1924 y l ndan bu yana birçok kuflak için fl Bankas ülkemizdeki günlük yaflam n bir parças, ayn zamanda da ekonomik geliflimin temel tafllar ndan biri olmufltur. Halihaz rda 849 flubeden oluflan genifl da t m a arac l yla ülke ekonomisinin her kesimine hizmet sunan fl Bankas, alternatif hizmet kanallar, Avrupa daki flube ve ifltirakleri ve dünya çap nda yayg n muhabir a sayesinde yurt d fl nda da Türklerin yaflad ve çal flt her yere ulaflmaktad r. " fl Bankas " Türk insan için tasarruf, ifl, güç ve güven anlam na gelmektedir. Bu y lki faaliyet raporumuzda kuruluflundan günümüze fl Bankas n n ülke ekonomisinin kalk nmas na sa lad kesintisiz deste i vurgulamak istedik. Otoyollardan, barajlara, fabrikalardan tar ma kadar ekonominin her kesiminde fl Bankas n n mutlaka önemli bir katk s bulunmaktad r. Türkiye fl Bankas Ülke kalk nmas na önemli bir katk Ürün ve hizmetleri ile Türk insan n n hayat n zenginlefltiren fl Bankas, kuruluflundan bugüne her zaman ülkemizin ekonomik kalk nmas n n itici gücü olmufltur. Türkiye fl Bankas Faaliyet Raporu> 2003
çindekiler >> Finansal Göstergeler 03 Türkiye fl Bankas - Türkiye nin Bankas 04 Yönetim Kurulu 06 Yönetim Kurulu Raporu 10 Genel Müdür ün Mesaj 14 cra Kurulu 20 Dünya Ekonomisi 24 Türkiye Ekonomisi 26 2003 Y l Faaliyetleri 31 Ba ms z Denetim Raporu, Finansal Tablolar ve Aç klamalar 57 Organizasyon fiemas 70 Genel Müdürlük Birimleri ve Yöneticileri 72 Bafll ca Ba l Ortakl klar ve fltiraklerin 2003 Y l Faaliyetleri ve Sonuçlar 73
1924 y l ndan bu yana birçok kuflak için fl Bankas ülkemizdeki günlük yaflam n bir parças, ayn zamanda da ekonomik geliflimin temel tafllar ndan biri olmufltur. Halihaz rda 849 flubeden oluflan genifl da t m a arac l yla ülke ekonomisinin her kesimine hizmet sunan fl Bankas, alternatif hizmet kanallar, Avrupa daki flube ve ifltirakleri ve dünya çap nda yayg n muhabir a sayesinde yurt d fl nda da Türklerin yaflad ve çal flt her yere ulaflmaktad r. " fl Bankas " Türk insan için tasarruf, ifl, güç ve güven anlam na gelmektedir. Bu y lki faaliyet raporumuzda kuruluflundan günümüze fl Bankas n n ülke ekonomisinin kalk nmas na sa lad kesintisiz deste i vurgulamak istedik. Otoyollardan, barajlara, fabrikalardan tar ma kadar ekonominin her kesiminde fl Bankas n n mutlaka önemli bir katk s bulunmaktad r. Türkiye fl Bankas Ülke kalk nmas na önemli bir katk Ürün ve hizmetleri ile Türk insan n n hayat n zenginlefltiren fl Bankas, kuruluflundan bugüne her zaman ülkemizin ekonomik kalk nmas n n itici gücü olmufltur. TÜRK YE fi BANKASI>>1
Finansal Göstergeler (Milyar TL) 2003 2002 Toplam Aktifler 31.062.770 27.040.001 Toplam Krediler 8.579.098 7.452.603 Toplam Mevduat 19.561.606 19.051.253 Özkaynaklar 5.605.438 4.839.744 - Ödenmifl Sermaye (*) 1.426.724 810.573 - Hisse Senedi hraç Primleri 3.245 3.245 - De er Art fl Fonu 746.618 546.480 - Yasal Yedekler 664.177 647.923 - Ola anüstü Yedekler 293.837 128.559 - Enflasyon Muhasebesine Göre Oluflan Sermaye Yedekleri 2.040.738 2.348.813 Kâr / Zarar 430.099 354.151 - Geçmifl Y llar Kâr ve Zararlar 6.993 0 - Dönem Net Kâr ve Zarar 423.106 354.151 (Milyon ABD Dolar ) 2003 2002 Toplam Aktifler 22.295 19.407 Toplam Krediler 6.157 5.349 Toplam Mevduat 14.040 13.674 Özkaynaklar 4.023 3.474 - Ödenmifl Sermaye (*) 1.024 582 - Hisse Senedi hraç Primleri 2 2 - De er Art fl Fonu 536 392 - Yasal Yedekler 477 465 - Ola anüstü Yedekler 211 92 - Enflasyon Muhasebesine Göre Oluflan Sermaye Yedekleri 1.464 1.687 Kâr / Zarar 309 254 - Geçmifl Y llar Kâr ve Zararlar 5 0 - Dönem Net Kâr ve Zarar 304 254 (*) 31.12.2003 itibariyle Banka n n kay tl sermaye tavan 1.500.000.000.000.000 TL dir (1.076.597.779 ABD Dolar ). 09.02.2004 tarihinde Ola anüstü Genel Kurul karar ile ana sözleflme de iflikli i yap lm fl ve Banka n n kay tl sermaye tavan 3.500.000.000.000.000 TL (2.512.061.484 ABD Dolar ) olarak onaylanm flt r. 31.12.2003 itibariyle döviz kuru: 1 ABD Dolar = 1.393.278 TL fl Bankas n n fiube A 2003 2002 Yurt içi fiubeler 842 838 Yurt d fl fiubeler 7 7 Yurt d fl Temsilcilikler - 1 Toplam Personel 15.550 14.873 TÜRK YE fi BANKASI>>3
