ÖLÜM. ANTLI KONVEYÖRLER HESAP ESASLARI.. GİRİŞ ugün endüstride işletme ekonomisine en fazla etki eden faktörlerden biri malzeme iletimidir. antlı konveyörle, sürekli malzeme iletiminde bir çok uygulama alanları içinde en elverişli sistemi oluştururlar. Erişilebilen yüksek taşıma kapasitesi, uzun mesafelere yük taşıma yeteneği, transport yolunun kavisli olabilmesi, basit tasarım, hafif yapı, güvenilir işletme gibi özellikler bantlı konveyörleri en çok kullanılan transport makinası durumuna getirmiştir. Taşınan malzemeler kuru veya ıslak, pülverize hububatta olduğu gibi tane veya kömürde olduğu gibi parça halinde olabilir. antlı konveyörler esas itibariyle iki kasnak arasında gerilmiş ve rulolarla mesnetlenmiş uçsuz bir banttan ibarettir. Normal olarak bandın üst yüzü malzemenin naklinde kullanılmakla beraber dönüş kolundan istifade edilen konveyörler de vardır. Malzemenin yüklemesi ve boşaltılması konveyör boyunca herhangi bir noktada yapılabilir. Daha önce belirtildiği gibi mesafeler uzun ve kapasite büyük olursa bantlı konveyör uygun malzemenin naklinde en ekonomik çözümü sağlar. üyük kapasitede yığma malzemenin sürekli olarak uzun mesafelere yatay veya az meyille iletimi söz konusu olduğu zaman, genellikle bantlı konveyörler en uygun çözüm olmaktadır. u tip konveyörlerle kuru veya ıslak her türlü malzeme taşıyabilmektedirler. antlı konveyörler günümüzde özellikle maden cevherleri, kömür, kum ve tahıl gibi yığma malzemelerin iletiminde başarılı bir uygulama alanı bulmuştur. İletilecek malzeme bir veya birkaç tambur tarafından hareket ettirilen bant tarafından taşınır. antlı konveyörün malzeme naklindeki sağladığı avantajları şu örnekle açıklayabiliriz: M.Ö. 800 yıllarında inşa edilen Gize Piramidinin inşaatında yaklaşık olarak 00.000 işçi 0 yıl çalışmıştır. u piramidin hacmi kadar toprak (.600.000 m ) bugün m genişliğinde bir bantlı konveyörle 0 saatte (0.000 t/h) taşınabilirdi. antlı konveyörlerin başlıca kullanım alanları: Maden ocakları Cevher hazırlama tesisleri Dökümhanelerde kum hazırlama tesisleri Termik santraller Liman yükleme ve boşaltma tesisleri üyük inşaat şantiyeleri Hafriyat ve beton hazırlama tesislerinde Kimya, kağıt, çimento ve şeker sanayinde Tahıl silolarında ir bantlı konveyörün ana elamanları genel olarak şunlardır; a) Malzemeyi nakleden bant b) Taşıyıcı ve dönüş makaraları c) aş, kuyruk, gergi ve saptırma tamburları d) Tahrik düzeni e) Gergi düzeni MAK49 - Transport Tekniği
f) Şasi g) Yükleme düzeni h) oşaltma düzeni i) ant temizleme düzeni j) Diğer teçhizat.. ANTLI KONVEYÖRLERİN HESAI... ant Genişliği Dökme yükler taşındığında, band genişliğini konveyörün kapasitesi ve nakledilen malzemenin boyutu belirler. Parça mal taşınması durumunda ise bu genişliği parçaların sayısı ve dıştan dışa ölçüleri belirler. Düz taşıyıcı rulolarla desteklenen bir band üzerinde, serbest akışlı bir malzemenin bir ikizkenar üçgen biçimini alacağı kabul edilir. and kenarlarından saçılmayı önlemek için üçgen tabanı, band genişliği ve ϕ ise yükün statik sevk açısı olmak üzere b 0. 8 ve üçgenin taban açısı ϕ 0. 5ϕ alınır. Eğim bir konveyörde, yükün muhtemel saçılmalarını ünlemek tanımlamak için C düzeltme katsayısı hesaba katılır. u katsayı konveyör eğimine bağlıdır. ir düz band üzerindeki yükün enine kesitinin alanı: bh 0.8 0.4 C tanϕ F C 0.6 C tan( 0.5ϕ) (.) ir oluklu taşıyıcı rulo takımı tarafından desteklenen bir band üzerindeki yükün enine kesitinin F alanı F üçgenlerinin alanlarının toplamına eşittir. Yan ruloların eğim açısı 0 o ve orta ruloların uzunluğu P0 0. 4 ise toplam alan: ( 0.6C tan 0.5 0.045) F F + F 0.6 C tanϕ + 0.045 ϕ + (.) a) Düz taşıyıcı ruloların desteklendiği bant için debi: Q d 600FV γ 576 CγV tan( 0. 5ϕ ) [t/saat] (.) ve bant genişliği; Qd d [m] (.4) 576C γv tan( 0. 5ϕ ) (a) Tek Rulolu (b) Üç Rulolu (c) Parça Mal Taşıyan Şekil. Konveyörler MAK49 - Transport Tekniği
b) Oluklu bir taşıyıcı rulo takımının desteklediği band için; Q o 600FVγ o 60 γ V [ 576C tan( 0.5ϕ ) + 60] γv [.6C tan( 0.5ϕ ) + ] o [t/saat] (.5) ant genişliği; Qo o [m] (.6) 60Vγ C + [.6 tan( 0.5ϕ ) ] Kaba bir yaklaşım için ortalama ϕ 45 o alınabilir. C katsayısının değeri ise konveyörün θ eğim açısına göre; Tablo. C katsayısı θ 0 0 o 0 5 o 5 0 0 0 o C 0.95 0.90 0.85 ant hızı taşınan yükün cinsine, konveyör eğimine, ara boşaltmalar olup olmayacağına bağlıdır. Pulluklar aracılıyla boşaltmaların yapıldığı konveyörlerde band hızı.5 ile.6 m/s yi geçmemelidir. a parçanın boyutu olmak üzere a max en büyük parça boyutu, a min en küçük parçanın boyutu olarak alındığında a max / a min oranı,5 dan büyükse malzeme boyutlandırılmamış malzeme.olarak adlandırılır. Eğer bu oran.5 den küçükse malzeme boyutlandırılmıştır denir. oyutlandırılmış malzemeler ortalama parça büyüklüğü diye ifade edilen; a max + a a min (.7) değeri ile nitelendirilir. oyutlandırılmamış malzemelerde a a max alınır. Yukarıda bulunan bant genişlikleri aşağıdaki bağıntılara göre parça boyutuyla irdelenmelidir. Sınıflandırılmamış malzemeler için : a + 00 [mm] (.8) Sınıflandırılmış malzemeler için :.a + 00 [mm] (.9) olmaktadır. Son olarak seçilen bant genişliği hesaplanan genişliğin üstünde en yakın standart genişliğe yuvarlatılmalıdır. Parça mallar taşımak üzere tasarlanmış bir bantta, bant genişliği iletilecek yükün dıştan dışa ölçülerine ve band üzerindeki konumuna bağlıdır. Mallar bandın iki kenarından 50-00 mm içeride olacak biçimde yüklenmelidir. irim yükler taşınan bandlarda hızı; birim ağırlık, yükleme ve boşaltma yöntemi ve istenen iletim kapasitesi belirler. MAK49 - Transport Tekniği
