II-A GRUBU MADEN ( KALKER ) OCAĞI 1. KAPASĠTE ARTIġI

Transkript

1 AKDENĠZ PETROLLERĠ ĠNġAAT TAAHHÜT VE TĠCARET SANAYĠ A.ġ. II-A GRUBU MADEN ( KALKER ) OCAĞI 1. KAPASĠTE ARTIġI ADANA ĠLĠ, YÜREĞĠR ĠLÇESĠ, SĠCĠL NOLU SAHA ATASAR MÜHENDĠSLĠK ĠMAR ĠNġAAT MAD.PET. VE SAĞ.ÜRN.DAN.LTD.ġTĠ. Güzelyalı Mahallesi,81038 Sokak, No: 1 Ostay Apt. K.1-2/1 Çukurova / ADANA ÇED RAPORU NİHAİ ÇED RAPORU ADANA / AĞUSTOS 2013

2 PROJE SAHĠBĠNĠN ADI ADRESĠ TELEFON VE FAKS NUMARALARI VERGĠ DAĠRESĠ / VERGĠ NO PROJENĠN ADI PROJE BEDELĠ PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN AÇIK ADRESĠ ( ĠLĠ, ĠLÇESĠ, MEVKĠĠ ) PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KOORDĠNATLARI, ZONE AKDENĠZ PETROLLERĠ ĠNġAAT TAAHHÜT VE TĠCARET SANAYĠ A.ġ. Toros Mahallesi, Sokak, Toros Apt. B Blok, Asma Kat, No: 1 Çukurova / ADANA / ZĠYAPAġA / II-A GRUBU MADEN ( KALKER ) OCAĞI 1. KAPASĠTE ARTIġI ,00 TL ADANA ĠLĠ, YÜREĞĠR ĠLÇESĠ, SĠCĠL NOLU SAHA Proje Ġçin Seçilen Yerin Koordinatları Arka Sayfada Yer Almaktadır PROJENĠN ÇED YÖNETMELĠĞĠ KAPSAMINDAKĠ YERĠ ( SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ ) MADDE 15 - b Bu Yönetmelik kapsamında ya da kapsamı dıģında bulunan projelere iliģkin kapasite artırımı ve/veya geniģletilmesi halinde, kapasite artıģ toplamı bu Yönetmeliğin EK-II sindeki eģik değer veya üzerindeki projeler, seçme eleme kriterlerine tabidir. EK I MADDE 28 MADENCĠLĠK PROJELERĠ a) 25 hektar ve üzeri çalıģma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık iģletmeler, RAPORU HAZIRLAYAN KURULUġUN ADI RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUġUN ADRESĠ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI RAPORUNHAZIRLANIġ TARĠHĠ ( GÜN, AY, YIL ) ATASAR MÜHENDĠSLĠK ĠMAR ĠNġAAT MAD.PET. VE SAĞ.ÜRN.DAN.LTD.ġTĠ. Güzelyalı Mahallesi, Sokak, No: 1 Ostay Apt. K: 1-2/1 Çukurova / ADANA / 08 /

3 Proje Alanı Koordinatları Datum : ED-50 Türü : UTM Elemanların Sırası : Sağa, Yukarı Projeksiyon : 6 Derece DOM : 33 ZON : 36 S. No Datum : WGS-84 Türü : COĞRAFĠK Elemanların Sırası : Enlem, Boylam Projeksiyon : --- DOM : --- ZON : İşletme Ruhsatlı Alan Koordinatları ( 74,26 Hektar ) : : : : : : : : : : : : : : Talep Edilen Ocak (ÇED) Alanı Koordinatları ( 31,9 Hektar ) : : : : : : : : : : : : : : : : : : Mevcut Ocak Alanı Koordinatları ( 24,47 Hektar ) : : : : : : : : : : : : : :

4 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa No ĠÇĠNDEKĠLER 4 TABLOLAR DĠZĠNĠ 8 ġekġller DĠZĠNĠ 9 BÖLÜM 1: PROJENĠN TANIMI VE AMACI Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu 10 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKĠ ALANINA AĠT MEVCUT DURUMUN BELĠRLENMESĠ VE ÖZELLĠKLERĠ ( Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Durumu ve Planlanan Durumu ile İlgili Olarak Çevresel 12 Özelliklerin Belirtilmesi ) 2.1. Proje Ġçin Seçilen Yerin Konumu Proje Yer Seçimi ( İlgili Valilik Veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan Yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı Sınırları İçinde İse Bu Alan Üzerinde, Değil İse Mevcut Arazi 14 Kullanım Haritası Üzerinde Koordinatları İle Birlikte Gösterimi ) Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Ocak Kırma-Eleme Tesisi Stok Alanı Bitkisel Toprak Depo Alanı Şantiye/İdari Bina Nakliye Güzergâhı Diğer Proje Etki Alanın Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınması ve Depolanmaları Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergâhı, Güzergâh Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine 24 Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) BÖLÜM 3: PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI Projenin ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler) Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfusun Yaş Sınıflarına 26 Göre Dağılımı, Hane Halkı Yapısı) Sağlık (Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar) İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkânları, Nüfus Hareketleri 30 4

5 3.1.6.Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/ Sosyal Altyapı İhtiyaçları Projenin Fayda-Maliyet Analizi Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin Ekonomik Ömrü Zamanlama Tablosu Diğer Hususlar 36 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLĠKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI ( Bölgesel ve Çalışma Alanı Baz Alınarak 37 Mevcut ve Planlanan Durum Verilmelidir.) 4.1.Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu Tarım ve Hayvancılık Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları Orman Alanları Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası ve Yorumu Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme 43 Sonrası) 4.2.Toprak Özellikleri Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması Yamaç Stabilitesi Erozyon Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme 45 Sonrası) 4.3. Jeolojik Özellikler Bölge Jeolojisi Proje Alanı Jeolojisi Cevherleşme Depremsellik Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) 4.4. Hidrojeolojik Özellikler Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su

6 Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, 54 İşletme ve İşletme Sonrası) 4.5. Hidrolojik Özellikler Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre 55 Konumu Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik 55 Üretimi, Diğer Kullanımlar ) Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme 55 ve İşletme Sonrası) 4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikleri Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) 4.7. Flora-Fauna Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora- Fauna Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora- Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) 4.8. Koruma Alanları (Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) 4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, 7/16349 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar v.b. ) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme 75 Sonrası) BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKĠ FAALĠYETLERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ (İlgili Yönetmelikler Kapsamında ve Kümülatif 76 Olarak Gerekli Değerlendirme Yapılacaktır.) 5.1. Emisyon Hesaplamaları ( Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Su Kullanımı ve Bertarafı ( Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası Olmak Üzere Temin Edileceği Kaynaklar, Su Miktarları, İçme ve Kullanma Suyu ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, 77 Kullanımı Sonrası Oluşacak Atık Suların Miktarı ve Bertarafı) 5.3. Atıklar (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası Olmak Üzere Atık Türleri, Miktarları, Bertarafı) Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri, (Akustik Rapor) Sağlık Koruma Bandı Mesafesi

