GİRİŞİMCİLİK (HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ) DERS NOTLARI. Doç. Dr. Volkan YILDIRIM Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GİRİŞİMCİLİK (HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ) DERS NOTLARI. Doç. Dr. Volkan YILDIRIM yvolkan@ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon"

Bariş Ergin
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 GİRİŞİMCİLİK (HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ) DERS NOTLARI Doç. Dr. Volkan YILDIRIM Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon

2 GİRİŞİMCİLİK 1. İŞLETMELERİN KURULUŞ SÜRECİ VE AMAÇLARI A. KURULUŞ YERİ VE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ İşletme kurmaya girişen bir girişimcinin karşılaşacağı ilk problem, işletme için en uygun kuruluş yerinin seçimi olacaktır. Kuruluş yeri, işletmenin faaliyette bulunduğu yerdir. Bir işletme için kararlaştırılan kuruluş yeri, diğer kuruluş yerleri ile karşılaştırılarak seçilen en uygun (optimum) yer olmalıdır. Optimum kuruluş yeri, maliyetin en düşük, kârın ise en yüksek olmasını sağlayan yerdir. Uygun bir kuruluş yerine sahip olan işletme, diğer işletmelere rekabet üstünlüğü sağlar. Kuruluş yeri kararı alınırken, bu karar tesadüfen alınmamalı, araştırmalara dayandırılmalıdır. İşletmenin çalışma konusu, büyüklüğü, ekonomik ve teknik faktörler ayrı ayrı incelenmelidir.

Kuruluş yeri, işletmenin faaliyette bulunduğu yerdir. Bir işletme için kararlaştırılan kuruluş yeri, diğer kuruluş yerleri ile karşılaştırılarak seçilen en uygun (optimum) yer olmalıdır.

3 GİRİŞİMCİLİK 1. İŞLETMELERİN KURULUŞ SÜRECİ VE AMAÇLARI A. KURULUŞ YERİ VE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ 1. Pazar Araştırması ve Talep Tahmini Kuruluş yeri belirlenirken yapılacak ilk iş, pazar araştırması yaparak mevcut ve potansiyel talebi belirlemektir. Pazardaki müşteri profili, talep düzeyi ve ödenebilecek fiyat düzeyi gibi konularda, işletmelere bilgi sağlayan pazar araştırması, pazarlama yönetimine karar alma sürecinde gerekli bilgiyi, sistematik olarak sağlar. Pazar araştırması; hedeflenen pazarla ilgili bilgilerin doğru ve sistematik biçimde elde edilmesini, tasnifini, analizini ve yorumunu içeren tarafsız bir çalışmadır.

Pazardaki müşteri profili, talep düzeyi ve ödenebilecek fiyat düzeyi gibi konularda, işletmelere bilgi sağlayan pazar araştırması, pazarlama yönetimine

4 GİRİŞİMCİLİK 1. İŞLETMELERİN KURULUŞ SÜRECİ VE AMAÇLARI A. KURULUŞ YERİ VE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ 1. Pazar Araştırması ve Talep Tahmini Pazar araştırması, pazardaki müşteri profili konusunda bilgi verir. Bunlar; müşterilerin sayısı, yaş dağılımı, cinsiyet, gelir ve eğitim düzeyi gibi demografik özelliklerdir. Pazar araştırması ile ayrıca, tüketicilerin ürün ve hizmet düzeyinden beklentileri de öğrenilir. Girişimciler bu verileri dikkate alarak, yatırım kararı alır veya işletme ölçeğini belirlerler. Tüketicilerin gelir düzeyleri ödeme güçlerinin bir göstergesidir. Yaş dağılımı ve cinsiyet, tüketicilerin satın alma davranışlarını etkiler. Yine işletmeler, ancak tüketici beklentilerine uygun ürün üretir veya tüketicilerin tatmin olacağı bir hizmet sunum düzeyi sağlayabilirse ayakta kalabilir.