4 Şekil. Gergin ve gevşek koldaki kuvvetler Tamburda oluşan moment, D M T T (.0) ( ) ve diğer taraftan çevresel kuvvet P T T olarak yazıldığında, PD M (.) ve kasnağın gücü net çekme kuvveti P [dan] ve bant hızı v [m/s] olmak üzere N Pv 75 η [G] (.) olacaktır. Gergin ve gevşek kollardaki çekme kuvvetlerinden ayrı olarak banda gelen tesirler santrifüj kuvvetten ve gene bandın kasnağa sarılmasından yana eğilme momentinden ibarettir. antlı konveyörlerde v hızı düşük olduğundan santrifüj kuvvetler ihmal edilebilecek mertebelerdedir. T µβ 75N e T ve v e µβ 75N T (.) v e µβ yazılır. Eğimli olarak malzeme iletiminde kullanılan konveyörlerde band ağırlığının band doğrultusundaki bileşeninden dolayı da bir germe kuvveti vardır. Tahrik kasnağının üstte olması halinde bant ağırlığından dolayı gergin ve gevşek kolda kuvvetler birbiri ile aynıdır ve bu germe kuvvetlerinin güç iletimine etkisi yoktur. Ancak bandın mukavemet hesabında ve germe kuvvetinin tayininde, ağırlıktan dolayı meydana gelen germe kuvveti dikkate alınmalıdır. Konveyörlerde iki kasnak arasındaki l uzunluğundaki bandın ağırlığı W l ise bant ağırlığından dolayı ilave olarak meydana gelen germe kuvveti; S W l sinθ (.4) olacaktır. MAK49 - Transport Tekniği
5... ant Tipi ve Tabaka Sayısının Tayini Konveyörlerde bant tipi malzeme ve çalışma şartlarına; tabaka sayısı ise maksimum germe kuvvetine göre hesaplanır. Tabaka sayısının imkan nispetinde az olması bandın taşıyıcı rulolar üzerinde kolay form almasını sağlar. u bakımdan yüksek kaliteli band malzemesine ihtiyaç vardır. anttaki maksimum germe kuvveti S max ve malzeme iletim kapasitesine göre geniştir. ant genişliği ve tabaka başına dokunum mukavemeti K Z olmak üzere banttaki tabaka sayısı Smax Z (.5) K z bağıntısı ile bulunur.... andın Tahrik Gücü andı tahrik etmek için gerekli gücü aşağıdaki bileşenlere ayırabiliriz. Sistemi boşta çalıştırmak için gerekli olan güç Malzemeyi yatay nakletmek için gerekli güç Malzemeyi düşey olarak nakletmek için gerekli güç Sistem boşta çalışırken sadece sürtünme kayıpları karşılanır. u halde rulolardaki ve tamburlardaki sürtünme kayıplarını tespit edebilmesi için gerekir. Ancak çok sayıda rulonun aynı sürtünme karakteristiklerini vermesi güç olduğu gibi mekanik montaj ve imalat hataları, hesap sonuçlarına bir hayli tesir edebilir. Hatta zamanla çalışma esnasında rulo yataklarının yağlı olup olmaması ve kasıntı yapması bile sürtünme kayıplarını değiştirebilir. Diğer taraftan kaybın önemli bir kısmını teşkil etmekle beraber hesaplanmayan şu tesirler de vardır: andın rulo sıraları arasında teşkil ettiği eğrinin bant hareketi dolayısıyla sürekli değişmesinden meydana gelen kayıp. u kayıp, band hızı rijitliğine, rulolar arasındaki mesafeye ve rulo sıraları arasındaki bandın maruz kaldığı çekme kuvvetine bağlıdır. andın formlu kesitindeki malzemenin rulolar üzerinden geçerken şeklinin değişmesinden meydana gelen kayıp. u kayıp da banttaki çekme kuvvetine, rulo eksen açılarına ve rulo sıraları arasındaki mesafeye bağlıdır. Şu halde toplam sürtünme kaybını bulmak için bütün hareketli parçaların sürtünme kayıplarını toplamak ve yukarıdaki tesirleri göz önüne almak lazımdır. u ise imkansız gibidir. Pratik olarak sürtünme kaybını hesaplayabilmek için gerek nakledilen malzemenin gerekse konveyörün hareketli parçalarının toplam ağırlığı sisteme ait ortalama bir sürtünme katsayısı ile çarpılır. Tecrübeler ortalama çalışan bir çok konveyör tesisatı için ortalama sürtünme katsayısı 0.0 değerine esas alınabileceğini göstermiştir. oşta çalışmaya ait sürtünme kaybının bulunması için önce bant ve hareketli parçaların birim boyuna isabet eden ağırlığı tespit edilmeli ve bu değer konveyör uzunluğu ile çarpılarak toplam ağırlığı bulunmalıdır. Toplam ağırlığın sürtünme katsayısı ile çarpımı ise sürtünme kuvvetini verir. and ve hareketli parçaların birim boya isabet eden ağırlığı; WT WD W W + + [kg/m] (.6) L L T D Eşdeğer konveyör uzunluğu L [m] olmak üzere boş konveyörü tahrik için gerekli güç; MAK49 - Transport Tekniği
