TERCİHLİ YEMLEMENİN BUZAĞILARIN BESLEME DAVRANIŞLARI VE BÜYÜME PERFORMANSLARI ÜZERİNE ETKİLERİ 1

Transkript

1 TERCİHLİ YEMLEMENİN BUZAĞILARIN BESLEME DAVRANIŞLARI VE BÜYÜME PERFORMANSLARI ÜZERİNE ETKİLERİ 1 The Effects Of Choice Feeding On Feeding Behaviour and Growth Performance Of Dairy Calves Mehmet Ali AKYOL Zootekni Anabilim Dalı Murat GÖRGÜLÜ Zootekni Anabilim Dalı ÖZET Çalışmada sütten kesim öncesinde tercihli yemleme uygulamasının buzağılarda büyüme performansına etkileri araştırılmıştır. Çalışmada 20 adet erkek siyah alaca buzağı 1 haftalık yaşta benzer canlı ağırlıkta olacak şekilde 2 gruba ayrılmış ve gruplardan birisi tam yemleme (TMR: total mixed ration) ile yemlenmiş, diğer grup ise TMR deki hammaddeleri serbest seçenek olarak eşzamanlı (Tercihli yemleme) almıştır. TMR de Arpa, Mısır, Soya Fasulyesi Küspesi (SFK), Mısır Gluten Unu (MGU), Buğday Kepeği ve %20 oranında 1-2 cm öğütülmüş yonca kuru otu kullanılmıştır. Bütün buzağılar deneme boyunca 2 öğünde 4 L süt ve serbest su almışlardır. Bütün buzağılar serbest olarak yemlenmiştir. Tercihli yemlenen buzağıların seçtikleri rasyonlar TMR ye göre önemli düzeyde hem hammadde hem de besin madde kompozisyonu bakımından önemli farklılık göstermişlerdir. TMR de mısır, arpa, buğday kepeği, SFK, MGU ve yonca oranları sırasıyla %12, 42.56, 6.96, 5.92, 9.6 ve 20 iken buzağıların kendi tercih ettikleri rasyonda hammadde oranları 8,9, 6.89, 12.64, 49.56, 1.85 ve (P<0.05). Tercihli yemlenen buzağıların tercih ettikleri rasyonla TMR ile yemlenen buzağıların yem tüketimi, canlı ağırlık kazancı ve yemden yararlanma değerleri benzerlik göstermiştir (P>0.05). Sonuç olarak mevcut çalışmada genç ve tecrübesiz olan buzağıların fizyolojik ve çevre koşullarındaki değişimlere uygun olarak değişen gereksinmelerini karşılayacak rasyonları seçebilecekleri gözlenmiş ve özellikle protein bakımından süt ikame yemine benzer rasyonlar oluşturmuşlardır. Anahtar kelimeler: Tercihli Yemleme, Buzağı, Yemleme Sitemi, Yemlenme davranışı ABSTRACT The study was carried out to determine the effects of choice feeding on growth performance of dairy calf during pre-weaning period. 20 male Holstein calves were used and divided into two groups according to the birth weight. The first group was fed with TMR containing 20% alfalfa hay sized 1-2 cm. the second group (Choice Feeding, CF) was fed with feed ingredients (corn, barley, wheat * Yüksek Lisans Tezi-MSc.Thesis

