Sürdürülebilir Turizm

Transkript

1 Sürdürülebilir Turizm

2 Kitle turizmindeki patlamanın potansiyel etkilerinin farkına varma Yeşil turizm kavramının doğuşu Sürdürülebilir turizm kavramının gelişimi Ziyaretçi yönetimi kavramındaki gelişme Sürdürülebilir turizm kavramının kronolojik gelişimi

3 Sürdürülebilir Turizm Sürdürülebilirlik ve turizm üzerine ilk eylem stratejileri British Columbia, Kanada da düzenlenen Globe 90 konferansında belirlenmiştir. Konferansta, turizm endüstrisinden, hükümetlerden, sivil toplum kuruluşlarından ve akademisyenlerden temsilciler biraraya gelmiş ve turizmde sürdürülebilirlik için çevrenin önemini tartışmışlardır. Konferans sonucunda sürdürülebilir turizmin amaçları aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

4 Sürdürülebilir Turizm Turizmin çevre ve ekonomiye önemli katkıları konusunda yüksek bilinç ve anlayış geliştirmek, Eşitlik ve kalkınmayı desteklemek, Ev sahibi toplumun yaşam kalitesini yükseltmek, Ziyaretçiler için yüksek kalitede bir deneyim sunmak, Çevrenin kalitesini devam ettirmek (Fennell, 2003).

5 Sürdürülebilir Turizm Niçin Gerekli?

6 Turizmde Kaynaklar TURİZM Doğal Kaynaklar Beşeri Kaynaklar Tarihsel Kaynaklar Kültürel Kaynaklar Diğer Kaynaklar

7 Çevre, ekonomi ve turizm arasındaki ilişki Ekonomik başarı TURİZM Turistlerin ihtiyaçlarını tatmin Çevresel Kalite

8 Sürdürülebilir Turizmin Temel Mantığı

9 Sürdürülebilir Kalkınmanın Boyutları Sosyal Çevresel Ekonomik

10 Ekoloji, Çevre, doğal kaynaklar Tüketici memnuniyeti Ekonomik başarı Sürdürülebilir Turizm Sosyo-ekonomi Yerel ve ulusal ekonomik ve sosyal gelişme, istihdam, çalışma koşulları Çevresel Kalite Sosyo-kültür Anıtlar, kültürel miras, etnik gruplar, yaşayan kültürler, yerel kültürler, yerli gruplar Sürdürülebilir Turizmin Boyutları

11 Sosyal Amaçlar Sosyal Taşıma Kapasitesi Eşitlikçi Koruma Toplum Temelli Ekonomi Ekonomik Amaçlar Çevre- Ekonomi Bütünleşmesi Fiziksel ve Olanaksal Taşıma Kapasitesi İnsan Ekolojisi ve Antropolojik Çalışmalar Çevresel Amaçlar Ekolojik Taşıma Kapasitesi Geleneksel ÇED Sürdürülebilir Turizmin Boyutları

12 Sürdürülebilir Turizmin Tanımı

13 Sürdürülebilir Turizmin Tanımı Sürdürülebilir turizm, turizm endüstrisi, ziyaretçiler, çevre ve ziyaret edilen toplumlar arasındaki kompleks ilişkilerden kaynaklanan gerilimleri ve sürtüşmeleri asgari düzeye indirmeye çalışan olumlu bir yaklaşımdır. Böylece hem doğal hem de insan kaynaklarının kalitesini iyileştirmeye ve uzun dönemde yaşatmaya çalışmaktadır. Büyüme teorisi karşıtı olmayıp, büyümenin de sınırları olduğuna işaret etmektedir. Bu sınırlamalar; alandan alana ve yönetimlerin uygulamalarına göre değişecektir. Bu yaklaşım, turizmde gelişmenin gerçekleştiği bölgede uzun dönemde devam etmesini ve aynı zamanda ziyaretçi memnuniyetini arttırmayı amaçlamaktadır.