6 N N µ Wl Lv l [G] (.7) 75 olur. Eşdeğer konveyör uzunluğu L tayin edilirken her iki uçtaki kasnaklarda meydana gelen sürtünmeye tekabül etmek üzere konveyör eksenleri arasındaki L 0 mesafesine sabit bir uzunluk eklenmektedir. Konveyör üzerine yapılan tecrübeler bu uzunluğun 5 ile 45 m arasında seçilmesi gerektiğini göstermektedir. Daha emniyetli olması bakımından 45 m seçilirse; L L 0 + 45 [m] (.8) Eşdeğer boyla ilgili verilen bir bağıntı da: L.07L0 + 5 [m]. (.9) u durumda boş konveyörü tahrik için gerekli güç; N ( L 45) l Wl o + v µ [G] (.0) 75 enzer şekilde saniyede q [kg] malzemeyi nakletmek için gerekli N gücü, sürtünme katsayısı µ olmak üzere; N µ q o ( L + 45) 75 [G] (.) veya konveyörün iletim kapasitesi Q [ton/saat] ise; N ( L + 45) µ Q 70 o [G] (.) u denklemde µ 0.0 alınmalıdır. Malzemeyi düşey olarak nakletmek için gerekli N gücü düşey mesafe H olmak koşuluyla; qh N ± veya 75 QH N ± [G] (.) 70 yazılabilir. Malzemenin yokuş yukarı naklide N pozitif, yokuş aşağı naklinde ise negatiftir. öylece tahrik tamburunda gerekli güç; N N + (.4) + N N Motor gücü için tahrik tambur gücünü tahrik mekanizmasının verimi η ya bölünmelidir. Verim, tahrik mekanizmasının konstrüksiyonuna bağlı olarak değişir ve 0.8 ile 0.96 arasında seçilebilir. MAK49 - Transport Tekniği
7.. ANTLI KONVEYÖRLERİN KONSTRÜKSİYONU... antlı Konveyörün Çalışma Prensibi Konveyör bant sistemi, iki tambur arasında bulunan sonsuz (uçsuz) banttan oluşur. Taşınacak yük bir taraftan yüklenir diğer yerden boşaltılır. Şekil. te görülen bantlı konveyör elemanları: Tahrik tamburu (tahrik ünitesine bağlı), dönüş tamburu (germe düzenine bağlı), üst ve alt makara, kılavuz rulo, gergi sistemi, motor ve çelik konstrüksiyondan oluşur. Hareketin sağlanması için bant sistemine bir ön gerilme kuvvetinin uygulanması şarttır. Şekil. antlı konveyör ve elemanları ant tahrik yöntemleri, konstrüksiyona ve taşınacak malzemenin özelliğine bağlı olarak; baştan tahrik, kuyruktan tahrik veya çift tahrik olarak baştan ve kuyruktan olabilir. Çok tamburlu sistemlerde düşük bant gerilmeleri meydana gelir ancak ilave motor ve dişli sistemlerinden kaynaklanan ilave masraf yaratır. anlı konveyör konstrüksiyonunda bant hareket hızı ve tahrik gücü bulunmasına etkiyen tasarım parametreleri olarak, taşıma malzemenin özellikleri ve yoğunluğu ile konveyör kapasitesi; bant özellikleri, taşıma uzunluğu ve eğimi bilinmesi gereken teknik değerlerdir. Taşıyıcı makaralar tek parçalı ya da çok parçalı olarak çelik konstrüksiyon üzerinde tespit edilmişlerdir. Taşıyıcı makaralar, üst kısımda banda düz veya oluk formunda, alt kısımda ise düz olarak yapılır. Düz bantlar parça malların iletiminde ve düşük kapasitelerde kullanılabilirler. Dökme malların büyük taşıma kapasitelerinde iletimi, veya 5 parçalı taşıyıcı makaraların yataklık ettiği oluklu, geniş bantlarla yapılır. Şekil.4 Taşıyıcı makaralar ve bantların oluk şekilleri Konveyör bandında kuvvet iletimi, taşıyıcı bant ile tahrik tamburu arasında Eytelwein bağıntısına dayanır. Tambur çevresindeki band gerilme kuvvetleri T ve T arasında Eytelwein bağıntısından elde edilen logaritmik bir oran mevcuttur. İletim değeri; e logaritma tabanı, bant sürtünme katsayısı µ, sarım açısı α olmak üzere sınır halinde, MAK49 - Transport Tekniği
8 T T µα e (.5) Tahrik tamburu tarafından kauçuk banda iletilen çevre kuvveti, bandın her iki ucundaki kuvvetlerin farkıdır. Yatay pozisyonda çalışan bir konveyörde bant boyunca etkiyen kuvvetler Şekil.5 te görülmektedir. urada, T ve T kuvvetlerini sağlamak için banda bir ön gerilme verilmesi gereklidir. u ön gerilme, tahrik tamburunda gerekli olan minimum T kuvvetini temin edecek kadar olmalıdır. Şekil.5 de tahrik tamburu üzerinde oluşan bant kuvvet dağılımı gösterilmiştir. Hareket yönüne göre kuvvetler azalmaktadır. 5... ant Tahrik Yöntemleri Şekil.5 Tahrik tamburunda meydana gelen kuvvetler Yukarı doğru iletimde, iletilen malın ve bant ağırlığının hareket yönünde dik bileşeni sürtünmeyi artırmaktadır. ir konveyör aşağı doğru eğimli bir pozisyonda çalışıyorsa, yüklerin bant doğrultusundaki bileşenleri de faydalı etkide bulunur ve bant kollarındaki germe kuvvetlerinin daha az olmasını sağlar. u nedenlerle, uygun konstrüksiyonlar yapıldığı takdirde, bant kollarındaki germe kuvvetleri büyük değerler almamaktadır. Şekil.6 da görülen bantlı konveyör üzerine etki eden kuvvetler ve tasarım parametreleri kullanılarak değişik tahrik tarzları için hesap esasları aşağıda sırasıyla verilmiştir. andın üst kısmında oluşan kuvvet F O, direnç katsayısı C, makara yatak sürtünme katsayısı µ, bant boyu L, bant ağırlığı G G [kg/m], iletilen malın ağırlığı G [kg/m], üst kısım taşıyıcı makara ağırlığı G RO [kg/m] olmak üzere ( GG + G GRO F 0 C µ L + ) (.6) ile ifade edilir. andın alt kısmında oluşan kuvvet F U, alt kısım taşıyıcı makara ağırlığı G RU [kg/m] ile U ( G GRU F C µ L + ) (.7) dir. Üst ve alt kısımda oluşan kuvvetlerin toplamı bant üzerindeki çevre kuvvetine eşittir. MAK49 - Transport Tekniği
