KONDA. Seçmen Kümeleri. MHP Seçmenleri. Canan Özbey

Transkript

1 KONDA Seçmen Kümeleri MHP Seçmenleri Canan Özbey

2 SUNUŞ KONDA olarak en çok Türkiye toplumunu anlamayı ve anlamaya yardımcı olacak araştırmaları gerçekleştirmeyi önemsiyor ve bu yönde çaba gösteriyoruz. Son dört yılda bir Yerel Seçim, iki Genel Seçim, bir Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve bir Anayasa referandumu için sandığa gitmiş olan Türkiye seçmeni, kritik bir karar kavşağında olan ülkenin karar verici kadrolarını seçti ve karar süreçlerini temelden değiştirecek tercihlerde bulundu. KONDA ekibi olarak umuyorduk ki yaşanan seçim rallisinin sonucunda bu tercihlerin ardındaki dürtüleri, umutları, beklentileri, kaygıları siyasi aktörlerin anlamaya çalışacakları ve kendilerini bunlara göre yeniden tanımlayacakları bir sürece girelim. Bu noktadan hareketle toplumun farklı siyasi seçmen kümelerinin Türkiye tahayyüllerini, temel zihinsel kavram haritalarını öğrenmenin hem kamuoyu, hem de siyasi aktörler ve karar vericileri için önemli olacağını düşündük. Bu amaçla Nisan 201 halkoylamasının ardından beş rapor yayınladık. 1 Türkiye toplumuna ilişkin temel sayısal verileri bir araya toplayan dakikalık bir animasyon hazırladık. 2 Animasyonda eğitimden, medeni duruma, kredi kartı sahipliğinden, etnik kimlik dağılımına, çalışma oranlarından kadınların örtünme durumuna, gelir seviyesinden, göç durumuna kadar elliye yakın farklı veri aracılığıyla 5 milyonluk yetişkin nüfusa dair genel demografiyi göstermeye çalıştık. Son olarak da kapsamı açısından Türkiye de bir ilk olan, KONDA Veri Ambarından ürettiğimiz KONDA İNTERAKTİF 3 (interaktif.konda.com.tr) hazırladık ve kamuoyuna açtık. Bu interaktif arayüz 201 boyunca araştırmalarımızda yer almış olan konuları 5 temel demografik özellik 1 Nisan Halkoylaması sandık ve seçmen analizi, Yeni Türkiye nin Yurttaşları: Temmuz darbe girişimi sonrası siyasi tutumlar, değerler ve duygular, Betül Çelik, Evren Balta, Murat Paker, İktidara taraf olmak: Mitler, komplolar ve spekülasyonlar çerçevesinde çizilen sınırlar, Sevinç Doğan, Türkiye nin siyasal evrenini duygu ve duygulanımlar üzerinden anlamak, Cansu Günay, Yusuf Kutlu, Gökhan Mülayim Türkiye de donan siyasetin şifreleri: Karar ağacı yöntemi ile seçmen tercihlerini anlamak, Afife Yasemin Yılmaz, 2 Türkiye 0 kişi olsaydı KONDA İNTERAKTİF (interaktif.konda.com.tr) KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 2 / 2

3 ve bu 5 özelliğin kesişimlerinden ortaya çıkan kümeler üzerinden bizzat kullanıcıların kendilerinin inceleyebilmesi için imkan sunuyor. Doğrusu seçim rallisinin ardından her geçen gün kutuplaşmanın daha da derinleşmesi, bunun sonucu olarak biz duygusunun parçalanması ve ortak yaşama iradesinin zayıflaması karşısında siyasi aktörlerin ve aydınların daha barışçıl, müzakere, ikna ve uzlaşma süreçlerinin esas olacağı bir siyasi kültür için çabalayacaklarına dair olan tüm umutlarımızı törpüleyecek günler yaşadık, yaşıyoruz. OHAL sürecinin güvenlik politikaları ve bu çerçevede yaşananlarla, merkezileşen - keyfileşen ve giderek normalmiş gibi algılanmaya başlanan karar süreçleriyle, siyasi alanın daralmasıyla, dış ilişkilerdeki gerilimlerle ve Suriye meselesiyle dolu günler geçirdik. Bu konjonktürde Türkiye ne küresel ara buzul dönemin ürettiği karmaşıklığın etkisinden kurtulabildi, ne de toplumun tüm farklı küme ve katmanlarının ortak adalet, refah ve huzur talebini karşılayacak yeni toplumsal uzlaşmayı üretebildi ne yazık ki. Tüm araştırmalarımızın ortak bulgusu olarak söyleyebiliriz ki, toplum hem dönüşüyor hem de dönüştüğüyle ilgili bir farkındalığı var. Toplum siyasi gerilimlerin, kimliklere ve kutuplaşmalara sıkışmışlıkların yanı sıra, dönüşürken bir yandan da farklılıkları normalleştiriyor. Aslında toplum siyasi dengenin, siyasi aktörlerin ötesine geçtiğinin farkına vardı, siyasetten umudunu keserek bireysel hayatına döndü ve bir anlamda kendi işine gücüne bakıyor. Öte yandan bireysel hayatında umutlu olan ve dönüşen toplum, ortak hayatımıza dair beklentilerinde karamsarlaşıyor ve devletin dönüşümü konusunda ikircikliliğe düşüyor. Ve şimdi, 24 Haziran da Cumhurbaşkanlığı ve Genel Milletvekili Seçimlerine gidiyoruz. Bir kez daha tüm bu karmaşıklığa bilgi üreterek müdahale edebilme umudumuzdan beslenen çabayla, dört büyük partinin seçmen tabanlarının profillerini, ihtiyaç ve taleplerini kamuoyunun dikkatine sunmayı hedefledik ve bunu yaparken KONDA Veri Ambarı bulgularından yararlandık. Yayınlamakta olduğumuz bu dört raporda ilk aşamada Ak Parti, CHP, MHP ve HDP seçmenlerine dair, KONDA Barometresi Araştırma Dizisinin araştırmasının bulgularından yararlandık. Raporların bu aşamayı yansıtan bölümü parti seçmenlerin demografik özelliklerini, diğer seçmenlerle farklarını ve yıllar içindeki değişimleri ortaya koyuyor ve Barometre araştırmalarının birleşik verisetinden yararlanıyor. İkinci bölümler, partilerin seçmenlerinin siyasi görüşlerini belli temalar etrafında inceliyor. Gezi, Temmuz veya OHAL gibi güncel siyasi olaylara bakış, iç ve dış politika, kutuplaşma, Kürt meselesi gibi farklı dönemlerde farklı Barometre araştırmalarında siyasi gündeme veya temaya bağlı olarak sorduğumuz, incelediğimiz konuları bir araya getiriyor ve her bir partinin seçmen tabanını ideolojisini oluşturan temel taşların bir sentezini sunuyor. İkinci aşamada ise araştırmalarımız sırasında kimliğini bize açık ederek, ses kaydı alınmasına izin vererek özel bir görüşmeyi kabul eden kişilerle KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 3 / 2

4 derinlemesine görüşmeler gerçekleştirdik. Derinlemesine görüşmelerin çerçevesini ilk aşamadaki bulgular oluşturuyor ve seçmenlerin neden bu şekilde düşündükleri hakkında farklı bir yöntemle, farklı bir bakış açısı getiriyor. Analizleri, derinlemesine görüşmeleri ve raporlamaları Baran Alp Uncu, Sevinç Doğan, Canan Özbey, Yusuf Kutlu gerçekleştirdi. Emekleri, bilgileri ve katkıları için şükran borçluyuz. İlgililerin, siyaset yapanların birbirimizin ihtiyaç ve taleplerini anlama süreçlerinde yararlı olması umuduyla KONDA Araştırma ve Danışmanlık KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 4 / 2

5 CANAN ÖZBEY Canan Özbey lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Fransızca Kamu Yönetimi Bölümü nde, yüksek lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü nde tamamladı. Aynı bölümde doktora öğrencisi yılları arasında Marmara Universitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü nde çalıştı. Halen zorunlu eğitim ve propaganda ilişkisi konusunda sürdürdüğü doktora tezi üzerinde çalışmaktadır. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 5 / 2