Pazar araştırması ile ayrıca, tüketicilerin ürün ve hizmet düzeyinden beklentileri de öğrenilir. Girişimciler bu verileri dikkate alarak, yatırım kararı alır veya işletme ölçeğini belirlerler.

5 GİRİŞİMCİLİK 1. İŞLETMELERİN KURULUŞ SÜRECİ VE AMAÇLARI A. KURULUŞ YERİ VE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ 1. Pazar Araştırması ve Talep Tahmini Pazar araştırması, işletmelerin piyasadaki rakiplerini ve ürünü müşterilere ulaştırabilecekleri aracı kuruluşları değerlendirmelerine de fırsat verir. Pazar araştırmasında bilgiler derlenirken, iki tür veriden yararlanılır. Bunlar, birinci ve ikinci elden verilerdir. Birinci elden veriler, girişimcinin veya bu işi kendine meslek edinmiş olan kişi veya kuruluşlar aracılığıyla bizzat derlenen verilerdir. İkinci elden veriler ise, daha önce benzer konuda çalışma yapmış olan çeşitli kuruluşlardan elde edilen verilerdir. Toplanan veriler sonucunda, bir talep tahmini yapılır. Talep tahmini, ilgili pazarda üretilmesi düşünülen mal veya hizmetin ne kadar talep edileceğinin önceden kestirilmesini ifade eder.

Pazar araştırmasında bilgiler derlenirken, iki tür veriden yararlanılır. Bunlar, birinci ve ikinci elden verilerdir.

6 GİRİŞİMCİLİK 1. İŞLETMELERİN KURULUŞ SÜRECİ VE AMAÇLARI A. KURULUŞ YERİ VE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ 2. Kuruluş Aşamaları Pazar araştırması ve talep tahmini çalışmalarından da görüldüğü üzere, işletmenin kuruluşu bir anda gerçekleşebilecek bir durum değildir. İşletme kuruluş çalışmaları bir süreç şeklinde işler ve her biri son derece titiz çalışmayı gerektiren analizleri kapsar. Girişimci, pazar araştırmasının sonucunda, proje yatırım düşüncesinin oluşmasından sonra, kuruluş aşamasının en önemli ve en kapsamlı çalışmasını içeren fizibilite etütleri yapar. Bu etütlerden sonra yatırımın kârlı olacağı belirlenmişse yatırım kararı alınır.

İşletme kuruluş çalışmaları bir süreç şeklinde işler ve her biri son derece titiz çalışmayı gerektiren analizleri kapsar.

7 GİRİŞİMCİLİK 1. İŞLETMELERİN KURULUŞ SÜRECİ VE AMAÇLARI A. KURULUŞ YERİ VE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ 2. Kuruluş Aşamaları İşletmenin kuruluş sürecinin ilk aşaması, yatırım projesi düşüncesinin oluşmasıdır. Girişimci, yatırım konusunda önce bazı alternatifleri gözden geçirir ve yapacağı araştırmalardan sonra, bu alternatiflerden en ekonomik olanını seçer ve bunu uygulayarak işletmecilik faaliyetlerine başlar. Girişimci açısından yatırım, parasal (nakdi) sermayenin, bina, arazi, makine ve stoklar gibi maddesel ve patent veya imtiyaz şeklindeki maddi olmayan değerlere dönüştürülmesidir. Yatırım sonucunda girişimci, çaba ve masraflarının karşılığını kâr olarak geri alır. Amaçlar açısından ele alındığında işletmelerin yaptıkları yatırımlar; üretim amaçlı ve mali amaçlı yatırımlar olarak ikiye ayrılır.

başlar. Girişimci açısından yatırım, parasal (nakdi) sermayenin, bina, arazi, makine ve stoklar gibi maddesel ve patent veya imtiyaz şeklindeki maddi olmayan değerlere dönüştürülmesidir.