9 Şekil.6 Eğimli tahrik edilen bir bant üzerinde etkiyen kuvvetler ant tahrik hesaplarında eğimsiz ve eğimli tasarıma göre, baştan kuyruktan ve her iki yerden tahrik ayrı ayrı ele alınmış ve bant germe kuvvetleri her biri için hesaplanmıştır. P F O + F U (.8)... Eğimsiz çalışma durumu andın düz satıhta çalıştığı yatay pozisyonunu koruduğu konstrüksiyondur. Şekil.7 de eğimsiz durumda değişik tahrik yöntemi gösterilmiştir. Şekil.7.a da eğimsiz baştan tahrik, Şekil.7.b de eğimsiz kuyruktan tahrik ve Şekil.7.c de her iki uçtan tahrik yöntemleri gösterilmiştir. Her bir şekil üzerinde tahrik tamburunun konumuna uygun olarak tambur dönüş yönleri ile oluşan bant gergi kuvvetleri işaretlenmiştir. a) Eğimsiz baştan tahrik yöntemi Şekil.7a da görülen eğimsiz baştan tahrik yönteminde, (.8) eşitliğinde bulunan çevre kuvveti ve sürtünme katsayısı ile bant sarım açısı yardımıyla T kuvveti, T P + (.9) µα e olarak bulunur. Diğer bant gergi kuvvetleri ise (.8) ve (.9) eşitliklerinden, T yazıldığında, T ve T 4 kuvvetleri sırasıyla (.7) ve (.9) eşitliklerinden bulunur. T P T T + F U ve T 4 T (.0) MAK49 - Transport Tekniği
0 Şekil.7 Eğimsiz tahrik yöntemleri b) Eğimsiz kuyruktan tahrik yöntemi Şekil.7 de görülen eğimsiz kuyruktan tahrik yönteminde, baştan tahrik yönteminde kullanılan (.9) ve (.0) eşitlikleri sırasıyla T, T ve T 4 ile bant gergi kuvvetleri ve (.6) ve (.7) eşitlikleri yardımıyla T gergi kuvveti T T + FO olarak elde edilir. c) Her iki yerden tahrik yöntemi Şekil.7c de görülen eğimsiz her iki yönden tahrik yönteminde, baştan ve kuyruktan yaratılan tahrik için çevre kuvvetleri ayrı ayrı hesaplanır. unun için ilk olarak P çevre kuvveti, P ve P bileşenlerinin hesaplanmasıyla elde edilir. µ α e P A A e µ α e µ α (.) µ α P P + FU ( e ) (.) P P + P (.) Diğer tamburda oluşan P A çevre kuvveti ise, PA P P olarak elde edilir. ant gergi kuvvetlerinin yerinin sırası ve yerinin tespit edilmesi için bir karşılaştırma işlemi yapılır ve bunun için (.7) ve (.) eşitliklerden faydalanılır. PA e µ α A < P + F A e µ α U (.4) Eşitsizlik gerçekleştiği durumda, T bant gergi kuvveti (.) eşitliği kullanılarak T P + (.5) µ α e olarak elde edilir. Diğer bant gergi kuvvetleri ise (.) ve (.5) eşitliklerinden T 4 T (.6) P T ile T bant gergi kuvvetleri: MAK49 - Transport Tekniği
T T F U ve T T + P A (.7) olur. Eşitsizlik gerçekleşmediği durumda ise, T bant gergi kuvveti, P A çevre kuvveti kullanılarak, P + (.8) µ A e T A α A olarak elde edilir. Diğer bant gergi kuvvetleri ise, P A çevre kuvveti ve T bant gergi kuvvetinden elde edilir. T T P A ; T T ; F0 T T + P 4 (.9)... Eğimli çalışma durumu Konveyör bandının yatayla açı yaparak malzemeleri yukarıya veya aşağıya doğru taşıdığı konstrüksiyondur. Eğimli çalışma durumunda tamburlar arasında düşey mesafe, Şekil.8 de gösterilen eğim açısı ve bant boyuna göre H Lsinδ ile elde edilir. u durumda eğim açısını etkisiyle (.6) ile (.7) eşitlikleri sarasıyla, F 0 C µ L ( ( GG + G ) cosδ + GRO ) (.40) F C µ L G cos δ + G ) (.4) U olacaktır. ( RU a) Yukarıya doğru tahrik yöntemleri Şekil.8 de yukarıya eğimli durumda değişik tahrik yöntemi gösterilmiştir. Şekil.8a da yukarıya eğimli baştan tahrik, Şekil.8b de yukarıya eğimli kuyruktan tahrik ve Şekil.8c de yukarıya doğru her iki uçtan tahrik yöntemleri gösterilmiştir. Her bir şekil üzerinde tahrik tamburunun konumuna uygun olarak tambur dönüş yönleri ile oluşan bant gergi kuvvetleri işaretlenmiştir. Şekil.8 Yukarıya doğru tahrik yöntemleri (.8) eşitliği, tamburlar arasındaki düşey mesafe ile yukarıya tahrik yöntemi için elde edilir. MAK49 - Transport Tekniği
P FO + FU + H GG (.4) a.) Yukarıya baştan tahrik yöntemi Şekil.8a da görülen bant gergi kuvvetlerinden T ve T (.9) ifadesinde hesaplanır. T gergi kuvveti ise (.0) ve (.4) eşitliklerinden, T T + F H (.4) U G G T 4 bant gergi kuvveti ise (.0) eşitliğinde elde edilir. a.) Yukarıya kuyruktan tahrik yöntemi Şekil.8b de görülen bant gergi kuvvetlerinden T bant gergi kuvveti (.9) eşitliğinden ve T T P ile elde edilir. T gergi kuvveti ise (.0) ve (.4) eşitliklerinden, T T + H G F U (.44) T 4 bant gergi kuvveti ise (.0) eşitliğinde elde edilir. a.) Yukarıya her iki yerden tahrik yöntemi Şekil.8c de görülen bant gergi kuvvetlerinin bulunması için, baştan ve kuyruktan yaratılan tahrikte çevre kuvvetleri ayrı ayrı hesaplanır. unun için ilk olarak P çevre kuvveti, P ve P bileşenlerinin hesaplanması ile elde edilir. P kuvveti, (.) eşitliğinden, P bileşeni ise: µ α ( e ) P P + ( FU H G ) (.45) ile elde edilir. Diğer tamburda oluşan P A çevre kuvveti ise, (.) eşitliğinden yazılır. ant gergi kuvvetlerinin yerinin bulunması için her iki uçtaki çevre kuvvetleri karşılaştırılır ve uygun şekilde kuvvetler yerleştirilir. PA e µ α A < P + + HG A e µ α F U (.46) Eşitsizlik gerçekleştiği durumda, T ve T 4 bant gergi kuvvetleri sırasıyla (.5) ve (.6) eşitlikleriyle elde edilir. Diğer bant gergi kuvvetleri ise, T T 4 + H G F U (.47) T T + P A (.48) Eşitsizliğin gerçekleşmediği durumda ise, T bant gergi kuvveti (.9) eşitliğinden ve T T P ile elde edilir ve diğer bant gergi kuvvetleri ise, T F0 H ( G G + G T 4 ) (.49) MAK49 - Transport Tekniği