6 İÇİNDEKİLER BULGULAR RAPORU DEMOGRAFİK GÖRÜNÜM... Cinsiyet- Yaş... Medeni Durum Hane Kişi Sayısı... Doğum Yeri Yerleşim Yeri... Etnik Dini Örtünme... Eğitim... Çalışma Durumu... Ekonomik Durum... TV Gazete Sosyal Medya... 1 İÇ POLİTİKA Ak Parti ye Bakış Cumhurbaşkanı Değerlendirmesi Kürt Meselesi Temmuz Darbe Girişimi Hakkında Görüşler... 2 Temmuz Sonrası... 2 DIŞ POLİTİKA Suriye Irak ADALET SOSYO-EKONOMİK TUTUM... 4 SEÇİMLER... 4 MHP SEÇMENİ --- GÜNDEME DAİR FİKİRLERİ DERİNLEMESİNE GÖRÜŞMELER RAPORU GÖRÜŞÜLEN MHP LİLERİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ... 3 Nereden Gelir? Nerede Yaşar?... 3 Kendisini ve Türkiye'de Yaşayanları Nasıl Tanımlar? (Kendi, Türk insanı ve milliyetçilik tanımlamaları)... 3 Türkiye de Yaşayan Bireyler Hangi Özellikleriyle Tanımlanır? Kimdir Türk İnsanı? Nasıl Tanımlanır?... 5 Kendilerini Nasıl Tanımlarlar?... Milliyetçilik Nedir?... 0 Haberleri Nereden Alıyorlar?... 0 KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

7 Neden MHP li?... 1 MHP Neyi Temsil Eder?... 2 Ezberler/Vurgular... 3 Diğer Partilerle İlgili Görüşleri Neler?... SİYASİ GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ... 1 Kürt Meselesi... 1 Türkiye nin Temel Sorunları... 2 Ekonomik Durumu, Görüş ve Beklentileri Neler?... 4 Dış Politika ile İlgili Görüşleri... Ortak Yaşam Nasıl Mümkün Olabilir?... TERİMLER SÖZLÜĞÜ... 1 Terimlerin Kaynağı Olan Soru ve Veriler... 2 KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

8 DEMOGRAFİK GÖRÜNÜM Cinsiyet- Yaş Cinsiyet TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) 4 52 MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) 32 % 0 % 50 % 0 Kadın Erkek yılları arası MHP li seçmenlerin ortalama kadın-erkek dağılımında kadın seçmenin erkek seçmenin gerisinde kaldığı görülmektedir. Diğer bir deyişle MHP seçmeninin çoğunluğunu erkekler oluşturmaktadır. Son sekiz yılın kadın-erkek seçmen oranı MHP seçmeninde %32 ye % iken, bu oran Türkiye ortalamasında %4 e %52 dir. Türkiye ortalamasında seçmenlerin cinsiyet dağılımı birbirine yakınken, MHP seçmeninde aradaki fark büyüktür. Dolayısıyla tabloyu yorumladığımızda MHP nin erkek egemen bir parti olduğunu söylemek yanlış olmaz. Yaş TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) % 0 % 50 % yaş 33-4 yaş 4+ yaş Son sekiz yılın ortalamasına bakıldığında partinin %43 ünü 1-32 yaş grubu, %3 sını 33-4 yaş grubu ve kalan %22 yi de 4 yaş ve üzeri grup oluşturmaktadır yaş arası seçmen son sekiz yılda MHP seçmeninin ortalama %43 ünü oluştururken, bu ortalama Türkiye genelinde %3 dır. 4 yaş üstü seçmenin son sekiz yıllık ortalaması ise MHP seçmeninde %22 iken, Türkiye ortalaması %2 dir. Dolayısıyla bu veriler bize MHP seçmeninin çoğunluğunu görece genç seçmenlerin oluşturduğunu göstermektedir. Genç seçmen oranı Türkiye ortalamasından yüksektir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

9 Medeni Durum Hane Kişi Sayısı Medeni Durum TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) % 0 % 50 % 0 Bekar Sözlü/Nişanlı Evli Dul/boşanmış Son üç yılın veri ortalamasına göre seçmenin %2 sinin evli, %33 ünün ise bekarlardan oluştuğu, sözlü/nişanlı ve dul/boşanmış kategorilerinin oranlarının epey düşük olduğu görülmektedir. Dolayısıyla parti seçmeninin 2/3 lik bölümünü evlilerin, 1/3 lik bölümünü ise bekarların oluşturduğu söylenebilir. MHP nin bekar seçmeninin Türkiye ortalamasından yüksek olması, partinin genç seçmen oranının yüksek oluşuyla açıklanabilir. Buna paralel olarak tabloda evli olan MHP seçmen oranının (%2) Türkiye ortalamasından (%0) düşük olduğu gözlemlenmektedir. Hane Kişi Sayısı TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) 3 2 % 0 % 50 % kişi 3-5 kişi - kişi kişi ve üzeri MHP seçmeninin yaşadıkları haneler son sekiz yılın ortalamasına bakıldığında %3 oranıyla 3-5 bireyden oluşmaktadır. 3-5 kişiden oluşan hanelerde MHP seçmeni %3 oranla Türkiye ortalamasının ilerisindeyken, - kişilik hanelerde % ortalamayla, % lük Türkiye ortalamasının gerisindedir. Özetle, MHP seçmeni 3-5 kişilik hanelerde yoğun ve Türkiye ortalamasının ilerisinde, - kişilik hanelerde ise Türkiye ortalamasının gerisindedir. Yine de, bu verilere göre MHP seçmeninin hanesinin kalabalık olduğu sonucuna varmak mümkündür. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

10 Doğum Yeri Yerleşim Yeri Doğum Yeri - Bölge MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP seçmeninin doğum yerinin son sekiz yılın ortalaması incelendiğinde %20 oranla Akdeniz Bölgesi nde yoğunlaştığını görmekteyiz. Bu oran Türkiye nin Akdeniz bölgesinde doğan seçmen ortalamasının ilerisindedir. Bu durum, MHP seçmeninin Türkiye genelinde Akdeniz bölgesinde doğan seçmeninin çoğunluğunu oluşturduğunun bir işareti olarak değerlendirilebilir. Grafikte dikkat çeken bir diğer nokta MHP seçmeninin Güneydoğu Anadolu bölgesinde doğan seçmen açısından Türkiye genelindeki ortalamanın gerisinde olduğudur. Özetle son sekiz yılın Türkiye ve MHP seçmeni ortalamaları tabloda birbirine yakınken bunun istisnası Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri olmuştur. Bu da bize Akdeniz bölgesinde doğan MHP seçmeninin yoğun, Güneydoğu Anadolu bölgesinde doğanların ise az olduğunu göstermektedir. Yerleşim Kodu TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) % 0 % 50 % 0 Kır Kent Metropol MHP seçmeninin %42 lik çoğunluğunun metropollerde, %3 sinin kentlerde, %24 ünün ise nüfusu görece az olan ilçeler ve köyler gibi kırsal bölgelerde yaşadığı görülmektedir. Bu oranları Türkiye ortalamasıyla karşılaştırdığımızda metropolde yaşayan MHP seçmeninin Türkiye ortalamasının gerisinde kaldığı görülmektedir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

11 Nerede büyüdünüz? Köy Kasaba / İlçe Şehir Büyükşehir / Metropol MHP SEÇMENİ (201) TÜRKİYE ORTALAMASI (201) Yüzde 42 oranında metropolde yaşayan MHP seçmeninin 201 verisine göre ancak % lik kesiminin metropol ve büyükşehirlerde büyüdüğü sonucunu görmekteyiz. Bu tablo metropolde yaşayan MHP seçmeninin çoğunluğunun kent veya kırsal kesimde doğup büyüyen ancak sonrasında metropol ve büyükşehirlere göç eden bir yapısı olduğunu ortaya koymaktadır. Grafikte yalnızca köy kategorisinde MHP seçmeni ortalaması Türkiye seçmen ortalamasının gerisinde görünmektedir. 201 verisine göre Türkiye seçmeninin %31 i köyde büyümüşken, MHP seçmeninin %24 ü köyde büyümüştür. Bu noktada MHP seçmeninin büyüdüğü yerin çoğunlukla köy, kasaba/ilçe veya az nüfuslu şehirler olduğunu söylemek mümkündür. Etnik Dini Örtünme Etnik Köken TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) 1 1 MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) 21 % 0 % 50 % 0 Türk Kürt Zaza Arap Diğer Türkiye ortalamada %1 Türk kökenli seçmenlerden oluşmaktadır. MHP seçmeni ise % oranda Türk kökenlilerden oluşmaktadır. Bu oranın Türkiye ortalamasından yüksek olması bize MHP seçmeninin çok az bir kısmının farklı etnik kökenden oluştuğunu göstermektedir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