2 bran, soybean meal, corn gluten meal and alfalfa hay) used in TMR separately, ad libitum and simultaneously. Study was commenced after 7 days old. All calves were received 4 L milk via pail in two meals along with solid feeds. Choice fed calves selected diets totally different from TMR in respect to ingredient and nutritional composition.tmr formulated with corn (12%), barley (42.56%), wheat bran (6.96%), soybean meal (SBM, 5.92%), corn gluten meal (CGM, 9.60%) and alfalfa hay (20%). However the diets selected by calves in choice feeding group contained 8,9%, 6.89%, 12.64%, 59.56%, 1.85% ve 10.09%, corn, barley, wheat bran SBM, CGM and alfalfa hay, respectively. Feeding method had no effect on overall performance of calves (P>0.05). In conclusion, inexperienced young calves have an innate good nutritional wisdom to cover their nutritional needs changing according to the environmental and physiological conditions. This ability allowed them to construct a diet similar to milk replacer especially in respect o protein content as well. Key words: Choice feeding, Calf, Feeding System, feeding behaviour Giriş Hayvan beslemede, hayvanların gereksinimlerinin doğru ve kesin olarak belirlenebilmesi esastır. Ancak hayvanların gereksinmelerinin belirlenmesi ile ilgili olarak daha önce yapılan çalışmalar belli genotipler ve belli şartlar için yapılmıştır. Bu nedenle, hayvan besleme konusunda çalışanlar ve hayvan besleyen yetiştiriciler hayvanların gereksinmelerini belirlerken daha önce yapılmış çalışmalarda kendi genotiplerine ve çevre şartlarına en yakın olan bulguları kullana gelmişlerdir. Bilindiği gibi hayvanların gereksinmeleri hayvanın ırkına, yaşına, içinde bulunduğu fizyolojik durumuna, kondisyonuna, sıcaklık, rüzgar ve çamur gibi çok değişik çevre şartlarına göre büyük oranda değişim gösterir (NRC, 2001). Bu nedenle de gereksinmeleri sürekli değişir. Bu gereksinmelerin zamanında ve uygun bir şekilde hayvana sağlanmasını temin edecek bir besleme metodunun geliştirilmesi hayvanların performansının yükseltilmesinde etkili bir yol olarak değerlendirilebilir. Preruminant dönemde buzağılar bireysel barındırıldıklarından ve sosyal temastan yoksun yetiştirildiklerinden yemlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini öğrenme bakımından sorunlu hayvanlar olarak değerlendirilebilir. Diğer taraftan genç hayvanların yeni yemleri deneme bakımından daha atak olabileceği ve bu bakımdan yeni yemlere alışma ve yeni yemleri tanıma bakımından daha fazla avantaja sahip olabilecekleri de düşünülebilir. Bu bakımdan tercihli yemleme uygulamasının buzağılarda test edilmesi ve tercihli yemlemenin buzağıların değişen fizyolojik ve çevresel koşullarda gereksinmelerinin belirlenmesinde kullanılabilecek bir yöntem olup olmayacağının ortaya konulması en önemli amaçlarımızdan birisidir

3 Tercihli yemlemede hayvanlar hangi yemi, ne zaman, ne miktar tüketeceği ve hangi sıra ile tüketeceği gibi konularda tercih sergileme serbestliğine ve avantajına sahiptirler. Çiftlik hayvanlarına yemlerini tercih etme imkânı verildiğinde mevcut alternatiflerle vücutlarında oluşabilecek dengesizlikler ve konforsuzlukları minimize edecek şekilde tercih sergileyebilecekleri öne sürülmektedir (Forbes, 2001). Tercihli yemlemenin alternatif bir yemleme sitemi olarak öne çıkabilmesinde bu özelliği de önemli bir yer tutmaktadır. Mevcut çalışmada süt programının yanında, buzağının gereksinmelerini sağlıklı bir şekilde karşılayacak Total Mixed Ration (TMR) verilen geleneksel büyütme ile kaba yem ve karma yeme giren ham maddelerin buzağılara tercih olarak sunulduğu tercihli yemleme sisteminin sütten kesim öncesindeki erkek buzağılarda yemleme davranışı, yem tercihi ve büyüme performansına etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Materyal ve Metod Materyal Araştırmada hayvan materyali olarak, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Araştırma Uygulama Çiftliği Süt Sığırcılığı işletmesinde mevcut 20 baş yeni doğmuş erkek 7 günlük yaştaki, 36,4 kg ortalama canlı ağırlıkta Siyah Alaca ırkı buzağı kullanılmıştır. Hayvanlar 7. günde deneme başı canlı ağırlıklarına göre tam yemleme ve tercihli yemleme grupları alınarak denemeye başlanmıştır. Deneme 8 hafta sürdürülmüştür. Total mixed ration (TMR) Arpa, Mısır, Buğday Kepeği, MGU, SFK ve 1-2 cm büyüklüğünde öğütülmüş yonca kuru otun ile oluşturulmuştur. TMR da %20 oranında kaba yem kullanılmıştır (Çizelge 1). Tercihli yemlenen buzağılara ise TMR yapısında bulunan bütün hammaddeler serbest ve eş zamanlı olarak sunulmuştur. Ayrıca yem seçim gruplarında vitamin ve mineral eksikliğinden kaynaklanan bir interaksiyon oluşmaması için bu gruplardaki her bir yem maddesine öğütülmüş yonca kuru otu hariç, TMR rasyonları ile aynı oranda vitamin, mineral, kireç taşı ve tuz katkısı yapılmıştır. Denemede bölmeler, her birine 1 buzağının yerleştirilecek şekilde tasarlanmıştır. Her bölme 1.5 m yüksekliğinde, 1,5 m uzunluğunda ve 1.5 m genişliğindeki kafeslerden oluşturulmuştur. Bölmenin içerisinde hayvanların önünde yem ve temiz su sürekli serbest olarak bulundurulmuştur. Deneme de kullanılan yemlikler 120 cm uzunluğunda ve yem dökülmesini önlemek için yerden yaklaşık 70 cm yükseklikte olacak şekilde düzenlenmiştir. Tercihli yemleme gruplarındaki yemlikler, her biri 30 cm genişliğinde 6 eşit bölmeye ayrılarak yem materyallerinin ayrı olarak verilmesi sağlanmıştır. Bütün muamele gruplarında yem hammaddelerinin yemliklere konulma sırası aynı olacak şekilde düzenlenmiştir. Bu düzenleme, yem hammaddesi ile verildiği yemliğin yeri, yönü ve pozisyonu arasında oluşabilecek muhtemel interaksiyon etkisinin önüne

