LKÖ RET M MATEMAT K 3 DERS K TABI 1. K TAP Türkan Öçalan Doç. Dr. Mehmet Karaca Bu kitap, Millî E itim Bakanl Talim ve Terbiye Kurulu Baflkanl n n 31.05.2011 tarih ve 63 say l karar yla 2012-2013 ö retim y l ndan itibaren 5 (befl) y l süreyle ders kitab olarak kabul edilmifltir. SEVG Yay nlar Cilt ve Bas mevi - Gönül Bayram Cevat Dündar Cad. Nu.: 139/C 06370 Ostim / Ankara tel.: (0312) 385 90 99 belgeç: (0312) 385 91 82 www.sevgiyayinlari.com.tr
lkö retim Matematik 3. S n f Ders Kitab 1. K TAP Yazarlar : Türkan Öçalan - Doç. Dr. Mehmet Karaca Editör: Dil Uzman : Görsel Uzman : Program Gelifltirme Uzman : Rehberlik Uzman : Ölçme De erlendirme Uzman : ISBN: Yay nc Sertifika Nu.: Didem Eren Savaflkan Cemal Kutay Özünlü Ziya Harun Ergenç Dilflat Ünal Necdet Dönmez Sat Özdemir 978-975 - 8270-37 - 8 12 662 SEVG Yay nlar Cilt ve Bas mevi - Gönül Bayram Bu eserin bütün haklar sakl d r ve yay nevine aittir. Eserdeki metin, soru, görsel unsurlar yaz l izin al nmadan tümüyle ya da k smen ço alt lamaz, yay mlanamaz, ticari amaçla kullan lamaz. Bask : KOZA Yay n Da t m Afi, Ankara, 2012 SEVG Yay nlar Cilt ve Bas mevi - Gönül Bayram Cevat Dündar Cad. Nu.: 139/C 06370 Ostim / Ankara tel.: (0312) 385 90 99 belgeç: (0312) 385 91 82 www.sevgiyayinlari.com.tr
ST KLÂL MARfiI Korkma, sönmez bu flafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin y ld z d r, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olay m, çehreni ey nazl hilâl! Kahraman rk ma bir gül! Ne bu fliddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlar m z sonra helâl... Hakk d r, Hakk a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif ERSOY 1-C
ANDIMIZ Türküm, do ruyum, çal flkan m, lkem; küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak, yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir. Ülküm; yükselmek, ileri gitmektir. Ey büyük Atatürk! Açt n yolda, gösterdi in hedefe durmadan yürüyece ime ant içerim. Varl m, Türk varl na arma an olsun. Ne mutlu Türküm diyene! 1-Ç
Mustafa Kemal ATATÜRK 1-D
Ç NDEK LER DERS K TABI K TABIMIZI TANIYALIM 1. ÜN TE........................... 11 PROJE.............................. 12 ÖRÜNTÜ VE SÜSLEMELER.. 13 Süsleme Yapal m.............. 14 DO AL SAYILAR............... 16 Üç Basamakl Do al Say lar.. 18 Basamak Kavram............. 21 En Yak n Onluk................ 24 Büyük, Küçük, Eflit............. 26 S ralama......................... 30 Ritmik Sayal m................. 33 Örüntüyü Geniflletelim........ 37 Tek mi, Çift mi?................ 39 Romen Rakamlar............. 42 1. Ünite De erlendirme Çal flmalar........................ 45 2. ÜN TE........................... 47 AÇI..................................48 Aç Modelleri.................... 49 Aç Çizelim...................... 50 Dik Aç........................... 51 Aç Çeflitleri..................... 52 ÜÇGEN, KARE, D KDÖRTGEN VE ÇEMBER...................... 54 Üçgen, Kare, Dikdörtgen ve Çember.......................... 55 Kare, Dikdörtgen ve Üçgen Çizelim.......................... 56 Üçgenin, Karenin ve Dikdörtgenin Aç lar............ 57 Geometrik fiekilleri S n fland ral m.................. 58 UZUNLUKLARI ÖLÇME........ 61 Metre - Santimetre............ 62 Dönüflüm Yapal m............. 63 fiek L GRAF................. 64 Veri Toplama................... 65 fiekil Grafi i..................... 66 Grafikleri Yorumlayal m....... 67 TABLO............................. 69 Çetele ve S kl k Tablosu...... 70 2. Ünite De erlendirme Çal flmalar........................ 73 3. ÜN TE........................... 75 DO AL SAYILARLA TOPLAMA filem............................. 76 Eldesiz ve Eldeli Toplama fllemi............................. 78 Tahmin Edelim................. 81 Zihinden Toplama fllemi..... 83 Problem Çözelim, Problem Kural m.......................... 85 DO AL SAYILARLA ÇIKARMA filem............................. 89 Ç karma fllemi................. 91 Zihinden Ç karma fllemi...... 95 10 un Kat Olan Say larla Zihinden Ç karma fllemi...... 97 Problem Çözelim, Problem Kural m.......................... 99 UZUNLUKLARI ÖLÇME...... 103 Tahmin Edelim................ 103 Ölçelim, Çizelim.............. 105 Problem Çözelim, Problem Kural m......................... 106 3. Ünite De erlendirme Çal flmalar...................... 108 1-E
Ö RENC ÇALIfiMA K TABI K TABIMIZI TANIYALIM 1. ÜN TE........................... 11 ÖRÜNTÜ VE SÜSLEMELER.. 12 Süsleme Yapal m.............. 12 DO AL SAYILAR............... 14 Üç Basamakl Do al Say lar. 14 Basamak Kavram............. 16 En Yak n Onluk................ 17 Büyük, Küçük, Eflit............. 18 S ralama......................... 19 Ritmik Sayal m................. 20 Örüntüyü Geniflletelim........ 22 Tek mi, Çift mi?................ 23 Romen Rakamlar............. 25 1. Ünite De erlendirme Çal flmalar........................ 26 B LG SAYAR..................... 28 2. ÜN TE........................... 29 AÇI..................................30 Aç Modelleri.................... 30 Aç Çizelim...................... 31 Dik Aç........................... 32 Aç Çeflitleri..................... 33 ÜÇGEN, KARE, D KDÖRTGEN VE ÇEMBER..................... 34 Üçgen, Kare, Dikdörtgen ve Çember.......................... 34 Kare, Dikdörtgen ve Üçgen Çizelim.......................... 35 Üçgenin, Karenin ve Dikdörtgenin Aç lar............................ 36 Geometrik fiekilleri S n fland ral m...................37 UZUNLUKLARI ÖLÇME........ 38 Metre - Santimetre............ 38 Dönüflüm Yapal m............. 39 fiek L GRAF................. 40 Veri Toplama................... 40 fiekil Grafi i..................... 41 Grafikleri Yorumlayal m........ 42 TABLO............................. 43 Çetele ve S kl k Tablosu...... 43 2. Ünite De erlendirme Çal flmalar........................ 44 B LG SAYAR..................... 46 3. ÜN TE........................... 47 DO AL SAYILARLA TOPLAMA filem.............. 48 Eldesiz ve Eldeli Toplama fllemi............................. 48 Tahmin Edelim................. 50 Zihinden Toplama fllemi..... 52 Problem Çözelim, Problem Kural m.......................... 54 DO AL SAYILARLA ÇIKARMA filem............... 56 Ç karma fllemi................. 56 Zihinden Ç karma fllemi...... 58 10 un Kat Olan Say larla Zihinden Ç karma fllemi..... 60 Problem Çözelim, Problem Kural m.......................... 61 UZUNLUKLARI ÖLMÇE........ 63 Tahmin Edelim................. 63 Ölçelim, Çizelim................ 64 Problem Çözelim, Problem Kural m.......................... 65 3. Ünite De erlendirme Çal flmalar........................ 66 B LG SAYAR..................... 68 SÖZLÜK......................... Ek-1 KAYNAKÇA..................... Ek-4 1-F
DERS K TABIMIZI TANIYALIM Ünite haz rl k Bu bölümdeki görseller ve ilgili sorularla neler ö renece inizi tahmin edebileceksiniz. Konuyu ö renmeye istek duyacaks n z. Konu bafll Bu bafll k, bölümde iflleyece iniz konuyu belirtmektedir. AÇI Haz r m y z? Bilgilerinizi hat rlayacaks - n z. Yeni konuyu ö renmeye haz r olup olmad n z bu bölümdeki sorularla ölçebileceksiniz. Ünite rengi Her yeni üniteye geçti inizde farkl bir renkle karfl - laflacaks n z. Yukar daki resmi inceleyiniz. Resimde gördüklerinizi anlat n z. Haz r m y z? 1. S n f n zda aç modelleri var m? Gösteriniz. 2. Okul eflyalar n zdan hangileri aç modeline örnektir? 3. Oyun park nda sal ncak direklerinin birbiriyle, tahterevallinin yer ile olan aç kl hakk nda ne söyleyebilirsiniz? 4. Çevrenizden aç modellerine örnekler veriniz. 48 Motivasyon Bu bölümdeki anlat mla yeni bir konuyu ö renmeye istek duyacaks n z. Etkinlik Zevkli ve çeflitli etkinliklerle e lenerek ö reneceksiniz. Açı Çeşitleri Afla daki saat modellerini inceleyiniz. Akrep ve yelkovan n farkl aç modelleri oluflturdu unu söyleyebilir misiniz? 9 11 10 8 7 12 6 1 2 4 5 3 9 11 10 8 7 12 6 1 2 4 5 Etkinlik: Aç Çeflitleri Olufltural m Araç ve Gereç: karton, makas, raptiye. Kartondan dikdörtgen biçiminde iki flerit kesiniz. Birer uçlar n raptiye ile tutturarak geometri fleridi oluflturunuz. Geometri fleridiyle dik aç oluflturunuz. fieridin kollar n yavaflça kapat n z. Oluflan aç, dik aç dan büyük mü olur? fieridin kollar n yavaflça açarak dik aç - dan daha büyük bir aç oluflturunuz. fieridin kollar n tam olarak aç n z. fieridiniz hangi aç y oluflturdu? 3 9 11 10 8 7 Hangi saatlerde akrep ve yelkovan dik aç modeli oluflturur? Tart fl n z. 12 Afla daki aç çeflitlerini inceleyelim. Gönyenin dik kenarlar ndan biri, verilen aç n n kollar ndan biri ile çak flt r l r. Gönyenin di er dik kenar ile aç n n di er kolunun durumuna göre aç çeflidi belirlenir. 6 1 2 4 5 3 9 11 10 8 7 12 6 1 2 4 5 3 Bilgi kutusu Verilen bilgilerle konuyu daha iyi anlayacaks n z. genifl aç dik aç dar aç dik aç do ru aç Aç n n iki kolu gönyenin iki dik kenar ile çak fl yor ise aç, dik aç d r. kinci kol dik kenar n d fl na do ru aç l yor ise aç, genifl aç d r. kinci kol iki dik kenar n iç k sm nda ise aç, dar aç d r. Aç n n iki kolu gönyenin bir kenar ndan geçen do ru ile çak fl yor ise aç, do ru aç d r. 52 1-G
Örnek çal flma Bilgilerinizi olufltururken gereken bilgi, örnek veya çözümleri bu bölümde bulacaks n z. Pekifltirme çal flmas Bu bölümdeki ek çal flmalarla ö rendiklerinizi pekifltirebileceksiniz. Çal flma kitab n zdaki çal flmalara ve sorulara baflvuraca n z belirtir. Neler Ö rendik? Konu sonunda neler ö rendi inizi belirleyece iniz ve kendinizi de erlendirebilece iniz bölüm. Kendimizi De erlendirelim Ünite aras nda kendinizi de erlendirebilece iniz çal flmalar içermektedir. Boflluk Doldurma Verilen ifadelerdeki boflluklar uygun say veya sözcükleri yazarak tamamlayaca n z çal flmalard r. Do ru - Yanl fl Testi Verilen ifadelerin do ru ya da yanl fl oldu unu belirleyece iniz çal flmalard r. Efllefltirme Sizden istenen efllefltirmeleri yapaca- n z çal flmalard r. Çoktan Seçmeli Test Verilen üç seçenek aras ndan sorunun do ru cevab n bulaca n z çal flmalard r. Ünite De erlendirme Çal flmalar Ünite sonlar ndaki bu bölümle ünitede neler ö renip ö renemedi inizi belirleyebilirsiniz. Proje Her dönem birer tane olmak üzere yapaca n z projeleri gösteren bölüm. Afla daki simetrik fleklin çizim aflamalar n inceleyelim. Afla daki flekilleri inceleyiniz. fiekillerden, simetri do rusu yanl fl olanlar n alt na Y, do ru olanlar n alt na D harfi yaz n z. Yandaki desenleri inceleyiniz. Desenlerdeki simetriyi ve desenlerin hangi do ruya ya da do - f rulara göre simetrik olduklar n belirleyiniz. Yandaki flekillerin simetriklerini yanlar na çiziniz. ÖÇK s., Neler Ö rendik? Afla daki flekillerden simetrik olanlar belirleyiniz. Nas l belirledi inizi aç klay n z. Kendimizi De erlendirelim e h 201 Afla daki noktal yerlere uygun say lar yazarak cümleleri tamamlay n z. 1. 12 litre,... yar m litredir. 2. 18 yar m litre,... litredir. 3. 98 dakika,... saat... dakikad r. 4. 110 dakika,... saat... dakikad r. Afla daki ifadelerden do ru olan n yan na D, yanl fl olan n yan na Y harfi yaz n z. 1. Simetrik flekiller, simetri do rusu boyunca katlan rsa birbirine çak fl r. (...) 12 11 1 10 2 9 3 2. 8 Yandaki saat, sekize çeyrek var. (...) 4 Afla daki flekilleri simetrikleri ile efllefltiriniz. 1. 1 Bir bakkal 72 kg pirincin ini satt. Bakkal kaç kilogram pirinç satt? A. 7 9 B. 6 C. 8 6. Ünite De erlendirme Çal flmalar 1. Afla daki zaman birimlerini, farkl yaz l fllar yla efllefltiriniz. 1 saat 30 dakika 1 saat 45 dakika 2 saat 20 dakika 1 saat 50 dakika 105 dakika 150 dakika 140 dakika 2 A d il if d l d ki kt l l i t l PROJE Projenin ad : Soka m z n Maketi 7 6 5 90 dakika 110 dakika Projenin amac : Geometrik cisimlerin, geometrik flekillerin, aç - lar n, süslemelerin, say lar n ve Romen rakamlar n n kullan ld sokak maketi haz rlama. Projenin aflamalar : A. Karar aflamas : 1. Proje grubunun belirlenmesi, grup içi görev da l m n n yap lmas 2. Proje sürecinin belirlenmesi 3. Çevredeki mimari yap lar n incelenmesi, araflt r lmas g 1-
11
PROJE Projenin ad : Soka m z n Maketi Projenin amac : Geometrik cisimlerin, geometrik flekillerin, aç - lar n, süslemelerin, say lar n ve Romen rakamlar n n kullan ld sokak maketi haz rlama. Projenin aflamalar : A. Karar aflamas : 1. Proje grubunun belirlenmesi, grup içi görev da l m n n yap lmas 2. Proje sürecinin belirlenmesi 3. Çevredeki mimari yap lar n incelenmesi, araflt r lmas 4. Yap larda kullan lan süslemelerin incelenmesi 5. Sokakta yer alacak yap lara karar verilmesi 6. Yard m al nacak kifli ve kurulufllar n belirlenmesi 7. Projede kullan lacak araç ve gerecin belirlenerek temin edilmesi B. Uygulama aflamas : 1. Soka n plan n n yap lmas 2. Karar verilen yap lar n geometrik cisimlerden ve flekillerden oluflturulmas ve süslenmesi 3. Haz rlanan yap lar n sokak plan üzerine dizilmesi 4. Yap lar n numaraland r lmas, soka n Romen rakamlar yla adland r lmas C. Sunum aflamas : 1. Proje grubu ve görev da l m hakk nda bilgi verilmesi 2. Uygulama çal flmalar n n anlat lmas, yap larda kullan - lan geometrik cisimlerin ve flekillerin tan t lmas 3. Çal flma sürecinde karfl lafl lan zorluklar n anlat lmas 4. Yard m al nan kifli ve kurulufllar n anlat lmas 5. Araç ve gerecin nas l temin edildi inin anlat lmas 6. Haz rlanan sokak maketinin sunumu 12
ÖRÜNTÜ VE SÜSLEMELER Dizilifllerde bir kural var. Yukar daki örüntüleri inceleyiniz. Örüntülerin kural n söyleyiniz. Haz r m y z? 1.... Bofl b rak lan yere hangi hayvan resmi gelmelidir? A. B. C. 2.... örüntüsü hangi flekille devam etmelidir? A. B. C. Performans görevi Renkli kâ tlar n üzerine ayn büyüklükte karesel, dikdörtgensel, üçgensel bölgeler çizerek kâ tlar kesiniz. Kesti iniz flekilleri aralar nda boflluk kalmayacak flekilde bir kartona yap flt rarak kenar süsleri haz rlay n z. Haz rlad n z çal flmay arkadafllar n zla paylafl n z. 13
Süsleme Yapalım El sanatlar m z, Anadolu kültürümüzü yans t r. Hal, kilim, çini, dantel ve mobilya oymac l insan eme inin birer ürünüdür. Bu ürünler de iflik flekil ve süslemelerden oluflur. Yandaki dantel ve çini örneklerini inceleyiniz. Süsleme flekillerinin dizilifllerinde bir kural var m d r? Aç klay n z. Etkinlik: Süsleme Yapma Araç ve Gereç: noktal ve izometrik kâ t, boya kalemleri. Noktal ve izometrik kâ tlardaki süslemeleri devam ettiriniz. Noktal kâ ttaki süslemede hangi flekilleri kulland n z? zometrik kâ ttaki süslemede hangi flekli kulland n z? Defterinize, karesel, dikdörtgensel, üçgensel bölgeleri kullanarak boflluk b rakmadan süslemeler yap n z. Afla daki süslemeleri inceleyelim. Süsleme, dikdörtgensel ve karesel bölgelerden oluflmufl. Üçgensel bölgeler aral k b rak lmadan dizilmifl. 14
Yandaki süslemede kaç tane üçgensel bölge vard r? Afla daki örüntüyü tamamlay n z. Süslemeli bir ev eflyas hayal ediniz. Bu eflyan n nas l bir süslemesi olmas n isterdiniz? Afla ya çiziniz. ÖÇK s., Neler Ö rendik? Yandaki süsleme hangi düzlemsel bölgelerden oluflmufltur? 15
DOĞAL SAYILAR 25 Kr 25 Kr 590 Kr 480 Kr 925 Kr 250 Kr Benim yerim neresi? 4 5 3 Hangisi büyük acaba? Resimlerde gördüklerinizi anlat n z. Say lardan hangilerini okuyabiliyorsunuz? Belirleyiniz. 16
Haz r m y z? 1. 12 tane kalem afla dakilerden hangisi ile ifade edilir? A. 1 deste B. 1 düzine C. 1 onluk 2. Yandaki modelde gösterilen say afla dakilerden hangisidir? A. 36 B. 35 C. 26 3. 85 say s n n onlar basama ndaki rakam hangisidir? A. 5 B. 8 C. 80 4. 22 say s n n onlar basama ndaki rakam n basamak de- eri kaçt r? A. 2 B. 22 C. 20 5. 38 say s hangi onlu a daha yak nd r? A. 30 B. 40 C. 50 6. Afla daki ifadelerden hangisi yanl flt r? A. 34 say s, 52 say s ndan küçüktür. B. 54 say s, 34 say s ndan büyüktür. C. 34 say s, 54 say s na eflittir. Performans görevi Günlük yaflant m zda say lar neden yuvarlar z? Bunun hayat m za getirdi i kolayl klar nelerdir? Araflt r n z. Araflt rma sonuçlar n rapor hâline getirerek arkadafllar n zla paylafl n z. 17
Üç Basamaklı Doğal Sayılar Say lar olmasayd yafl m z, boyumuzu, kilomuzu nas l ifade edebilirdik? Nas l al flverifl yapard k? Kaç Türk liras ödeyece imizi nas l hesaplard k? Hiç düflündünüz mü? lk ça lardan bu yana say lar yaflam m z n en önemli parças d r. lk ça larda yaflayan insanlar n, hayvanlar n n say lar n belirlemek için ma ara duvar na çizgi çizdiklerini biliyor muydunuz? Hat rlayal m S f r, bir, iki, üç, dört, befl, alt, yedi, sekiz, dokuz 2 onluk 6 birlik, yirmi alt eder. 18
