Halka Arz ve Borsada İşlem Görme 13 Haziran 2013 Gaziantep Sanayii Odası
Türkiye Ekonomisine Genel Bakış Gelişen Bir Ekonomi Avrupa da en hızlı büyüyen ekonomi Dünyada da en hızlı büyüyen ekonomilerden biri: 2002-2012 arası ortalama GSYİH büyüme hızı %5.1 Yarısı 30 yaşın altında, 75.6 milyon nüfus 4 saatlik uçuş mesafesinde 56 ülkeye ulaşım imkanı 2
Türkiye Ekonomisine Genel Bakış Gelişen Bir Ekonomi (devam) GSYİH ye Göre Ülke Ekonomileri (Milyar Dolar) 1 Amerika 15,653.40 2 Çin 8,250.20 3 Japonya 5,984.40 4 Almanya 3,366.70 5 Fransa 2,580.40 6 İngiltere 2,433.80 7 Brezilya 2,425.10 8 İtalya 1,980.50 9 Rusya 1,953.60 10 Hindistan 1,946.80 11 Kanada 1,770.10 12 Avustralya 1,542.10 13 İspanya 1,340.30 14 Meksika 1,162.90 15 Güney Kore 1,151.30 16 Endonezya 894.9 17 Türkiye 783.1 18 Hollanda 770.2 19 Suudi Arabistan 657.1 20 İsviçre 622.9 Kaynak: IMF Dünyadaki en büyük 17. ve Avrupa daki 27 ekonomi içinde en büyük 6. ekonomi Global kriz sonrasında büyüme oranı yükselen tek OECD ülkesi Kriz süresince genişletici para politikası uygulamayan ve ilave mevduat sigortası uygulamayan az sayıda ülkeden biri 3 3
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Türkiye Ekonomisine Genel Bakış Önemli Ekonomik Göstergelerin Gelişmesi ve İstikrara Kavuşması 200 150 100 50 Düşen faiz oranları (%) 80% 60% 40% 20%...enflasyonun tek haneli rakamlara indirilmesi (%) 0 8.82 0% 6.16 Mevduat Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları Kaynak: TCMB Kaynak: TUİK 4
Türkiye Ekonomisine Genel Bakış Önemli Bilgiler: Gayrisafi Yurt İçi Hasıla 6.2 GSYIH büyüme oranları % 5.3 9.4 8.4 6.9 4.7 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 (est.) 0.7-4.8 9.2 8.8 2.2 4 5 2014 (est.) 5 2015 (est.) Türkiye ekonomisi, 2001 den beri yapısal değişimler geçirdi. 2002 de 3.500 dolar olan kişi başına düşen milli gelir, 2012 de 10.504 dolara yükseldi. 1468* 2020 de GSYİH nin iki katına çıkması öngörülüyor 266 +82% 482 +52% + 100% 735 2000 2005 2010 2020 * 2020 verisi: Economist Intelligence Unit Kaynak: TURKSTAT, EIU 5 5
Halka Arz Kimler İçin Uygun? Şirketler için en uygun yöntem HALKA ARZ dır... 6
Halka Arz Yöntemleri Sermaye Artırımı Yoluyla Halka Arz Şirketlere büyüyebilmesi için gerekli finansmanı sağlar. Halka Arz Mevcut Payların Halka Arzı Ortaklara yeni yatırım fırsatları için kaynak sağlar. 7
Halka Arz Yol Haritası 8
1.Aşama Halka Arza Karar Verme Şirket yönetiminin Şirketin durumunu hedeflerini ve finansman kaynaklarını değerlendirmesi gerekir. Müşteriler, tedarikçiler ve diğer tarafların şirketin halka arz kararına bakışı değerlendirilmelidir. Şirketin tabi olunan mevzuat karşısındaki yasal durumu dikkate alınmalıdır. Faaliyet gösterilen pazarın durumu ve büyüme olanakları tespit edilmelidir. Organizasyon yapısı gözden geçirilmelidir. Çalışanların halka arza ilişkin motivasyonları belirlenmelidir. Halka Arzın en zor aşaması, KARAR VERMEKTİR... 9