7 5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı Risk Analizi Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve 85 İşletme Sonrası) 5.8. Diğer Hususlar 88 BÖLÜM 6: PROJE ALTERNATĠFLERĠ ( Bu Bölümde Teknoloji, Alınacak Önlemlerin Alternatiflerinin 88 Karşılaştırılması Yapılacak ve Tercih Sıralaması Belirtilecektir ) BÖLÜM 7: ĠZLEME PROGRAMI Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale 89 Planı 7.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri" Başlığının Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI ( Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yöre Halkının Nasıl ve Hangi Yöntemlerle Bilgilendirildiği, Proje İle İlgili 93 Halkın Görüşlerinin ve Konu İle İlgili Açıklamaların ÇED Raporuna Yansıtılması ) BÖLÜM 9: SONUÇLAR ( Yapılan Tüm Açıklamaların Özeti, Projenin Önemli Çevresel Etkilerinin Sıralandığı ve Projenin Gerçekleştirilmesi 93 Halinde Olumsuz Çevresel Etkilerin Önlenmesinde Ne Ölçüde Başarı Sağlanabileceğinin Belirtildiği Genel Bir Değerlendirme ) NOTLAR VE KAYNAKLAR 103 EKLER 104 7

8 TABLOLAR DĠZĠNĠ Sayfa No Tablo 1 Zamanlama Tablosu 12 Tablo 2 Ocak ( ÇED ) Alanı Koordinatları 14 Tablo 3 Makine ve Ekipman Listesi 23 Tablo 4 İl, İlçe ve Köy Nüfusu 26 Tablo 5 İlçe, Yaş Grubu Ve Cinsiyete Göre Nüfus Tablo 6 Personel ve İşçilik Giderleri 32 Tablo 7 Yıllık İşletme Giderleri 34 Tablo 8 Yıllık İşletme Karı 35 Tablo 9 Basınç Değerleri 57 Tablo 10 Sıcaklık Değerleri 58 Tablo 11 Yağış Değerleri 59 Tablo 12 Nem Değerleri 60 Tablo 13 Sayılı Günler Değerleri 61 Tablo 14 Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri 62 Tablo 15 Buharlaşma Değerleri 63 Tablo 16 Yıllık ve Aylık Rüzgâr Yönü 64 Tablo 17 Yönlere Göre Rüzgâr Hızı (m/sn) 64 Tablo 18 Mevsimlik Rüzgâr Yönü 67 Tablo 19 Yıllık ve Aylık Rüzgâr Dağılımı 68 Tablo 20 Günlük Su İhtiyacı 77 Tablo 21 Faaliyetle İlgili Önerilen İzleme Programı 89 8

9 ġekġller DĠZĠNĠ Sayfa No ġekil 1 Proje Yeri 13 ġekil 2 İş Akım Şeması 17 ġekil 3 Patlatma Tasarım Modeli Parametreleri 22 ġekil 4 Proje Alanı Yakın Civarındaki İşletmeler 28 ġekil 5 ġekil 6 Çalışma Alanı Ve Yakın Civarının Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (Kozlu, 1987 den Modife Edilmiştir). Türkiye Deprem Tehlike Haritasında İnceleme Alanının Konumu (DAM, 1996) ġekil 7 Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 57 ġekil 8 Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 58 ġekil 9 Yağış Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 59 ġekil 10 Nem Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 60 ġekil 11 ġekil 12 Kar Örtülü ve Kar Yağışlı Günler Sayısı Grafiksel Gösterimi Sisli, Dolulu, Kırağılı, Orajlı Günler Değerleri Grafiksel Gösterimi ġekil 13 Kar Kalınlığı Değerleri Grafiksel Gösterimi 62 ġekil 14 Buharlaşma Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 63 ġekil 15 ġekil 16 ġekil 17 Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran Ayları Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık Ayları Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri İlkbahar, Yaz, Sonbahar, Kış Mevsimleri Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri ġekil 18 Yıllık Esme Sayısına Göre Rüzgâr Yönleri ve Hızları 68 ġekil 19 Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızları 69 ġekil 20 ġekil 21 Fırtınalı Günler Sayısı ve Kuvvetli Rüzgârlı Günler Sayısı Ortalaması Yılları Arası ile 2012 Yılı Rüzgâr Esme Sayılarına Göre Rüzgâr Gülü

10 BÖLÜM 1: PROJENĠN TANIMI VE AMACI Tablosu 1.1 Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Proje konusu, Adana İli, Yüreğir İlçesi sınırları içerisinde bulunan sicil nolu alanda bulunan Kalker Ocağında 1. kapasite artışı projesi dir sicil nolu saha içinde bulunan 24,47 hektarlık ocak alanına tarih ve 369 karar no ile Adana Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü nden Remak Maden İnş.Taah. ve Tic.Ltd.Şti. adına ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmış olup firma ünvanını Akdeniz Petrolleri İnş.Taah. ve Tic.San. A.Ş. olarak değiştirmiştir. Söz konusu proje, hükümleri Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülen Tarih ve Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Madde 15-b ve EK-I Madde 28 ( a ) bendi gereği Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu (ÇED) hazırlanması gereken faaliyetler arasında yer almaktadır. Söz konusu sahada yapılan incelemeler sonucunda üretilmeye değer kalker rezervine rastlanmış olup, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden tarihinde İşletme Ruhsatı alınmıştır sicil numaralı saha toplam 74,26 hektar olup bu alanın 24,47 hektarlık kısmı ocak alanı olarak kullanılmaktadır ve yıllık ton kalker üretilmektedir. Mevcut 24,47 hektarlık ocak alanına 31,9 hektarlık bir alan ilave edilmesi ve üretim kapasitesine ton/yıl ilave edilmesi düşünülmektedir. Mevcut 24,47 hektarlık ocak alanına 31,9 hektarlık bir alan ilave edilerek alanın 56,37 hektara çıkarılması ve üretim kapasitesine ton ilave edilerek üretim miktarının tona çıkarılması düşünülmektedir. Proje alanının 56,37 hektara çıkarılmasının sebebi toplam ruhsat alanı içerisinde görünür rezervde yoğun olarak kalker madeninin bulunması, serbest piyasadaki arz talep ilişkisine bağlı olarak patlatma ile sökülecek malzeme miktarının yıllık ton/yıl olması ve dosya içerisinde hesaplanan rezerv miktarına bağlı olarak uzun yıllar çalışma alanı sağlayabilecek ocak sahasına ihtiyaç duyulmasıdır. 10