Türkiye fl Bankas - Türkiye nin Bankas kurulmas ndan bir y l sonra, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ülke ekonomisinin TÜRK YECumhuriyeti nin yeniden infla edilmesini ve kalk nmas n sa layacak bir bankan n kurulmas n talep etmifltir. Genç Cumhuriyet aç s ndan güçlüklerle dolu bir y l olan 1924 te kurulan fl Bankas n n amac, bankac l k sisteminin yan s ra ekonominin kalk nmas na yard mc olmak ve s nai yat r mlara mali kaynak sa lamak olarak belirlenmifltir. fl Bankas Cumhuriyet döneminde kurulan ve hala faaliyet gösteren birkaç flirketten biri olman n hakl gururunu tafl maktad r. fl Bankas kuruldu u anda sahip oldu u coflku ve dinamizmi bugün de yaflatmaktad r. fl Bankas, reel sektör yat r mlar ile iç ve d fl ticaretin finansman na verdi i kesintisiz deste in yan s ra büyük çapl proje finansman kredileriyle ülke ekonomisinin geliflimine de büyük katk sa lamaktad r. Öncü rol oynayarak finans, cam sanayii, petrol ürünleri da t m ve telekomünikasyon gibi sektörlerdeki güçlü ifltirakleri ve özel sermayeli bankalar aras ndaki lider konumuyla fl Bankas, Türk ekonomisindeki önemli rolünü kuruluflundan günümüze sürdürmektedir. Kuruldu u ilk günden itibaren halka aç k bir flirket olan fl Bankas, ülkemizde benzeri olmayan bir ortakl k yap s na sahiptir. Halihaz rda en büyü ü Emekli ve Munzam Sand k Vak flar olmak üzere 300.000 i aflk n orta olan fl Bankas n n hisselerinin yaklafl k %27 si MKB ve Londra Menkul K ymetler Borsas nda ifllem görmektedir. 2003 y l sonunda Banka n n toplam aktifleri 31.063 trilyon TL ye (22.295 milyon ABD Dolar ) ulaflm flt r. Özkaynaklar 5.605 trilyon TL ye (4.023 milyon ABD Dolar ) yükselen fl Bankas, Türkiye de bu anlamda bütün özel bankalar aras nda ilk s rada yer almaktad r. fl Bankas, ifltirakleri ile birlikte de erlendirildi inde, günümüzde dünyan n en büyük flirketleri aras nda s ralanmaktad r. Kaliteli hizmet anlay fl yla destekledi i kurumsal de erleri, müflterilerin, çal flanlar n ve hissedarlar n memnuniyetini art rmakta ve fl Bankas n Türkiye deki bireyler ve kurumlar taraf ndan en çok güven duyulan ve tercih edilen banka haline getirmektedir. Kurumsal Yönetim fl Bankas ; pay sahiplerinin haklar na, kamunun ayd nlat lmas ve fleffafl k kavramlar na, menfaat sahipleri ile iliflkilerinin düzenlenmesine ve Yönetim Kurulu nun fonksiyonu, yetki ve sorumluluklar na yönelik ilkeler olarak s n fland r lan Kurumsal Yönetim lkeleri ni, baflta Bankalar Kanunu ve Esas Sözleflme olmak üzere ilgili yasalar ve mevzuat hükümlerini göz önünde bulundurarak en iyi flekilde uygulamaya gayret göstermektedir. Kurumsal yönetim politikalar n n gelifltirilerek daha etkin uygulanmas yönündeki çal flmalar ise kesintisiz olarak sürdürülmektedir.
TÜRK YE fi BANKASI>>5
Yönetim Kurulu
6 9 5 8 10 13 14 4 2 1 3 7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Prof. Dr. Ahmet K rman, Yönetim Kurulu Baflkan H. Ersin Özince, Yönetim Kurulu Baflkan Vekili ve Genel Müdür Bahtiyar Sönmez, Yönetim Kurulu Üyesi H. Arslan Sarsar, Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Toker Dereli, Yönetim Kurulu Üyesi Ethem Öz, Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. M. Baran Tuncer, Yönetim Kurulu Üyesi M. Nail Ya c, Yönetim Kurulu Üyesi Dr. A. Yavuz Ege, Yönetim Kurulu Üyesi Av. Nail Gürman, Yönetim Kurulu Üyesi Ali Ekber Güvenç, Yönetim Kurulu Üyesi* Volkan Taflk n, Denetçi* Nilgün Erkan, Denetçi A. Taciser Bayer, Raportör * Foto rafta yer alm yor. TÜRK YE fi BANKASI>>7
Yönetim Kurulu PROF. DR. AHMET KIRMAN Yönetim Kurulu Baflkan 1958 y l nda Ankara da do an Prof. Dr. Ahmet K rman, 1979 y l nda Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun olmufl, 1981 y l nda Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nde Avrupa Toplulu u Rekabet Hukuku konusunda yüksek lisans derecesini alm fl, 1989 y l nda ayn üniversitede Özel Hukuk/Ticaret Hukuku alan nda doktoras n tamamlam fl, 1994 y l nda Kamu Hukuku/Mali Hukuk alan nda Doçent olan Prof. Dr. Ahmet K rman 2000 y l nda da ayn dalda profesör unvan n alm flt r. Halen Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Bölümü nde, Maliye Bölüm Baflkan ve Mali Hukuk Ana Bilim Dal baflkan s fat ile ö retim üyeli i görevini sürdürmekte ve üniversiteyi temsilen Vergi Konseyi üyeli ini de sürdürmektedir. Mali Hukuk ve Bankac l k Hukuku alanlar nda TTB, TCMB, BDDK ve Bilkent Üniversitesi BF de ders veren Prof. Dr. Ahmet K rman, Dan fltay Tetkik Hakimli i görevinin yan s ra TTB, TSRB ve Türkiye fl Bankas A.fi. bünyesinde de çeflitli görevler ifa etmifl olup, Milli Reasürans T.A.fi nin yönetim kurulu baflkanl görevini de sürdürmektedir. Mali hukuk alan baflta olmak üzere ilgisinin bulundu u alanlarda çok say da kitap, inceleme ve makalesi yay nlanan Prof. Dr. Ahmet K rman evli ve iki çocukludur. 