Etkinlik: On Tane Onluk Araç ve Gereç: onluk taban bloklar 99 say s n onluk taban bloklar n kullanarak modelleyiniz. Kaç tane onluk blok kulland n z? Kaç tane birlik blok kulland - n z? Modelledi iniz say ya bir birlik eklerseniz kaç tane onluk elde edersiniz? Bu say y onluk taban bloklar yla modelleyiniz. 9 onluk 9 birlik 9 onluk 10 birlik... Onluk taban bloklar yla oluflturdu unuz yeni say y yazabilir misiniz? Sizce bu say kaç basamakl d r? 100 say s n modelleyelim: Yüzlük Onluk Birlik 10 tane onluk 1 yüzlük 0 onluk 0 birlik 100 1 Yüzlük 10 tane onluk 100 tane birlik 100 Yüz 19
254 say s n onluk taban bloklar yla modelleyelim: Yüzlük Onluk Birlik 2 yüzlük 5 onluk 4 birlik 254 ki yüz elli dört Abaküslerde gösterilen say lar ve okunufllar n inceleyelim: Yüzler Onlar Birler 426 Dört yüz yirmi alt Yüzler Onlar Birler 163 Yüz altm fl üç Yandaki modelle gösterilen say kaçt r? 438 say s n onluk taban bloklar yla modelleyiniz. ÖÇK s., Neler Ö rendik? 1 2 8 Benim okunuflumu yazabilir misiniz?......... Beni rakamla yazabilir misiniz? Alt yüz elli sekiz... 20
Basamak Kavramı Benim yükümün yeri birler basama. Ben de yükümü onlar basama na koyaca m. Ben yükümü yüzler basama na götürece im. Sizce sincaplar hangi say y oluflturuyor? Etkinlik: Basamak De eri Araç ve Gereç: 3 adet kutu, kartlar. Masaya üç kutu koyulsun. Kutulara yüzler, onlar, birler Yüzler basama Onlar basama Birler basama basama yaz l kartlar haz rlanarak yap flt r ls n. ki grup oluflturulsun. Gruplar 0 dan 9 a kadar rakamlar n yaz l oldu u kartlar haz rlas n. 1. grup her kutuya haz rlad rakamlardan birini koysun. 2. grup rakamlar n oluflturdu u say y tahtaya yazs n. Rakamlar n bulundu u basamaklar ve basamak de erlerini söylesin. Gruplar görev de ifltirerek etkinlik devam etsin. Say n n yüzler basama 0 olmas durumunda say hakk nda ne söyleyebilirsiniz? 21
234 say s n onluk taban bloklar yla ve basamak tablosunda gösterelim: Yüzlük Onluk Birlik Say lar 405, 230 ve 123 say lar n basamak tablosunda gösterelim: 22 2 yüzlük 3 onluk 4 birlik Say 2 3 4 Basamak adlar Basamak de eri Yüzler basama Onlar basama Birler basama 200 30 4 Say 4 0 5 Basamak adlar Basamak de eri Yüzler basama Onlar basama Birler basama 400 0 5 Say 2 3 0 Basamak adlar Basamak de eri Yüzler basama Onlar basama Birler basama 200 30 0 Say 1 2 3 Basamak adlar Basamak de eri Yüzler basama Onlar basama Birler basama 100 20 3
444 say s n basamak tablosunda gösterelim: Say 4 4 4 Basamak adlar Basamak de eri Yüzler basama Afla daki al flt rmalar yap n z. Onlar basama Birler basama 400 40 4 1. Afla daki tabloda noktal yerleri doldurunuz. Say 1 0 9........... Basamak adlar Basamak de eri Yüzler basama Onlar basama Birler basama........... basama Onlar basama........... basama 100...................... 600 40 0 2. 225 say s nda kaç yüzlük, kaç onluk, kaç birlik vard r? 3. 111 say s ndaki rakamlar n basamak de erleri kaçt r? 4. Hangi basama a yazarsak yazal m, basamak de eri de- iflmeyen rakam hangisidir? Neler Ö rendik? ÖÇK s. Afla daki say larda verilmeyen rakamlar bulunuz. Noktal yerleri tamamlay n z. Basamak de eri 2 3 40..... 5 Basamak de eri 7..... 400 23
En Yakın Onluk Beril, Zeynep, Ali ve Necmi okul bahçesinde bir kofluya kat ld lar. Ayn sürede Beril 348 metre, Zeynep 374 metre, Ali 423 metre, Necmi 466 metre kofltu. Ö retmen, kofluda birinci olan Necmi nin kofltu- u mesafeyi koflu panosunda afla- daki gibi göstermifltir. Sizce ö retmen 466 metreyi neye göre 470 olarak göstermifl olabilir? Ayn flekilde siz de di er ö rencilerin kofltuklar mesafeleri gösterebilir misiniz? Beril 348 metre Zeynep 374 metre Ali 423 metre Necmi 466 metre 330 340 350 360 370 380 390 400 410 420 430 440 450 460 470 480 Koflu Panosu Etkinlik: Yuvarlama Araç ve Gereç: say kartlar, torba. ki grup oluflturulsun. Gruplar 0 dan 9 a kadar rakamlar n yaz l oldu u kartlar haz rlayarak bir torbaya koysun. 1. grup torbadan arka arkaya üç kart çeksin. Rakamlarla üç basamakl bir say olufltursun. 2. grup say y en yak n onlu a yuvarlayarak söylesin. Gruplar yer de ifltirerek etkinlik devam ettirilsin. Hangi say lar, hangi onlu a yuvarlad n z? Nedenini aç klay n z. 701 say s n oluflturdu unuzu düflününüz. Bu say y hangi say ya yuvarlars n z? 2 1 3 4 5 6 7 8 9 0 24
623 ve 675 say lar n en yak n onlu a yuvarlayal m: 623 675 600 610 620 630 640 650 660 670 680 690 700 Birler basama 5 olan say lar bir sonraki onlu a yuvarlan r. Bir ma azada sat lan afla daki eflyalar n fiyatlar n en yak n onlu a yuvarlayal m: 64 TL 167 TL 28 TL 15 TL 60 170 30 20 Toplarda yaz l olan say lar inceleyiniz. Hangileri en yak n onlu a yuvarlan rsa 60 olur? Efllefltiriniz. 68 62 63 65 64 61 69 60 Afla daki say lar n yerlerini say do rusu üzerinde bulunuz. Bu say lar en yak n onlu a yuvarlayarak kutular n içine yaz n z. 700 710 720 730 740 750 760 770 780 790 800 718 765 747 779 ÖÇK s. Neler Ö rendik? Afla daki say lar en yak n onlu a yuvarlay n z. Noktal yerlere yaz n z. 78... 258... 213... 99... 845... 115... 25
Büyük, Küçük, Eşit Üç kardeflten Berk 16, Eda 13, Merve 9 yafl ndad r. Kardefllerin yafllar n karfl laflt ral m. Berk, Eda dan büyüktür. Buna göre Berk ve Eda n n yafllar n gösteren 16 ve 13 say lar n karfl laflt r n z. Hangi say di erinden büyüktür? Merve, Eda dan küçüktür. Merve 16 13 9 ve Eda n n yafllar n gösteren 9 ve 13 say lar n karfl laflt rd n zda hangi say di erinden küçüktür? Çocuklar n kuzeni Derya, 12 yafl ndad r. Derya, hangi kardeflten büyük, hangisinden küçüktür? Derya ile kardefllerin yafllar n gösteren say lar karfl laflt r n z. Etkinlik: Hangisi Büyük? Araç ve Gereç: onluk taban bloklar ki grup oluflturunuz. Grup olarak üç basamakl bir say belirleyiniz. Bu say y yüzlük, onluk ve birlik taban bloklar yla modelleyiniz. Oluflturdu unuz modeli, önce yüzlük taban bloklar ndan bafllayarak di er grubun oluflturdu u modelle karfl laflt r n z. Hangi modellerde kaçar yüzlük blok kullan ld? Buna göre hangi say büyük, hangisi küçüktür? Yüzlük taban bloklar n n say lar eflit ise hangi say n n büyük ya da küçük oldu unu söyleyebilir misiniz? Ayn flekilde s rayla onluk ve birlik bloklar karfl laflt r n z. Bu bloklar n hangisinden, hangi modelde daha fazla kullan ld n belirleyiniz. Modellenen say lardan hangisi, di erinden büyük ya da küçüktür? Neden? Gruplar n, say lar n yandaki gibi modellediklerini düflününüz. Modellenen bu say lar yaz n z. Hangisinin büyük oldu unu ve nedenini söyleyiniz. 26
326 ve 213 say lar ndan hangisi büyüktür? Onluk taban bloklar yla modelleyelim: 3 yüzlük + 2 onluk + 6 birlik > 2 yüzlük + 1 onluk + 3 birlik 326 > 213 üç yüz yirmi alt büyüktür, iki yüz on üç ya da 213 < 326 iki yüz on üç küçüktür, üç yüz yirmi alt olarak okunur. 316 ve 425 say lar n karfl laflt ral m. 340 say s, hangi say dan küçüktür? nceleyelim: 3 1 6 4 2 5 3 yüzlük 1 onluk 6 birlik 5 birlik 2 onluk 4 yüzlük 316 da 3 yüzlük, 425 te 4 yüzlük vard r. 4 > 3 oldu undan 425 > 316 yaz l r. 340 say s n, 425 ve 316 ile karfl laflt ral m: 340 ta 3 yüzlük, 425 te 4 yüzlük vard r. 4 > 3 oldu undan 425 > 340 yazar z. 340 ta 3 yüzlük, 316 da 3 yüzlük vard r. Yüzlük say lar eflit oldu undan onluk say lar n karfl laflt r r z. 340 ta 4 onluk, 316 da 1 onluk vard r. 4 > 1 oldu undan 340 > 316 yazar z. 340 say s, 425 say s ndan küçük, 316 say s ndan büyüktür. Üç basamakl iki say karfl laflt r l rken önce yüzlüklere bak l r. Yüzlük say s büyük olan, di erinden büyüktür. Yüzlük say lar eflit ise onluk say lar na bak l r. Onluk say s büyük olan, di erinden büyüktür. Onluk say lar eflit ise birliklere bak l r. Birlik say s büyük olan, di erinden büyüktür. 27
427 ve 427 say lar n karfl lafltal m. Aralar ndaki iliflkiyi sembolle gösterelim. fllemleri inceleyelim: 4 2 7 = 4 2 7 Yüzlük, onluk ve birlik say lar eflit olan iki say birbirine eflittir. 836 ile 562 say lar n karfl laflt r p yorumlayal m: 8 3 6 5 6 2 8 yüzlük 3 onluk 6 birlik Afla daki al flt rmalar yap n z. Neler Ö rendik? 8 yüzlük, 5 yüzlükten büyüktür. 8 > 5 oldu undan 836 > 562 olur. 2 birlik 6 onluk 5 yüzlük 1. Afla daki say lar aras na >, <, = sembollerinden uygun olan yaz n z. 976... 776 248... 228 428... 428 136... 136 863... 841 143... 149 385... 185 199... 199 427... 421 2. 226 dan büyük 233 ten küçük do al say lar yaz n z. 3. 462 say s, 474 ve 451 say lar n n hangisinden büyüktür? Say lar, sembol kullanarak karfl laflt r n z. ÖÇK s. 565, afla daki say lar n hangisinden küçüktür? 387, afla daki say lar n hangisinden büyüktür? 814 427 287 487 565 <... 387 >... 28
Kendimizi De erlendirelim Afla daki noktal yerlere uygun rakam veya sözcükleri yazarak cümleleri tamamlay n z. 1. 435 say s nda... yüzlük vard r. 2. 251 say s n n okunuflu... 3. Befl yüz altm fl iki say s n n rakamla yaz l fl... Afla daki ifadelerden do ru olan n yan na D, yanl fl olan n yan na Y harfi yaz n z. 1. 361 say s nda 6 rakam n n basamak de eri 6 d r. (...) 2. 444 say s nda yüzler basama ndaki 4 rakam n n basamak de eri 400 dür. (...) Afla daki say lar en yak n onluklar ile efllefltiriniz. 281 335 138 444 440 140 340 280 130 Afla daki ifadelerden hangisi yanl flt r? A. 348 > 341 B. 513 < 768 C. 147 = 247 29
Sıralama Zeynep ve Ali s n ftaki arkadafllar n n boylar n ölçerek afla- daki tabloyu oluflturdular. Tabloya göre en uzun ve en k - sa boylu ö renciler hangileridir? Tablo: Boy Uzunluklar Ad Boy (santimetre) Berk 112 Barhan 130 Beril 120 Örsan 128 Necmi 125 Boylar na göre tablodaki çocuklar uzundan k saya do ru nas l s ralars n z? Buna göre Beril kaç nc s rada olmal d r? Tablodaki boy uzunluklar n gösteren say lar büyükten küçü e do ru s ralayabilir misiniz? Etkinlik: Say Oluflturma Araç ve Gereç: kartlar, torba. ki grup oluflturulsun. Gruplar 0 dan 9 a kadar rakamlar n yaz l oldu u kartlar haz rlas n. Haz rlanan kartlar torbaya konulsun. 1. grup torbadan üç kart çeksin. Karttaki rakamlarla üç basamakl say lar olufltursun. Oluflturduklar say lar küçükten büyü e ve büyükten küçü e do ru sembol kullanarak s ralas nlar. 2. grup en küçük ve en büyük do al say y söylesin. Gruplar yer de ifltirerek etkinlik devam ettirilsin. 345 say s n n oluflturulan s ralamada yeri neresidir? 30
2, 1, 3 rakamlar n kullanarak afla ya yaz lan üç basamakl do al say lar inceleyelim: En büyük do al say 321, En küçük do al say 123, En büyük do al say yaz l rken rakamlar n en büyü ü yüzler basama na, ondan sonraki onlar basama na, en küçü ü de birler basama na yaz l r. Vagondaki say lar büyükten küçü e do ru sembol kullanarak s ralayal m. En küçük ve en büyük say lar yazal m. 321 say s vagonlardaki hangi say dan büyük, hangi say dan küçüktür? nceleyelim: 449 515 290 357 612 612 > 515 > 449 > 357 > 290 Ben buldum, en büyük say 612, en küçük say 290 d r. 321 say s n n yerini afla daki say do rusunda belirleyelim: 321 357 280 290 300 310 320 330 340 350 360 321 say s 290 say s ndan büyük, 357 say s ndan küçüktür. 290 < 321 < 357 31
Afla daki s ralamalar inceleyelim: 782 913 543 913 > 782 > 543 391 354 363 391 > 363 > 354 245 248 243 248 > 245 > 243 Afla daki al flt rmalar yap n z. 1. T rt l n üzerindeki say lar küçükten büyü e do ru sembol kullanarak s ralay n z. En büyük ve en küçük do al say lar söyleyiniz. 812 905 311 219 199 2. Toplar n üzerindeki say lar büyükten küçü e do ru sembol kullanarak s ralay n z. En büyük ve en küçük do al say lar söyleyiniz. 111 666 222 777 999 ÖÇK s. Neler Ö rendik? Hangi cüzdanda daha çok para var? Alt ndaki kutuya x iflareti koyarak belirtiniz. 235 TL 485 TL Çok kolay. 410 TL 32
Ritmik Sayalım Bakkal Sami amca her sabah kasalarla gelen sütleri raflara diziyor. Her rafa alt tane süt kutusu koyuyor. Sami amcan n dolaba kaç kutu süt koydu unu nas l bulabiliriz? Alt flar ritmik sayarsak dolapta kaç tane süt kutusu oldu unu bulabiliriz. Etkinlik: Ritmik Sayma Araç ve Gereç: yüzlük tablo, boya kalemleri. 1 11 21 31 41 51 61 71 81 2 12 22 32 42 52 62 72 82 3 13 23 33 43 53 63 73 83 4 14 24 34 44 54 64 74 84 5 15 25 35 45 55 65 75 85 6 16 26 36 46 56 66 76 86 7 17 27 37 47 57 67 77 87 8 18 28 38 48 58 68 78 88 9 19 29 39 49 59 69 79 89 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Yüzlük tabloda; Üçer ritmik say n z. Sayd - n z kutular sar renge boyay n z. Sar boyal kutulardaki say lar defterinize yaz n z. 6 dan bafllayarak alt flar ritmik say n z. Sayd n z kutular mavi renge boyay n z. Mavi boyal kutulardaki say - lar defterinize yaz n z. Sar ve mavi boyal kutulardaki 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 say lar aras ndaki iliflki- yi belirleyiniz. 4 ten bafllayarak dörder ritmik say n z. Sayd n z kutular pembeye boyay n z. Pembe boyal kutulardaki say lar defterinize yaz n z. 8 den bafllayarak sekizer ritmik say n z. Sayd n z kutular k rm z renge boyay n z. K rm z boyal kutulardaki say lar defterinize yaz n z. Pembe ve k rm z boyal kutulardaki say lar aras nda nas l bir iliflki vard r? 33
Yüzlük tabloda 36 dan bafllayarak 80 e kadar alt flar ritmik sayal m. Sayd m z kutular boyayal m. Boyal kutulardaki say lar yazarak örüntü olufltural m: 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 36 42 48 54 60 66 72 78 Siz de 24 ten bafllayarak 54 e kadar alt flar ritmik say n z. Sayd n z say lar yazarak örüntü oluflturunuz. Yüzlük tabloda 7 den bafllayarak 21 e kadar yedifler ritmik say lm flt r. Say lan kutular k rm z ya boyanm flt r. nceleyelim: Verilen yedifler saymay 100 e kadar devam ettiriniz. Söyledi iniz say lar n kutular n k rm z ya boyay n z. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 Yüzlük tabloda 9 dan bafllayarak 27 ye kadar dokuzar ritmik say lm flt r. nceleyelim: Bu saymay 100 e kadar devam ettiriniz. Söyledi iniz say lar n kutular n maviye boyay n z. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 34
12 den bafllayarak alt flar ritmik sayal m. 3. s rada söyledi imiz say hangisidir? Bulal m: 12 +6 18 +6 24 1 2 3 12 den bafllayarak alt flar ritmik saymada, 3. s rada söyledi- imiz say 24 tür. 36 dan bafllayarak dokuzar ritmik sayal m. 5. s rada söyledi- imiz say hangisidir? Bulal m: 36 +9 1 45 2 +9 54 3 +9 63 +9 4 72 5 36 dan bafllayarak dokuzar ritmik saymada, 5. s rada söyledi imiz say 72 dir. 27 den bafllayarak 63 e kadar dokuzar ritmik say n z. Söyledi iniz say lar boyay - n z. Yapt n z ritmik sayma ile oluflan örüntüyü yaz n z. 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 Yüzlük tabloda 8 den bafllayarak 56 ya kadar sekizer ritmik say lm flt r. Tabloda sekizer ritmik saymada boyanmam fl kutular bularak boyay n z. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 35
24 ten bafllayarak 80 e kadar sekizer ritmik say n z. Söyledi iniz say lar boyay - n z. Yapt n z ritmik sayma ile oluflan örüntüyü yaz n z. 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 Afla daki say dizilerinde kaçar ritmik sayma yap ld n bulunuz. Eksik say lar kutulara yaz n z. 1. 30 36 48 60 2. 21 28 42 56 3. 24 32 48 64 4. 18 27 45 63 42 den bafllayarak alt flar ritmik saymada, 4. s rada hangi say söylenir? 54 ten bafllayarak dokuzar ritmik saymada, 2. s rada hangi say söylenir? ÖÇK s., Neler Ö rendik? Onur, 24 ten bafllayarak alt flar ritmik say yor. 5. saymada hangi say y söyler? 36
Örüntüyü Genişletelim lk ça lardan beri say lar hayat m z n içindedir. lk ça larda kullan lan çizgi ve semboller bugünkü rakamlar n temelini oluflturur. Eski M s rl lar 1 yerine /, 2 yerine //, 3 yerine /// sembollerini kullanm flt r. Mezopotamyal lar n 1 yerine, 2 yerine, 3 yerine sembolünü kulland n biliyor muydunuz? Etkinlik: Örüntü oluflturma Araç ve Gereç: legolar veya birim küpler. Birim küplerle veya legolarla yandaki örüntüyü oluflturunuz. Örüntüdeki iliflkiyi belirleyiniz. Örüntüyü bir ad m daha... 1. ad m 1 küp 2. ad m 3 küp 3. ad m 5 küp 4. ad m... geniflletmek için kaç... tane birim küp gerekir? 5. ad m... Örüntüyü iki ad m daha geniflletti inizde kaç birim küp kullanm fl olursunuz? Afla daki örüntüyü inceleyerek örüntünün say sal gösterimini yazal m: 1. ad m 2 2 2 2 2 2. ad m 4 3. ad m 6 4. ad m 8 5. ad m 10 37
Afla daki örüntüyü inceleyelim. Say sal gösterimini yazal m: +3 +3 +3 1. ad m 2. ad m 3. ad m 4. ad m 1 4 7 10 Afla daki örüntüleri iki ad m geniflletiniz. 1. 1. ad m 2. ad m 3. ad m... 4. ad m... 5. ad m 2. 1. ad m 2. ad m 3. ad m... 4. ad m... 5. ad m ÖÇK s. Neler Ö rendik? Afla daki örüntüyü inceleyiniz. Bofl b rak lan yerleri doldurunuz. 1. ad m... top 2. ad m... Çok kolay, ritmik saymaya benziyor. top 3. ad m... top... 4. ad m... top... 5. ad m... top 38