14 Sürdürülebilir Turizm: Gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılama olanağından ödün vermeksizin, turistlerin, turizm endüstrinin ve ev sahibi toplulukların bugünkü ihtiyaçlarını karşılayan turizmdir. Ziyaretçilerin, turizm endüstrinin, çevrenin ve ev sahibi toplulukların ihtiyaçlarına hitap eden, bugünkü ve gelecekteki ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri tam olarak dikkate alan turizmdir. Kaynak:WTO

15 Sürdürülebilir turizmin diğer terimlerle ilişkisi Sorumlu turizm Alternatif turizm Yumuşak turizm Sürdürülebilir turizm Ekoturizm Minimum etkili turizm Çevre dostu turizm

16 Sürdürülebilir Turizmin Temel İlkeleri

17 Sürdürülebilir Turizmin Temel İlkeleri Çevrenin estetik özellikleri, doğal yaşam ve yerel kültür üzerinde yoğunlaşmak; Yerel gelirleri artırırken çevrenin iyileştirilmesi ve korunmasına destek vermek; Turizmin çevrenin doğal görünümüne uygun bir şekilde gelişmesini sağlamak; Turizmin bir bölgede kontrollü gelişmesini ve yararlarının topluma yayılmasını sağlamak; Turizmin farklı mekan ve zaman dilimlerine yayılmasını sağlayarak, bu nedenle oluşabilecek olumsuz etkileri en aza indirmek; Turistlerin ve yerel halkın çevre konusunda eğitimini ve bilgilendirilmesini sağlamak.

18 Sürdürülebilir ve Sürdürülebilir Olmayan Turizm

19 Genel kavramlar Sürdürülebilir Yavaş gelişme Kontrollü gelişme Uygun ölçekli Uzun vadeli Kaliteye yönelik Yerel kontrol Sürdürülebilir olmayan Hızlı gelişme Kontrolsüz gelişme Uygun olmayan ölçekli Kısa vadeli Miktara yönelik Uzaktan kontrol

20 Gelişme stratejileri Sürdürülebilir Planlı gelişme Kavram temelli planlama Tüm çevreyi gözeten Baskı ve yararlar dağıtılmış Yerel yatırımcı Yerel istihdam Bölgesel mimari Sürdürülebilir olmayan Plansız gelişme Proje temelli planlama Bal kavanozu odaklı Kapasite artışı Yabancı yatırımcı İthal işgücü Bölgesel olmayan mimari

21 Turist davranışları Sürdürülebilir Küçük gruplarla seyahat Akılcı düzenleme Yerel dili öğrenme Saygılı ve duyarlı Sessiz Tekrar ziyaret eden Sürdürülebilir olmayan Kalabalık gruplarla seyahat Akılcı düzenleme az veya yok Yerel dilin öğrenilmemesi Yoğun ve duyarsız Gürültülü Muhtemel tekrar dönüş

22 Sürdürülebilir Turizm Niçin Önemlidir?

23 Sürdürülebilir Turizm: Sürdürülebilir turizm gelişimi, kuralları ve yönetim uygulamaları ile destinasyonların tümünde, kitle turizmi ve çeşitli niş turizm segmentleri dahil olmak üzere tüm turizm formları için geçerlidir ve uygulanabilir. Sürdürülebilirlik ilkeleri, turizm gelişmesinde, çevresel, ekonomik ve sosyo-kültürel yönleri gözetmeli ve uzun vadeli sürdürülebilirliği garanti etmek için bu üç boyut arasında uygun bir denge kurulmuş olmalıdır. Böylece, sürdürülebilir turizm;

24 Sürdürülebilir Turizm 1) Turizmin gelişmesinde anahtar rolü oluşturan çevresel kaynakların optimum kullanımını sağlar; 2) Ev sahibi toplumların sosyo-kültürel değerleri olan kültürel miras ve geleneksel değerlerini korumaya ve kültürler arası anlayış ve hoşgörünün gelişmesine katkıda bulunur. 3) İş, gelir-kazanç fırsatları ve sosyal hizmetler dahil olmak üzere, tüm kazanımların dağıtımında tüm paydaşlara sosyo-ekonomik fayda sağlar ve yoksulluğun azaltılmasına katkıda bulunur.