26 Mart 1999 tarihinde Türkiye fl Bankas A.fi. Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilen Prof. Dr. Ahmet K rman, 16 Temmuz 2002 tarihinden bu yana Yönetim Kurulu Baflkan olarak görev yapmaktad r. H. ERS N ÖZ NCE Yönetim Kurulu Baflkan Vekili ve Genel Müdür 1953 y l nda Havran da do an H. Ersin Özince, 1975 y l nda Orta Do u Teknik Üniversitesi dari Bilimler Fakültesi flletme Bölümü nden mezun olduktan sonra meslek hayat na 1976 y l nda fl Bankas Teftifl Kurulu Baflkanl nda bafllam flt r. fl Bankas n n çeflitli birimlerinde yöneticilik yapan Özince, 1994 y l nda Genel Müdür Yard mc l na yükseltilmifltir. Bu görevi s ras nda sorumluluk alanlar Banka n n Fon Yönetimi, Muhasebe, Menkul K ymetler, Krediler ve stihbarat-mali Tahlil Müdürlüklerini kapsayan Ersin Özince, 28 Ekim 1998 tarihinde fl Bankas n n 15. Genel Müdürü olmufltur. Ayn zamanda Banka n n Yönetim Kurulu Baflkan Vekili de olan Özince, fl Bankas n n en büyük ifltiraklerinden fiiflecam da Yönetim Kurulu Baflkanl yapmaktad r. May s 2002 den bu yana Türkiye Bankalar Birli i Yönetim Kurulu Baflkan olan H. Ersin Özince, The Institute of International Finance, Vehbi Koç Vakf ve stanbul Kültür Sanat Vakf nda Yönetim Kurulu Üyesi, Institut Internationale d Etudes Bancaires Üyesi, Bilkent Üniversitesi ve Türkiye E itim Gönüllüleri Vakf Mütevelli Heyeti Üyesi olarak da görev yapmaktad r. BAHT YAR SÖNMEZ Yönetim Kurulu Üyesi 1944 y l nda Perflembe/Ordu da do an Bahtiyar Sönmez, 1969 y l nda Ankara ktisadi ve Ticari limler Akademisi nden mezun olduktan sonra, 1972 y l nda fl Bankas Ordu fiubesi nde göreve bafllam flt r. 1975 y l nda Ulubey/Ordu fiubesi Muhasebeci Yard mc l na atand ktan sonra Banka n n çeflitli flube ve birimlerinde görev yapan Bahtiyar Sönmez, 26 Eylül 1996 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilmifltir. H. ARSLAN SARSAR Yönetim Kurulu Üyesi 1943 y l nda Eski Foça/ zmir de do an H. Arslan Sarsar, 1967 y l nda Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye- ktisat Bölümü nden mezun olmufltur. 1970 y l nda fl Bankas Teftifl Kurulu Baflkanl nda göreve bafllayan H. Arslan Sarsar, 1982 y l nda zmir fiubesi Müdür Yard mc s olmufltur. 1985 y l nda Banca Commerciale de ve fl Bankas Londra fiubesi nde staj yapan Sarsar, 1987 y l nda Mersin fiubesi ne Müdür, 1988 y l nda Ege I. Bölge Müdürlü ü ne Bölge Müdürü ve 1990 y l nda zmir fiubesi ne Müdür olarak atanm flt r. H. Arslan Sarsar, 28 Ekim 1998 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilmifltir. PROF. DR. TOKER DEREL Yönetim Kurulu Üyesi 1936 y l nda Malkara da do an Prof. Dr. Toker Dereli, yüksek ö renimini 1960 y l nda stanbul Üniversitesi ktisat Fakültesi nde tamamlam flt r. 1962 y l nda gitti i ABD de Cornell Üniversitesi Endüstri ve Çal flma liflkileri Fakültesi nde lisansüstü ö renimini tamamlam fl, 1964 y l nda Master of Science ve 1965 y l nda doktora derecelerini alm flt r. 1961 y l nda stanbul Üniversitesi ktisat Fakültesi nin Sosyal Siyaset Kürsüsü nde asistan olarak çal flmaya bafllam flt r. 1971-1973 y llar aras nda ABD de Temple Üniversitesi flletme Fakültesi nde, 1981-1983 y llar aras nda Belçika Levven Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde, 1991-1992 ders y l nda ise Kanada n n MacMaster Üniversitesi flletme Fakültesi nde nsan Kaynaklar Yönetimi ve Endüstri liflkileri konular nda dersler vermifltir. 1998-2003 y llar aras nda.ü. ktisat Fakültesi Çal flma Ekonomisi ve Endüstri liflkileri Bölümü ve nsan Kaynaklar Yönetimi Anabilim Dal Baflkan ve 1999-2003 y llar aras nda stanbul Üniversitesi ktisat Fakültesi nde Dekan olarak görev yapm flt r. Çal flma iliflkileri ile ilgili çeflitli araflt rmalar ve yay nlar vard r. 12 Temmuz 2002 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilen Prof. Dr. Toker Dereli, A ustos 2003 tarihinden bu yana Ifl k Üniversitesi nde ö retim üyeli i yapmaktad r. Ayr ca Türk Endüstri liflkileri Derne i Baflkanl görevini sürdürmekte, Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl ad na ILO Konferanslar na kat lmakta ve bu bakanl n çeflitli projelerinde dan flmanl k yapmaktad r.