Tek mi, Çift mi? Beril, kavanozdan bir miktar misket alarak avucunda saklad. Necmi ye Tek mi, çift mi? diye sordu. Necmi Tek. yan t n verdi. Çocuklar, Beril in avcundaki misketlerin tek mi, çift mi oldu unu nas l belirleyebilirler? Beril, misketleri masada ikiflerli gruplad. Geriye bir tane misket kald. Sizce Necmi nin yan t do ru mudur? Neden? Say lar n tek mi, çift mi oldu unu baflka hangi yolla belirleyebiliriz? Tart fl n z. Etkinlik: Tek mi, Çift mi? Araç ve Gereç: 20 tane plastik bardak, fasulye. 20 tane plastik barda yan yana diziniz. lk bardaktan bafllayarak s rayla bardaklar n üzerine tek, çift, tek... yaz n z. 1. barda a 1 fasulye, 2. barda a 2 fasulye, 3. barda- a 3 fasulye koyunuz. Fasulye say s n birer art rarak di er bardaklarda da iflleme devam ediniz. Bardaklar n üzerindeki ifadelerle içindeki fasulyelerin say - s aras nda nas l bir iliflki vard r? 39
Afla daki tek ve çift say modellerini inceleyerek aralar ndaki fark bulal m: 1 tek 2 çift 3 tek 4 çift 5 tek 6 çift 7 tek 8 çift 9 tek 10 çift 11 tek 12 çift 13 tek 14 çift 15 tek 16 çift 17 tek 18 çift 19 tek 20 çift Birler basama nda 1, 3, 5, 7, 9 rakamlar ndan biri olan say lar tek; 0, 2, 4, 6, 8 rakamlar ndan biri olan say lar çift say - lard r. Yüzlük tabloda 20 ye kadar olan tek say lar n bulundu u kutular pembeye, çift say lar n bulundu u kutular maviye boyanm flt r. Say lar n oluflturdu u örüntüleri inceleyelim: Tek say lar: 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 Çift say lar: 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 21 den 100 e kadar olan say lar da ayn flekilde siz boyay n z. Tek ve çift say lar n oluflturdu u örüntüleri yaz n z. 40 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
Ali ve Necmi nin birim küplerle oluflturduklar yap lar afla - dad r. Ali ve Necmi küplerini birlefltirerek yeni bir yap oluflturuyorlar. Yap daki küp say s n n tek mi, çift mi oldu unu bulal m: 5 4 4 + 5 = 9 Ali Necmi Çift + Tek = Tek 27 6 iflleminin sonucu tek mi, çift midir? Bulal m: 27 Tek 6 Çift 21 Tek Afla daki al flt rmalar yap n z. 1. Afla daki ifllemlerin sonuçlar n n tek mi, çift mi oldu unu yanlar na yaz n z. 29 5 =... 36 8 =... 42 7 =... 2. Afla daki toplardan üzerinde tek say yaz l olanlar boyay n z. 464 852 141 112 400 395 999 100 131 3. Afla daki vagonlardan üzerinde çift say yaz l olanlar boyay n z. 496 117 612 547 613 128 640 ÖÇK s., Neler Ö rendik? Üç basamakl en büyük çift say hangisidir? Üç basamakl en büyük tek say hangisidir? 41
Romen Rakamları Ali ve Zeynep gezide bir saat kulesi gördüler. Saatin üzerindeki say lar farkl yaz lm flt. Ali Saatin kaç oldu unu nas l anlayaca z? dedi. Zeynep kolundaki saati ç kard. ki saati karfl laflt r rsak her bir sembolün hangi say ya karfl l k geldi ini bulabiliriz. dedi. Kuledeki saat kaç gösteriyor? Etkinlik: Romen Rakamlar Araç ve Gereç: saat modelleri, toplu i ne, makas. Gazete ve dergilerden, birinde Romen rakamlar n n, di erinde rakamlar n yaz l oldu u iki saat modeli bularak kesiniz. Bu modelleri önce ikiye, sonra tekrar ikiye katlayarak orta noktalar n iflaretleyiniz. Saat modellerini orta noktalar çak flacak flekilde üst üste koyunuz. Orta noktadan bir toplu i ne geçiriniz. Normal rakamla yaz lm fl olan saate bakarak her sembolün hangi say ya karfl l k geldi ini belirleyiniz. IV ve VI sembolleri aras nda nas l bir iliflki vard r? Sembollerle say lar karfl laflt ral m: I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 42
Afla daki resimleri inceleyerek Romen rakamlar n n nerelerde kullan ld n anlatal m: X.BÖLÜM S Afla daki ifllemleri inceleyip yorumlayal m: XIII 10 + 3 = 13 XVII 10 + 5 + 2 = 17 XIV 10 + (5 1) = 14 XVIII 10 + 5 + 3 = 18 XV 10 + 5 = 15 XIX 10 + (10 1) = 19 XVI 10 + 5 + 1 = 16 XX 10 + 10 = 20 Romen rakamlar nda V ve X gibi sembollerin soluna konulan I, say n n de erini azalt r; sa na konulan I, say n n de erini art r r. Afla daki al flt rmalar yap n z. 1. 1 onluk 7 birlikten oluflan do al say n n Romen rakamlar yla yaz l fl nedir? 2. Romen rakamlar yla yaz lan afla daki say lardan en büyü ünü k rm z, en küçü ünü mavi çember içine al n z. IV VIII XVII XX XIX 3. VII say s ile IX say s n n toplam hangi say d r? Neler Ö rendik? Afla daki say lar, Romen rakamlar ndaki karfl l klar yla efllefltiriniz. 18 Sa na I yaz l rsa 1 ekliyoruz. 5 20 12 7 XX XVIII XII V VII ÖÇK s. Soluna I yaz l rsa 1 ç kar yoruz. 43
Kendimizi De erlendirelim Afla daki noktal yerlere uygun say lar yazarak cümleleri tamamlay n z. 1. 253 <... < 285 s ralan fl nda noktal yere gelecek say hangisidir? 260 288 2. 809 <... < 843 s ralan fl nda noktal yere gelecek say hangisidir? 812 865 Afla daki ifadelerden do ru olan n yan na D, yanl fl olan n yan na Y harfi yaz n z. 1.155, 219, 387, 113 say lar n büyükten küçü e do ru s ralad m zda ilk olarak 387 say s n yazar z. (...) 2.16 24 32 40 örüntüsü alt flar ritmik saymad r. (...) Mavi ve yeflil kutucuklardan ayn say y gösterenleri efllefltiriniz. 8 XIX 6 VI 4 IX IV 19 9 1. 18 24 30... 42 örüntüsünde noktal yere gelecek say hangisidir? A. 30 B. 36 C. 40 2. Afla daki say lardan hangisi tek say d r? A. 826 B. 721 C. 722 44
1. Ünite De erlendirme Çal flmalar 1. Afla daki ifadelerde noktal yerleri tamamlay n z. 5 yüzlük, 2 onluk, 3 birlikten oluflan say... 7 yüzlük, 0 onluk, 4 birlikten oluflan say... 2 yüzlük, 9 onluk, 2 birlikten oluflan say... 2. Afla daki s ralamalar inceleyiniz. Do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. 100 < 115 < 268 < 427 (...) 125 < 382 < 135 < 295 (...) 562 > 433 > 212 > 112 (...) 782 < 567 < 682 < 352 (...) 3. Afla daki say lar, Romen rakamlar ndaki karfl l klar yla efllefltiriniz. 19 17 XIX XX 20 XIV XIII 9 14 IX XVII 4. 398 say s n n hangi rakam n n basamak de eri en büyüktür? A. 3 B. 9 C. 8 5. 301 say s n n hangi rakam n n basamak de eri en küçüktür? A. 1 B. 0 C. 3 6. 6, 4, 2 rakamlar ndan oluflan en küçük say kaçt r? A. 264 B. 246 C. 462 7. 241 say s n n yüzler ve onlar basama ndaki rakamlar yer de ifltirirse yeni say kaç olur? A. 214 B. 142 C. 421 45
8. 285 < ifadesindeki kutucu un içine yaz labilecek en küçük say kaçt r? A. 286 B. 289 C. 293 9. Afla daki örüntülerden hangisi ileriye do ru alt flar ritmik sayma ile oluflmufltur? A. 12 18 24 30 36 B. 6 10 14 18 22 C. 14 21 28 35 42 10. Afla daki say lardan kaç tanesi çift do al say d r? 968, 764, 961, 812, 215, 450 A. 4 B. 3 C. 2 11. XIII say s n n okunuflu hangisidir? A. On befl B. On üç C. Yirmi 12. Afla dakilerden hangisi yanl flt r? A. XV = 15 B. XI = 8 C. XIX = 19 13.... 1. ad m 2. ad m 3. ad m 4. ad m 5. ad m Yukar daki örüntünün 5. ad m nda kaç tane kare vard r? A. 5 B. 6 C. 7 14. 185 say s en yak n onlu a yuvarlan rsa hangi say bulunur? A. 170 B. 180 C. 190 15. Yandaki süslemede kaç tane üçgensel bölge vard r? A. 10 B. 12 C. 14 46
47
AÇI Yukar daki resmi inceleyiniz. Resimde gördüklerinizi anlat n z. Haz r m y z? 1. S n f n zda aç modelleri var m? Gösteriniz. 2. Okul eflyalar n zdan hangileri aç modeline örnektir? 3. Oyun park nda sal ncak direklerinin birbiriyle, tahterevallinin yer ile olan aç kl hakk nda ne söyleyebilirsiniz? 4. Çevrenizden aç modellerine örnekler veriniz. 48
Açı Modelleri Afla daki resimlerde gördü ünüz aç lar anlat n z. Etkinlik: Aç Modeli Araç ve Gereç: oyun hamuru, kibrit çöpleri. Oyun hamuru ve kibrit çöpleriyle yandaki flekle benzer çöp adam modelleri haz rlay n z. Çöp adam n bacaklar n aç p kapat n z. Bacaklar aras ndaki aç kl k de iflti mi? Çöp adam n kollar n aç p kapat n z. Kollarla vücut aras ndaki aç kl k de iflti mi? Aç klay n z. Afla da geometri fleridiyle oluflturulan aç modellerini inceleyelim: Afla da kibrit çöpleriyle oluflturulan aç modellerini inceleyiniz. Oluflan aç lar k rm z kalemle çiziniz. Neler Ö rendik? ÖÇK s. Parmaklar n z açarak elinizin fleklini bir kâ da çiziniz. fiekildeki aç lar gösteriniz. 49
Açı Çizelim Yandaki resmi inceleyiniz. Resimde çocuklar n ne yapt n anlat n z. Resimdeki çocuklar aç çizerken hangi araçlar kullan yorlar? Etkinlik: Aç Çizme Araç ve Gereç: prizma modelleri, tangram parçalar, k rm - z kalem. Prizma modellerini ve tangram parçalar n bir kâ t üzerine koyunuz. Yanda verilen flekillerdeki gibi köflelerinin belirtti i aç lar çiziniz. Çizdi iniz aç modelinin kollar n k rm z kalemle uzat n z. Aç de iflti mi? Aç klay n z. Gönyemizin kenarlar n kullanarak aç modelleri çizelim. Aç n n çizgi modelindeki oklar, aç n n istenildi i kadar uzat labilece ini gösterir. Afla daki aç modellerini inceleyiniz. Oluflan aç lar k rm z kalemle çiziniz. Aç çiziminde baflka hangi araçlardan faydalanabiliriz? Neler Ö rendik? Tangram parçalar n kullanarak farkl aç lar çiziniz. ÖÇK s. 50
Dik Açı Afla daki resimleri inceleyiniz. Bir köflede birleflen kenarlar n meydana getirdi i aç lar hakk nda neler söyleyebilirsiniz? Aç lar oluflturan do rular n birbirine göre durumlar nas ld r? Tart fl n z. Etkinlik: Dik Aç Çizme Araç ve Gereç: kitap, gönye, kare fleklinde çerçeve. Üç grup oluflturulsun. 1. grup kitab n kâ t üzerine koysun. Kitab n bir köflesini belirlesin. O köflede birleflen kenarlar çizerek uçlar na ok koysun. 2. grup çerçeveyi, 3. grup gönyeyi kullanarak ayn ifllemi yaps n. Gruplar çizdikleri aç lar n çizgi modellerini karfl laflt rs n. Aç y oluflturan do rular n birbirine göre durumlar n söylesin. Dik kenarlar n oluflturdu u aç ya ne ad verilir? Tart fl n z. Afla da verilen dik aç lar inceleyelim: Kenarlar birbirine dik olan modellerle çizilen aç lar, dik aç d r. ÖÇK s. Gönyenizin dik kenarlar n kullanarak dik aç modelleri çiziniz. Kare ve dikdörtgen modellerini kullanarak dik aç modelleri çiziniz. Neler Ö rendik? S n f n zdaki ve eflyalar n zdaki dik aç modellerini belirleyerek liste yap n z. 51
Açı Çeşitleri Afla daki saat modellerini inceleyiniz. Akrep ve yelkovan n farkl aç modelleri oluflturdu unu söyleyebilir misiniz? 11 10 9 8 7 12 6 1 2 4 5 3 11 10 9 8 7 12 6 1 2 4 5 Etkinlik: Aç Çeflitleri Olufltural m Araç ve Gereç: karton, makas, raptiye. Kartondan dikdörtgen biçiminde iki flerit kesiniz. Birer uçlar n raptiye ile tutturarak geometri fleridi oluflturunuz. Geometri fleridiyle dik aç oluflturunuz. fieridin kollar n yavaflça kapat n z. Oluflan aç, dik aç dan büyük mü olur? fieridin kollar n yavaflça açarak dik aç - dan daha büyük bir aç oluflturunuz. fieridin kollar n tam olarak aç n z. fieridiniz hangi aç y oluflturdu? 3 11 10 9 8 7 12 Hangi saatlerde akrep ve yelkovan dik aç modeli oluflturur? Tart fl n z. Afla daki aç çeflitlerini inceleyelim. Gönyenin dik kenarlar ndan biri, verilen aç n n kollar ndan biri ile çak flt r l r. Gönyenin di er dik kenar ile aç n n di er kolunun durumuna göre aç çeflidi belirlenir. 6 1 2 4 5 3 11 10 9 8 7 12 6 1 2 4 5 3 genifl aç dik aç dar aç dik aç do ru aç Aç n n iki kolu gönyenin iki dik kenar ile çak fl yor ise aç, dik aç d r. kinci kol dik kenar n d fl na do ru aç l yor ise aç, genifl aç d r. kinci kol iki dik kenar n iç k sm nda ise aç, dar aç d r. Aç n n iki kolu gönyenin bir kenar ndan geçen do ru ile çak fl yor ise aç, do ru aç d r. 52
Modellerin oluflturdu u aç lar inceleyiniz. Modellerle oluflturulan aç çeflitlerini noktal yerlere yaz n z. 11 10 9 8 7 12 6 1 5 2 4 3 genifl aç............ Düzlemsel fleklin aç lar n inceleyiniz ve yorumlay n z. fieklin hangi aç lar dik aç d r? Nas l belirledi inizi anlat n z. Düzlemsel flekiller, sahip olduklar aç lara göre s n fland r l r. Afla daki tabloyu inceleyerek yorumlayal m: Tüm aç lar dik olanlar Baz aç lar dik olanlar Dik aç s olmayanlar ÖÇK s. Neler Ö rendik? Noktal kâ tta verilen resimdeki aç çeflitlerini belirleyiniz. Harflerdeki aç lar belirleyebilir misiniz? 53
ÜÇGEN, KARE, DİKDÖRTGEN VE ÇEMBER Yukar daki resmi inceleyiniz. Resimdeki düzlemsel flekilleri belirleyerek adlar n söyleyiniz. Haz r m y z? 1. Afla daki düzlemsel flekillerden hangisi karesel bölgedir? A. B. C. 2. Afla daki flekillerden hangisi çemberdir? A. B. C. 3. Afla daki düzlemsel flekillerin adlar n noktal yerlere yaz - n z. 54......... Performans görevi Kare, dikdörtgen, üçgen ve çemberler kullanarak bir resim oluflturunuz. Resminizi boyay n z. Oluflturdu unuz resmi arkadafllar n zla paylafl n z.
Üçgen, Kare, Dikdörtgen ve Çember Yanda, bahçe kap s na yap lan bir süsleme örne i verilmifltir. Süslemede kullan lan geometrik flekillerin neler oldu unu belirleyebilir misiniz? Etkinlik: Geometrik fiekiller Araç ve Gereç: prizma modelleri, koni ve silindir fleklinde kutular. Küpün bir yüzeyini kâ t üzerine flekildeki gibi koyunuz. Yüzeyin kenarlar ndan kalemle çiziniz. Hangi flekli elde ettiniz? Koni fleklindeki kutuyu flekildeki gibi kâ t üzerine koyunuz. Yüzeyin kenarlar ndan kalemle çiziniz. Hangi flekli elde ettiniz? Dikdörtgenler prizmas n, üçgen prizmay ve silindiri ayn flekilde kâ t üzerine koyarak yüzeylerinin kenarlar ndan çiziniz. Hangi flekilleri elde ettiniz? Trafik iflaret levhalar ndan baz lar geometrik flekillere benzer. Afla daki trafik iflaret levhalar n n hangi geometrik flekillere benzediklerini inceleyelim: kare dikdörtgen üçgen çember Afla daki nesnelerin yüzeylerinden yararlanarak hangi flekillerin oluflturulabilece ini noktal yerlere yaz n z.... kare......... ÖÇK s. 55
0 1 2 3 0 1 2 3 Kare, Dikdörtgen ve Üçgen Çizelim Etkinlik: Kare, Dikdörtgen ve Üçgen Araç ve Gereç: gönye, cetvel. Defterinize gönyenizin k sa dik kenar n kullanarak bir kare çiziniz. Geometrik fleklin kenar uzunluklar n cetvelinizle ölçünüz. Karenin kenar uzunluklar hakk nda ne söyleyebilirsiniz? Gönyenizin k sa ve uzun dik kenarlar n kullanarak bir dikdörtgen çiziniz. Çizdi iniz fleklin kenar uzunluklar n cetvelle ölçünüz. Dikdörtgenin hangi kenar uzunluklar birbirine eflittir? Tan mlay n z. Gönyenizi defterinizin bofl sayfas na yerlefltiriniz. Gönyenin her kenar n ayr renk kalemle çiziniz. Hangi geometrik flekli oluflturdunuz? Oluflturdu unuz bu fleklin kare ve dikdörtgenden fark nedir? Cetvel ve gönye kullanarak kenar uzunlu u 2 santimetre olan bir kare çizelim: 2 santimetre 0 1 2 3 2 santimetre Karede bütün kenarlar n uzunluklar, dikdörtgende karfl l kl kenarlar n uzunluklar birbirine eflittir. Afla da harflerle belirtilen noktalar alfabetik s raya göre cetvelinizi kullanarak birlefltiriniz. Elde edilen flekil hakk nda ne söyleyebilirsiniz? C 56 A B ÖÇK s.
Üçgenin, Karenin ve Dikdörtgenin Aç lar Etkinlik: Üçgen, Kare ve Dikdörtgenin Aç lar Araç ve Gereç: cetvel, gönye. Gönyenizi kullanarak afla daki flekilleri çiziniz. fiekillere göre tablolar doldurunuz. Aç n n ad Aç y oluflturan kenarlar Aç çeflidi......... D C......... C mavi - turuncu dik aç.................. A B Aç n n ad Aç y oluflturan kenarlar Aç çeflidi D C......... B yeflil - turuncu dik........................... Aç n n ad Aç y oluflturan kenarlar Aç çeflidi A turuncu - mavi dar......... A A B.................. Kare, üçgen ve dikdörtgen modellerindeki aç çeflitlerini inceleyelim: B C dik aç dar aç dik aç Afla daki düzlemsel flekilleri inceleyiniz. fiekillerdeki aç lar üzerinden çizerek aç say lar n altlar ndaki kutulara yaz n z. ÖÇK s. 4 57
Geometrik fiekilleri S n fland ral m Etkinlik: Geometrik fiekilleri S n fland rma Araç ve Gereç: farkl prizma modelleri, silindir. Farkl prizma modellerinin yüzlerini ve silindir modelinin düz yüzünü kâ da koyarak çevresini çiziniz. Afla daki flekillere benzer farkl geometrik flekiller oluflturunuz. Çizdi iniz geometrik flekilleri numaraland r n z. fiekillerin numaralar n tablolarda uygun yerlere yazarak tablolar doldurunuz. Tablolar yorumlay n z. 1 2 7 3 8 4 9 5 6 10 11 Üç köfleliler Dört köfleliler Köflesi olmayanlar Geometrik flekillerin köfle say s ile aç say s aras nda nas l bir iliflki vard r? Tart fl n z. Yanda bir s n f n krokisi verilmifltir. Krokiyi oluflturan geometrik flekilleri belirleyelim. Geometrik flekillerin kenar, aç ve köfle say lar n yazal m: Krokide kullan lan geometrik flekiller; dikdörtgen, kare, üçgen ve çemberdir. Dikdörtgen ve karede dört köfle, dört kenar, dört aç vard r. Üçgende 3 köfle, 3 kenar, 3 aç vard r. Çemberde köfle ve aç yoktur. 58 1......... Üç aç l lar Dört aç l lar Aç s olmayanlar... 7......