4 geçebilmek amacıyla yapılmıştır. İçme suyu m boyutlarındaki ve 15 litre hacim kapasiteli kovalar ile serbest olarak sunulmuştur. Çizelge 1. TMR grubunda kullanılan rasyon ve kompozisyonları (%) Yemler TMR Arpa 42,56 Mısır 12 Mısır Gluten Unu(MGU) 9,6 Buğday Kepeği 6,96 Soya Fasulyesi Küspesi(SFK) % 46 HP 5,92 Mermer Tozu 1,52 DCP % 18 0,8 Tuz 0,56 Vit. 3M* 0,56 Yonca 20 Toplam 100 Kompozisyon; KM, % ME, Kcal /kg** HP ADF NDF HK 4.20 HY 1.98 ME: Metabolik Enerji, HP: Ham Protein, ADF: Acid Detergent Fiber, NDF: Neutral Detergent Fiber. * : 1 kg vitamin mineral karışımı: IU vitamin A, IU vitamin D3, mg vitamin E, mg Mn, mg Zn, mg Fe, mg Cu, 150 mg Co, 800 mg I and 150 mg Se içermektedir. ** : NRC. (2001) den hesaplanmıştır. Rasyonlarda kullanılan hammaddelerin analizle bulunan besin madde içerikleri Çizelge 2 de verilmiştir. Çizelge 2. Denemede kullanılan yemlerin analiz listesi Besin Maddesi KM ME* HP ADF NDF HK HY Selüloz Mısır Arpa Kepek SFK MGU Yonca Katkı *NRC (2001)

5 Deneme toprak zeminde yürütülmüş ve günlük altlık temizliği yapılmıştır. Deneme sırasında ad libitum (serbest) yemleme uygulanmıştır. Metod Deneme de kullanılan 20 baş buzağı, deneme başı canlı ağırlıkları benzer olacak şekilde 2 muamele grubuna dağıtılmıştır. Benzer canlı ağırlığa sahip olacak şekilse 10 buzağı TMR grubuna ve 10 buzağı ise tercihli yemleme grubuna ayrılmıştır. Performans Verilerinin Hesaplanması Denemelerde yem tüketimleri haftalık olarak tespit edilmiştir. Hafta boyunca her gün verilen yem, tartılıp kayıt edilip haftanın sonunda yemliklerden toplanarak kalan yem tespit edilmiş ve yem tüketimleri bir hafta boyunca verilen yemden kalan yem çıkarılarak tespit edilmiştir. Deneme boyunca haftalık periyotlarla canlı ağırlık tespit edilmiştir. Deneme boyunca, buzağılar tarafından oluşturulan rasyonlardaki besin madde içerikleri ile kuru madde tüketimleri çarpılmak sureti ile besin madde tüketimleri (ME, HP, ADF, NDF vd.) bulunmuştur. Rasyonların metabolik enerji düzeyi NRC (2001) nin tablo değerlerinden hesaplanmıştır. Kimyasal Analizler Denemede kullanılan yemlere ait kuru madde, ham protein, ham kül, ham yağ analizleri (AOAC, 1989) a göre, ADF ve NDF analizi ANKOM Fiber Analyzer cihazı ile Van Soest ve ark. (1991) e göre yapılmıştır. Aynı zamanda buzağılara sabah ve akşam sağımından sonra 2 kg/öğün süt verilmiştir. Bu sütün analizi ise; sütte kuru madde, protein, yağ, laktoz, kazein ve üre düzeyi MilkoScan FT120 (FOSS) ile haftada 2 kez yapılmıştır. Sabah ve akşam sağımından elde edilen buzağılara verilen süt örneklerinden analizler yapılmıştır (Çizelge 3). Çizelge 3. Buzağılara verilen sütün besin madde içeriği,% Süt Örneği KM Yağsız Kuru Madde Yağ Protein Laktoz Kazein Üre Ortalama İstatistiksel Analizler Deneme yemleme sistemlerinin etkisi tesadüf parselleri deneme desenine göre test edilmiştir. Elde edilen veriler, GLM prosedüründe analiz edilmiştir. Muamele grupları ile kontrol gruplarının rasyon kompozisyonları arasındaki farklılıkların ve rasyon kompozisyonlarının dönemsel farklılıklarının testinde ise T- testi kullanılmıştır (SPSS, 2003). Deneme 1 in matematik modeli aşağıda verilmiştir: Yij =μ + αi + eijk