Halka Arz Yol Haritası 10
2.Aşama Halka Arza Hazırlık En kritik kararlar, Halka Arza hazırlık aşamasında alınır... 11
Halka Arz Yol Haritası 12
3.Aşama Halka Arz Süreci Borsa İstanbul ve SPK ya Başvuru Tanıtım Faaliyetleri Borsa ve SPK Uzmanlarınca Şirket İncelemesi İzahnamenin Onaylanması Payların Halka Arzı Talep Toplama Borsada Satış Talep Toplamaksızın Satış Payların Borsa İstanbul da İşlem Görmeye Başlaması 13
Borsa İstanbul Piyasaları ve Pazarları Pay Piyasası (400) Gelişen İşletmeler Piyasası (13) Borçlanma Araçları Piyasası Yurt Dışı Sermaye Piyasası Araçları Vadeli İşlem Ve Opsiyon Piyasası Kıymetli Madenler Ve Taşlar Piyasası Ulusal Pazar (235) II. Ulusal Pazar (79) İşlem Gören Şirket Sayısı: 413 (*) (*) Haziran 2013 itibariyle Kurumsal Ürünler P. (50) Gözaltı Pazarı (21) Serbest İşlem P. (15) 14
Ulusal Pazar Şirketin Tabi Olduğu Mevzuata Uygun Olması Bağımsız Denetim 3 Yıl Faaliyette Bulunma Şartı Tasfiye, İflas vb. Durumların Olmaması Kotasyon Kriterleri Sayısal Kriterler Önemli Hukuki Uyuşmazlık Olmaması Esas Sözleşme Uygunluğu Sağlıklı Finansman Yapısı 15
Ulusal Pazar Sayısal Kriterler Standart 1 Standart 2 Standart 3 Halka Arz Edilen Payların Piyasa Değeri Asgari 129.000.000 TL Asgari 65.000.000 TL Asgari 32.000.000 TL Vergi Öncesi Kar Son iki yıldan en az birinde Son iki yıldan en az birinde Son 2 yıl Halka Arz Edilen Payların Sermayeye Oranı - Asgari % 5 Asgari % 25 Özsermaye Asgari 32.000.000 TL Asgari 21.000.000 TL Asgari 13.000.000 TL 16
İkinci Ulusal Pazar İkinci Ulusal Pazar da işlem görmekte olan bir şirket Ulusal Pazar koşullarını sağlaması halinde Ulusal Pazar a geçebilir. 17
Gelişen İşletmeler Piyasası Herhangi bir sayısal kriterin bulunmadığı Borsamız Ulusal ve 2. Ulusal Pazar şartlarını sağlayamayan Gelişme ve Büyüme Potansiyeline Sahip Şirketlerin Paylarının İşlem Görebileceği Piyasadır. Anonim Şirket olmak SPK tarafından onaylanması Piyasa Danışmanı ile anlaşma imzalanması Sermaye Artırımı ile İhraç Edilecek Paylar Ortak Satışı Mümkün Değil 18
Borsa İstanbul Şirketlerin Dağılımı Her Büyüklükte Şirkete Uygun Pazarımız Var İşlem Gördüğü Pazar Özsermaye (TL Milyon) Ulusal P. II. UP KÜP SİP + GİP Gözaltı > 500 100-500 50-100 10-50 0-10 0 50 100 150 200 250 Piyasa Değeri (TL Milyon) 0 20 40 60 80 100 120 Halka Açıklık Oranı (%) > 500 100-500 50-100 10-50 0-10 0 20 40 60 80 100 120 140 > 90 51-90 26-50 11-25 0-10 0 50 100 150 200 19
Borçlanma Araçları Piyasası 20