11 İşletme alanından çıkarılacak olan kalker işletme sahibine ait sicil numaralı sahada bulunan konkasör tesisinde boyutlandırılacaktır. Konkasör tesisinin kapasitesi ton/yıl iken 2012 yılında ÇED Olumlu Belgesi ile ton/yıl a çıkarılmıştır. Bu sebepten dolayı kapasitemize ton/yıl ilave edilmesi planlanmaktadır. Çalışma alanlarını gösterir koordinatlar Bölüm 2 de ayrıntılı olarak verilmiştir. Proje kapsamında yılda 12 ay, ayda 30 gün, günde 16 saat 2 vardiya şeklinde çalışma yapılacaktır. Proje kapsamında mevcut durumda 12 işçi çalışmakta iken kapasite artışı ile işçi sayısı 36 kişi artırılarak toplamda 48 kişiye çıkartılacaktır. Proje kapsamında üretim faaliyetleri, sahadaki görünür kalker rezervine ve yıllık üretim miktarına bağlı olarak sürdürülecektir. Faaliyet alanındaki toplam rezerv miktarı uzun yıllar hammadde ihtiyacını karşılayabilecek kapasitedir. Bununla birlikte ekonomik ömrünü tamamlayan veya teknolojik sebeplerle revize edilmesi gereken araç ve ekipmanlar yenilenecek ve bakımları düzenli olarak yapılacaktır. Böylece kalker ocağının uzun yıllar yöreye ve ülke ekonomisine hizmet etmesi sağlanacaktır. Nüfusu hızla artan, sanayileşen ve kentleşen ülkemizde konut, sanayi, tarım ve ulaştırma yapılarına duyulan gereksinim artmaya devam etmektedir. Bu yapıların inşasında çoğunlukla bağlayıcı malzeme (çimento-asfalt) ile birlikte agrega kullanılmaktadır. Gün geçtikçe artan agrega gereksiniminin doğal kaynaklardan (deniz, nehir, göl ve ocak) karşılanması güçleşmektedir. Bunda doğal kaynakların yetersizliği kadar, bu kaynaklardan agrega alınmasının çevreye verdiği zararlar da önemli olmaktadır. Bu nedenlerle yapı işlerinde gereksinim duyulan agreganın, kayaların çeşitli tiplerdeki taş kırma makineleri (konkasörler) ile kırılması yoluyla elde edilmesi kaçınılmaz olmaktadır. Bu amaçla daha çok kalker kayaçları tercih edilmektedir. Bu tercihte, kalker kayaçlardan elde edilen agreganın pürüzlü bir yüzey oluşturarak, çimento ile iyi karışım sağlaması, bol miktarda ve yaygın olarak bulunması, kalker kayaçlarının diğer bazı kayaçlara oranla daha yumuşak olması nedeniyle, kırma işlemi sırasında makinelerde sorun yaratmaması başlıca etkendir. İhracat-ithalatın söz konusu olmaması, beton malzemesi dışında, dolgu ve ıslah malzemesi, yol inşaatlarında asfalt ve temel malzemesi olarak önemli miktarlarda kullanılması agreganın inşaat sektöründeki payını her geçen gün arttırmaktadır. 11

12 Bu kapsamda yapılacak yatırımla inşaat ve altyapı çalışmalarında yoğun olarak kullanılan mıcır talebinin karşılanması ve ülke ekonomisine katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. Kapasite artışı projesi ile ilgili olarak ÇED kararının olumlu olarak sonuçlanmasına müteakip Orman İzni, İş Yeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı gibi izinler alınacaktır. Gerekli izinler alındıktan sonra hazırlık çalışmaları yapılarak üretime geçilecektir. Proje konusu faaliyetle ilgili olarak planlanan zamanlama tablosu aşağıda verilmiştir. Tablo 1. Zamanlama Tablosu AÇIKLAMA ÇED Sürecinin Tamamlanması Ve Diğer İzinlerin Alınması (Öngörülen) YIL 2013 AYLAR Üretim Yapılması 2013 Rehabilitasyon Çalışmaları BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKĠ ALANINA AĠT MEVCUT DURUMUN BELĠRLENMESĠ VE ÖZELLĠKLERĠ ( Proje Yeri ve Etki Alanının Mevcut Durumu ve Planlanan Durumu ile Ġlgili Olarak Çevresel Özelliklerin Belirtilmesi ) 2.1. Proje Ġçin Seçilen Yerin Konumu Proje alanı Adana İli nin kuşuçumu 31 km güneydoğusunda, Yüreğir İlçesi nin kuşuçumu 28 km güneydoğusunda yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi, proje alanının m kuzeybatısında bulunan Kaşlıca Köyüdür. Proje alanının m kuzeybatısında Kaşlıca Köyü ne bağlı ev bulunmaktadır. Tesis sahası ve yakın civarı engebeli tepelik arazi yapısına sahiptir. Orman Bölge Müdürlüğü nden alınan ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formunda alanın kısmen orman arazisi vasfında olduğu, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü nden alınan arazi kullanım haritasında VII. Sınıf orman vasfında arazi olduğu, 3402 sayılı Kadastro haritasında ve mescere haritasında ormanlık alan olarak görülmektedir. Fakat Adana İl Özel İdare Müdürlüğü nden alınan 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Marjinal Tarım Alan 12

13 olarak görülmektedir. Proje sahası üzerinde tarım alanı, kuru dere veya akarsu bulunmamaktadır. Faaliyet kalker ocağı kapasite artışı olup açık ocak işletmeciliği ile üretim planlanmaktadır. Proje alanının üzerinde bulunduğu ruhsat alanı firma adına ruhsatlıdır. Faaliyet alanı madencilik açısından kalker rezerv alanıdır. Bundan dolayı bu alan kalker madeni sahası olarak ruhsatlandırılmıştır. Proje alanı ve koordinatlarını gösteren 1/ ölçekli topografik harita Ek 11 de, Vaziyet Planı Ek 15 de verilmiştir. Ayrıca proje ilgili tüm koordinatlar 2. Bölümün ilerleyen kısımlarında verilmiştir. ġekil 1. Proje Yeri 13

14 Proje Yer Seçimi ( ilgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmıģ olan yerin, onanlı çevre düzeni planı veya imar planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları ) Proje alanı Adana İli nin kuşuçumu 31 km güneydoğusunda, Yüreğir İlçesi nin kuşuçumu 28 km güneydoğusunda yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi, proje alanının m kuzeybatısında bulunan Kaşlıca Köyüdür. Proje alanının m kuzeybatısında Kaşlıca Köyü ne bağlı ev bulunmaktadır. Üretimin gerçekleştirileceği alanda kalker madeni üzerinde önemli bir bitki örtüsü ve orman ağaçları bulunmamaktadır. Alan üzerinde yer yer çok az bulunan bitkisel toprak ve çalılıklar ile ilgili herhangi bir işlem yapılmadan direk patlayıcı malzemeler yerleştirilerek patlatma yapılacağından hafriyat oluşmayacaktır. Proje alanının işlendiği Çevre Düzeni Planı Ek 14 de, Arazi Kullanım Haritası Ek 13 de verilmiştir Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Ocak verilmiştir. Kapasite artışı ile planlanan ocak alanı 31,9 hektar olup koordinatları aşağıda Tablo 2. Ocak ( ÇED ) Alanı Koordinatları N. No Y X Toplam 31,9 Hektar Kırma-Eleme Tesisi Sahada üretilecek olan kalker kamyonlarla firmaya ait sicil numaralı alan içerisinde mevcut kırma-eleme tesisine taşınacaktır. Proje alanı içerisinde kırma-eleme tesisi bulunmayacaktır. 14