6 Bu modelde; Yij = i inci yemleme metodunun 1. tekerrüre ait gözlem değerini μ = popülasyon ortalamasını, αi = i inci yemleme metodunun etkisi, eij = i yemleme metodunda j inci tekerrüre ait şansa bağlı hatayı göstermektedir. Bulgular ve Tartışma Rasyon Tercihleri Mevcut çalışmada tercihli yemlenen buzağıların 8 haftalık deneme boyunca seçtikleri rasyonlar ve besin madde içerikleri Çizelge 4 de verilmiştir. Deneme sonu itibariyle tarafımızdan hazırlanan TMR ile buzağıların seçtikleri rasyonların hammadde ve besin madde içeriklerinin önemli düzeyde farklı olduğu görülmüştür (P<0.05). Çizelge 4. Tercihli yemleme ve TMR gruplarındaki rasyon oranları Yemler TMR, % TY,% Mısır ** Arpa ** Kepek * SFK ** MGU % ** Yonca ** Katkı 2.96# 3.33 Kompozisyon; KM, % ME, Mcal/kg HP, % ADF, % NDF, % HK, % HY, % **:0.005, ve 0.01 de önemli * 0.01 de önemli # Mermer Tozu:1,52 DCP %18P:0,8 Tuz:0,56 VİT. 3M:0,08 Mermer Tozu:1,71 DCP %18P:0,9 Tuz:0,63 VİT. 3M:0,09 Tercihli yemlenen buzağılar da özellikle SFK tercihinin çok önemli düzeyde arttığı (TMR: %5.92 a karşı Tercihli:%59.56), enerji yemi (Arpa+mısır) tercihinin ise önemli düzeyde düştüğü (TMR:%54.56 a karşı Tercihli:%15.79) ve buzağıların süt veya süt ikame yemlerinin kuru maddesinde bulunan düzeylerde protein içeren rasyonlar seçtikleri görülmüştür. Düzeyinde bilindiği gibi süt kuru maddede %

7 protein içermektedir. Mevcut çalışmada buzağıların içtiği sütün kuru maddedeki protein oranı %27.97 dir. Buzağılarda gelişmenin daha çok protein tabiatında ve mineral birikimi tabiatında olduğu ve yem tüketim kapasitesinin sınırlı olduğu düşünülürse protein tercihinin yüksek olması anlaşılabilir. Diğer taraftan buzağılar rasyonlarında %10 civarında yonca kuru otu seçmişlerdir. Bu da ruminal aktivitenin korunması ve rumenin epitel ve kapasitesini gelişimi açısından %10 düzeyinde kaba yemin yeterli olabileceğini göstermektedir. Tercih edilen rasyonların enerji, protein, ADF ve NDF değerleri incelendiğinde, TMR den daha yüksek enerji (TMR: 2.44 Mcal/kg a karşı Tercihli:2.65 Mcal/kg), daha yüksek protein (TMR: %18.45HP a karşı Tercihli:%31.12 HP) içerdiği ADF ve NDF içeriklerinin benzer olduğu görülmektedir. Buzağılar tarafından oluşturulan rasyonların hem protein, hem de enerji içeriğinin yüksek olmasında enerji yemleri tercihinin ve rasyonda kaba yem oranının düşmesi yanında hem enerji, hem de protein değeri yüksek olan kaliteli protein kaynağı soya fasulyesi küspesinin (NRC, 2001) yüksek oranda tercih edilmiş olması önemli rol oynamıştır. Buzağıların özellikle preruminant dönemde esansiyel aminoasitlere tek mideliler gibi ihtiyaç duyması buzağının lizin gibi birinci derece sınırlayıcı esansiyel aminoasit (NRC, 2001) içeriği yüksek olan soyayı seçmesinde etkili olan en önemli faktördür. Performans Verileri %20 kaba yem içeren TMR ile yemlenen buzağılar ile hammaddelerin tercih olarak sunulduğu tercihli yemlerin buzağıların performans bulguları Çizelge 5 de verilmiştir. Çizelge 5. Tercihli yemleme ve TMR gruplarındaki hayvanların performansları TY TMR SH P< DBCA, kg 36,33 36,485 1,29 0,93 CA, kg 66,098 64,555 2,17 0,62 GCAA, kg/gün 531, ,251 27,91 0,45 YT, g/gün 737, ,047 51,46 0,12 YYO 1,387 1,225 0,06 0,091 ME alımı, Mcal/gün HP alımı, g/gün ADF alımı, g/gün NDF alımı, g/gün Ham Kül alımı, g/gün Ham Yağ alımı, G/gün SH:standart hata, TY:tercihli yemleme, TMR:Tam yemleme