Afla da çizimleri verilen geometrik flekilleri inceleyiniz. Karenin aç lar n k rm z ya, dikdörtgenin aç lar n maviye, üçgenin aç lar n sar ya boyay n z. Kareli kâ t üzerine; a. Kenar uzunlu u 2 santimetre olan kare, b. K sa kenar uzunlu u 2 santimetre, uzun kenar uzunlu u 3 santimetre olan dikdörtgen çiziniz. Çiziminizi anlat n z. Çevrenizde karfl laflt n z trafik iflaret ve levhalar n inceleyiniz. Bu iflaret ve levhalarda hangi geometrik flekillerin kullan ld - n belirleyiniz. Trafik kurallar na uyman n önemi hakk nda bir rapor haz rlay n z. ÖÇK s. Neler Ö rendik? 1. Geometrik cisimlerin flekildeki durufllar n, kâ t üzerine çizilmesiyle elde edilecek flekillerin adlar yla efllefltiriniz. dikdörtgen çember üçgen kare 2. Tangram parçalar n aç ve köfle say lar na göre s n fland r n z. Kaç tane üç aç l, kaç tane dört aç l flekil vard r? Bulunuz. 59
Kendimizi De erlendirelim Afla daki noktal yerlere uygun rakam veya sözcükleri yazarak cümleleri tamamlay n z. 1. Üçgenin... aç s,... köflesi vard r. 2. Dikdörtgenin... kenar uzunluklar birbirine eflittir. 3. Dik kenarlar n meydana getirdi i aç... aç d r. Afla daki ifadelerden do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. 1. Dört çeflit aç vard r. (...) 2. Karenin tüm aç lar dar aç d r. (...) 3. Saat 06.00 y gösterdi inde akrep ve yelkovan n oluflturdu u aç do ru aç d r. (...) Afla da verilen geometrik flekillerle köfle say lar n efllefltiriniz. köflesiz 2 4 3 1. Afla daki aç lardan hangisi dar aç d r? A. B. C. 2. Dikdörtgenle ilgili afla daki ifadelerden hangisi yanl flt r? A. Dört kenar, dört aç s vard r. B. Dört köflesi vard r. C. Bütün kenar uzunluklar eflittir. 60
UZUNLUKLARI ÖLÇME Yukar daki resmi inceleyiniz. Resimde gördüklerinizi anlat n z. Haz r m y z? 1. Afla dakilerden hangisi standart ölçü birimidir? A. Kar fl B. Metre C. Ad m 2. Belinizin çevresini ölçmek için afla daki ölçme araçlar ndan hangisini kullan rs n z? A. B. C. 3. Afla dakilerden hangisinin boyu sadece santimetre ile ifade edilebilir? A. Silgi B. Kap C. Yaz tahtas Performans görevi Standart ölçme birimlerine neden ihtiyaç duyulmufltur? Ülkeler aras iliflkiler aç s ndan standart ölçme birimlerinin önemini araflt r n z. Araflt rma sonuçlar n z rapor hâline getirerek arkadafllar n zla paylafl n z. 61
Metre Santimetre Zeynep ve Ali s n flar ndaki baz nesnelerin enini ve boyunu ölçerek bir tablo haz rl yorlar. Tabloda masan n boyu 1 metre 20 santimetredir. Bu uzunluk daha k sa bir biçimde yaz labilir mi? TÜB TAK, TBMM, TRT hangi kurumlar n k sa yaz l fl d r? K saltmal yaz l fla neden ihtiyaç duyuyoruz? Araflt r n z. Etkinlik: Uzunluklar Ölçme Araç ve Gereç: 10 santimetrelik cetvel, 1 metre uzunlu unda kurdele, renkli kalemler. Kurdeleyi masan n veya s ran n üzerine gergin biçimde koyunuz. 10 santimetrelik cetvelle ölçerek her parçay renkli kalemle iflaretleyiniz. Kaç kez ölçüm yapt n z say n z. 1 metrede kaç tane 10 santimetre oldu unu söyleyiniz. Kurdelenin uzunlu unu santimetre olarak söyleyebilir misiniz? 1 metrenin kaç santimetre oldu unu bulal m: 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 10 santimetre 1 metrede, 10 tane 10 santimetrelik uzunluk vard r. 1 metre = 100 santimetre Metreyi m, santimetreyi cm sembolüyle gösteririz. 1 m = 100 cm Ali nin boyu 1 metre 40 santimetredir. Bu uzunlu u santimetre cinsinden yazal m: 1 m 40 cm = 140 cm yazar z. 62
Dönüflüm Yapal m Etkinlik: Ölçüleri Dönüfltürme Araç ve Gereç: metre, cetvel. ki grup oluflturunuz. Grup arkadafllar n zla s n f n zda uzunlu u 1 metreden fazla olan 5 eflya belirleyiniz. Belirledi iniz eflyalar n uzunluklar n metre ve cetvel ile ölçerek yandaki tabloyu doldurunuz. Yaz tahtas n n uzunlu u metre ve santimetre olarak ne kadar? Yaz tahtas n n uzunlu u kaç cm dir? S n f m zdaki Eflyalar Eflya Metrenin santimetreye, santimetrenin metreye dönüflümleri aras ndaki iliflkiyi belirleyiniz. Afla daki dönüflümleri inceleyelim: 3 m 25 cm = 325 cm 300 cm = 3 m Yaz tahtas Neler Ö rendik? Afla daki uzunluklar dönüflümleriyle efllefltiriniz. Eflyan n uzunlu u m ve cm cm olarak olarak 618 cm = 6 m 18 cm 409 cm = 4 m 9 cm Afla daki uzunluklar k saltmalar n kullanarak yaz n z. 3 santimetre =... 25 metre =... 5 metre =... 13 santimetre =... 20 santimetre =... 18 metre =... 5 m 3 m 36 cm ÖÇK s., 435 cm 336 cm 43 m 5 cm 4 m 35 cm 500 cm 63
ŞEKİL GRAFİĞİ Futbol En çok sevilen spor türü Basketbol Yüzme Tenis Not: Her flekil 1 ö renciyi göstermektedir. Haz r m y z? Yukar daki grafi e göre; 1. En çok sevilen spor türü hangisidir? A. Basketbol B. Futbol C. Yüzme 2. Basketbolu seven kaç ö renci vard r? A. 3 B. 4 C. 5 3. En az sevilen spor dal hangisidir? A. Yüzme B. Tenis C. Futbol 4. Futbolu seven ö renci say s ile tenisi seven ö renci say s aras ndaki fark kaçt r? A. 5 B. 4 C. 3 Performans görevi Grafiklerden yaflam m z n hangi alanlar nda faydalan r z? Grafiklerin yaflam m za getirdi i kolayl klar araflt r n z. Araflt rma sonuçlar n arkadafllar n zla paylafl n z. 64
Veri Toplama Ali nin s n f nda s n f baflkan seçilecekti. Ali, Murat ve Berk s n f baflkanl na aday oldular. S n fta oylama yap ld. Herkes baflkan seçilmesini istedi i arkadafl n n ad n bir kâ da yazarak masaya koydu. Aç lan kâ tlar grupland r ld. Ali en çok oyu alarak s n f baflkan oldu. Etkinlik: Veri Toplama Araç ve Gereç: kâ t, boya kalemleri. Her ö renci yandaki çiçeklerden en çok hangisini sevdi ini düflünsün. Bir kâ da sevdi i çiçe in resmini yaparak kâ- d ö retmen masas na b raks n. Ö retmen masas nda toplanan çiçek resimleri, türüne göre grupland r ls n. Toplanan veriye göre hangi tür çiçek daha çok tercih edilmifltir? Bir s n fta k rm z, mavi ve turuncu renklerden en çok hangisinin sevildi i belirlenecektir. S n ftaki 18 ö renci, bu üç renkten en çok hangisini sevdi ini bir kâ da yazarak ö retmen masas na b rak r. Ö retmen masas nda toplanan kâ tlar aç l r ve grupland r l r. Toplanan veriler incelenerek bu üç renkten en çok sevi- Toplanan veriler K rm z lenin hangisi oldu u belirlenir. Yandaki verilere göre en Mavi çok sevilen renk k rm z d r. Turuncu S n f n z için bir gezi planlay n z. Gezinin yap laca 4-5 yer belirleyiniz. Bu yerler için oylama yap n z. Oylama sonuçlar n grupland r n z. Toplanan verilere göre en çok nereye gidilmek istenildi ini belirleyiniz. ÖÇK s. Neler Ö rendik? Sevdi iniz futbol tak m hangisidir? konulu veri toplay n z. Veri toplama yolunuzu anlat n z. 65
Şekil Grafiği Ali ve Zeynep, Murat amcan n çiftli ini gezmeye gittiler. Çiftlikte civcivler, tavuklar ve horozlar vard. Hayvanlar sayarak grupland rd lar. Taplad klar verilerle nesne grafi i oluflturdular. Grafige göre çiflikte kaç tane tavuk vard r? Etkinlik: fiekil Grafi i Oluflturma Araç ve Gereç: toplanan veriler ki grup oluflturunuz. Grup içinde elma, portakal ve muzdan hangisini en çok sevdi inizi oylay n z. Toplad n z verilerle nesne grafi i oluflturunuz. Cetvelinizle flekildeki gibi kesiflen iki do ru çiziniz. Yatay eksene meyve türlerini, dikey eksene kifli say s n yaz n z. Meyveleri gösteren modeller yap n z. Her modelin kaç kifliyi Çiftlikteki hayvanlar Civciv Not: Her silgi 1 hayvan göstermektedir. Elma Portakal Muz Meyve türü Not:... gösterece ini belirleyiniz. Meyve çeflidine göre modelleri grafi e yerlefltiriniz. Grafi e bir ad koyunuz. Her modelin kaç kifliyi gösterdi ini grafi in alt na yaz n z. Haz rlanan bu düzenin ad n biliyor musunuz? Bir pastanedeki pastalar gösteren afla daki nesne ve flekil grafiklerini inceleyelim: Grafik: Sat lan Pasta Say s Çikolatal Muzlu Sat lan pasta çeflidi 12 10 8 6 4 2 25 20 15 Tavuk Horoz Grafik:... Kifli Pasta say s 66 Çilekli Not: Her mandal 5 pastay göstermektedir. 10 5 Pasta Çikolatal Muzlu Çilekli çeflidi Not: Her flekil 5 pastay göstermektedir.
Grafikleri Yorumlayal m Doruk, bir dergide yandaki flekil grafi ini görünce ince- Gün 12 lemeye bafllad. Sonra Eylül ay nda hava 12 gün güneflli, 6 8 gün ya murlu geçmifl. diye 6 düflündü. 3 Doruk un yorumu do ru mudur? Bu sonuca nas l ulaflm flt r? Ya murlu kapal Etkinlik: Grafik Yorumlama Araç ve Gereç: flekil grafi i Grafik: Kitapl ktaki Kitap Say s Masal Roman Hikâye Kitap türü Yandaki flekil grafi ini inceleyerek yorumlayal m: Kivili dondurma seven 10 kiflidir. Viflneli dondurma seven kiflilerin say s, kivili dondurma sevenlerden 6 eksiktir. Hangi dondurma çeflidi en az seviliyor? Grafik oluflturmak için kaç kifliye anket uygulanm flt r? 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Not: Her flekil 2 kitab göstermektedir. 10 8 6 4 2 Kifli say s Grafik: Eylül Ay Hava Durumu Bulutlu Güneflli Not: Her resim 3 günü göstermektedir. Kitap say s fiekil grafi ini inceleyiniz. Grafikten yararlanarak kitapl ktaki kitaplarla ilgili hangi bilgilere ulaflabilirsiniz? Grafi i inceleyerek hangi kitaptan, kaç tane oldu unu bulabilir misiniz? Grafi in hayat m za getirdi i kolayl klar n neler oldu unu tart fl n z. Grafik: Sevilen Dondurmalar n Say s Kivili Çikolatal Viflneli Dondurma çeflidi Not: Her flekil 2 kifliyi göstermektedir. 67 Hava durumu
Bir grup belirleyiniz. En çok sevilen meyve hangisidir? sorusunu sorarak veri toplay n z. Veri toplama yollar n z anlat n z. Toplad n z verilerle flekil grafi i oluflturunuz. Bir grup ö rencinin En sevdi iniz fleker çeflidi hangisidir? sorusuna verdikleri yan tlar afla daki gibidir. Verilere uygun flekil grafi ini çizerek yorumlay n z. Limonlu flekeri 12 kifli, naneli flekeri 8 kifli, viflneli flekeri ise 6 kifli sevdi ini belirtmifltir. Neler Ö rendik? Bir çiftlikteki hayvan say s n gösteren flekil grafi i afla dad r: Grafik: Çiftlikteki Hayvan Say s Hayvan say s 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 Koyun Grafi e göre; nek Keçi At Öküz Not: Her flekil 10 hayvan göstermektedir. Hayvan türü 1. Çiftlikte en çok hangi hayvan vard r? Kaç tanedir? 2. nek say s, at say s ndan kaç fazlad r? 3. Kaç tane keçi vard r? 4. Keçi say s öküz say s ndan kaç fazlad r? 5. Çiftlikte kaç tane hayvan vard r? 6. At say s, koyun say s ndan kaç eksiktir? ÖÇK s., 68
TABLO Pazartesi Sal Çarflamba Perflembe Cuma Beslenme tablosu Süt, tost, elma Sandviç, portakal, ayran Börek, ayran, elma Tost, ayran, elma Sandviç, meyve suyu, portakal Haz r m y z? Yukar daki resmi inceleyiniz. Resme göre afla daki sorular yan tlay n z. 1. Beslenme tablosuna göre hangi günler simit getirilecektir?... 2. Haftada kaç gün elma getirilecektir?... 3. Çarflamba günü hangi yiyecekler yenecektir?... 4. Haftan n hangi günü süt içilecektir?... Performans görevi Bulundu unuz ilin son bir ayl k hava durumu verilerini araflt r - n z. Araflt rma sonuçlar yla tablo haz rlay n z. Haz rlad n z tabloyu arkadafllar n zla paylafl n z. 69
Çetele ve Sıklık Tablosu Ali ve Zeynep televizyondaki belgesel program n izlemek istediler. Program n ne zaman bafllayaca n ö renebilmek için televizyon ak fl tablosunu incelediler. Ali, belgesel program n n saat 11.00 de bafllayaca n söyledi. Bizim Ev dizisi saat kaçta bafllayacakt r? Günlük hayat m zda hangi tablolardan yararlan yoruz? Tart fl n z. Etkinlik: Tablo Oluflturma Sevilen befl hayvan belirleyiniz. iki sütunlu bir tablo haz rlay n z. Belirledi iniz hayvanlar n adlar n 1. sütuna alt alta yaz n z. Arkadafllar n za s rayla bu hayvanlardan en sevdiklerinin hangisi oldu unu sorunuz. Tablonun ikinci sütununa, arkadafl - 70 Televizyon yay n ak fl tablosu 08.00 Gün Bafll yor 09.00 Çizgi Film 10.00 Hava Durumu 11.00 Belgesel 12.00 Haberler 13.00 Bizim Ev 14.00 Sinema En çok sevilen hayvanlar n çetele tablosu Hayvan ad Kifli say s n z n söyledi i hayvan n isminin karfl s na bir çizgi çekiniz. Bu flekilde herkesin cevab n iflaretleyerek çetele tutunuz. Haz rlad n z tablodaki çeteleye bakarak hangi hayvan, kaç kiflinin sevdi ini hemen söyleyebilir misiniz? Benzer flekilde yeni bir tablo oluflturunuz. Birinci tablonun her sat r ndaki çizgileri ayr ayr say n z. Bu say lar yeni tablodaki yerlerine rakamla yaz n z. Tabloya göre en çok hangi hayvan seviliyor? Bu hayvan seven kaç kiflidir? Oluflturulan iki tablo aras ndaki iliflkiyi yorumlay n z. Bir s n f n matematik dersinden ald notlar n çetele tablosu verilmifltir. Bu tabloyu inceleyelim. Çetele tablosundan faydalanarak s kl k tablosunu olufltural m: Notlar Çetele Tablosu Notlar Kifli say s 5 4 3 2 1 Notlar S kl k Tablosu Notlar Kifli say s 5 7 4 11 3 7 2 4 1 2
Okulunuzda aç lan kurslar araflt r n z. Hangi kurslara, kaç ö rencinin kat ld n belirleyerek flekil grafi ini çiziniz. Grafikten faydalanarak çetele ve s kl k tablolar n oluflturunuz. Beril, kalemlerini sayarak grupland rd. Beril in kalemlerini gösteren çetele ve s kl k tablolar n oluflturunuz. K rm z kalem 14 Kurflun kalem 16 Tükenmez kalem 6 Mavi kalem 8 ÖÇK s. Neler Ö rendik? Grafik: En Sevilen Meyveler Ö renci say s Bir s n ftaki ö rencilere en sevdikleri meyvenin hangisi oldu u sorulur. Toplanan verilerle yandaki grafik çizilir. Grafikten faydalanarak çetele ve s kl k tablosunu oluflturunuz. Sorular yan tlay n z. En Sevilen Meyvelerin Çetele Tablosu Meyve ad Kifli say s Elma Armut Muz Çilek Portakal En sevilen meyve hangisidir? Muz seven kaç kiflidir? Hangi meyve en az seviliyor? Kaç kifliden veri toplanm flt r? 8 7 6 5 4 3 2 1 Elma Armut Muz Çilek Portakal Not: Her flekil 1 kifliyi göstermektedir. En Sevilen Meyvelerin S kl k Tablosu Meyve ad Kifli say s Elma Armut Muz Çilek Portakal Meyveler 71
Kendimizi De erlendirelim Afla daki ifadeleri uygun say lar yazarak tamamlay n z. 1. 2 m =... cm dir. 2. 3 m 40 cm =... cm dir. 3. 480 cm =... m... cm dir. 4. 847 cm =... m... cm dir. Afla daki ifadelerden do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. S n f mevcudu K z ö renci Erkek ö renci Her flekil 5 kifliyi göstermektedir. 1. fiekil grafi ine göre k z ö renci say s 30 dur. (...) 2. K z ö renci say s, erkek ö renci say s ndan fazlad r. (...) 3. Erkek ö renci say s 20 dir. (...) Afla daki birimleri, dönüflümleriyle efllefltiriniz. 2 m 88 cm 3 m 9 cm 683 cm 6 m 83 cm 2 m 8 cm 309 cm 288 cm Afla dakilerden hangisi yanl flt r? A. 489 cm = 4 m 89 cm B. 607 cm = 60 m 7 cm C. 212 cm = 2 m 12 cm 72
2. Ünite De erlendirme Çal flmalar 1. Kitaplar n aç k durumlar nda oluflan aç lar k rm z kalemle çiziniz. 2. Afla daki aç modellerini adlar yla efllefltiriniz. genifl aç dar aç dik aç do ru aç 3. Afla daki noktal yerleri tamamlay n z. 235 cm =... m... cm 647 cm =... m... cm 875 cm =... m... cm 305 cm =... m... cm 4. Afla daki ifadelerde do ru olanlar n yan na D yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. Karenin iki aç s dik, iki aç s dar aç d r. (...) Üçgenin üç köflesi, üç aç s vard r. (...) Dikdörtgenin 4 köflesi, 4 kenar vard r. (...) 5. Yandaki küp modelinin kâ da de en yüzünün etraf çizilince hangi geometrik flekil oluflur? A. B. C. 6. Afla dakilerden hangisinin aç s yoktur? A. Çember B. Kare C. Üçgen 7. Afla dakilerden hangisi dört köflelidir? A. Üçgen B. Dikdörtgen C. Koni 8. Afla dakilerden hangisi, karenin özelli i de ildir? A. Dört köflelidir. B. Bütün kenar uzunluklar birbirine eflittir. C. Aç lar dar aç d r. 9. Bir kenar n n uzunlu u 3 cm olan bir kare çiziniz. Çizimi nas l yapt n z anlat n z. 73
10. Bir grup ö renci aras nda Tablo: Sevilen Meyveler oylama yap ld. Oylamada Meyve çeflidi Kifli say s onlara en sevdikleri meyveler Muz 6 soruldu. Toplanan veriler yandaki tabloda gösterilmifltir. Elma 5 Üzüm 3 Tabloya göre oluflturulan flekil grafi i hangisidir? Kiraz 4 A. B. C. Grafik: Sevilen Meyveler Grafik: Sevilen Meyveler Grafik: Sevilen Meyveler Kifli say s Kifli say s Kifli say s 4 56 4 3 Meyve 1 2 3 2 Meyve çeflidi 1 çeflidi 6 5 6 5 4 3 2 1 Meyve çeflidi Muz Elma Üzüm Kiraz Muz Elma Üzüm Kiraz Muz Elma Üzüm Kiraz 11 ve 12. sorular yanda verilen grafi e göre yan tlay n z. 11. En çok hangi renk top sat lm flt r? A. K rm z B. Mavi C. Yeflil 12. Toplam kaç top sat lm flt r? A. 14 B. 16 C. 18 13, 14 ve 15. sorular Tablo: En Çok Sat lan Sak zlar yandaki tabloya Sak zlar Kifli say s Viflneli göre yan tlay n z. Çilekli Naneli Limonlu 13. En çok sat lan sak z hangisidir? A. Viflneli B. Çilekli C. Naneli 14. Anket kaç kifliye uygulanm flt r? A. 61 B. 60 C. 59 15. Viflneli sak z sevenlerin say s yla limonlu sak z sevenlerin say s aras nda kaç fark vard r? A. 7 B. 8 C. 9 74 8 6 4 2 Grafik: Sat lan Toplar Top say s Top rengi K rm z Mavi Yeflil Her flekil 2 topu göstermektedir.
75
DOĞAL SAYILARLA TOPLAMA İŞLEMİ 55 TL 237 TL 112 TL 89 TL 115 TL 148 TL Ben bu hafta 224 sayfa okudum. Evden markete 336 ad m, oradan da okula 458 ad m yürüdüm. Ben de 135 sayfa okudum. Yukar daki resmi inceleyiniz. Resimde gördüklerinizi anlat n z. 76
Haz r m y z? 1. 23 say s nda kaç onluk, kaç birlik var? A. 3 onluk, 2 birlik B. 2 onluk, 3 birlik C. 20 onluk, 3 birlik 2. 5 onluk, 7 birlik ve 3 onluk, 2 birlikten oluflan say lar n toplam kaçt r? A. 87 B. 88 C. 89 3. Babam 38, annem 36 yafl nda; ben ise 12 yafl nday m. Üçümüzün yafllar toplam kaç olur? A. 85 B. 86 C. 87 4. Afla daki ifllemlerin hangisinin sonucu di erlerinden farkl - d r? A. 20 + 70 B. 30 + 40 C. 40 + 50 5. 38 + 23 iflleminin tahminî sonucu kaçt r? A. 60 B. 50 C. 70 6. 38 say s n n 17 fazlas kaç eder? A. 50 B. 55 C. 60 Performans görevi Toplama iflleminin günlük hayat m zda nerelerde kullan ld - n araflt r n z. Araflt rma sonuçlar n n yer ald bir öykü yaz - n z. Öykünüzü arkadafllar n zla paylafl n z. 77
Eldesiz ve Eldeli Toplama İşlemi Zeynep ve Ali, öykü kitab okumay çok seviyorlar. Zeynep, öykü kitab ndan bir haftada 126 sayfa, Ali 135 sayfa okudu. Zeynep ve Ali nin bir haftada toplam kaç sayfa kitap okuduklar n hangi ifllemi yaparak bulabilirsiniz? 78 Etkinlik: Toplama fllemi Araç ve Gereç: üç kavanoz, fasulye, boya kalemleri, poflet. Fasulyeleri yüzerli ve onarl gruplay n z. Gruplar ayr ayr pofletlere koyunuz. çinde yüz fasulye olan pofletlerin üzerine Y, on fasulye olanlar n üzerine O yaz n z. Üç kavanozu yan yana koyarak üzerlerine Y (yüzlük), O (onluk), B (birlik) harflerini yaz n z. 224 say s n, uygun olan fasulye pofletleriyle modelleyiniz. Yüzlük pofleti yüzlük kavanozuna, onluk pofleti onluk kavanozuna, birlik kadar fasulyeyi birlik kavanozuna koyunuz. 135 say s n da ayn flekilde modelleyiniz. Haz rlanan pofletleri Y, O, B kavanozlar na ekleyiniz. Kavanozlardaki yüzlük, onluk, birlik say lar n basamak s ras yla yaz n z. Hangi say olufltu? Yap lan ifllemin matematik cümlesini nas l yazars n z? Etkinli i 237 + 148 ifllemi için tekrarlay n z. 10 birli in 1 onluk, 10 onlu un 1 yüzlük oldu unu unutmay n z. 325 + 213 ifllemini yüzlük, onluk ve birliklerine ay rarak yapal m: 325 $ 3 yüzlük + 2 onluk + 5 birlik 213 $ 2 yüzlük + 1 onluk + 3 birlik + + 538 $ 5 yüzlük + 3 onluk + 8 birlik = 538 Yüzlüklerle yüzlükleri, onluklarla onluklar, birliklerle birlikleri topluyoruz. Çok kolay.