T T 4 + (.50) P b) Aşağı doğru tahrik yöntemleri Şekil.9 da aşağı doğru eğimli durumda değişik tahrik yöntemi gösterilmiştir. Şekil.9a da aşağıya eğimli baştan tahrik, Şekil.9b de aşağıya eğimli kuyruktan tahrik ve Şekil.9c de aşağıya doğru her iki uçtan tahrik yöntemleri gösterilmiştir. Şekil.9 Aşağıya doğru tahrik yöntemleri (.8) eşitliği, tamburlar arasındaki düşey mesafe ile yukarıya tahrik yöntemi için elde edilir. P F 0 + F H (.5) U G G b.) Aşağı baştan tahrik yöntemi Şekil.9.b de görülen bant gergi kuvvetlerinden T bant gergi kuvveti (.9) eşitliğinden ve T T P ile elde edilir ve T gergi kuvveti ise, T T + F + H (.5) U G ifadesinden ve T 4 bant kuvvet gergi kuvveti ise (.0) eşitliğinde elde edilir. b.) Aşağıya kuyruktan tahrik yöntemi Şekil.9.b de görülen bant gergi kuvvetlerinden T bant gergi kuvveti (.9) eşitliğinden ve T T P ile elde edilir ve T gergi kuvveti ise, T T H G F U (.5) ifadesinden ve T 4 bant kuvvet gergi kuvveti ise (.0) eşitliğinde elde edilir. b.) Aşağıya her iki yerden tahrik yöntemi Şekil.9.c de görülen bant gergi kuvvetlerinin bulunması için, baştan ve kuyruktan yaratılan tahrikte çevre kuvvetleri ayrı ayrı hesaplanır. unun için ilk olarak P çevre kuvveti P ve P bileşenlerinin hesaplanması ile elde edilir. P kuvveti, (.) eşitliğinden, P bileşeni ise MAK49 - Transport Tekniği
4 µ α ( F + H G )( e ) P P + U (.54) ile elde edilir. Diğer tamburda oluşan P A çevre kuvveti ise, (.) eşitliğinden yazılır. ant gergi kuvvetlerinin yerinin bulunması için her iki uçtaki çevre kuvvetleri karşılaştırılır ve uygun şekilde kuvvetler yerleştirilir. PA e A µ α A < P + HG µ α e F U (.55) Eşitsizlik gerçekleştiği durumda, T ve T 4 bant gergi kuvvetleri sırasıyla (.5) ve (.6) eşitlikleriyle elde edilir. T gergi kuvveti, (.48) eşitliği ile ve diğer bant gergi kuvvetleri ise, T T 4 H G F U (.56) olarak elde edilir. Eşitsizliğin gerçekleşmediği durumda ise, değilse; T bant gergi kuvveti (.9) eşitliğinden ve T T P ile elde edilir ve diğer bant gergi kuvvetleri ise, T T + F0 + H G ve T 4 T P (.57).4. ANTLI KONVEYÖRLERİN HESAI ir bantlı konveyörde kayış ana boyutları ve gerekli motor gücünü belirlemek için kullanılan ilk veriler: İletilecek yükün karakteristikleri Hesaplanmış ortamla ve maksimum kapasite Konveyörün geometrisi ve ana boyutları İşletme koşulları (kuru veya ıslak ortam, açık veya kapalı bölge ve besleme ve boşaltma yöntemleri) Dökme yükler taşındığında, kayış (bant) genişliğini, konveyörün kapasitesi ve taşınan malzemenin boyutu belirler. Parça malların taşınması durumunda ise bu genişliği parçaların sayısı ve dıştan dışa ölçüleri belirlemektedir. Düz taşıyıcı makaralarla desteklenen bir bant üzerinde serbest akışlı malzemenin bir ikizkenar üçgen biçimini alacağı kabul edilir (Şekil.a). ant kenarlarından saçılmayı önlemek için, kayış genişliği ve φ ise yükün statik şev açısı olmak üzere üçgen tabanı b 0. 8 ve üçgenin taban açısı ϕ 0. 5ϕ alınır. Eğimli bir konveyörde, yükün muhtemel saçılmalarını tanımlamak için C düzeltme katsayısı hesaba dahil edilir. u katsayı konveyörün eğimine bağlıdır. ir düz kayış üzerindeki yükün enine kesit alanı (Şekil.a): F bh C 0.8 0.4 C tanϕ 0.6 tan( 0.5ϕ) (.58) C MAK49 - Transport Tekniği
5 ir oluklu taşıyıcı makara takımı tarafından desteklenen bir kayış üzerindeki yükün (Şekil.b) enine kesitinin F alanı ise F yamuğu ile F üçgeninin alanlarının toplamına eşittir. Yan makaraların eğim açısı 0 o ve orta makaranın uzunluğu l0 0. 4 ise toplam alan: F + F + F 0.6 C tanϕ 0. 045 (.59a) dir. Gerekli düzenlemeler yapıldığında toplam alan [.6C tan( 0.5 ) + 0. 045 F ] (.59b) 0 ϕ olur ve bu durumda konveyörün kapasitesi Q 600 Fvγ 600F vγψ [t/saat] (.60) O ile hesaplanır. Yükün hesaplanan bir enine kesit alanı değerlerini (.60) denklemine konulursa, konveyörün kapasitesi, düz taşıyıcı makaralar için d; oluklu taşıyıcı makaralar için o indisi kullanılarak, Q 600Fvγ 576d Cγv tan( 0, 5ϕ ) [t/saat] (.6a) d [ 576C tan( 0,5 ) + 60] Qo 600Fvγ o vγ ϕ [t/saat] (.6b) olarak hesaplanır. urada bant genişliği Qd d [m] (.6a) 576C γv tan 5ϕ ( 0, ) Qo o [m] (.6b) 60vγ C + [,6 tan( 0,5ϕ ) ] olacaktır. Değişik yükler için statik şev açısı φ ve yığma ağırlığı γ [t/m ] değerleri Tablo. de verilmiştir. Kaba bir yaklaşım için ortalama ϕ 45 alınabilir ve C katsayısının değerleri ise Tablo. de verilmiştir. Eğer ϕ 45 alındığında d o Qd Qd [m] (.6a),7 vγc 60vγC Qd Qd [m] (.6b) 8 vγc 4vγC değerleri bulunur. ant hızı; iletilen malın cinsine, bant genişliğine, konveyör eğimine ve ara boşaltmalar olup olmayacağına bağlıdır. Önerilen bant hızları Tablo. de verilmiştir. Pulluklar aracılığıyla ara boşaltmaların yapıldığı konveyörlerde bant hızı.5.6 m/s değerini geçmemelidir. MAK49 - Transport Tekniği