8 UYGUN YER SEÇİMİ

9 George A. Miller, bir makalesinde, Normal bir insan beyninin aynı anda en fazla 7 faktör ile uğraşabildiğini söylemektedir. ± 2 olabilir. İnsan beyninin, çok ölçütlü kara verme esnasında, seçenekleri ve ölçütleri ikili karşılaştırmalarla değerlendirdiği gösterilmiştir (Saaty, 2000). O halde, ölçütleri ikişerli ele alıp değerlendirmekle, bunlar arsında önemli hiç bir baskınlık ve tercih edilirlik gözden kaçmaz.

10 İkili karşılaştırmalar ile ölçütlerin kendi aralarında göreli ağırlıkları bulunur. Seçenekler, her bir ölçüt açısından karşılaştırılarak göreli olarak değerlendirilir. Tüm bu işlemler yapılırken kişisel değerlemeler sonunda erişilen niceliksel sonuçların tutarlılığı ölçülür.

Seçenekler, her bir ölçüt açısından karşılaştırılarak göreli olarak

11 AHY nin 3 Temel Özelliği Hiyerarşik Gösterim ve Ayrıştırma Problemi hiyerarşik yapıda alt parçalarına bölmek. Önceliklere Göre Ayrım ve Birleştirme Öncelik atama: Parçaları göreli önemlerine göre sıralamak. Mantıksal Tutarlılık Parçalar mantıklı bir şekilde gruplandırılmış ve mantıklı bir kritere göre tutarlı bir biçimde sıralanmış olmalı.

Önceliklere Göre Ayrım ve Birleştirme Öncelik atama: Parçaları göreli önemlerine göre

12 AHY nin Yaklaşımı AHP, sizden(kara vericiden) bir ölçüt ve/veya seçenekle (öğe) ile ilgili kesin bir yargı veya değerlendirme yapmanızı istemez. Bunun yerine her seferinde iki öğe arasında göreli değerlendirme yapmanızı ister.

13 Pairwise İkili Karşılaştırma 1- Eşdeğer önem 3- Biri diğerinden orta derecede üstün 5- Önemli veya güçlü derecede üstünlük 7- Çok önemli derecede üstünlük 9- Aşırı derecede üstünlük 2,4,6,8 Ara değerler

güçlü derecede üstünlük 7- Çok önemli derecede

14 Örnek Uygulama Amac Olcutler Yeni araba secimi Model Dayaniklilik Yakit tuketimi SECENEKLER Civic Saturn Escort Miata Civic Saturn Escort Miata Civic Saturn Escort Miata

15 Ölçüt Ağırlığı Hesabı Model Dayanıklılık Yakıt Tüketimi

16 Olcutlerin agirliklarini bulmak icin oransal bir ölçek kullanilir. Bu ölçek ile ölçüt agirliklari bulunur. 1. Dayaniklilik modelden iki kat daha onemlidir 2. Model yakit tuketiminden uc kat daha onemlidir 3. Dayaniklilik yakit tuketiminden uc kat daha onemlidir

Dayaniklilik modelden iki kat daha onemlidir 2.

17 Ikili karsilastirmalar kullanilir. 1 Esit 3 Orta derecede 5 Guclu 7 Cok guclu 9 Uc noktada MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI 1/1 1/2 3/1 2/1 1/1 4/1 1/3 1/4 1/1

18 BU MATRISTEN ISTENEN AGIRLIKLAR NASIL ELDE EDILIR? ANALİTİK HİYERARŞİ YÖNTEMİ MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI 1/1 1/2 3/1 2/1 1/1 4/1 1/3 1/4 1/1

19 IKILI KARSILASTIRMALARDAN ANALİTİK HİYERARŞİ OLCUT YÖNTEMİ AGIRLIKLARI NASIL BULUNUR? OZVEKTOR!! PITTSBURGH UNIVERSITESI NDEN DR THOMAS L. SAATY, OZVEKTOR YAKLASIMININ ENIYI YOL OLDUGUNU BELIRLEMISTIR. REFERENCE : THE ANALYTIC HIERARCHY PROCESS, 1990, THOMAS L. SAATY

! PITTSBURGH UNIVERSITESI NDEN DR THOMAS L.