8 Deneme sonu itibariyle günlük yem alımı, canlı ağırlık kazancı ve yemden yararlanma değerleri bakımından geleneksel yöntemle yemlenen buzağılarla tercihli yemlenen buzağılarda istatistikî bir farklılık saptanmamıştır (P>0.05). Ancak tercihli yemlenen buzağılarda yem alımı ve canlı ağırlık kazancı nispeten yüksek olmuştur. Yem tüketiminde yaklaşık %19 artış, canlı ağırlık kazancında ise yaklaşık %6 artış gerçekleşmiştir. Diğer bir deyişle tercihli yemleme koşullarında yem tüketimindeki artışla uyumlu bir canlı ağırlık artışı gözlenmemiştir. Diğer taraftan tercihli yemlenen buzağılar TMR alan buzağılara göre 2 kat daha fazla protein ve yaklaşık %30 daha fazla enerji ve yaklaşık %29 daha fazla NDF almışlardır. Özellikle daha fazla enerji ve protein alan buzağılarda bununla uyumlu olarak canlı ağırlık kazancının artmaması muhtemelen alınan fazla proteinden kurtulmak için harcanan enerji maliyetidir. Bilindiği gibi fazla protein vücutta üreye dönüştürülüp atılmaktadır. Bu metabolik aktivitenin enerji maliyeti çok yüksektir. Bunla birlikte Boğa ve ark. (2008) tercihli yemlenen buzağılarda kan üre düzeyinin TMR alanlara göre yüksek olduğunu ancak buna rağmen fizyolojik sınırlar içerisinde (Lynch & Bond, 1983) kaldığını bildirmişlerdir. Ayrıca fazla protein alımının getirdiği yükün buzağılar için sorun olmadığı yönündeki bildirişlerinde bu buzağıların su tüketimlerinin de TMR alanlarla benzer olmasıyla açıklamışlardır. Fazla yem ve protein alımına rağmen tercihli yemlenen buzağılarda beklenen performansın gözlenmemesinde buzağının tükettiği enerji kaynağının etkili olabileceğini akla getirmektedir. Bilindiği gibi sütten kesim öncesinde buzağılar süt veya süt ikame yemi almaktadırlar ve bunlarda ana enerji kaynağı yağdır. Bu nedenle bundan sonra yapılacak çalışmalarda yağ içeriği yüksek hammaddelerle tercihli yemleme çalışması yapılmasının bu sorulara cevap verebileceği düşünülmektedir. Sonuç ve Öneriler Yapılan çalışmada tercihli yemlenen buzağıların rasyon tercihleri ve performansları dikkate alındığında çok faklı yem öğelerini almalarına ve farklı rasyonlar seçmelerine rağmen, benzer performans sergilemeleri, kendilerine sunulan yemlerden kendi gereksinmelerini karşılayacak rasyonlar oluşturabileceklerine işaret etmektedir. Tercihli yemleme koşullarında, buzağılar rasyonlarında kaba yem düzeylerini TMR deki orana göre düşürmüşlerdir (TMR:% 20 e karşı tercili yemleme:%10.09). Mevcut bulgu %10 kaba yemin de buzağılarda sağlıklı rumen gelişimi açısından yeterli olduğunu göstermektedir. Çalışmada sütten kesim öncesinde buzağıların daha çok kendilerine tercih olarak sunulan hammadelerden protein yemlerini tercih ettikleri gözlemlenmiştir (SFK:%59.56). Buna bağlı olarak buzağılar tarafından oluşturulan yemin protein içeriği %31.88 değerine ulaşmış ve yemdeki protein oranı yaklaşık süt kuru maddesindeki düzeye ulaşmıştır. Yemleme metodunun günlük canlı ağırlık kazancı, yem tüketimi ve yemden yararlanma oranlarını etkilemediği görülmüştür