ETHEM ÖZ Yönetim Kurulu Üyesi 1951 y l nda Bal kesir de do an Ethem Öz, 1976 y l nda Orta Do u Teknik Üniversitesi dari limler Fakültesi flletme Bölümü nden mezun olmufltur. 1979 y l nda fl Bankas ktisadi Araflt rmalar Müdürlü ü nde ktisat Uzman Yard mc s olarak göreve bafllayan Öz, Banka n n çeflitli birimlerinde görev yapm fl ve 1993 y l nda Emekli Sand Vakf Müdürlü ü ne atanm flt r. Ethem Öz, 2000-2002 y llar aras nda fl Bankas ifltiraklerinden Bayek Tedavi Sa l k Hizmetleri nin Genel Müdürü olarak görev yapm flt r. Ethem Öz, 12 Temmuz 2002 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilmifltir. PROF. DR. M. BARAN TUNCER Yönetim Kurulu Üyesi 1934 y l nda Bayburt ta do an Prof. Dr. M. Baran Tuncer, yüksek ö renimini A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi nde yapm flt r. Daha sonra ABD de Kansas Üniversitesi nde Master, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi nde doktora ve California Üniversitesi nde ihtisas yapan Prof. Dr. M. Baran Tuncer, 1976 y l nda iktisat dal nda Profesör olmufltur. Ankara ve Bo aziçi Üniversiteleri nde ö retim üyeli i yapm fl, ayr ca Orta Do u Teknik, Hacettepe ve Bilgi Üniversitelerinde ders vermifltir. ABD de Yale ve Minnesota Üniversitelerinde araflt rmac ve misafir ö retim üyesi olarak çal flm flt r. 1960 larda Devlet Planlama Teflkilat ktisadi Planlama Dairesi Baflkanl yapan Prof. Dr. M. Baran Tuncer, 1974 y l nda Gümrük ve Tekel Bakanl ve 1970 lerde bir süre Eczac bafl Holding Yönetim Kurulu üyeli i yapm flt r. 1980 den itibaren 15 y l Dünya Bankas nda görev yapan Prof. Dr. M. Baran Tuncer, Banka n n Do u Afrika, Güneydo u Asya ve Latin Amerika bölümlerinde çal flm fl, 1995 y l nda Banka dan ayr lmadan önce Orta Amerika ülkeleri bafl iktisatç s görevinde bulunmufltur. Daha sonra geçici görev ile Hindistan, Rusya, Kazakistan ve Azerbaycan ülkeleri için dan flmanl k hizmeti görmüfltür. Halen Türkiye Aile Sa l ve Planlamas Vakf n n Yönetim Kurulu Baflkan olan Prof. Dr. M. Baran Tuncer, bir gazetede de ekonomi konular nda köfle yaz s yazmaktad r. 12 Temmuz 2002 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilmifltir. M. NA L YA CI Yönetim Kurulu Üyesi 1950 y l nda Güdül/Ankara da do an M. Nail Ya c, 1972 y l nda Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun olmufltur. Avukatl k staj n n bitimini takiben 1974 y l nda fl Bankas Teftifl Kurulu Baflkanl nda göreve bafllayan M. Nail Ya c, 1985 y l nda Kurumsal Krediler Müdür Yard mc l na yükseltilmifl, 1986 y l nda Sorunlu Krediler Müdür Yard mc l na atanm flt r. Daha sonra 2002 y l na kadar Banka n n çeflitli birim ve flubelerinde Müdürlük yapan M. Nail Ya c, 12 Temmuz 2002 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilmifltir. DR. A. YAVUZ EGE Yönetim Kurulu Üyesi 1947 y l nda Gemlik te do an Dr. A. Yavuz Ege, 1968 y l nda Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve ktisat Bölümü nden mezun olmufltur. Daha sonra yüksek lisans n 1974 y l nda A T A flletme Yönetimi Enstitüsü Finansal Yönetim Bölümü ve 1981 y l nda University of Kent at Canterbury ktisat Bölümü nde tamamlam fl, doktoras n da 1989 y l nda ayn üniversitenin ktisat Bölümü nden alm flt r. Dr. A. Yavuz Ege, 1970-1993 y llar aras nda çeflitli kamu kurulufllar nda Raportör, Uzman, Daire Baflkan, Baflkan ve Müsteflar Yard mc s gibi görevler üstlendikten sonra 1993-1996 y llar aras nda Baflbakanl k ta Müflavir olarak görev yapm flt r. Dr. A. Yavuz Ege daha sonra Baflbakanl k Devlet Planlama Teflkilat nda Müflavir, Rekabet Kurumu nda Rekabet Kurulu Üyesi, Baflbakanl k D fl Ticaret Müsteflarl nda Müsteflar ve 2000-2001 y llar aras nda da Çal k Yat r m Bankas A.fi. de Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapm flt r. Dr. A. Yavuz Ege aralar nda Türk Eximbank da dahil olmak üzere çok say da kamu kurum ve kuruluflunda Konsey Üyeli i, Yönetim Kurulu Baflkanl ve Kurul Üyeli i gibi görevler üstlenmifltir. Hacettepe Üniversitesi BF Maliye Bölümü nde Planlama Teknikleri ve A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi ktisat Bölümü nde ktisadi Planlama, ktisat Politikas ve Planlamas, Para Teorisi ve Para Politikas konular nda part-time ö retim üyeli i de yapan Dr. A. Yavuz Ege nin çok say da yay nlanm fl bilimsel eseri bulunmaktad r. Dr. A. Yavuz Ege, 27 Mart 2003 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilmifltir. AV. NA L GÜRMAN Yönetim Kurulu Üyesi 1944 y l nda Trabzon da do an Av. Nail Gürman, 1971 y l nda Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun olmufltur. 