25 Sürdürülebilir Turizm Sürdürülebilir turizm gelişimi, geniş katılımlı ve uzlaşma sağlamak üzere tüm ilgili paydaşların bilinçli katılımının yanı sıra, güçlü bir siyasi liderlik gerektirir. Sürdürülebilir turizmi başarmak devamlı bir süreçtir ve yanlış uygulamalar nerede ve ne zaman olursa olsun bunun için gerekli önleyici ve / veya düzeltici önlemleri alabilmek için etkilerin sürekli izlenmesini gerektirir. Sürdürülebilir turizm turistlerin sürdürülebilir turizm ilkeleri konusunda farkındalıklarını artırmak ve sürdürülebilir uygulamalarını önemsemeleri ve yaygınlaştırmaları için aynı zamanda yüksek düzeyde turist memnuniyeti sağlamayı, turistler için anlamlı bir deneyim sağlamayı gerektirir.

26 Sürdürülebilir Turizmin 12 Hedefi 1. Ekonomik Süreklilik Turizm destinasyonlarının ve işletmelerinin uzun vadede fayda sağlamaya ve büyümeye devam etmesi için sürekliliklerini ve rekabetçiliklerini sağlamak 2. Yerel Refah Ziyaretçilerin yerel harcama oranını artırmak da dahil olmak üzere turizmin ev sahibi destinasyona katkısını azamiye çıkarmak 3. İstihdam Kalitesi Irk, cinsiyet, engellilik gibi konularda ayırımcılığa mahal vermeden, ücret ve hizmet kalitesinin artırılması da dahil olmak üzere turizm tarafından yaratılan yerel istihdamın sayısını ve kalitesini artırmak 4. Sosyal Eşitlik Yoksullara sunulan fırsatların, gelirin ve hizmetlerin iyileştirilmesi de dahil olmak üzere turizmden elde edilen ekonomik ve sosyal yararın genele adil bir şekilde dağılımını gözetmek 5. Ziyaretçi Memnuniyeti Irk, cinsiyet, engellilik gibi konularda ayırımcılık yapmadan bütün ziyaretçilere güvenli ve tatmin edici bir deneyim sunmak

27 6. Yerel Kontrol Turizmin diğer paydaşları ile görüş alışverişi içerisinde planlama, yönetim ve bölgede turizmin gelişimi konusunda yerel yönetimleri süreçlere dahil etmek ve yetkilerini artırmak 7. Toplumsal Refah Sosyal bozulma ve istismara yol açmadan sosyal yapı ve kaynaklara, olanaklara ve yaşam destek sistemlere erişim de dahil olmak üzere yerel halkın yaşam kalitesini korumak ve iyileştirmek 8. Kültürel Zenginlik Ev sahibi toplumlara özgü kültür, gelenek ve tarihsel mirasa saygı duymak ve güçlendirmek 9. Fiziki Bütünlük Kentsel ve kırsal alanların kalitesini korumak, güçlendirmek ve çevrenin fiziki ve görsel bakımdan bozulmasını engellemek 10. Biyolojik Çeşitlilik Doğal alanların, habitatın ve yaban hayatının korunmasını desteklemek ve olası zararı asgari düzeye indirmek 11. Kaynak Verimliliği Turizm firma ve hizmetlerinin gelişim ve işletmesinde sınırlı ve yenilenemeyen kaynakların kullanımını asgariye indirmek 12. Çevresel Saflık Turizm işletmelerinden ve ziyaretçilerden kaynaklanan hava, su ve kara kirliliğini ve atık üretimini asgariye indirmek Kaynak: UNEP, Making Tourism More Sustainable: A Guide for Policy Makers

28 Doğal Çevrenin Sürdürülebilirliği ve Turizm

29 Doğal Çevrede Turizmin Etkileri

30 Turizm ve çevresel kaynaklar ilişkisi Turizm doğal ve kültürel kaynaklara dayalıdır Turizm kaynaklarının sürdürülebilir olmayan kullanımı turizme zarar verir

