TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
GİRİŞ POTANSİYEL MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI MEVCUT DURUM SONUÇ
Türkiye Enerji Sektörü temel tespitler yüksek talep artışı ithalat bağımlılığı yüksek yatırım ihtiyacı yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli yüksek verimlilik potansiyeli jeopolitik konum ve getirdiği avantajlar
Türkiye Enerji Göstergeleri Genel Enerji Talep Senaryoları, 2005-2020 250.000 Artış Hızları R %6,1; D %5,2 ;TY %5,3 ;N %6 Bin Ton Petrol Eşdeğeri 200.000 150.000 100.000 50.000 0 2005 2010 2015 2020 Referans 92.281 128.562 170.528 223.003 Düşük Talep 92.281 119.522 152.425 196.945 Talep Yönetimi 92.281 122.754 154.079 199.142 Nükleersiz 92.281 128.563 166.805 219.951 2007: GENEL ENERJİ TÜKETİMİ İÇERİSİNDE YENİLENEBİLİR PAYI=%11
Türkiye Elektrik Enerjisi Talebi (2000-2020) Türkiye:Elektrik talebinde %8 e varan yıllık artış ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİNDE YENİLENEBİLİR PAYI %20-25, (HİDROLİK KOŞULLARA BAĞLI)
HEDEF: Bu tespitler ışığında yenilenebilir kaynaklarımızın kullanımı: Dışa bağımlılığımızı azaltmak açısından, Arz güvenliğimizi sağlamak açısından ve İklim değişikliklerine yol açan sera gazı emisyonlarının artışını önlemek açısından, önemlidir ve bu nedenle enerji politikalarımız içerisinde yerli ve yenilenebilir enerji kullanımını artırmak hedeflenmiştir.
Halen dışa bağımlılık oranımız %73,1 ler seviyesinde olup, tedbir alınmaz ise bunun %80 lere yükselme eğiliminde olduğu görülmektedir. Enerji güvenliği açısından dışa bağımlılığı kabul edilebilir düzeylerde tutmak amacıyla, Bakanlık olarak yerli kaynaklarımız kullanılarak elektrik üretiminin bu kaynaklardan sağlanmasına özen gösterilmektedir.
GİRİŞ POTANSİYEL MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI MEVCUT DURUM SONUÇ
Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Atlası 2007 de hazırlanmış olup rüzgar enerjisi ekonomik potansiyelimiz; Hızı 9.5 m/s ve üzeri için 5,000 MW Hızı 7.5 m/s ve üzeri için 48,000 MW olarak öngörülmektedir.
Ülkenin gerçek rüzgar kapasitesini belirlemek için kara sularını da içeren geniş çalışmalar yürütülmüştür. Bu çalışmalarda rüzgar enerji santrallerinin kurulabileceği en elverişli alanların belirlenmesi için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama Teknikleri (UA) de kullanılmıştır.
GİRİŞ POTANSİYEL MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI MEVCUT DURUM SONUÇ
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN OLARAK MEVCUT MEVZUAT Elektrik Piyasası Kanunu (2001) Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun (2005) Enerji Verimliliği Kanunu (2007) Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu (2007) 5784 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2008)
4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu Bu Kanunun esas amacı rekabetçi, şeffaf ve ekonomik olarak güçlü bir piyasa oluşturmaktır. Bu Kanun aynı zamanda yenilenebilir enerji kaynakları için bazı önemli teşvikler içermektedir. Bu Kanun gereği çıkarılmış olan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde de yenilenebilir enerji kaynakları için ilave teşvik ve destekler yer almaktadır.
4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu- Yönetmelikler: Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurmak üzere lisans almak için başvuruda bulunan tüzel kişilerden lisans alma bedelinin yüzde biri dışında kalan tutarı tahsil edilmemektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için ilgili lisanslara derç edilen tesis tamamlanma tarihini izleyen ilk sekiz yıl süresince yıllık lisans bedeli alınmamaktadır. Yerli doğal kaynaklar ile yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerine, TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından, sisteme bağlantı yapılmasında öncelik tanınmaktadır.