6 (.6a) ve (.6b) denklemlerinden hesaplanan bant genişliği, Sınıflandırılmamış malzemeler için : a + 00 [mm] Sınıflandırılmış malzemeler için :.a + 00 [mm] bağıntılara göre yükün parça boyutuyla irdelenmelidir. Seçilen bant genişliği, en yakın standart genişliğe yuvarlatılmalıdır. Parça-mallar taşımak üzere tasarlanmış bir bandın genişliği, taşınacak yükün dıştan dışa ölçülerine ve bant üzerindeki konumuna bağlıdır. Mallar, bandın iki kenarından en az 50-00 mm kadar içerde olacak biçimde yüklenmelidir (Şekil.c). irim yükler taşıyan konveyörlerde hızı; birim ağırlık, yükleme ve boşaltma yöntemi ve istenen iletim kapasitesi belirler. Dökme yük özellikleri Aşındırmaz ve aşındırıcı malzemeler, kırılmış fakat sınıflandırılmamış Aşındırıcı, küçük ve orta parçalı (a < 60 mm) Aşındırıcı, büyük parçalı (a > 60 mm) Kırılgan yükler, sınıflandırılmış malzeme Pülverize yük, tozlu Tablo. Önerilen bant hızları ant genişliği, [mm] Malzemeler Kömür, tuz, kum, turba Çakıl, cevher, cüruf, kırma taş 400 500-650 800-000 00-600.0.6.0.5 Kaya, cevher, taş Kok, kömür, odun kömürü Un, çimento, fosforit.0.5 ant hızı, v [m/s].5.0.0.6.0.6.0.6 0.8.0 Tahıl Çavdar, buğday.0 4.0 ant hızlarında genellikle, v 0.5L0.8 m/s arasında alınmaktadır. Eğer bir teknolojik süreç doğrudan doğruya bant üzerinde gerçekleştiriliyorsa bant hızı bu sürecin istemlerine göre belirlenir. Parça-mallar taşıyan bir konveyörün kapasitesi, G z v Q. 6 [t/saat] (.64) a ifadesinden bulunur. Konveyörün çeşitli bölümlerindeki harekete karşı direnç katsayısının belirlenmesi gerekmektedir. ant doğrusal bölümlerdeki (kesitlerde) taşıyıcı makaralar üzerinde hareket ederken, direnç kayıpları bilyeli yataklardaki sürtünmeden, taşıyıcı makaralar üzerinden geçen bandın yuvarlanmasından ve bandın taşıyıcı makaralar üzerindeki eğilmesinden doğar. Eğimli konveyörlerde doğrusal bölümlerdeki direnç kuvvetleri, W ( q + q )( ± H + L w ) d o yat.0 4.0.6.0.0.6.5.6 (.65a).0 4.0.0.0.6.0.6.0 MAK49 - Transport Tekniği
7 ( ± H + L w ) Wb q o yat (.65b) olarak hesaplanır. Yüklü şerit için: W y q + qk + q d Lw cos β ± ( q + qk ) L sin β W y q + qk + q d L yat w ± ( q + qk )H (.66) olarak direnç kuvvetleri hesaplanmaktadır. oş (dönüş) şeridi için ise W W b b qk + qd Lw cos β ± qk Lsin β qk + qd Lyat w ± qk H (.67) dir. urada q Yükün birim ağırlığı q k andın birim ağırlığı q d Yüklü şerit için taşıyıcı makaraların birim ağırlığı q d oş şerit için taşıyıcı makaraların birim ağırlığı β Konveyörün yatay düzlemle açısı [derece] L Doğrusal bölümün uzunluğu [m] L yat Doğrusal bölümün yatay izdüşüm uzunluğu [m] H Yükseklik [m] w Taşıyıcı makaralar ile kayış arasındaki direnç katsayısı (.66) ve (.67) denklemlerinde artı işaret kayışın yukarı doğru hareketi için; eksi işaret ise aşağıya doğru hareket için kullanılmaktadır. andın birim ağırlığı q k değeri k.( δ i + δ + δ q ) [kg/m] (.68) ile hesaplanır. Taşıyıcı makaraların dönen parçalarının ağırlığı bunların tasarım biçimine ve boyutlarına bağlıdır. urada ant genişliği [m] i Kat sayısı δ Kalınlığı δ, δ Kaplama kalınlıkları [mm] l ve l, sırasıyla yüklü ve boş şeritlerde taşıyıcı makaralar arasındaki açıklık olmak üzere taşıyıcı makaraların dönen kısımlarının ağırlıkları q d G l d ve q d G l d [kg/m] (.69) dır. ilyeli yataklı taşıyıcı makaralardaki w katsayısının değerleri Tablo. te verilmiştir. Kaymalı yataklı taşıyıcı makaralarda bu değer ila 4 kat yüksek alınır. MAK49 - Transport Tekniği
8 Tablo. Taşıyıcı makaralarla bant arasındaki direnç katsayısı w İşletme w katsayısı Özellikler koşulları Düz Oluklu Uygun Temiz, kuru ortam, aşındırıcı toz yok 0.08 0.0 Orta Kötü Isıtılan bir ortam, sınırlı miktarda aşındırıcı toz, normal hava nemi Isıtılmayan ortamda veya açık hava, büyük ölçüde aşındırıcı toz, aşırı nem 0.0 0.0 0.05 0.04 andın yüklü şeridi, sürtünme katsayısı µ olan bir sabit kızak üzerinde kayıyorsa, eğimli ve doğrusal bir bölümdeki direnç kuvveti, W ( q + q )( L H ) y k e ± dir Yatay bölümde ise W ( q q )( Lµ ) y + k µ (.70) (.7) olur. Çelik bir kızak üzerinde kayan bandın sürtünme katsayısı µ 0.5L0. 6 ; lifleri boyunca planyalanmış bir tahta kızak üzerindeki bandın sürtünme katsayısı ise µ 0.4L0.7 arasında alınabilir. Alt değerler elverişli, üst değerler ise elverişsiz işletme koşullarında geçerlidirler. Saptırma tamburlarının direnci, 80 o lik sarılma açısı için K.0L. 05 arasında alınarak, S K (.7) gev S ger olarak hesaplanır. Tahrik tamburundaki direnç ise çev (.0 0. )( S S ) W 0 L 05 + (.7) ger gev denkleminden elde edilir. Makara takımlarının W mt direnci w α ( e ) W S (.74) eğ ger denkleminden veya konveyörün yaptığı küçük açılı dönüşler için, bandın makaralardan geçtiği yerdeki çekme kuvveti S ger [dan] ve Makara takımındaki toplam dönüş açısı β [rad] alındığında W S w β (.75) eğ ger yaklaşık formülü ile hesaplanır. oşaltma pulluğunun direnci, taşınan yükün bandın metresine düşen q birim ağırlığına ve bant genişliğine bağlı olarak MAK49 - Transport Tekniği