31 Doğal Çevrede Turizmin Bazı Potansiyel Büyük Etkileri

32 Doğal Çevrede Turizmin Bazı Potansiyel Büyük Etkileri Etki özelliği Bitkisel ve hayvansal türlerin kompozisyonu Potansiyel sonuç Üreme alışkanlıklarının bozulması Hayvanların avlanmayla öldürülmesi Ticari hediyelik eşyaya materyal sağlamak için hayvanların öldürülmesi Hayvanların içeriye veya dışarıya göçü Vejetasyonun ayakla veya tekerleklerle çiğnenerek tahrip edilmesi Ağaç veya bitkilerin toplanması soncu vejetasyonun tahrip edilmesi Turistik konaklama olanaklarının planlanması ve/veya doğa vejetasyon örtüsünün kaldırılması Yaban yaşamı rezervlerinin/kutsal yerlerin ya da habitat restorasyonunun yaratılması

33 Doğal Çevrede Turizmin Bazı Potansiyel Büyük Etkileri Etki özelliği Kirlenme Potansiyel sonuç Petrolün yayılması, kanalizasyon suyunun atık olarak verilmesi ile su kirlenmesi Aydınlatma, ısıtma için yakıtların yakılması, araç emisyonları ile hava kirliliği Turistik ulaştırma ve aktivitelere bağlı gürültü kirliliği Erozyon Erozyon ve yüzeysel akışlarla toprağın kompaktlaşması Toprak kayması riskindeki değişkenlik Jeolojik özelliklerin tahribi (ör. mağaralar) Akarsu depolarının tahribi

34 Doğal Çevrede Turizmin Bazı Potansiyel Büyük Etkileri Etki özelliği Doğal kaynaklar Potansiyel sonuç Yüzey suları ve yer altı sularının azalması/tükenmesi Turistik aktiviteler için enerji kaynağı olan fosil yakıtların azalması/tükenmesi Yangın riskinin oluşması Yapı malzemesi için mineral kaynakların azalması Biyolojik kaynakların aşırı tüketimi (ör. Aşırı balık avcılığı) Hidrolojik paterndeki değişiklik Birincil üretim için arazi kullanımında değişiklik Olanaklar (ör. Yapılaşma, sandalyeli taşıyıcılar, araç park yerleri ) Kanalizasyon, alglerin çoğalması

35

36 Coğrafi, fiziksel ve ekolojik etkiler Sürdürülebilir turizm gelişimi Ekonomik etkiler Sosyal ve kültürel etkiler

37 Kitle turizmindeki patlamanın potansiyel etkilerinin farkına varma Yeşil turizm kavramının doğuşu Sürdürülebilir turizm kavramının gelişimi Ziyaretçi yönetimi kavramındaki gelişme Sürdürülebilir turizm kavramının kronolojik gelişimi

38

39 Dünyada uluslararası ve iç turist sayısı (2015) 1, ,138

40

41

42 Turizmden kaynaklanan ve çevresel sorunlar Su kirliliği Hava kirliliği Gürültü kirliliği Görüntü kirliliği Katı atık sorunu Ekolojik bozulmalar Habitatın tahribi Flora ve fauna üzerindeki etkiler Ormansızlaşma Erozyon Çevresel tehlikeler Tarihi ve arkeolojik alanların alanların tahribi Arazi kullanım sorunları

43 Turizmin Sürdürülebilirlik Bağlamında Karşı Karşıya Olduğu Zorluklar

44 Turizm Endüstrisinin Yarattığı Çevresel Problemler ve Turizmin Karşı Karşıya Olduğu Zorluklar 1. Enerji tüketimi ve sera gazı emisyonları 2. Su tüketimi 3. Atık yönetimi Katı atık yönetimi Sıvı atık yönetimi 4. Biyolojik çeşitliliğin kaybı 5. Kültürel mirasın etkin yönetimi