15 Stok Alanı Proje alanı içerisinde stok alanı bulunmayacaktır. Proje kapsamında patlatma ile yerinden sökülecek olan kalker kamyonlarla firmaya ait sicil numaralı alan içerisinde mevcut stok alanına taşınacak ve buradan konkasör tesisine alınarak kırma işlemine tabi tutulacaktır. Kırma işlemi sonucunda oluşacak olan yaklaşık % 5 lik pasa malzemesi sicil numaralı sahada bulunan pasa stok alanında depolanarak asfalt altı yol malzemesi olarak serbest piyasaya satılacaktır Bitkisel Toprak Depo Alanı Alan üzerinde yer yer çok az bulunan bitkisel toprak ile ilgili herhangi bir işlem yapılmadan direk patlayıcı malzemeler yerleştirilerek patlatma yapılacağından bitkisel toprak sıyırma işlemi yapılmayacaktır. Bu nedenle proje kapsamında bitkisel toprak depo alanı bulunmayacaktır ġantiye/ġdari Bina İşçiler sosyal ihtiyaçlarını ocak sahasının 800 m güneyinde bulunan sicil numaralı alan içerisindeki mevcut şantiyeden sağlayacaktır. İşletme sahibine ait sicil numaralı sahada mevcut şantiye alanı konkasör tesisi ve ocak alanında çalışan işçileri karşılayacak kapasitededir sicil numaralı sahada çalıştırılması planlanan işçiler ise mevcut çalışan işçilerden karşılanacağından ve ile nolu ocaklarda aynı anda çalışma yapılmayacaktır sicil nolu sahada mevcut çalışan işçiler nolu sahaya kaydırılarak bu ocakta çalıştırılacağından şantiye alanı işçiler için yeterli olacaktır. Bu sebeple proje alanı içerisinde şantiye alanı bulunmayacaktır Nakliye Güzergâhı Proje kapsamında üretilecek kalker ocak alanının m güneyinde bulunan sicil numaralı saha içerisindeki konkasör tesisine stabilize yol kullanılarak nakledilecektir Diğer Verilebilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 15

16 2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Proje alanı Adana İli nin kuşuçumu 31 km güneydoğusunda, Yüreğir İlçesi nin kuşuçumu 28 km güneydoğusunda yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi, proje alanının m kuzeybatısında bulunan Kaşlıca Köyüdür. Ocak alanına en yakın ev ise m mesafede bulunan ev olup bu ev Kaşlıca Köyü ne bağlı evdir. ÇED alanına ulaşım için mevcut yollar kullanılacaktır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde yapılan incelemeler sonucunda, orman vasfında arazi olmasına rağmen ağaç bulunmadığı gözlenmiştir. Ayrıca, bozkır alanlarına nazaran otsu türlerle kaplı olduğu tespit edilmiştir. Madencilik sektöründe çalışmalar ve orman kesiminde çalışmalar yıl boyunca sürer. Bu köyün ekonomisinde büyük yer tutar. Bunun yanında hayvancılık ve tarım da destekleyici gelirlerdir. Genç nüfus İlçe Merkezini veya Adana yı yaşamak için tercih etmektedir ve buralarda çalışmaktadır Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, ĠĢ Akım ġeması, ÇalıĢacak Personel Sayısı ÇED izni talep edilen alanda kalker madeni üretilecektir. Üretim açık ocak işletmeciliği şeklinde yapılacaktır. Kalker üretimi esnasında kullanılacak yöntemler ve ekipmanlar günün teknolojisine uygun olarak seçilecektir. Sonuç olarak, bu proje ve yer için farklı bir alternatif düşünülmemiştir. Üretim, ancak mevcut şartlar göz önüne alınarak, bu şartların gerek teknik, gerekse ekonomik yönleri dikkate alınarak gerçekleştirilecektir. Rapora konu olan kalker ocağı için en uygun yöntem olarak açık ocak işletme yöntemi seçilmiştir. Bu yöntemin uygulanmasında üretim kayıpları en az düzeyde tutulurken, doğal bir kaynak olan kalker ülkemiz ekonomisine sunulmuş olacaktır. İşletme yönteminin seçilmesinde topografya, cevherin jeolojik konumu yanı sıra etken olan diğer hususlar, ekonomik yeterlilik, ekonomik oranda işletmecilik kapasiteye ulaşabilme ve iş güvenliği sağlayabilmektedir. 16

17 Faaliyet sahasında açık ocak işletmeciliği şeklinde çalışılırken delikler açılacak, açılan deliklere patlayıcı yerleştirilerek gevşetme patlatması yapılacak, gevşetilen kalker sökülecek ve konkasör tesisine nakledilecektir. sunulmuştur. ÇED izni talep edilen alan ile ilgili olarak hazırlanan İmalat Haritası Ek 16 da Açık Ocak ĠĢletmeciliği: Ocak alanlarında açık işletme yöntemiyle üretim gerçekleşecektir. Kalker üretiminin gerçekleştirileceği ocak alanında, cevher yüzeyde gözlenmekte olup, üst örtü tabakası yok denecek kadar azdır. Sahanın büyük bir kısmı taşlık kayalık arazidir. Üretim için gerekli kalker sahadan gerek iş makineleri ve gerekse patlatma yoluyla yerinden sökülecek kalker, aynı firmaya ait olan ve ocak sahasının 1,5 km güneyinde bulunan sicil numaralı alan içerisinde kurulu bulunan konkasör tesisine nakledilecektir. Ayrıntılı iş akım şeması şekil aşağıda verilmiştir. Arazi Patlayıcı Maddelerin Yerleştirilmesi Toz + Gürültü Patlatma Yapılması Toz + Gürültü Sökülecek Olan Malzemenin Yükleyici İle Alınması Toz + Gürültü Kamyonlara Yüklenmesi Toz + Gürültü Nolu Ruhsat Sahası İçerisinde Mevcut Bulunan Konkasör Tesisine Taşınması ġekil 2. İş Akım Şeması 17

