ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME Öğretim Araç-Gereçlerinin Teorik Temelleri Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki Yeri ve Önemi : Öğretimde görsel ve işitsel araçlar kullanıldığında öğrenmeler hem daha çabuk hem daha kalıcı izli olmaktadır. Duyu organları öğrenmede önemli bir yere sahiptir. Öğrenmede ne kadar çok duyu organına hitap ediliyorsa o kadar fazla öğrenme gerçekleşmektedir. Bundan dolayı öğretim ortamının görsel ve işitsel araç-gereçlerle zenginleştirilmesi oldukça önemlidir. Duyu organlarının öğrenmedeki rolü: Tatma % 1 Dokunma % 2 Koklama % 4 İşitme % 10 Görme % 83 Araç ve Gereçler Neden Gereklidir? 1. Çoklu Öğrenme Ortamı Sağlar Araç-gereçlerin kullanımı, öğrenme işlemine katılan duyu organının sayısını artırarak daha fazla ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşmesine yardımcı olur. Zaman sabit tutulmak üzere insanlar; Okuduklarının %10 unu İşittiklerinin %20 sini Gördüklerinin %30 unu Hem görüp hem işittiklerinin %50 sini Söylediklerinin %70 ini Yapıp söyledikleri bir şeyin %90 ını hatırlarlar 1
2. Öğrencilerin Bireysel İhtiyaçlarının Karşılanmasına Yardımcı Olur Öğrenciler farklı öğrenme sitil ve öğrenme ihtiyaçlarına sahiptirler. Bu nedenle bütün öğrenciler aynı öğretme-öğrenme etkinliklerinden eşit derece yararlanamazlar. Öğretimde kullanılan araçgereç sayısı arttıkça, her bir öğrencinin bireysel öğrenme ihtiyaçlarına uygun bir öğretim kendinin bulunması ihtimali de artacaktır. 3. Dikkat Çekerler Bilgilerin görsel/işitsel araç-gereçler yoluyla (görsel materyallerin kullanılmasıyla) sunulması sonucu ortaya çıkan yenilik, öğrencilerin dikkatlerini çekecek, duygusal tepkiler yaratarak motive edecektir. 4. Hatırlamayı Kolaylaştırır Bilgi uzun süreli bellekte hem sözel hem de görsel olarak kaydedilir. Dolayısıyla, hem görsel hem de sözel sunulan bilgilerin hatırlanma ihtimali daha yüksektir. Bir kavramın hem sözel hem de görsel olarak kaydedilmesi, kavram hakkında bir şeyler okunduğunda görüntüsünün, görüntüleri ile karşılaşıldığında sözel açıklamaların hatırlanması ihtimalini artırır. 5. Soyut Şeyleri Somutlaştırır Araç-gereçlerin öğretme-öğrenme sürecindeki en önemli rollerinden biri soyut, karmaşık kavramları, anlaması güç olgu veya olayları basitleştirmesidir. 2
6. Zamandan Tasarruf Sağlarlar Araç-gereçler çok sayıdaki bilgi parçasını basit bir çizim yardımıyla özetleyerek öğretim ve eğitim zamanından tasarruf sağlar. 7. Güvenli Gözlem Yapma İmkanı Sağlarlar Araç-gereçler çok sayıdaki bilgi parçasını basit bir çizim yardımıyla özetleyerek öğretim ve eğitim zamanından tasarruf sağlar. 8. Farklı Zamanlarda Birbiriyle Tutarlı İçeriğin Sunulmasını Sağlarlar Görsel ve işitsel araçların kullanımı öğretmenin hangi içeriği verdiğini unutmasını engeller. Ayrıca farklı sınıflardaki bütün öğrencilerin aynı öğretim içeriğini almalarını sağlar. 9. Tekrar Tekrar Kullanılabilirler Etkili bir materyali farklı sınıflarda tekrar kullanan bir öğretmen, aynı içeriği öğrencilerine tutarlı olarak sunmakla kalmaz, zaman ve maliyetten tasarruf eder. 3
10. İçeriği Basitleştirerek Anlaşılmalarını Kolaylaştırırlar Araç-gereçler ilk bakışta kompleks gelen durumları basitleştirmede oldukça önemlidir. Ayrıca iyi bir gereç, görülemeyecek kadar küçük olan bir nesneyi büyüterek öğrenilmesini kolaylaştırabilir. Araç-gereçlerin öğretime sağladığı faydalar bu şekilde özetlendikten sonra, öğretmene sağladığı faydalardan da söz etmek gerekir. 1. Öğretmenin ders anlatmak için harcadığı zaman önemli ölçüde azalır. 2. Tahta kullanım ihtiyacı azalır. 3. Daha kaliteli çizim, şekil ve grafiklere kolayca ulaşabilir. 4. Araçlar sayesinde öğrencilerin bireysel niteliklerine uygun çok sayıda örnek sağlanır. 5. Deney düzenekleri hazırlamak için zaman harcamaya gerek kalmaz. 6. Deneylerde öğrencilerin aktif olması sağlanır. 7. Öğrencilerin deneysel etkinlikleri istedikleri kadar tekrarlamalarını sağlar. Araç-Gereçler Nasıl Seçilir? Okul Bütçesi, Zaman Yöntem ve Teknikler Öğrenci Özellikleri Öğrenme Stilleri Becerileri..vb. Araç-Gereç Seçimi Öğretim Hedef ve Davranışları Öğretmenin Tutumu Öğretmenin Becerisi Öğretim Ortamı ve Özellikleri Işıklandırma, Büyüklük Öğrencilerin Sayısı Araçların Kullanılmasında Temel İlkeler Eğitim araçları, öğretim amaçlarını dikte etmekten çok izletmelidir. Öğretmenler aşina oldukları tarzdan vazgeçmek istemezler. Fakat yeni gelişmeler ışığında geleneksel yapılarını değiştirmelidirler. Eğitim araçları öğretmeni destekleyen unsurlardır. Öğretmenin yerini almazlar sadece onların yükünü azaltır, güçlerini artırırlar. Hiçbir eğitim aracı diğerinden üstün değildir. Farklı davranışların kazandırılmasında farklı araçgereçler etkili olabilir. Eğitim araçlarının farklı kullanım şekilleri vardır. 4
Araçlara Dayalı Olarak Yapılan Öğretimin Ortaya Çıkarabileceği Olası Sakıncalar? 1. Öğrencilerin düşünmelerini azaltabilir. 2. Aracın temini pahalı olabilir, sürekli taşınması zahmetli olabilir 3. İstenilen her aracı anında etkili bir şekilde kullanmak için gerekli zaman ve hazırlık yeterli zaman olmayabilir. 5