1972 y l ndan bu yana serbest avukatl k yapmakta olan Gürman, bir bankada avukatl k ve çeflitli flirketlerde Hukuk Müflavirli i görevinde bulunmufltur. Ayr ca, yedi y l süreyle Türk Hukuk Kurumu Genel Sekreterli i görevini de yürütmüfltür. 1965 y l nda CHP üyesi olan Gürman, politik kariyerini CHP ve SODEP de sürdürmüfl ve bu partilerde yöneticilik görevlerinde bulunmufltur. Av. Nail Gürman, 27 Mart 2003 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilmifltir. AL EKBER GÜVENÇ Yönetim Kurulu Üyesi 1950 y l nda Ankara da do an Ali Ekber Güvenç, ortaokul mezunudur ve 1966 y l nda Matbaa Mürettibi olarak çal flma hayat na bafllam flt r. Ankara Üniversitesi Bas mevi nde çal flt s rada Bas n- fl Sendikas na üye olmufl ve bir süre sendikan n iflyeri temsilcilik görevini yürütmüfltür. Daha sonra 1982 y l nda Bas n- fl Sendikas Genel Sekreterli i ne, 1983 y l nda yap lan Genel Kurul da ise sendikan n Genel Baflkanl k görevine seçilmifltir. Ayn y ldan bu yana Türk- fl Baflkanlar Kurulu üyeli i görevini sürdürmektedir. Ali Ekber Güvenç, 27 Mart 2003 tarihinde fl Bankas Yönetim Kurulu Üyeli i ne seçilmifltir. TÜRK YE fi BANKASI>>9
Yönetim Kurulu Baflkan n n Mesaj DÜNYANINde iflik alanlarda kapsaml de iflimler yaflad 2003 y l n tamamlam fl bulunuyoruz. Bankam z n bu de iflimler içerisinde hissedarlar n n verdi i destek ve yetki ile baflar l çizgisini sürdürmesi konusundaki çabalar m z art rd m z bu dönemde, ekonomik alandaki geliflmeler ve Bankam za yans malar konusundaki görüfllerimi k saca paylaflmak isterim. Bilindi i gibi Irak savafl n n yaratt belirsizliklere ra men Ülkemiz ekonomisinde; yüksek oranl ve istikrarl büyümeyi, kamu borç stokunu azaltmay, enflasyonu kal c bir flekilde düflürmeyi ve fiyat istikrar n amaçlayan iktisat program n n ikinci y l nda da program hedefleriyle uyumlu geliflmeler kaydedilmifltir. ç ve d fl siyasi belirsizliklerin azalmas n n yan s ra ekonomik program n kararl bir flekilde uygulanmas neticesinde 2003 y l nda, yüksek performans gösteren ihracata ve y l n ikinci yar s ndan itibaren canlanan yurt içi talebe ba l olarak Türkiye ekonomisinde %5,9 oran nda büyüme kaydedilmifltir. zlenen s k maliye politikas n n ve olumlu uluslararas konjonktürün de etkisiyle borçlar n sürdürülebilirli i aç s ndan önem tafl yan net kamu borç stoku, bütçe aç, kamu kesimi borçlanma gere i gibi temel göstergelerin milli gelire oranlar nda iyileflmeler sa lanm fl; Türk Liras ve yabanc para cinsinden borçlanma maliyetlerinde önemli düflüfller yaflanm flt r. Ekonomiye iliflkin olumlu beklentilerin giderek güçlenmesi, s k maliye politikas ndaki kararl l k ve iç talepteki canlanman n s n rl kalmas neticesinde enflasyondaki düflüfl devam etmifltir. Bütün bu geliflmeler ekonomideki k r lganl klar n, 2002 y l na oranla bir miktar azalmas na yard mc olmufltur. Bankac l k sektörü, makroekonomik ortamda sa lanan iyileflme ile buna paralel olarak faizlerde yaflanan h zl düflüfl ve de erlenen TL ye ba l olarak bir önceki y la oranla daha sa l kl bir bilanço yap s na kavuflmufl, kârl l k aç s ndan da iyi bir performans göstermifltir. 2003 y l nda; Konsolidasyon süreci devam etmifltir. Sektördeki banka say s 50 ye gerilemifl, ilk befl bankan n sektördeki a rl artm fl, Sektörün aktif büyüklü ü, bir önceki y la göre yaklafl k %17,4 artarak 249,7 katrilyon TL ye ulaflm flt r. Ancak, h zl büyümeye ra men aktiflerin GSY H ye oran %70 civar nda gerçekleflmifl ve euro alan ortalamas n n oldukça alt nda kalm fl,
Prof. Dr. Ahmet K rman Yönetim Kurulu Baflkan Bankalar n özkaynaklar %38,3 oran nda artm fl, özkaynaklar n toplam pasifler içindeki pay %14,2 ye yükselmifltir. Özkaynaklardaki art fl n ve sabit k ymetlerdeki azal fl n etkisiyle sektörün serbest sermayesi güçlenmifl, Sektörün ana kayna n oluflturan mevduat sadece %13 oran nda art fl kaydetmifltir. Reel bazda ise mevduat, getiri fark nedeniyle tasarruflar n alternatif yat r m araçlar na yönelmesi ve TL nin de er kazanmas na ba l olarak %1,2 azalm fl, TÜRK YE fi BANKASI>>11