18 Proje kapsamında yılda 12 ay, ayda 30 gün, günde 16 saat 2 vardiya şeklinde çalışma yapılacaktır. Proje kapsamında mevcut durumda 12 işçi çalışmakta iken kapasite artışı ile işçi sayısı 36 kişi artırılarak toplamda 48 kişiye çıkartılacaktır. Sahadan çıkarılacak kalker madeni nolu saha içerisinde mevcut konkasör tesisine nakledilecektir. Mevcut konkasör tesisinin kapasitesi ton/yıl olup üretim çalışmaları sırasında firmaya ait tüm ocaklardan çıkarılacak olan malzeme ton/yıl ile sınırlandırılacaktır. Tüm ocaklarda aynı anda çalışma yapılmayacağından ve yıllık malzeme miktarının ton ile sınırlandırılacak olmasından dolayı konkasör tesisinin kapasitesi yeterli olacaktır. ÇED Ġzni Talep Edilen Alanda Üretim Planı Proje kapsamında üretim faaliyetleri, sahadaki görünür kalker rezervine ve yıllık üretim miktarına bağlı olarak sürdürülecektir. Faaliyet alanındaki toplam rezerv miktarı uzun yıllar hammadde ihtiyacını karşılayabilecek kapasitedir. Bununla birlikte ekonomik ömrünü tamamlayan veya teknolojik sebeplerle revize edilmesi gereken araç ve ekipmanlar yenilenecek ve bakımları düzenli olarak yapılacaktır. Böylece kalker ocağının uzun yıllar yöreye ve ülke ekonomisine hizmet etmesi sağlanacaktır. İşletme alanındaki rezerv miktarı; İşletme alanı : m 2 Kalınlık : 70 m Kalker yoğunluğu : 2,6 Ton / m 3 Rezerv Miktarı : m 2 x 70 m x 2,6 Ton / m 3 = Ton Faaliyet alanında yapılan jeolojik araştırmalar ve rezerv tespit çalışmaları sonucunda ton işletilebilir görünür rezerve rastlanılmıştır. Faaliyet alanında yıllık ortalama ton üretim yapılacağı göz önüne alındığında projenin ekonomik ömrü; Toplam Rezerv / Yıllık Üretim Miktarı Ton / Ton/yıl 22 yıl olduğu görülmektedir. 18

19 Maden ruhsatları genelde 10 yıl süreli verilmektedir. ÇED İzni talep edilen alanda işletme ruhsat süresinin sonunda, sahadaki rezerv durumuna göre gerekli izinlerinin uzatılması için ilgili kurumlara başvuruda bulunulacaktır. Ayrıca hazırlanan ÇED Projesinde belirtilen kapasite artışı ve diğer hususlarla uyumlu olarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne revize bir işletme projesi vermeyi işletme sahibi taahhüt etmektedir. PATLATMA TASARIMI Ocakta maden üretimi; delme-patlatma metodu ile ve geciktirmeli kapsüller kullanılarak yapılacaktır. İşletmede delme-patlatma ile patlayıcı madde kullanılarak üretim yapılacak; morfolojik yapının bozulmaması ve üretim kolaylığı açısından basamakta üretim yapılacaktır. İşletme sahasında basamak yükseklikleri en çok 10 metre ile sınırlandırılacaktır. Ocakta basamak genişliği; kullanılacak olan iş makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilir. Basamaklarda kullanılacak iş makinesinin geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüşlerde rahat ve emniyetli bir şekilde hareket edebileceği bir basamak genişliği yeterli olmaktadır. Bu genişlik uygulamada m. arasında olacak şekilde planlanmıştır. Palya düzlüğü aynı zamanda ulaşım yolu olarak kullanılacaktır. Basamak şev açısı planlanmıştır. Proje kapsamında 7 basamak oluşturulması düşünülmektedir. Proje alanı ile ilgili hazırlatılan İmalat Haritası Ek 16 da verilmiştir. İşletmede gecikmeli patlatma yapılacak olup, delikler açılıp patlayıcı madde yerleştirildikten sonra denetimden geçmiş (TSE standartlarına uygun) gecikmeli kapsüller kullanılacaktır. Ocak alanında yapılacak patlatma işleminde patlayıcı madde olarak Anfo ve dinamit (veya muadili emülsiyon patlayıcı), ateşleyici olarak gecikmeli kapsül kullanılacaktır. Patlatma işlemi için açılacak deliklerde bu işler için tasarlanmış delik delme makinesi kullanılacak olup, bu makine ile açılacak deliklere yerleştirilen patlayıcıların patlatılması ile kalker sökülecektir. Patlayıcı yerleştirilen deliklerde iyi bir sıkılama yapılarak taş savrulması riski önlenecektir. Patlatma işleminde gecikmeli kapsüller kullanılarak ve patlatma kalibrasyonuna uygun hareket edilerek patlatma esnasında tehlikeli çok büyük taş parçalarının uzak mesafelere fırlaması engellenmiş olacaktır. Ateşleme kablosu uygun uzaklıkta kurulacak barikat arkasına kadar uzatılıp ateşleme yapılacaktır. Patlatma sahasına giriş ve çıkışlar kontrollü sağlanacak olup, saha 19

20 çevresine ikaz levhaları yerleştirilecektir. Ateşleme sahasına yetkililerden başkasının girmesine izin verilmeyecektir. Ateşlemelerde ateşçi ehliyetine sahip kişiler görevlendirilecektir. Kalker ocağında patlatma işlemi için sadece gerekli miktarda patlayıcı temin edilecek olup, patlayıcı madde gerekli izinler alınarak merci mevzuat çerçevesinde ve jandarma nezaretinde ve teknik nezaretçi kontrolünde alınarak taşınacaktır. PATLATMA DĠZAYNI PARAMETRELERĠ PARAMETRELER Mevcut Talep edilen Birim durum Formasyon : Kalker Kayaç Yoğunluğu : 2,6 ton/m 3 Yıllık Çalışma Süreleri : 360 gün/yıl Yıllık Üretim Miktarı : ton/yıl Aylık Üretim Miktarı : ,7 ton/ay Aylık Üretim Miktarı : ,3 m³/ay Günlük Üretim Miktarı : 7.655,6 ton/gün Günlük Üretim Miktarı : 2.944,4 m³/gün Kaç günde bir patlatma yapacağı : 7 gün Aylık Patlatma Sayısı : 8 ayda 4 patlatma, adet 4 ayda 5 patlatma Yıllık Patlatma Sayısı : 52 adet Delik Paterni : Delik Çapı : 89 mm Delik Eğimi : 75 o Basamak Boyu : 10 m Dip Delgi : 1 m Delik Boyu : 11 m Sıkılama Boyu : 2,8 m Yük Mesafesi : 8,2 m Delikler Arası Mesafe : 3,5 m Bir delikteki yüzey/delik içi gecikme süreleri : 17 ms Sıralar Arası Gecikme Süresi : 500 ms Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : 98,08 m 3 Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : 255 ton Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarları Ana Şarj (ANFO) Miktarı : 46 kg Yemleyici (Dinamit) Miktarı : 0,5 kg Elektriksiz Kapsül Miktarı : 2 adet Bir delikteki toplam patlayıcı madde miktarı : 46,5 kg 20