12 Din / Mezhep TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) 1 2 % 50 % 0 Sünni (Hanefi veya Şafii) Müslüman Alevi Müslüman Diğer Son sekiz yılın Türkiye ortalamasına bakıldığında seçmenin %2 sini Sünni Müslümanların oluşturduğu görülürken, MHP seçmenin % sini Sünni Müslümanlar oluşturmaktadır. Bu oranın Türkiye ortalamasından yüksek olması MHP seçmeni içinde çok yüksek oranda Sünni Müslüman seçmenin varlığını göstermektedir. Dindarlık TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) % 0 % 50 % 0 İnançsız İnançlı Dindar Sofu Son sekiz yılın ortalamasına göre MHP seçmeninin %5 i dindar olduğunu, %33 ü ise inançlı olduğunu belirtmiş, % i kendini sofu olarak nitelemiş, %1 kadarı ise inançsız olduğunu söylemiştir. Kategorilerin oranları Türkiye ortalamalarına da yakındır. Sofu olduğunu ifade edenler Türkiye ortalamasının gerisinde, inançlı olduğunu söyleyenler ise Türkiye ortalamasının üzerindedir. Tablo yorumlandığında MHP seçmeninin çoğunlukla dindar veya inançlı olduğunu söylemek mümkündür. Sofu olduğunu belirtenler % oranında, küçük bir kesimdir. TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) Örtünme Durumu % 0 % 50 % Örtmüyor Başörtüsü Türban Çarşaf, peçe KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

13 Örtünme durumu (MHP Seçmeni) Örtmüyor Başörtüsü Türban Çarşaf, peçe yılları arası kadın MHP seçmenin örtünme durumunda başörtüsünden türbana doğru artış gözlenmektedir. Kadın seçmenin türban kullanımında 201 yılına gelindikçe artış görülmekte, bu artışla ters orantılı olarak geleneksel örtünme biçimi olarak adlandırılabileceğimiz başörtüsü kullanımı düşme eğilimi göstermiştir. Örtünmeyen veya çarşaf/peçe kullanan kadın MHP seçmeninin oranı ise son sekiz yılda önemli bir değişiklik göstermemiştir. Tüm kategorilerin ortalamaları Türkiye ortalamasıyla benzerdir. Bu durum kadın MHP seçmenin örtünme durumunun Türkiye genelindeki kadın seçmenin örtünme durumuyla farklılık göstermediğine işaret etmektedir. Hayat Tarzı TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) % 0 % 50 % 0 Modern Geleneksel muhafazakar Dindar muhafazakar Eğitim Eğitim Durumu TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) 5 2 MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) 4 3 % 0 % 50 % 0 Lise altı Lise Üniversite KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

14 Devlet memuru, şef, müdür vb. Özel sektörde memur, müdür vb. İşçi Küçük esnaf/ zanaatkar/ şöför Tüccar/ Sanayici/ İş adamı Doktor, mimar, avukat vs (Serbest Meslek) Marjinal sektör (işporta, temizlik) Çiftçi, ziraatçı, hayvancı Diğer Emekli Ev kadını Öğrenci İşsiz, iş arıyor Çalışamaz halde MHP seçmeninin eğitim durumuna baktığımızda %4 ünün lise mezunu olduğunu veya lise altı eğitim düzeyinde olduğunu görüyoruz. Üniversite eğitimi almış olanların oranı ise % dır. Her ne kadar, seçmenin eğitim seviyesinin yüksek olmadığını söyleyebileceksek de, lise veya üniversite eğitimi almış olan MHP li seçmenin oranı Türkiye ortalamasının bir parça üstündedir. Bu durumu MHP seçmeninin önemli bir kısmının görece genç seçmenlerden oluşmasıyla açıklamak mümkündür. Son sekiz yılın verisine göre Türkiye de lise altı eğitim seviyesinde olan seçmenin oranı %5 iken, bu oran MHP seçmeninde %4 dır. Baba Eğitim Durumu TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) 4 MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) 2 5 % 0 % 50 % 0 Lise altı Lise Üniversite Bununla paralel biçimde, MHP seçmeninin babalarının eğitim durumunun da %2 lise altı oranıyla düşük olduğu görülmektedir. Ancak yine babaları lise ve üniversite eğitimi almış olan MHP seçmeni oranlarının Türkiye ortalamasına göre bir parça daha yüksek olduğu görülmektedir. Çalışma Durumu 40 Çalışma Durumu MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

15 MHP seçmenleri içinde çalışma durumu açısından en büyük kümeyi ev kadınları (%1) oluşturmaktadır. Bunun sebebini Türkiye ortalamasında da kadın seçmenler arasında en büyük kategorinin ev kadınları (%32) olmasıyla açıklayabiliriz. İşçi seçmenlerin Türkiye ortalaması % iken, MHP seçmeninde bu oran % tür. Bu da MHP li seçmen arasında işçilerin büyük bir kesim olduğunu göstermektedir. Tablodaki bir diğer dikkat çekici kategori öğrencilerdir. MHP seçmeni arasındaki öğrenci oranı % dir ve bu oran Türkiye ortalamasında % dir. Bu veri bizlere MHP seçmeni içinde öğrencilerin Türkiye geneline nazaran daha büyük bir kitle olduğunu göstermektedir. Bunu takiben küçük esnaf/zanaatkar ve şoförlerin oranının (%) Türkiye ortalamasından (%) yüksek olması dikkat çekmektedir. Ekonomik Durum Aylık Hane Geliri TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) % 0 % 50 % TL ve altı TL arası TL arası TL arası TL arası 3001 TL ve üstü MHP seçmenin aylık ortalama hane geliri TL ve 2001 ve 3000 TL arasında, orta gelir seviyesindedir. MHP seçmenleri arasında geliri daha yüksek olanların Türkiye ortalamasından biraz daha fazla, geliiri daha düşük olanların ise Türkiye ortalamasından biraz daha az olduğu, diğer bir deyişle biraz daha yüksek gelirli bir seçmen grubu oldukları anlaşılmaktadır. 20 dan 201 ye olan değişimler incelediğinde, Türkiye genelinde gelirlerin nominal artışına paralel olarak MHP seçmenlerinin de gelirleri artmış olduğu ve Türkiye ortalamasından daha yüksek seyrettiği görülmektedir. Oturulan Evin Tipi TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) % 0 % 50 % 0 Gecekondu/dış sıvasız apartman Müstakil, geleneksel ev Apartman Site içinde Çok lüks bina, villa MHP seçmeninin %42 si müstakil, geleneksel evlerde yaşarken, %4 i apartman dairesinde ikamet etmektedir. Seçmenin %5 i gecekondu ve benzeri evlerde, bir diğer %5 i ise site içinde yaşamaktadır. Tüm bu veriler Türkiye ortalaması ile son derece yakındır. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

16 Geçen ay geçinebildiniz mi? TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) % 0 % 50 % 0 Evet, kenara para da koyabildim. Eh, kıt kanaat geçinebildim. Aslında pek geçinemedim. Hayır, bazı ödemeleri yapamadım / borca girdim. Geçen ay geçinebildiniz mi? sorusuna MHP seçmeninin %54 kıt kanaat geçinebildiğini söylerken, %2 lik kesimin geçinemediğini, hatta borca girdiğini ifade ettiği görülmektedir. Seçmenin ancak %1 i kenara para koyabilecek kadar geçinebildiğini belirtmektedir. Cevaplar Türkiye ortalamasıyla çok benzese de ödemelerini yapamayan MHP seçmeni Türkiye genelinden bir miktar daha fazladır. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 / 2

