KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ TG 4 ÖABT SOSYAL BİLGİLER Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
AÇIKLAMA DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 2. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 3. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.
2015 ÖABT / SOS SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ TG 4 1. Hitit kralları genellikle Labarna unvanını kullanırken kraliçeler Tavananna unvanını kullanmışlardır. Rubatum ise Asur ticaret kolonileri devrinde kendi krallığını idare eden kraliçeler tarafından kullanılan bir unvandır. 4. I. Gıyaseddin Keyhüsrev in 1204 yılında verem hastalığından hayatını kaybeden kız kardeşi, Gevher Nesibe Sultan dır. Gevher Nesibe Sultan ölmeden önce I. Gıyaseddin Keyhüsrev den kendi adına bir şifahane yapılmasını dilemiş, I. Gıyaseddin Keyhüsrev de onun adına 1204 te şifahanenin yapımını başlatmıştır. 1206 da da Gevher Nesibe Şifahanesi hizmete açılmıştır. 1210-1214 yılları arasında da İzzeddin Keykavus tarafından şifahanenin doğusuna tıp medresesi yaptırılmıştır. 7. Seçeneklerde verilen Volkan gazetesi 1908-1909 yılları arasında Derviş Vahdeti tarafından yayımlanan siyasi bir gazetedir. İngilizler tarafından finanse edilen bu gazete Meşrutiyet karşıtı bir tutum sergilemiş, yer yer ademimerkeziyetçi görüşlere de yer vermiştir. İttihad-ı Muhammediye Cemiyeti nin yayın organı durumuna gelen gazete özellikle İttihat ve Terakki Cemiyetinin uygulamalarından zarar gören alaylı subaylar üzerinde etkili olmuştur. 13 Nisan 1909 da Meşrutiyet i yıkmaya yönelik isyanda da (31 Mart Olayı) bu gazetede yayımlanan yazıların kışkırtıcı etkisi büyüktür. 2. İslamiyet Öncesi Türk hükümdarlarının hükümdarlık sembolü olarak başlıklarına taktıkları yabani sığır ya da at kılına sorguç veya kotuz adı verilirdi. Sû ya da börü; süvari ağırlıklı Türk ordularına verilen addır. Tuğ, hükümdarlık sembolü olarak kabul edilen sancak için kullanılmıştır. Kün ise halk anlamına gelen bir kavramdır. 3. Hz. Muhammed Dönemi nde yaşamış, onu görmüş ve sohbet etmiş kimselere verilen ad ashabdır. Halif, Cahiliye Dönemi nde Araplar arasında dostluk ve dayanışma metnini onaylayan kişiye denir. Mecusi, İran da kurulmuş olan Med Krallığı Dönemi ndeki rahip sınıfına verilen addır. Mevali, Emevilerin Araplar dışındaki Müslüman halk için kullandıkları aşağılama maksatlı bir sıfattır. Zımmî, İslam devletlerinde gayrimüslim halk için kullanılan bir kavramdır. 5. Türkiye Cumhuriyeti bayrağında yer alan hilâl ve yıldız şeklinin günümüze yakın ilk kullanımı III. Selim Dönemi ne denk gelir. Ancak bu bayrakta hilâl ile birlikte sekiz köşeli yıldız kullanılmıştır. Osmanlı hükümdarlarından Sultan Abdülmecit Dönemi nde ise günümüz Türk bayrağı gibi hilâl ile birlikte yıldız beş köşeli hâliyle kullanılmaya başlanmıştır. Cumhuriyet Dönemi nde 29 Mayıs 1936 tarihinde bayrağın şekli kesin olarak belirlenmiş, 28 Temmuz 1937 de de Türk Bayrağı Kararnamesi ile bayrağın kullanış biçimi düzenlenmiştir. 