9 Tercihli yemlenen buzağılar nispeten fazla yem ve protein almalarına rağmen bu artışla uyumlu performans sergileyememişlerdir. Bunun aşırı protein alımıyla ilgili olduğu değerlendirilmiştir. Bununla birlikte süt içirme döneminde süt ile alınan enerjinin önemli bir kısmının yağ ile alındığı değerlendirildiğinde yüksek enerji ve protein alımıyla performans artışı sağlanamamasının enerji kaynağı ile de ilgili olabileceği bu konunun araştırılması gerektiği değerlendirilmiştir. Sonuç olarak tercihli yemlenen buzağıların kendilerine alternatif olarak sunulan farklı yem hammaddelerden kendi gereksinmelerini karşılayacak rasyonları seçebildikleri, dolayısıyla yemlerin fiziksel ve fizyolojik etkilerini erken çağda ayırt edebildikleri görülmüştür. Kaynaklar ATWOOD, S.B., PROVENZA, F.D., WIEDMEIER, R.D. and BANNER, R.E Influence If Free-Choice vs Mixed-Ration on Food Intake and Perfomance of Fattening Calves. J.Anim.Sci. 79: BOGA, M. ŞAHİN, A. KILIÇ, Ü., GORGULU, M Behavioural Responses of Dairy Calves to Cafeteria Feeding vs. Single Feeding. Journal of Animal and Veterinary Advances. 8(8): FORBES, J.M Consequences of Feeding for Future Feeding. Comp. Biochem. Physiol. Part A, 128, GÖRGÜLÜ, M., KUTLU, H.R., DEMİR, E., ÖZTÜRKCAN, O. and FORBES, J.M Nutritional Consequences or Free Choice Among Feed Ingredient by Awassi Lambs. Small Rumin Res. 20: LYNCH, G.P. and BOND, J Relationship of Lactose to Nitrogen Metabolism of Artificially 252 Reared Beef Calves. Journal of Dairy Science 66: NATIONAL RESEARCH COUNCIL, Nutrient Requirements of Dairy Cattle. Seventh Revised Edition. National Academy Press. Washington, D.C. NATIONAL RESEARCH COUNCIL, Nutrient Requirements of Beef Cattle. Seventh Revised Edition. National Academy Press. Washington, D.C. PAILAN, G.H and KAUR, H Influence of Dietary Protein Content and Digestibility on Milk Yield and Blood Constituents in Lactating Goats. Small.Rumin. Res. 20, PROVENZA, F.D and BALPH, D.F Applicability of Five Diet Selection Models to Various Foraging Challenges Ruminats Encounter. P in: R.N. Hudges(ed.) Behavioural Mechanisms of Food Selection. NATO ASI Series G: Ecological Sciences, Vol. 20. Springer-Verlag. Berlin Hedielberg. PROVENZA, D. F Postingestive Feed Back As An Elementary Determinant of Food Preference And İntake in Ruminats. J.Range Manage. January 48,

10 SPSS, Statistical Package for Social Sciences (Base12.0). SPSS Inc Chicago, IL. ŞAHİN, A., KESKİN, M., BİÇER, O and GÜL, S Diet Selection by Awassi Lambs Fed İndividually in Cafeterya Feeding System. Livest. Prod. Sci. VAN SOEST P.J., ROBERTSON J.B. and LEWİS B.A Methods for dietary fiber, neutral detergent 4 fiber, and nonstarch polysaccharides in relation to animal nutrition, J. Dairy Sci. 74 (1991), YURTSEVEN, S. and GÖRGÜLÜ M., Effects of Grain Sources and Feding Methods, Free- Choice vs Totalmixed Ration, on Milk Yield and Composition of German Fawn X Aircrossbred Goats in Mid Lactation, Journal of Animal and Feed Sciences 13 (3):