17 TV Gazete Sosyal Medya 20 Haber için TV kanalı tercihi MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) Grafiği incelediğimizde MHP seçmeninin haberleri izlemek üzere tercih ettikleri TV kanallarının çoğunlukla anaakım medyadan yana olduğunu görmekteyiz. Çoğunlukla izlenen kanallar son yıllarda düşme eğilimi gösteren Kanal D, sekiz yılın başlangıç yıllarında düşüş, son yıllarında artış eğilimi gösteren ATV, son yıllarda bir miktar artış gösteren TRT ve son yıllarda izlenme oranında artış gösteren Fox TV dir. % lük bir kesim de haberleri TV den takip etmediğini belirtmiştir. Seçmenin tercihlerinin ortalaması hemen hemen Türkiye ortalamasıyla uyumludur Hangi gazeteyi okuyorsunuz? (20) MHP Türkiye MHP seçmeninin gazete tercihine dair 20 verilerine baktığımızda ise %53 lük kesiminin gazete okumadığı ortaya çıkmaktadır. Bu noktada Türkiye genelinde seçmenlerin %0 ının gazete okumadığı gerçeğiyle karşılaştırdığımızda MHP seçmeninde gazete okumayanların oranının KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 1 / 2

18 Türkiye geneline nazaran daha düşük olduğunu söylemek mümkündür. Türkiye genelinde % olan Posta gazetesinin okunma oranına karşın MHP seçmeninde bu oran % dir. Bu veriyi, %5 erlik oranla Hürriyet ve Milliyet izlemektedir. MHP seçmeni Posta, diğer gazeteler, Milliyet gazetelerini Türkiye geneline kıyasla daha fazla okumaktadır. MHP seçmeni arasında gazete okuyanların oranının Türkiye geneline oranla yüksek oluşunu bu veriler göstermektedir. Diğer gazetelerde ise okunma oranı hemen hemen Türkiye geneline denktir Sosyal Medya Facebook Twitter Whatsapp Youtube Instagram Diğer İnternete giriyorum ama sosyal medya kullanmıyorum. 2 2 İnternete hiç girmiyorum. MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (20-201) TÜRKİYE ORTALAMASI (20-201) Sosyal medya (MHP Seçmeni) Son iki yıla ait verilere göre MHP seçmeninin %4 lük kesimi Facebook, %5 u Whatsapp, %41 i Instagram, %3 si YouTube, %2 u ise Twitter uygulamalarını kullanmaktadır. Seçmenin %20 si internet kullanmadığını, % si ise internete girdiğini ancak sosyal medya kullanmadığını ifade etmektedir. Tabloyu incelediğimizde 20 dan 201 ye geçişte Twitter hariç tüm sosyal medyaların kullanımında artış gözlenmektedir. İnternete girmeyenler ya da girseler de sosyal medya kullanmayanlar kategorisinde de düşüş gözlenmektedir. Bu da bizlere MHP seçmeninde son iki yılda sosyal medya kullanımının arttığını göstermektedir. Tüm kategorilerde MHP seçmeninin kullanım oranı Türkiye ortalamasından yüksektir. Bu da KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 1 / 2

19 bize Türkiye ortalamasına nazaran MHP seçmeninin daha fazla sosyal medya kullandığını göstermektedir. İnternete girmeyenler de Türkiye ortalamasından düşüktür. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 1 / 2

20 İÇ POLİTİKA Türkiye yi kimin yönetmesini istersiniz? Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz Recep Tayyip Erdoğan Kişi ismi söylemeyenler Kemal Kılıçdaroğlu Atatürk gibi birisi Ak Parti Meral Akşener Selahattin Demirtaş Şu anda öyle biri yok Devlet Bahçeli CHP MHP Diğer Cevap yok Eylül 201 de sorulan Türkiye yi kimin yönetmesini istersiniz? sorusuna MHP seçmeni %24 oranla Devlet Bahçeli yanıtını vermiştir. Bu oranın, aynı soruya %4 oranda Recep Tayyip Erdoğan yanıtını veren Ak Parti seçmeninin ve %5 oranda Selahattin Demirtaş yanıtını veren HDP seçmeninin lider desteğinin gerisinde kaldığı görülmektedir. Benzer zayıf destek parti liderleri Kemal Kılıçdaroğlu için %2 oranıyla CHP li seçmenlerden gelmiştir. Dikkat çeken bir diğer nokta diğer partilerden gelen %3 oranında Meral Akşener yanıtıdır. Kararsızların %1 si Recep Tayyip Erdoğan derken, %1 si de Kemal Kılıçdaroğlu yanıtını vermiştir. Bu yönde değerlendirdiğimizde Devlet Bahçeli nin lider olarak aldığı desteğin çoğunlukla kendi partisinden geldiği görülmektedir. Öyle ki MHP seçmeninin % u da bu soruya Recep Tayyip Erdoğan yanıtını vermiştir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 20 / 2

21 Gezi Parkı olaylarıyla ilgili görüşünüzü şimdi okuyacağım cümlelerden hangisi en iyi açıklıyor? Türkiye 3 4 Ak Parti 2 CHP 5 MHP 23 HDP 4 Diğer partiler 3 1 Kararsız 41 5 Oy kullanmaz 44 5 % 0 % 50 % 0 Eylemciler demokratik bir şekilde hak ve özgürlük talebinde bulundular. Bütün bu olaylar Türkiye ye karşı bir oyundu, eylemciler provokasyona geldi. Haziran 201 de sorulan soruda Gezi Parkı olaylarıyla ilgili MHP li seçmenin görüşü % oranında olayların Türkiye ye karşı bir oyun olduğu ve eylemcilerin provokasyona geldiği yönündedir. Seçmenin ancak %23 ü eylemcilerin demokratik bir şekilde hak ve özgürlük talebinde bulunduğu görüşündedir. Benzer sonuç olayların provokasyon olduğu yönünde %2 oranla Ak Parti seçmeninden gelmiştir. Bu iki partinin yanıtlarının ters oranda sonuçları CHP ve HDP seçmeninden gelmiştir. Bu iki partinin seçmenleri de yüksek oranda eylemcilerin demokratik hak ve özgürlük talep ettikleri görüşündedir. Bunun yanısıra diğer partiler, kararsızlar ve oy kullanmayanlar arasında olayların provokasyon olduğu görüşü ağır basmıştır. Ancak bu kesimlerde iki farklı görüşün oranları birbirine daha yakındır. "Lozan antlaşması siyasete malzeme yapılmamalıdır." Türkiye 4 51 Ak Parti 5 42 CHP MHP 3 55 HDP 43 Diğer partiler Kararsız 4 5 Oy kullanmaz 0 % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 21 / 2

22 Kasım 20 da sorulan Lozan Antlaşması ile ilgili soruya dair çoğunlukla tüm kesimlerden antlaşmanın siyasete malzeme yapılmaması gerektiği sonucu çıkmıştır. MHP li seçmen %0, Ak Parti %5, CHP %5 ve HDP %54 lük oranlarla Lozan antlaşması siyasete malzeme yapılmamalıdır. ifadesine doğru bulmuştur. Tüm kesimlerde eğilimler hemen hemen benzer çıkmıştır. Bu da bize bu konuda toplumun görüş birliğinde olduğunu göstermektedir. MHP li seçmen de bunda istisna değildir. Ak Parti ye Bakış Türkiye Ak Parti yi 1 mazlum, 5 zalim olacak şekilde, beşli ölçekte hangisine daha yakın buluyorsunuz? 2 1 Mazlum Zalim Ak Parti CHP MHP 5 HDP Diğer partiler Kararsız 0 Oy kullanmaz Şubat 201 de sorulan soruya yönelik, 1 mazlum - 5 zalim biçimindeki ölçekte CHP nin %0, HDP nin %5, diğer partilerin %41 ile Ak Parti yi zalim olarak değerlendirdiği bir tabloda MHP li seçmenin partiyi ancak % oranında zalim olarak değerlendirmiş olması dikkate değerdir. Ak Partili seçmenin partiyi %5 oranda mazlum olarak değerlendirdiği tabloda, MHP, diğer partiler, kararsızlar ve oy kullanmazlarda 1-5 değer aralığında ortalamada 3-orta puanın ağırlıkta olduğu görülmektedir. Bu da bize, Ak Parti seçmeni haricinde MHP seçmeni dahil toplumun tüm diğer kesimlerinde Ak Parti nin imajının mazlum olmasa da ne mazlum ne zalim şeklinde olduğunu göstermektedir. Partinin zalim olduğunu kuvvetle vurgulayan kesimler CHP ve HDP dir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 22 / 2

