcı sisteme girilmesidir. Doğru kaliksten giriş yapıldıktan sonra ikinci aşama ucu j tipte yumuşak, 0.035 ya da 0.038 kalınlıkta, gövdesi sert klavuz tel yerleştirilir. Bu tel üzerinden kademeli olarak giriş traktı kateter çapına uygun çapta dilatatörler ile dilate edilir. Son aşamada toplayıcı sisteme tel üzerinden neonatal ve infantil dönemde 5-6F kateterler, daha büyüklere 8-10F kateterler yerleştirilebilir. Kateter cilde sütür ile sabitlenir. Kateter ucuna idrar torbası eklenir. Sonrasında kateterden gelen idrar miktarı ile idrarın rengi düzenli takip edilmelidir. İdrar miktarındaki azalmada kateterin pozisyonu kontrol edilmelidir. Uzun süreli kateterizasyonlarda 2-3 ayda bir periyodik olarak kateter değiştirilmelidir. İşlemin major komplikasyonları kanama, sepsis, renal pelvis yaralanmaları % 0-4 arasındadır. Sepsis, en ciddi sistemik komplikasyon olmasına rağmen, çocuklarda nadirdir (1,3,7). Diğer komplikasyonlar peritonitis, toplayıcı sistem perforasyonu, perirenal hematom, üriner trakt enfeksiyonu ve kateter çıkmasıdır (1,8). Kateter yerleştirilmesi sonrası sıklıkla mikroskopik hematüri görülebilir fakat genellikle 2-3 saat içersinde hematüri geçebilir (8,9). Kan tranfüzyonu gerektiren kanama insidansı yaklaşık %2 dir. Venöz kanama genellikle kendini sınırlayabilir. Trakt tamponadı ya da bir üst çap nefrostomi kateteri kullanılarak kontrol edilebilir. Arterial kanama arteriovenöz fistül ya da arteriokalisiyel fistül veya psödoanevrizmaya bağlı gelişebilir. Bu durumlarda sıklıkla anjiografi yapılmalı ve kanama alanı endovasküler yolla embolize edilmelidir (3). Üreteral stentin antegrad yolla yerleştirilmesi İnternal üreteral stent perkütan nefrostomiye alternatif önemli bir prosedürdür. Ürologlar üreteral stentleri çoğunlukla retrograd yolla yerleştirebilir. Fakat bu yolla yerleştirilemeyen stentler antegrad yaklaşımla girişimsel radyoloji tarafından gerçekleştirebilir. Antegrad üreteral stent yerleştirilmesi için endikasyonlar; başarısız pyeloplasti, postoperatif üreteral darlık/tıkanma, üreter yaralanma, üreter fistül ve tümör basısıdır (1). Perkütan yolla stentin yerleştirilmesinde hazırlık ve giriş aşaması perkütan nefrostomi işlemiyle aynıdır. Hastada nefrostomi kateteri yoksa yeni bir girişim yapılmalıdır. Üst ve orta pol kaliks girişleri pelvisten üretere ulaşımı kolaylığı ve üreterdeki manipülasyon yönetimi açısından tercih edilmelidir. Alt pol kaliks aksesi antegrad üreter girişimleri engellememesine rağmen, pelvisten üretere dönüş açısının keskin olmasıyla üreterdeki manipülasyon yönetimi zor olabilir (10). Bu durumda ikinci bir ponksiyonla üst veya orta kaliksten yeni bir giriş yapılabilir. Toplayıcı sisteme giriş sonrasında kontrast madde ile renal pelvisten mesaneye tüm toplayıcı sistem opasifiye edilir. Üreter darlığın veya yaralanmanın seviyesi belirlenir. Kullanılacak üreter stentinin kalınlığına göre renal pelvise 6-7F vasküler kılıf (introducer) yerleştirilir. Kılıf içinden 4F tanısal hidrofilik 304