6. Özellikleri verilen ve Osmanlı Devleti tarihinde iz bırakan Valide Sultan mahpeyker Kösem Sultan dır. Mahpeyker Kösem Sultan eşi Sultan I. Ahmet in genç yaşta ölmesi ile birlikte ülke yönetimi sorumluluğunu sırtlamış; oğlu IV. Murat, oğlu İbrahim ve torunu IV. Mehmet yönetimde söz sahibi olmuştur. Kendisi yönetimdeki etkililiği nedeniyle Osmanlı Devleti tarihinde iz bırakan valide sultanların başında gelmektedir. Hürrem Sultan; Kanuni Sultan Süleyman ın eşidir. Hümaşah Sultan; Damat Mehmet Ferhat Paşa (birinci eşi) ve Damat Gazi Mehmet Paşa (ikinci eşi)nin eşi olup Kanuni Sultan Süleyman ın torunudur. Turhan Sultan; I. İbrahim in eşidir. Safiye Sultan, III. Murat ın eşidir. Devlet yönetiminde etkili olan valide sultanlardan biridir. 8. Rönesans sanatçıları ile ilgili seçeneklerde verilen eşleştirmelerden Montaigne - Toplum Sözleşmesi eşleştirmesi yanlıştır. Toplum Sözleşmesi adlı eser Aydınlanma Çağı düşünürlerinden J.J. Rousseau ya aittir. Bu eser halk egemenliğini yani demokrasiyi işleyen ve Fransız İhtilali nin yaşanmasında kitleler üzerinde etkili olan önemli bir eserdir. Rönesansın ünlü Fransız edebiyatçılarından biri olan Montaigne nin en önemli eserleri arasında Denemeler i yer alır. Bunun yanında; Dahinin Dedikleri, Yazmak, Mutluluk ve Yaşamak Sanatı Montaigne ye ait eserlerden bazılarıdır. 9. Soru öncülünde bir kısmı verilen, 1911 de dünya tarihinde uçaktan atılan ilk bildiri özelliğini taşıyan belge İtalya ya aittir. İtalya bu bildirileri Trablusgarp Savaşı sırasında Osmanlı Devleti ne karşı bölgedeki Arapları kışkırtmak için kullanmıştır. 3
10. Atatürk ün Sovyet rejisör Sergei Yutkevich e 1934 yılında çektirdiği film Türkiye nin Kalbi Ankara adlı belgesel yapımdır. Filmin senaristleri Lev Oskaroviç Arnstom ve Sergei Yutkevich tir. Filmin müzikleri ise Cemal Reşit Rey ve Ekrem Zeki Ün tarafından yapılmıştır. Siyah beyaz çekilen 56 dakikalık bu filmde dil olarak Rusça ve Türkçe kullanılmıştır. Atatürk bu filmi Cumhuriyetin 10. yıl kutlamaları dolayısı ile SSCB film yapımcılarına sipariş etmiştir. 13. Eğitmen kursları öğretmen eksikliğini gidermek için 1935 yılında Millî Eğitim Bakanlığı yapmış olan Saffet Arıkan ın tespit ve önerileri ile Atatürk ün direktifleri doğrultusunda 1936 da faaliyete geçmiş kurumlardır. Eğitmen kursları vasıtasıyla 10 yıl içerisinde 8543 öğretmen yetiştirilmiş, 6598 okul açılmıştır. Köylerde eğitimin geliştirilmesi yönünde çok önemli bir adım olan bu proje 1940 ta açılmaya başlanan Köy Enstitülerinin ilham kaynağı ve ilk örneği olarak kabul edilir. 17. Bağıl nem, mutlak nemin maksimum neme oranıdır. Diğer bir deyişle havadaki nemin doyma noktasına oranıdır. Bağıl nemi artıran faktörler mutlak nemin artması veya sıcaklığın düşmesidir. Hepsindeki mutlak nem (havada bulunan nem) aynı olduğuna göre sıcaklığın en düşük olduğu yerdeki bağıl nem de en yüksek olur. 11. Seçeneklerde verilenlerden Bekir Sami Bey in İtilaf Devletleri temsilcileri ile ikili görüşmelerde bulunması gelişmesi Sakarya Savaşı ndan sonra yaşanan bir gelişme değildir. Bekir Sami Bey I. İnönü Muharebesi nin ardından İstanbul Hükûmeti ile birlikte TBMM Hükûmetinin de çağrıldığı Londra Konferansı nda TBMM yi temsil eden devlet adamıdır. Kendisi konferansta bağımsızlığa aykırı birçok öneriyi reddetmiş fakat yaptığı ikili görüşmeler ve antlaşmalar ile bağımsızlığa aykırı bir tutum sergilemiştir. Bu nedenle de TBMM tarafından görevinden alınmıştır. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler Sakarya Savaşı ndan sonra yaşanan gelişmeler arasındadır. 