9 W pl. 7 q [dan] (.76) ile hesaplanır. ant gerginliğinin, bütün profili boyunca ayrıntılı bir hesabı, bandın döndürme tamburundan çözüldüğü noktadan başlar ve bu tambura girdiği noktada tamamlanır. Tambur üzerinde bandın gergin tarafındaki S ger çekme kuvvetinin, gevşek taraftaki S gev çekme kuvvetiyle ayrılma ve girme noktalan arasındaki bütün bölümlerin dirençleri toplamına eşit olduğu bilinmektedir. andın gergin tarafındaki S ger çekme kuvveti, yerel dirençlerin şiddetlerinin belirlediği, kayış gerginliğine bağlı, sayısal katsayı K ve lineer dirençleri gösteren bir sayısal miktar A [dan] alınarak, S K S A (.77) ger gev + bulunur. Kurulacak çalıştırma biriminin türü kararlaştırıldıktan ve buna bağlı olarak tambur üzerindeki kayışın α sarılma açısı ve kayışla tambur arasındaki µ sürtünme katsayısı belirlendikten sonra (Tablo.4 e uygun olarak) e µα sayısal değeri hesaplanır ve konveyörün ayrı bölümlerdeki bütün dirençler hesaplandıktan sonra, S gev teriminin sayısal değeri bulunur. u ilk verilerle, bant profili boyunca her noktadaki gerginlik hesaplanabilir. Tablo.4 Sürtünme katsayısının değerleri Tambur türü ve koşullar Sürtünme katsayısı, µ Dökme demir veya çelik tambur, çok nemli atmosfer, kirli 0. Ağaç veya lastik kaplanmış tambur, çok nemli atmosfer, kirli 0.5 Dökme demir veya çelik tambur, nemli atmosfer, kirli 0. Dökme demir veya çelik tambur, kuru atmosfer, tozlu 0. Ağaç kaplanmış tambur, kuru atmosfer, tozlu 0.5 Lastik kaplanmış tambur, kuru atmosfer, tozlu 0.4 Yüklü şeridin gerginliğinin S ymin minimum değerini aldığı iki taşıyıcı makara arasında bant sarkmasının meydana gelmediği kontrol edilmelidir. Kayış bir bükülebilir halat olarak kabul edilerek, taşıyıcı makaralar arasındaki maksimum sarkma (sehim): f ( q + q ) l (.78) k 8S y min olacaktır. Pratik olarak, dökme yükler için f ( 0.05 0. 0) l max L olmalıdır. uradan bant gerginliği için minimum değerin aşağıdaki bağıntıyı sağlaması gerektiği anlaşılır: S ( 5 )( q + q ) l y min L 4 k (.79) dir. Parça malların taşındığı durumlarda, bant ağırlığı düzgün yayılı bir yük olarak alınırken, malzemeninki nokta yük kabul edilir. Taşıyıcı makaralar arasındaki bölüm yalnız bir birimlik G yükünü taşıyorsa, toplam kayış sarkması MAK49 - Transport Tekniği
0 q l Gl f + (.80) k 8S y min 4S y min olacaktır. Eğer iki taşıyıcı makara arasındaki bölümde birçok birim yük varsa kayış sarkması, düzgün yayılı yük varsayımına göre (.78) denkleminden bulunur. Yüklü şeritteki minimum gerginlik, noktalara gelen kuvvetler toplanarak, hesaplanmış ve (.79) ve (.80) denklemlerinden hesaplanan S ymin yüklü şeridin gerginliğinden daha küçük bulunmuşsa, hesap yeniden yapılmalı ve yüklü şeritte çekme kuvvetinin minimum olduğu gerçek nokta bulunarak bu noktanın S ymın değeri alınmalıdır. u yeni hesaplamada bant profili, bandın döndürme tamburuna sarılma ve çözülme noktalarına kadar, iki yönde izlenir ve bant sarkmalarını kabul edilebilir sınırlar içinde tutan S ger ve S gev değerleri bulunur., Gerekli kayış katsayısının belirlendiği maksimum çekme kuvveti. k S max i (.8) K t ile ifade edilir. urada K t cm genişlik için kat başına kopma gerilmesi [kg/cm] k Emniyet katsayısı (Tablo.5) Tablo.5 ant kat sayısına bağlı olarak emniyet katsayıları Kayış kat sayısı 4 4 5 6 8 9 4 Emniyet katsayısı, k 9.0 9.5 0.0 0.5.0 S ger ve S gev değerleri belirlendikten sonra, W o etkin çekme kuvveti bulunur. Kullanılacak motorun gücü genellikle hesaplanan bu değerden % 5 ila 0 daha yüksek olarak alınır. Konveyörün ayrı bölümlerindeki gerginlikleri gösteren bir diyagram Şekil.0 da verilmiştir. Şekil.0 ant gerginliği diyagramı - döndürme tamburu - gerdirme tamburu MAK49 - Transport Tekniği
.4.. Örnek antlı Konveyörler Hesabı ir ön işleme atölyesinin ısıtılan bölümüne kurulacak olan ve Şekil. de görülen bir yatay bantlı konveyör, saatte Z 600 parça malı, L 60 m uzaklığa iletmektedir. esleme düzgünsüzlüğünü katsayısı K.5 ve taşınacak parçaların boyutları b 0 mm, b 80 mm ve yükseklik 00 mm olup, parçaların ağırlıkları G 0 kg dır. a) Konveyörün ana parametreleri Şekil. Yatay bantlı konveyör Düz konveyör kayışı, bilyalı yataklı düz taşıyıcı makaralar üzerinde dönmektedir ve bu taşıyıcı makaralar arasında bir çelik saç kızak bulunmaktadır. Minimum dıştan dışa boyutlar ve basit bir tasarım sağlamak amacıyla; X 0. 0ve L 600 mm stroklu bir vidalı gerdirme düzeni kullanılmaktadır. ant genişliği, b + 90 0 + 80 400 mm dir. Parça kayış üzerine, Şekil. de görüldüğü gibi yanlamasına konduğu zaman, parçanın kayış kenarından uzaklığı köşegenel olarak: 0.5 (400 84) 58 mm olur. ant hızı Tablo. den 0.5 m/s olarak ve yüklü şeritte taşıyıcı makaralar arasındaki açıklık l.4 m ve boş şeritte l. 8 m kabul edilmektedir. Taşınabilecek maksimum parça sayısında konveyörün maksimum teorik kapasitesi Z Z K 600.5 000 parça/saat max ile bulunur. Kapasite ise G Z max 0 000 Q 0 t/saat 000 000 dir. Maksimum yükte, ayrı birim yükler arasındaki ortalama uzaklık (.7) denkleminden elde edilir. 600 v 600 0.5 a 0.9 m Z 000 max MAK49 - Transport Tekniği