Ö.F. Nas ve C. Erdoğan, Girişimsel radyolojide temel pediyatrik perkütan ürolojik işlemler Resim 4. Double J üreteral stentin üreterovezikal bölgede taş inflamasyonunun oluşturduğu darlık geçilerek perkütan antegrad yolla yerleştirilmesi. A. Antegrad pyelogramda, prone pozisyonda sol renal pelvis ve üreterin opasifikasyonu. B ve C. Klavuz tel üzerinden distal üreter darlık düzeyine balonun ilerletilmesi ve sonrasında balon dilatasyonu. D ve E. Double J plastik stentin güvenlik ipi yardımıyla stentin her iki ucunda uygun pozisyon sağlandıktan sonra renal pelvis ve mesane arasına yerleştirilmesi. damar kateteri ile birlikte 0.035 hidrofilik kılavuz tel yardımıyla darlık varsa geçilerek mesaneye ulaşılır. Ciddi darlıklarda vasküler sistemde kullanılan total oklüzyon kateterlerinden yaralanılmaktadır. Darlık bölgesine seri balon dilatasyonları (3-5 mm çaplı) uygulanabilir. Yeterli dilatasyon sonrasında hidrofilik kılavuz tel daha sert bir kılavuz tel ile değiştirilir. İki ucu pigtail şekilli double J plastik stent sert kılavuz tel üzerinden skopi eşliğinde opak markırlı iticisi ile böbrek pelvisinden mesaneye ilerletilir. Stent ucuna bağlı güvenlik ipi yardımıyla stentin her iki ucunda uygun pozisyon sağlandıktan sonra güvenlik ipi kesilerek, çıkartılır (Resim 4 ve 5). Pıhtı ya da kanama tespit edilen hastalarda erken dönemde stentin tıkana- 305

Resim 5. Transplante böbrekte anastamoz darlığı geçilerek Double J üreteral stentin perkütan antegrad yolla yerleştirilmesi. A. Antegrad pyelogramda: Supin pozisyonda sağ renal pelvisin ve incelmiş üreterin opasifikasyonu. B. Renal pelvisteki 7F vasküler kılıf içersinden pelvis ve mesane arasına kılavuz tel yerleştirilmesi. C. Double J plastik stentin transplante böbrekte uygun pozisyonda yerleştirilmesi. bilme olasılığına karşın, vasküler kılıf çekilmeden bu trakttan nefrostomi kateteri yerleştirilebilir. Pediatrik popülasyonda farklı uzunlukta silikon double J plastik stentler kullanılmaktadır. Metalik stentler ise genellikle sık tıkanmaları nedeniyle ilk etapta tercih edilmemektedir (4). Stent malfonksiyonunun sık nedenlerinden biri idrar kristallerinin birikimine bağlı stentin iç ya da dış yüzeyinde taşlaşma olmasıdır (10). Üreter stenti 4-8 haftada bir değiştirilmelidir. Stentin değiştirilme sıklığı stentin taşlaşma derecesine bağlıdır. Stent taşlaşması önemli bir sorundur. Stentin 4-6 haftada bir kısa sürede değiştirilmesi bu sorunu çözebilir (1). Stente bağlı komplikasyonlar ise; hematüri, üretero-arterial fistüle bağlı masif hematüri, üriner enfeksiyon ve pyüri, stent malpozisyonu ve üreter perforasyonudur (10). Perkütan böbrek biyopsisi Renal parankimal hastalığı olan çocuklarda renal biyopsi tanı koymak, hastalığın ilerlemesini ve medikal tedaviye yanıtı izlemek amaçlı yapılır. Posttransplant medikal tedavinin rejeksiyon değerlendirilmesinde biyopsi önemlidir. İşlem öncesi koagülasyon parametrelerinin optimizasyonu sağlanmalıdır. Antibiotik proflaksisi gerekmez. Sedasyon ve lokal anestezi biyopsiyi yapmak için genellikle yeterlidir fakat küçük çocuklarda bazen genel anestezi gerekebilir. Biyopsi sırasında böbreğe en uygun yaklaşım prone veya semiprone pozisyondur. Yastık ile alttan destekleme iliyak kemik ile 12. kot arasını açararak girişim alanını genişletir (1). Böbrek biyopsisinde 18G veya 16G tru-cut yarı otomatik cihazlar en çok tercih edilen iğne tipleridir. Biyopsi böbrek alt polü düzeyinden posterior veya lateral yaklaşımla ultrason ile yapılır. Biyopsi iğnesinin ucu renal kapsülü dik açı ile geçmelidir, bu yaklaşım kapsül hasarını azaltır. Sonra iğne ucu renal korteks boyunca açılandırılmalıdır. Bu açılandırma ile merkezi renal vasküler yapıların hasarlanması önlenebilir ve glomerülden zengin parça sağlanabilir (1). Biyopsi sonrasında ilk 48 saatte en sık hematüri görülebilir. Major komplikasyonlar %1,5-%3,4 oranında, kan tranfüzyonu gerektiren kanamalardır (3). Minor komplikasyonlar %14 oranında, gros hematüri ve subkapsüler hematomdur (1). Asemptomatik bilinmeyen arterial kanamaların nedeni arteriovenöz fistül ve psödoanevrizma oranları %0,34-%9 arasında değişmektedir (3). Perkütan renal kist ablasyonları Basit böbrek kisti çocukluk çağında erişkine göre çok daha nadirdir. Kliniği genellikle sessizdir ve tedavi gerektirmez. Fakat kistler böğür ağrısı, hipertansiyon, hematüri, enfeksiyon ve toplayıcı sistemde tıkanma yapabilir. Semptomlar tespit edildiğinde, tedavi edil- 306