12. Mudanya Ateşkes Antlaşması Kurtuluş Savaşı nı fiilen bitiren ve Lozan Barış Konferansı na ortam hazırlayan ateşkes antlaşmasıdır. Büyük Taarruz un başarı ile sonuçlanmasının ardından İngiltere, Fransa, İtalya ve TBMM temsilcilerinin bir araya geldiği bu ateşkeste Yunanistan da İngiltere tarafından temsil edilmiştir. Ateşkeste yapılacak olan kesin barışın konu başlıkları ile ilgili herhangi bir karara yer verilmemiştir. Ateşkeste; Boğazlar, İstanbul ve Doğu Trakya TBMM nin temsil ettiği Türk Devleti ne bırakılması, Türk - Yunan sınırının Meriç Nehri olması ve iki tarafın güçleri arasında İtilaf Devletleri nin yerleşeceği bir tampon bölge oluşturulması, İstanbul un kesin barışın imzalanmasından sonra boşaltılması, Doğu Trakya nın boşaltılmasında İtilaf Devletleri nin aracı olması, Türk ordularının kesin barışa kadar Boğazlara girmemesi ve belli bir hatta kalması yönünde kararlara yer verilmiştir. 14. İki savaş arası dönemde ortaya çıkan, metafiziğe karşı çıkarak somut yaşantıyı temel alan Edmund Husserl in kurucusu olduğu felsefi görüş fenomonoloji dir. Fenomonoloji, metafiziği sona erdirerek somut yaşantıya dönmek ve böylece felsefeye yeni bir başlangıç yapmak iddiasıyla ortaya çıkmıştır. 15. Türkiye Güney Yarım Küre de yer alsaydı en sıcak ayları ocak ve şubat olurdu. En uzun gölgeler güneş ışınlarının en küçük açıyla düştüğü 21 Haziran da oluşurdu. Yer aldığı paralel sayısı değişmeyeceğinden kuzeyi ile güneyi arasındaki kuş uçuşu uzaklık değişmezdi (6x111 = 666 km). Doğusu ile batısı arasındaki meridyen sayısı aynı kalacağından, aradaki yerel saat farkı da (19x4 = 76 ) aynı kalırdı. Yer aldığı paralel ve meridyen dereceleri aynı olduğundan iz düşüm alanı değişmezdi. 16. Haritalardaki ayrıntı, ölçeğe göre değişmektedir. Ölçeği aynı olan haritaların ayrıntısı aynı olur. Buna göre her üç haritanın da ölçeği 1/1.500.000 olduğuna göre bu haritaların ayrıntısı Ağrı = Türkiye = Asya olur. Ayrıntının farklı olması için ölçeğin farklı olması gerekir. Ölçek büyüdükçe ayrıntı artar. 18. Mantar kaya rüzgâr aşındırmasıyla oluşan yer şeklidir. Bu tür şekillere çöllerde rastlanır. Buna göre çöllerin bulunduğu Asya, Okyanusya, Afrika ve Amerika da bu tür şekillere rastlanabilir. Avrupa da çöl bulunmadığından bu kıtada bu tür şekillere rastlanmaz. 19. Tundra, kutup altı iklim bölgesinin bitki örtüsüdür. Tayga, Sibirya ve Kanada da görülen düşük sıcaklıklara dayanıklı ormanlardır. Maki, Akdeniz iklim bölgesinde kızılçam ormanlarının yok edilmesiyle ortaya çıkan çalılıklardır. Bozkır, ılıman karasal iklim bölgesinin bitki örtüsüdür. Savan, yazları yağışlı tropikal iklimin bitki örtüsüdür. Bu bölgedeki yıllık sıcaklık ortalaması seçeneklerde verilen yerlerden daha yüksektir. 20. 15-64 yaş arasındaki nüfus çalışma çağında olan nüfustur. Bu çağda bulunup bir işte çalışan nüfusa aktif nüfus denir. Buna göre verilere bakılarak aktif nüfusun ne kadar olduğu anlaşılamaz. Veriler, nüfusun miktarı değil yaş gruplarına oranıdır. Buna göre oranlara bakarak toplam nüfus anlaşılamaz. Nüfusun yaş gruplara dağılışına bakılarak gelişmişlik düzeyi hakkında yorum yapılabilir. Çocuk nüfus oranı yüksek, yaşlı nüfus oranı düşük olan ülkeler gelişmemiştir. Gelişmiş ülkelerde çocuk nüfus oranı az, yaşlı nüfus oranı fazladır. Verilere göre, belirtilen ülke gelişmekte olan bir ülkedir. 4