Bankalar, kredi portföylerinin sa l kl bir flekilde büyümesine ve gecikmifl alacaklar n tahsiline yönelik ihtiyatl politikalar izlemifltir. Bu politikalar neticesinde kredi hacmi %35,2 oran nda genifllemifl, kredilerin aktiflerdeki pay 3,5 puan artarak %26,5 e yükselmifl, karfl l k öncesi takipteki kredilerin toplam kredilere oran ise %11,5 e gerilemifl, Gerilemeye bafllayan faizler ve olumlu beklentilerin etkisiyle sektörün menkul k ymetler cüzdan %24 oran nda artm fl, menkul k ymetlerin aktifler içindeki pay %43 e yükselmifl, Dalgal kur sisteminin de etkisiyle bankac l k sektörü, 2003 y l n n baz dönemleri d fl nda aç k pozisyon tafl mam fl, Sektörün net dönem kâr ; faizlerdeki düflüfle ba l olarak menkul k ymet portföylerinin sa lad yüksek rand mana ve sermaye piyasas ifllem kazançlar na, TL nin de er kazanmas nedeniyle kambiyo zararlar n n azalmas na ve di er faaliyet giderlerindeki gerilemeye ba l olarak yaklafl k iki kat artm flt r. 2003 y l nda; artan kârl l k, güçlenen özkaynaklar ve serbest sermaye, göreceli olarak önemi azalmaya bafllayan takipteki krediler ve kontrollü aç k pozisyon politikalar, bankac l k sektöründeki k r lganl n giderek azald na iflaret etmektedir. 2003 y l nda bankac l k sektörü, maliyetleri kontrol alt nda tutmaya ve azaltmaya yönelik tedbirler almaya devam etmifltir. Ayr ca, risk yönetimi ve iç denetime yönelik uygulamalar giderek kurumsallaflmaya bafllam fl, Bankam z nezdinde de bu alanlar baflta olmak üzere sahip olunan kurumsal anlay fl n gere i geliflmeler aç s ndan öncü rolümüz sürdürülmüfltür. Hiç flüphesiz Bankam zca benimsenen ilkelerin tümünün ifltiraklerimiz taraf ndan da hayata geçirilmesi esas temel ilkelerimiz aras nda yer alm fl ve ülke ekonomisine katk sa layan ifltiraklerimiz de faaliyetleri ile bu ilkeyi hayata geçirmifllerdir. Bankam z ülkemiz sermaye piyasalar n n sürükleyicisi konumundaki halka aç k flirketi olma özelli ini sürdürürken, hisse sahiplerimizin varl klar n n korunmas ve gelifltirilmesi, de erinin yükseltilmesi temel amac bizi yönlendirmifltir. 2003 y l nda Bankam z baflar l finansal sonuçlar elde etmifl, pek çok alandaki pazar pay n art rarak sektördeki yerini daha da sa lamlaflt rm flt r. Kredilerimizin yayg n bir flekilde artmas, gecikmifl alaca a dönüflme oran m z n giderek düflmesi, bankac l k faaliyetlerinden sa lanan gelirlerimizin yükselmesi, aktif yap m z n daha iyiye götürülmesi
Bankam z ülkemiz sermaye piyasalar n n sürükleyicisi konumundaki halka aç k flirketi olma özelli ini sürdürürken, hisse sahiplerimizin varl klar n n korunmas ve gelifltirilmesi, de erinin yükseltilmesi temel amac bizi yönlendirmifltir. amaçl ifllemler, ekonomi ve finansal piyasalardaki geliflmelerin h zl bir flekilde izlenmesi ve gere inin hayata geçirilmesi gibi de iflik alanlarda izlenen politikalar sonucunda; Aktiflerimiz reel bazda yaklafl k %14,9 oran nda artarak 31,1 katrilyon TL ye, Özkaynaklar m z reel olarak %15,8 oran nda artarak 5,6 katrilyon TL ye, Net dönem kâr m z reel bazda %19,5 oran nda artarak 423,1 trilyon TL ye, Sermaye yeterlilik rasyomuz ise %28,35 e yükselmifltir. 2003 y l faaliyetleri neticesinde Bankam z; Aktif büyüklü ünde, Özkaynaklarda, Ödenmifl sermayede, Vadesiz, TL ve toplam mevduatta, Tüketici kredilerinde, Yat r m fonlar nda ve Net komisyon gelirlerinde en büyük özel sektör bankas konumunda olup, çabalar m z her alanda önde olmak ve Ülkemiz ekonomisindeki lokomotif rolümüzü sürdürmeye odaklanm flt r. Her alanda kurumsall ve fleffafl esas alan Bankam z yönetim anlay fl n, Cumhuriyetimizin kuruluflu ile üstlenilen misyonun gereklerinin yerine getirilmesi konusundaki srar ve çabalar m z gelifltirerek sürdürece imizi ve 2004 y l nda, performans m z daha da art rarak ve bankac l k sektöründeki seçkin yerimizi sa lamlaflt raca m z ve tüm bunlar hissedarlar m z n deste i ile hayata geçirece imizi bilgilerinize sunmak isterim. Sayg lar mla, Prof. Dr. Ahmet K rman Yönetim Kurulu Baflkan TÜRK YE fi BANKASI>>13
Genel Müdür ün Mesaj 2003 y l nda tar m ve inflaat sektörlerindeki gerilemeye karfl n sanayi ve hizmet sektörlerindeki art fllar TÜRK YEekonomisi, sonucunda %5,9 büyüme kaydetmifltir. Harcama yönünden büyümeye en fazla katk y ihracat, stok de iflimi ve özel tüketim sa lam fl; bütçe hedeflerine ulaflmak amac yla tüketim ve yat r m harcamalar n kontrol alt nda tutan kamu, büyümeye negatif etkide bulunmufltur. hracat n yan s ra, tüketici güvenindeki iyileflme ve faiz oranlar ndaki gerileme paralelinde h zlanan tüketici kredilerindeki art fl n deste iyle canlanan yurt içi talep büyümeye önemli bir katk sa lam flt r. 2003 y l nda ekonomik istikrar n sa lanmas yönünde at lan olumlu ad mlar n sonucunda 2004 y l na iyimser beklentilerle girmifl bulunuyoruz. Piyasalarda belirli bir güven ortam n n sa land dikkate al nd nda, mali disiplinden sap lmamas, para politikalar nda ekonomik programa ba l kal nmas ve yap sal reform sürecinin sürdürülmesi halinde ekonomideki olumlu geliflmelerin devam edece ini düflünüyoruz. 