5346 SAYILI YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN (18 Mayıs 2005 Tarih ve 25819 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.) Bu Kanun un temel amacı yenilenebilir enerji kaynaklarının güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin artırılması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, atıkların değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç olan imalat sektörünün geliştirilmesidir Kanun belirli bir süre için alım garantisi, fiyat destek mekanizması, yatırım indirimi, vergi muafiyetleri gibi teşvikler içermektedir.
5346 sayılı Kanuna göre; 2011 yılından önce ve işletmede yedi yılını tamamlamamışlar için; Kanun kapsamında satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak fiyat; EPDK'nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Bu fiyatı her yılın başında en fazla % 20 oranında artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
5627 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle; 2011 yılından önce ve işletmede on yılını tamamlamamışlar için; Kanun kapsamında satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak fiyat; EPDK'nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Ancak, uygulanacak bu fiyat 5 Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirasından az, 5,5 Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirasından fazla olamaz. Ancak, 5,5 Euro Cent/kWh sınırının üzerinde serbest piyasada satış imkanı bulan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisans sahibi tüzel kişiler bu imkandan yararlanırlar.
5346 sayılı Kanuna göre; Arazi kullanımı için destek Orman veya Hazinenin özel mülkiyetinde olan araziler için; Yatırım döneminde izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerine yüzde elli indirim uygulanır. Orman arazilerinde ORKÖY ve Ağaçlandırma Özel Ödenek Gelirleri alınmaz
5627 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle; 2011 yılı sonuna kadar devreye alınacak tesislerden, ulaşım yollarından ve şebekeye bağlantı noktasına kadarki enerji nakil hatlarından yatırım ve işletme dönemlerinin ilk on yılında izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerine yüzde seksen beş indirim uygulanır.orman arazilerinde ORKÖY ve Ağaçlandırma Özel Ödenek Gelirleri alınmaz. olarak yeniden düzenlenmiştir.
5784 sayılı Kanun ile de söz konusu madde; (devamı) 31/12/2012 tarihine kadar devreye alınacak bu tesislerden, ulaşım yollarından ve şebekeye bağlantı noktasına kadarki enerji nakil hatlarından yatırım ve işletme dönemlerinin ilk on yılında izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerine yüzde seksenbeş indirim uygulanır. Orman Köylüleri Kalkındırma Geliri, Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Geliri alınmaz. Bu Kanun kapsamındaki hidroelektrik üretim tesislerinin rezervuar alanında bulunan Hazinenin özel mülkiyetindeki ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmaz mallar için Maliye Bakanlığı tarafından bedelsiz olarak kullanma izni verilir. olarak yeniden düzenlenmiştir.
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN Renewable Energy Resources for the Purpose of Generating Electrical 5346 (2007-2008) Energy Fiyat Desteği Türkiye Ortalama Elektrik Toptan Satış Fiyatı Uygulanacak bu fiyat 5-5,5 Euro Cent/kWh karşılığı Türk Lirasıdır. Alım Garantisi Desteği Destek Süresi Alım zorunluluğu perakende satış lisansı sahiplerinin bir önceki takvim yılına ait pazar payından daha düşük olamaz. Maksimum 10 yıl Arazi Kullanımı için Destek Orman veya Hazine arazileri için; 2012'ye kadar, izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izin bedellerine %85 indirim uygulanır. 21