21. Orman yangını ve solunum sırasında oksijen tükenmekte, karbondioksit açığa çıkmaktadır. Fotosentez ve deniz canlılarının kabuk oluşumunda ise karbondioksit tüketilmektedir. 22. Buğday, arpa ve kırmızı mercimek kuraklığa dayanıklı ürünlerdir. Bu nedenle yağışın az, sulama olanaklarının sınırlı olduğu yerlerde kuru tarım tekniğiyle yetiştirilir. Pamuk ve mısır ise büyüme döneminde su ister. Bu ürünlerin bir bölgede yetiştirilmeye başlanması, o bölgede sulu tarıma geçildiğini gösterir. 25. Bilginin sınırına ilişkin felsefi yaklaşımlar şunlardır: İdealizm Realizm Pozitivizm Rasyonalizm Ampirizm Sezgicilik Pragmatizm Bilginin sınırının deneyimsel verilerin akıl yürütme yoluyla bilgi hâline getirilmesi olduğunu savunan yaklaşım pozitivizmdir. Pozitivistler bilim dışında hiçbir bilgi elde etme yöntemini kabul etmezler. Dolayısıyla bilgi, bilimsel olarak kanıtlanabilendir. Pozitivizmin en önemli temsilcisi Auguste Comte tur. 28. Grup, belirli bir sürede, belirli hedeflere varmak amacıyla rolleri devrederek sosyal ilişkilerin sürekliliğini sağlayan kişilerden oluşan topluluktur. Her topluluk grup olarak nitelendirilemez. Grup olarak nitelendirilen topluluklar şu özelliklere sahiptir: Ortak davranış güdüsü vardır. Kişiler arası ilişkileri düzenleyen ortak kurallar vardır. Grup içindeki üyelerin durumlarını bildiren rol ayrımları vardır. İnsanların kimi gereksinimleri bir grubun üyesi olduklarında daha iyi karşılandığından insanlar, sürekli bir grubun üyesi olmak isterler. Kişinin grubun üyesi olması davranışlarının değişmesine neden olur. Kişi, grubun birçok kuralını kabul edip benimser ve grupla aynı dili konuşmaya başlar. Grup şeklinde alınan kararlar bireysel alınan kararlara oranla daha sağlıklı ve yerindedir. 23. Türkiye nin Orta Doğu ülkeleri ile Avrupa ülkeleri arasında yer alması jeopolitik önemini artırmaktadır. Boğazların her dönemde Türkiye nin jeopolitik önemini artıran etkisi olmuştur. Türkiye nin Kuzey Yarım Küre de ve ılıman kuşakta bulunmasının jeopolitik konumuna etkisi diğerlerine göre çok azdır. 24. Tarihin sonu teorisine göre dünya ideal sistem olan kapitalizme geçtiğine göre artık çatışmalar sona ermiş, tarihin sonu gelmiştir. Satranç tahtası teorisine göre dünya bir satranç tahtasına benzetilmekte ve en stratejik alan Avrasya görülmektedir. Baş oyuncu ABD; Fransa, Almanya, Rusya, Çin ve Hindistan ise aktör devletler olarak kabul edilmektedir. Medeniyetler çatışması teorisine göre dünyadaki en önemli çatışma kültürel farklılıklardan, özellikle dinî ayrılıklardan ortaya çıkacaktır. Fransa da bir yayınevinin basılarak 12 kişinin öldürülmesi bu görüşü destekler niteliktedir. Kara hâkimiyeti teorisine göre kalpgah olarak adlandırılan Avrasya yı ele geçiren dünyayı ele geçirir. Deniz hâkimiyeti teorisine göre dünyaya hâkim olmanın yolu denizlere hâkim olmaktır. 26. Geleneksel felsefe; doğa felsefesi ve teolojik felsefe şeklinde ikiye ayrılır. Doğa felsefesi, varlığın ilkesini açıklamaya çalışır. Doğa felsefecilerine göre varlığın ana maddesi doğadaki farklı maddeler olarak görülmüştür. Kimilerine göre su, kimilerine göre ateş, kimilerine göre toprak varlığın ana maddesidir. 