Okulumuzdaki ikinci s n flarda 246 ö renci, üçüncü s n flarda 223 ö renci vard r. Okulumuzun ikinci ve üçüncü s n flar nda toplam kaç ö renci vard r? Onluk taban bloklar n kullanarak ifllemi yapal m: Yüzler basama Onlar basama Birler basama 2 4 6 + + 2 2 3 4 6 9 Bir simit f r n nda 1. gün 328, 2. gün 237 simit sat lm flt r. 1 ve 2. gün toplam kaç simit sat lm flt r? Bulal m: Yüzler basama Onlar basama Birler basama 1 3 2 8 + + 2 3 7 5 6 5 1 328 + 237 565 $ 1 onluk elde 79
264 + 158 ifllemini yüzlük, onluk ve birliklerine ay rarak yapal m: 264 $ 2 yüzlük + 6 onluk + 4 birlik 158 $ 1 yüzlük + 5 onluk + 8 birlik + + 422 3 yüzlük + 11 onluk + 12 birlik Yandaki toplama iflleminde verilmeyen basamaktaki rakam bulal m: 80 + 3 yüzlük + 10 onluk + 1 onluk + 10 birlik + 2 birlik 3 yüzlük + 1 yüzlük + 1 onluk + 1 onluk + 2 birlik 4 6 5 2 3 7 4 8 3 + = 7 iflleminde, 3 e hangi say y eklersek 7 olur? 7 3 = 4 $ = 4 6 + = 8 iflleminde, 6 ya hangi say y eklersek 8 olur? 8 6 = 2 $ = 2 4 yüzlük + 2 onluk + 2 birlik = 422 + 465 2 3 748 5 + 3 = 8 oldu undan elde yoktur. 4 + 2 = 6 Verilen ifllemde ise toplam 7 dir. Buna göre 4 + 2 toplam na, onlar basama- ndaki say lar n toplam ndan gelen 1 elde eklenmifltir. Buradan, 6 + = 14 yaz l r. 6 say s na kaç eklersek 14 olur? 14 6 = 8 $ = 8 dir. Yandaki toplama iflleminde verilmeyen toplanan bulal m: 2 6 3 5 8 7 2 + = 5 iflleminde, 2 ye hangi say y eklersek 5 olur? 5 2 = 3 $ = 3 yerine gelecek say 324 tür. + 2 6 3 + 5 8 7
Afla daki toplama ifllemlerini yap n z. + 5 2 6 134 + 214 352 83 + 532 179 121 + 128 97 + 336 145 228............... + 354 127 + 605 101 210 + 183 225 339 + 682 219 + 222 111 333............... Afla daki ifllemlerde verilmeyen basamaktaki veya basamaklardaki rakamlar bulunuz. 4 4 5 1 2 1 0 5 1 3 3 5 5 + 333 + 347 + + + 777 9 2 8 4 4 5 7 8 9 4 8 7 ÖÇK s., Neler Ö rendik? fllemlerde baz rakamlar yere düflmüfl. Onlar bularak yerlerine okla tafl r m s n z? + 370 65 112 9 4 7 4 3 + 2 9 345 187 771 Tahmin Edelim Mert ve babas al flverifl merkezine gittiler. Mert in ihtiyac olan palto ve spor ayakkab y alacaklard. Babas, Palto 237 TL, spor ayakkab 115 TL. Tahminen kaç Türk liras ödeyece iz Mert? dedi. Mert düflündü ü tahmin yöntemlerini babas na anlatt. Sizce Mert e al nacak palto ve spor ayakkab için tahminen kaç Türk liras para ödeyecekler? 81
Etkinlik: Tahmin Edelim Gruplar oluflturunuz. Okul eflyalar n zdan oluflan bir pazar yeri düzenleyiniz. Eflyalar n üzerine fiyat etiketleri ba lay n z. Oluflturdu unuz pazardan iki eflya sat n al n z. Bu iki eflyan n toplam fiyat n grupta ayr ayr tahmin edip yaz n z. Sonra toplam fiyat, ifllem yaparak bulunuz. Sonucu tahminlerinizle karfl laflt r n z. Tahmin yöntemlerinizi aç klay n z. Hangi say lar n toplam n tahmin ettiniz? Tahmininiz ile ifllem sonucu aras ndaki fark ne kadard r? Tahmini, ifllem sonucuna en yak n olan arkadafl n zla tahmin yöntemlerinizi karfl laflt r n z. Bir çiftlikte 382 civciv, 213 tavuk vard r. Çiftlikte tahminen kaç hayvan vard r? Bulal m: Tahmin: 382 " 380 fllem: 382 + 213 " + 210 Tahminen 590 + 213 590 hayvan vard r. 595 435 + 233 iflleminin sonucunu tahmin edelim. fllemin sonucunu hesap makinesi kullanarak bulal m. Tahmin sonucuyla ifllem sonucunu karfl laflt ral m: Tahmin: 435 " 440 fllem: + 233 " + 435 Hesap makinesinde 4, 3, 5 ve + tufllar na bas n z. 82 233 fllem sonucu 668, tahmin sonucu 670 tir. Tahminimiz ifllem sonucuna yak nd r. Afla daki toplama iflleminin toplam n önce tahmin ediniz. Tahmininizi ifllem sonucuyla karfl laflt r n z. Tahmin fllem Fark :... 4 2 8... 4 2 8 + 1 3 2 +... + 1 3 2... Neler Ö rendik? Hesap makinesinde 2, 3, 3 ve = tufllar - na bas n z.... 668 fllem sonucu ekrana gelir. 230 670 ÖÇK s., Afla daki toplama ifllemlerinde toplamlar tahmin ederek yaz n z. 277 198 615 125 + =... + =...
Zihinden Toplama İşlemi Zeynep ve Ali kartpostal koleksiyonu yap yorlard. Kartpostallar bir araya getirerek düzenlemek istediler. Zeynep in 28, Ali nin 45 kartpostal vard. Zeynep: Toplam kaç kartpostal var, Ali? Zihinden toplar m s n? Ali: 73 tane. Sizce Ali, zihinden toplama iflleminde nas l bir yol izlemifltir? Etkinlik: Zihinden Toplama Araç ve Gereç: dikdörtgen fleklinde kartlar Üç grup oluflturulsun. Her grup ayn büyüklükte dikdörtgen kartlar haz rlas n. Kartlar n ön yüzüne yanda verilen toplama ifllemini yazs n. Grup üyeleri, kartta yaz lan toplama ifllemini zihinden yapmak için farkl stratejiler belirlesinler. Toplama ifllemini zihinden yaparak sonucunu karta yazs nlar. Belirledikleri stratejileri tart fls nlar. Siz, toplama ifllemini zihinden yaparken nas l bir yöntem uygulad n z? Arkadafllar n z n yöntemlerinden fark nedir? + 39 26... Çözüm stratejesi Afla daki toplama ifllemini zihinden yapal m: + 38 47 3 onlukla 4 onlu u toplar m, 7 onluk eder. 8 birlikle 7 birli i toplar m, 15 birlik eder. 15 birlik, 1 onluk + 5 birliktir. 7 onlu a 1 onlu u eklerim, 8 onluk eder. 8 onluk + 5 birlik = 85 eder. 47 ye 3 onlu u eklerim, 77 eder. 77 ye 8 birli i eklerim, 85 eder. Sizin de farkl yollar n z var m? 3 onluk + 4 onluk = 70 8 birlik + 7 birlik = 15 70 + 15 = 85 83
Afla daki tablolarda verilen toplama ifllemlerini zihinden yap n z. Sonuçlar n tabloya yaz n z. + 36 25 42 13 21 18 60 25 20 45 Toplama ifllemlerini zihinden yap n z. fllem sonuçlar n noktal yerlere yaz n z. + 42 11 28 33 5 15 26 25 35 68 54 + 35 =... 24 + 32 + + 42 + + 45 11 =... =... =... =... =... ÖÇK s., Neler Ö rendik? Afla daki toplama ifllemlerini zihinden yap n z. Toplam bölümündeki harfleri, ifllem sonuçlar n n bulundu u kutular n üzerine yaz n z. Böylece flifreyi çözerek sevimli Fino nun ne istedi ini bulunuz. + 25 12 K + 38 17 E + 75 12 + 23 36 M 37 55 59 87 37 84
Problem Çözelim, Problem Kuralım Beril ve Ali pul koleksiyonlar n inceliyorlard. Beril, Benim 268 pulum var. dedi. Ali de Benim pullar m seninkinden 25 tane daha fazla. diyerek karfl l k verdi. Beril, Koleksiyonlar m z birlefltirelim. Kaç tane pulumuz olur? diye sordu. Sizce Ali, toplam pul say s n bulmak için hangi ifllemleri yapmal d r? Problem: Okulumuz Kapadokya ya gezi düzenledi. Geziye 1. s n flardan 130 kifli, 2. s n flardan 137 kifli, 3. s n flardan 212 kifli, 4. s n flardan 68 kifli kat ld. Geziye toplam kaç ö renci kat lm flt r? Verilen: Geziye 1. s n flardan 130, 2. s n flardan 137, 3. s n flardan 212 ve 4. s n flardan 68 ö renci kat l yor. stenen: Geziye kat lan toplam ö renci say s soruluyor. Çözüm: Geziye kat lan ö renci say s n bulmak için ö renci say - lar n toplar z: + 130 kifli 1. s n f 137 kifli 2. s n f 212 kifli 3. s n f 68 kifli 4. s n f 547 kifli geziye kat lm flt r. Çözümün do rulu unun kontrolü: Problemi farkl yolla tekrar çözelim: 130 479 137 212 + 68 + 5 4 7 kifli geziye kat lm flt r. 4 7 9 kifli Problem: Sibel, kitab n n 1. gün 135 sayfas n, 2. gün 189 sayfas n okumufltur. Sibel, toplam kaç sayfa kitap okumufltur? Verilen: Sibel, kitab ndan 1. gün 135, 2. gün 189 sayfa okuyor. stenen: Sibel in 2 günde toplam kaç sayfa kitap okudu u soruluyor. Çözüm: 1 ve 2. günde okunan sayfa say lar n toplar z: 1 3 5 sayfa 1. gün + 1 8 9 sayfa 2. gün 3 2 4 sayfa okumufltur. 85
Çözümün do rulu unun kontrolü: Problemi farkl yolla tekrar çözelim: Problem: Barhan, sat n ald ayakkab ya 117 TL, elbiseye ise ayakkab dan 155 TL daha fazla para ödedi. Barhan al flveriflte kaç Türk liras harcad? Verilen: Ayakkab 117 TL, elbise ise bundan 155 TL daha fazlad r. stenen: Elbise ve ayakkab için ödenen toplam para soruluyor. Çözüm: Ayakkab n n fiyat na 155 TL ekleyerek elbisenin fiyat n buluruz. Daha sonra ayakkab n n ve elbisenin fiyat n toplar z: + 135 + 189 + 324 117 155 272 1 yüzlük + 3 onluk + 5 birlik 1 yüzlük + 8 onluk + 9 birlik 2 yüzlük + 11 onluk + 14 birlik 2 yüzlük + 10 onluk + 1 onluk + 10 birlik + 4 birlik 2 yüzlük + 1 yüzlük + 1 onluk + 1 onluk + 4 birlik 3 yüzlük + 2 onluk + 4 birlik = 324 " ayakkab n n fiyat TL " elbisenin fiyat 117 + 272 389 Çözümün do rulu unun kontrolü: Problemi farkl yolla çözerek kontrol edelim: 1 1 7 117 TL Ayakkab 1 1 7 + 1 5 5 117 TL 155 TL Elbise 3 8 9 TL 123 Problem: Berk in kumbaras nda 345 TL vard r. Beril in kumbaras ndaki para Berk in kumbaras ndaki paradan 214 TL fazlad r. Berk ve Beril in toplam kaç Türk liras vard r? TL " ayakkab n n fiyat " elbisenin fiyat " harcanan para Bir tiyatro oyununu 275 kad n, 252 erkek, 65 çocuk izlemifltir. Oyunu izleyen kifli say s kaçt r? 86
Bir ailenin bir ayl k su faturas 48 TL dir. Elektrik faturas, su faturas ndan 87 TL daha fazlad r. Ailenin ay sonunda ödeyece i fatura miktar kaç Türk liras d r? Bayramda okulumuzu süslerken 1. gün 225, 2. gün 118, 3. gün 75 bayrak ast k. Süslemede toplam kaç bayrak kulland k? Problem kural m Afla daki resmi inceleyiniz. Resimdeki verileri kullanarak iki problem kurunuz. Kurdu unuz problemleri çözünüz. 40 Kr 20 Kr 65 Kr Kr Kr 28 38 85 Kr 75 55 Kr Kr Örnek problem: Sami, manavdan kilogram 55 Kr tan 1 kilogram domates, kilogram 75 Kr tan 1 kilogram kay s ald. Sami, manava toplam kaç kurufl ödeyecektir? Verilen: Sami, kilogram 55 Kr tan 1 kilogram domates, 75 Kr tan 1 kilogram kay s al yor. stenen: Manava toplam kaç kurufl ödenece i soruluyor. Çözüm: Birer kilogram olan domates ve kay s n n fiyatlar n toplar z: 75 + 55 130 + 5 5 7 5 1 3 0 Çözümün do rulu unun kontrolü: Kay s n n fiyat ile domatesin fiyat n toplayal m: Kr Kr " kay s n n fiyat " domatesin fiyat " harcanan para " domatesin fiyat " kay s n n fiyat " harcanan para ÖÇK s., 87
Kendimizi De erlendirelim Afla daki noktal yerlere uygun say lar yazarak cümleleri tamamlay n z. 1. 685 say s n n yüzler basama ndaki 6 rakam n n basamak de eri... 2. 254 say s n n yüzler ve onlar basama ndaki rakamlar n basamak de erleri toplam... Afla daki ifadelerden do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. 1. 420 + 280 iflleminin sonucu 700 dür. (...) 2 8 2. Yandaki toplama iflleminde yerine + 247 535 gelecek rakam 7 dir. (...) Afla daki ifllemleri tahminî sonuçlar yla efllefltiriniz. 252 + 169 125 + 132 468 + 293 260 760 250 420 1. Afla daki toplama ifllemlerinden hangisinin sonucu di erlerinden büyüktür? A. 183 + 290 B. 399 + 412 C. 612 + 111 2. Ahmet amcan n çiftli inde 382 elma a ac, 128 fleftali a ac vard r. Çiftlikte kaç a aç vard r? A. 510 B. 512 C. 515 Afla daki verileri kullanarak toplama ifllemi içeren bir problem kurunuz ve problemi çözünüz. Portakal 1 TL Ayva 90 Kr Sibel Elma 130 Kr P rasa 110 Kr Ali 88
DOĞAL SAYILARLA ÇIKARMA İŞLEMİ 68 TL 75 TL 35 TL 118 TL 135 TL 12 TL 23 TL Yukar daki resimleri inceleyiniz. Resimlerde gördüklerinizi anlat n z. 89
Haz r m y z? 1. 68 25 ifllemininin sonucu kaçt r? A. 45 B. 43 C. 53 2. Yandaki ifllemin sonucu afla- dakilerden hangisidir? A. 8 onluk + 3 birlik B. 3 onluk + 3 birlik C. 3 onluk + 8 birlik 8 onluk + 9 birlik 5 onluk + 6 birlik 3. 38 = 7 iflleminde yerine afla dakilerden hangisi gelmelidir? A. 31 B. 30 C. 29 4. 27 = 25 iflleminde yerine afla dakilerden hangisi gelmelidir? A. 51 B. 52 C. 42 5. Çiçekçi, 95 karanfilin 46 tanesini satt. Geriye kaç karanfil kald? A. 50 B. 45 C. 49 Performans görevi Ç karma iflleminin günlük hayat m zdaki yerini ve yaflam - m z nas l kolaylaflt rd n araflt r n z. Araflt rma sonuçlar n rapor hâlinde düzenleyerek arkadafllar n zla paylafl n z. 90
Çıkarma İşlemi Okulumuz hafta sonu a aç dikme kampanyas na kat ld. lk gün 269 çam fidan n n 137 si dikildi. Geri kalan fidanlar da 2. gün dikildi. 2. gün dikilen çam fidanlar kaç tanedir? Dikilen çam fidanlar n n say s n bulmak için hangi ifllemi yapar z? Etkinlik: Ç karma fllemi Araç ve Gereç: üç plastik bardak, boncuklar, poflet. Boncuklar yüzerli ve onarl gruplay n z. Gruplar pofletlere koyunuz. Bardaklar yan yana koyunuz. Üzerlerine s rayla Y (yüzlük), O (onluk), B (birlik) yaz n z. 269 say s için yüzlük gruptan 2 poflet alarak Y barda - na koyunuz. Onluk gruptan 6 poflet alarak O barda na ve 9 tek boncuk da B barda na koyunuz. 137 say s n n yüzlük, onluk ve birliklerini belirleyiniz. Belirledi- iniz kadar yüzlük, onluk ve birli i bardaklar n içinden al n z. Bardaklardaki boncuklar inceleyerek say sal de erini bulunuz. Yapt n z ifllemlerin matematik cümlesini yaz n z. Ayn etkinli i 364 253 ifllemi için tekrarlay n z. Oyuncakç 265 oyunca n 163 ünü bir ayda satt. Geriye kaç oyuncak kald? Modelleyerek bulal m: 265 163 2 Birliklerden birlikler ç kar l r. 265 163 = 102 265 163 02 Onluklardan onluklar ç kar l r. 265 163 102 Y 2 1 1 O 6 6 0 B 5" eksilen 3" ç kan 2" fark Yüzlüklerden yüzlükler ç kar l r. 91
Okul kantinine gelen 364 simidin 185 tanesi ilk teneffüste sat ld. Geriye kaç tane simit kald? Problemi onluk taban bloklar yla modelleyerek yapal m: Y O B 3 6 4 1 8 5 Y O B 5 14 3 6 4 1 8 5 9 Y O B 15 2 5 14 3 6 4 1 8 5 1 7 9 214 136 ifllemini yüzlük, onluk ve birliklerine ay rarak yapal m: 214 2 yüzlük + 1 onluk + 4 birlik 136 1 yüzlük + 3 onluk + 6 birlik 078 2 yüzlük + 1 onluk + 4 birlik 2 yüzlük + 0 onluk + 10 birlik + 4 birlik 2 yüzlük + 0 onluk + 14 birlik 1 yüzlük + 1 yüzlük + 0 onluk + 14 birlik 1 yüzlük + 10 onluk + 0 onluk + 14 birlik 1 yüzlük + 10 onluk + 14 birlik 1 yüzlük + 3 onluk + 6 birlik 0 yüzlük + 7 onluk + 8 birlik = 78 4 birlikten 6 birlik ç kmaz. 1 onluk bozmak gerekir. 0 onluktan 3 onluk ç kmaz. 1 yüzlük bozmak gerekir. 92
506 257 ifllemini yüzlük, onluk ve birliklerine ay rarak yapal m. fllemleri inceleyelim ve yorumlayal m: 506 5 yüzlük + 0 onluk + 6 birlik 257 2 yüzlük + 5 onluk + 7 birlik 249 1 yüzlük 4 yüzlük + 10 onluk + 0 onluk + 6 birlik 4 yüzlük + 10 onluk + 6 birlik 4 yüzlük + 9 onluk + 1 onluk + 6 birlik 4 yüzlük + 9 onluk + 10 birlik + 6 birlik 4 yüzlük + 9 onluk + 16 birlik 2 yüzlük + 5 onluk + 7 birlik 2 yüzlük + 4 onluk + 9 birlik = 249 Yandaki ç karma iflleminin basamaklar ndaki verilmeyen rakamlar bulal m. fllemleri inceleyelim: 8 4 = 4 6 5 8 2 4 2 4 2 8 2 1 4 9 658 2 4 24 5 = 2 5 ten kaç ç karsa 2 kal r? = 3 tür. 6 2 = 4 = 4 tür. Yandaki ç karma iflleminin basamaklar ndaki verilmeyen rakamlar bulal m: 2 = 9 Hangi say dan 2 ç karsa 9 kal r? yerine gelecek say 11 dir. Her basamakta bir rakam olaca ndan 11 in onlu- u onlar basama ndan al nm fl demektir. 8 = 4 8 den 1 onluk alm flt k. 7 onluk kal r. 7 onluktan kaç onluk ç karsa 4 onluk kal r? = 3 2 = 1 2 den kaç ç karsa 1 kal r? = 1 6 birlikten, 7 birlik ç kmaz. Onlar basama- ndan 1 onluk bozmak gerekir. Onlar basama nda onluk olmad ndan 1 yüzlük bozmak gerekir. 2 8 2 1 4 9 93
Afla daki toplama ve ç karma ifllemlerini inceleyelim. Toplama iflleminin do rulu unu kontrol ederken ç karma, ç karma iflleminin do rulu unu kontrol ederken toplama ifllemi yap ld - na dikkat edelim: + 427 115 542 542 115 427 Afla daki ifllemleri inceleyiniz ve yorumlay n z. 587... 258 587 258 329... 428 345 + 345 428 773 427 115 312 + 312 115 427 Afla daki ç karma ifllemlerini yap n z. 300 165 486 287 273 105 815 315 5 0 4 357............... 812 319 655 288 955 459 879 217 736 432............... Afla daki ç karma ifllemlerinde verilmeyen rakamlar bulunuz. 94 7 3 82 341 2 2 7 5 6 2 5 0 0 2 5 7 2 6 5 0 6 8 7 8 4 6 7 8 Neler Ö rendik? Afla daki ifllemlerde verilmeyenleri bulunuz. Kutulara yaz n z. 912 356 215 128 ÖÇK s.,
Zihinden Çıkarma İşlemi Ali, annesinin yapt kurabiyeleri arkadafllar na götürdü. Ö retmen, Ali ye sordu: Tepside kaç tane kurabiye var? diye sordu. Ali, 63 kurabiye var. dedi. Ö retmen, S n f mevcudu 31 kifli. Kurabiyeleri birer birer da t rsak tepside kaç kurabiye kal r? diye sordu. Sorunun cevab n bulmak için ç karma ifllemini zihinden nas l yapars n z? Etkinlik: Zihinden Ç karma Araç ve Gereç: kartlar Üç grup oluflturunuz. Grup arkadafllar n zla yandaki ç karma ifllemini bir karta yaz n z. Çözüm stratejilerini tart flarak belirleyiniz. Ç karma ifllemini zihinden yaparak sonucu kart n alt na yaz n z. S rayla tahtada çözüm stratejinizi anlat n z. Sizin belirledi iniz strateji nedir? Yaz n z. 65 23... Afla daki ç karma ifllemini zihinden yapal m: 58 32 5 onluktan 3 onlu u ç kar r m. 50 30 = 20 olur. 20 den, ç kan n birliklerini ç kar r m. 20 2 = 18 olur. 18 e eksilenin birliklerini eklerim. 18 + 8 = 26 olur. 5 onluktan 3 onlu u ç kar r m. 2 onluk kal r. 8 birlikten 2 birli i ç kar r m, 6 birlik kal r. 2 onluk + 6 birlik, 26 eder. 58 30 = 28 28 2 = 26 olur. Siz bu ç karma ifllemini hangi yoldan yapard n z? 95
Afla daki ifllemlerin zihinden yap l fl yollar n inceleyelim: 69 37 32 60 30 = 30 9 7= 2 30 + 2 = 32 65 37 28 60 30 = 30 30 7 = 23 23 + 5 = 28 Ç karma ifllemlerini örnekteki s raya göre zihinden yap n z. 68 27 40 + 1 41 89 54 + 79 36 + Ç karma ifllemlerini örnekteki s raya göre zihinden yap n z. Buldu unuz say lar kutucuklara yaz n z. 56 39 = 17 66 27 = 50 30 = 20 = 88 29 = = 20 9 = 11 11 + 6 = 17 = + = = + = ÖÇK s., Neler Ö rendik? Afla daki ç karma ifllemlerini farkl yöntemler kullanarak zihinden yap n z. Yöntemlerinizi ifllem yaparak gösteriniz. 68 36 =? 90 31 =? 96
10 un Katı Olan Sayılarla Zihinden Çıkarma İşlemi Ali, annesiyle birlikte al flverifle gitti. Vitrinlerde Mevsim sonu indirimi yaz l kartonlar as l yd. Ali vitrini inceledi. Annesi Kaban 280 TL den 160 TL ye indirilmifl. dedi. Ali ye Kaç Türk liras indirim yap ld - n bulabilir misin? diye sordu. Sizce Ali, ifllemi zihinden yapmak için nas l bir yol izleyecek? Etkinlik: Zihinden Ç karma fllemi Araç ve Gereç: kartlar, torba. Gruplar 10 un kat olan üç basamakl 10 tane say belirlesinler. Belirledikleri say lar kartlara yazs nlar. Kartlar bir torbaya koysunlar. Her grup, torbadan iki kart çeksin. Karttaki say larla ç karma ifllemi yazs n. Bu ifllemi zihinden yaps n. Zihinden ç karma iflleminde kulland klar yöntemi di er gruplara anlats n. Afla daki ç karma ifllemlerini zihinden yapal m: 280 160 S f rlar yokmufl gibi ifllem yapar z. 28 16 12 280 160 120 s f rlar ekleriz. 460 290 700 380 S f rlar yokmufl gibi ifllem yapar z. Eksilen ve ç kan say lara 1 ekleriz. Onluk bozmay gerektirmeyen ç karma ifllemine dönüfltürürüz. S f rlar yokmufl gibi ifllem yapar z. Eksilen ve ç kan say lardan 1 ç kar r z. Onluk bozmay gerektirmeyen ç karma ifllemine dönüfltürürüz. 4 6"1 ekle 2 9"1 ekle 7 0"1 ç kar 3 8"1 ç kar 470 300 170 690 370 320 " s f rlar ekleriz. " s f rlar ekleriz. 460 290 170 700 380 320 97
Afla daki ifllemleri inceleyip yorumlayal m: 460 250 210 46 25 21 " 460 250 210 570 190 380 57 " 19 " +1 +1 58 20 38 500 230 270 50 " 23 " 1 1 49 22 27 580 200 380 " 570 190 380 490 220 270 " 500 230 270 Afla daki ifllemleri zihinden yap n z. fllem sonuçlar n kutulara yaz n z. 650 140 560 310 600 430 220 160 ÖÇK s. Neler Ö rendik? Afla daki ifllemleri zihinden yap n z. fllem evlerindeki harfleri, sonuçlar n bulundu u kutulara yazarak kedici in ne düflündü ünü bulunuz. 870 520... Ü 440 130... S 580 250... T 310 350 330 98
Ali, Necati amcan n tezgâh ndan karpuz almaya gitti. Necati amca, Ali ye Bu hafta 650 karpuz geldi. 1. gün 185, 2. gün 1. günden 35 karpuz daha fazla satt m. Geriye kaç karpuz kalm flt r? diye sordu. Ali, tezgâhtaki karpuz say s n hangi ifllemleri yaparak bulabilir? Problem: F r nc Ali usta 460 ekmek piflirdi. Ekmeklerin 155 tanesini sabah, bundan 20 tane fazlas n da ö leden sonra satt. Geriye kalan ekmek say s kaçt r? Verilen: 460 ekmekten sabah 155, ö leden sonra sabahkinin 20 fazlas sat l yor. stenen: Geriye kalan ekmek say s soruluyor. Çözüm: Sabah sat lan ekmek say s na 20 ekleyerek ö leden sonra sat lan ekmek say s n bulal m. Sonra piflirilen ekmek say - + Problem Çözelim, Problem Kuralım s ndan sat lan ekmek say s n ç karal m: 155 20 175 " sabah sat lan " ö leden sonra sat lan 155 + 175 330. sat lan ekmek say s 460 330 130. kalan ekmek Çözümün do rulu unun kontrolü: Sat lan ekmek say s ile kalan ekmek say s n toplayal m: 130 " kalan 175 " ö leden sonra sat lan + 155 " sabah sat lan 460 " piflirilen ekmek say s Çözüm do rudur. Problem: Okulumuzda 750 ö renci vard. Bu y l 115 ö renci mezun oldu. 185 ö renci yeni kaydoldu. Okulumuzda kaç ö renci oldu? Verilen: Okuldaki 750 ö rencinin 115 i mezun oldu. 185 ö renci yeni kay t yapt rd. stenen: Okuldaki toplam ö renci say s soruluyor. Çözüm: Okul mevcuduna, yeni kaydolan ö renci say s n ekleyece iz. Buldu umuz say dan mezun olanlar n say s n ç karal m: 99
Problem: Murat, öykü kitab n n 1. gün 44, 2. gün 36, 3. gün 52 sayfas n okudu. 280 sayfal k kitab n okunmam fl kaç sayfas kald? Verilen: Murat, 280 sayfa olan öykü kitab n n, 1. gün 44, 2. gün 36, 3. gün 52 sayfas - n okumufl. stenen: Geriye okunmam fl kaç sayfa kald soruluyor. Çözüm: 1, 2 ve 3. gün okunan sayfa say lar n toplayal m. Buldu umuz sonucu 280 den ç kar r z: Problem: Taylan n kumbaras ndan 215 TL, Sinem in kumbaras ndan 335 TL ç kt. Taylan ve Sinem paralar n birlefltirerek arkadafllar na 65 TL lik bir hediye ald lar. Geriye ne kadar paralar kald? 100 + 44 36 52 132 " 1. gün " 2. gün " 3. gün " sayfa okunmufl. 280 132 14 8 sayfa okunmam fl. Çözümün do rulu unun kontrolü: Okunmufl sayfa say s ile okunmam fl sayfa say s n toplayal m: + 750 115 635 132 148 280 635 185 820 + " ö renci olur. Çözümün do rulu unun kontrolü: Problemi farkl yoldan tekrar çözelim: 750 935 + 185 kaydolan 115 mezun olan 935 ö renci var. 820 ö renci say s d r. " okunmufl sayfa " okunmam fl sayfa " sayfal k kitap Problem: Bir meyve bahçesinde 658 a aç vard r. Bunlardan 132 tanesi erik, 158 tanesi armut, geri kalan elma a ac d r. Bahçede kaç tane elma a ac vard r?