GİRİŞ MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI POTANSİYEL MEVCUT DURUM SONUÇ
Kaynak Bazında Kurulu Güç Kapasitesi 2007 (Elektrik Üretimi) Kömür 25,06% Doğal Gaz 31,59% Sıvı Yakıt 4,95% Hidrolik ve Diğer Yenilenebilirler 38,40% 40,754 MW
Kaynak Bazında Elektrik Üretimi 2007 Hidrolik ve Diğer Yenilenebilirler 22,69 % Doğal Gaz 48,55% Kömür 27,83 % Sıvı Yakıt 0,93% 191,170 milyar kwh
Yenilenebilir Enerji Kaynakları İşletmede Olan Santrallar Kasım 2008 MW Hidroelektrik 13 400 Rüzgar 333 Jeotermal 29 Toplam kurulu güç 13 762
EPDK TARAFINDAN VERİLEN ÜRETİM LİSANSLARI VERİLEN LİSANLAR (21.11.2008) Hidrolik 375 Proje 9 392,80 MW Rüzgar 92 Proje 3 318,95 MW Jeotermal 5 Proje 46,80 MW Çöp Gazı 4 Proje 33,70 MW Biyogaz 7 Proje 13,60 MW Toplam 483 Proje 12 805,85 MW
Lisans Verilen Projeler Kurulu Güç (MW) 21.11.2008 Biyogaz; 13,6 Biyokütle; 0,8 Çöp Gazı ; 33,7 Jeotermal; 46,8 Çöp; 0 Asfaltit; 405 Güneş; 0 Prit; 11,5 Nafta; LPG; Taş Kömürü; 5.087,00 Rüzgar; 3.318,95 Linyit; 1.680,55 Doğalgaz; 4.761,34 Fuel-Oil; 397,04 Hidrolik; 9.392,80
EPDK DA BAŞVURU AŞAMASINDA BULUNANLAR BAŞVURU AŞAMASINDAKİLER(21.11.2008) Hidrolik 54 Proje 1 479,68 MW Rüzgar 3 Proje 27,80 MW Çöp Gazı 1 Proje 4,02 MW Biyogaz 2 Proje 3,70 MW Biyokütle 1 Proje 2,00 MW Toplam 61 Proje 1 517,20 MW
Başvuru Aşamasında Bulunanlar Biyokütle Biyogaz 0,13% Çöpgazı 0,24% Rüzgar 1,83% 0,26% Hidro 97,54%
EPDK DA İNCELEME DEĞERLENDİRME AŞAMASINDA BULUNANLAR İNCELEME DEĞERLENDİRME AŞAMASINDAKİLER(21.11.2008) Hidrolik 135 Proje 2 288,54 MW Rüzgar 753 Proje 77 032,55 MW Çöp Gazı 0 Proje 0 MW Biyogaz 0 Proje 0 MW Biyokütle 0 Proje 0 MW Toplam 888 Proje 79 321,09 MW
İnceleme Değerlendirme Aşamasındakiler Biyokütle 0% Biyogaz 0% Çöpgazı 0% Hidro 3% Rüzgar 97%
Halihazırda 333,35 MW lık kurulu güç(13 proje) işletmede olup 142,80 MW kurulu gücünde toplam 2 adet proje inşaa halindedir. Türbin Tedarik Sözleşmesi imzalı 22 adet projenin kurulu gücü 1 070 MW dır.
Elektrik piyasasında üretim faaliyeti için yapılan lisans başvurularının inceleme ve değerlendirme sürecinde kullanılan, kaynak bazındaki toplam birim yatırım tutarı tablosu Kaynak Türü Hidro 1.600.000 Rüzgar 2.000.000 Jeotermal 2.100.000 Biyokütle 1.700.000 Biyogaz 1.900.000 Güneş 4.200.000 Toplam Birim Yatırım Tutarı (YTL/MWm)
GİRİŞ MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI POTANSİYEL MEVCUT DURUM SONUÇ
Verimlilik, bağlantı noktası ve arazi konuları dikkate alınarak 2020 yılına kadar rüzgarda 20,000 MW ın işletmeye geçmesi hedeflenmektedir. İletim hatlarının daha fazla rüzgar enerjisi santralinin bağlanmasına izin verecek düzeyde kapasitesinin artırılması için teknik çalışmalar sürdürülmektedir.
Türkiye Kyoto Protokolunu imzalamasa bile İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine taraftır. Türkiye nin sanayileşmesi hızla gelişmektedir. Uluslar arası sorumluluklar göz önüne alındığında sera gazı emisyonlarını düşürebilmek açısından yenilenebilir enerji kaynaklarına önem vermek durumundadır. Yenilenebilir kaynaklarımız kendi yerli kaynaklarımızdır.
TEŞEKKÜRLER İletişim Telefon: 0312 212 69 30 Elektronik Posta: zgunaydin@enerji.gov.tr