23 Cumhurbaşkanı Değerlendirmesi "Cumhurbaşkanı gitgide daha otoriter davranıyor, daha baskıcı bir yönetim uyguluyor." Türkiye 24 3 Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle katılmıyorum Katılmıyorum Kısmen katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle katılıyorum Aralık 20 da sorulan dört soruya göre, MHP seçmeninin cumhurbaşkanı ile ilgili görüşlerini değerlendireceğimiz aşağıdaki dört grafiğin birincisinde ilk ifade cumhurbaşkanının gitgide daha otoriter davrandığı, daha baskıcı bir yönetim uyguladığı dır. Bu ifadeye hak verme oranı Ak Parti seçmeni hariç tüm kesimlerde %50 oranının üzerindedir. Ak Partili seçmenin de bu ifadeye %2 oranında katıldığını belirtmekte fayda vardır. MHP li seçmen ise ifadeye %5 oranında katılmaktadır. CHP, HDP ve diğer partiler cephesinde ise bu oran sırasıyla %2, %3 ve % dır. Bu tablo bize toplumun büyük çoğunluğunun cumhurbaşkanının otoriterleştiğini kabul ettiğini göstermektedir. MHP seçmeni bunda bir istisna olmasa da hak verme oranı saydığımız diğer kesimlere kıyasla görece düşüktür. "Cumhurbaşkanı nın son dönemdeki tutumundan memnunum." Türkiye 2 33 Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler 44 4 Kararsız Oy kullanmaz 3 1 % 0 % 50 % 0 Kesinlikle katılmıyorum Katılmıyorum Kısmen katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle katılıyorum KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 23 / 2

24 Cumhurbaşkanı nın son dönemdeki tutumundan memnunum. ifadesine ise Ak Parti seçmeni hariç toplumun tüm kesimleri, oranlarda değişkenlik olmasına karşın, benzer şekilde yanıtlar vermiştir. Memnuniyetsizliğin ağır bastığını gördüğümüz bu tabloda Ak Parti seçmeni bunun tersini yansıtmaktadır. MHP seçmeni Ak Parti seçmeninin trendine görece en yakın olan kesimdir. CHP, HDP ve diğer partilerin seçmenleri, kararsızlar ve oy kullanmazlar arasında memnuniyetsizlik ağır basmaktayken, MHP de memnuniyetsizlik oranı %44 dür. Bu oran CHP de %0, HDP de %2, diğer partilerde %0 dır. MHP nin %2 lik kesimi Cumhurbaşkanı nın tutumundan memnunken, Ak Parti seçmeninde bu oran %0 dir. Bu tablo bize MHP li seçmenin Cumhurbaşkanı nın tutumundan diğer kesimlere nazaran daha memnun olunduğunu göstermektedir. "Cumhurbaşkanı dış politikada kavgacı bir tutum izleyerek ülkenin geleceğini tehlikeye atıyor." Türkiye 3 23 Ak Parti CHP 4 0 MHP 21 2 HDP 4 0 Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle katılmıyorum Katılmıyorum Kısmen katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle katılıyorum Cumhurbaşkanı dış politikada kavgacı bir tutum izleyerek ülkenin geleceğini tehlikeye atıyor ifadesine katılan iki kesim %2 şerlik oranlarla CHP ve HDP seçmenidir. Buna karşın MHP seçmeni ifadeye ancak %3 oranla katılmaktadır. Ak Parti seçmeni ise ifadeye % oranla katılmamaktadır. Diğer kesimler ise ifadeyi ortalama %35 oranında haklı bulmaktadır. Bu tablo bize CHP ve HDP seçmeni hariç diğer tüm kesimlerin çoğunlukla Cumhurbaşkanı nın tutumunun dış politikada tehlike arz etmediğini düşündüğünü, belli miktar MHP seçmeninin bu tutumu tehlikeli bulsa da bunun çoğunluk arz etmediğini göstermektedir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 24 / 2

25 "Cumhurbaşkanı Avrupa ile olan kavgasında haklıdır." Türkiye 2 32 Ak Parti CHP MHP 1 34 HDP 31 3 Diğer partiler Kararsız 2 1 Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle katılmıyorum Katılmıyorum Kısmen katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle katılıyorum " Nisan referandumunun öncesindeki diplomatik gerginlikler dolayısıyla Mayıs 201'de sorulan" Cumhurbaşkanı Avrupa ile olan kavgasında haklıdır. ifadesine CHP %0, HDP % oranda katılmazken, bu oran MHP de %1 dir. Ayrıca bu oran diğer partilerin seçmenlerinin, kararsızların ve oy kullanmazların ifadeyi yanlış bulma oranından da düşüktür. Ak Parti seçmeninin ifadeyi % doğru bulma oranının hemen ardından MHP li seçmen %4 oranda ifadeyi haklı bulan ikinci kesimdir. Kürt Meselesi Sizce Türkiye PKK ile mücadele için ne yapmalı? Türkiye 32 5 Ak Parti 1 1 CHP MHP 5 HDP 2 2 Diğer partiler 3 50 Kararsız 3 4 Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Masaya oturup uzlaşma yoluna gitmelidir. Silahlı mücadeleyle terörün kökünü kazımalıdır. 30 yıllık savaş, böyle sürüp gider. Aralık 20 da yöneltilen Sizce Türkiye PKK ile mücadele için ne yapmalı? sorusuna MHP seçmeni %5 oranda silahlı mücadeleye devam etmesi gerektiği yanıtını vermiştir. Bunu %1 oranla KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 25 / 2

26 Ak Parti seçmeni takip etmektedir. CHP li seçmenler ise %41 silahlı mücadeleye devam edilmesi gerektiğini söylerken, buna yakın oranda %44 ile uzlaşılmalıdır demiştir. Uzlaşılmalıdır yanıtı HDP seçmeninde %2 gibi çok yüksek bir orandadır. MHP seçmeninde bu oran % de kalırken, Ak Parti seçmeninde %1 dur. Bu durumda uzlaşıya en yakın parti seçmeninin HDP, en uzağının ise MHP seçmeni olduğunu söylemek mümkündür. CHP seçmeni iki seçenek arasında bölünmüş haldedir ve % oranla da savaşın böyle sürüp gideceği konusunda umutsuz bir tavır sergilemektedir. MHP ve Ak Parti seçmeninin görece daha az umutsuz olduğunu söyleyebilecekken, oy kullanmaz ve kararsızların en yüksek umutsuzluk oranına (%1 - %) sahip olduğunu söylemek mümkündür. Sizce Kürt sorununu çözmek için ne yapılmalıdır? Türkiye Ak Parti CHP MHP 3 4 HDP 5 Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Konunun muhatapları ile masaya oturup uzlaşma yoluna gidilmelidir. Bu sorunun barışçıl bir çözümü yoktur. Bu ülkenin Kürt sorunu diye bir sorunu yoktur. Aralık 20 da yöneltilen Kürt sorununu çözmek için ne yapılmalıdır? sorusuna HDP seçmeni hariç tüm kesimler %35-%5 bandında Ülkenin Kürt sorunu yoktur. yanıtını vermişlerdir. Bu yanıtı verenlerin başında %5 ile Ak Parti seçmeni gelirken, MHP seçmeni %4 oranla ikinci sıradadır. CHP seçmeni ise %34 oranında böyle bir sorun olmadığını söylemiştir. HDP seçmeni yine % gibi yüksek bir oranla uzlaşı yolunun tutulması gerektiğini söylerken, bunu %4 ile CHP seçmeni izlemektedir. MHP seçmeni bu seçenekte % ile tüm kesimlerin en düşük oranını ortaya koymaktadır. %24 oranla Ak Parti seçmeni onu izlemektedir. Buradan MHP seçmeninin % gibi yüksek bir oranda böyle bir sorunun olmadığı ve varsa da barışçıl bir çözümü olmayacağı anlayışında olduğunu söyleyebiliriz. Bu anlamda Ak Parti seçmeni ile benzeşmektedir. Diğer partiler, kararsızlar ve oy kullanmazların CHP seçmeni ile benzeşmesi de dikkate değerdir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 2 / 2