Problem: Okulumuzda hafta sonu müzik ve resim kurslar aç ld. Müzik kursuna 157, resim kursuna 185 ö renci kay t yapt rd. Ö rencilerin 25 tanesi farkl nedenlerden kayd n sildirdi. Hafta sonu müzik ve resim kurslar na kaç ö renci kat lacakt r? Problem: Bir çiftlikte 580 yumurta topland. Yumurtalar n 110 tanesi çiftlik çal flanlar na da t ld. 32 tanesi de kolilere yerlefltirilirken k r ld. Geriye kaç yumurta kald? Problem kural m Afla daki resimleri inceleyiniz. Resimlere uygun bir öykü yaz n z. Öyküdeki verileri kullanarak ç karma ifllemi içeren iki problem kurunuz ve çözünüz. Örnek Problem: Ömer, f r ndan satmak için 258 simit ald. Sabah 162, ö leden sonra 35 simit satt. Geriye kaç simit kald? Verilen: Ömer, 258 simidin sabah 162 sini, ö leden sonra 35 ini sat yor. stenen: Sat lmayan simit say s soruluyor. Çözüm: Sabah ve ö leden sonra sat lan simit say lar n toplar z. Buldu umuz sonucu Ömer in f r ndan ald simit say s ndan ç kar r z: 1 6 2 " sabah 258 " al nan simit + 3 5 " ö leden sonra 197 " sat lan simit 1 9 7 " sat lan simit 061 " kalan simit Çözümün do rulu unun kontrolü: Sat lan simit say s ile kalan simit say s n toplayal m: " sat lan simit + ÖÇK s., 1 9 7 6 1 2 5 8 " kalan simit " al nan simit 101
Kendimizi De erlendirelim Afla daki noktal yerlere uygun say lar yazarak cümleleri tamamlay n z. 1. Yandaki ç karma iflleminin sonucu.... 2. Bir ç karma iflleminde eksilen 287, fark 165 ise ç kan.... 682 354 Afla daki ifadelerden do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. 1. Bir ç karma iflleminde eksilen artarsa fark da artar. (...) 2. Bir ç karma iflleminde ç kan artarsa fark da artar. (...) Afla daki ç karma ifllemlerini zihinden yap n z. Sonuçlar yla efllefltiriniz. 47 19 = 23 78 25 = 86 63 = 38 28 53 1. 340 290 iflleminin sonucu afla dakilerden hangisidir? A. 40 B. 50 C. 60 2. Bir çiçekçi 1. hafta 318, 2. hafta 293 karanfil satt. Çiçekçi iki hafta boyunca kaç karanfil satm flt r? A. 609 B. 610 C. 611 Afla daki verileri kullanarak ç karma ifllemi içeren bir problem kurunuz ve problemi çözünüz. 280 48 Ekmek 110 748 Murat 102
UZUNLUKLARI ÖLÇME Yukar daki resmi inceleyiniz. Resimdeki ö rencilerin neler yapt klar n anlat n z. Haz r m y z? 1. Afla dakilerden hangisi metre ile ölçülür? A. A aç B. Silgi C. Kalem 2. 5 metre kaç santimetredir? A. 50 B. 500 C. 5 3. 2 m 35 cm kaç santimetredir? A. 235 B. 35 C. 23 4. Kitab n boyu tahminen kaç santimetre olabilir? A. 40 cm B. 2 cm C. 1 m Performans görevi Çevrenizden boylar n merak etti iniz nesneleri yazarak liste yap n z. Bu nesnelerin boylar n tahmin ediniz. Gerçek uzunluklar n araflt rarak bulunuz. Tahmininizle karfl laflt r n z. Ne kadar yak n tahminde bulundu unuzu arkadafllar n zla paylafl n z. Tahmin Edelim Berk ve annesi al flverifle ç kt lar. Berk in ihtiyac olan kazak ve pantolonu alacaklard. Ma azada deneme flanslar n n olmad n ö rendiler. Pantolonun Berk e olup olmayaca n anlamak için neler yapmal lar? Tart fl n z. 103
Etkinlik: Tahmin Etme Araç ve Gereç: metre, cetvel. Afla daki tabloyu inceleyiniz. Uzunluklar önce tahmin ediniz. Sonra uzunluklar ölçerek sonucunu yaz n z. Tahmininizle ölçme sonucunuzu karfl laflt r n z. Tahminim Ölçme sonucu Kolumun uzunlu u Arkadafl m n boyu S ran n boyu Kar fl m n uzunlu u Kap n n eni Hangi uzunlukta en yak n tahminde bulundunuz? Hangi uzunlukta yan ld n z? Nedenlerini aç klayabilir misiniz? Yak n tahminlerde bulunman n önemi nedir? Aç klay n z. Afla daki fliflenin boyunun kaç santimetre olabilece ini tahmin edelim:? fiiflenin boyunu 1 cm lik bölümlere ay r rsak tahminen 3 cm dir, diyebiliriz. 1 cm 1 cm 1 cm Afla daki çubuklar n uzunluklar n önce tahmin ediniz. Sonra cetvelinizle ölçünüz. Ölçme sonucunuzu tahmininizle karfl laflt r n z. Neler Ö rendik? A ac n resimdeki boyu hangisi olabilir? Nas l tahminde bulundu unuzu anlat n z. 1 cm 7 cm 4 cm ÖÇK s. 104
Ölçelim, Çizelim Ali ve Zeynep eskimifl bir çerçevenin kenarlar na kurdele yap flt rarak onu yenilemek istiyorlar. Ellerindeki kurdelenin yetip yetmeyece ini nas l bulabilirler? Tart fl n z. Etkinlik: Ayraç Yapma Araç ve Gereç: cetvel, gönye, karton, boya kalemi, makas. Kartonun üzerine uzun kenar 15 cm, k sa kenar 2 cm olan dikdörtgenler çiziniz ve bunlar kesiniz. Dikdörtgen fleritlerin üzerine resimler veya süslemeler yap n z. Resimleri ve süslemeleri istedi iniz renklere boyay n z. Uzunluklar çizerken cetvelinizi nas l kulland n z? Anlat n z. Çizimlerde bafllang ç noktas olarak nereyi ald n z? Neden? Yapt n z ayrac kitap okurken kullanabilirsiniz. Okul eflyalar m z n boyunu ölçelim: 0 5 10 15 20 25 30 0 5 10 0 5 10 15 20 25 30 Kalemin boyu 18 cm dir. Silginin boyu 5 cm dir. Defterin boyu 22 cm dir. 3 cm uzunlu unda do ru parças çizelim: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 105
Afla daki trenin uzunlu unu ölçünüz. Ölçme sonucunu yaz n z. Ölçme yaparken nelere dikkat etti inizi anlat n z. Trenin uzunlu u... cm dir. ÖÇK s. Neler Ö rendik? Sincap, f nd klara ulaflmak için kaç santimetre yol yürümelidir? Problem Çözelim, Problem Kuralım Ali ve arkadafllar pikni e gittiler. Tam uçurtma uçuracaklard ki ipi evde unuttuklar n fark ettiler. Yanlar ndaki ipleri birlefltirerek uçurtmaya ip yapt lar. Berk in yan nda 1 m 25 cm, Zeynep in yan nda 3 m 40 cm, Necmi nin yan nda 4 m 10 cm ip vard. Uçurtman n ip uzunlu unu hangi ifllemleri yaparak bulabilirsiniz? Problem: Gözde, 950 cm kumafl ald. 3 m 10 cm si ile yatak örtüsü, 1 m 15 cm si ile masa örtüsü ve 4 m 12 cm si ile perde dikti. Geriye ne kadar kumafl kalm flt r? Verilen: 950 cm kumafl n 3 m 10 cm si yatak örtüsü, 1 m 15 cm si masa örtüsü ve 4 m 12 cm si perde için kullan l yor. stenen: Geriye kalan kumafl miktar soruluyor. Çözüm: Perde, yatak örtüsü ve masa örtüsü için kullan lan kumafl miktar n toplayal m. Toplam kumafl miktar ndan ç karal m: 3 m 10 cm" 1 m 15 cm" 310 cm 115 cm yatak örtüsü masa örtüsü 950 cm 837 cm 4 m 12 cm" + 412 cm perde 113 cm geriye 837 cm kullan lan kumafl kalan kumafl Geriye kalan kumafl 113 cm $ 1 m 13 cm dir. 106
Çözümün do rulu unun kontrolü: Problemi farkl yolla çözelim. 9 m 50 cm 5 m 38 cm 4 m 23 cm 4 m 12 cm" perde 1 m 15 cm" masa 3 m 10 cm" yatak örtüsü 5 m 38 cm 4 m 23 cm örtüsü 1 m 13 cm geriye kalan kumafl Problem: Engin in evi ile market aras 400 m, market ile okul aras 340 m dir. Engin, markete u rayarak okula gitti inde kaç metre yol yürür? Afla daki cetvellerde belirtilen uzunluklar kaçar santimetredir? Noktal yerlere yaz n z.... cm... cm 12 cm 0 5 10 15 20 25 30 0 5 10 15 20 25 30 0 5 10 15 20 25 30 + 6 m 80 cm uzunlu undaki kumafltan 2 m 45 cm uzunlu unda perde dikilecektir. Perde dikildikten sonra geriye kaç santimetre uzunlu unda kumafl kal r? Evren in ipi 2 m 30 cm dir. Ziya n n ipi 3 m 25 cm dir. pler uç uca eklenirse uzunlu u ne kadar olur? 350 m Problem kural m 470 m 203 m Yandaki resmi inceleyiniz. Resimdeki verileri kullanarak iki problem kurunuz. 310 m Kurdu unuz problemleri çözünüz. Örnek problem: Sibel in evi ile okulun aras 350 m dir. Okul ile sineman n aras 225 m dir. Sibel, evden okula u rayarak sinemaya giderse kaç metre yol yürür? Verilen: Sibel, evden okula 350, oradan sinemaya 225 m yürüyor. stenen: Sibel in toplam kaç metre yürüdü ü soruluyor. ÖÇK s. 440 m 290 m 460 m Çözüm: Toplama ifllemi yapar z: " ev-okul aras Çözümün do rulu unun kontrolü: " okul-sinema aras 5 7 5 " toplam yol " m yol yürür. 3 5 0" ev-okul aras 2 2 5 " okul-sinema aras 3 5 0 2 2 5 5 7 5 225 m 107
3. Ünite De erlendirme Çal flmalar 1. Afla daki toplama ifllemlerini sonuçlar yla efllefltiriniz. 312 + 485 = 753 193 + 250 = 387 + 413 = 531 + 222 = 543 443 800 797 2. Afla daki ç karma ifllemlerini zihinden yap n z. fllemlerden sonuçlar do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan - na Y harfi yaz n z. 82 58 = 24 (...) 65 29 = 36 (...) 77 43 = 32 (...) 3. Afla daki çubuklar n uzunluklar n ölçünüz. Ölçtü ünüz uzunluklar noktal yerlere yaz n z............. 4. Afla daki ifadelerde noktal yerleri tamamlay n z. Bir ç karma iflleminde eksilen 839, fark 517 ise ç kan... Bir ç karma iflleminde eksilen 786, ç kan 561 ise fark... Bir ç karma iflleminde ç kan 329, fark 131 ise eksilen... 5. Yandaki toplama iflleminde ile gösterilen rakam hangisidir? A. 9 B. 8 C. 17 6. Afla daki toplama ifllemlerinden hangisinin sonucu en küçüktür? A. 230 + 410 B. 550 + 280 C. 340 + 270 + 4 7 382 879 108
7. Bir kursta 225 erkek ö renci vard r. K z ö rencilerin say s, erkek ö rencilerin say s ndan 32 fazlad r. K z ö rencilerin say s kaçt r? A. 257 B. 256 C. 255 8. ki do al say n n toplam 568 dir. Toplananlardan birisi 25 art r l rsa yeni toplam kaç olur? A. 591 B. 592 C. 593 9. Afla daki toplama ifllemlerini zihinden yap n z. Hangisinin sonucu yanl flt r? A. 25 + 42 = 67 B. 63 + 13 = 75 C. 35 + 26 = 61 10. Bir f r nda, sabah 218 ekmek sat lm flt r. Ö leden sonra sat lan ekmek say s sabah sat lanlardan 68 fazlad r. O gün boyunca toplam kaç ekmek sat lm flt r? A. 504 B. 500 C. 490 11. Yandaki ç karma iflleminin sonucu kaçt r? A. 271 B. 272 C. 273 489 217 12. Yandaki ç karma iflleminde verilmeyen eksilen kaçt r? A. 551 B. 552 C. 553... 315 238 13. Afla daki ç karma ifllemlerinden hangisinin sonucu yanl flt r? A. 470 B. 530 C. 280 350 190 170 14. Yandaki ç karma iflleminde, ç kana 112 eklenirse fark kaç olur? A. 635 B. 411 C. 401 770 360 410 885 362 523 109
15. Afla daki ç karma ifllemlerinden hangisinin sonucu do rudur? 16. Yandaki toplama iflleminin tahminî sonucu kaçt r? A. 780 B. 790 C. 800 17. Bir okulun mevcudu 930 dur. Okulun düzenledi i bir geziye 322 erkek, 289 k z ö renci kat lm flt r. Geziye kat lmayan ö renci say s kaçt r? A. 318 B. 319 C. 320 18. Babam n boyu 1 m 80 cm dir. Annem babamdan 22 cm daha k sad r. Annemin boyu kaç santimetredir? A. 158 B. 159 C. 160 19. Murat 5 m 30 cm uçurtma ipine 4 m 32 cm uzunlu unda ip ekledi. Uçurtman n ipi kaç santimetre oldu? A. 960 B. 961 C. 962 20. Masan n boyu 1 m 72 cm dir. Eni, boyundan 38 cm daha k sad r. Masan n eni kaç santimetredir? A. 132 B. 134 C. 136 110 A. 300 B. 600 C. 187 319 115 280 800 527 273 655 + 123 Problem kural m 1. Afla daki verilerden istedi inizi kullanarak toplama ve ç karma ifllemleri içeren bir problem kurunuz ve problemi çözünüz. 485 3 Cem 230 820 Yumurta 2. Afla daki verileri kullanarak bir problem kurunuz ve problemi çözünüz. 1 m 35 cm 680 cm Serpil 3 m 10 cm 1 m 65 cm Kumafl
Ö RENC ÇALIfiMA K TABIMIZI TANIYALIM Konu bafll Bu bafll k, bölümde iflleyece- iniz konuyu belirtmektedir. Açı Modelleri AÇI Afla daki resmi inceleyiniz. Varl klar n oluflturdu u aç lar belirleyiniz. Ünite rengi Her yeni üniteye geçti- inizde farkl bir renkle karfl laflacaks n z. 30 Problem kural m Afla daki öyküyü okuyunuz. Öyküdeki verileri kullanarak bölme ifllemi gerektiren iki problem kurunuz. Kurdu unuz problemleri çözünüz. Cengiz ve Tülin çiftlikte yafl yorlard. Çiftlikte çok say da hayvanlar vard. Hayvanlara su ve yem vermek onlar n ifliydi. Çiftlikte 28 tane tavuk, tavuklar n 3 kat kadar civciv vard. Tülin her gün 12 yumurta topluyordu. Bir hafta boyunca toplad yumurtalar 6 sepete eflit say da yerlefltiriyordu. Babas da yumurtalar kasabada sat - yordu. Çiftlikte 66 koyun vard. Babas 6 koyun daha ald. Koyunlar için 3 bölmeli yer yapt rd. Her bölmeye eflit say da koyun koyacaklar n söyledi. 1. Problem:...... Ünite De erlendirme Ünite sonlar ndaki bu bölümle ünitede neler ö renip ö renemedi inizi belirleyebilirsiniz. 2. Ünite De erlendirme Çal flmalar 1. Afla daki aç lar inceleyiniz. Aç lar n çeflitlerini noktal yerlere yaz n z.... 2. Problem:......... 94 Proje: Saat modellerini haz rlad n z m? Proje Projede aflama aflama yapman z gerekenler konusunda bu bölümle uyar - lacaks n z. 2. Afla daki flekilleri isimleriyle efllefltiriniz. 3. Afla daki ifadelerden do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. Dikdörtgenin 4 aç s vard r. Bu aç lar n hepsi dik aç d r. (...) Dairenin köflesi ve aç s yoktur. (...) Üçgenin 3 köflesi, 4 kenar vard r. (...) 5. Afla daki ifadelerden hangisi yanl flt r? A. Aç n n kollar birbirine yaklaflt r l rsa aç küçülür. B. Aç n n kenarlar fl nd r. C. Kenarlar birbirine dik olan aç ya genifl aç denir. 44......... Daire Karesel bölge Dikdörtgensel bölge Üçgensel bölge Kare 4. 5 m 82 cm nin cm cinsinden yaz l fl hangisidir? A. 528 cm B. 582 cm C. 58 m 6. Afla daki ifadelerden do ru olanlar na yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. Karenin bütün kenar uzunluklar eflittir. (...) Dikdörtgenin karfl l kl kenar uzunluklar eflittir. (...) Üçgenin dört aç s vard r. (...)