Ö.F. Nas ve C. Erdoğan, Girişimsel radyolojide temel pediyatrik perkütan ürolojik işlemler Resim 6. Sol kros ektopik böbrek orta poldeki enfekte kistin perkütan drenaj tedavisi. A. Bilgisayarlı tomografide idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle araştırılan olguda basit kist görünümü. B. Manyetik rezonans görüntülemede (MRG) aylar sonra kist boyutunda artış saptanan enfekte kistin görünümü. C. Enfekte kiste 18G iğne ile girilmesi D. Drenaj kateteri yerleştirilmesi. E. İşlem sonrası MRG de enfekte kistin boyutunda küçülme ve kendini sınırlaması. melidir. Cerrahi dışında sklerozan madde kullanmadan veya kullanılarak yapılan perkütan aspirasyon ve drenaj işlemleri tedavi seçenekleri arasındadır (11) (Resim 6). Perkütan skleroterapi uygulamalarında mortalite ve morbidite cerrahiye göre daha düşüktür (12). Perkütan aspirasyona skleroterapi eklenmez ise rekürrens yüksek oranda gerçekleşir, hatta skleroterapi yapılsa da %30 a varan oranlarda rekürrens olabilir. (13). Kist duvarındaki epitelyum aktif sıvı üretiminden sorumludur ve rekürrensi önlemek amaçlı kist duvarı yok edilmelidir (12,14). Etanol, asetik asit, tetrasiklin, minosiklin, betadin, %50 glukoz solüsyonu ve OK- 432 kullanılan sklerozan maddelere örnektir (12-16). Asetik asit en etkili ajanlardan biridir, ancak alkol daha güvenilir olup, daha yaygın kullanılmaktadır. Steril %95 etanol iyi bir sklerozan maddedir. Kist salgılayan hücrelerde hızlı yıkıma neden olur. Alkolün kist duvarına penetrasyonu ise yavaştır ve bu sistemik komplikasyonları önler. Alkole rağmen, rekürrens gelişebilir, bunun nedeni kist içeriği nedeniyle alkolün dilüsyona uğramasıdır. Birkaç seans uygulandığında etkinlik artar (14). Kiste girişte ultrason kullanılır, daha sonra kistogra- 307

fi skopi eşliğinde yapılmaktadır. Perkütan renal kist ablasyon prosedürünün hazırlık ve giriş aşaması perkütan nefrostomi tekniği ile aynıdır. 18G Chiba iğne ile kiste parankim geçilerek girildikten sonra içerik tamamen aspire edilir. Aspirasyon sonrasında aspire edilen volümün %20-30 u kadar dilüe kontrast verilir. Kistografide dilüe kontrast maddenin kist dışına sızması ve kistin toplayıcı sistem ile ilişkisi görülürse sklerozan madde verilmemelidir. Sklerozan ajan olarak kist volümünün %30-40 ı kadar, maksimum 50-100 cc, %95 etanol skopi altında yavaş enjeksiyonlarla verilir. Sonrasında 10-30 dk. beklenir. Sklerozan maddenin kist duvarına yeterli teması için hasta sağına ve soluna yatırılabilir. Bekleme süresi sonunda sklerozan madde tamamen geri alınır. İşlem birkaç kez yinelenebilir. Büyük kistlerde kateter yerleştirmek güvenli bir yoldur. Kateterli olgular drenajın kesilmesinden sonra kontrol edilip, kist belirgin olarak küçülmüş ise çekilir. Drenajı devam eden olgularda skleroterapi tekrarlanır. Kist sıvısı hemorajikse gelen sıvı berraklaşıncaya kadar beklenmeli ve olası malignite yönünden sitolojik inceleme yapılmalıdır. Hastalar işlem sonrası 1., 3., 6. ve 12. ay sonrasında yıllık periyodik ultrason kontrolü yapılmalıdır. Kontrollerde tedavi