27. Organizmacı kurama göre toplumlar tüm canlılar gibi doğar, büyür, gelişir ve kaybolurlar. Kaybolmaktan kasıt; bir başka toplumun içerisinde erimek, kendine özgü özellikleri kaybetmektir. Dolayısıyla yok olmaktan farklıdır. Toplumlar için yok olmak gibi bir ifade kullanılamaz. Zira hiçbir şey yoktan var olmaz, varken de yok olmaz. İbn-i Haldun, toplumları bedevi ve hazari olmak üzere ikiye ayırır. Bedevi toplumlar cemaat bağları yüksek, birlik ruhu olan toplumlardır. Hazari toplumlar ise iş bölümüne, gelişmiş üretim yöntemlerine dayanır. Bu ayrım Durkheim ın mekanik toplum ve organik toplum sınıflandırmasına da yakındır. 29. İletişim sırasında uyulması gereken temel ilkeler hem verdiğimiz mesajın alıcı tarafından doğru bir şekilde anlaşılmasını sağlar hem de iletişim sürecinin sağlıklı işleyişi açısından önemlidir. Bu ilkeleri şu şekilde sınıflandırabiliriz: Saygı Saydamlık Somutluk Empati Karşıdaki kişinin rolüne girmek Karşıdaki kişinin duygularını anlamak Kişiyi anladığını hissettirmek En önemli özelliği ise karşıdaki kişinin rolüne girmek ve onu anlamaktır. Seçenekler incelendiğinde yalnızca C seçeneğinde empatiden söz edilmediği, model almanın var olduğu görülmektedir. 30. Belli bir kültür içinde bulunan, tanımlanabilen ve çözümlenebilen en küçük birime kültür ögesi adı verilir. Yani kültür ögeleri kültürün parçalarıdır. Herhangi bir kültür parçasının özelliği, o kültürü bir diğerinden ayırır. Kültür ögesi, maddi (binalar, araç gereçler) ya da manevi (inançlar, gelenekler) olabilir. 5
31. Hristiyan felsefesinin ilk dönemine Patristik felsefe adı verilir. Bu felsefe kilise babalarının felsefesidir. Kilise babaları II - VI. yüzyıllar arasında yaşayıp Hristiyan öğretisinin temellerini oluşturmak için çalışmış din bilginleridir. Orta Çağ filozofu kendisini bir dünya görüşünün yaratıcısı saymaz. Çünkü o üzerinde çalıştığı sistemin bir işçisidir. Kişiliği, işinin arkasında silinmiştir. Dolayısıyla III numaralı öncüldeki ifade yanlıştır. Orta Çağ felsefesini tümüyle yansıtan en önemli filozof Aquinolu Thomas tır. Thomas a göre estetik orantı herhangi bir orantı değildir. Bir varlığa uygun gelendir. Yani bir şey olması gerektiği gibi olursa güzeldir. İnsan vücudunun güzelliği konusunda kol, bacak, baş ve ayakların çok orantılı olmaları dışında bunlara asıl güzellik kazandıran unsurun fonksiyonları olduğu görüşündedir. Dolayısıyla I numaralı öncül doğrudur. Thomas, güzelliğin uyandırdığı izlenim üzerinde durmuştur. Ona göre güzel, bakılması hoşa giden şeydir. Dolayısıyla II numaralı öncüldeki ifade doğrudur. İnsan aklı, yetkin olan şeyden hoşlanır. Çünkü aklın kendisi yetkin ve güzeldir. 33. Cumhurbaşkanının yargı ile ilgili görev ve yetkileri şunlardır: Anayasa Mahkemesine üye seçer. Danıştay üyelerinin 1/4 ünü seçer. Yargıtay cumhuriyet başsavcısı ve Yargıtay cumhuriyet başsavcı vekilini seçer. Askerî Yargıtay ile Askerî Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini seçer. HSYK ye 4 üye seçer. Görüldüğü üzere cumhurbaşkanı Uyuşmazlık Mahkemesine üye seçmez. 34. Sigmund Neumann, işlevlerini esas alarak partileri temsil ve bütünleşme partileri olarak ikiye ayırmıştır. Temsil partileri seçimlerde çok oy almak ve seçime yönelik siyaset yapmak amacıyla varlık gösteren partilerdir. Bütünleşme partileri ise temsilin ötesinde seçmenleri siyasi olarak bilinçlendirmeyi ve siyasi kültürlerini benimsetmeyi amaçlar. 