2003 y l içinde konsolidasyonun sürdü ü bankac l k sektöründe y l bafl nda 54 olan banka say s y l sonunda 50 ye gerilemifltir. Di er taraftan, bankac l k sistemi ile ilgili uluslararas standartlara uygun düzenlemelerin gelifltirilmesine ve uygulamaya konulmas na devam edilmifltir. Geçti imiz y l boyunca güçlenme sürecini sürdüren bankac l k sektörü, toplam net kâr n art rm fl ve özkaynaklar n büyütmüfltür. Tüketici kredilerinde yaflanan art fl n etkisi ile kredi hacmi reel olarak genifllemifl, bu geliflmeye ra men takipteki kredilerin toplam krediler içindeki pay ise gerilemifltir. Alternatif yat r m araçlar n n cazip getirileri ve Türk Liras n n yabanc paralar karfl s nda de er kazanmas gibi nedenlerle toplam mevduat hacmindeki art fl düflük bir seviyede kalm flt r. Bu geliflmeye ra men Türk Liras mevduatta reel bir art fl gözlemlenmifltir. 2002 y l sonu itibariyle 130,1 ABD Dolar olan bankac l k sektörünün aktif büyüklü ü, 2003 y l sonunda 178,9 milyar ABD Dolar na yükselmifltir. Ayn dönem itibariyle bankac l k sektörünün toplam net kâr 2002 deki 1,8 milyar ABD Dolar seviyesinden 4,1 milyar ABD Dolar na yükselirken, 2002 de %17,6 olan takipteki kredilerin toplam kredilere oran %11,5 e gerilemifltir. 2002 sonunda bankac l k sektörünün genelinde %24,2 olan sermaye yeterlilik rasyosunun y l sonu itibariyle %30,9 a yükselmesi de sektörün giderek güçlendi ine iflaret etmektedir. 2003'te Bankam z, mali performans aç s ndan oldukça baflar l bir y l geçirmifltir. Bankam z, aktif büyüklü ü, özkaynaklar, ödenmifl sermaye, mevduat, tüketici kredileri, yat r m fonlar ve net komisyon geliri bak m ndan 2003 y l nda özel sektör bankac l n n birinci s ras nda yer almaya devam etmifltir. Ülke ekonomisindeki geliflmelerin Bankam zca süratle ve do ru olarak de erlendirilmesi sonucu al nan önlemler ve çal flanlar m z n da olumlu katk lar yla, toplam aktiflerimiz %14,88 oran nda artarak 31.063 trilyon TL, özkaynaklar m z %15,82 oran nda artarak 5.605 trilyon TL, toplam mevduat m z %2,68 oran nda artarak 19.562 trilyon TL ve toplam nakdi kredilerimiz de %15,12 oran nda artarak 8.579 trilyon TL düzeyinde gerçekleflmifltir. 2003 y l nda, sorunlu krediler için %100 nakit karfl l k ay rarak aktif kalitemizi önemli ölçüde yükselttik.
2003'te Bankam z, mali performans aç s ndan oldukça baflar l bir y l geçirmifltir. Bankam z, aktif büyüklü ü, özkaynaklar, ödenmifl sermaye, mevduat, tüketici kredileri, yat r m fonlar ve net komisyon geliri bak m ndan 2003 y l nda özel sektör bankac l n n birinci s ras nda yer almaya devam etmifltir. H. Ersin Özince Yönetim Kurulu Baflkan Vekili ve Genel Müdür Bu olumlu geliflmeler 2003 y l n n fl Bankas için kârl bir y l olmas n sa lam flt r. Enflasyon muhasebesi prensipleri ile düzenlenmifl mali tablolara göre Bankam z, karfl l k giderlerinin düflülmesinden önce 1.305 trilyon TL düzeyinde brüt kâr elde etmifl, net kâr ise 423 trilyon TL düzeyinde gerçekleflmifltir. Asgari zorunlu rasyonun 3,5 kat olan %28 oran ndaki yüksek sermaye yeterlilik rasyomuz, bize, 2004 ve sonraki y llarda bilanço büyüklü ümüzü art rma gücü ve potansiyeli sa lamaktad r. 2003 y l nda fl Bankas bireysel bankac l k alan nda aktif pazarlama politikalar izlemeye devam etmifl, nakit kredi, konut kredisi ve maafla dayal tüketici kredilerindeki etkinli ini art rm flt r. Maximum anlaflmal iflyerlerinin ma aza çal flanlar na sürekli e itimler verilmifl TÜRK YE fi BANKASI>>15
Genel Müdür ün Mesaj Uluslararas ticarette rekabetçi olabilmek için bölgesel geliflmeleri yak ndan ve dikkatlice izliyoruz. Türk mal ve hizmetleri için önemli bir alternatif pazar olan komflu ülkeler ile Orta Do u ve Kuzey Afrika ülkelerinde fl Bankas n n pazar konumunu güçlendirmeye çal fl yoruz. ve Maximum uygulamas nda yer alan firmalarla y l süresince ortak reklam kampanyalar düzenlenmifltir. Maximum markas n n görünürlük ve bilinirli inin art r lmas amac yla Türkiye çap nda yayg n bayi a olan önemli markalar uygulamaya dahil edilmifltir. Teknoloji bazl ürün gelifltirme çal flmalar m z kapsam nda, e-ticarette en son güvenlik uygulamas olan 3-D Secure güvenlik sistemi "MaxiNet" ad alt nda Haziran 2003'te Türkiye'de ilk kez fl Bankas kredi kart sahiplerinin hizmetine sunulmufltur. MaxiNet, fl Bankas kart sahiplerine nternet al flverifllerinde kartlar n n sadece kendileri taraf ndan kullan labilece i güvencesini vermektedir. 