27 "Kürt meselesinde müzakere masasına dönülmelidir." Türkiye Ak Parti CHP MHP 4 HDP 5 0 Diğer partiler 1 24 Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Müzakere karşıtı Kararsız Müzakere yanlısı Ağustos 20 da yöneltilen Kürt meselesinde müzakere masasına dönülmelidir. ifadesine toplumun tüm kesimlerinden en yüksek desteğin % 0 oranla HDP seçmeninden geldiğini görmekteyiz. Bu oran MHP seçmeninde sadece % da kalmaktadır. Oy kullanmayanlarda %41 oranı dikkat çekmektedir. Bu oran CHP seçmeninde %31 iken, Ak Parti seçmeninde %22 de kalmıştır. Müzakere karşıtlığında başı %4 oranla MHP seçmeni çekmekte, bunu %5 oranla Ak Parti seçmeni izlerken, CHP seçmeni %4 oranla müzakere karşıtıdır. Diğer partilerin seçmenlerinin %1 oranla müzakere karşıtı olduğunun da altı çizilmelidir. Son zamanlarda İstanbul daki, Kayseri deki terör saldırılarıyla ilgili görüşünüze en yakın olanını söyler misiniz? Türkiye 1 23 Ak Parti 2 5 CHP 25 5 MHP HDP Diğer partiler 4 41 Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Birtakım dış güçler ülkeyi karıştırmak istiyor. Yönetim ve güvenlik zafiyetinden dolayı oluyor. Türkiye Suriye ve Irak ta olduğu için terör örgütleri saldırıyor. Ocak 201 de yöneltilen Son zamanlarda İstanbul daki, Kayseri deki terör saldırılarıyla ilgili görüşünüze en yakın olanını söyler misiniz? sorusuna CHP ve HDP seçmeni hariç tüm diğer kesimler %50 üzerinde oranla dış güçlerin ülkeyi karıştırmak istemesi nin sebep olduğu KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 2 / 2

28 şeklinde yanıt vermiştir. Bu oran MHP seçmeninde %2 iken, Ak Parti seçmeninde %2 dir. CHP ve HDP seçmeni ise bunun sırasıyla %5 ve %5 oranlarla yönetim ve güvenlik zafiyetinden kaynaklandığını olduğunu söylerken, MHP seçmeni yalnızca %1 oranla yönetimin eksikliğini sebep göstermiştir. Yönetim ve güvenlik zafiyeti yanıtı veren seçmenin tüm kesimlerde ortalamasının %33 olduğu durumda MHP seçmeninin %1 oranla hükümeti genel ortalamaya nazaran çok da sorumlu görmediğini söylemek mümkündür. Temmuz Darbe Girişimi Hakkında Görüşler 0 Genel olarak Temmuz darbe girişimi hakkında ne hissediyorsunuz? 35 0 Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz Öfke Korku Endişe Utanç Şaşkınlık Hayal kırıklığı Sevinç Onur Hiçbir şey Mart 201 de yöneltilmiş olan Genel olarak Temmuz darbe girişimi hakkında ne hissediyorsunuz? sorusuna tüm kesimlerden benzer yanıtlar geldiğini görmekteyiz. Grafikte ayırt edebileceğimiz fark ise MHP, Ak Parti ve diğer partilerin seçmenlerinde öfke seçeneğinin diğer duygulardan daha yüksek çıkmış olmasıdır. CHP, HDP, kararsız ve oy kullanmazlarda ise korku ve endişe duyguları daha ön planda gözükmektedir. MHP seçmeninin korku hissinin ise Ak Parti seçmeninden düşük, öfke seviyesinin eşit olduğunu söyleyebiliriz. Tüm tabloda en yüksek düzeyde görülen duygu olan öfkenin en fazla olduğu kesimler Ak Parti ve MHP seçmenidir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 2 / 2

29 "İdam cezası geri getirilmelidir." Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle katılmıyorum Katılmıyorum Kısmen katılmıyorum Kısmen katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle katılıyorum Mayıs 201 de yöneltilen İdam cezası geri getirilmelidir. ifadesi tüm kesimler arasında en yüksek oranda MHP seçmeni tarafından % oranla desteklenmiştir. Hemen ardında ifadeye Ak Parti seçmeni % oranda destek vermiştir. Her iki partinin seçmeni de %21 oranda ifadeye katılmadıklarını belirtmiştir. HDP ve CHP seçmenleri sırasıyla %3 ve %1 oranlarıyla ifadeye karşı çıkmıştır. Diğer tüm kesimlerde de idam cezasına çoğunlukla karşı çıkıldığı gözlemlenmektedir. Bu durumda ifadeyi çoğunlukla destekleyen kesimler başta MHP ve Ak Parti seçmenleridir. Temmuz Sonrası Genelkurmayın İçişleri Bakanlığı na bağlanması Türkiye 2 43 Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız 3 45 Oy kullanmaz %0 %50 %0 Kesinlikle yanlış Yanlış Doğru Kesinlikle doğru Ekim 20 da Temmuz sonrası yürürlüğe konan altı uygulamayla ilgili görüşler aşağıdaki tablolarda incelenmiştir. Genelkurmayın İçişleri Bakanlığı na bağlanması uygulamasını Ak Parti seçmeni %4, MHP seçmeni ve kararsızlar %53 oranında doğru bulmuş, bunlar KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 2 / 2

30 haricindeki kesimler çoğunlukla yanlış bulmuşlardır. MHP seçmeni uygulamayı % 4 oranında yanlış bulurken yine bu oranla kararsızlarla benzeşmekte, uygulamayı ancak % oranında yanlış bulan Ak Parti seçmeninden ayrılmaktadır. Her ne kadar uygulamaya CHP ve HDP seçmeni kadar karşı durmasa da Ak Parti seçmeni kadar da desteklemediği görülmektedir. Bazı şirketlere kayyum atanması Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz 31 4 %0 %50 %0 Kesinlikle yanlış Yanlış Doğru Kesinlikle doğru Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan Bazı şirketlere kayyum atanması na CHP ve HDP hariç tüm kesimler benzer yanıtlar vermiştir. MHP seçmeni bu uygulamayı %5, Ak Parti seçmeni ise % oranında doğru bulmuştur. MHP seçmeninin Ak Parti seçmeninden farkı uygulamayı %25 oranında yanlış bulanların olmasıdır. Bu oran Ak Parti seçmeninde % dur. HDP ve CHP seçmeni ise uygulamayı sırasıyla % ve %5 oranında yanlış bulmuştur. Bazı eğitim kurumlarının kapatılması Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz %0 %50 %0 Kesinlikle yanlış Yanlış Doğru Kesinlikle doğru KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 30 / 2

31 Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan Bazı eğitim kurumlarının kapatılması nı toplumun birçok kesimi doğru bulmuştur. Ancak bu uygulamayı yanlış bulanların oranı da hayli yüksektir. Ak Parti uygulamayı ancak % oranda yanlış bulan seçmeniyle bunun tek istisnasıdır. MHP uygulamayı %2 oranında yanlış bulurken, Ak Parti seçmeninden sonra uygulamayı destekleyen ikinci grup olmuştur. CHP uygulamayı %52, HDP ise % oranında yanlış bulmuştur. Askeri liselerin kapatılması Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz 2 4 %0 %50 %0 Kesinlikle yanlış Yanlış Doğru Kesinlikle doğru Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan Askeri liselerin kapatılması nı tüm kesimler çoğunlukla yanlış bulmuştur. Bunun istisnası %31 oranda yanlış bulan Ak Parti seçmenidir. MHP seçmeni %4 oranda askeri okulların kapatılmasını yanlış bulmuştur. Ancak bu oranla % oranda uygulamayı yanlış bulan CHP seçmeninin gerisinde kalmıştır. Uygulamayı diğer parti seçmenleri %2, kararsızlar %, HDP seçmenleri %0, oy kullanmazlar ise % oranında yanlış bulmuştur. Bazı belediyelere kayyum atanması Türkiye Ak Parti CHP MHP 4 32 HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz 30 4 %0 %50 %0 Kesinlikle yanlış Yanlış Doğru Kesinlikle doğru KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 31 / 2