2. Palyaçonun toplar ndaki toplama ifllemlerini zihinden yap n z. Sonuçlar n noktal yerlere yaz n z. 37 + 18... 48 + 23... 35 + 27... 61 + 12... 12 + 71... 68 + 15... 47 + 24... 73 + 11... Büyük, Küçük, Eşit 1. Say lar aras nda kullan lan sembollerden do ru olan pembeye, yanl fl olan maviye boyay n z. < < 155 391 547 312 > 607 > > 215 < < 813 100 3. Maymunlar n sepetindeki toplama ifllemlerini zihinden yap n z. Sonuçlar n sepetlere yaz n z. 2. Afla daki say lar n aras na >, <, = sembolleri konulmufltur. Do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y yaz n z. 719 > 511 (...) 915 > 918 (...) 18 + 13... 61 + 28... 55 + 18... 748 < 633 (...) 213 = 213 (...) 464 < 305 (...) 100 < 999 (...) 85 + 11... 75 + 16... 3. Tablodaki say lar karfl laflt r n z. Aralar na >, <, = sembollerinden uygun olan yaz n z. 568 329 449 723 135 355 815 333 63 + 18... 69 + 17... 78 + 16... 125 125 888 999 123 123 963 878 53 18 Eldesiz ve Eldeli Toplama İşlemi 1. Afla daki toplama ifllemlerini yap n z. Sonuçlar n altlar ndaki bofl kutulara yaz n z. 222 + 102 + 315 = 112 + 307 + 410 = 189 + 225 + 436 = 567 + 113 + 218 = 2. Toplama ifllemlerindeki baz say lar bal klar yutmufl. Bal klardaki say larla ifllemleri efllefltiriniz. 7 3 9 48 DOĞAL SAYILARLA TOPLAMA İŞLEMİ 225 + 2 8 483 35 + 2 67 3 7 6 23 + 4 47 7 84 6 367 3 8 + 215 930 1 9 + 2 85 4 84 5 282 135 + 8 495 4 4 0 + 2 63 7 43 8 Konular Ö rendiklerinizi uygulayabilece iniz yazma, okuma, çizme, boyama, efllefltirme, çoktan seçmeli sorular ve boflluk doldurma çal flmalar gibi etkinlikleri bulacaks - n z. 5. Bir anaokulunda 468 ö renci vard r. K z ö renci say s 132 oldu una göre erkek ö rencilerin say s kaçt r? A 232 336 118 494 41 Problem kural m 62 Benim ad m buldunuz mu? Yukar daki resmi inceleyiniz. Resme uygun bir öykü yaz n z. Öyküdeki verileri kullanarak bir problem kurunuz ve çözünüz. Öykü:.................. Proje: Projenizi bitirdiniz mi? 3. Afla da okunufllar verilen do al say lar n belirtti i noktalar, belirtilen s ra numaras na göre birlefltirerek resmi tamamlay - n z. Resmi istedi iniz renklerle boyay n z. 1. ki yüz on üç 12. Yedi yüz yetmifl befl 2. Yüz on bir 13. Sekiz yüz elli 3. Yüz doksan iki 14. Üç yüz on bir 4. ki yüz elli 15. Yüz 5. Üç yüz on befl 16. Sekiz yüz altm fl iki 6. Dört yüz k rk iki 17. Dokuz yüz on üç 7. Befl yüz bir 18. ki yüz yirmi iki 8. Alt yüz yedi 19. Alt yüz yetmifl bir 9. Dört yüz on sekiz 20. Sekiz yüz otuz alt 10. Befl yüz k rk yedi 21. ki yüz yirmi befl 11. Alt yüz on iki 22. Alt yüz altm fl alt 100 311 850 775 612 547 418 2. Resmi inceleyiniz. Verilen problemi resimden faydalanarak çözünüz. Ali nin evi 450 m 220 m 150 m Mert in evi 240 m 230 m 160 m 400 m Problem: Ali, evden önce kütüphaneye oradan da arkadafl Mert e u rayacakt r. Mert ten notlar n ald ktan sonra okula gidecektir. Ali, okula gidene kadar kaç metre yol yürür? 862 913 607 222 671 225 501 442 Problem kural m Resimdeki verileri kullanarak problem kurunuz. Kurdu unuz problemi çözünüz. 836 666 213 315 Proje: Gerekli malzemeyi haz rlad n z m? 111 192 250 Proje: Soka n z n plan n haz rlad n z m? 15 55
11
Süsleme Yapalım ÖRÜNTÜ VE SÜSLEMELER 1. Afla daki süslemeleri inceleyiniz. Süslemeleri ayn kuralla devam ettiriniz. 12 Projenizi çal flma kitab nda verilen hat rlatmalar takip ederek yap n z.
2. Karesel, dikdörtgensel ve üçgensel bölgeleri kullanarak afla daki noktal kâ da süslemeler yap n z. 3. Karesel, dikdörtgensel ve üçgensel bölgeleri kullanarak afla daki izometrik kâ da süslemeler yap n z. 13
DOĞAL SAYILAR Üç Basamaklı Doğal Sayılar 1. Onluk taban bloklar ile modellenen say lar ve okunufllar n yaz n z. Yüzlük Onluk Birlik Say Okunuflu.................. 2. Afla daki say lar n okunufllar n yaz n z. a. 569... b. 213... c. 555... 14
3. Afla da okunufllar verilen do al say lar n belirtti i noktalar, belirtilen s ra numaras na göre birlefltirerek resmi tamamlay - n z. Resmi istedi iniz renklerle boyay n z. 1. ki yüz on üç 2. Yüz on bir 3. Yüz doksan iki 4. ki yüz elli 5. Üç yüz on befl 6. Dört yüz k rk iki 7. Befl yüz bir 8. Alt yüz yedi 9. Dört yüz on sekiz 10. Befl yüz k rk yedi 11. Alt yüz on iki 12. Yedi yüz yetmifl befl 13. Sekiz yüz elli 14. Üç yüz on bir 15. Yüz 16. Sekiz yüz altm fl iki 17. Dokuz yüz on üç 18. ki yüz yirmi iki 19. Alt yüz yetmifl bir 20. Sekiz yüz otuz alt 21. ki yüz yirmi befl 22. Alt yüz altm fl alt 775 612 547 100 311 850 418 862 913 607 501 222 671 225 442 836 666 213 315 Proje: Gerekli malzemeyi haz rlad n z m? 111 192 250 15
Basamak Kavramı 1. Tablolarda verilen say lar, say lar n basamak adlar n ve basamak de erlerini yaz n z. Yüzlük Onluk Birlik Yüzlük Onluk Birlik Say 2 4 5 Basamak adlar Basamak de eri Say 3 3 3 Basamak adlar Basamak de eri 2. Afla daki say lar n basamak de erlerini yaz n z. 5 7 8 Basamak de eri 3 0 1 Basamak de eri 4 2 0 Basamak de eri........................... 6 6 6 Basamak de eri 9 2 8 Basamak de eri 5 0 7 Basamak de eri........................... 16
En Yakın Onluk 1. Balonlardaki say lar n hangi onlu a daha yak n oldu unu yan ndaki balonlara yaz n z. 133 895 275 528 633 419 382 2. Afla daki say lar n, say do rusu üzerindeki yerlerini belirleyiniz. Bu say lar en yak n onlu a yuvarlay n z. 400 427 410 420 430 440 450 460 470 480 490 500 427... 415... 482... 465... 478... 491... 600 700 610 620 630 640 650 660 670 680 690 623... 648... 629... 635... 683... 671... 800 900 810 820 830 840 850 860 870 880 890 837... 845... 815... 811... 878... 822... 17
Büyük, Küçük, Eşit 1. Say lar aras nda kullan lan sembollerden do ru olan pembeye, yanl fl olan maviye boyay n z. < 155 391 > 215 < < < 813 547 312 > 607 > 100 2. Afla daki say lar n aras na >, <, = sembolleri konulmufltur. Do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y yaz n z. 719 > 511 (...) 915 > 918 (...) 748 < 633 (...) 464 < 305 (...) 213 = 213 (...) 100 < 999 (...) 3. Tablodaki say lar karfl laflt r n z. Aralar na >, <, = sembollerinden uygun olan yaz n z. 568 329 135 355 125 125 888 999 449 723 815 333 123 123 963 878 18
Sıralama 1. Sincaplar n say lar n sembol kullanarak s ralay n z. Say lar n alt ndaki harfleri kutulara yazarak sincaplar n ne arad n bulunuz. Z C V E... >... >... >... >... 2. Balonlardaki say lar inceleyerek sorular yan tlay n z. Balonlardaki say lardan hangisi büyüktür?... 712 say s hangi say dan küçüktür?... 592 say s hangi balondaki say dan büyüktür?... 3. Paraflütle inen rakamlar kullanarak; Üç basamakl en büyük do al say y yaz n z. 3... Üç basamakl en küçük do al say y yaz n z.... 2 512 den küçük, en büyük do al say y yaz n z.... 5 19
Ritmik Sayalım 1. Afla daki notalar n içine alt flar ritmik sayarak rakamlar yaz n z. Notalardaki harfleri say lar n üstündeki kutulara yazarak bilmeceyi bulunuz. C B D T L I 48 E 6 30 54 M Ü R A S Y N 96 K 12 24 36 54 48 6 48 12 24 36 18 24 66 54 48 6 48 18 24 36 60 78 30 60 90 18 48 96 72 84 18 42 66 54 72 6 72 2. 21 den bafllayarak 70 e kadar yedifler ritmik say n z. Söyledi iniz say lar boyay n z. Boyad n z say larla oluflturdu unuz örüntüyü yaz n z. 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70... 20
3. 24 ten bafllayarak sekizer ritmik say n z. Söyledi iniz say lar n bulundu u kulübedeki harfleri yazarak flifreyi çözünüz. Fino nun ne söyledi ini bulunuz. M O K I 96 48 A 32 T 80 40 72 K 64 88 I Ç 24 56 C 24 48 72 4. 9 dan bafllayarak dokuzar ritmik say n z. Söyledi iniz say - lara giden yolu boyayarak sincab yavrular na ulaflt r n z. 21 72 70 9 12 18 27 63 54 81 85 99 24 90 36 45 21
Örüntüyü Genişletelim Afla daki örüntüleri geniflleterek devam ettiriniz. Bofl b rak - lan yerleri doldurunuz. 1.... 1. ad m 2. ad m 3. ad m 4. ad m 2.... 1. ad m 1 çiçek 2. ad m 3 çiçek 3. ad m 5 çiçek 4. ad m... 3.... 1. ad m 1 dü me 2. ad m 2 dü me 3. ad m 3 dü me 4. ad m... 4. 1. ad m... 2 küp 2. ad m... küp 3. ad m... küp... 4. ad m... küp... 5. ad m... küp 22
Tek mi, Çift mi? 1. Çiçeklerin üzerinde yaz l tek say lar sar ya, çift say lar k rm - z ya boyay n z. 211 215 10 188 515 6 317 152 27 202 445 166 92 16 84 71 66 72 85 61 10 25 27 181 31 11 19 88 45 33 93 8 17 21 13 504 282 18 194 111 36 212 354 20 15 44 58 2. Modellerle gösterilen say lar altlar ndaki kutucuklara yaz - n z. fllemi yaparak modelle gösteriniz. Noktal yerleri örnekteki gibi doldurunuz. + = + = 4 3 7 çift tek tek............ + =... + =..................... 23
3. Özellikleri verilen do al say lar n hangileri oldu unu bularak yuvarlaklar n içine yazal m. Üç basamakl en küçük çift do al say y m. ki basamakl en büyük çift do al say y m.... Üç basamakl en küçük tek do al say y m.... ki basamakl en büyük tek do al say y m.... Yüzler basama nda 8 olan üç basamakl en küçük do al say y m....... Proje: Çevrenizdeki mimari yap lar incelediniz mi? 24
Romen Rakamları fiifreleri çözerek Ali nin arkadafllar n n adlar n bulabilir misiniz? Çok kolay. AL XII XIV - XVI - VIII - XIV - VI XIII III - XVIII - II - VIII I XIV - III - XIX XI XIV - III - XVI - II I II - III - V - II - VIII VIII - XIV - XV - IV - VII XVIII - IX - VIII - X - XX - XVII I - XIV - III - VII - XVII Buldum. Senin ad n BER L. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B A R M H P N O G 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 D Z Ö E C Y L S K Ü 25
1. Ünite De erlendirme Çal flmalar 1. Afla daki s ralamalar inceleyiniz. Noktal yerlere parantez içindeki say lardan uygun olan n yaz n z. 338 <... < 365 (352, 375) 217 <... < 285 (275, 312) 565 >... > 413 (482, 615) 825 >... > 795 (543, 812) 2. Afla daki say lar en yak n onlu a yuvarlayarak efllefltiriniz. 483 322 208 320 220 480 480 478 210 3. Afla daki ifadelerden do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. 666 say s n n yüzler basama ndaki 6 n n basamak de- eri 600 dür. (...) 233 say s ndaki 3 rakamlar n n basamak de erleri toplam 333 tür. (...) 555 say s n n onlar basama ndaki 5 in basamak de- eri 50 dir. (...) 4. 5 yüzlük, 2 onluk, 9 birlikten oluflan say hangisidir? A. 592 B. 529 C. 925 5. Sekiz yüz elli bir fleklinde yaz lan say hangisidir? A. 851 B. 815 C. 581 6. 18, 24, 30,, 42 örüntüsünde yerine gelecek say kaçt r? A. 56 B. 46 C. 36 26
7. Abaküste modellenen say kaçt r? A. 514 B. 542 C. 524 8. Afla daki say lardan en küçü ü hangisidir? A. 587 B. 219 C. 297 9. Afla daki Romen rakamlar ndan hangisinin yaz l fl yanl flt r? A. XX B. VV C. III 10. 251, 548, 612, 111, 671 say lar ndan kaç tanesi tek do al say d r? A. 3 B. 2 C. 1 11. 5, 0, 4 rakamlar birer kez kullan larak yaz labilecek en büyük do al say hangisidir? A. 504 B. 540 C. 450 12. 512 say s n n yüzler ve birler basama ndaki rakamlar n yerleri de ifltirilirse yeni say kaç olur? A. 215 B. 521 C. 152 13. Yandaki örüntünün 4. ad - m nda kaç tane top vard r? A. 4 B. 3 C. 2... 1. ad m 2. ad m 3. ad m 4. ad m 14. Yandaki süslemenin örüntü oluflturmas için hangi modelle devam etmesi gerekir? A. B. C. 27
BİLGİSAYAR Bilgisayar Nedir? Bilgisayar: Hayat m z kolaylaflt ran ve e lenceli hâle getiren, istedi imiz bilgileri haf zas nda saklayan, istedi imizde bu bilgilere ulaflmam z sa layan bir araçt r. Bilgisayar kullan rken afla daki kurallara dikkat etmemiz gerekmektedir: Uzun süre bilgisayar bafl nda kalmamal y z. Bilgisayar m z n ekran n n göz hizas nda olmas na dikkat etmeliyiz. Yeterli fl kta çal flmal y z. Rahat bir bilgisayar koltu u seçmeliyiz. Bilgisayar kulland m z ortam iyi havaland rmal y z. Bu Ünitede Neler Ö rendim?.................. Ö rendiklerimi Nerelerde Kullanabilirim?.................. 28
29
AÇI Açı Modelleri Afla daki resmi inceleyiniz. Varl klar n oluflturdu u aç lar belirleyiniz. 30
Açı Çizelim 1. Afla daki resimlerde gösterilen aç modellerini inceleyiniz. Noktal yerleri birlefltirerek aç modelleri çiziniz. 2. Gönyenizden yararlanarak afla daki noktal kâ t üzerine aç lar çiziniz. Aç lar n kollar n n ucuna ok çiziniz. 31
Dik Açı 1. Afla daki nesnelerin kenarlar n kullanarak dik aç lar çiziniz. 2. Karelerden yararlanarak cetveliniz veya gönyenizle dik aç lar çiziniz. Aç lar n kollar na ok koymay unutmay n z. 32
Açı Çeşitleri 1. Afla daki aç lar inceleyiniz. Hangi aç lar n dar, dik, genifl veya do ru aç oldu unu belirleyiniz. Noktal yerlere yaz n z................ 2. Afla da verilen düzlemsel flekilleri inceleyiniz. Tüm aç lar dik olanlar sar ya, baz aç lar dik olanlar k rm z ya, dik aç s olmayanlar maviye boyay n z. 3. Afla da verilen flekildeki aç çeflitlerini belirleyiniz. Dik aç - lar n üzerini k rm z kalemle çiziniz. Dar aç lar n üzerini yeflil kalemle, genifl aç lar n üzerini mavi kalemle çiziniz. Proje: Kullanaca n z yap lara karar verdiniz mi? 33
ÜÇGEN, KARE, DİKDÖRTGEN VE ÇEMBER Üçgen, Kare, Dikdörtgen ve Çember Kibrit kutusunu, gönyenizi, tavla zar ve demir paray afla - daki kareli kâ t üzerine koyarak kenarlar n çiziniz. Oluflan fleklin ad n alt na yaz n z. 34
Kare, Dikdörtgen ve Üçgen Çizelim Afla da uzunluklar verilen düzlemsel flekilleri gönye ve cetvel kullanarak çiziniz. 1. Bir kenar uzunlu u 4 santimetre olan kare çiziniz. 2. Uzun kenar uzunlu u 5 santimetre, k sa kenar uzunlu u 3 santimetre olan dikdörtgen çiziniz. 3. Afla da verilen üç noktay ikifler ikifler birlefltirerek üçgen çiziniz. 35
Üçgenin, Karenin ve Dikdörtgenin Aç lar 1. Afla daki düzlemsel flekilleri inceleyiniz. Her fleklin alt ndaki noktal yerleri flekle göre tamamlay n z.... köfle... kenar... aç... köfle... kenar... aç... köfle... kenar... aç 2. Resimdeki aç lar bulunuz. Hangi aç çeflidi oldu unu söyleyiniz. 36
Geometrik fiekilleri S n fland ral m 1. Düzlemsel flekilleri aç lar na göre s n fland r n z. fiekilleri tablodaki boflluklara çiziniz. Üç aç l lar Dört aç l lar Aç s olmayanlar 2. Düzlemsel flekilleri köflelerine göre s n fland r n z. fiekilleri tablodaki boflluklara çiziniz. Üç köfleliler Dört köfleliler Köflesi olmayanlar 37
Metre Santimetre Afla daki al flt rmalar yap n z. 1. Annenizin ve baban z n boyunu ölçünüz. Ölçme sonuçlar - n yaz n z. Annemin boyu :... m... cm Babam n boyu :... m... cm 2. Sizin ve baban z n ad mlar n z n uzunlu unu ölçünüz. Ölçme sonuçlar n yaz n z. Benim ad m m :... cm Babam n ad m :... cm 3. Afla daki nesnelerin boyunu ölçünüz. Ölçme sonuçlar n yaz n z. Masan n eni :... m... cm Kap n n boyu :... m... cm Dolab n boyu :... m... cm 4. Afla da okunufllar verilen birimleri k saltmalar n kullanarak yaz n z. 55 metre :... 229 santimetre :... 20 metre :... 175 santimetre :... 132 metre :... 20 santimetre :... 273 metre :... 5 santimetre :... 5. Afla daki ifadelerde bulunan uzunluklar, istenilen birim cinsinden yaz n z. Sibel in boyu 1 metre 72 santimetredir. Bu uzunlu u santimetre cinsinden yaz n z. 38 UZUNLUKLARI ÖLÇME... Masan n boyu 1 metre 20 santimetredir. Bu uzunlu u santimetre cinsinden yaz n z....