21 Birim Tüketimler ANFO : 0,069 kg/m 3 Yemleyici (Dinamit) : 0,0007 kg/m 3 Elektriksiz Kapsül : 0,003 ad/m 3 Elektrikli Kapsül : 0, ad/m 3 Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : 0,00019 ad/m 3 Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : --- m/m 3 Delgi : 0,112 m/m 3 Bir Atımdaki Tüketimler Bir atımdaki üretim : ,15 m³/atım ANFO : kg/atım Dinamit : 105 kg/atım Elektriksiz Kapsül : 420 adet/atım Elektrikli Kapsül : 2 adet/atım Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : 4 adet/atım Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : --- m/atım Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı Delik Sayısı : 210 adet/atım Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarları ANFO : kg/yıl Dinamit : kg/yıl Elektriksiz Kapsül : adet/yıl Elektrikli Kapsül : 104 adet/yıl Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : 208 adet/yıl Fitil sadece Ön kesme uygulamaları için : --- m/yıl İşletmede 8 ay ayda 4 patlatma, 4 ay ise ayda 5 patlatma yapılacaktır. Yapılacak patlatmalar gündüz saatlerinde hafta içi yapılacaktır. Patlayıcı maddelerin kullanımı ile ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve Esaslarına ilişkin Tüzük hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışan işyerlerinde ve işlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük hükümlerine uyulacaktır. Patlatmalar ilgili jandarma nezaretinde gerekli güvenlik önlemleri alındıktan sonra gerçekleştirilecektir. 21

22 ġekil 3. Patlatma Tasarım Modeli Parametreleri ANFO Amonyum Nitrat ve motorin karışımı bir patlayıcıdır. Bünyesinde % 96 amonyum nitrat ve % 4 motorin bulunur. Bu karışımın her ortamda yapılabilmesi, ucuz olması ANFO nun tercih edilmesinin sebebidir. Karışımda homojenliğin sağlanması amacı ile bir miktar karışıma talaş eklenir. Kullanılacak olan ANFO, satış izni verilen üreticilerden satın alınarak, kullanılmak üzere sahaya nakledilecektir. Milisaniye gecikmeli kapsüle verilen elektrik akımı ile patlatılan ANFO patlama sırasında doğal hacminin yaklaşık 1500 katı bir hacme ulaşır ve patlatma gerçekleşir. Patlatmanın verimli olması için deliklerin sıkılanması bu sebepten dolayı çok önemlidir. Patlayıcı maddeler sahada depolanmayacak olup, MKE Kurumu anlaşmalı bayii ile anlaşma yapılacak olup patlatma yapılacağı gün günlük olarak getirilecektir. Patlatmalarda denetimden geçmiş (TSE standartlarına uygun) gecikmeli kapsül kullanılacağını, patlatmalar belirtilen gün ve saatler içerisinde yapılacağını ve patlatma yapılacağı gün, tarih ve saat ilgili köy ve ilçe yetkililerine ve muhtarlığa bildirileceğini, gündüz saatleri dışında ve hafta sonları kesinlikle patlatma yapılmayacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir. 22

23 Faaliyetin ömrü Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden alınan 10 yıllık işletme ruhsatının ömrü ile sınırlı olacaktır. Fakat 10 yıllık işletme ruhsatı süresi sonunda verilecek temdit işletme projesi ile ruhsat hukuku uzayabilecektir. Dolayısıyla ruhsat hukuku devam ettiği sürece çalışmalar sürdürülecektir. Ayrıca 5177 Sayılı Kanunla Değişik 3213 Sayılı Maden Kanunu nun ilgili hükümlerine uymayı işletme sahibi taahhüt etmektedir. Özellikleri Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Tablo 3. Makine ve Ekipman Listesi Makine Ekipman Listesi Mevcut Eklenecek Toplam Tamrock 1-1 Kırıcılı Ekskavatör Paletli Yükleyici 1-1 Lastik Tekerlekli Yükleyici Kamyon Kompresör 1-1 Arazöz Binek Araç 1-1 olacaktır. Kapasite artışı ile eklenecek olan makine ekipman listesi üretim için yeterli Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, TaĢınmaları ve Depolanmaları Proje konusu ÇED izin alanında açık ocak işletmeciliği yapılacak olup üretimde patlatma yapılacaktır. Patlatma esnasında fırlayan taş parçacıklarının kontrolü için gecikmeli kapsül kullanılması, titreşim analizine dayalı patlatma risk analizinde belirtilen patlayıcı madde miktarı kullanılması v.b. önlemler alınacaktır. Patlayıcı maddelerin teslim alınması, taşınması, depolanması, dağıtılması, geri alınması vb. işler bu amaçla eğitilmiş ve teknik nezaretçi (ilgili maden mühendisi) tarafından görevlendirilmiş kimseler tarafından, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılacaktır. Patlayıcı maddeleri bu amaçla eğitilmiş, teknik nezaretçi tarafından görevlendirilmiş, yeterlilik belgesine sahip ateşleyicilerden başkası almayacak ve kullanmayacaktır. Ateşleyici, ateşleme tellerini manyetoya bağlamadan, fitil kullanılmasına izin verilen ocakta bunları ateşlemeden önce, lağım atılacak yere gelip bütün yol ağızlarına nöbetçi konulup konulmadığını, işçilerin geçişlerine kapatılıp kapatılmadığını denetleyecektir. Bu işte görevlendirilecek yeterli sayıda işçi bulunmazsa, yol ağızları uygun bir şekilde kapatılacaktır. Ruhsat alanında 23