32 Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan Bazı belediyelere kayyum atanması nı MHP seçmeni Ak Parti seçmenine benzer şekilde %1 oranında doğru bulmuştur. Geri kalan kesimler de çoğunlukla uygulamayı doğru bulmuştur. Bu durumun istisnası uygulamayı sırasıyla %5 ve %2 oranlarında yanlış bulan CHP ve HDP seçmenleridir. Bazı memurların işten çıkarılması Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız 2 4 Oy kullanmaz 33 3 %0 %50 %0 Kesinlikle yanlış Yanlış Doğru Kesinlikle doğru Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan Bazı memurların işten çıkarılması na karşı en büyük destek %5 oranla Ak Parti seçmeninden gelmiştir. Bu izleyen en yüksek destek oranı % ile MHP seçmenidir. CHP ve HDP seçmeni hariç toplumun diğer kesimleri bu uygulamayı çoğunlukla yerinde bulmuştur. CHP seçmeni %1, HDP seçmeni ise %4 oranla uygulamayı yanlış bulduğunu belirtmiştir. Yine de Ak Parti seçmeni hariç, bu uygulamayı tüm kesimlerde yanlış bulanların sayısının göz ardı edilemeyecek düzeyde olduğunu söylemek gerekir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 32 / 2

33 DIŞ POLİTİKA Suriye "Suriye'de Kürtlerin devlet kurmasına engel olunmalıdır." Türkiye 1 4 Ak Parti 53 CHP 42 MHP 4 0 HDP 5 4 Diğer partiler Kararsız 1 41 Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Suriye'de Kürtlerin devlet kurmasına engel olunmalıdır. ifadesine HDP seçmeni hariç tüm kesimler çoğunlukla katılmıştır. MHP seçmeni ifadeye katılan kesimler arasında % oranla birinci sıradadır. Onu % oranla Ak Parti seçmeni izlemektedir. Diğer partiler %0, CHP seçmeni %55 oranla ifadeyi doğru bulmuştur. Bu tablonun istisnası ifadenin yanlış olduğunu % oranla söyleyen HDP seçmenidir. Türkiye nin Suriye de yaptığı Fırat Kalkanı adlı askeri operasyon hakkında ne düşünüyorsunuz? Türkiye Ak Parti 0 1 CHP 20 MHP 5 31 HDP 21 Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Doğru buluyorum. Bilgim yok. Yanlış buluyorum. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 33 / 2

34 Şubat 201 de yöneltilen Türkiye nin Suriye de yaptığı Fırat Kalkanı adlı askeri operasyon hakkında ne düşünüyorsunuz? ifadesini Ak Parti seçmeni %0 oranla doğru bulmuş, bunu %5 oranla MHP seçmeni izlemiştir. CHP ve HDP seçmeni ifadeyi sırasıyla % ve % oranlarla yanlış bulmuşlardır. Diğer partilerin seçmenleri, kararsızlar ve oy kullanmazlar çoğunlukla doğru ve yanlış arasında bölünmüşlerdir. "Irak ve Suriye deki savaşın ülkemize sıçramasından korkuyorum." Türkiye 5 50 Ak Parti 1 42 CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız 5 55 Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Irak ve Suriye deki savaşın ülkemize sıçramasından korkuyorum. ifadesine toplumun tüm kesimlerinden benzer yanıtlar gelmiştir. Bu konuda korku düzeyinin en yüksek olduğu kesim %2 oranıyla HDP seçmeni, en düşük olduğu kesim ise %55 ile MHP seçmenidir. Skalanın iki ucunda bu iki partinin olması dikkate değerdir. Ancak yine de tablonun genelinde tüm kesimlerin Irak ve Suriye deki savaş halinin Türkiye ye sıçramasından çoğunlukla korktuğu görülmektedir. "Türkiye gerekiyorsa Esad ile barışmalıdır." Türkiye 40 Ak Parti 4 CHP MHP 41 1 HDP 1 31 Diğer partiler Kararsız 3 Oy kullanmaz 3 1 % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 34 / 2

35 Kasım 20 da yöneltilen Türkiye gerekiyorsa Esad ile barışmalıdır. ifadesi AK Parti, MHP, CHP seçmenleri, kararsız ve oy kullanmaz kesimler tarafından çoğunlukla yanlış olarak nitelendirilmiştir. MHP seçmenleri %54 oranında ifadeye yanlış derken, %3 oranla yanlış diyen Ak Parti seçmeni Esad ile barışma karşıtı duruş sergilemiştir. HDP ve diğer partiler seçmenlerince ise çoğunlukla doğru bulunmuştur. Hiçbir kesimde baskın bir tavır söz konusu değildir. Yine de MHP seçmeninin Ak Parti seçmeninden sonra ifadeye en karşıt ikinci kesim olduğunu söylemek mümkündür. Irak "Kuzey Irak Kürt yönetimiyle ilişkilerin dostça olması doğrudur." Türkiye 25 2 Ak Parti 24 2 CHP MHP 3 HDP 4 2 Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Kuzey Irak Kürt yönetimiyle ilişkilerin dostça olması doğrudur. ifadesine verilen cevaplar iki istisna dışında birbirine benzerlik göstermektedir. MHP seçmeni ifadeye %53 oranında yanlış derken, HDP seçmeni ifadeye %1 oranında doğru demiştir. Bu da iki parti seçmenini skalanın iki farklı ucuna yerleştirmiştir. Bu iki uçta yer alan partiler dışındaki tüm kesimlerin seçmenleri ifadeyi değerlendirirken tam ikiye bölünmüş, baskın bir yanıt vermemişlerdir. Ayrıca MHP seçmeninde de Kuzey Irak Kürt yönetimiyle ilişkilerin dostane biçimde ilerlemesine karşı çıkanların radikal bir oranda olmadığı belirtilmelidir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 35 / 2

36 "Türkiye Musul ve Kerkük'e doğrudan askeri müdahalede bulunmalıdır." Türkiye 25 2 Ak Parti 1 3 CHP 40 MHP 4 HDP 5 3 Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz 2 24 % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Türkiye Musul ve Kerkük'e doğrudan askeri müdahalede bulunmalıdır. ifadesini en yüksek oranda MHP seçmeni (%2), ikinci olarak %5 oranda Ak Parti seçmeni doğru bulmaktadır. CHP ve HDP seçmenlerinin ise sırasıyla %53 ve %3 oranlarında karşı çıktığını söyleyebiliriz. Diğer partilerin seçmenleri, kararsızlar ve oy kullanmazlar ise baskın bir şekilde müdahalenin ya doğru ya da yanlış olduğundan yana tavır almamışlardır. Tablonun en çarpıcı unsuru HDP seçmenlerinin askeri müdahaleye yüksek oranda karşı çıkışıdır. MHP seçmeni ise müdahaleden yana durmuşsa da bu oranın çok yüksek olmaması dikkat çekicidir. 0 Dost Ülke(ler) Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz ABD Azerbaycan ve Türki Cumhuriyetler Diğer ülkeler Müslüman ülkeler Rusya AB ve Avrupa ülkeleri Dostumuz ülke yok Ağustos 20 tarihinde yöneltilen Sizce Türkiye'ye en dost ülke(ler) hangisi (hangileridir)? sorusuna HDP seçmenleri hariç her kesimden en yüksek oranda Azerbaycan ve Türki Cumhuriyetler yanıtı verilmiştir. Bu yanıtı verenlerin arasında en yüksek oran % ile MHP seçmenidir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 3 / 2

