Dolaşım Sistemi Fizyolojisi - 2 Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.
Kalbin Çalışması ve İşlevleri
Kalbin Anatomisi
Kalbin Anatomisi
Kalp Kapakları (Sağ) (Sol)
Kalbin Tabakaları Endokardiyum Kalbin iç yüzeyini döşeyen en içteki epitel tabaka Miyokardiyum Kalp kası hücrelerinden oluşan ortadaki kas tabakası Epikardiyum Kalbin en dışında bulunan bağ doku tabakası (visseral perikard)
Kalbin İleti Sistemi
KALBİN İLETİ SİSTEMİ (Elektriksel Uyarının Oluşması ve Yayılması) KALP KASI (Kasılma)
Sinoatrial düğüm Atrioventriküler düğüm His demeti Purkinje lifleri
Doku İletim Hızı (m/s) SA düğüm 0,05 Atrial yollar 1 AV düğüm 0,05 His demeti 1 Purkinje sistemi 4 Ventrikül kası 1
İleti Sisteminin Özellikleri SA düğümden çıkan uyarı AV düğümden oldukça yavaş geçer. Bu sayede uyarı ventrikül kasına ulaşmadan önce, tüm atrium kası hücrelerine yayılır Atriumlar ventriküllerden önce kasılır Böylece ventriküller henüz diastoldeyken, atriumlar içlerinde kalan tüm kanı ventriküllere boşaltma fırsatı bulurlar
Kalp Kası
Kalp Kası İSKELET KASI İLE BENZER DÜZ KAS İLE BENZER Çizgili yapıda Z-bantları ve sarkomerler var İnce ve kalın filamanlar çizgilenme oluşturacak şekilde düzenlenmiş Kasılma sırasında filamanların kayması ile kasın boyu kısalır Spontan aksiyon potansiyeli oluşturabilir Oluşan sinyaller hücreden hücreye iletilebilir Sinsisyum özelliği Otonom sinir sitemi ile kontrol edilir İstemli değil
Kalpte Bulunan Hücre Tipleri İki tip hücre bulunur: Aksiyon potansiyelini oluşturan ve ileten hücreler Atrium ve ventriküldeki kasılabilen hücreler
Kalp Kası Aksiyon Potansiyeli Kalbin İleti Sisteminden gelen Uyarı: Kalp kasında aksiyon potansiyeli oluşumu Başlangıç: İskelet kasına benzer Na + kanallarının açılmasına bağlı kas aksiyon potansiyeli oluşumu Devamı: İskelet kasından farklı Ca 2+ iyonlarının etkisiyle oluşan plato Aksiyon potansiyelinin sonlanması daha geç olur
Çizgili Kas Aksiyon Potansiyeli Kalp Kası Aksiyon Potansiyeli
Kalp Kasının Kasılması Kalp kasında oluşan aksiyon potansiyelini kasın kasılma yanıtı takip eder
Kalbin İleti Sistemi (Aksiyon potansiyelini oluşturan ve ileten hücreler) Bu sistemin oluşturduğu elektriksel potansiyeller, EKG nin temelini oluşturur
ELEKTROKARDİYOGRAFİ (EKG)
EKG Kalp kası hücrelerinin tümünün oluşturduğu elektriksel potansiyeller (aksiyon potansiyelleri) komşu dokulara ve vücut yüzeyine kadar yayılır Elektrotlar yardımıyla kalbin yarattığı elektrik potansiyellerinin kaydedilmesi Elektrokardiyografi (EKG)
EKG de Derivasyonlar Elektrodların farklı yerleşim yerlerine göre şu derivasyonlar bulunur: 1. Standart (bipolar) ekstremite derivasyonları 2. Ünipolar ekstremite derivasyonları 3. Ünipolar prekordiyal derivasyonlar
Standart (bipolar) Ekstremite I. Derivasyon veya D1 (-) elektrod sağ kolda, (+) elektrod sol kolda II. Derivasyon veya D2 (-) elektrod sağ kolda ve (+) elektrod sol bacakta III. Derivasyon veya D3 (-) elektrod sol kolda ve (+) elektrod sol bacakta Derivasyonları
Unipolar Ekstremite Derivasyonları Toprak elektrod 2 ekstremiteye birden bağlanarak sıfır potansiyel elde edilir Üçüncü ekstremiteye ise araştırıcı elektrod bağlanır. Araştırıcı elektrod Sağ kolda ise avr Sol kolda ise avl Sol bacakta ise avf
