Enterobacteriaceae İnsan sağlığı açısından en önemli bakteri ailesidir. Doğal ortamları insan ve hayvan bağırsaklarıdır. Tipik klinik semptomlarla seyreden hastalığın (tifo, basilli dizanteri, veba) etkeni olan bakteriler ve hastane enfeksiyonlarına (idrar yolu enfeksiyonları, pnömoniler, yara enfeksiyonları, septisemiler) neden olan fırsatçılar Enterobacteriaceae ailesi kapsamındadır. Gram negatif, çoğu hareketli, fakültatif anaerop ve çomak şekilli bakterilerdir. Tanıda geniş metabolik etkinliklerinden faydalanılır. Türlerinin O, H ve K antijenlerine göre serovarlara ayrılması epidemiyolojik açıdan önemlidir.
Enterobacteriaceae Kolonizasyon faktörleri, invazinleri, endoksin, enterotoksin ve sitotoksinleri en önemli patojenite faktörleridir. Sindirim sistemi enfeksiyonlarına yol açan en önemli bakterilerdir. Bu bakterilerin oluşturduğu enfeksiyonlar üçüncü dünya ülkeleri toplumlarında en sık rastlanan hastalıkları oluşturmaktadır. Bu enfeksiyonlar; 1) Klinik olarak iltihabi olmayan enteritler, 2) İltihabi enteritler 3) Sindirim sistemi enfeksiyonlarının belirtileri olmak üzere üç grupta toplanır.
Salmonella Günümüzde Salmonella lar 6 alt türe sahip olan Salmonella enterica türünde toplanmıştır. İnsanlar için patojen olan en önemli Salmonella ların tamamı alt grup I yani enterica içinde toplanmışlardır. Salmonella lar içinde O ve H antijenlerine göre 2000 den fazla serovar ayırt edilmiştir. Salmonella peritrichous flagella ve fimbria XLT Agar'da Salmonella (hidrojen sülfür oluşumuna bağlı olarak siyah) ve Citrobacter (sarı) kolonileri
MSRV Medium'da Salmonella hareket ederek opak hale oluşturur. Diasalm Medium'da hareketli Salmonella menekşe renkli bir zon ile yayılıcı koloni yapar. XLD (Xylose Lysine Deoxycholate) Agar'da Salmonella Salmonella
Salmonella typhi, Salmonella paratyphi A, B ve C tifoid salmonellozların etkenleridir. Ağız yoluyla alınarak lenfatik dokuya ulaşırlar. Buradan önce lenf yoluyla, sonra da kan yoluyla yayılarak genel septik hastalık tablosu oluştururlar. İnsan, çıkartıları ile hastalık kaynağıdır. Bulaşma direkt veya besinlerle indirekt gerçekleşir. Salmonella typhi hücresinde H (flagellar), 0 (somatik) ve Vi (K zarf) antijenleri Salmonella typhi flagellar boyama
Salmonella typhimurium Salmonella typhimurium (domuz epitel hücrelerine saldırısı EM) Tedavide ampisilin, ko-trimaksazol, 4-kinolonlar kullanılır. Korunmada attenüe aşılarla (vivotif) aktif bağışıklanma önemlidir.
Bismuth Sulfite Agar da Salmonella typhimurium Salmonella typhimurium aynı zamanda farelerde barınan bir bakteri olması nedeniyle epidemiyolojisinde bu hayvanların çıkartılarının besin maddelerine karışması da önemli rol oynar. Salmonella typhimurium bakterilerinin kemoterapötiklere karşı gittikçe artan oranda direnç kazanan kökenleri hastane ortamında yuvalanmakta ve başta prematüre ve yeni doğan klinikleri olmak üzere tüm hastane kliniklerinde hastane enfeksiyonu tipinde salgınlara yol açmaktadır.
Enterik salmonellozlar etkenin besinlerle alınmasıyla ortaya çıkar. Birincil enfeksiyon kaynakları evcil hayvanlardır. Enfeksiyon genelde mide-bağırsak sisteminde sınırlıdır. İstisna durumlar dışında kemoterapi gerekli değildir. Salmonella enteritidis (10,000X) TEM peritriochous flagella
Shigella Bakteriyel dizanteri etkenidirler. Shigella dysenteriae, Shigella flexneri, Shigella boydii ve Shigella sonnei türlerini içerir. Hareketsiz bakterileridir. Shigella O antijenlerinin ince yapısına göre ilk üç tür serovarlarına ayrıt edilir. Kolon mukozasına girerek, lokal, nekrozlarla seyreden enfeksiyonlara neden olurlar. İntraselüler Shigella
Enfeksiyon kaynağı her zaman insandır, çünkü Shigella lar insanda yaşamaya uyum sağlamış bakterilerdir. Direkt veya daha sıklıkla besinlerle indirekt olarak bulaşırlar. Tedavi antibiyotiklerle gerçekleştirilir. Fimbrialarala çevrili Shigella
Yersinia pestis Veba etkenidir. Veba kemirgenlerin klasik zoonozudur. Bakteri, derideki mikroskobik lezyonlardan girerek bölgesel lenf düğümlerine ulaşır ve buralarda çoğalır. Karakteristik bubonlar oluşur. Buralardan bakteri kan dolaşımına girebilir, hastalık generalize olur ve bakteri organlara da yerleşebilir. Yersinia pestis Yersinia pestis
Lenf düğümlerinde hemoraji meydana gelir. Sonuçta siyah veya mavi şişlikler veya bubonlar oluşur. Bundan dolayı Bubonik veba veya kara ölüm adı verilir. Laboratuar tanısı, etkenin cerahat, kan gibi muayene maddelerinden izole edilerek tanımlanmasına dayanır. Antibiyotik tedavisi uygulanır.
Bubonik veba Ortaçağda epidemiler şeklinde görülmüş olan vebaya, günümüzde hasta yabani kemirgenlerle ilişkisi olan kişilerde sporadik olarak rastlanmaktadır.
Yersinia enterocolitica Yersinia enterocolitica Yersinia enterocolitica ve Yersinia pseudotubeculosis, yabani ve evcil hayvanlarda sistemik zooznoz etkenidir. Hasta hayvanlar çevreyi kontamine ederler. İnsanlar bakteriyi su ve besinlerle ağız yoluyla alırlar. Bakteriler alt sindirim sistemi mukozasından penetere olurlar ve mezenteral lenfadenitle birlikte seyreden enteritin ortaya çıkmasına sebep olurlar.
Enfekte kişilerin %20 sinde septisemi, lenfadenopati, çeşitli yerel enfeksiyonlar gibi ekstramezenteral formlar görülür. Tanı etkenin ayırt edici kültür yöntemleriyle gösterilmesine dayanır. Yersinia enterocolitica CIN Agar'da ATCC 35669 Yersinia enterocolitica CIN Agar'da ATCC 9610 Yersinia enterocolitica