36. Türkiye de ilk kez 1968 yılında sosyal bilgiler dersi okutulmaya başlatılmıştır. Ülkemizdeki uygulaması, günümüz de dâhil olmak üzere sosyal bilgiler dersinin ağırlıklı olarak tarih, coğrafya ve vatandaşlık alanlarından oluşmaktadır. Sosyal bilgiler öğretiminin amaçları şunlardır: Öğrencilerin vatandaşlık bilincini kuvvetlendirmek Atatürk ilke ve inkılaplarını benimsetmek Öğrencilerin etkileşim içinde olduğu çevrenin özelliklerinin kavramasını sağlamak Hukuk kurallarının adil ve bağlayıcı olduğunu benimsetmek Türk kültürünü öğretmek Bilgiyi kullanmayı öğretmek Bilimsel düşünmeyi öğretmek Öğrencilerin toplumsallaşma sürecine katılımını gerçekleştirmek Öğrencilerin ülkesini ve dünyayı ilgilendiren konulara duyarlı olmasını sağlamak Görüldüğü üzere öğrencilerin ahlaklı bir insan olarak yetişmesini sağlamak, sosyal bilgiler öğretiminin amaçları arasında yer almaz. 32. Sınırlı ehliyetsizler, ayırt etme gücüne sahip, ergin olmayan veya ayırt etme gücüne sahip, hakkında kısıtlılık kararı bulunan kişilerdir. Bu kişiler için ehliyetsizlik asıl, ehliyet istisnadır. Sınırlı ehliyetsiz kişilerin ayırt etme gücü olduğu için haksız fiil ehliyeti vardır. Sınırlı ehliyetsizler, yasal temsilcinin onayı ile bazı işlemleri yapabilirler. Sınırlı ehliyetsiz kişi ergin değilse velisi, ergin ancak kısıtlı ise vasisi yasal temsilcisidir. Bu kişiler aşağıdaki işlemleri yasal temsilcisinin onayıyla dahi yapamazlar, zira bu işlemler yasak işlem kapsamındadır: Vakıf kurma Önemli bağışlamada bulunma Kefil olma Görüldüğü üzere I ve III numaralı öncülün bir arada yer aldığı D seçeneği doğrudur. 35. 3 Eylül 1953 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ilan edilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile insan hakkı ihlallerini uluslararası yaptırıma bağlamıştır. Bu yönüyle son derece önemlidir. 1987 yılında bireysel başvuru hakkı, 1990 yılında ise zorunlu yargı yetkisi getirilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin önemli yanları şunlardır: Zorunlu bir yargısal denetim kurulması Bireye sağlanan güvencenin mali ve hukuki yaptırıma bağlanması İnsan hakları korumasının uluslararası güvenceye bağlanması Dolayısıyla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin en önemli özelliği, insan haklarını uluslararası yaptırıma bağlamasıdır. 37. Buharlı makinelerin icat edilmesiyle birlikte, tarımsal üretim ve kentsel ticaret ağları yerini, hızlıca seri üretime ve küresel pazarlar meydana getirilmesine bırakmıştır. Fabrikalar hızla çoğalmış ve sermaye sahibi burjuvalar, bundan böyle kendi emeğiyle kazanmayı bırakıp emrinde çalışan kişilerin ürettiklerini pazarlamak suretiyle para kazanmaya başlamışlardı. Bu yeni yapı işçi sınıfının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Köylerden birçok insan kente göçerek bu fabrikalarda düşük ücretle kötü çalışma şartlarında çalışmaya başlamıştır. Sanayi İnkılabı, günümüzde büyük bir problem olarak karşımızda duran, gelir dağılımındaki adaletsizliğin temel sebebi olmuştur. Batılı ülkeler bu devrim sayesinde kurdukları sistemle müthiş bir zenginliğe ulaşırken sömürge hâline getirdikleri dünyanın kalan kısmı büyük bir sefaletin içine itilmiştir. Değerli madenlerin zenginliğin temel ölçütü olarak görüldüğü dönem ise Rönesans Dönemi dir. 6