20 OZVEKTORU ELDE ETMEK ICIN KOLAY BIR YOL: 1. MATRISIN KARESI ALINIR. 2. SATIR TOPLAMLARI ALINIR VE NORMALLESTIRILIR. 3. ARDISIK IKI MATRIS ICIN BULUNAN DEGERLER ARASI FARK ONCEDEN BELIRLENMIS BIR DEGERDEN KUCUKSE DURULUR.

21 MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI 1/1 1/2 3/1 2/1 1/1 4/1 1/3 1/4 1/

22 MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI 1/1 1/2 3/1 2/1 1/1 4/1 1/3 1/4 1/1 ELDE EDILEN OZVEKTOR MODEL DAYANIKLILIK YAKIT TUKETIMI EN ONEMLI OLCUT

23 AMAC OLCUTLER ENIYI ARABAYI SECMEK 1.00 MODEL.3196 DAYANIKLILIK.5584 YAKIT TUKETIMI.1220 SECENEKLER Civic Saturn Escort Miata Civic Saturn Escort Miata Civic Saturn Escort Miata

24 SECENEKLER MODEL ACISINDAN IKILI KARSILASTIRMALAR YOLUYLA KARSILASTIRILIR MODEL CIVIC SATURN ESCORT MIATA CIVIC 1/1 1/4 4/1 1/6 SATURN 4/1 1/1 4/1 1/4 ESCORT 1/4 1/4 1/1 1/5 MIATA 6/1 4/1 5/1 1/1 VE...

25 DAYANIKLILIK CIVIC SATURN ESCORT MIATA CIVIC 1/1 2/1 5/1 1/1 SATURN 1/2 1/1 3/1 2/1 ESCORT 1/5 1/3 1/1 1/4 MIATA 1/1 1/2 4/1 1/1

26 SIRALAMA MODEL SIRALAMA DAYANIKLILIK 3 CIVIC CIVIC SATURN SATURN ESCORT ESCORT MIATA MIATA.2570

27 HER BIR SECENEK ICIN YAKIT TUKETIMI DEGERLERI KULLANILIRSA: YAKIT TUKETIMI (MILES/GALLON) AHP NITELIKSEL VE NICELIKSEL OLCUTLERI BIRLIKTE DEGERLENDIREB ILIR CIVIC SATURN ESCORT MIATA / 113 = / 113 = / 113 = / 113 = BU DEGERLER NORMALLESTIRILIR VE ELDE EDILEN ORANLAR DIGERLERIYLE BIRLIKTE DEGERLENDIRILIR

28 AMAC OLCUTLER ENIYI ARABAYI SECMEK 1.00 MODEL.3196 DAYANIKLILIK.5584 YAKIT TUKETIMI.1220 SECENEKLER Civic.1160 Saturn.2470 Escort.0600 Miata.5770 Civic.3790 Saturn.2900 Escort.0740 Miata.2570 Civic.3010 Saturn.2390 Escort.2120 Miata.2480

29 MODEL YAKIT TUKETIMI DAYANIKLILIK CIVIC MODEL SATURN.2470 ESCORT * DAYANIKLILIK MIATA YAKIT TUKETIMI ORNEGIN CIVIC ICIN (.1160 *.3196) + (.3790 *.5584) + (.3010 *.1220) =.3060 = CIVIC.3060 SATURN.2720 ESCORT.0940 MIATA.3280 MIATA ENIYI ARABADIR

Benzer belgeler

AHP ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ AHP AHP. AHP Ölçeği AHP Yönteminin Çözüm Aşamaları

AHP ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ AHP AHP. AHP Ölçeği AHP Yönteminin Çözüm Aşamaları ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ 1970 li yıllarda Wharton School of Business da çalışan Thomas L.Saaty tarafından Karmaşık çok kriterli karar verme problemlerinin çözümü için geliştirilmiştir. Tüm kriterler