45 Küresel iklim değişikliği ve turizm

46 Yıl CO2 yoğunluğu (ppm) Olay Yıllık ölçümlerin başlaması / Mauna Loa Gözlem İstasyonu (Hawaii) kuruldu Birinci Dünya İklim Konferansı yapıldı Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) kuruldu (WMO&UNEP) İkinci Dünya İklim Konferansı yapıldı Değerlendirme Raporu-IPCC (FAR) / Uluslararası müzakereler başladı BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) imzaya açıldı BMİDÇS, 21 Mart 1994 te yürürlüğe girdi IPCC tarafından 2. Değerlendirme Raporu (SAR) COP1, Berlin de sunuldu Kyoto Protokolü kabul edildi IPCC tarafından 3. Değerlendirme Raporu (TAR) yayımlandı Kyoto Protokolü yürürlüğe girdi IPCC tarafından 4. Değerlendirme Raporu (AR4) yayımlandı COP 15 te Kopenhag Uzlaşması çıktı / Türkiye Kyoto Protokolü ne taraf oldu ülke Kopenhag Uzlaşması çerçevesinde taahhütlerini bildirdi COP17 Durban Platformu, 2015 e kadar anlaşmanın sonuçlandırılması kararı alınd COP18 Doha, Kyoto Protokolü II.Yükümlülük Dönemi nin 2020 ye kadar uzatılması kararı alındı COP19 Varşova Müzakereleri yapıldı COP20, Lima 5. Değerlendirme Raporu (AR5) yayımlandı COP21 Paris 2020 sonrası için Paris Anlaşması kabul edildi.

47

48 İklim değişikliği turizm ilişkisinde ikili yapı

49 İklim değişikliği turizm ilişkisinde ikili yapı Turizm sektörünün iklim değişikliğine katkısı İklim değişikliğinin turizme etkisi

50 Turizm sektörünün iklim değişikliğine katkısı

51

52

53 İklim değişikliğinin turizme etkisi

54 Alplerde turizme ilişkin temel veriler (2010) Alplerde 13 milyon nüfus yaşamaktadır. Yılda ortalama 100 milyon turist Alpleri ziyaret etmekte ve konaklamaktadır. Yılda 60 milyon günübirlik ziyaretçi. 7.3 milyon yatak kapasitesi (İkinci konutlar dahil). 464 milyon geceleme. 30 turizm merkezinde 1 milyondan fazla geceleme. Alplerde yaşayan nüfusun %8 i; belediye gelirlerinin %10 u turizme bağlıdır. Kaynak: Permanent Secretariat of the Alpine Convention, Sustainable Tourism in the Alps.

55

56

57

58

59 Sürdürülebilir Turizmde Temel Paydaşlar

60 Koruma Politikaları ve Uygulamaları Peyzaj Kentsel görünüm Yaban hayatı Kamu Sektörü Politikası Yatırımlar Yasama Planlama Endüstri Kendini düzenleme Uygulamanın kodları Ev sahibi toplumla ilişkiler Sürdürülebilir turizmle ilgili girişimler İstihdam politikaları Turistler İlgi Davranışlar Kirlilik Hava Su Gürültü Görsel Sürdürülebilir Turizm Ev Sahibi Toplum Turizmin yararlarının dağıtımı Yerel turizm üzerindeki kontrol derecesi Kaynak Kullanımı Su Toprak Gıda Yaban hayatı Safari Avcılık Hayvanat B. Habitatlar Turizm Organizasyonlarının Operasyonal Uyg. Geri dönüşüm Satın almalar Atık yönetimi Enerji koruma

61 Ev sahibi toplum: Doğrudan turizmde çalışanlar Turizmde dolaylı çalışanlar Yerel girişimciler Hükümet kuruluşları: Hükümetler üstü; ör. AB Ulusal hükümetler Bölgesel meclisler Yerel yönetimler Turizm endüstrisi: Tur operatörleri Ziyaretçi çekicilikleri Ulaşım operatörleri Ağırlama sektörü Perakende seyahat Turistler: Kitlesel Pazar Ekoturistler Sürdürülebilir Turizm Baskı grupları: Çevre Yaban yaşamı İnsan hakları İşçi hakları Gönüllü sektör: Gelişmekte olan ülkelerdeki STK lar Gelişmiş ülkelerde çevresel hayır kurumları Uzmanlar: Ticari danışmanlar Akademisyenler Medya: Seyahat uzmanları Haberler

62 Sürdürülebilir turizm kriterleri Toplumsal refah Doğal ve kültürel çevrenin korunması Ürün kalitesi ve turist memnuniyeti Yönetim ve izleme (WTO, 2004; Gebhard, Meyer, Roth, 2008).