38. Eş ürün eğrileri, aynı çıktı miktarını veren farklı mal bileşimlerinin geometrik yeridir. Eş ürün eğrilerinin özellikleri şunlardır: Negatif eğimlidir. Orijinden uzaklaştıkça daha yüksek bir üretim düzeyini gösterir. Orijine göre dışbükeydir. Birbirini kesmez. Tüketicinin parasal geliriyle alabileceği maksimum mal miktarını gösteren ise bütçe doğrusudur. 40. Toprak kirliliğine neden olan tarımsal faaliyetler şunlardır: Bitkisel üretim Organik ve mineral gübre kullanımı Sulama Anız yakılması Yanlış arazi kullanımı Hayvansal üretim Gübre ve işletme atıkları Aşırı otlatma Orman kesimleri Su ve rüzgâr erozyonu Arıtma tesisi atıkları ise endüstri faaliyetleri nedeniyle toprak kirliliğine sebep olan bir durumdur. 42. Bilimsellik değeri 6. sınıfta yer alan Birey ve Toplum öğrenme alanı kapsamındaki Sosyal Bilgiler Öğreniyorum ve 7. sınıfta yer alan Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanı kapsamındaki Zaman İçinde Bilim üniteleri kapsamında verilmektedir. Seçeneklerde yer alan İletişim ve İnsan İlişkileri ünitesi kapsamında farklılıklara saygı değeri; Ülkemizde Nüfus ünitesi kapsamında vatanseverlik değeri; Yeryüzünde Yaşam ünitesi kapsamında doğal çevreye duyarlılık değeri; Haklarımı Öğreniyorum ünitesi kapsamında sorumluluk değeri; Gerçekleşen Düşler ünitesi kapsamında akademik dürüstlük değeri; Elektronik Yüzyıl ünitesi kapsamında çalışkanlık değeri verilmektedir. 39. Arkeolojik çalışmada kullanılan yöntemler şunlardır: Kaynak araştırması Yüzey araştırması Hava fotoğrafı Kazı Analiz Laboratuvar deneyi ise arkeolojinin kullandığı yöntemler arasında yer almaz. 41. Sosyal bilgiler dersi sarmal programa göre hazırlanmış bir derstir. Sosyal bilgiler dersinde öğrenme alanları ve öğrenme alanlarına göre sınıflar düzeyinde üniteler vardır. Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanının 5. sınıftaki ünitesinin adı Gerçekleşen Düşler dir. Gerçekleşen Düşler ünitesinin yani Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanının 5. sınıftaki kazanımları şu şekildedir: Toplumun temel ihtiyaçlarıyla bu ihtiyaçlara hizmet eden kurumları ilişkilendirir. Kurumların insan yaşamındaki yeri konusunda görüş oluşturur. Sivil toplum kuruluşlarının etkinliklerinin sonuçlarını değerlendirir. Sivil toplum kuruluşlarını etkinlik alanlarına göre sınıflandırır. Bireylerin rolleri açısından sivil toplum kuruluşlarını resmî kurum ve kuruluşlarla karşılaştırır. Buna göre A, B, C ve D seçeneklerinde verilen ifadeler 5. sınıfta Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanı kazanımlarındandır. Fakat E seçeneğinde verilen Telif ve patent hakları saklı ürünlerin yasal yollardan temin edilmesinin gerekliliğini savunur. kazanımı Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanının 6. sınıfta Elektronik Yüzyıl ünitesi kapsamında verilen kazanımlarındandır. 43. Sosyal Bilgiler Öğretim Programı nda Üretim, Dağıtım ve Tüketim öğrenme alanının ünitelere göre becerileri aşağıdaki tabloda verilmiştir: Sınıf Ünite adı Beceri 5. sınıf Ürettiklerimiz Basit istatistiksel verileri okuma 6. sınıf Ülkemizin Kaynakları Girişimcilik 7. sınıf Ekonomi ve Sosyal Hayat Tarihsel empati Bölgemizi Tanıyalım ünitesi 5. sınıf İnsanlar, Yerler ve Çevreler öğrenme alanı kapsamındadır. Ülkemiz ve Dünya ünitesi 6. sınıf Küresel Bağlantılar öğrenme alanı kapsamındadır. 7