edilen kistin volümü ile enfeksiyon, toplayıcı sistemde tıkanma gibi ek bulgular yönünden kistler değerlendirilmelidir (11). İşleme bağlı komplikasyonlar düşük düzeydedir; yan ağrısı, kist içine kanama en sık görülen komplikasyonlar olup kontrol altına alınabilirler (11,14,16). Sonuç Perkütan ürolojik işlemler, yıllar içinde artan deneyim ile pediatrik popülasyonda daha güvenli ve etkili uygulamalar hâline gelmiştir. Güvenli sedasyon ve anestezi şartları, uygun ekipman ve uygulayıcı deneyimi işlem başarısını direkt etkileyen faktörlerdir. Kaynaklar 1. Linscott L. Pediatric urologic interventional radiology. Semin Intervent Radiol 2011;28:407-414. http://dx.doi.org/10.1055/s-0031-1296083 2. Ball WS Jr, Towbin R, Strife JL, et al. Interventional genitourinary radiology in children: A review of 61 procedures. AJR Am J Roentgenol 1986;147:791 796. http://dx.doi.org/10.2214/ajr.147.4.791 3. Barnacle AM, Roebuck DJ, Racadio JM. Nephrourology interventions in children. Tech Vasc Interv Radiol 2010;13:229-237. http://dx.doi.org/10.1053/j.tvir.2010.04.005 4. Barnacle AM, Wilkinson AG, Roebuck DJ. Paediatric interventional uroradiology. Cardiovasc Intervent Radiol 2011;34:227-240. http://dx.doi.org/10.1007/s00270-010-0090-x 5. Hogan MJ, Coley BD, Jayanthi VR, et al.percutaneous nephrostomy in children and adolescents: outpatient management. Radiology 2001;218:207-210. http://dx.doi.org/10.1148/radiology.218.1.r01nv17207 6. Funaki B, Tepper JA. Percutaneous nephrostomy. Semin Intervent Radiol 2006;23:205-208. http://dx.doi.org/10.1055/s-2006-941451 7. Stanley P, Diament MJ. Pediatric percutaneous nephrostomy: Experience with 50 patients. J Urol 1986;135:1223-1226. 8. Yavascan O, Aksu N, Erdogan H, et al. Percutaneous nephrostomy in children: diagnostic and therapeutic importance. Pediatr Nephrol 2005;20:768-772. http://dx.doi.org/10.1007/s00467-005-1845-5 9. Stanley P, Bear JW, Reid BS. Percutaneous nephrostomy in infants and children. AJR Am J Roentgenol 1983;141:473-477. http://dx.doi.org/10.2214/ajr.141.3.473 10. Hausegger KA, Portugaller HR. Percutaneous nephrostomy and antegrade ureteral stenting: techniqueindications-complications. Eur Radiol 2006;16:2016-2030. http://dx.doi.org/10.1007/s00330-005-0136-7 11. Akinci D, Akhan O, Ozmen M, et al. Long-term results of single-session percutaneous drainage and ethanol sclerotherapy in simple renalcysts. Eur J Radiol 2005;54:298-302. http://dx.doi.org/10.1016/j.ejrad.2004.07.008 12. Bozkurt FB, Boyvat F, Tekin I, et al. Percutaneous sclerotherapy of a giant benign renal cyst with alcohol. Eur J Radiol 2001;40:64-67. http://dx.doi.org/10.1016/s0720-048x(01)00280-7 13. Hanna RM, Dahniya MH. Aspiration and sclerotherapy of symptomatic simple renal cysts: value of two injections of a sclerosing agent. AJR Am J Roentgenol 1996;167:781-783. http://dx.doi.org/10.2214/ajr.167.3.8751700 14. Fontana D, Porpiglia F, Morra I, et al. Treatment of simple renal cysts by percutaneous drainage with three repeated alcohol injection. Urology 1999;53:904-907. http://dx.doi.org/10.1016/s0090-4295(98)00634-7 15. Choi YD, Cho SY, Cho KS, et al. Percutaneous treatment of renal cysts with OK-432 sclerosis. Yonsei Med J 2007;48:270-273. http://dx.doi.org/10.3349/ymj.2007.48.2.270 16. Ozkan B, Harman A, Emiroglu B, et al. The role of choice-lock catheter and trocar technique in percutaneous ablation of symptomatic renal cysts. Iran J Radiol 2014;11:e16327. http://dx.doi.org/10.5812/iranjradiol.16327 308