37 Türkiye ortalaması bu yanıtta %45 dir. Ak Parti seçmenleri ise %51 oranla bu yanıtı vermiştir. HDP seçmenleri ise % ile bu yanıtı en düşük oranda veren kesimdir. Azerbaycan ve Türki Cumhuriyetler yanıtı haricinde tabloda verilen yanıtlardan en baskın görüleni Müslüman ülkeler dir. Bu yanıtta dikkat çeken, % lık Türkiye ortalaması karşısında, Ak Parti seçmenlerinin %21 ile bu yanıtı en yüksek oranda, CHP seçmenlerinin ise % ile en düşük oranda veren seçmen olmasıdır. MHP seçmenleri de % oranla Müslüman ülkeleri dost ülkelerden saymış, HDP seçmeni de % ile benzer bir oranda yanıt vermiştir. Özetle, MHP seçmeninin isminde ve oluşumunda ırka vurgu yapan ülkelerin dost olduğunu düşündüğünü, HDP nin ise bundan kaçındığını; Ak Parti seçmeninin ise dini çağrışım yapan ülkelerin dost olduğunu düşündüğünü, CHP seçmeninin ise tam da bundan kaçındığını görüyoruz. Ancak yine de tabloda en baskın ve keskin unsurun MHP ve sonrasında Ak Parti seçmeninden gelen Türklük çağrışımı yapan ülkelerin dost olduğu kanısı olduğunu söyleyebiliriz. "Askeri güç bir ülkenin büyüklüğünü ölçmedeki en iyi göstergedir." Türkiye 1 3 Ak Parti CHP 1 30 MHP HDP 33 Diğer partiler Kararsız 35 Oy kullanmaz 3 % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Askeri güç bir ülkenin büyüklüğünü ölçmedeki en iyi göstergedir. ifadesine doğru yanıtını %2 ile diğer kesimlerden en yüksek oranda MHP seçmeni vermiştir. Onu sırasıyla Ak Parti seçmenleri, diğer partilerin seçmenleri, kararsızlar ve oy kullanmazlar izlemektedir. Bu ifadeye doğruluk payını en az oranda veren kesimler sırasıyla %4 ve %2 oranlarıyla CHP ve HDP seçmenleridir. İfadeyi en fazla yanlış bulan kesim %4 ile HDP seçmeni olmuştur. Bu oran tabloda ifadeye çoğunlukla yanlış diyen tek örnektir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 3 / 2

38 "Amerika Türkiye ye dostça yaklaşıyor." Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Amerika Türkiye ye dostça yaklaşıyor. ifadesi istisnasız tüm kesimlerce yanlış olarak değerlendirilmiş ve benzer bir trend ortaya çıkmıştır. En yüksek oran %3 ile ifadeyi yanlış bulan MHP seçmenindedir. Onu sırasıyla Ak Parti, CHP ve diğer parti seçmenleri izlemektedir. HDP seçmenleri ise %2 oranıyla ifadeye en düşük oranda yanlış diyen kesim olmuştur. "Türkiye NATO üyeliğini mutlaka devam ettirmelidir." Türkiye Ak Parti CHP MHP 1 34 HDP 20 2 Diğer partiler Kararsız 1 30 Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Türkiye NATO üyeliğini mutlaka devam ettirmelidir. ifadesi tüm kesimlerce %50 ın üzerinde doğru olarak kabul edilmiştir. İfadeyi en yüksek oranda doğru bulan kesimlerin başında CHP seçmeni %5 ile gelmekte, MHP seçmeni ise %53 oranda onu izlemektedir. Ak Parti seçmeni ifadeyi %51 oranında doğru bulmuştur. Diğer parti seçmenleri %3 oranda ifadeyi en az doğru bulan kesim olmuştur. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 3 / 2

39 "Türkiye Ortadoğu ülkeleri için rol modeldir." Türkiye Ak Parti CHP 1 24 MHP HDP 30 Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Türkiye Ortadoğu ülkeleri için rol modeldir. ifadesini Ak Parti seçmeni % oranda doğru bulmuştur. CHP ve HDP seçmeni hariç diğer tüm kesimler de bu ifadeyi %50 üzerinde doğru bulmuştur. Ak Parti seçmeninden sonra ifadeyi doğru bulan kesim % oranla MHP seçmenidir. HDP seçmeni ifadeyi çoğunlukla yanlış bulurken, CHP seçmeni ifadeye ancak %43 oranda doğru demiştir. "Ermenistan la diplomatik ilişkiler kurulmalı ve sınır açılmalıdır." Türkiye 3 Ak Parti 3 CHP 34 MHP 53 HDP 35 Diğer partiler Kararsız 34 1 Oy kullanmaz 40 % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Ermenistan la diplomatik ilişkiler kurulmalı ve sınır açılmalıdır. ifadesine HDP dışındaki tüm kesimler çoğunlukla yanlış demiş, yanlış cevabını en yüksek oranda MHP seçmeni (%) vermiştir. Onu %55 oranda Ak Parti seçmeni izlemiştir. Tüm kesimlerde trend aynı yönde iken HDP seçmeninde ifadeye %4 oranında doğru diyen, tablonun geneline ters düşen bir trend söz konusudur. CHP seçmeninde diğer kesimlerle benzer trend söz konusu olsa da ifadeye yanlış diyenlerin oranı (%43) diğer kesimlerden düşüktür. Bu noktada Ermenistan la diplomatik ilişkilere en karşı olan grup MHP dir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 3 / 2

40 "Türkiye Filistin-İsrail sorununun çözümünde rol oynamalıdır." Türkiye 1 3 Ak Parti 1 4 CHP MHP 35 HDP Diğer partiler 1 3 Kararsız 1 2 Oy kullanmaz 1 30 % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Türkiye Filistin-İsrail sorununun çözümünde rol oynamalıdır. ifadesi MHP, Ak Parti ve diğer partiler seçmenlerince çoğunlukla doğru olarak değerlendirilmiştir. MHP seçmeni %51 düzeyinde Ak Parti ve diğer parti seçmenlerinden sonra ifadeye üçüncü en yüksek düzeyde doğru diyen kesim olmuştur. CHP seçmeni ifadeye %3, HDP seçmeni ise %31 oranında yanlış demiştir. "Türkiye'nin İsrail ile barışması doğru olmuştur." Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP 2 2 Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz % 0 % 50 % 0 Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru Kasım 20 da yöneltilen Türkiye'nin İsrail ile barışması doğru olmuştur. ifadesine en yüksek oranda yanlış diyen kesim %50 oranıyla MHP seçmeni olmuştur. Diğer partiler ve oy kullanmaz seçmenler tarafından ortalama %4 oranında karşı çıkış söz konusuyken, CHP, HDP, Ak Parti ve kararsız seçmenler cephesinde ifadeye ortalama %35 oranında yanlış denilmiştir.. Ancak genel bir yorum yapacak olursak seçmenin geneli İsrail le barışmaya sert bir karşı duruş göstermemektedir. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 40 / 2

41 0 Türkiye hangi ülkeye benzese mutlu olurdunuz? 35 0 Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz Amerika Birleşik Devletleri Avrupa Birliği ülkeleri İngiliz Milletler Topluluğu Rusya Müslüman ülkeler Diğer ülkeler Benzemesini istediği ülke yok Kasım 20 da yöneltilen Türkiye hangi ülkeye benzese mutlu olurdunuz? sorusuna tüm kesimlerden gelen iki yanıt ön plana çıkmaktadır. Öncelikle en yüksek oranda benzemek istenilen ülke Avrupa Birliği Ülkeleri olmuştur. Birinci sırada %1 oranda CHP, ikinci sırada %5 oranda HDP seçmeni AB ülkeleri yanıtını vermiştir. Bu yanıtı en düşük oranda veren iki kesim sırasıyla %31 ve %3 oranlarıyla Ak Parti ve MHP seçmenleridir. Yine de MHP li seçmen seçenekler arasından en yüksek oranda AB ülkeleri yanıtını vermiştir. CHP ve HDP seçmenleri hariç tüm kesimlerde ortalama %30 oranında benzemesini istediği ülke yok yanıtı verilmiştir. Ak Parti seçmeni ise en yüksek oranda benzemesini istediği ülke yok yanıtını verirken benzer oranda AB ülkeleri yanıtını vermiştir. Bu tablo seçmenlerin çoğunluğunun Türkiye nin AB ülkelerine benzemesini istediği sonucunu ortaya koymaktadır. KONDA SEÇMEN KÜMELERİ MHP, Mayıs 1 41 / 2