2003 y l Ocak ay nda faaliyete geçen Kurumsal Pazarlama Müdürlü ü, öncelikle kurumsal boyuttaki firmalar n d fl ticaret, kredi ve nakit yönetimi gereksinimlerine yönelik çal flmalar yapm flt r. Bu bölümümüzün ana hedefi, büyükten küçü e do ru tüm ticari segmentlere hizmet vermek ve kurumsal müflteriler arac l yla ticaretin her kesimine ulaflmakt r. Daha önce Bireysel Bankac l k Pazarlama ve Mevduat Müdürlü ü taraf ndan yürütülen nakit yönetimi hizmetleri de, 2003 y l içinde, Kurumsal Pazarlama Müdürlü ü taraf ndan devral nm flt r. 2003 y l nda Türk Liras ticari kredilerin toplam kredi bileflimindeki pay yükselmifl, kurlar n gerilemesinin etkisi ile yabanc para kredilerin pay ise azalm flt r. 2003 y l süresince proje finansman konusunda yerli ve yabanc bankalarla iflbirli i gelifltirilmifl ve büyük altyap projeleri yak ndan takip edilmifltir. Kaliteli aktif yaratma özelli i nedeniyle proje finansman konusuna 2004 y l nda da rekabetçi bir stratejiyle öncelik tan nacakt r. KOB lere yönelik gelifltirilen kredi uygulamalar ile çok say da müflteriye ulafl lm fl ve küçük iflletme kredileri yayg nlaflt r lm flt r. Önümüzdeki y l küçük ve orta ölçekli s nai iflletmelere yat r mlar n n finansman amac yla da kredi kulland r lmas planlanmaktad r. Uluslararas ticarette rekabetçi olabilmek için bölgesel geliflmeleri yak ndan ve dikkatlice izliyoruz. Türk mal ve hizmetleri için önemli bir alternatif pazar olan komflu ülkeler ile Orta Do u ve Kuzey Afrika ülkelerinde fl Bankas n n pazar konumunu güçlendirmeye çal fl yoruz. fl Bankas, d fl ticaret müflterilerine, yak n co rafyam zdaki ülkeler de dahil, dünyan n her ülkesinde her türlü bankac l k hizmetini en üstün kalitede sunmaktad r. Türk Liras n n reel olarak de erlendi i ortamda fl Bankas, aktif ve pasif yönetiminde y l n ilk çeyre inde likidite odakl bir politika izlemifl, ikinci çeyrekten itibaren piyasadaki beklentileri de dikkate alarak pro-aktif bir politikaya geçmifltir. Yayg n flube a, genifl ürün yelpazesi ve tasarruf sahiplerinde oluflturdu u güven ile fl Bankas, 2003 y l nda da, Türk Liras ve yabanc para mevduat pazar pay n önemli ölçüde art rm flt r. Banka, bu olumlu özellikleri sayesinde y l boyunca mevduat hacmini art r rken, fonlama maliyetlerini düflük tutabilmifltir. Sabit getirili menkul k ymet piyasas nda aktif rol oynayan fl Bankas, Hazine ihalelerinde önemli bir pazar pay elde etmifltir. 2003 y l nda, ifllem hacmi s ralamas nda MKB Tahvil ve Bono Piyasas Repo ve Ters Repo Pazar nda ikincilikten birinci s raya ç kan fl Bankas, Borsa d fl repo ve ters repo ifllemlerinde üçüncü s rada yer alm flt r. Bu y l da yat r m fonu pazar nda %20 lik pay ile liderli ini koruyan fl Bankas, çeflitli risk-getiri profilleri sunan 13 yat r m fonu ile yat r mc lara hizmet vermektedir. Yat r m fonlar nda yönetilen varl klar, 2002 y l sonunda 2.036 trilyon TL den, 2003 y l sonunda %93 oran nda bir art flla 3.930 trilyon TL ye yükselmifltir.
TÜRK YE fi BANKASI>>17
fl Bankas kurmufl veya ifltirak etmifl oldu u flirketlerle ülkemizin finans sektörünün yan s ra sanayi sektörünün de geliflmesine büyük katk lar sa lam flt r. Banka n n 2003 y l sonu itibariyle, finans, cam, enerji, telekomünikasyon, sanayi ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren 58 flirkette do rudan ifltiraki bulunmaktad r. Bankam zdaki risk yönetimi ve iç kontrol sistemleri en geliflmifl uluslararas uygulamalar do rultusunda yap land r lm flt r. Risk yönetimi fl Bankas için dinamik bir süreç niteli indedir ve uluslararas bankac l k çevrelerinde kullan lan en geliflmifl risk yönetimi yöntem ve teknikleri uygulanmaktad r. Ortak bir risk kültürü oluflturulmas na hizmet eden risk yönetimi süreci, Yönetim Kurulu nun bafll ca sorumluluklar aras nda yer almaktad r. Bu süreç, Yönetim Kurulu nun onaylad esaslar çerçevesinde, risklerin tan mlanmas, ölçülmesi, risk politikalar ve uygulama yöntemlerinin oluflturulmas ve uygulanmas, risklerin analizi, izlenmesi ve raporlanmas gibi aflamalardan oluflmaktad r. 2003 y l içinde finansal risklerin izlenmesine iliflkin olarak önemli ad mlar at lm fl, finansal olmayan di er risk kategorileri üzerinde de yo unlafl lm flt r. Türkiye de yeni bir faaliyet alan olan özel emeklilik konusunda izin alan ilk sigorta flirketlerinden biri olan ifltirakimiz Anadolu Hayat Emeklilik, gerekli çal flmalar n tamamlayarak y l içinde faaliyete bafllam flt r. Özel emeklilik, öncelikle bireysel bankac l k çal flmalar m zla ilgili yeni sinerjilerin oluflmas na yard mc olacak ve fl Bankas Grubu için yeni ve büyük bir ifl olana yaratacakt r.