Borçlanma Araçları Piyasası Önemli Bir Fırsat Penceresi: Özel Sektör Borçlanma Araçlarının Halka Arzı Şirketin Tabi Olduğu Mevzuata Uygun Olması Bağımsız Denetim 3 Yıl Faaliyette Bulunma Şartı Önemli Hukuki Uyuşmazlık Olmaması Koşullar Son 2 yıl Vergiden Önce Kar Şartı Esas Sözleşme Uygunluğu Özsermaye 1.950.000 Sağlıklı Finansman Yapısı Minimum İhraç 1.220.000 21
Kira Sertifikaları Bir Şirketin ihraç ettiği kira sertifikası işlem görüyor, Borsamız tarafında işlemleri tamamlanan üç adet Şirketin ihraç edeceği kira sertifikaları ise SPK dan onay çıkınca işlem görmeye başlayacak. Şirketin Tabi Olduğu Mevzuata Uygun Olması Bağımsız Denetim 3 Yıl Faaliyette Bulunma Şartı Önemli Hukuki Uyuşmazlık Olmaması Koşullar Son 2 yıl Vergiden Önce Kar Şartı Esas Sözleşme Uygunluğu Özsermaye 10.000.000 Sağlıklı Finansman Yapısı Minimum İhraç 10.000.000 22
Kasım 10 Aralık 10 Ocak 11 Şubat 11 Mart 11 Nisan 11 Mayıs 11 Haziran 11 Temmuz 11 Ağustos 11 Eylül 11 Ekim 11 Kasım 11 Aralık 11 Ocak 12 Şubat 12 Mart 12 Nisan 12 Mayıs 12 Haziran 12 Temmuz 12 Ağustos 12 Eylül 12 Ekim 12 Kasım 12 Aralık 12 Ocak 13 Şubat 13 Mart 13 Nisan 13 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% Borsa İstanbul da Payları İşlem Gören Şirketlere Sağlanan Faydalar TCMB verilerine göre 2013 yılında bankaların ticari kredilerin faiz oranı ortalama % 11,1 dir. Borsa Şirketlerinin Borçlanma Aracı İhraçlarının Daha Uygun Oranlar ile Olması Ortalama Vade ve Ortalama Faiz Oranları 2011 2012 2013/6 Halka Arz 9,00 8,98 6,37 Diğer İhraç (NİP / Tahsisli) - 8,00 7,78 Ortalama Vade 323 328 348 Mevcut Ortaklara Başvurarak Bedelli Sermaye Artırımı Yeni Ortaklara Giderek İkincil Halka Arz 23
Borsa İstanbul Yüksek Halka Arz Potansiyeli 40 35 35 Halka Arz Sayıları 35 Halka arz kampanyası 30 25 20 15 10 25 14 16 25 29 27 29 20 10 Bankacılık krizi Kriz aşılıyor 12 9 15 Küresel finans krizi 9 22 27 26 5 1 4 2 2 1 0 Halka Arz Ortalamaları 1990-2000 2001-2009 2010-2012 24 6 25 24
Ekonomiye Kazandırılan Kaynak 5,000 Milyon ABD Doları 4,000 3,000 2,000 Pay İhracı Yoluyla Ekonomiye Kazandırılan Kaynak 62 Milyar ABD Doları 1,000 0 Borçlanma Araçlarını da dahil edersek 111 Milyar ABD Doları Pay halka arzları, ikincil arzlar ve bedelli sermaye artırımları ile kazandırılan kaynak miktarını göstermektedir. 25
Başarı Hikayeleri Halka Arz Yılı 2010 2010 2005 Halka Arz Geliri (Milyon ABD Doları) 57,2 435,5 214,2 Halka Arzdan Sonra Yıllık Ortalama Aktif Büyümesi 39% 151% 93% Halka Arzdan Sonra Yıllık Ortalama Ciro Büyümesi 32% 124% 76% Halka Arzdan Sonra Yıllık Ortalama Karlılık Büyümesi 112% 206% 122% GSYİH Büyümesi 2010 : % 9,2 2011 : % 8,5 2012 : % 2,2 26
Halka Arz ve Borsada İşlem Görme Maliyetleri Yatırım kuruluşlarına ödenen ücretler Reklam giderleri Satış hasılatının yaklaşık % 5-% 6 sı oranında olmaktadır. Bağımsız denetim ve danışmanlık giderleri SPK Ücreti Halka arz edilecek payların satış hasılatı üzerinden binde iki (% 0,2) Borsa Ücreti Kota Alma/Pazar Kayıt Ücreti sermayenin binde biri (%0,1) Kotta Kalma Ücreti, Kota Alma ücretinin ¼ ü Merkezi Kayıt Kuruluşu Ücreti Sermayenin binde biri (%0,1) olup, 2.000 TL den az 50.000 TL den fazla olmamaktadır. 27