Unipolar Göğüs (Prekordiyal) Derivasyonları Toprak elektrod her 3 ekstremiteye birden bağlanarak sıfır potansiyel elde edilir Araştırıcı elektrod prekordiyal bölgede (toraks üzerinde) 6 farklı noktaya yerleştirilir
V 6 V 5 V 1 V 2 V 3 V 4
Standart bipolar ekstremite derivasyonları DI, DII ve DIII kayıtlarına örnekler DII de elde edilen dalgaların voltajları her zaman DI ve DIII ün toplamına eşittir
Ünipolar ekstremite derivasyonları avr, avl ve avf kayıtlarına örnekler
Ünipolar prekordial (V1-V6) derivasyon kayıtlarına örnekler
Normal EKG Kaydının İncelenmesi (DII derivasyonu üzerinden)
EKG İncelemesi P dalgası Atrium depolarizasyonu Uyarının sinüs düğümünden çıkıp atriumlarda yayılışı QRS kompleksi Ventrikül depolarizasyonu Uyarının ventriküllerde yayılışı T dalgası Ventrikül repolarizasyonu Ventriküllerdeki uyarının sona ermesi
Kalp Çalışmasının Düzenlenmesi
Kavramlar Kalbin tek bir sistol ile pompaladığı kan hacmi: Atım Hacmi 70 ml Kalbin bir dakikadaki atım sayısı 60-90 Kalp debisi: Dinlenme halindeki bir kişide dakikada pompalanan kan miktarı 4-6 litre Kalbin atım hızına ve kalbin atım hacmine bağlı
Kalp Debisinin Düzenlenmesi 1. İç kaynaklı (intrensek) düzenleme Starling Kanunu 2. Sinirsel düzenleme 3. Hormonal düzenleme
Kalp Çalışmasının Düzenlenmesi İntrensek Düzenlenme
İntrensek Düzenleme (Starling Kanunu) Kalp venlerde normalden fazla kan birikmesine izin vermeyecek şekilde kendisine gelen kanın tamamını pompalamaya çalışır Starling kanunu Ventriküllere normalden fazla kan akımı olması Kalp kası daha çok gerilir Daha kuvvetli kasılır
Kalp Çalışmasının Düzenlenmesi Sinirsel Düzenlenme
Sinirsel Düzenleme Sempatik etki: Sempatik sinirlerin akson terminallerinden salgılanan noradrenalin (norepinefrin) Kalp kası ve ileti yolu hücrelerinin membranları üzerindeki b (beta)- adrenerjik reseptörlere bağlanışı ile ortaya çıkar
Sinirsel Düzenleme Parasempatik etki n. vagusun akson terminallerinden salgılanan asetilkolin Kalp kası ve ileti yolu hücrelerinin membranları üzerinde bulunan muskarinik reseptörlere bağlanışı ile ortaya çıkar
Kalp Çalışmasının Düzenlenmesi Hormonal Düzenlenme
Hormonal Düzenleme Egzersiz ve diğer stres yaratan durumlarda (korku, heyecan, kızgınlık gibi) böbrek üstü bezlerinden kana salgılanan adrenalin (epinefrin) Kalpte b (beta)- adrenerjik reseptörlere bağlanır Aempatik sinirlerinkine çok benzeyen etkilere neden olur: (+) kronotrop, (+) dromotrop ve (+) inotrop etki sonucu kalp debisi artar
KALP SESLERİ
Kalp Sesleri Bir kalp döneminde, steteskop ile kolayca dinlenen 2 ses 1. ve 2. kalp sesleri 3. ve 4. kalp sesleri ise daha zor duyulur 1. ses ile 2. ses arasındaki süre kısadır ve bu süre içinde sistol yer alır 2. ses ile 1. ses arasındaki süre daha uzundur ve bu dönemde diyastol dönemi yer alır
I.KALP SESİ Sistolün başında duyulur Bu sesi yaratan en önemli faktör atriyoventriküler kapakların (mitraltriküspid) kapanması En iyi mitral ve triküspid odaklardan dinlenir
II.KALP SESİ Sistolün sonu ve diyastolün başında duyulur Bu sesi yaratan en önemli faktör, aort ve pulmoner arter kapakların kapanmasıdır En iyi aort ve pulmoner odaktan dinlenir