b) İletilen metre başına yükler andın her metresi başına yük, (.5) denklemine göre G 0 q. kg/m a 0.9 dir. anttaki kat sayısı, ilk yaklaşımda (Tablo.6) i 4 ve kaplama kalınlığı, (Tablo.7) yüklü tarafta δ mm, boş tarafta δ. 5 mm bulunur. ant genişliği [mm] Kat sayısı, i Tablo.6 Önerilen bant katları 00 400 500 650 800 000 00 400 600 800 000 4 5 6 7 4 8 5 0 6 7 8 8 9 4 δ.5 mm alarak, bandın birim ağırlığı (.68) denklemine göre, q. 0.4(.5 4 + +.5) 4. kg/m bulunur. k Yük Tablo.7 Önerilen kaplama kalınlıkları Dökme yükler Malzeme Kaplama kalınlığı [mm] Yüklü oş taraf taraf Taneli ve pudra, aşındırıcı değil Tahıl, kömür tozu.5.0 İnce taneli ve küçük parçalı, aşındırıcı, orta veya ağır (a < 60 mm; γ < t/m ) Orta taneli, hafif aşındırıcı, orta veya ağır (a < 60 mm; γ < t/m ) Orta taneli, aşındırıcı, orta veya ağır (a < 60 mm; γ < t/m ) üyük parçalı, aşındırıcı, ağır (a > 60 mm; γ > t/m ) Kum, döküm kumu, çimento, kırma taş, kok.5.0.0 Kömür, turba briketi.0.0 Çakıl, taş, cevher, kaya tuzu 4.5.5 Manganez cevheri, demir cevheri irim yükler 6.0.5 Kağıt veya kumaş ambalajda, hafif Paketler, kutular, kitaplar.0.0 Yumuşak kaplardaki yükler Çantalar, balyalar.5.0.0 Sert kaplardaki yükler < 5 dan.5.0.0 Kutular, variller, sepetler Sert kaplardaki yükler > 5 dan.5 4.5.0 -.5 Darasız yükler Makine parçaları, seramik eşya, yapı elemanları.5 6.0.0 -.5 MAK49 - Transport Tekniği
Taşıyıcı makaraların dönen parçalarının ağırlığı, G d 0 + 0 0.4 + 7 kg olarak bulunur. Yüklü ve boş şeritteki taşıyıcı makaraların dönen parçalarının metre başına ağırlıkları (.69) denklemlerinden hesaplanır. 7 7 q d 5 kg/m ve q d. 5 kg/m.4.8 c) Harekete karşı direnç ve banttaki çekme kuvveti Konveyör profilindeki dirençler ayrı bölümlere ayrılmalıdır. Ancak (Şekil.) a ve b saptırma tamburlarının dirençleri ihmal edilebilir ve profil den başlayarak numaralandırılır. andın döndürme tamburundan çözüldüğü noktasındaki T gerginliği S gev olarak alınır. noktasındaki gerginlik, harekete karşı bant direnç katsayısı (Tablo.) w 0.0 alınarak, T T T + W, T + ( q + q ) L w + ( 4. +.5) 60 0.0 T olur. noktasındaki gerginlik, k d + 9 T K T.07 ( T + 9).07T 0 dan + bulunur. andın yüklü şeridindeki harekete karşı direnç, taşıyıcı makaraların dirençleri ile çelik saç kızağın dirençleri toplamına eşittir. Çelik saç üzerinde bandın sürtünme katsayısı µ 0.4 değeri alınmaktadır. 4 noktasındaki gerginlik iki durum için hesaplanmalıdır. İlk olarak, boşaltma pulluğu işletme durumunda olarak (parçaların ara boşaltmasından dolayı T 4 meydana gelir) ve boşaltma pulluğu kaldırılmış olarak (boşaltma yalnızca kuyruk tamburu üzerinden T 4 meydana gelir). irinci durum için: T T + W + W 4 T +,4 [ 0.5( q + q) + q ] L w + 0.5( q + q) L µ + ( 0.5q + q ).07T + 09.4 İkinci durum için: T T + W 4 T +.07T k p d [ 0.5( q + q) + q ] L w + 0.5( q + q),4 + 0. k d k Lµ k k d L w + 0.5q k L µ +.7q (.77) denklemindeki K katsayısını hesaplarda.07 ve A değerini birinci durumda 09.4 ve ikinci durumda 0. göstermektedirler. Hesapta yük için üst değeri veren ikinci sonuç alınır. MAK49 - Transport Tekniği
4 Döndürme tamburundaki sarılma açısı α 0 o ve sürtünme katsayısı Tablo.4 e göre çelik µα tambur ve nemli ortam için µ 0. alınırsa, S ger T4 S gev e S gev.08. 08T bulunur. Son hesaplanan iki denkleme göre:.08 T.07 T + 0. ve T 08 T 08 + 9 7 dan T.07 08 + 0.6 dan T.07 08 + 0. 4.8 dan 4 andın dolu ve boş şeritlerini paralel kabul ederek ve kızaklar üzerinde hareket eden tambur için gerekli kuvvet 5 dan alındığında gerdirme ağırlığı W T G T + T + W 7 +.6 + 5 464.6 kg dır. g T d) ant yapısının hesabı Kauçuk kaplamalı ve katları -80 sınıfından bir bant kullanıldığı kabul edilirse, (.8) denkleminden i 9.5 4.8 /(40 55). 87 bulunur. Gerdirme vidasının aşırı yüklemelerini göz önüne alarak i alınır. Önceki hesaplarda kayış kat sayısı i 4 alındığı için, bant birim ağırlığında bir değişiklik olacaktır. e) Çekme kuvveti ve gerekli elektrik gücü Döndürme tamburundaki dire nç (yataklardaki kayıplar ihmal edilirse) W çev 0.0 ( S + S ).0( T + ) k T ger gev 0 4 ( 4.8 + 08) 9. kg değere eşittir. Çekme kuvveti ise W 0 S ger S gev + Wçev T4 T + Wçev 4.8 08 + 9. 44 kg dir. Üç çift düz alın dişli takımından meydana gelen bir güç aktarma düzeni bulunduğu, her dişli çiftinin verimi η 0,96 ve döndürme tamburunun kavramaları ile yatakların toplam verimi η 0,95 olduğu kabul edilirse 44 0,5 N.4 kw 0 0,96 0.95 olarak bulunur. Kullanılan motor gücü.6 kw olacaktır. f) Konveyörün toplam direnç katsayısı 67N 67.4 w 0.45 QL 0 60 bulunur. andı bütün hareket yörüngesi boyunca bir dolu kızak tarafından desteklenen bir konveyörün toplam direnci, hesaplanan bu değerden daha da yüksek olacaktır. MAK49 - Transport Tekniği