44. Sosyal bilgiler; insanların yaşadığı çevrenin ve yaşama biçimlerinin geçmiş, günümüz ve gelecek açısından incelenerek açıklandığı bir derstir. Sosyal bilgiler eğitimi alan öğrenci; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak vatanını ve milletini seven, haklarının bilincinde olan ve bunları kullanan, sorumluluklarını yerine getiren, millî bilince sahip bir yurttaş olarak gelişir. İşte bu dersin tarihsel gelişimi ile ilgili A, C, D ve E seçeneklerinde verilen bilgiler doğrudur. B seçeneğinde verilen Türkiye de 1962 yılında tarih, coğrafya, yurt bilgisi dersleri sosyal bilgiler dersi adını almıştır. ifadesi yanlıştır. Çünkü 1962 yılında tarih, coğrafya ve yurt bilgisi dersleri Toplum ve Ülke İncelemeleri dersi adını almıştır. 47. Eğitim durumları 3 aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; giriş, geliştirme ve sonuçtur. Giriş, öğrencilerin öğrenmeye hazır hâle getirildiği bölümdür. Geliştirme, öğrenmenin gerçekleştirildiği bölümdür. Sonuç, öğrenmenin kontrol edildiği, özetlendiği bölümdür. Giriş bölümü 4 aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; dikkat çekme, güdüleme, gözden geçirme ve derse geçiştir. Gamze Öğretmen bu bölümlerden dikkat çekme sürecindedir. Dikkat çekme sürecinde Gamze Öğretmen, öğrencilerine okuduğu metinle onların derse olan ilgilerini artırmayı sağlamak istemiştir. 49. Bloom un bilişsel alan sınıflaması en alt düzeyden en üst düzeye doğru; bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez, değerlendirmedir. I. öncül, sentez; II. öncül, bilgi; III. öncül, kavrama; IV. öncül, analiz; V. öncül, değerlendirmedir. 45. Öncülde de belirtildiği gibi ara disiplin, öğrencilerin gerçek hayatla ders arasında bağ kurmalarını sağlamaktadır. Sosyal bilgiler dersinin ara disiplinleri; Girişimcilik eğitimi, Rehberlik eğitimi Temel afet eğitimi, Kariyer eğitimi, Sağlık kültürü eğitimi, İnsan hakları ve vatandaşlık eğitimi, Özel eğitim, Spor kültürü ve olimpik eğitimdir. 48. Portfolyo değerlendirme, öğrencilerin bir süreç içerisinde hazırladığı etkinlikleri bir araya getirmesiyle oluşturduğu ürün dosyasıdır. Otantik durum belirleme, öğrencilerin temel bilgi ve becerilerini gerçek yaşam görevleri üzerinde anlamlı şekilde uygulamalarını isteyen yöntemdir. Performans değerlendirme, hedef doğrultusunda bir işi ortaya çıkarırken göstermiş olduğu aşamaların izlenmesi ve bu aşamalara belli puanların verildiği süreç değerlendirmesidir. Daha çok psikomotor becerileri ölçer. Akran değerlendirme, öğrencilerin sınıf arkadaşlarının çalışmalarını belirli ölçütler doğrultusunda değerlendirmesidir. Öz değerlendirme, öğrencilerin kendi çalışma ve öğrenmelerinin niteliğini açıkça belirten kriterler kullanarak değerlendirdikleri durum belirleme sürecidir. Buna göre Ramazan Öğretmen in yapmış olduğu değerlendirmenin portfolyo değerlendirme olduğu söylenebilir. 50. Rol oynama, öğrencilerin kendi hazırladıkları ya da öğretmenleri tarafından verilen bir senaryoyu sınıfın önünde canlandırmaları esasına dayanır. Bu teknikte öğrenciler senaryoda yer alan kişilerin yerine kendilerini koyarak onların duygu ve düşüncelerini yansıtmaya çalışır. Böylece rol oynama tekniği öğrencilerde empati becerisini geliştirir. 46. Beyin fırtınası; öğrencilerin bir olay, durum veya bir problem hakkında az zamanda çok fikir üretmesi esasına dayanır. Bu doğrultuda öğretmenin uyguladığı teknik beyin fırtınasıdır. 8