24 patlayıcı madde deposu bulunmamaktadır. Patlayıcı maddeler en yakın patlayıcı madde deposundan temin edilecektir. İşletmede araç ve iş makinelerinde motorin kullanılacaktır. İş makineleri ve araçlar için kullanılacak akaryakıt en yakın akaryakıt istasyonundan temin edilecektir. Kullanılacak patlayıcı maddeler sahada depolanmayacak olup, MKE Kurumu anlaşmalı bayii ile anlaşma yapılacak olup patlatma yapılacağı gün günlük olarak getirilecektir. Patlatmalarda denetimden geçmiş (TSE standartlarına uygun) gecikmeli kapsül kullanılacağını, patlatmalar belirtilen gün ve saatler içerisinde yapılacağını ve patlatma yapılacağı gün, tarih ve saat ilgili köy ve ilçe yetkililerine ve muhtarlığa bildirileceğini, gündüz saatleri dışında ve hafta sonları kesinlikle patlatma yapılmayacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir Proje Kapsamındaki UlaĢtırması Altyapısı Planı ( UlaĢtırma Güzergâhı, Güzergâh Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar Ġçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, YerleĢim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması DüĢünülen Tamir, Bakım ve ĠyileĢtirme ÇalıĢmaları vb. ) Proje alanı Adana İline yaklaşık 31 km mesafededir. Ocaktan çıkacak kalker madeninin işleneceği firmaya ait konkasör tesisine kadar kadar mevcut köy yolları bulunmaktadır. Konkasör tesisine ulaşılmak için mevcut yollar kullanılacaktır. Ocak alınından çıkarılacak kalker madeni m stabilize yol kullanılarak firmaya ait konkasör tesisine taşınacaktır. Konkasör tesisinde üretim faaliyetleri sırasında kullanılacak olan köy yollarının çalışmalardan veya iş makinelerinden zarar görmesi halinde köy yollarının eski durumuna getirileceğini, zararların işletme sahibi tarafından karşılanacağını, yolun standardının yükseltilmesi için Adana Özel İdare Müdürlüğü ne katkıda bulunulacağına ve ayrıca Adana Özel İdare Müdürlüğü ne noter onaylı verilmiş olan yol ile ilgili taahhütnameye uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir. Proje kapsamında konkasör tesisinde üretim faaliyetleri sırasında kullanılacak olan köy yolları trafik yoğunluğu açısından değerlendirildiğinde yoğunluğun fazla olmadığı bir güzergâhtır. Faaliyet sırasında çalışacak işçilerin büyük bir kısmı civar yerleşimlerden 24

25 temin edileceğinden servis saatlerinde ana ulaşım yollarındaki trafik yoğunluğuna olumsuz bir katkı söz konusu olmayacaktır. Kalkerin taşınması sırasında sürücülerin hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Ayrıca taşıma işlemi gündüz 08 ile 20 saatleri arasında yapılacaktır. Nakliye sırasında Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Nakliye sırasında kamyonların üzeri branda ile kapatılarak toz oluşumu da engellenecektir. Kamyonların devrilmemesi için kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. Söz konusu faaliyetten kaynaklı yollarda herhangi bir bozulma olması durumda faaliyet sahibi tarafından bakım, onarım ve iyileştirmeler yapılacaktır. Proje kapsamında yol yapılması gerekirse yamaçlardan aşağı toprak kaymayacak şekilde ekskavatörle çalışma yapılacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında kullanılacak orman yollarının bakım ve onarımının yapılacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir. BÖLÜM 3: PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Sektörler ) Ekonomik Özellikler ( Yörenin Ekonomik Yapısını OluĢturan BaĢlıca Adana Sanayisi, 1950 lerde tarıma dayalı sanayi, yani tarıma dayalı tekstil ve bitkisel yağ sektörleri olmak üzere iki ana konuda gelişmiştir lerden sonra özellikle KOBİ niteliğindeki firmaların sayısı artarak, sektörler çeşitlenmeye başlamıştır. Süreç içerisinde diğer bütün sektörlerde de üretime geçilmiştir yılı için yapılan ekonomik sektör analizlerinde imalat, sanayi, hizmetler ve ticaret sektörleri kent bütününde koruyacak özellikleri taşıması beklenmektedir. Özellikle büyük sanayinin hızla geliştiği kentte, ülke ölçeğine göre oldukça büyük sayılabilecek Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi (AHSOSB) Ceyhan yolu üzerinde Misis mevkiinde hektar arazisi ile Türkiye'nin en büyük organize sanayi bölgesi durumundadır. Özellikle tarıma dayalı sanayi türü gelişmiş olması yanında diğer imalat sanayi türlerinde de hızlı gelişme içerisinde olmuştur. Bu gelişmede Çukurova bölgesinin tarımsal özelliği yanında Mersin-İskenderun gibi ülkenin önemli liman kentlerinin bağlantısı içinde kalmakta, böylece türlerin dağılımı için büyük bir şans meydana getirmiştir. 25

26 Faaliyet alanı yakın çevresi ekonomisi genellikle tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Tarım alanında buğday, mısır, baklagiller, sebze, meyve seracılığı, karpuz, narenciye, incir, zeytin, keçiboynuzu, kekik, nane hayvancılık alanında ise koyun, keçi, sığır, kümes hayvanları yetiştiriciliği yapılmaktadır Nüfus ( Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfusun YaĢ Sınıflarına Göre Dağılımı, Hane Halkı Yapısı ) Proje alanı Yüreğir İli sınırları içerisindedir TÜİK verilerine göre Adana nın nüfusu kişidir. Yöreye ait kadın-erkek nüfus bilgileri aşağıda verilmiştir. Tablo 4. İl, İlçe ve Köy Nüfusu Toplam Adana Erkek Kadın Toplam Yüreğir Erkek Kadın Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2012 Tablo 5. İlçe, Yaş Grubu Ve Cinsiyete Göre Nüfus Ġl Ġlçe YaĢ Grubu Toplam Erkek Kadın Adana Yüreğir Toplam

27 Sağlık ( Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar ) Bölgede herhangi bir endemik hastalık mevcut değildir Ġnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Kalker ocağı kapasite artışı ile ilgili olarak patlatma, sökme, yükleme, taşıma, boşaltma faaliyetleri yapılacaktır. Bu faaliyetler insan sağlığını hastalık olarak değil de iş kazası (düşme, yaralanma, yuvarlanma gibi) şeklinde etkileme olasılığı vardır. İşletmede iş güvenliği ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır. Projede belirtilen faaliyetlerin kontrollü bir şekilde tekniğine ve projesine uygun olarak gerçekleştirilmesi durumunda çevresel açıdan tehlike ve risk minimum düzeye indirilecektir. Ocak alanında gerçekleştirilecek tüm çalışmalar sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümlerine göre gerekli önlemlerin alınacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir. Diğer yandan çevre açısından riskli ve tehlikeli bir durum olan patlatma sonucu oluşacak olan taş savrulmadır. Patlayıcı yerleştirilen deliklerde iyi bir sıkılama yapılarak taş savrulması riski önlenecektir. Patlatma işleminde gecikmeli kapsüller kullanılarak ve patlatma kalibrasyonuna uygun hareket edilerek patlatma esnasında tehlikeli çok büyük taş parçalarının uzak mesafelere fırlaması engellenerek taş savrulmaması için gerekli tedbirleri almayı işletme sahibi taahhüt etmektedir. Patlatma sırasında oluşacak taş savrulması ile ilgili Risk Analiz Raporu hazırlatılarak Ek 21 de verilmiştir. Proje alanı yakın civarında firmaya ve başka işletmeye ait ocak alanları ve kırmaeleme tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin konumu gösteren uydu görüntüsü Şekil 4 de verilmiştir. Faaliyetin gerçekleşmesi sonucu bu işletmeler ile aynı anda çalışma olması ile ilgili gerekli değerlendirmeler yapılarak aşağıda verilmiştir. 27