Halka Arz ve Borsada İşlem Görme Maliyetleri Bağımsız Denetim SPK 5% 3% MKK 1% Borsa 1% Hukukçu ve Danışmanlık 7% Yatırım Kuruluşu 55% Reklam 28% 28
İşlem Görme Sonrası Süreç Kamuyu Aydınlatma Yükümlülüğü Bağımsız Denetim Yükümlülüğü Temettü Ödeme Kurumsal Yönetim Komiteler Kurulması Sermaye piyasası aracının değerini ve yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek bilgilerin açıklanması Bağımsız denetimden geçmiş 6 ve 12 aylık mali tabloların Bağımsız denetimden geçmemiş 3 ve 9 aylık mali tabloların kamuya duyurulması - Nakden dağıtma, - Pay olarak dağıtma, - Belli oranda nakit belli oranda pay olarak dağıtma, - Dağıtmadan şirket bünyesinde bırakma Kurumsal Yönetim İlkeleri - Eşitlik - Şeffaflık - Hesap Verebilirlik - Sorumluluk - Pay Sahipleri ile İlişkiler Birimi - Denetim Komitesi - Kurumsal Yönetim Komitesi konusunda serbesttir. 29
Halka Arz Seferberliği 30
Ülkemiz Sermaye Piyasaları Görünümü Yurtdışı Yerleşiklerin Yatırım Tercihleri (Milyar TL) Pay Mevduat 0 20 40 60 80 100 120 140 160 2012 2011 2010 Yurtiçi Yerleşiklerin Yatırım Tercihleri (Milyar TL) Pay Mevduat 0 100 200 300 400 500 600 700 800 2012 2011 2010 31
Borsa İstanbul Gelişmekte Olan Ülke Borsalarında Pay Piyasası İşlem Hacmi (Milyon dolar) Shanghai SE Shenzhen SE Korea Exchange BM&FBOVESPA 296 854.0 Taiwan SE Corp. 193 203.0 National SE India 174 519.2 The SE of Thailand 158 520.7 Borsa İstanbul 147 289.9 Johannesburg SE 121 438.8 Mexican Exchange 59 399.4 Bursa Malaysia 43 176.8 Indonesia SE 42 548.7 BSE India 31 854.1 Warsaw SE 23 164.7 Philippine SE 18 047.3 Santiago SE 17 290.1 Tel Aviv SE 15 492.3 1 162 201.7 1 050 604.2 461 611.4 Borsa İstanbul 8. sırada Budapest SE 3 217.0 0.0 200 000.0 400 000.0 600 000.0 800 000.0 1 000 000.0 1 200 000.0 32
Borsa İstanbul Dünya Borsaları Borçlanma Piyasaları İşlem Hacmi (Milyon dolar) BME Spanish Exchanges London SE Group NASDAQ OMX Nordic Exchange Johannesburg SE Korea Exchange Colombia SE Oslo Børs Borsa İstanbul MICEX / RTS Tel Aviv SE GreTai Securities Market SIX Swiss Exchange National SE India Shanghai SE Santiago SE Irish SE Buenos Aires SE Shenzhen SE Deutsche Börse BSE India NYSE Euronext (Europe) 414 277.0 308 279.0 271 884.7 228 248.5 154 410.9 91 842.3 80 479.6 63 877.9 62 865.0 61 768.0 58 329.7 24 039.0 14 486.7 11 405.1 10 774.6 10 206.1 5 471.5 1 773 707.9 842 296.6 729 348.8 Borsa İstanbul 8. sırada 2 980 880.7 0.0 500 000.0 1 000 000.0 1 500 000.0 2 000 000.0 2 500 000.0 3 000 000.0 33
Teşekkürler