Dönüflüm Yapal m 1. Afla daki dönüflümleri yap n z. 8 m :... 800 cm 200 cm :... m 3 m :... cm 600 cm :... m 7 m :... cm 800 cm :... m 1 m :... cm 500 cm :... m 4 m :... cm 900 cm :... m 2. Afla daki dönüflümleri yap n z. 225 cm :... 2 m... 25 cm 830 cm :... m... cm 370 cm :... m... cm 365 cm :... m... cm 412 cm :... m... cm 592 cm :... m... cm 170 cm :... m... cm 608 cm :... m... cm 290 cm :... m... cm 105 cm :... m... cm 3. Afla daki dönüflümleri yap n z. 2 m 33 cm :... 233 cm 3 m 5 cm :... cm 5 m 20 cm :... cm 2 m 26 cm :... cm 8 m 18 cm :... cm 7 m 43 cm :... cm 1 m 35 cm :... cm 5 m 5 cm :... cm 6 m 15 cm :... cm 1 m 7 cm :... cm 9 m 75 cm :... cm 8 m 28 cm :... cm Ben de f nd klar cevize dönüfltürebilir miyim? Proje: Kullanaca n z süslemeleri belirlediniz mi? 39
ŞEKİL GRAFİĞİ Veri Toplama Afla daki konularla ilgili veri toplay n z. Veri toplama yolunuzu anlat n z. Toplad n z verileri grupland rarak yaz n z. 1. En sevilen kitap türü hangisidir? (Hikâye, roman, fliir, masal) Verileri nas l toplad m?......... Toplad m veriler:.................. 2. En sevilen dondurma çeflidi hangisidir? (Kakaolu, vanilyal, f st kl ) Verileri nas l toplad m?:......... Toplad m veriler:.................. 40
Şekil Grafiği Afla daki nesne grafiklerinden faydalanarak flekil grafiklerini çiziniz. Grafik: Bir Markette Sat lan Ürünler Ürün çeflidi Ürün say s Grafik:... Ürün say s Makarna Pirinç Mercimek Nohut Ürün çeflidi Grafik:... Grafik: Okul Kantininde Sat lan Ürünler Ürün say s Ürün çeflidi Ürün say s Simit Bisküvi Sandviç Ürün çeflidi Grafik: Sevilen Sak z Çeflitleri Ürün çeflidi Sevilen kifli say s Grafik:... Sevilen kifli say s Limonlu Çilekli Portakall Ürün çeflidi 41
Grafikleri Yorumlayal m Bir s n fta ö rencilere, büyüyünce seçmek istedikleri mesleklerle ilgili bir anket uygulanm flt r. Sonuçlar gösteren flekil grafi- i afla dad r. Grafi i inceleyerek sorular yan tlay n z. 16 14 12 10 8 6 4 Grafik:... Kifli say s 2 Ö retmen Doktor Mühendis Teknisyen Not: Her flekil 2 kifliyi göstermektedir. Meslek gruplar 1. Kaç kifli ö retmen olmak istiyor?... 2. Kaç kifli mühendis olmak istiyor?... 3. Ö retmen olmak isteyenlerin say s, doktor olmak isteyenlerden kaç kifli fazlad r?... 4. Kaç kifliye anket uygulanm flt r?... 42
TABLO Çetele ve Sıklık Tablosu S n f n zdaki arkadafllar n za Ailenizde kaç kifli var? ve En sevdi iniz oyun hangisidir? sorular n sorunuz. Ald n z yan tlara göre çetele tablolar n haz rlay n z. Çetele tablolar ndan faydalanarak s kl k tablolar n doldurunuz. Tablo: Ailenizdeki Kifli Say s Çetele Tablosu Tablo: Ailenizdeki Kifli Say s S kl k Tablosu Kaç kiflilik aile Kifli say s Kaç kiflilik aile Kifli say s 2 kiflilik aile 2 kiflilik aile 3 kiflilik aile 3 kiflilik aile 4 kiflilik aile 4 kiflilik aile 5 kiflilik aile 5 kiflilik aile 6 kiflilik aile 6 kiflilik aile Tablo: En Sevilen Oyunlar Çetele Tablosu Tablo: En Sevilen Oyunlar S kl k Tablosu Oyunun ad Kifli say s Oyunun ad Kifli say s Körebe Körebe Mendil kapmaca Mendil kapmaca Saklambaç Saklambaç.................. 43
2. Ünite De erlendirme Çal flmalar 1. Afla daki aç lar inceleyiniz. Aç lar n çeflitlerini noktal yerlere yaz n z. 3. Afla daki ifadelerden do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. Dikdörtgenin 4 aç s vard r. Bu aç lar n hepsi dik aç d r. (...) Dairenin köflesi ve aç s yoktur. (...) Üçgenin 3 köflesi, 4 kenar vard r. (...) 5. Afla daki ifadelerden hangisi yanl flt r? A. Aç n n kollar birbirine yaklaflt r l rsa aç küçülür. B. Aç n n kenarlar fl nd r. C. Kenarlar birbirine dik olan aç ya genifl aç denir. 44......... 2. Afla daki flekilleri isimleriyle efllefltiriniz. Daire Karesel bölge Dikdörtgensel bölge Üçgensel bölge Kare 4. 5 m 82 cm nin cm cinsinden yaz l fl hangisidir? A. 528 cm B. 582 cm C. 58 m 6. Afla daki ifadelerden do ru olanlar na yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. Karenin bütün kenar uzunluklar eflittir. (...) Dikdörtgenin karfl l kl kenar uzunluklar eflittir. (...) Üçgenin dört aç s vard r. (...)
Tablo: Tercih Edilen Koleksiyonlar Çeflidi Kifli say s Pul 12 Para 8 Peçete 5 Kartpostal 15 Bir pazarc n n satt meyveleri gösteren nesne grafi i yanda verilmifltir. 8 ve 9. sorular bu grafi e göre yan tlay n z. 7. Yandaki tabloya göre hangi koleksiyonu en az kifli tercih etmifltir? A. Peçete B. Para C. Kartpostal Grafik: Pazarc n n Satt Meyveler Çeflidi Sat lan meyveler (kasa) Elma Portakal Muz 8. Nesne grafi inin flekil grafi ine dönüfltürülmüfl flekli afla - dakilerden hangisidir? A. B. C. Grafik: Pazarc n n Satt Meyveler Grafik: Pazarc n n Satt Meyveler Grafik: Pazarc n n Satt Meyveler Kasa say s Kasa say s Kasa say s 6 4 2 Meyveler 6 4 2 Meyveler 6 4 2 Meyveler Elma Portakal Muz 9. Yukar daki nesne grafi ine göre pazarc en çok hangi meyveyi satm flt r? A. Elma B. Portakal C. Mandalina Tablo: Bahçedeki Meyve A açlar A aç çeflidi Say s Erik Elma Armut Ayva Kiraz 10 ve 11. sorular yandaki tabloya göre yan tlay n z. 10. Bahçede en çok hangi meyve a ac vard r? A. Kiraz B. Elma C. Erik Elma Portakal Muz Elma Portakal Muz 11. Bahçede toplam kaç tane meyve a ac vard r? A. 56 B. 57 C. 58 45
12. Yandaki gibi bir kitab n iki kenar n kullanarak çizilen aç modeli afla dakilerden hangisidir? A. B. C. 13. Yandaki geometrik cismin yüzeyinden yararlanarak çizilebilecek geometrik flekil hangisidir? A. Dikdörtgen B. Kare C. Üçgen 14. Gönyenin üç kenar n kullanarak çizilebilecek geometrik flekil hangisidir? A. Üçgen B. Kare C. Dikdörtgen BİLGİSAYAR Yazı Yazalım Bilgisayarda yaz yazmak için fare ile s ras yla Bafllat / Programlar / Word üzerine t klay n z. Karfl n za afla daki görüntü gelir. Klavyenizdeki harfleri kullanarak bu alana yaz yazabilirsiniz. Bilgisayar n zda aç lan bu alana mektubunuzu yazabilirsiniz. Bu Ünitede Neler Ö rendim?............... 46 Ö rendiklerimi Nerelerde Kullanabilirim?...............
47
DOĞAL SAYILARLA TOPLAMA İŞLEMİ Eldesiz ve Eldeli Toplama İşlemi 1. Afla daki toplama ifllemlerini yap n z. Sonuçlar n altlar ndaki bofl kutulara yaz n z. 222 + 102 + 315 = 112 + 307 + 410 = 189 + 225 + 436 = 567 + 113 + 218 = 2. Toplama ifllemlerindeki baz say lar bal klar yutmufl. Bal klardaki say larla ifllemleri efllefltiriniz. 225 + 2 8 483 35 + 2 67 3 7 6 23 + 4 47 7 84 367 3 8 + 215 930 1 9 + 2 85 4 84 282 135 + 8 495 4 0 + 2 63 7 43 7 3 9 6 5 4 8 48
3. Tablodaki say lar soldan sa a, yukar dan afla ya do ru toplay n z. Sonuçlar bofl kutulara yaz n z. + 213 365 + 255 33 164 124 24 145 + 243 87 + 618 82 285 224 215 59 4. Afla daki ifllemleri, oklar takip ederek yap n z. + 23 + 115 2 5 4 1 1 2 + + 4 7 9 + 7 9 9 6 5 4 + + 83 + 7 1 8 49
Tahmin Edelim 1. Afla da verilen toplama ifllemlerinde toplamlar tahmin ediniz. Tahminlerinizi tahmin mantarlar n n üzerine yaz n z. fllemleri yaparak buldu unuz sonuçlar da ifllem mantarlar na yaz n z. Tahmininizle ifllem sonucunu karfl laflt r n z. Tahmin Mantarlar fllem Mantarlar + 318 456 + 318 456... + 211 458 + 211 458... 235 + 308 + 235 308... + 465 218 + 465 218... 269 + 382 + 269 382... 50
2. Afla daki toplama ifllemlerinin sonuçlar n önce tahmin ediniz. Sonra ifllemleri yap n z. Tahminlerinizle ifllem sonuçlar n karfl laflt r n z. Tahmin fllem 286... 286 + 205 +... + 205...... Tahmin fllem 485... 485 + 217 +... + 217...... Tahmin fllem 328... 328 + 214 +... + 214...... Tahmin fllem 663... 663 + 312 +... + 312...... Tahmin fllem 489... 489 + 388 +... + 388...... Tahmin fllem 532... 532 + 224 +... + 224...... 51
Zihinden Toplama İşlemi 1. Afla daki piramitleri inceleyiniz. En alt basamaktan bafllayarak yan yana olan iki say y zihinden toplay n z. Toplam, örnekteki gibi bir üst basamakta iki say n n ortas na gelen kutuya yaz n z. fllemleri tamamlay n z. Sonuç kutusunun üzerindeki harfi flifre kutusunda toplam gösteren say n n alt na yazarak flifreyi çözünüz. K A 30 66 36 12 18 18 5 7 11 7 3 2 5 6 1 A 8 12 3 4 4 5 7 Y 2 3 3 2 5 1 B 2 2 1 3 4 3 R 2 2 1 3 3 1 68 70 75 95 93 66 3 4 2 3 4 2 52
2. Palyaçonun toplar ndaki toplama ifllemlerini zihinden yap n z. Sonuçlar n noktal yerlere yaz n z. 37 18 +... 48 23 +... 35 27 +... 61 12 +... 12 71 +... 68 15 +... 47 24 +... 73 11 +... 3. Maymunlar n sepetindeki toplama ifllemlerini zihinden yap n z. Sonuçlar n sepetlere yaz n z. + 18 13... + 61 28... + 55 18... + 85 11... 75 + 16... + 63 18... + 69 17... 78 + 16... 53
Problem Çözelim, Problem Kuralım 1. Afla daki problemleri çözünüz. Sonuçlar n flifre kutusunda bulunuz. Üzerlerindeki bofl kutulara problemlerin yan nda bulunan harfleri yazarak flifreyi çözünüz. Bir f r nda sabah 380, ö leden Çözüm: sonra 231 ekmek ç k yor. F r nda bir günde kaç ekmek ç k yor? Bir fuar 1. gün 415 kifli, 2. gün Çözüm: 382 kifli ziyaret etmifltir. Fuar 2 günde toplam kaç kifli ziyaret etmifltir? E Burcu, bir öykü kitab n n önce Çözüm: 210 sayfas n, sonra 132 sayfas n okudu. Burcu, toplam kaç sayfa kitap okudu? S Bir çiftçi, tarlas ndan önce Çözüm: 430 kilogram, sonra 515 kilogram ürün ald. Çiftçinin bu y l ald ürün miktar ne kadard r? K Bir anaokulunda 120 erkek çocuk vard r. K z çocuklar n say s er- Çözüm: kek çocuklar n say s ndan 45 fazlad r. Anaokulunda kaç çocuk vard r? E Bir memur, maafl n n 380 TL sini Çözüm: kira, 40 TL sini elektrik, 25 TL sini su için harc yor. Harcamalar için toplam kaç Türk liras ödeyecektir? L 54 611 342 945 797 445 285
240 m 2. Resmi inceleyiniz. Verilen problemi resimden faydalanarak çözünüz. Ali nin evi 450 m 220 m 150 m Mert in evi 230 m 160 m 400 m Problem: Ali, evden önce kütüphaneye oradan da arkadafl Mert e u rayacakt r. Mert ten notlar n ald ktan sonra okula gidecektir. Ali, okula gidene kadar kaç metre yol yürür? Problem kural m Resimdeki verileri kullanarak problem kurunuz. Kurdu unuz problemi çözünüz. Proje: Soka n z n plan n haz rlad n z m? 55
DOĞAL SAYILARLA ÇIKARMA İŞLEMİ Çıkarma İşlemi 1. Çiçeklerdeki ç karma ifllemlerini yap n z. Sonucu ayn olan ç karma ifllemlerinin bulundu u yollar boyayarak ar y bal pete ine ulaflt r n z. 482 168... 373 59... 539 221... 525 211... 685 283... 599 285... 680 444... 724 410... 725 411... 789 475... 835 521... 2. Afla da verilen, sol taraftaki ç karma ifllemlerini oklar takip ederek yap n z. fllemlerin do rulu unu kontrol etmek için, sa tarafta oklar takip ederek say lar sondan geriye do ru toplay n z. Ç karma ifllemi 485 215 107 Sa lamas 485 + + 215 107 56
Ç karma ifllemi 825 580 132 Sa lamas 825 580 + 132 + 3. Afla daki ifllemlerde verilmeyen ç kan veya eksileni bulunuz. Ç kan veya eksilenin yerinde yaz l harfleri, flifre kutusundaki yerlerine yazarak flifreyi çözünüz. 782 315 828 P 513 872 K 503 910 Y 483 888 N 483 O 309 085 315 467 405 394 369 427 394 4. Afla da verilen say lar ve ifllemler aras ndaki iliflkiyi inceleyiniz. Toplama ve ç karma ifllemi aras ndaki iliflkiyi aç klay n z. 676 352 324 676 324 352 352 + 324 676 57
Zihinden Çıkarma İşlemi 1. Afla daki ç karma ifllemlerini zihinden yap n z. fllem sonuçlar n noktal yerlere yaz n z. 77 35 26 9 47 29 73 55............ 97 63 29 13 82 35 95 67............ 82 27 99 67 68 39 46 22............ 58 39 46 36 50 29 75 48............ 58
2. Afla daki ç karma ifllemlerini zihinden yap n z. Sonuçlar n oklarla gösterilen balonlara yaz n z. fllemleri tamamlayan z. Balonlardaki harfleri, sonuçlar n bulundu u kutulara yazarak sevdi iniz bir hayvan n ad n bulunuz. 85 26 24 12 87 21 32 18 Ö E 67 22 53 41 86 57 62 45 P K 12 47 33 52 12 59
10 un Katı Olan Sayılarla Zihinden Çıkarma İşlemi Bal klar n üzerindeki ç karma ifllemlerini zihinden yap n z. Sonuçlar noktal yerlere yaz n z. fiifre kutusunda sonuçlar bulunuz. Sonuçlar n üzerindeki kutuya bal klar n alt ndaki harfleri yazarak flifreyi çözünüz. 830 230... fi 870 250... R 680 240... 660 380... B I 930 480... 380 160... A L 440 450 600 450 620 280 220 450 620 60
Problem Çözelim, Problem Kuralım Afla daki problemleri çözünüz. Sonuçlar flifre kutusunda bulunuz. Sonuçlar n alt ndaki kutulara ifllem kutular ndaki harfleri yazarak kedici in ad n bulunuz. 1. Bir sitenin otopark nda 285 otomobillik park yeri vard r. Otoparka 167 otomobil park etti. Geriye kaç otomobil için park yeri kalm flt r? M 2. Bir okulun mevcudu 912 dir. Ö rencilerin 418 i erkek oldu- una göre k z ö rencilerin say s kaçt r? U 3. Terzi, 215 gömlek siparifli ald. Gömleklerin 48 tanesini dikerek teslim etti. Ayn gün 65 gömlek siparifli daha ald. Terzi kaç gömlek daha dikmelidir? P 4. Bir ailedeki üç kiflinin yafllar toplam 105 tir. Baban n yafl 52, o lunun yafl 12 oldu una göre annenin yafl kaçt r? K 61
5. Bir anaokulunda 468 ö renci vard r. K z ö renci say s 132 oldu una göre erkek ö rencilerin say s kaçt r? A 232 336 118 494 41 Benim ad m buldunuz mu? Problem kural m Yukar daki resmi inceleyiniz. Resme uygun bir öykü yaz n z. Öyküdeki verileri kullanarak bir problem kurunuz ve çözünüz. Öykü:.................. Proje: Projenizi bitirdiniz mi? 62
UZUNLUKLARI ÖLÇME Tahmin Edelim 1. Afla daki bahçe hortumlar n n uzunluklar n önce tahmin ediniz. Hortumlar n uzunluklar n cetvelle ölçerek tahminlerinizle karfl laflt r n z. Tahminî uzunluk:... Gercek uzunluk:... Tahminî uzunluk:... Gercek uzunluk:... Tahminî uzunluk:... Gercek uzunluk:... Tahminî uzunluk:... Gercek uzunluk:... Tahminî uzunluk:... Gercek uzunluk:... 2. Tavu un civcivlerine uzakl n tahmin ediniz. Ölçüm yaparak tahminlerinizle karfl laflt r n z. Afla daki fleridin uzunlu unu tahmin ediniz. Cetvelle ölçerek gerçek uzunlu unu bulunuz. Tahmininizle karfl laflt r n z. Tahmin:... Ölçme sonucu:... 63
Ölçelim, Çizelim 1. Resimde belirtilen noktalar aras ndaki uzakl klar cetvelle ölçünüz. Sonucu üzerine yaz n z. 2. Cetvelinizi kullanarak afla daki anlat ma uygun çizimler yap n z: Taba a 1 cm uzakl a kafl k resmi yap n z. Size göre taba n sa na, 3 cm uzakl a vazo resmi yap n z. Vazoya 2 cm uzakl a bardak resmi yap n z. 64
Problem Çözelim, Problem Kuralım Afla daki problemleri çözünüz. Sonuçlar n bulundu u kutulara, probleme ait harfleri yazarak flifreyi çözünüz. 1. Ayfle nin boyunun uzunlu u 1 m 30 cm dir. Umut un boyunun uzunlu u Ayfle nin boyunun uzunlu undan 16 cm fazlad r. Umut un boyunun uzunlu u kaç santimetredir? I 2. Evimiz 3 katl d r. Her kat n yüksekli i 3 m dir. Evimizin yüksekli i kaç santimetredir? R 3. Perdelik kumafl n önce 2 m 20 cm si, sonra 3 m 15 cm si sat ld. Geriye 1 m 30 cm kumafl kald. Perdelik kumafl n tamam kaç santimetredir? A Problem kural m 665 900 146 Afla daki verileri kullanarak bir problem kurunuz. Kurdu unuz problemi çözünüz. Sibel Elif Murat 1 m 75 cm 1 m 45 cm 1 m 50 cm 65
3. Ünite De erlendirme Çal flmalar 1. Afla daki problemleri sonuçlar yla efllefltiriniz. Bir ç karma iflleminde fark 225, 340 ç kan 439 ise eksilen kaçt r? Bir ç karma iflleminde eksilen 687, fark 213 ise ç kan kaçt r? 664 Bir ç karma iflleminde eksilen 887, ç kan 547 ise fark kaçt r? 474 345 2. Afla daki ifadelerden do ru olanlar n yan na D, yanl fl olanlar n yan na Y harfi yaz n z. 506 cm = 5 m 6 cm (...) 718 cm = 71 m 8 cm (...) 333 cm = 3 m 33 cm (...) 3. Afla daki ifadelerde noktal yerleri tamamlay n z. 538 say s n n onlar ve birler basama ndaki rakamlar n n basamak de erleri toplam... 999 say s n n yüzler ve onlar basama ndaki rakamlar n n basamak de erleri toplam... 624 say s n n yüzler ve birler basama ndaki rakamlar - n n basamak de erleri toplam... 4. Afla daki toplama ifllemlerinden hangisinin sonucu yanl flt r? A. 299 B. 318 C. 562 182 253 130 + 410 + 120 + 26 890 691 718 5. Yandaki toplama iflleminde ve ile gösterilen rakamlar n toplam kaçt r? A. 5 B. 7 C. 9 6. Yandaki toplama iflleminde verilmeyen toplanan kaçt r? A. 394 B. 395 C. 396 66 46 134 + 21 595 392 +... 788
7. Yandaki toplama iflleminin tahminî sonucu kaçt r? A. 670 B. 690 C. 695 382 138 + 165 8. Babam beyaz eflya ma azas ndan 689 TL ye bir çamafl r makinesi, 215 TL ye bir elektrik süpürgesi sat n ald. Babam ma azaya kaç Türk liras ödedi? A. 904 B. 900 C. 875 9. Yandaki ç karma iflleminde ile gösterilen rakam kaçt r? A. 5 B. 6 C. 7 600 2 3 347 10. Bir çiftlikte 630 hayvan vard r. Bunlar n 183 ü tavuk, 225 i civciv, 36 s horoz, geri kalan hindidir. Çiftlikteki hindi say s kaçt r? A. 186 B. 157 C. 165 11. Ev ile marketin aras 385 metredir. Market ile otobüs dura- n n aras 415 metredir. Evden markete u rayarak dura a yürüyen bir kifli kaç metre yürür? A. 750 B. 800 C. 850 12. Afla daki uzunluklar cetvelle ölçerek sonuçlar kutulara yaz n z. 13. Kalemin uzunlu u kaç cm dir? 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 A. 11 B. 12 C. 14 14. Afla daki toplama ifllemlerini, zihinden yap l fl ile efllefltiriniz. 30 + 10 = 40 5 + 7 = 12 37 + 49 40 + 12 = 52 65 + 16 60 + 10 = 70 5 + 6 = 11 35 + 17 70 + 11 = 81 15. Yandaki ifllem, afla daki hangi ifllemin zihinden yap l fl d r? A. 87 22 B. 82 27 C. 87 + 22 80 20 = 60 7 2 = 5 60 + 5 = 65 67
16. Afla daki ç karma ifllemlerini zihinden yap n z. Hangi ifllemin sonucu yanl flt r? A. 650 B. 800 C. 320 70 580 200 600 30 350 17. 5 m 60 cm ip, 2 m 25 cm ip verilerini kullanarak bir problem kurunuz. Kurdu unuz problemi, problem çözme aflamalar - na göre çözünüz. 18. Yandaki verileri kullanarak bir problem kurunuz ve problemi çözünüz. Ayfle 2 m 10 cm 1 m 35 cm 6 m 22 cm BİLGİSAYAR Resim Yapalım Bilgisayarda resim yapmak için fare ile s rayla, Bafllat/Programlar/Donat lar/paint üzerine t klay n z. Karfl n za afla daki görüntü gelir. Görüntüde yaz l baz dü melerin görevlerini inceleyiniz. Deneyerek resim yap n z ve boyay n z. Bu Ünitede Neler Ö rendim?............ Ö rendiklerimi Nerelerde Kullanabilirim?............ 68