28 ġekil 4. Proje Alanı Yakın Civarındaki İşletmeler Şekil 4 de görüldüğü üzere Kaşlıca Köyüne en yakın Akdeniz ( ) Kalker Ocağı bulunmaktadır. Diğer yakın işletme ise henüz izinleri alınmamış ÇED süreci devam eden İsmailoğulları Ocağı ve Tesisi olup Akdeniz Kalker ( ) Ocağı ve Tesisi proje alanına 3. Derece yakın işletmelerdir. Proje sahasına en yakın konut m mesafedeki evdir. İnceleme alanına 119 m, 228 m ve 587 m mesafede çeşme, 587 m ve m mesafede su deposu bulunmaktadır. Proje kapsamında çevresel etkilerin kontrol altına alınması için İsmailoğulları Ocağı ve Tesisinin izinleri alıp üretime geçmesinin ardından firma ile koordineli olarak çalışma yapılacaktır. Firmaya ait 3 ocakta ise aynı anda çalışma yapılmayacaktır. Ocak alanlarında yapılması planlanan patlatmalar İlçe Jandarma Müdürlüğü nün kontrolünde belirli gün ve saatte yapılacak olmasından dolayı nolu saha ile İsmailoğulları kalker ocağına ait patlatma aynı gün ve saatte yapılmayacaktır. Bu sayede gürültü, 28

29 vibrasyon, titreşim, hava şoku, taş savrulması gibi oluşacak etkilerin aynı anda oluşmaması sağlanacaktır. Okan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı Patlayıcı Mühendisliği Yüksek Lisans Programında Titreşim Analizine Dayalı Patlatma Risk Analizi yaptırılmış olup risk değerlendirmesi Kaşlıca Köyü ne göre yapılmıştır. Firmaya ait faaliyette bulunan kalker ocağında üretim ve test atımları düzenlenmiş en yakın konuta, çeşmeye ve su deposuna titreşim ölçerler kurulmuş olup kayıtlar alınarak titreşim yayılım eğimi belirlenmiştir. Kaşlıca Köyü ndeki mevcut yapılara 5 mm/s lik hasar başlangıç sınırının geçilmemesi için gecikme başına kullanılması gereken maksimum patlayıcı madde miktarı belirlenmiştir. Kullanılacak patlayıcı madde miktarı Mülga T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetimi Yönetmeliğine göre izin verilen değerlerin oldukça altındadır. Ayrıca parçacık hızı Patlatma ile ilgili Risk Analiz Raporu Ek 21 Çizelge 11 de verilmiş olup oluşabilecek maksimum parçacık hızları DIN 4150 normunun 5 mm/s lik Mülga T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetimi Yönetmeliğinin 19 mm/s lik eşik hasar limitinden çok düşüktür. Mülga T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetimi Yönetmeliğinde 19 mm/s lik eşik hasar limit değeri değiştirilerek 50 mm/s ye değerine yükseltilmişsede Okan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı Patlayıcı Mühendisliği Yüksek Lisans Programında Titreşim Analizine Dayalı Patlatma Risk Analizde daha çevre dostu bir yaklaşım için USBM normlarına göre değerlendirme yapılmıştır. Ocaklarla patlatma işlemi Jandarma nezaretinde ayrı gün ve saatte yapılacak olmasından dolayı en yakın konutun, çeşmenin ve su deposunun gürültü, vibrasyon, titreşim, hava şoku, taş savrulması gibi durumlardan etkilenmesi beklenmemektedir. Üretim faaliyetlerine başlanmadan önce en az 5 adet deneme atımı yapılarak titreşim yayılım formülü ve uygulama paterni gözden geçirilecektir. İşletme sırasında yapılacak tüm atımların günlük titreşim ölçümleri en az 2 adet uygun titreşim ölçer cihazı kullanılarak yapılacak, yapılan ölçümlerin patlatma patern ve protokollerinin tutulması ve aylık periyotlarda tarafsız kurumların onayından geçirilecektir. 29

30 Kaşlıca Köyü yakın civarındaki mevcut olan ocakların ve nolu kalker ocağının çalışması sonucunda toz meydana gelecektir. Toz oluşumunun engellenmesi için tüm ocaklarda tozun minimum seviyeye indirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. Ocaklarda sulama işlemleri gerçekleştirilecek ve tesisler kapalı sistem çalışacaktır. Ayrıca bölgede hakim rüzgar yönü Kuzey rüzgarı olup tüm ocakların çalışması sonucu oluşacak olan toz kuzeyden esen rüzgarın etkisi ile güneye doğru yayılacaktır. Dolayısı ile Şekil 4 de görüleceği üzere köyün üst kısmında yani kuzey kısmında ocak faaliyetleri yapan işletmeler bulunmamaktadır ve köye doğru dağılan bir toz oluşumu olmayacaktır. Arazide yerinde yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi inceleme alanı genelinde en önemli akifer sistemleri Andırın Formasyonu ve Mesozoyik Yaşlı Kireçtaşı birimleri en önemli akifer sistemleri olarak tanımlanmıştır. İnceleme alanı ve genelinde en önemli yeraltısuyu kaynakları çalışma alanı genelinde yer alan ve çeşme olarak kullanılan yeraltısuyu kaynaklarıdır. Bu kaynaklar topoğrafik olarak taş ocağı olarak düşünülen yerden daha aşağıda yer almaktadır. Bundan dolayı taş ocağı çalışmaları sırasında yapılacak olan patlatmaların bu kaynaklar üzerindeki etkisi minimum seviyede olacaktır. Bununla beraber çalışma alanının batısında yer alan ve bu alandan yaklaşık 2.5 km uzaklıkta bulunan Ceyhan Nehir suları üzerindeki etkisi ise çalışma alanı genelinde mostra veren jeolojik birimlerin fiziksel dayanımına bağlı olarak değişeknlik gösterecektir GerçekleĢmesi Beklenen Gelir ArtıĢları; Yaratılacak Ġstihdam Ġmkânları, Nüfus Hareketleri Faaliyet kapasite artışı faaliyeti olup proje ile ilgili olarak 48 kişinin istihdam edilmesi planlanmaktadır. Böylece istihdam açısından yöreye olumlu bir katkı yapılmış olacaktır. Yöre halkı yıllardan beri madencilik sektöründe çalıştığından yöre halkından rahatça istihdam sağlanabilecektir. Faaliyetle ilgili olarak işveren bazı teknik elemanlar dışında yöre dışından herhangi bir nüfus hareketi olmayacaktır. Çalışanlar mesai saatleri dışında ya şantiye alanında konaklayacaklar ya da servisle evlerine gideceklerdir. Ayrıca faaliyetin yörede yaratacağı yiyecek, içecek, motorin, bireysel ihtiyaçlar, araç gereç v.s. ile ilgili alışveriş artışı piyasanın hareketlenmesini sağlayacaktır. Ayrıca üretilecek kalker ihraç edileceğinden ülke ekonomisine katkı sağlayacaktır. 30